Σάββατο 30 Οκτωβρίου 2021

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Τραχίνιαι (497-530)

ΧΟ. μέγα τι σθένος ἁ Κύπρις ἐκφέρεται [στρ.]
νίκας ἀεί·
καὶ τὰ μὲν θεῶν
παρέβαν, καὶ ὅπως Κρονίδαν ἀπάτα-
500 σεν οὐ λέγω,
οὐδὲ τὸν ἔννυχον Ἅιδαν,
ἢ Ποσειδάωνα τινάκτορα γαίας·
ἀλλ᾽ ἐπὶ τάνδ᾽ ἄρ᾽ ἄκοιτιν
‹τίνες› ἀμφίγυοι κατέβαν πρὸ γάμων,
505 τίνες πάμπληκτα παγκόνιτά τ᾽ ἐξ-
ῆλθον ἄεθλ᾽ ἀγώνων;

ὁ μὲν ἦν ποταμοῦ σθένος, ὑψίκερω [ἀντ.]
τετραόρου
φάσμα ταύρου,
Ἀχελῷος ἀπ᾽ Οἰνιαδᾶν, ὁ δὲ Βακ-
510 χίας ἄπο
ἦλθε παλίντονα Θήβας
τόξα καὶ λόγχας ῥόπαλόν τε τινάσσων,
παῖς Διός· οἳ τότ᾽ ἀολλεῖς
ἴσαν ἐς μέσον ἱέμενοι λεχέων·
515 μόνα δ᾽ εὔλεκτρος ἐν μέσῳ Κύπρις
ῥαβδονόμει ξυνοῦσα.

τότ᾽ ἦν χερός, ἦν δὲ τόξων [ἐπῳδ.]
πάταγος, ταυ-
ρείων τ᾽ ἀνάμιγδα κεράτων·
ἦν δ᾽ ἀμφίπλι-
520 κτοι κλίμακες, ἦν δὲ μετώπων
ὀλόεντα
πλήγματα καὶ στόνος ἀμφοῖν.
ἁ δ᾽ εὐῶπις ἁβρὰ
τηλαυγεῖ παρ᾽ ὄχθῳ
525 ἧστο, τὸν ὃν προσμένουσ᾽ ἀκοίταν.
ἐγὼ δὲ μάτηρ μὲν οἷα φράζω·
τὸ δ᾽ ἀμφινείκητον ὄμμα νύμφας
ἐλεινὸν ἀμμένει·
κἀπὸ ματρὸς ἄφαρ βέβαχ᾽,
530 ὥστε πόρτις ἐρήμα.

***
ΧΟΡ. Αφάνταστ᾽ είναι της νίκης η δύναμη
που φανερώνει
πάντα η Αφροδίτη.
Αφήνω τους θεούς
και πώς πλάνεψε
500 τον Κρονίδη δε λέγω
ουδέ τον Άδη το θεοσκότεινο
ή Ποσειδώνα, της γης τον τινάχτορα.
Μα για να κάμουν γυναίκα των αυτήν,
ποιοί τρανοδύναμοι δυο
κατεβήκανε αντίμαχοι
πριν απ᾽ το γάμο της;
ποιοί, μες σε σκόνης σύγνεφα,
τους μόχτους αντικρίσανε του αγώνα;

Ο ένας ήταν ακράτηγος πόταμος
σε μορφή ταύρου τετράσκελου
και ψηλοκέρατου,
510 ο Αχελώος απ᾽ τους Οινιάδες.
Κι ο άλλος έφτασε
από του Βάκχου τη Θήβα
με καλοτέντωτα τόξα και σειώντας
στα χέρια του λόγχες και ρόπαλο,
του Δία ο γιος· κι οι δυο τότε χυθήκανε
ο ένας πάνω στον άλλο
πυρωμένοι απ᾽ τον πόθο της·
και μόνος στη μέση αγωνοδίκης
ήτανε η Κύπριδα
που τα ερωτόχαρα στρώνει κρεβάτια.

Εκεί ᾽τανε ν᾽ ακούς χεριών
εκεί ᾽ταν τόξων βροντισμό
και, σύγκαιρα, κεράτων ταύρου·
κι ήταν σφιχτοπερίπλεχτα
520 κορμιά και πεδικλοποδιές
και μετώπων κουντρίσματα, τρομάρα
κι απ᾽ τους δυο αγκομαχητό.
Μα η ομορφομάτα η θραψερή
σε ξέγναντο καθότουν αντικρύ
και πρόσμενε ποιός θενα την κερδίσει νύφη
—σα να ᾽μουν μπρος και τα ᾽βλεπα —
με τί θλιμμένο μάτι στέκει η κόρη,
που οι δυο τους μάχονταν γι᾽ αυτήν
και που σε λίγο πέταξε απ᾽ την αγκαλιά
530 της μάνας της, σαν έρμη δαμαλίδα.

ΟΜΗΡΟΣ: Ἰλιάς (3.146-3.224)

Οἱ δ᾽ ἀμφὶ Πρίαμον καὶ Πάνθοον ἠδὲ Θυμοίτην
Λάμπον τε Κλυτίον θ᾽ Ἱκετάονά τ᾽, ὄζον Ἄρηος,
Οὐκαλέγων τε καὶ Ἀντήνωρ, πεπνυμένω ἄμφω,
ἥατο δημογέροντες ἐπὶ Σκαιῇσι πύλῃσι,
150 γήραϊ δὴ πολέμοιο πεπαυμένοι, ἀλλ᾽ ἀγορηταὶ
ἐσθλοί, τεττίγεσσιν ἐοικότες, οἵ τε καθ᾽ ὕλην
δενδρέῳ ἐφεζόμενοι ὄπα λειριόεσσαν ἱεῖσι·
τοῖοι ἄρα Τρώων ἡγήτορες ἧντ᾽ ἐπὶ πύργῳ.
οἱ δ᾽ ὡς οὖν εἴδονθ᾽ Ἑλένην ἐπὶ πύργον ἰοῦσαν,
155 ἦκα πρὸς ἀλλήλους ἔπεα πτερόεντ᾽ ἀγόρευον·
«οὐ νέμεσις Τρῶας καὶ ἐϋκνήμιδας Ἀχαιοὺς
τοιῇδ᾽ ἀμφὶ γυναικὶ πολὺν χρόνον ἄλγεα πάσχειν·
αἰνῶς ἀθανάτῃσι θεῇς εἰς ὦπα ἔοικεν·
ἀλλὰ καὶ ὧς τοίη περ ἐοῦσ᾽ ἐν νηυσὶ νεέσθω,
160 μηδ᾽ ἡμῖν τεκέεσσί τ᾽ ὀπίσσω πῆμα λίποιτο.»
Ὣς ἄρ᾽ ἔφαν, Πρίαμος δ᾽ Ἑλένην ἐκαλέσσατο φωνῇ·
«δεῦρο πάροιθ᾽ ἐλθοῦσα, φίλον τέκος, ἵζευ ἐμεῖο,
ὄφρα ἴδῃ πρότερόν τε πόσιν πηούς τε φίλους τε—
οὔ τί μοι αἰτίη ἐσσί, θεοί νύ μοι αἴτιοί εἰσιν,
165 οἵ μοι ἐφώρμησαν πόλεμον πολύδακρυν Ἀχαιῶν—
ὥς μοι καὶ τόνδ᾽ ἄνδρα πελώριον ἐξονομήνῃς,
ὅς τις ὅδ᾽ ἐστὶν Ἀχαιὸς ἀνὴρ ἠΰς τε μέγας τε.
ἤτοι μὲν κεφαλῇ καὶ μείζονες ἄλλοι ἔασι,
καλὸν δ᾽ οὕτω ἐγὼν οὔ πω ἴδον ὀφθαλμοῖσιν,
170 οὐδ᾽ οὕτω γεραρόν· βασιλῆϊ γὰρ ἀνδρὶ ἔοικε.»
Τὸν δ᾽ Ἑλένη μύθοισιν ἀμείβετο, δῖα γυναικῶν·
«αἰδοῖός τέ μοί ἐσσι, φίλε ἑκυρέ, δεινός τε·
ὡς ὄφελεν θάνατός μοι ἁδεῖν κακὸς ὁππότε δεῦρο
υἱέϊ σῷ ἑπόμην, θάλαμον γνωτούς τε λιποῦσα
175 παῖδά τε τηλυγέτην καὶ ὁμηλικίην ἐρατεινήν.
ἀλλὰ τά γ᾽ οὐκ ἐγένοντο· τὸ καὶ κλαίουσα τέτηκα.
τοῦτο δέ τοι ἐρέω, ὅ μ᾽ ἀνείρεαι ἠδὲ μεταλλᾷς·
οὗτός γ᾽ Ἀτρεΐδης εὐρὺ κρείων Ἀγαμέμνων,
ἀμφότερον βασιλεύς τ᾽ ἀγαθὸς κρατερός τ᾽ αἰχμητής·
180 δαὴρ αὖτ᾽ ἐμὸς ἔσκε κυνώπιδος, εἴ ποτ᾽ ἔην γε.»
Ὣς φάτο, τὸν δ᾽ ὁ γέρων ἠγάσσατο φώνησέν τε·
«ὦ μάκαρ Ἀτρεΐδη, μοιρηγενές, ὀλβιόδαιμον,
ἦ ῥά νύ τοι πολλοὶ δεδμήατο κοῦροι Ἀχαιῶν.
ἤδη καὶ Φρυγίην εἰσήλυθον ἀμπελόεσσαν,
185 ἔνθα ἴδον πλείστους Φρύγας ἀνέρας αἰολοπώλους,
λαοὺς Ὀτρῆος καὶ Μυγδόνος ἀντιθέοιο,
οἵ ῥα τότ᾽ ἐστρατόωντο παρ᾽ ὄχθας Σαγγαρίοιο·
καὶ γὰρ ἐγὼν ἐπίκουρος ἐὼν μετὰ τοῖσιν ἐλέχθην
ἤματι τῷ ὅτε τ᾽ ἦλθον Ἀμαζόνες ἀντιάνειραι·
190 ἀλλ᾽ οὐδ᾽ οἳ τόσοι ἦσαν ὅσοι ἑλίκωπες Ἀχαιοί.»
Δεύτερον αὖτ᾽ Ὀδυσῆα ἰδὼν ἐρέειν᾽ ὁ γεραιός·
«εἴπ᾽ ἄγε μοι καὶ τόνδε, φίλον τέκος, ὅς τις ὅδ᾽ ἐστί·
μείων μὲν κεφαλῇ Ἀγαμέμνονος Ἀτρεΐδαο,
εὐρύτερος δ᾽ ὤμοισιν ἰδὲ στέρνοισιν ἰδέσθαι.
195 τεύχεα μέν οἱ κεῖται ἐπὶ χθονὶ πουλυβοτείρῃ,
αὐτὸς δὲ κτίλος ὣς ἐπιπωλεῖται στίχας ἀνδρῶν·
ἀρνειῷ μιν ἔγωγε ἐΐσκω πηγεσιμάλλῳ,
ὅς τ᾽ οἰῶν μέγα πῶϋ διέρχεται ἀργεννάων.»
Τὸν δ᾽ ἠμείβετ᾽ ἔπειθ᾽ Ἑλένη Διὸς ἐκγεγαυῖα·
200 «οὗτος δ᾽ αὖ Λαερτιάδης πολύμητις Ὀδυσσεύς,
ὃς τράφη ἐν δήμῳ Ἰθάκης κραναῆς περ ἐούσης
εἰδὼς παντοίους τε δόλους καὶ μήδεα πυκνά.»
Τὴν δ᾽ αὖτ᾽ Ἀντήνωρ πεπνυμένος ἀντίον ηὔδα·
«ὦ γύναι, ἦ μάλα τοῦτο ἔπος νημερτὲς ἔειπες·
205 ἤδη γὰρ καὶ δεῦρό ποτ᾽ ἤλυθε δῖος Ὀδυσσεὺς
σεῦ ἕνεκ᾽ ἀγγελίης σὺν ἀρηϊφίλῳ Μενελάῳ·
τοὺς δ᾽ ἐγὼ ἐξείνισσα καὶ ἐν μεγάροισι φίλησα,
ἀμφοτέρων δὲ φυὴν ἐδάην καὶ μήδεα πυκνά.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ Τρώεσσιν ἐν ἀγρομένοισιν ἔμιχθεν
210 στάντων μὲν Μενέλαος ὑπείρεχεν εὐρέας ὤμους,
ἄμφω δ᾽ ἑζομένω γεραρώτερος ἦεν Ὀδυσσεύς·
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ μύθους καὶ μήδεα πᾶσιν ὕφαινον,
ἤτοι μὲν Μενέλαος ἐπιτροχάδην ἀγόρευε,
παῦρα μέν, ἀλλὰ μάλα λιγέως, ἐπεὶ οὐ πολύμυθος
215 οὐδ᾽ ἀφαμαρτοεπής· ἦ καὶ γένει ὕστερος ἦεν.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ πολύμητις ἀναΐξειεν Ὀδυσσεύς,
στάσκεν, ὑπαὶ δὲ ἴδεσκε κατὰ χθονὸς ὄμματα πήξας,
σκῆπτρον δ᾽ οὔτ᾽ ὀπίσω οὔτε προπρηνὲς ἐνώμα,
ἀλλ᾽ ἀστεμφὲς ἔχεσκεν, ἀΐδρεϊ φωτὶ ἐοικώς·
220 φαίης κε ζάκοτόν τέ τιν᾽ ἔμμεναι ἄφρονά τ᾽ αὔτως.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ ὄπα τε μεγάλην ἐκ στήθεος εἵη
καὶ ἔπεα νιφάδεσσιν ἐοικότα χειμερίῃσιν,
οὐκ ἂν ἔπειτ᾽ Ὀδυσῆΐ γ᾽ ἐρίσσειε βροτὸς ἄλλος·
οὐ τότε γ᾽ ὧδ᾽ Ὀδυσῆος ἀγασσάμεθ᾽ εἶδος ἰδόντες.»

***
Και ο Πρίαμος, ο Πάνθοος, ο Λάμπος, ο Θυμοίτης,
ο Ικετάων, βλάστημα του Άρη, και ο Κλυτίος,
και δύο φρονιμότατοι Αντήνωρ και Ουκαλέγων,
όλοι των Τρώων αρχηγοί και σύμβουλοι εκαθόνταν
150 στον πύργον των Σκαιών Πυλών, που γέροντες ως ήσαν
είχαν αφήσει τ᾽ άρματα, αλλ᾽ ήσαν δημηγόροι
εξαίρετοι και ομοίαζαν τους τσίτσικες που χύνουν
από το πυκνό φύλλωμα την ιλαρή λαλιά τους.
Κι άμ᾽ είδαν, ως εσίμωνε στον πύργον την Ελένην,
155 συνομιλούσαν σιγανά με λόγια πτερωμένα:
«Κρίμα δεν έχουν οι Αχαιοί, δεν έχουν κρίμα οι Τρώες
χάριν ομοίας γυναικός τόσον καιρόν να πάσχουν·
τωόντι ομοιάζει ωσάν θεάς η τρομερή θωριά της·
αλλά και ως είναι ασύγκριτη καλύτερα να φύγει
160 παρά να μείνει συμφορά σ᾽ εμάς και στα παιδιά μας».
Και ο Πρίαμος εκάλεσε σιμά του την Ελένην:
«Προχώρησε, παιδί μου, εδώ κοντά μου να καθίσεις
τον πρώτον άνδρα σου να ιδείς, τους συγγενείς και φίλους·
συ δεν μου πταίεις, οι θεοί μου πταίουν, οπού εκείνοι
165 μ᾽ έριξαν στον πολύθρηνον των Αχαιών αγώνα·
κι εκείνον τον θεόρατον να μου ονομάσεις άνδρα
που ανάμεσα των Αχαιών τόσο λαμπρά φαντάζει.
Αλήθεια, στο ανάστημα τον υπερβαίνουν κι άλλοι,
αλλ᾽ άνδρα ως αυτόν καλόν και σεβαστόν δεν είδα
170 εις την ζωήν μου· φαίνεται τωόντι βασιλέας».
Και προς αυτόν απάντησεν η Ελένη γυνή θεία:
«Σέβας και φόβον, ω γλυκέ, σου έχω, πενθερέ μου·
κάλλιο να είχα σκοτωθεί, παρά να φύγ᾽, οϊμένα,
με τον υιόν σου, αφήνοντας τον θάλαμον, τους φίλους,
175 τες τρυφερές μου ομήλικες, την μόνην θυγατέρα·
αλλ᾽ έζησα· να φθείρεται στα κλάιματα η ζωή μου.
Αλλά σ᾽ αυτό που μ᾽ ερωτάς εγώ θα σου απαντήσω.
Εκείνος είναι ο κραταιός Ατρείδης Αγαμέμνων,
συνάμα βασιλιάς καλός και ανδρείος πολεμάρχος
180 και ανδράδελφον, έναν καιρόν, εγώ τον είχα η σκύλα»!
Και ο γέρος το εθαύμασε και είπε: «Ευτυχισμένε
Ατρείδη, θεαγάπητε, καλόμοιρε, τωόντι
σου πρέπει τόσων Αχαιών εσύ να βασιλεύεις·
και στης Φρυγίας μια φορά τ᾽ αμπελοφόρα μέρη
185 επήγα κι είδα πληθυσμόν Φρυγών των ιππομάχων,
που τότ᾽ εστρατοπέδευαν στες όχθες του Σαγγάρου,
του θείου Μύγδονος λαοί συνάμα και του Οτρέως,
ότι βοηθός τους έφθασα κι εγώ να πολεμήσω,
όταν αυτοί τες ίσανδρες κτυπούσαν Αμαζόνες·
190 αλλ᾽ ήσαν ολιγότεροι των Αχαιών εκείνοι».
Είδε κατόπι ο Πρίαμος τον Οδυσσέα κι είπε:
«Παιδί μου, τώρα λέγε μου ποιος είναι πάλι εκείνος·
του Ατρείδη Αγαμέμνονος στ᾽ ανάστημα δεν φθάνει,
αλλ᾽ έχει αυτός πλατύτερα τα στήθη και τους ώμους.
195 Άφησε κάτω τ᾽ άρματα στην γην τη πολυθρέπτραν,
και μόνος περιφέρεται στες τάξεις των ανδρείων·
τον παρομοιάζω με τρανό δασύμαλλο κριάρι,
οπού διαβαίνει απέραντην κοπήν λευκών προβάτων».
Η Ελένη κόρη του Διός σ᾽ εκείνον απαντούσε:
200 «Αυτός είναι ο πολύβουλος Λαερτιάδης Οδυσσέας
οπού ανετράφη στο νησί της πετρωτής Ιθάκης
και πολλούς δόλους και άπειρα σοφίσματα γνωρίζει».
Και προς αυτήν απάντησεν ο συνετός Αντήνωρ:
«Λόγον τωόντι αληθινόν, ω δέσποινα, μας είπες·
205 γιατ᾽ ήλθ᾽ εκείνος άλλοτε για σέν᾽ αποσταλμένος
εδώ με τον Μενέλαον και φιλικά στο σπίτι
τους δέχθηκα κι εγνώρισα την πλάση και των δύο
και την μεγάλην σύνεσιν· αλλ᾽ όταν εσταθήκαν
των Τρώων εις την σύνοδον ο Ατρείδης τον περνούσε
210 με τους μεγάλους ώμους του και ότ᾽ ήσαν καθισμένοι
εφάνη σεβαστότερος ο θείος Οδυσσέας·
αλλ᾽ όταν λόγους συνετούς να ειπούν στα πλήθη αρχίσαν,
γοργότατα ο Μενέλαος και σύντομα ομιλούσε,
αλλά κοφτά, γλυκά πολύ, χωρίς στιγμήν να φύγει
215 απ᾽ τον σκοπόν, νεότερος αν κι ήταν του Οδυσσέα·
αλλ᾽ όταν ο πολύβουλος σηκώθηκε Οδυσσέας,
στέκονταν με τα μάτια του στη γη προσηλωμένα,
και μήτ᾽ εμπρός το σκήπτρο του κινούσε μήτ᾽ οπίσω
και το βαστούσε ασάλευτο σαν πράξει να μην είχε,
220 θα ᾽λεγες που ᾽ναι ένας μωρός κι από χολήν γεμάτος.
Αλλ᾽ άμ᾽ από τα στήθη του βγήκε η φωνή η μεγάλη
και ωσάν πυκνές χιονόψιχες οι λόγοι του πετιόνταν,
θνητός δεν ήταν άξιος να μετρηθεί μ᾽ εκείνον·
και τότε δεν μας ξίπασεν η όψις του ωσάν πρώτα».

Διαχείριση συναισθημάτων

Πώς «διαχειρίζομαι» τα συναισθήματά μου; Είναι μια πολύ συνηθισμένη απορία μα και αντίληψη ζωής η «διαχείριση συναισθημάτων», παράγωγο της Ψυχολογίας και τις Ιατρικής κυρίως.

Όλοι περνάμε από αυτό το στάδιο της «διαχείρισης», προσπαθώντας να ελέγξουμε ουσιαστικά ή να μετατρέψουμε τα αρνητικά συναισθήματά μας σε θετικά. Αυτός είναι ο σκοπός της όλης προσπάθειας και όλων των μεθόδων που αναπτύσσονται, προς αυτόν τον σκοπό. Στόχος, η εσωτερική γαλήνη και αταραξία.

Λειτουργεί όμως; Επιτυγχάνεται ποτέ ο πολυπόθητος σκοπός του απόλυτου αυτό-έλεγχου και διαχείριση συναισθημάτων, όπως τον εννοούμε; Επιτυγχάνουμε την ειρήνη με τα συναισθήματα και τον εαυτό μας; Τολμάμε άραγε ν’ απομακρύνουμε την εστίαση της προσοχής μας ώστε να συνθέσουμε μεγαλύτερα κομμάτια γνώσης και πληροφοριών, ώστε να δούμε μια πιο διευρυμένη θέαση των πραγμάτων; Τολμούμε να δούμε με αθωότητα και αγνότητα τα ουσιαστικά ερωτήματα της ζωής μας;

Η αλήθεια είναι σχετικά απλή στην αρχική οπτική που τολμάμε… φοβόμαστε τα συναισθήματά μας! Γιατί διαφορετικά θα τα τοποθετούσαμε απέναντι, προσπαθώντας να τα αλλάξουμε; Γιατί να τα εκλογικεύουμε αντί να τα αναγνωρίζουμε και να τα αποδεχόμαστε ως έχουν;

Η πρώτη παρανόηση που κάνουμε αλλά δεν εξετάζουμε ξανά στη συνέχεια είναι να διαχωρίζουμε τα συναισθήματα σε θετικά και αρνητικά. Αν το δούμε από τη πλευρά της αυτογνωσίας, ΟΛΑ τα συναισθήματα, μηδενός εξαιρουμένου, έχουν κάτι να μας πουν για τον εαυτό μας, κρύβουν μηνύματα του νου μας που διαφορετικά δεν θα μπορούσαμε ν’ αντιληφθούμε. Δεν υπάρχει «καλό» και «κακό» συναίσθημα, κάτι που υπονοεί η κατάταξη «θετικά – αρνητικά». Ενόσω επιμένουμε να υιοθετούμε αυτή την άποψη, ότι τα αρνητικά συναισθήματα μας εμποδίζουν, μας αρρωσταίνουν, χαλάνε τις σχέσεις μας κ.λ.π., τόσο παραμένουμε σε εμπόλεμη κατάσταση με τον εαυτό μας και στην άγνοια ουσιαστικά.

Η δεύτερη παρανόηση είναι ότι τα συναισθήματα προκύπτουν από το εξωτερικό περιβάλλον, όπου βρίσκονται και οι αιτίες τους. Συνηθίζουμε να υποθέτουμε ότι «ο άλλος με θύμωσε» ή ότι «ο οποιοσδήποτε με κάνει χαρούμενη» κ.λ.π., κάτι που φυσικά δεν ισχύει. Ο άλλος, το περιβάλλον, οι καταστάσεις, τα περιστατικά είναι απλά οι αφορμές που πυροδοτούν το συναίσθημα. Όμως οι αιτίες είναι πάντα εσωτερικές και βρίσκονται στις σκέψεις που διατηρούμε και ενισχύουμε.

Μια τρίτη παρανόηση είναι ότι αλλάζοντας είτε τις (επιφανειακές) σκέψεις μας είτε τον τρόπο που εκδηλώνουμε τα συναισθήματά μας, αυτό θα μας απαλλάξει και από τις αρνητικές συνέπειές τους, θα μας προφυλάξει από συγκεκριμένες εμπειρίες και τελικά θα «διαμορφώσει» το συναίσθημά μας. Τίποτα από όλ’ αυτά δεν λειτουργεί φυσικά, γιατί οι αιτίες που προκαλούν τα διάφορα συναισθήματα (είτε θετικά είτε αρνητικά) βρίσκονται βαθιά στο υποσυνείδητο, είναι θαμμένες στο παρόν και όχι στο παρελθόν που τις ψάχνουμε και είναι αδύνατον να αναδυθούν μέσω κριτικής και της ήδη διαμορφωμένης αντίληψής μας. Αυτό μας φέρνει σε μια άλλη παρανόηση...

Η τέταρτη παρανόηση είναι ότι πρέπει να αλλάξουμε το συναίσθημά μας (ή να το διατηρήσουμε) μέσω αυτοκριτικής και φυσικά… κατ’ επέκταση, κριτικής των άλλων: "αυτό μου αρέσει, αυτό δεν μου αρέσει, αυτό το θέλω, αυτό δεν το θέλω" κ.ο.κ. Δεν ξέρω αν το έχετε προσέξει, αλλά καθημερινά κρίνουμε τους άλλους, την κοινωνία, τον εαυτό μας... βλέπετε τίποτα ν' αλλάζει ή τ' αρνητικά συναισθήματα να μετατρέπονται σε θετικά;

Μια άλλη ισχυρή παρανόηση είναι ότι τα "αρνητικά" συναισθήματα πρέπει οπωσδήποτε ν' αλλάξουν και να μετατραπούν σε θετικά. Είναι μια αφοριστική άποψη που αφαιρεί την έννοια της διάκρισης, αφαιρεί τη μοναδικότητα της στιγμής, αφαιρεί την έννοια της δικαιοσύνης και πολλά άλλα, τα οποία παραμορφώνονται κάτω από το πέπλο μιας ψεύτικης ηθικής.

Υπάρχουν κι άλλες παρανοήσεις φυσικά... ο καθένας έχει τις δικές του, κρυμμένες μέσα στις απόψεις του, τις πεποιθήσεις και τις πρωταρχικές του ανάγκες. Χρειάζεται πάντα μια προσωπική διερεύνηση, για να διαπιστώσει ο καθένας μας τι χρειάζεται να επανεξετάσει, διαλύοντας τις αντιφάσεις και τις παρανοήσεις μέσα του.

Η προσπάθεια της «διαχείρισης των συναισθημάτων» ενισχύει, μέσω του εσωτερικού κριτή, τον εσωτερικό πόλεμο, που άλλοτε τον εκτοξεύουμε προς τους άλλους και άλλοτε τον γυρνάμε προς τον εαυτό μας. Η έννοια του παρατηρητή είναι πρακτικά ακόμα άγνωστη σε μεγάλο βαθμό ως λειτουργία καθημερινή, διαχρονική. Αλλά η παρατήρηση συμπεριλαμβάνει και την αποδοχή, που είναι το πρώτο βήμα της αυτογνωσίας και είναι απαραίτητη για να πορευόμαστε εν ειρήνη, με τον εαυτό μας και για να καταλαβαίνουμε – μέσα από εμάς – τους άλλους.

Πώς γίνεται αυτό; Χρειάζεται μια «διόρθωση» κάποιων εννοιών, που έχουν καταγραφεί μέσα μας λανθασμένα και άρα διαστρεβλώνουν αυτά που κατανοούμε, επικοινωνούμε και τελικά λειτουργούμε. Επίσης, χρειάζεται να μάθουμε πώς λειτουργεί η σκέψη, πώς αναδύονται τα συναισθήματα, τη σημασία του γραμμικού χρόνου και της γραμμικότητας της σκέψης μας, πώς λειτουργεί η φαντασία, πόσες άλλες δυνατότητες διαθέτουμε αλλά αγνοούμε περιορίζοντας τον εαυτό μας και τους άλλους...

Η ενεργοποίηση του παρατηρητή μέσα μας χρειάζεται δουλειά. Δεν το έχουμε μάθει άρα χρειάζεται να επιλέξουμε να το κατακτήσουμε, μαθαίνοντας τη μοναδική λειτουργία που θα μας οδηγήσει σε πολλές άλλες και σε μια διευρυμένη αντίληψη ζωής, χωρίς σύνορα. Είναι δουλειά, είναι σαφώς έξοδος από τη ζώνη άνεσης του κριτή και τις ψεύτικης ασφάλειάς του και χρειάζεται πειθαρχία και αφοσίωση. Χρειάζεται απόλυτη ειλικρίνεια με τον Εαυτό μας καθώς εισχωρούμε βαθύτερα στο νου και στο Είναι μας, αντλώντας τη δική μας, μοναδική αλήθεια και ειρηνική συνύπαρξη με τον κόσμο μας.

Τα συναισθήματα αποτελούν το κλειδί που ξεκλειδώνει τον εσωτερικό μας κόσμο. Είναι ένας κόσμος μαγικός, γεμάτος γνώση και σοφία, εφόσον είμαστε πρόθυμοι να εγκαταλείψουμε τις απόψεις που έχουμε υιοθετήσει και να προσπαθούμε μάταια να αλλάξουμε τον εαυτό μας (ή τους άλλους).

Οργασμός και Αυτοεκτίμηση

Στην ερωτική επαφή, ξανασυστηνόμαστε στον εαυτό μας, με το πώς συμπεριφέρεται τόσο το σώμα μας όσο και οι πιο βαθιές, αυτόματες σκέψεις μας. Δεν είναι μόνο το κορμί γυμνό αλλά και η ψυχή μας, η αλήθεια μας που χωρίς περιτυλίγματα και κουκουλώματα αυτοαποκαλύπτεται.

Μια μεγάλη απόδειξη της ψυχικής κατάστασης του ατόμου πηγάζει από την σεξουαλική συμπεριφορά, την διαδικασία που διεγείρεται, τους ρόλους που υποδύεται, την δυνατότητα να κορυφώσει, τα απωθημένα που φέρει, τις αναστολές, τα όρια, τους κανόνες, την παρορμητικότητα, την επιθετικότητα και πολλά άλλα χαρακτηριστικά.

Όχι μόνο το ίδιο το σεξ, αλλά και οι προτιμήσεις μας στο περιστασιακό ή σταθερό σεξ, οι μονογαμικές ή πολυγαμικές σχέσεις, η τάση να απιστούμε ακόμη και αν έχουμε έναν σταθερό σύντροφο δεν είναι τυχαίες.

Η αλήθεια είναι ότι ορισμένα πράγματα για τον άνδρα είναι πιο εύκολα από τη γυναίκα, όπως ο οργασμός.

Το πολυπαραγοντικό φαινόμενο του γυναικείου οργασμού

Ο οργασμός για τη γυναίκα είναι ένα πολυπαραγοντικό φαινόμενο και σαν ζήτημα απασχολεί μια μεγάλη μερίδα γυναικών. Είναι το υψηλότερο στάδιο ικανοποίησης κατά τη σεξουαλική επαφή, χωρίς αυτό όμως να συνιστά υποχρεωτική προϋπόθεση για τη συνολική ποιότητα της σεξουαλικής ζωής της, και δεν θεωρείται δεδομένο ότι θα συμβαίνει σε κάθε ή σε όλες τις σεξουαλικές της επαφές.

Πολλές γυναίκες βιώνουν μια απογοήτευση και μια μελαγχολία για την αδυναμία να έρθουν σε κορύφωση, πολλές υποκρίνονται τον οργασμό, και άλλες νιώθουν ότι ενώ μπορούν αργούν να κορυφώσουν.
  • Γιατί όμως ο οργασμός είναι τόσο δύσκολος;
  • Γιατί ενώ θέλω δεν μπορώ;
  • Φταίει η σχέση με τον σύντροφο ή με τον εαυτό μου;
  • Γιατί οι άλλοι μπορούν και όχι εγώ;
  • Πότε θα πρέπει να ανησυχήσω;
Σε περίπτωση που η γυναίκα δεν πάσχει από ένα οργανικό πρόβλημα (τραχηλίτιδα, κολπίτιδα, υπέρταση, διαβήτης, εθισμός στις ουσίες/αλκοόλ), τότε τα αίτια πίσω από την έλλειψη οργασμού είναι ψυχογενή, όπως συμβαίνει και στη πλειονότητα των γυναικών.

Δυστυχώς, είναι αρκετές οι παράμετροι που εμποδίζουν την γυναίκα από τη δυνατότητα του οργασμού, στιγματίζοντας ολόκληρη τη σεξουαλική εμπειρία.

Ας προχωρήσουμε να δούμε ποια είναι αυτά τα ψυχολογικά εμπόδια.

Προσωπική μειονεξία: Αλήθεια, αποδέχομαι τον εαυτό μου;

Στην ερωτική πράξη και τον οργασμό η ψυχική μας κατάσταση γίνεται ο μοχλός που ρυθμίζει τους μηχανισμούς, τις σκέψεις και τις συμπεριφορές.

Μια σκέψη είναι αρκετή για κλειδώσει το σώμα. Το βασικό ερώτημα που πρέπει να θέσω στον εαυτό μου είναι: Αγαπώ το σώμα μου; Μου αξίζει η ηδονή και η ευχαρίστηση; Νιώθω άνετα με αυτό; Αποδέχομαι τον εαυτό μου; Αξίζω να αγαπηθώ;

Η αυτοαξία και η αυτοεκτίμηση έχει τις απαρχές της από το πώς αντιλαμβάνομαι και αξιολογώ τον εαυτό μου. Οι πεποιθήσεις που έχω μπορεί να είναι χρόνια κατασκευάσματα μέσα από αρνητικές εμπειρίες και πληγωμένη παιδική ηλικία, που είναι δύσκολο να τα αποβάλλω.

Προσωπική μειονεξία σημαίνει:
  • Νιώθω ανεπαρκής και ανάξιος να αγαπηθώ και να φροντιστώ
  • Αισθάνομαι υποδεέστερος και σαν να γίνομαι το θύμα πολλές φορές
  • Ντρέπομαι για τα συναισθήματά μου και είναι δύσκολο να τα εξωτερικεύσω
  • Νιώθω ότι οι άλλοι έχουν μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση και είναι ανώτεροι από εμένα.
Αιτίες πίσω από τη προσωπική μειονεξία:
  • Απόρριψη, επίκριση και τιμωρία από το οικογενειακό περιβάλλον
  • Αμφισβήτηση, σύγκριση και συναισθηματική αστάθεια από τους γονείς και τον περίγυρο
  • Διακρίσεις σε σχέση με τα αδέρφια της οικογένειας ή άλλα παιδιά
  • Ψυχολογική, λεκτική, σωματική ή σεξουαλική κακοποίηση από μέλος της οικογένειας
  • Εγκατάλειψη ή παραμέληση από ένα μέλος της οικογένειας
  • Αδιαφορία από τους γονείς ή τάση τελειοθηρικού χαρακτήρα προς το παιδί (να είναι πάντα πρωταθλητής σε όλα όσα κάνει, συσχετίζοντας την αξία και την αποδοχή με τα επιτεύγματα παρά με τον ίδιο τον άνθρωπο)
Είναι πρόκληση για έναν άνθρωπο με χαμηλή αυτοεκτίμηση και αίσθημα κατωτερότητας να επενδύσει και να πετύχει σε μία σχέση μακροχρόνια, καθώς φοβάται ότι η εγγύτητα θα αποκαλύψει τα ελαττώματα του και θα ξανααναμετρηθεί με τις προσδοκίες των άλλων. Το σεξ είναι περισσότερο περιστασιακό. Όμως ακόμη και εάν υπάρχει μία σχέση με δέσμευση η δυσκολία της γυναίκας να κορυφώσει είναι μεγάλη.

Μην έχοντας λοιπόν πολλές προσδοκίες από τον εαυτό της στη ζωή, δεν διεκδικεί τα θέλω ή τις ανάγκες της και στο σεξ. Πολλές γυναίκες πιστεύουν ότι δεν είναι τόσο σημαντικό να κορυφώσουν όσο είναι για τον άνδρα και νιώθουν ικανοποιημένες με τα λίγα.

Θεωρούν επίσης ότι η κορύφωση του άνδρα είναι και μια σφραγίδα επιτυχίας για τη σχέση και για αυτό πολλές φορές οι γυναίκες υποκρίνονται τον οργασμό ή προσποιούνται την ευχαρίστηση από το σεξ αποκτώντας μια υποτακτική στάση προκειμένου να μην χάσουν τον σύντροφό τους. Δεν εκφράζουν τις ανάγκες τους ή πράγματα που δεν τις αρέσουν κατά το σεξ, νομίζοντας ότι θα δυσαρεστήσουν το σύντροφο και θα τον απομακρύνουν.

Επιπλέον, η γυναίκα μπορεί να είναι προβληματισμένη ή σκεπτική κατά τη διάρκεια της συνεύρεσης, καθώς έχει προκαταβάλλει τον εαυτό της σε μια διάθεση ότι ‘πρέπει να κάνω αυτό που θέλει, πρέπει να του αρέσει), κάτι που δεν απελευθερώνει την ίδια.

Ακόμη, υπάρχουν γυναίκες που αντιλαμβάνονται το σεξ ως υποχρέωση παρά ως δυαδική απόλαυση και έκφραση συναισθημάτων, προκειμένου να κρατήσουν τον σύντροφο στη ζωή τους μην έχοντας την ικανότητα να πουν όχι σε κάτι που δεν τους αρέσει, διότι εγκυμονεί ο φόβος της απόρριψης.

Τα άτομα που εμπλέκονται σε σχέσεις συνεξάρτησης έχουν τέτοια χαρακτηριστικά, καθώς δεν μπορούν να βασιστούν στον εαυτό τους και βασίζουν την ζωή τους σε άλλους.

Συνεπώς, η διάθεση για οργασμό από την πλευρά της γυναίκας έχει παραμεριστεί, από την στιγμή που έχει τοποθετήσει η ίδια τον εαυτό της στη άκρη. Οι πυρηνικές, λοιπόν, αντιλήψεις που έχουμε διαμορφώσει για εμάς, (εάν αξίζω, εάν μπορώ να διεκδικήσω, εάν εκφράζομαι), εκδραματίζουν σημαντικό ρόλο στο πως αισθάνομαι (ανίκανος, ανάξιος, ανασφαλής), με συνέπεια να μην απολαμβάνουμε όχι μόνο τον οργασμό αλλά την ίδια τη ζωή.

Ενοχές και ανασφάλειες: Γιατί ντρέπομαι και αυτόσυγκρατούμαι

Ενοχές, τύψεις, ντροπή, ηθικές αναστολές, όρια και κανόνες….

Όλοι έχουμε βέβαια τις ανασφάλειές μας και όλοι βιώνουμε κατά καιρούς εσωτερικές συγκρούσεις μεταξύ του τι θεωρώ ότι πρέπει να κάνω και του τι θέλω να κάνω. Το ζήτημα είναι όμως τι είδους συναισθήματα έχω καταπιέσει μέσα μου, ώστε να αισθάνομαι αυτές τις συγκρούσεις.

Μια αρχική ερώτηση που μπορούμε να κάνουμε στον εαυτό μας όταν αρχίζουμε να νιώθουμε δυσφορία για κάτι είναι ‘Τι περνάει τώρα από το μυαλό μου;’ Έτσι, μπορεί να βοηθήσουμε τον εαυτό μας να εντοπίσει τι είναι αυτό που μας δυσκολεύει και γιατί.

Ποιος μου έμαθε, λοιπόν, το πως πρέπει να φέρομαι, να σκέφτομαι και να αισθάνομαι και πόσο αυτά είναι αντίθετα με τις πραγματικές μου επιθυμίες. Να αναρωτηθούμε ‘όλα όσα νιώθω είναι λειτουργικά για εμένα;’, ‘μου κάνουν καλό στη σχέση μου;’, ‘νιώθω ειλικρινά πλήρης και ικανοποιημένος;’. Νιώθω ελεύθερος και ευτυχισμένος στο πλαίσιο της σεξουαλικής ζωής που έχω χτίσει;

Πολλές φορές, η θλίψη, η μελαγχολία, η κατάθλιψη, το ανικανοποίητο, το κενό συναίσθημα, η απογοήτευση έρχονται στη γυναίκα μέσα από τις ανασφάλειες και τις ενοχές που βιώνει είτε υποσυνείδητα είτε εν γνώσει της. Κυρίως και η ίδια αναγνωρίζει την αδυναμία της να χαλιναγωγήσει τις ανασφάλειες της και η στεναχώρια οξύνεται όταν έχει δίπλα της έναν άνδρα που θέλει να επενδύσει συναισθηματικά.

Η ενοχή και η ανασφάλεια περιχαρακώνει την γενικότερη απόλαυση από τον έρωτα, μουτζουρώνει την φαντασία και δυσκολεύει τη γυναίκα να κορυφώσει.

Συγκεκριμένα, όμως, πως η ενοχή λειτουργεί μέσα μας;

Το ενοχικό συναίσθημα προέρχεται από τον φόβο και την ντροπή που έχουν προκληθεί από τραύματα, υποταγή σε συγκεκριμένες πεποιθήσεις και αντιλήψεις για τη ζωή, σχετικά με τι είναι επιτρεπτό και τι απαγορευμένο. Το πλαίσιο σκέψεων και ιδεών που έχουν χτιστεί σε βάθος χρόνου είτε ανοίγουν είτε κλειδώνουν την πόρτα σε εμπειρίες που απαιτούν απελευθέρωση του εαυτού, που απορρέουν απόλαυση, ηδονή, θέτοντας ένα όριο στο τι πρέπει και τι δεν πρέπει. Όλα αυτά δεν είναι απλώς συνοδοιπόροι μας, αλλά μας καθορίζουν σαν ανθρώπους.

Η ενοχή στο σεξ εμφανίζεται όταν το μαθημένο πρέπει έρχεται σε σύγκρουση με μια επιθυμία που βιώνω στο τώρα, ή με μια φαντασίωση.

Φοβάμαι να το ζήσω γιατί θα νιώσω άβολα, θα νομίζω πως κάνω κάτι αφύσικο, θα χάσω τις ηθικές μου αρχές και τον εαυτό μου’. Η ενοχικότητα δεν αφήνει κανέναν να απολαύσει στον υπερθετικό βαθμό τις εμπειρίες και αλλά και τις ευκαιρίες γύρω από την σεξουαλικότητα. Αντίθετα το άτομο νιώθει εγκλωβισμένο ανάμεσα σε υπαρξιακές αγωνίες.

Ποιοι παράγοντες καλλιεργούν την ενοχή;

Ανατροφή από υπερ-εγωτικούς γονείς που προωθούν τα δικά τους πιστεύω και αρχές στο παιδί δίχως αυτό να μπορεί να καλλιεργήσει την ικανότητα να διεκδικεί τα δικά του θέλω.

Γονείς με αυστηρό, συντηρητικό ή θρησκόληπτο σκεπτικό γύρω από τις σχέσεις και τον έρωτα μεταλαμπαδεύουν λανθασμένες αντιλήψεις για την σεξουαλικότητα οι οποίες είναι και πολύ περιοριστικές. Ένα ενοχικό παιδί συνήθως κουβαλάει ένα βάρος του ‘εγώ φταίω για όλα’, εγώ είμαι ο υπεύθυνος, φοβούμενος αργότερα ως ενήλικας να δοκιμάσει πράγματα με την πεποίθηση ότι θα αποτύχει.

Το περιβάλλον ενός παιδιού που ερμηνεύει την ερωτική πράξη ως κάτι βρώμικο, ντροπιαστικό, αμαρτωλό, ή που θα πρέπει να γίνεται από μια ηλικία και πάνω, με έναν μοναδικό άνθρωπο, υπό προϋποθέσεις, πλάθουν έναν δυσπροσαρμοστικό εαυτό, γεμάτο ενοχές και καταπιεσμένες ανάγκες. Πολλά άτομα αντιμετωπίζουν την ενοχή και ως αυτοτιμωρία, επειδή έκαναν κάτι που στο ενδότερο περιβάλλον ή κοινωνικά δεν είναι αποδεκτό (ομοφυλοφιλία – διάφορα ταμπού στον έρωτα).

Οι ενοχές εμποδίζουν τα άτομο από το διερευνήσει την εσωτερική του ερωτική διάσταση, καταδικάζοντας τις σεξουαλικές του προτιμήσεις, τις φαντασιώσεις, την σεξουαλική έκφραση και αυτοεικόνα και φυσικά την ελευθερία που χρειάζεται για να είναι κανείς ο εαυτός του, τόσο στη ζωή όσο άρα και στον έρωτα.

Άγχος για την σεξουαλική αυτοεκτίμηση

Για την γυναίκα, τόσο το σώμα όσο και το μυαλό δουλεύουν μαζί για να καταφέρει να έρθει σε οργασμό. Γνωρίζουμε πολύ καλά πια ότι το άγχος λειτουργεί ως ανασταλτικός παράγοντας τόσο της απόλαυσης όσο και της απόδοσης.

Του δίνω αρκετή ικανοποίηση; Του αρέσω; Θέλει να είμαι έμπειρη; Μήπως δεν είμαι αρκετά γοητευτική; Mήπως να αλλάξω κάτι στο σώμα μου;

Μιλάμε ουσιαστικά για αγωνίες της γυναίκας που έχουν να κάνουν με το πώς αντιλαμβάνεται και εκτιμά τον εαυτό της ως σεξουαλική παρτενέρ. Προβληματίζεται για πράγματα που δεν νιώθει ακόμη έτοιμη να δοκιμάσει ή για πράγματα που έρχονται σε σύγκρουση με τις επιθυμίες του συντρόφου. Αυτό το άγχος αποδιοργανώνει τη γυναίκα από το στόχο της.

Οι γυναίκες που νιώθουν λιγότερο σεξουαλικές, δηλώνουν ότι λαμβάνουν λιγότερη ευχαρίστηση επηρεάζοντας την ικανοποίηση των συντρόφων τους. Αυτό σημαίνει ότι η γυναίκα επωμίζεται ακόμη μεγαλύτερο βάρος και ενοχές όταν καταλαβαίνει ότι η χαμηλή σεξουαλική αυτοεικόνα της δεν επιδρά μόνο στην ίδια αλλά την εισπράττει και ο σύντροφος, γεγονός που επιφέρει εντονότερο άγχος και ακόμη περισσότερο δυσλειτουργικές σκέψεις για την ίδια (πχ. Δεν αξίζω να κάνω σεξ μαζί σου, πρέπει να βρεις μια καλύτερη από εμένα, είμαι άχρηστη, ανίκανη, κάνω τους άνδρες να φεύγουν από μένα, θα μείνω μόνη μου).

Σημαντικό βέβαια είναι να ειπωθεί ότι όταν οι αγχωτικές σκέψεις γίνουν μηρυκασμός, δηλαδή να προτρέπεται η γυναίκα σε μια υπερανάλυση της εικόνας της και της απόδοσή της, μπορεί να οδηγήσει σε δυσλειτουργικότητα, αυτό-αμφισβήτηση, μεγαλύτερη μείωση της αυτοεκτίμησης, συμπεριφορές που αποφεύγουν την ερωτική επαφή και θλιμμένη διάθεση.

Θέματα ελέγχου

Τελειομανία και αναβλητικότητα

Μήπως κυνηγάς την τέλεια στιγμή; Μήπως φαντασιώνεσαι ιδανικότερα τον οργασμό και την απόλαυση από ότι τα βιώνεις στην πραγματικότητα και απογοητεύεσαι;

Η τάση τελειομανίας τραυματίζει τον αυθορμητισμό, την παρορμητικότητα και την αίσθηση του ‘αφήνομαι στα χέρια του άλλου’. Η ερωτική απόλαυση δεν αξίζει αν περιμένεις την κορύφωση την τέλεια στιγμή που έχεις βάλει στο μυαλό σου. Από τη μία προσπαθείς να πετύχεις το τέλειο φιλί, το τέλειο χάδι, την διέγερση και από την άλλη παρατείνεται ο καρπός της απόλαυσης που είναι ο οργασμός.

Αναβάλλεις συνεχώς κάθε ευκαιρία που βρίσκει το σώμα προς την ολοκλήρωση γιατί στο μυαλό ή στη φαντασία δεν είναι η ιδανική. Όμως, στον έρωτα υπάρχουν δύο, και όχι μόνος ο εαυτό μας. Δεν μπορούμε, λοιπόν, να βάζουμε σε κουτάκια το κάθε στάδιο μιας σεξουαλικής επαφής, προκειμένου να ελέγξουμε την κορύφωση. Γιατί αυτή η τάση είναι θέμα ελέγχου. Είναι σαν να βρίσκουμε εμπόδια συνέχεια και όλο το αφήνουμε για μετά, ώσπου ολοκληρώνει πρώτος ο άλλος και εμείς είμαστε ακόμη σε θέση αναμονής. Όταν, συνεπώς, το σώμα μας δηλώνει ότι είμαστε έτοιμοι για την κορύφωση καλό θα ήταν να μην το κρατάμε, γιατί πάνω από όλα δεν νιώθουμε ελεύθεροι και αγχωνόμαστε εμείς για τον εαυτό μας και παράλληλα για τον σύντροφο σκεπτόμενοι ‘μήπως κουράζεται να με περιμένει και τον απογοητεύω;

Η τάση για έλεγχο του εαυτού μας αντικατοπτρίζεται τόσο σε προσωπικό όσο και σε σχεσιακό επίπεδο.

Για παράδειγμα, μια γυναίκα μπορεί να νιώθει δυσφορία ή απειλή όταν έρθει η στιγμή να κορυφώσει κατά την ερωτική πράξη ενώ στη φάση του αυνανισμού, που είναι μόνη με τον εαυτό της, χωρίς να παρεμβάλλεται από άλλους παράγοντες, έχει τον απόλυτο έλεγχο του σώματος και της φαντασίας της καταφέρνοντας να έρθει πιο εύκολα και γρήγορα σε οργασμό.
 
Η εμπειρία υπόσχεται περισσότερους οργασμούς για την γυναίκα;

Δυστυχώς, δεν γεννιόμαστε γνωρίζοντας πως λειτουργεί το σώμα μας μέχρι ότου φτάσει η ώρα να έρθουμε σε ερωτική επαφή. Πολλές φορές η ημιμάθεια γύρω από την σεξουαλική διαπαιδαγώγηση και η άγνοια απέναντι στη λειτουργία του δικού μας σώματος περιορίζουν τόσο την επίγνωση όσο και την αυτοπεποίθηση απέναντι σε αυτό που λέγεται σεξουαλική πράξη και κορύφωση.

Μύθοι και αλήθειες

Η αλήθεια όμως είναι ότι η εμπειρία μιας γυναίκας στο σεξ δεν σημαίνει απαραίτητα ότι έχει μεγαλύτερη αυτοπεποίθηση ή ότι είναι περισσότερο ελκυστική είτε ότι έχει περισσότερες πιθανότητες να βιώσει οργασμό συγκριτικά με μια γυναίκα που μετρά λιγότερες εμπειρίες. Η ποσότητα δεν είναι κριτήριο και πολλές φορές πίσω από έναν μεγάλο αριθμό εμπειριών και συντρόφων μπορεί να κρύβονται προσωπικές ανασφάλειες και ανάγκες επιβεβαίωσης.

Αντίθετα με αυτό που περιμέναμε, έρευνες που έχουν μελετήσει το θέμα, συμπέραναν ότι οι γυναίκες που έχουν αυξημένη εμπειρία τόσο στο σεξ όσο και τον αυνανισμό, που είχαν μεγαλύτερη επαφή με το σώμα τους και που είχαν αρκετές συντροφικές σχέσεις στο χρόνο δεν είχαν περισσότερους οργασμούς από τις γυναίκες που δήλωναν πιο άπειρες.

Το εντυπωσιακό είναι ότι ακόμη και οι έμπειρες γυναίκες αξιολογούν τον οργασμό του άνδρα ως σημαντικότερο από τον δικό τους. Καταλαβαίνουμε ότι μια γυναίκα με εμπειρία δεν είναι απόλυτο ότι ούτε βιώνει αλλά και ούτε διεκδικεί την δική της απόλαυση.

Ακόμη, σχετικές αναφορές υποστηρίζουν ότι ακόμη και με την έλευση της ισότητας των δύο φύλων μετά την δεκαετία του 1970 και της σεξουαλικής διαπαιδαγώγησης, οι γυναίκες δεν βοηθήθηκαν στο έχουν αυξημένες πιθανότητες να βιώσουν οργασμό. Αντιθέτως, βοήθησε στο να απελευθερωθεί η γυναίκα στον αυνανισμό. Επομένως, δεν μπορούμε να πούμε ότι αυτό που φταίει είναι ότι η γυναίκα νιώθει κατώτερη από τον άνδρα σήμερα. Μάλλον η αιτία είναι βαθύτερη.

Για παράδειγμα, αφουγκράζοντας τις ψυχαναλυτικές θεωρίες, η γυναίκα που ενώ διεγείρεται και έχει σεξουαλικό πόθο προς τον σύντροφο, συγκρατείται από την εμπειρία του οργασμού διότι έχει μείνει μέσα της ως απωθημένο ο άλυτος έρωτας με τον πατέρα της. Είναι σαν τη στιγμή του έρωτα η γυναίκα να παλινδρομεί στο οιδιπόδειο στάδιο, όπου ο έρωτας με τον πατέρα ήταν απαγορευμένος, κάτι που επέφερε απογοήτευση και έτσι είναι σαν να κρατά το μεγαλύτερο κομμάτι ερωτικής ολοκλήρωσης για τον πρώιμο ανεκπλήρωτο έρωτα.

Από την άλλη, έχουν μελετηθεί οι γνωστικές και συναισθηματικές μεταβλητές της σεξουαλικής δυσλειτουργίας, τονίζοντας ότι τα πρώτα γνωστικά σχήματα περί σεξουαλικότητας του εαυτού, περί σεξουαλικής εμπειρίας διαμορφώνονται μέσα από την οικογένεια. Το άγχος των γονέων γύρω από το σεξ μεταβιβάζεται και στα παιδιά τα οποία εμφανίζουν μεγαλύτερη δυσλειτουργία. Τραυματικές εμπειρίες όπως η σωματική, ψυχολογική και σεξουαλική κακοποίηση ή η ενδοοικογενειακή βία αναμφισβήτητα επιδρούν στην σεξουαλική και ψυχολογική υπόσταση του παιδιού.

Η σχέση με το σύντροφο είναι το κλειδί;

Πού λοιπόν αποδίδεται η αδυναμία μιας γυναίκας να βιώσει οργασμό, ακόμη και εκείνης που έχει εμπειρία και υψηλή αυτοεκτίμηση;

Ο παράγοντας που προβλέπει συχνότερους οργασμούς στη γυναίκα είναι η επικοινωνία και η ποιότητα της σχέσης με τον σύντροφό της. Ακόμη και αν μια γυναίκα βιώνει σοβαρές ψυχολογικές δυσλειτουργίες, όπως η ενοχική συμπεριφορά, η χαμηλή αυτοεκτίμηση και το παιδικό τραύμα, εάν έχει έναν σύντροφο που νιώθει πραγματικά κοντά της, που της προσφέρει σεβασμό, κατανόηση, της δίνει κουράγιο, ασφάλεια, την ενθαρρύνει και της δίνει το χρόνο της μπορεί πολύ πιο εύκολα να ανοίξει την καρδιά της και να αφεθεί. Η αμοιβαία εμπιστοσύνη και η εξωτερίκευση όλων όσων μας ανησυχούν και μας προβληματίζουν αποτελεί τόσο ψυχική όσο και σωματική λύτρωση.

Εάν, όμως στη σχέση υπάρχει έλλειψη επικοινωνίας, αστάθεια στην συμπεριφορά, παιχνίδια εξουσίας, εγωισμός, θέματα εμπιστοσύνης (απιστία) και άλλες τοξικές καταστάσεις, το επίκεντρο για τη γυναίκα είναι ‘το πώς θα σώσω τη σχέση μου’ ή ‘το πώς θα σώσω τον εαυτό μου’, τι κάνω, πού πάω, είναι αυτός ο άνθρωπος για μένα; Επομένως, υπό τέτοιες συνθήκες δεν μπορούμε να μιλάμε για σεξουαλική ευχαρίστηση και οργασμό, διότι βαθύτερες ανησυχίες είναι αυτές που ταλανίζουν την γυναίκα.

Οι μηχανισμοί ωστόσο πίσω από την αδυναμία της γυναίκας να βιώσει οργασμό είναι ακόμη υπό μελέτη.

Τέλος, η γυναίκα, λόγω του ότι λειτουργεί περισσότερο εγκεφαλικά, η σεξουαλική της επιθυμία και η απόλαυση δεν προκύπτουν μόνο από τον άνδρα που έχει δίπλα της, ως παρουσία, ως σώμα, ως πρόσωπο, ως μυρωδιά.

Ερωτεύεται και έρχεται σε επαφή με αφηρημένες έννοιες γύρω από τον συγκεκριμένο άνδρα, την φήμη και το status του άνδρα, την δύναμη, την ευφυΐα, τη μόδα, την τέχνη, την εξουσία, όλα αυτά που κουβαλάει ο ίδιος πίσω του σαν ιστορία. Αυτό το διανοητικό παιχνίδι στον εγκέφαλο της γυναίκας δύναται να πυροδοτήσει μεγαλύτερη ικανοποίηση, καθώς τον εξιδανικεύει στη φαντασία της. Η πρόκληση για το ζευγάρι είναι πως θα διατηρήσει αυτή τη σπίθα και τον θαυμασμό που νιώθει ο ένας για τον άλλον.

Πότε να ζητήσω τη βοήθεια;

Δεν υπάρχει μια δεδομένη στιγμή κατά την οποία πρέπει μια γυναίκα να ζητήσει βοήθεια. Είναι όπως νιώθει. Δεν μπορούμε από την άλλη να αφήνουμε ένα θέμα να μας ταλαιπωρεί και να διαιωνίζεται.

Όσο νωρίτερα βέβαια τόσο το καλύτερο. Αν σας επισκέπτονται συχνά ανησυχητικές σκέψεις γύρω από τον εαυτό σας και την σεξουαλική συμπεριφορά που παγιώνονται και επηρεάζουν την σχέση σας, ή πέφτετε στη παγίδα της υπερανάλυσης χάνοντας τη λογική προοπτική της κατάστασης, είτε νιώθοντας ότι υπάρχει κάτι βαθύτερο που σας εμποδίζει να απολαύσετε την σεξουαλική σας ζωή.

Κερδίζοντας την εμπιστοσύνη του εαυτού μας ως σεξουαλικές προσωπικότητες, κερδίζουμε πίσω και ένα σημαντικό μέρος της ζωής μας.

Λιαντίνης: την λέξη "ταπεινοφροσύνη", όποιος την έχει να είσαστε κουμπωμένοι απέναντί του

Η λέξη "ταπεινοφροσύνη", σας το είπα και προχτές, όποιος την έχει να είσαστε κουμπωμένοι απέναντί του. Είναι δεδομένο ότι είναι άνθρωπος σκοτεινός, για να μην πούμε, κατ' ευθείαν κακός.

"Η ταπεινοφροσύνη είναι της νεαράς φιλοδοξίας η σκάλα", λέει σε μια τραγωδία του ο Σαίξπηρ. Και να προσέχετε τους ανθρώπους που δεν σας κοιτάνε στα μάτια όταν κουβεντιάζετε.

Ο άνθρωπος που δεν σε κοιτάει στα μάτια και κοιτάει κάτω, είναι ύποπτος. Κάτι έχει. Δεν τα ξέρει ο ίδιος, αλλά θα του βγουν στο φως μια μέρα.

Να πούμε και μια άλλη πρόταση από τους μεγάλους μας προγόνους που εδώ θα δείτε πόσο ελάχιστη σχέση έχουμε με τους Έλληνες (αρχαίους) από την Παιδεία που μας δώσανε. Ο Αριστοτέλης έλεγε "ο αλτρουισμός -το να αγαπάς τους άλλους, δηλαδή- είναι στον ίδιο βαθμό λανθασμένη προκατάληψη με τον εγωισμό".

Εάν αγαπάς τους άλλος περισσότερο από τον εαυτό σου είσαι άδικος. Όσο άδικος είναι ο εγωιστής που αγαπάει το όνομά του. Και ξέρετε, δεν υπάρχει χειρότερο πάθος στον άνθρωπο από τον εγωισμό, αξιότιμοι συνάδελφοι. Δεν υπάρχει χειρότερο κακό.

"Πάσης λύμης δοχείον" που έλεγε ένας βυζαντινός. Λύμη, με ύψιλον το λυ - λυμαίνομαι. Πάσης συμφοράς δοχείο είναι ο εγωισμός του ανθρώπου. Αλλά και το να πέφτεις στην άλλη άκρη και να αγαπάς περισσότερο τους άλλους από τον εαυτό σου, είναι το ίδιο πράγμα, λέει ο Αριστοτέλης. Που σημαίνει: βρες τη χρυσή μεσότητα. Αγαπώ την..., όσο και τον εαυτό μου.

Αγαπήσεις πλησίον ως εαυτόν. Όχι περισσότερο...

Μπέρτολντ Μπρέχτ: Εγκώμιο στην αμφιβολία

Ευλογημένη να ‘ναι η αμφιβολία!

Σας συμβουλεύω να τιμάτε χαρούμενα και προσεχτικά εκείνον που το λόγο σας ξετάζει σαν κάλπικη μονέδα!

Άμποτε να ‘σαστε συνετοί και να μη δίνετε το λόγο σας με σιγουριά πάρα πολλή.

Την ιστορία διαβάστε και θα δείτε την ξέφρενη φυγή ανίκητων στρατών.

Παντού κάστρα απάτητα κυριεύονται και της Αρμάδας τα καράβια, που ήταν αμέτρητα σαν έκανε πανιά, στο γυρισμό εύκολα τα μετρούσες.

Έτσι μια μέρα στάθηκε ένας άνθρωπος στην απάτητη βουνοκορφή κι ένα πλεούμενο έφτασε στην άκρη της απέραντης της θάλασσας.

Α!, όμορφο που ‘ναι το κούνημα του κεφαλιού για τις «ατράνταχτες» αλήθειες!

Α!, θαρρετή που ‘ναι η φροντίδα του γιατρού για τον άρρωστο που γιατρεμό δεν έχει!

Μα απ’ όλες τις αμφιβολίες ομορφότερη είναι, σαν οι φοβισμένοι αδύναμοι σηκώνουν το κεφάλι και παύουν να πιστεύουν στων τυράννων τους τη δύναμη!

Α!, με πόσο κόπο καταχτήθηκε κείνο το σοφό αξίωμα!

Πόσες θυσίες κόστισε!

Πόσο δύσκολο στάθηκε να βρεθεί πως τα πράγματα ήταν έτσι κι όχι αλλιώς!

Με στεναγμό ανακούφισης το ‘γράψε ένας άνθρωπος μια μέρα στης Γνώσης το βιβλίο.

Καιρό πολύ έμεινε χαραγμένο εκεί μέσα και γενιές ολόκληρες ζήσανε μαζί του, το βλέπαν σαν αλήθεια αιώνια κι όσοι το ξέρανε καταφρονούσαν όσους τ’ αγνοούσαν.

Μα κάποτε, μια υποψία μπορεί να γεννηθεί, γιατί μια καινούρια εμπειρία τραντάζει το ατράνταχτο αξίωμα.

Ξυπνάει ή αμφιβολία.

Και μιαν άλλη μέρα ένας άλλος άνθρωπος στοχαστικά σβήνει απ’ το βιβλίο της Γνώσης το αξίωμα με μια μονοκοντυλιά.

Ενώ διαταγές τον ξεκουφαίνουν, ενώ τον εξετάζουν για τις φυσικές του ικανότητες γιατροί μουσάτοι, ενώ τον επι­θεωρούν λαμπερά υποκείμενα με χρυσά γαλόνια, ενώ τον κατηχούνε πανηγυριώτικοι παπάδες που του τριβελίζουνε τ’ αυτιά μ’ ένα βιβλίο γραμμένο απ’ το θεό τον ίδιο ενώ τον δασκαλεύουν ανελέητοι δάσκαλοι, ο φτωχός ακούει να του λένε πώς ο κόσμος μας είναι ό καλύτερος των κόσμων και πως την τρύπα στη σκεπή της κάμαράς του την έχει σχεδιάσει ο θεός αυτο­προσώπως.

Αληθινά, του είναι δύσκολο πολύ ν’ αμφιβάλει για τον κόσμο τούτο.

Ιδρωκοπάει ο άνθρωπος χτίζοντας σπίτι όπου ποτέ του δε θα κατοικήσει.

Μα δεν ιδρωκοπάει λιγότερο κι οποίος δικό του χτίζει σπίτι.

Να οι αστόχαστοι που ποτέ δεν αμφιβάλλουν.

Η χώνεψη τους είναι άψογη, κι η κρίση τους αλάθευτη.

Δεν πιστεύουν στα γεγονότα, πιστεύουν μόνο στον εαυτό τους.

Αν χρειαστεί πρέπει αυτούς τα γεγονότα να πιστέψουν.

Είναι απέραντα υπομονετικοί — με τον εαυτό τους.

Τα επιχειρήματα τ’ ακούνε με αυτί σπιούνου.

Στους αστόχαστους που ποτέ δεν αμφιβάλλουν, συνταιριάζουν οι στοχαστικοί που ποτέ δεν ορούνε. Τούτοι αμφιβάλλουν όχι για να πάρουν μιαν απόφαση, αλλά για να μην πάρουν απόφαση καμιά.

Τα κεφάλια τους τα χρησιμοποιούνε μόνο για να τα κουνάνε.

Με σκοτισμένο πρόσωπο ειδοποιούν τούς επιβάτες των καραβιών που βουλιάζουν, πως το νερό είν’ επικίνδυνο.

Κάτω απ’ του δήμιου το μπαλτά αναρωτιούνται αν δεν είναι άνθρωπος κι αυτός.

Μουρμουρίζουν σκεφτικά πως «το θέμα δεν έχει ξεκαθαριστεί ακόμα», και πηγαίνουνε να πέσουν.

Μοναδική τους δράση, ο δισταγμός.

Αγαπητή τους φράση: «Δεν είναι ακόμα ώριμο για συζήτηση».

Γι’ αυτό, αν παινεύεις την αμφιβολία μην παινέψεις την αμφιβολία που καταντάει απελπισία!

Τι ωφελεί η αμφιβολία εκείνον που δε μπορεί ν’ αποφασίσει;

Μπορεί να πράξει λάθος όποιος δε γυρεύει πολλούς λόγους για να δράσει.

Μα οποίος πάρα πολλούς γυρεύει, μένει άπραγος την ώρα του κινδύνου.

Εσύ, που είσαι αρχηγός, μην ξεχνάς πως έγινες ό,τι είσαι, επειδή είχες αμφιβάλει γι’ άλλους αρχηγούς!

Aσε λοιπόν αυτούς που οδηγείς ν’ αμφιβάλλουνε κι εκείνοι!

Μπέρτολντ Μπρέχτ, Εγκώμιο στην αμφιβολία

Άρτουρ Σοπενχάουερ: Κανόνες ζωής για την η ευτυχία

Πέντε κανόνες ζωής από τον Γερμανό φιλόσοφο και «δάσκαλο του σύγχρονου πεσιμισμού» για να κατακτήσουμε τη «μακρινή χίμαιρα που είναι η ευτυχία και να απολαμβάνουμε όσο το δυνατό περισσότερο το παρόν στη φευγαλέα ζωή μας».

1ος κανόνας ζωής

<Είμαστε όλοι γεννημένοι στην Αρκαδία ή, αλλιώς, ερχόμαστε στη ζωή γεμάτοι απαιτήσεις για ευτυχία και ευδαιμονία, και έχουμε την παράλογη ελπίδα να τις πραγματοποιήσουμε έως ότου η μοίρα βρεθεί άκομψα στον δρόμο μας για να μας δείξει πως τίποτα δεν εξαρτάται από εμάς και πως, αντίθετα, όλα εκείνη τα καθορίζει· εκείνη έχει αδιαμφισβήτητο δικαίωμα όχι μόνο πάνω σε ό,τι κατέχουμε και έχουμε πετύχει, αλλά και πάνω στα ίδια μας τα χέρια και τα πόδια, τα μάτια και τα αυτιά μας, ακόμα και πάνω στη μύτη μας, που βρίσκεται στο κέντρο του προσώπου μας. Έτσι έρχεται η εμπειρία να μας διδάξει πως η ευτυχία και η ευδαιμονία είναι απλά μακρινές χίμαιρες, κάτι που μας υποδεικνύει μια αυταπάτη· και πως, αντίθετα, τα βάσανα και ο πόνος είναι η πραγματικότητα, είναι αυτά που γνωρίζουμε άμεσα, δίχως αυταπάτες και καθυστερήσεις.

Τι αποκομίζουμε από το δίδαγμά τους; Να σταματήσουμε να αναζητάμε την ευτυχία και τη χαρά, και να προσπαθούμε αποκλειστικά να αποφύγουμε –όσο αυτό είναι εφικτό– τα βάσανα και τον πόνο. Έτι ο φρόνιμος το άλυπον διώκει, ου το ηδύ. [«Ο φρόνιμος δεν αναζητά την απόλαυση, αλλά την απουσία πόνου», Αριστοτέλης, Ηθικά Νικομάχεια, VII, 11, 1152b 15]. Αντιλαμβανόμαστε πως το καλύτερο που μπορούμε να περιμένουμε επί γης είναι μια ζωή δίχως βάσανα, μια ζωή που να μπορούμε να υποφέρουμε αγόγγυστα: μια τέτοια ζωή μας έτυχε και αυτή ξέρουμε να εκτιμάμε· πρέπει να φροντίσουμε να μην την καταστρέψουμε επιδιώκοντας εσαεί ανύπαρκτες χαρές και αγωνιώντας για ένα μέλλον που πάντα θα είναι αβέβαιο – άλλωστε, όσο και αν προσπαθούμε να της αντισταθούμε, το μέλλον είναι εξ ολοκλήρου στα χέρια της μοίρας> Επιπλέον, γιατί να είναι ανόητο να φροντίζουμε πάντα να απολαμβάνουμε όσο το δυνατό περισσότερο το παρόν, που είναι και το μόνο βέβαιο, δεδομένου ότι η ίδια η ζωή στο σύνολό της δεν είναι παρά ένα μεγάλο παρόν, και συνεπώς εντελώς φευγαλέα;

2ος κανόνας ζωής

Ο πιο σίγουρος τρόπος για να μη γίνετε δυστυχισμένοι είναι να μην έχετε την απαίτηση να γίνετε πολύ ευτυχισμένοι, δηλαδή να εναποθέσετε τις αξιώσεις σας για απολαύσεις, υλικά αγαθά, κοινωνική τάξη, δόξα κ.ο.κ. σε κάτι μετριοπαθές. Διότι ακριβώς η αναζήτηση και το κυνήγι της ευτυχίας είναι που προσελκύουν τις μεγάλες συμφορές. Η επιδίωξη μιας μετριοπαθούς ευτυχίας είναι, κατά συνέπεια, σοφή στάση και ευνοείται από το γεγονός πως είναι εξαιρετικά εύκολο να είναι κανείς δυστυχισμένος, ενώ το να είναι κανείς πολύ ευτυχισμένος δεν είναι μόνο δύσκολο, αλλά απολύτως αδύνατο. Συγκεκριμένα, πρέπει να αποφύγουμε να χτίσουμε την ευτυχία μας με πολλές απαιτήσεις σε πλατιά θεμέλια, διότι έτσι το οικοδόμημα θα γκρεμιστεί πιο εύκολα. Στην πραγματικότητα, από αυτή τη σκοπιά, το οικοδόμημα της ευτυχίας μας συμπεριφέρεται αντίθετα από τα άλλα, που στέκονται πιο στέρεα πάνω σε πλατιά θεμέλια. Πρέπει να θέσουμε τις αξιώσεις μας σε ένα επίπεδο όσο το δυνατόν χαμηλότερο σε σχέση με τα μέσα που διαθέτουμε – αυτός είναι ο πιο σίγουρος τρόπος να αποφύγουμε μια μεγάλη δυστυχία. Διότι κάθε θετική ευτυχία αποτελεί χίμαιρα, ενώ ο πόνος είναι αληθινός.

3ος κανόνας ζωής

Πρέπει να προσπαθούμε να πετύχουμε τούτο: να εκτιμάμε αυτό που έχουμε ακριβώς όπως θα το εκτιμούσαμε αν μας το στερούσανε· τα αγαθά, η υγεία, οι φίλοι ή αγαπημένα πρόσωπα, η γυναίκα μας, το παιδί μας – τις πιο πολλές φορές εκτιμάμε την αξία τους μόλις τα χάσουμε. Αν καταφέρουμε το παραπάνω, αυτά που έχουμε, πρώτα απ’ όλα, θα μας δώσουν αμέσως περισσότερη ευτυχία· κι έπειτα, θα προλάβουμε με όποιον τρόπο μπορούμε την απώλειά τους, δεν θα εκθέσουμε σε κανέναν κίνδυνο τα αγαθά μας, δεν θα εκνευρίζουμε τους φίλους μας, δεν θα δοκιμάζουμε την πίστη των γυναικών, θα επιβλέπουμε την υγεία των παιδιών και πάει λέγοντας.

Αντικρίζοντας όλα όσα δεν έχουμε, συνηθίζουμε να σκεφτόμαστε το εξής: «Και αν ήταν δικό μου;», και κατά συνέπεια νιώθουμε ότι το στερούμαστε. Αντ’ αυτού θα έπρεπε συχνά να λέμε στον εαυτό μας σε σχέση με ό,τι έχουμε: «Και αν το έχανα;».

4ος κανόνας ζωής

Αυτός που είναι από τη φύση πλούσια προικισμένος (η έκφραση αυτή ταιριάζει εδώ με την κυριολεκτική της σημασία), δεν έχει τίποτε άλλο ανάγκη έξωθεν, εκτός από ελεύθερο χρόνο για να μπορεί να επωφεληθεί από τον εσωτερικό του πλούτο. Αν έχει την τύχη να διαθέτει τον χρόνο αυτό, είναι, κυριολεκτικά μιλώντας, ο ευτυχέστερος άνθρωπος· διότι το βέβαιο είναι πως το Εγώ είναι πολύ πιο κοντά μας από το μη-Εγώ. Ό,τι είναι έξω από εμάς αποτελεί και παραμένει μη-Εγώ· ό,τι είναι μέσα μας, η συνείδησή μας και η κατάστασή της συνθέτουν αποκλειστικά το Εγώ, και μόνο εκεί εδρεύουν η ευημερία και τα βάσανά μας. Ας σημειωθεί πως οι έννοιες του Εγώ και του μη-Εγώ είναι πολύ απλοϊκά δοσμένες για μια μεταφυσική προσέγγιση, καθώς το Εγώ δεν είναι απλή υπόθεση· οι έννοιες αυτές είναι επαρκείς μόνο για την Ευδαιμονολογία.

5ος κανόνας ζωής

Όταν έχετε καλή διάθεση, μην επιτρέπετε στον εαυτό σας να σκέφτεστε εάν σε κάθε περίπτωση έχετε κάποιο λόγο για την καλή σας διάθεση. <Μόνο η ευθυμία σας ανταμείβει στα σίγουρα· διότι στην ευθυμία η πράξη και η ανταμοιβή της είναι ένα και το αυτό. [Παρατήρηση: Οποιοσδήποτε είναι σε καλή διάθεση έχει πάντα κάποιο λόγο για να είναι, γι’ αυτό ακριβώς το γεγονός: το ότι βρίσκεται σε καλή διάθεση.] Τίποτα δεν μπορεί, όπως η ευθυμία, να αντικαταστήσει σίγουρα και γενναιόδωρα κάθε άλλο αγαθό. Κάποιος μπορεί να είναι πλούσιος, νέος, ωραίος, δοξασμένος· το ερώτημα που τίθεται εάν θέλουμε να ζυγίσουμε την ευτυχία του είναι εάν, όντας όλα αυτά, είναι εύθυμος. Αντίθετα, εάν η διάθεσή του είναι καλή, δεν έχει σημασία εάν είναι νέος, γέρος, φτωχός ή πλούσιος – είναι ευτυχισμένος.

Πρέπει επομένως να ανοίξουμε διάπλατα πόρτες και παράθυρα στην καλή διάθεση και να την καλωσορίσουμε όποτε και εάν αποφασίσει να μας επισκεφθεί. Διότι εκείνη δεν έρχεται ποτέ σε ακατάλληλη στιγμή, ενώ εμείς συχνά αναρωτιόμαστε εάν πρέπει να την αφήσουμε να μπει, επειδή θέλουμε πρώτα να σκεφτούμε εάν έχουμε κάποιο λόγο για να είμαστε ευδιάθετοι ή επειδή δεν θέλουμε να μας απομακρύνει από τις σκέψεις μας για τις σοβαρές και σπουδαίες έγνοιες μας. Είναι πολύ αβέβαιο αν ωφελούν σε κάτι οι σκέψεις αυτές· από την άλλη, η ευθυμία αποτελεί το πιο σίγουρο κέρδος. Και επειδή η αξία της ανήκει μόνο στο παρόν, αντιπροσωπεύει το ύψιστο αγαθό για όσους αντιλαμβάνονται την πραγματικότητα ως ένα αδιαίρετο παρόν ανάμεσα σε δυο απέραντες χρονικές περιόδους. Εφόσον λοιπόν η ευθυμία είναι το αγαθό που μπορεί να αντικαταστήσει όλα τα υπόλοιπα και που δεν μπορεί να αντικατασταθεί από κανένα, θα έπρεπε να δώσουμε προτεραιότητα στην κατάκτηση του αγαθού αυτού έναντι κάθε άλλης επιδίωξης. «Το βιβλίο αυτό αποτελεί μια μικρή πραγματεία πρακτικής σοφίας με στόχο την κατάκτηση της ευτυχίας», διαβάζουμε στο οπισθόφυλλο. Ωστόσο, το βέβαιο είναι πως τίποτα δεν συμβάλλει λιγότερο στην καλή μας διάθεση από τις εξωτερικές συγκυρίες ευτυχίας, και τίποτε περισσότερο από την υγεία. Για τον λόγο αυτό θα έπρεπε να τοποθετήσουμε την υγεία πάνω από όλα και να επιδιώξουμε με ζήλο το υψηλό επίπεδο της τέλειας υγείας, της οποίας το άνθος θα είναι η καλή διάθεση. Για να κατακτήσουμε την τέλεια υγεία απαιτείται να αποφύγουμε όλες τις καταχρήσεις καθώς και όλες τις απότομες ή δυσάρεστες αλλαγές στη διάθεση, όπως επίσης και κάθε έντονη και παρατεταμένη πνευματική προσπάθεια, και τέλος να ασκούμαστε έντονα κάθε μέρα για δυο ώρες στον καθαρό αέρα.> 
--------------------
* Τα κείμενα που βρίσκονται μέσα σε [ ] αποτελούν σημειώσεις του επιμελητή Φράνκο Βόλπι. Τα αποσπάσματα μέσα σε < > παραπέμπουν σε κείμενα του έργου του Σοπενχάουερ που είτε υποδεικνύει ο ίδιος είτε όχι και που συμπληρώνουν τους κανόνες, αλλά που δεν είχαν γραφτεί από τον ίδιο στο σημείο του τελικού κειμένου όπου ενσωματώθηκαν.

Οι σημειώσεις δίχως αγκύλες, καθώς και όσες βρίσκονται ανάμεσα σε παρενθέσεις, είναι του ίδιου του Σοπενχάουερ.

Η Δύναμη των Συμβόλων

Είναι γεγονός η ισχυρή έλξη που ασκούν τα σύμβολα πάνω στους ανθρώπους. Ακόμη και σήμερα – σε μια εποχή κατά την οποία οι υλιστικές απόψεις κυριαρχούν στην ανθρώπινη λογική – πολλά αρχαία σύμβολα όπως το ανκ, το γιν/γιανγκ, τα σχέδια των βορειοαμερικανών Ινδιάνων, οι πυραμίδες, οι μορφές της Ανατολής, κλπ. είναι τόσο δημοφιλή που ο κατάλογος των κοσμηματοπωλείων τα έχει ανάμεσα σ΄ αυτά που πωλούνται περισσότερο και οι διακοσμητές ανάμεσα στα φαβορί τους. Ποια είναι η κρυφή δύναμη ορισμένων στοιχείων των παλιών πολιτισμών που ακόμη εξακολουθούν να αποτελούν αναπόσπαστο μέρος της δικής μας καθημερινής κοινωνίας; Αυτό είναι ένα άρθρο πάνω στο μεταφυσικό περιεχόμενο των συμβόλων και στους λόγους για τους οποίους συνεχίζουν να ασκούν τόσο βαθειά έλξη.

Η Συμβολολογία – η μελέτη δηλ. των συμβόλων – φαίνεται να είναι μια ύλη πολύ περίπλοκη. Ωστόσο είναι ενδιαφέρον ότι κατά κάποιο τρόπο, όλοι έχουμε κάποια γνώση γύρω από αυτή, και, χωρίς να το ξέρουμε, χρησιμοποιούμε λίγη διαίσθηση όταν καθημερινά περιτριγυριζόμαστε από σύμβολα, με το να τα χρησιμοποιούμε και να τα φοράμε επάνω μας.

Η λέξη σύμβολο σημαίνει «αυτό που περιέχει κάτι περισσότερο». Ένα σύμβολο μεταβιβάζει, αντανακλά, και έχει ειπωθεί ότι το καλύτερο σύμβολο είναι «αυτό που μεταβιβάζει στην πιο καθαρή μορφή εκείνο το οποίο αντανακλά και εκείνο που δεν κρατάει σχεδόν τίποτα για τον εαυτό του…

Υπάρχει μια ιδέα που είναι βασική για την κατανόηση των συμβόλων. Είναι το ότι αυτό που βλέπουμε στον υλικό κόσμο έχει το αντίστοιχο του στον αόρατο κόσμο. Δεν πρόκειται για μια νέα θεωρία. Αυτή η αντίληψη είναι παρούσα σ΄ όλους τους αρχαίους πολιτισμούς.

Ο δυτικός φιλόσοφος που την περιγράφει με τον σαφέστερο τρόπο είναι ο μεγάλος Πλάτων, ο οποίος έζησε τον 4ο και 5ο αιώνα π.Χ. στην Αρχαία Ελλάδα.

Ο Πλάτων μιλούσε για τα ονομαζόμενα «Αρχέτυπα». Η έννοια των αρχετύπων είναι κάτι που μερικές φορές ονομάζεται «μορφές» – πράγμα το οποίο είναι κακή μετάφραση από τα ελληνικά – ή «Ιδέες» – που είναι μια πολύ καλύτερη μετάφραση. Αυτή η έννοια λέει ότι τα «αρχέτυπα» ή οι «ιδέες» βρίσκονται πολύ πιο πέρα από τον υλικό κόσμο που καθημερινά βλέπουμε, αγγίζουμε, μυρίζουμε, γευόμαστε ή ακούμε. Όλα όσα βρίσκονται γύρω μας σ΄ αυτή τη γη είναι η αντανάκλαση της «ιδέας» του εν λόγω πράγματος.

Για παράδειγμα, όταν βλέπουμε μια σφαίρα, αυτή είναι η εκδήλωση της ιδέας της εν λόγω σφαίρας. Έχετε δει καμμιά φορά ένα τέλειο ισόπλευρο τρίγωνο; Ή ένα ακριβές τετράγωνο; Ή ένα κύκλο χωρίς την παραμικρή απόκλιση; Όχι, δεν τα έχετε δει, αφού δεν μπορούν να δημιουργηθούν στον εκδηλωμένο κόσμο. Δεν έχει σημασία ο κύκλος, το ισόπλευρο τρίγωνο, το τετράγωνο ή το ορθογώνιο που μου δείχνετε, πάντοτε μπορούμε να ανακαλύψουμε κάποια ατέλεια. Δεν έχει σημασία με πόση ακρίβεια τα κατασκευάζετε, πάντα θα έχουν κάποιο λάθος.

Οι τέλειες γεωμετρικές μορφές δεν υπάρχουν σ΄ αυτό τον κόσμο. Οι ιδέες αυτών των γεωμετρικών μορφών υπάρχουν (και είναι τέλειες), αλλά όχι τα φυσικά αντικείμενα. Η μαθηματική περιγραφή (ακόμη μια φορά, τέλεια) του ισόπλευρου τριγώνου είναι πραγματική. Η μαθηματική περιγραφή του τέλειου κύκλου, ναι, υπάρχει. Η ιδέα υπάρχει, αλλά η ενσάρκωση αυτής της ιδέας σ΄ αυτό τον κόσμο είναι ατελής.

Αυτή η έννοια της ενσαρκωμένης ιδέας αποτελεί τη βάση για να καταλάβουμε τι είναι ένα σύμβολο. Το σύμβολο είναι «μεταφυσικό». Υπερβαίνει το φυσικό επίπεδο.

Αν παρατηρήσουμε το Σύμπαν, θα συνειδητοποιήσουμε ότι αυτό το ίδιο είναι ένα σύμβολο. Σ΄ αυτό υπάρχει μια απίστευτη Ομορφιά την οποία όταν αρχίζουμε να εξετάζουμε και προσπαθούμε να καταλάβουμε, θα ανακαλύψουμε ότι είναι η απεικόνιση ενός Κάτι που βρίσκεται πολύ μακριά.

Ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να κάνουμε αν θέλουμε να καταλάβουμε τα σύμβολα, είναι να βγάλουμε τη συνείδησή μας από αυτό τον κόσμο – έστω για λίγο. Πρέπει να ανυψωθούμε εξίσου, όπως όταν θέλουμε να δούμε αυτό που μας περιβάλλει, πρέπει να ανεβούμε σ΄ ένα δένδρο, μια πυραμίδα ή ένα βουνό για να μπορέσουμε να παρατηρήσουμε ό,τι βρίσκεται μακριά.

Αν λιμνάσουμε στη δική μας πολιτιστική άποψη, ή για να το πούμε με άλλο τρόπο, αν η μοναδική άποψη που μπορούμε να αντιληφθούμε, είναι η δική μας – η οποία σφυρηλατήθηκε από την κοινωνία, την κουλτούρα, τη θρησκεία ή την πολιτική μέσα στις οποίες διαμορφωθήκαμε – τότε όλα θα μας φανούν παράξενα. Δεν θα μπορέσουμε να δούμε ή να κατανοήσουμε τα σύμβολα, μόνο πράγματα που θα μας φανούν παράξενα. Έτσι, ένα από τα πρώτα πράγματα που πρέπει να κάνουμε είναι να προσπαθήσουμε να καταλάβουμε με ειλικρίνεια. Αυτό απαιτεί να πάμε λίγο ψηλότερα και να έχουμε ανώτερη προοπτική, μια κατανόηση λίγο πιο διεισδυτική, λίγο βαθύτερη.

Για να κατανοήσουμε καλύτερα αυτή τη παλιά επιστήμη που είναι γνωστή ως Συμβολολογία, ας φέρουμε το παράδειγμα ενός αρκετά δημοφιλούς συμβόλου της εποχής μας: του Ανκ. Διακρίνεται σαν κύκλος ή οβάλ τοποθετημένος πάνω σ΄ ένα «Τ» κεφαλαίο. Γιατί το Ανκ, το οποίο δεν συνδέεται με καμιά ζωντανή θρησκεία για δυο χιλιάδες χρόνια, είναι ένα αγαπητό και πολυφορεμένο κομμάτι στη βιομηχανία του κοσμήματος;

Το ανκ προέρχεται από την αρχαία Αίγυπτο. Σε όλους τους ναούς κατά μήκος του Νείλου βρίσκεται στα χέρια των Θεών και αντιπροσωπεύει την Αιώνια ζωή. Το ονόμαζαν Κλειδί της Ζωής, κλειδί των Μυστηρίων της Φύσης. Το χρησιμοποιούσαν για να ανοίγουν πόρτες ανάμεσα στον ορατό και τον αόρατο κόσμο. Οσο για το εξατομικευμένο ανθρώπινο ον, αναφέρεται στη διαφορά ανάμεσα στη φυσική και την πνευματική ύπαρξη.

Σύμφωνα με τους αρχαίους Αιγύπτιους, σκοπός της ζωής είναι η Πνευματική Εξέλιξη. Η ενσαρκωμένη ύπαρξη αντιπροσωπεύει μια διαδικασία μαθητείας, μια τεράστια σχολική αίθουσα. Το ανκ σχετίζεται με το άνοιγμα της πόρτας ανάμεσα στη φυσική ζωή και την πνευματική ζωή. Ωστόσο, η είσοδος σ΄ αυτό τον κόσμο απαιτεί εξαγνισμό και εκπαίδευση. Εξαγνισμό για να καταστρέψει κανείς τις λανθασμένες και τις κακώς εννοούμενες συμπεριφορές που μας εμποδίζουν να αναπτύξουμε πλήρως το δυναμικό μας, και εκπαίδευση για να φέρουμε στο φως τις αρετές και τα χαρίσματα που βρίσκονται σε λανθάνουσα κατάσταση. Αναλύοντας τα στοιχεία που συνθέτουν το ανκ, βλέπουμε ότι είναι ο συνδυασμός δύο συμβόλων: ενός κύκλου και ενός «Τ» ή σταυρού Ταυ.

Ο κύκλος αντιπροσωπεύει την τελειότητα, τον πνευματικό κόσμο ή την Αιωνιότητα.

Ο σταυρός αντιπροσωπεύει το ενσαρκωμένο Πνεύμα ή τον Εκδηλωμένο Κόσμο.

Ο σταυρός είναι ο συνδυασμός μιας κάθετης και μια οριζόντιας γραμμής. Η οριζόντια γραμμή είναι το γιν. Το γιν είναι ο τόπος όπου μπορεί να αναδυθεί η ζωή. Η κάθετη γραμμή είναι Γιανγκ, όπως μια Ηλιακή ακτίνα που κατεβαίνει. Για να μπορέσει να υπάρξει ζωή, είναι απαραίτητη η παρουσία και των δύο πραγμάτων, χρειάζεται μια μήτρα, η Μητέρα Γη, από την οποία μπορεί να αναδυθεί η ζωή, και είναι αναγκαίο να έχει τη ώθηση της ζωής. Η οριζόντια γραμμή είναι σαν την επιφάνεια του ωκεανού και η κάθετη γραμμή είναι σαν την αστραπή. Και οι δύο συνδυάζονται για να σχηματίσουν το σταυρό ή, στην περίπτωση του ανκ, το Ταυ πάνω στο οποίο τοποθετείται ο κύκλος. Από τεχνική άποψη, το γεγονός ότι το ανκ είναι συνδυασμός δύο ιερών συμβόλων το μετατρέπει σε έμβλημα.

Το να μελετά κανείς τη γλώσσα των συμβόλων, σημαίνει να μαθαίνει για τη Φύση, για τους νόμους που διέπουν το Σύμπαν. Το ανκ είναι ένα από τα τόσα σύμβολα που προορίζονται για να διδάξουν και να βοηθήσουν στη πνευματική εξέλιξη του ανθρώπου ή για να καταγράψουν κάποιο ιστορικό μάθημα με εκπαιδευτικούς σκοπούς.

Εκτός από αυτά, υπάρχουν σύμβολα πέρα από τα συνηθισμένα και εμβλήματα που αντιπροσωπεύουν σχολές σκέψης ή θρησκείες. Τα ιερογλυφικά και τα ιδεογράμματα όλων των αρχαίων πολιτισμών είναι επίσης σύμβολα.

Η ίδια η φύση είναι γεμάτη σύμβολα. Το λουλούδι, τα αποτυπώματα στις φλέβες ενός φύλλου, τα σημάδια σ΄ ένα ζώο ή ένα έντομο, οι αστερισμοί στο νυκτερινό ουρανό, είναι όλα σύμβολα. Και τι να πούμε για τα όνειρά σας, τα οράματά σας και το έργο που πραγματοποιείται στη διάρκεια της ζωής σας, δεν θα μπορούσαν ίσως να είναι και αυτά σύμβολα; Ναι είναι. Ζούμε σ΄ ένα κόσμο συμβόλων.

Μπορούν να μας βοηθήσουν τα ιερά σύμβολα; Ναι, μπορούν να μας θυμίσουν την αόρατη πλευρά μας. Μπορούν να μας θυμίσουν ότι έχουμε μια αθάνατη ψυχή. Και σε πολλές περιπτώσεις, αν απεικονίζονται ωραία, μπορούν να μας εμπνεύσουν. Αλλά η σοφία είναι πολύ πιο ισχυρή από οποιοδήποτε σύμβολο ή φυλαχτό. Η σοφία είναι το αληθινό ανκ, το κλειδί προς τις αόρατες διαστάσεις, το κλειδί που ανοίγει πολλές πόρτες.

Ο καλύτερος τρόπος για να φθάσει κανείς στα μυστικά των συμβόλων είναι να ακολουθήσει την ελληνική σύσταση του «γνώθι σ΄ αυτόν», που ισούται με το να ανακαλύψει το μυστήριο πίσω από ένα από τα μεγαλύτερα σύμβολα: το Ανθρώπινο Ον, το οποίο είναι ένα Σύμβολο της Αθάνατης Ψυχής και ένα Σύμβολο του Σύμπαντος.

Η καρδιά γνωρίζει καλύτερα

Ένα από τα πολλά πράγματα που έμαθα είναι ότι πρέπει να είμαστε αυθεντικοί.

Ναι, Οι περισσότεροι περνάμε όλη μας τη ζωή φορώντας κοινωνικά προσωπεία που κρύβουν τον πραγματικό μας εαυτό. Αντί να δείχνουμε τις αληθινές αποχρώσεις της προσωπικότητάς μας, πασχίζουμε να κατασκευάσουμε μια εικόνα που να ανταποκρίνεται στο πώς πιστεύουμε ότι θα ήθελαν οι άλλοι να είμαστε. Λέμε τα λόγια που θέλουν οι άλλοι να πούμε, φοράμε τα ρούχα που θέλουν οι άλλοι να φορέσουμε και γενικά κάνουμε ό,τι θέλουν οι άλλοι. 

Αντί να ζήσουμε τη ζωή που ήμασταν προορισμένοι να ζήσουμε, ακούγοντάς τους καταλήγουμε να ζούμε τη δική τους ζωή. Και με αυτόν τον τρόπο, αργοπεθαίνουμε. «Ο θάνατος είναι μόνο ένας από τους πολλούς τρόπους με τους οποίους μπορεί να πεθάνει κανείς», όπως είπε και ο εξερευνητής Άλβα Σάιμον. Έτσι τώρα ζω τη ζωή μου αποκλειστικά σύμφωνα με το ποιος μου λέει η καρδιά μου ότι είναι ο σωστός τρόπος να ζω. Όταν αισθάνομαι ότι θέλω να κλάψω, όπως πριν, επειδή είμαι τόσο ευτυχισμένος που βρίσκομαι και πάλι κοντά σου, κλαίω. Όταν νιώθω ότι πλημμυρίζω χαρά, τραγουδάω. Όταν νιώθω αγάπη για κάποιον, την εκφράζω. Θα μπορούσε να πει κανείς ότι τώρα εξωτερικεύω ελεύθερα τα συναισθήματά μου. Ζω στο τώρα και απολαμβάνω κάθε στιγμή του σπουδαίου αυτού δώρου που ονομάζουμε ζωή.

Και αυτό σημαίνει ότι είσαι “αυθεντικός”;

Ναι, σημαίνει ότι ζω όπως φτιαχτήκαμε να ζούμε. Πάρα πολλοί άνθρωποι έχουν εξημερωθεί.

Εξημερωθεί;

Ναι. Γίνονται τόσο καλοί στο να υποκρίνονται και να κάνουν ό,τι περιμένουν οι άλλοι από εκείνους, που εξημερώνονται.

NICCOLO MACHIAVELLI: Πόσο δυνατή μπορεί να είναι η τύχη στις πράξεις και με ποιον τρόπο μπορούμε να την αντιμετωπίσουμε

Δεν αγνοώ ότι πολλοί ήταν και είναι της άποψης πως τα πράγματα του κόσμου κυβερνώνται από την τύχη ή από τον Θεό με τέτοιον τρόπο, ώστε οι άνθρωποι με τη σωφροσύνη τους δεν μπορούν να τ’ αλλάξουν, και μάλιστα ότι δεν υπάρχει καμία διέξοδος. Κι έτσι, μπορεί να θεωρηθεί ότι δεν πρέπει κανείς να ασχολείται εις βάθος με την πραγματικότητα, αλλά ότι πρέπει να αφήνεται να κυβερνάται από την τύχη. Αυτή η άποψη επικρατεί περισσότερο στην εποχή μας, εξαιτίας των μεγάλων αλλαγών της πολιτικής κατάστασης που είδαμε και βλέπουμε κάθε μέρα, πέρα από κάθε ανθρώπινη δυνατότητα για πρόβλεψη. Όταν τα σκέφτομαι, κι εγώ μερικές φορές τείνω προς αυτή την άποψη.

Πάντως, προκειμένου να μην ακυρώσουμε την ελεύθερη βούλησή μας, θεωρώ ότι μπορεί να είναι αλήθεια η τύχη να κυβερνά κατά το ήμισυ τις πράξεις μας και να αφήνει να κυβερνάμε το άλλο ήμισυ ή περίπου. Και την παρομοιάζω μ’ ένα από κείνα τα ορμητικά ποτάμια που όταν φουσκώνουν, κατακλύζουν πεδιάδες, ξεριζώνουν δέντρα και γκρεμίζουν κτίρια, σηκώνουν χώματα από τη μια μεριά και τα ρίχνουν στην άλλη. 

Όλοι τρέχουν να ξεφύγουν, όλοι υποχωρούν μπροστά στην ορμή τους, χωρίς να μπορούν με κανέναν τρόπο να αντισταθούν. Και μολονότι είναι έτσι από τη φύση τους, όταν οι καιροί είναι ήρεμοι, τίποτα δεν εμποδίζει τους ανθρώπους να παίρνουν τα μέτρα τους με αναχώματα και φράγματα, έτσι ώστε, όταν φουσκώσουν πάλι, να διοχετεύσουν τη μανία των νερών τους σε ένα κανάλι ή να μην είναι η ορμή τους τόσο ανεξέλεγκτη και τόσο καταστροφική.

Με αντίστοιχο τρόπο συμπεριφέρεται και η τύχη, η οποία αποδεικνύει την ισχύ της εκεί όπου δεν υπάρχει καμία δύναμη οργανωμένη κατάλληλα για να της αντισταθεί: στρέφει την ορμή της ακριβώς εκεί όπου ξέρει πως δεν έχουν κατασκευαστεί φράγματα και αναχώματα για να τη συγκρατήσουν.

ΝΙΚΟΛΟ ΜΑΚΙΑΒΕΛΙ, Ο Ηγεμόνας

Δίας - Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα

Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα είναι μια περιοχή υψηλών πιέσεων, ένα βαρομετρικό υψηλό σύστημα, στην ατμόσφαιρα του Δία που συντηρεί μια αντικυκλωνική θύελλα, τη μεγαλύτερη σε ολόκληρο το ηλιακό σύστημα.

Το φαινόμενο παρατηρείται προσεκτικά από το 1830 αλλά όλα τα διαθέσιμα στοιχεία υποδεικνύουν ότι δημιουργήθηκε 100-200 έτη νωρίτερα. Έχουν πραγματοποιηθεί δεκάδες μελέτες για τα χαρακτηριστικά αλλά και τους μηχανισμούς αυτής της κολοσσιαίας καταιγίδας η έκταση της οποίας αυξομειώνεται. Κάποια στιγμή είχε φτάσει σε έκταση τα 40 χιλιάδες χλμ. ενώ σήμερα έχει υποχωρήσει στα 16 χιλιάδες χλμ.

Το σκάφος της αποστολής Juno της NASA που εξερευνά το σύστημα του Δία (τον πλανήτη και τους δεκάδες δορυφόρους του) συνέλεξε νέα στοιχεία για την Ερυθρά Κηλίδα που προκαλούν μεγάλο ενδιαφέρον.

Όπως φαίνεται η τρομερή θύελλα εξελίσσεται σε βάθος 350-500 χλμ. κάτω από ανώτερα στρώματα νεφώσεων του Δία. Η ανακάλυψη προκάλεσε έκπληξη στην επιστημονική κοινότητα αφού η θύελλα βρίσκεται σε πολύ μεγαλύτερο βάθος στο εσωτερικό του Δία από ότι πιστευόταν μέχρι σήμερα.

«Η Μεγάλη Ερυθρά Κηλίδα είναι τόσο μεγάλη ώστε μέσα της χωράει η Γη. Δεν υπάρχει κάτι παρόμοιο σε ολόκληρο το ηλιακό σύστημα. Τα ακραία φαινόμενα όπως αυτό προκαλούν πάντοτε το ενδιαφέρον αλλά είναι πολλές φορές και ιδιαίτερα εντυπωσιακά. Αποτελεί επιστημονικό μυστήριο το πώς μια καταιγίδα μπορεί να έχει τέτοια έκταση και να ταυτόχρονα να έχει τόσο μεγάλη διάρκεια. Ο Δίας λειτουργεί με παράξενους τρόπους και η αποστολή Juno είναι η πρώτη που καταφέρνει να δει τι συμβαίνει στο εσωτερικό του.» αναφέρουν οι ερευνητές που δημοσιεύουν τα αποτελέσματα της μελέτης των δεδομένων που έστειλε το σκάφος της αποστολής Juno στην επιθεώρηση «Science».

ΑΙΩΝΙΑ ΣΠΑΡΤΗ: Πίναξ Λακεδαιμονίων Ολυμπιονικών

Έτος Άθλημα Περιοχή Ολυμπιονίκης
 
720 Δόλιχος Σπάρτη Άκανθος
716 Στάδιον Σπάρτη Πυθαγόρας
708 Πένταθλον Σπάρτη Λάμπις
708 Πάλη Σπάρτη Ευρύβατος
700 Στάδιον Σπάρτη Αθηράδας
684 Στάδιον Σπάρτη Κλεοπτόλεμος
680 Στάδιον Σπάρτη Θάλπις
676 Στάδιον Σπάρτη Καλλισθένης
676 Πένταθλον Σπάρτη Φιλόμβροτος
672 Πένταθλον Σπάρτη Φιλόμβροτος
668 Πένταθλον Σπάρτη Φιλόμβροτος
668 Στάδιον Σπάρτη Χάρμις
664 Στάδιον Σπάρτη Χίονις
664 Δίαυλος Σπάρτη Χίονις
660 Στάδιον Σπάρτη Χίονις
660 Δίαυλος Σπάρτη Χίονις
656 Στάδιον Σπάρτη Χίονις
656 Δίαυλος Σπάρτη Χίονις
648 Στάδιον Σπάρτη Γύλις (ή Γύγις)
640 Στάδιον Σπάρτη Σφαίρος
636 Στάδιον Σπάρτη Αρυτάμας
632 Στάδιον Σπάρτη Ευρυκλείδας
632 Πάλη παίδων Σπάρτη Ιπποσθένης
628 Στάδιον Σπάρτη Ολυνθεύς
628 Πένταθλον παίδων Σπάρτη Ευτελίδας
624 Πάλη Σπάρτη Ιπποσθένης
624 Στάδιον Σπάρτη Ριψόλαος
620 Στάδιον Σπάρτη Ολυνθεύς
620 Πάλη Σπάρτη Ιπποσθένης
616 Πάλη Σπάρτη Ιπποσθένης
612 Στάδιον Σπάρτη Λυκώτας
612 Πάλη Σπάρτη Ιπποσθένης
608 Πάλη Σπάρτη Ιπποσθένης
604 Στάδιον Σπάρτη Γέλων
604 Πάλη παίδων Σπάρτη Ετοιμοκλής
600 Πάλη Σπάρτη Ετοιμοκλής
596 Πάλη Σπάρτη Ετοιμοκλής
596 Στάδιον Σπάρτη Χρυσάμαξος
592 Στάδιον Σπάρτη Ευρυκλής
592 Πάλη Σπάρτη Ετοιμοκλής
588 Πάλη Σπάρτη Ετοιμοκλής
580 Στάδιον Σπάρτη Επιτελίδας
552 Στάδιον Σπάρτη Λάδρομος
548 Τέθριππον Σπάρτη Ευαγόρας
544 Τέθριππον Σπάρτη Ευαγόρας
540 Τέθριππον Σπάρτη Ευαγόρας
508 Πάλη Σπάρτη Καλλιτέλης
504 Τέθριππον Σπάρτη Δαμάρατος
500 Πένταθλον Σπάρτη Ακματίδας
484 Τέθριππον Σπάρτη Πολυπείθης
476 Δόλιχος Σπάρτη Άγνωστο όνομα
476 Στάδιον παίδων Σπάρτη Άγνωστο όνομα
468 Δόλιχος Σπάρτη [...]μήδης
444 Τέθριππον Σπάρτη Αρκεσίλαος
440 Τέθριππον Σπάρτη Πολυκλέας
432 Τέθριππον Σπάρτη Λυκίνος
428 Τέθριππον Σπάρτη Ανάξαδρος
424 Τέθριππον Σπάρτη Λέων
420 Τέθριππον Σπάρτη Λίχας
416 Άγνωστο αγώνισμα Σπάρτη Λακράτης
396 Τέθριππον Σπάρτη Κυνίσκα
392 Τέθριππον Σπάρτη Κυνίσκα
388 Τέθριππον Σπάρτη Ξέναρχος
384 Τέθριππον Σπάρτη Ευρυβιάδης (ή Ευρύβατος)
368 Συνωρίς Σπάρτη Ευρυλεονίς
316 Στάδιον Σπάρτη Δεινοσθένης
308 Πάλη Σπάρτη Σελεάδας (ή Σελείδας)
300 Άγνωστο αγώνισμα Σπάρτη Ευβάλκης
296 Πάλη Σπάρτη Αμφιάρης
244 Στάδιον Σπάρτη Αλκίδας
104 Στάδιον Σπάρτη Νικόδαμος
64 Στάδιον Σπάρτη Ανδρέας
81 μ.χ.χ. Άγνωστο αγώνισμα Σπάρτη Πρατομελίδας
221 Στάδιον Σπάρτη Π. Αίλιος Αλκανδρίδας
225 Στάδιον Σπάρτη Π. Αίλιος Αλκανδρίδας

ΑΡΡΙΑΝΟΣ - Ἀλεξάνδρου Ἀνάβασις (7.30.1-7.30.3)

[7.30.1] Ὅστις δὲ κακίζει Ἀλέξανδρον, μὴ μόνον ὅσα ἄξια κακίζεσθαί ἐστι προφερόμενος κακιζέτω, ἀλλὰ ξύμπαντα τὰ Ἀλεξάνδρου εἰς ἓν χωρίον ξυναγαγὼν οὕτω δὴ ἐκλογιζέσθω ὅστις τε ὢν αὐτὸς καὶ ὁποίᾳ τύχῃ κεχρημένος ὅντινα γενόμενον ἐκεῖνον καὶ ἐς ὅσον εὐτυχίας τῆς ἀνθρωπίνης ἐλθόντα βασιλέα τε ἀμφοῖν τοῖν ἠπείροιν ἀναμφιλογώτατα γενόμενον καὶ ἐπὶ πᾶν ἐξικόμενον τῷ αὑτοῦ ὀνόματι κακίζει, σμικρότερός τε ὢν αὐτὸς καὶ ἐπὶ σμικροῖς πονούμενος καὶ οὐδὲ ταῦτα ἐν κόσμῳ τιθέμενος. [7.30.2] ὡς ἔγωγε δοκῶ ὅτι οὔτε τι ἔθνος ἀνθρώπων οὔτε τις πόλις ἐν τῷ τότε ἦν οὔτε τις εἷς ἄνθρωπος εἰς ὃν οὐ πεφοιτήκει τὸ Ἀλεξάνδρου ὄνομα. οὔκουν οὐδὲ ἐμοὶ ἔξω τοῦ θείου φῦναι ἂν δοκεῖ ἀνὴρ οὐδενὶ ἄλλῳ ἀνθρώπων ἐοικώς. καὶ ταῦτα χρησμοί τε ἐπισημῆναι ἐπὶ τῇ τελευτῇ τῇ Ἀλεξάνδρου λέγονται καὶ φάσματα ἄλλα ἄλλοις γενόμενα καὶ ἐνύπνια φανέντα ἄλλα ἄλλοις καὶ ἡ ἐς τοῦτο ἐξ ἀνθρώπων τιμή τε αὐτοῦ καὶ μνήμη οὐκ ἀνθρωπίνη οὖσα, καὶ νῦν δὲ διὰ τοσούτου ἄλλοι χρησμοὶ ἐπὶ τῇ τιμῇ αὐτοῦ τῷ ἔθνει τῷ Μακεδόνων χρησθέντες. [7.30.3] ἐπεὶ καὶ αὐτὸς ἐμεμψάμην ἔστιν ἃ ἐν τῇ ξυγγραφῇ τῶν Ἀλεξάνδρου ἔργων, ἀλλὰ αὐτόν γε Ἀλέξανδρον οὐκ αἰσχύνομαι θαυμάζων· τὰ δὲ ἔργα ἐκεῖνα ἐκάκισα ἀληθείας τε ἕνεκα τῆς ἐμῆς καὶ ἅμα ὠφελείας τῆς ἐς ἀνθρώπους· ἐφ᾽ ὅτῳ ὡρμήθην οὐδὲ αὐτὸς ἄνευ θεοῦ ἐς τήνδε τὴν ξυγγραφήν.

***
[7.30.1] Και όποιος κατακρίνει τον Αλέξανδρο ας μην τον κατακρίνει παρουσιάζοντας μονάχα τα αξιοκατάκριτα έργα του, αλλά αφού συγκεντρώσει κατά μέρος όλες μαζί τις πράξεις του Αλεξάνδρου, ας αναλογισθεί τότε ποιός είναι ο ίδιος και με ποιά τύχη και τί έγινε εκείνος που κατακρίνει και σε ποιό βαθμό ανθρώπινης ευτυχίας έφθασε, εφόσον έγινε ο αδιαφιλονίκητος βασιλιάς και των δύο ηπείρων και έφθασε παντού το όνομά του, ενώ ο ίδιος είναι ένας μάλλον ασήμαντος άνθρωπος και καταγίνεται με ασήμαντα πράγματα, χωρίς να μπορεί και αυτά ακόμη να τα βάλει σε τάξη. [7.30.2] Γιατί εγώ τουλάχιστο νομίζω ότι δεν υπήρχε την εποχή εκείνη ούτε ανθρώπινη φυλή ούτε πόλη ούτε κανένας άνθρωπος, στον οποίο δεν είχε φθάσει το όνομα του Αλεξάνδρου. Νομίζω, λοιπόν, ότι δεν ήταν δυνατό να γεννηθεί χωρίς θεία παρέμβαση ένας τέτοιος άνθρωπος, ο οποίος δεν έμοιαζε με κανέναν άλλο. Και αυτό φανερώθηκε με χρησμούς που λένε ότι δόθηκαν για τον θάνατο του Αλεξάνδρου, με διάφορα οράματα που είδαν διαφορετικά άτομα και με διάφορα όνειρα που εμφανίσθηκαν σε διαφορετικούς ανθρώπους και ακόμη με την τιμή που του απονέμουν μέχρι σήμερα οι άνθρωποι και με την επιβίωση της μνήμης του πέρα από το ανθρώπινο μέτρο· ακόμη και σήμερα, ύστερα από τόσο χρόνο, δίδονται και άλλοι χρησμοί προς τιμή του Αλεξάνδρου στον λαό των Μακεδόνων. [7.30.3] Και εγώ ο ίδιος, αν και στο έργο που έγραψα για τα κατορθώματα του Αλεξάνδρου κατέκρινα μερικές πράξεις του, δεν διστάζω όμως να θαυμάζω τον ίδιο τον Αλέξανδρο. Κατέκρινα τις πράξεις του εκείνες και από σεβασμό προς τη δική μου φιλαλήθεια και συγχρόνως από επιθυμία να ωφελήσω τους ανθρώπους. Γι᾽ αυτό και εγώ, όχι χωρίς τη βοήθεια του θεού, ανέλαβα τη συγγραφή του έργου αυτού.