Δευτέρα 1 Μαρτίου 2021

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΜΕΝΑΝΔΡΟΣ - Δύσκολος (358-392)

ΣΩ. νῦν ἔστ᾽ ἐκεῖ; (ΓΟ.) μὰ Δί᾽, ἀλλὰ μ[ικρ]ὸν ὕστερον
ἔξεισιν ἣν εἴωθεν. (ΣΩ.) ὦ τᾶν, τὴν κόρην
360 ἄγων μεθ᾽ αὑτοῦ, φῄς; (ΓΟ.) ὅπως ἂν τοῦτό γε
τύχῃ. (ΣΩ.) βαδίζειν ‹εἰμ᾽› ἕτοιμος οἷ λέγεις.
ἀλλ᾽, ἀντιβολῶ, συναγώνισαί μοι. (ΓΟ.) τίνα τρόπον;
(ΣΩ.) ὅντινα τρόπον; προάγωμεν οἷ λέγεις. (ΔΑ.) τί οὖν;
ἐργαζομένοις ἡμῖν παρεστήξεις ἔχων
365 χλανίδα; (ΣΩ.) τί δὴ γὰρ οὐχί; ΔΑ. ταῖς βώλοις βαλεῖ
εὐθύς σ᾽, ἀποκαλεῖ τ᾽ ὄλεθρον ἀργόν. ἀλλὰ δεῖ
σκάπτειν μεθ᾽ ἡμῶν σ᾽· εἰ τύχοι γάρ, τοῦτ᾽ ἰδὼν
ἴσως ἂν ὑπομείνειε καὶ παρὰ σοῦ τινα
λόγον, νομίσας αὐτουργὸν εἶναι τῷ βίῳ
370 πένητα. (ΣΩ.) ἕτοιμος πάντα πειθαρχεῖν. ἄγε.
ΓΟ. τί κακοπαθεῖν σαυτὸν βιάζῃ; ΔΑ. βούλομαι
ὡς πλεῖστον ἡμᾶς ἐργάσασθαι τήμερον
τοῦτόν τε τὴν ὀσφῦν ἀπορρήξανθ᾽ ἅμα
παύσασθ᾽ ἐνοχλοῦνθ᾽ ἡμῖν προσιόντα τ᾽ ἐνθάδε.
375 ΣΩ. ἔκφερε δίκελλαν. (ΔΑ.) τὴν παρ᾽ ἐμοῦ λαβὼν ἴθι.
τὴν αἱμασιὰν ἐποικοδομήσω γὰρ τέως
ἐγώ. ποητέον δὲ καὶ τοῦτ᾽ ἐστί. (ΣΩ.) δός.
‹ΔΑ.› ἀπέσωσας. ὑπάγω, τρόφιμ᾽· ἐκεῖ διώκετε.
(ΣΩ.) οὕτως ἔχω· παραποθανεῖν ἤδη με δεῖ
380 ἢ ζῆν ἔχοντα τὴν κόρην. (ΓΟ.) εἴπερ λέγεις
ἃ φρονεῖς, ἐπιτύχοις. (ΣΩ.) ὦ πολυτίμητοι θεοί,
οἷς ἀποτρέπεις νυνὶ γὰρ ὡς οἴει με σύ,
τούτοις παρώξυμμ᾽ εἰς τὸ πρᾶγμα διπλασίως.
εἰ μὴ γὰρ ἐν γυναιξίν ἐστιν ἡ κόρη
385 τεθραμμένη μηδ᾽ οἶδε τῶν ἐν τῷ βίῳ
τούτων κακῶν μηδὲν ὑπὸ τηθίδος τινὸς
δειδισαμένη μαίας τ᾽, ἐλευθερίως δέ πως
μετὰ πατρὸς ἀγρίου μισοπονήρου τῷ τρόπῳ,
πῶς οὐκ ἐπιτυχεῖν ἐστι ταύτης μακάριον;
390 ἀλλ᾽ ἡ δίκελλ᾽ ἄγει τάλαντα τέτταρα
αὕτη· προαπολεῖ μ᾽. οὐ μαλακιστέον δ᾽ ὅμως,
ἐπείπερ ἦργμαι καταπονεῖν τὸ πρᾶγμ᾽ ἅπαξ.

***
ΣΩΣ. Εκεί είναι τώρα; ΓΟΡ. Α, όχι· μα σε λίγο
θα πάρει το στρατί που συνηθίζει.
360 ΣΩΣ. Για πες· θα ᾽χει μαζί και το κορίτσι;
ΓΟΡ. Μπορεί· δεν ξέρω. ΣΩΣ. Είμ᾽ έτοιμος να πάω
εκεί που λες. Μα βόηθα με· ικετεύω.
ΓΟΡ. Πώς; Με ποιόν τρόπο; ΣΩΣ. Με ποιόν τρόπο; Πάμε
εκεί που λες. ΓΟΡ. Και τί; Θα στέκεις δίπλα
σ᾽ εμάς, που θα δουλεύουμε, με τούτο
τ᾽ ωραίο σου ρούχο; ΣΩΣ. Και γιατί όχι τάχα;
ΓΟΡ. Αμέσως θα σ᾽ αρχίσει με τους βώλους
και τεμπελιάς πανούκλα θα σε λέει.
Πρέπει μαζί μ᾽ εμάς κι εσύ να σκάβεις·
αν τύχει αυτό να δει, μπορεί —ποιός ξέρει;—
για φτωχό δουλευτή να σε περάσει
και να δεχτεί δυο λόγια κι από σένα.
370 ΣΩΣ. Πρόθυμα σε όλα θα υπακούσω· πάμε.
ΓΟΡ. Ταλαιπωρίες με το στανιό γυρεύεις.
ΔΑ. (μέσα του) Θα μου άρεσε όλοι σήμερα εκεί χάμω
βαριά δουλειά να κάμουμε, και τούτος
να κοψομεσιαστεί κι έτσι να πάψει
να ᾽ρχεται να μας μπαίνει στο ρουθούνι.
ΣΩΣ. (στο Γοργία) Φέρε έξω ένα δικέλλι. ΔΑ. Ορίστε, πάρε
το δικό μου και τράβα. Εγώ θα κάνω
ωστόσο την ξερολιθιά· είν᾽ ανάγκη
κι αυτή η δουλειά να γίνει. ΣΩΣ. Δώσ᾽ μου το, έλα.
ΔΑ. (μέσα του) Με γλίτωσες. (Δυνατά) Εγώ πηγαίνω, αφέντη·
θα με βρείτε κει χάμω.
Φεύγει.
ΣΩΣ. Αυτού έχω φτάσει·
380 ή ευθύς πεθαίνω ή παίρνω το κορίτσι.
ΓΟΡ. Αν όσα λες, αλήθεια τα πιστεύεις,
εύχομαι να πετύχεις. ΣΩΣ. Αν πιστεύω!
Αυτά που εσύ μου λες με την ιδέα
πως θα με κάμουν να τα βάλω κάτω,
φλογίζουνε διπλά τη θέλησή μου.
Γιατί, αν η κόρη αυτή είν᾽ αναθρεμμένη
έξω από κύκλους γυναικών, και θειάδες
ή παραμάνες δεν της έχουν μάθει
τις ατιμίες του κόσμου, αν έχει ζήσει
σε κάποια λευτεριά μ᾽ έναν πατέρα
τραχύ κι εχθρό της διαφθοράς, δεν είναι
λαμπρή ευτυχία, δικιά σου να την κάμεις;
390 Θα πεις, πολύ βαρύ ᾽ναι το δικέλλι·
θα με τσακίσει· ωστόσο, μια και μπήκα
στο χορό, δε δειλιάζω· θα τραβήξω.
Ο Σώστρατος και ο Γοργίας φεύγουν· από την αντίθετη
πλευρά έρχεται ο μάγερας ο Σίκωνας, κρατώντας ένα αρνί.

Ιστορία της αρχαίας Ελληνικής γλώσσας: Η συνάντηση της αρχαίας Ελληνικής με άλλες γλώσσες

Ισλαμικό χειρόγραφο του 13ου αι.
που απεικονίζει τον Σωκράτη 
να συνομιλεί με τους μαθητές του
9.7.6 Έλληνες και Άραβες


Οι Άραβες μιλούν μια σημιτική γλώσσα, συγγενική με την εβραϊκή. 

Οι πρώτες άμεσες επαφές κάποιας έκτασης μεταξύ Ελλήνων και Αράβων αρχίζουν, όπως και σε άλλες περιπτώσεις, με τις κατακτήσεις του Μ. Αλεξάνδρου

Στο σημερινό Κουβέιτ ιδρύεται μάλιστα μια μικρή ελληνική πόλη που λεγόταν Ίκαρος. Από τα ελληνικά περνούν την εποχή αυτή στα αραβικά λέξεις, ορισμένες από τις οποίες επιζούν ως σήμερα: qirtas (χάρτης), dirham (δραχμή), zawg (ζεῦγος), sima (σῆμα). 

Οι σημαντικοί Άραβες λόγιοι και επιστήμονες θα δανειστούν, προσαρμόζοντάς τες στη γλώσσα τους, τις λέξεις φιλοσοφία, γραμματική. 

Οι χαλίφες της Βαγδάτης θα ξεκινήσουν γύρω στον 8ο αιώνα μ.Χ. ένα μεγάλο πρόγραμμα μετάφρασης των αρχαίων ελληνικών φιλοσοφικών και επιστημονικών έργων στα αραβικά. Ορισμένα μάλιστα αρχαία ελληνικά φιλοσοφικά και επιστημονικά κείμενα σώζονται μόνο στις αραβικές μεταφράσεις τους.

Ο καθένας είχε τη δική του ατομική ιστορία πριν συναντηθεί σαν ζευγάρι

Στην αρχή της κοινή ζωής τους όλα τα ζευγάρια έχουν την επιθυμία να ζήσουν μαζί έναν ευτυχισμένο γάμο και την πεποίθηση ότι ο δικός τους γάμος ή σχέση θα είναι διαφορετική και αρμονική. Πράγματι, κάθε γάμος με αυτή την προϋπόθεση θα πρέπει να αρχίζει.

Τις περισσότερες φορές, όμως, η καθημερινότητα έρχεται να διαψεύσει αυτή την πεποίθηση και να εξαφανίσει την αρχική επιθυμία. Ένας από τους βασικούς λόγους είναι η διαφορετικότητα των δύο ανθρώπων που ξετυλίγεται μέρα με τη μέρα. Αυτό το διαφορετικό που μοιάζει τόσο περίεργο, τόσο ξένο προς εμένα, τόσο αλλιώτικο από τα δικά μου δεδομένα… Κι όμως αυτό το διαφορετικό είναι η ελπίδα μιας σχέσης. Να ανακαλύπτεις στον άλλον κάτι καινούριο, όσο καλά κι αν νομίζεις ότι τον ξέρεις. Αυτό το διαφορετικό είναι το υγιές κι αυτό που εμπλουτίζει τη σχέση. Πώς γίνεται την στιγμή που κάποια ζευγάρια λένε «βαρεθήκαμε όλο τα ίδια και τα ίδια», την ίδια στιγμή να μην αντέχουν το διαφορετικό του άλλου; Ο καθένας είχε τη δική του ατομική ιστορία πριν συναντηθεί το ζευγάρι. Αυτή η μοναδική ιστορία του καθενός είναι που θα μπολιαστεί και θα εμπλουτίσει τη σχέση. Κι από μοναδική ιστορία, θα την κάνει μοναδικό ζευγάρι.

Ένας ακόμη εξίσου σημαντικός και συχνός λόγος είναι οι διάφορες ιδιαίτερες συνθήκες που προκύπτουν κάθε φορά μέσα στην καθημερινή ζωή. Μπορεί να είναι μια εγκυμοσύνη, θέματα υπογονιμότητας, προβλήματα εργασίας, απώλεια των γονέων του ζευγαριού, κάποιες ψυχικές και σωματικές παθήσεις. Τέτοιες καταστάσεις μπορεί να είναι πηγές έντονων καβγάδων και συγκρούσεων. Η τεράστια παρεξήγηση είναι πως σε όλα αυτά τα καθημερινά θέματα που πρέπει να διευθετηθούν ο κάθε σύντροφος παρατηρεί και τονίζει τα λάθη και τους λάθους χειρισμούς του άλλου. Είναι πολύ εύκολο και γρήγορο να ξεκινήσει ένας φαύλος κύκλος αλληλοκατηγόριας του ενός προς τον άλλον, περί μη ανάληψης ευθύνης και μη κατανόησης των συναισθημάτων.

Έτσι, το σκηνικό αλλάζει. Στη θέση της ασφάλειας, της εκτίμησης, της υποστήριξης, της εμπιστοσύνης και της αγάπης έρχεται η πίκρα, ο θυμός, το μίσος, η απογοήτευση, η μοναξιά. Οι προσδοκίες στο ξεκίνημα της σχέσεις αντικαθίστανται από παρεξηγήσεις, φοβίες και ματαιώσεις. Τα βλέμματα έχουν τον πιο επικίνδυνο συνδυασμό συναισθημάτων: ειρωνεία, ματαίωση και πίκρα. Οι καρδιές κουβαλούν πόνο, θυμό και παράπονα χρόνων. Τα λόγια γίνονται βέλη που βρίσκουν το στόχο τους: εκδίκηση για όσα έκανες και δεν έκανες.

Αυτή ακριβώς είναι και η συνταγή που θα οδηγήσει τους ανθρώπους σε απόγνωση, κατάθλιψη, απόσυρση, βίαιες συμπεριφορές και πολλές ψυχικές παθήσεις.

Η οριοθέτηση στα παιδιά

Τα όρια είναι ένα μέσο ή ένα εργαλείο ίσως καλύτερα, που όλοι οι γονείς πρέπει να χρησιμοποιούμε έτσι ώστε τα παιδιά μας να αισθάνονται ασφαλή, να μπορέσουν να ωριμάσουν, να γίνουν υπεύθυνα και το πιο σημαντικό, να μάθουν τελικά να πατάνε στα πόδια τους, να ανακαλύψουν και να πιστέψουν στις δικές τους δυνάμεις και να μπορέσουν να απεξαρτητοποιηθούν από εμάς τους γονείς όταν έρθει η ώρα.

Τι είναι και τι κάνουν τα όρια;

Μαθαίνουν τι επιτρέπεται και τι δεν επιτρέπεται να κάνουν, μέχρι που φτάνει η ελευθερία τους και που ξεκινάει η ελευθερία των άλλων. Μαθαίνουν να σέβονται και ότι έχουν μεν δικαιώματα αλλά έχουν και υποχρεώσεις.

Τα παιδιά που μεγαλώνουν με όρια εκφράζουν πιο εύκολα τις επιθυμίες και τις ανάγκες τους χωρίς να καταπιέζονται και γενικότερα μπορούν να ανταπεξέρχονται πιο ικανοποιητικά στις απαιτήσεις της πραγματικότητας-καθημερινότητας.

Ποιότητες που καλλιεργούνται με την οριοθέτηση:

Ενσυναίσθηση, σεβασμός, εμπιστοσύνη, επικοινωνία, δικαιοσύνη, συνέπεια, αλληλοεκτίμηση, υπευθυνότητα, κατανόηση

Ναι όλα αυτά τα κάνει η οριοθέτηση!
Είναι τόσο δύσκολο να μπουν τα όρια;

Όταν προσπαθούμε να οριοθετήσουμε τα παιδιά είναι φυσικό και αναμενόμενο αυτά να αντιδρούν και εκεί είναι που χάνουμε το παιχνίδι. Όταν το παιδί κλαίει, φωνάζει, επιμένει για κάτι κ.τ.λ συνήθως λυγίζουμε και δεν δείχνουμε την σταθερότητα, τη συνέπεια και την ψυχραιμία που απαιτείται. Αυτό το κάνουμε είτε λόγω ενοχών, είτε λόγω των δικών μας ανασφαλειών, είτε για να μην φανούμε κακοί γονείς, είτε γιατί βολευόμαστε και η λίστα συνεχίζεται…

Επίσης κάτι άλλο που πρέπει να έχουμε υπ΄ όψην στην τοποθέτηση των ορίων είναι η μοναδικότητα και η ατομικότητα του παιδιού. Τι σημαίνει αυτό;

Το παιδί δεν είναι εκεί για να εξυπηρετεί και να καλύπτει δικές μας ανάγκες ή για να του επιβαλλόμαστε. Είναι άλλο πράγμα η επιβολή και άλλο η οριοθέτηση. Πρέπει να ξεχωρίσουμε τις δυο έννοιες κι επίσης να μάθουμε να ακούμε και να σεβόμαστε τα παιδιά μας. Να έχουμε στο μυαλό μας ότι είναι ξεχωριστά άτομα από εμάς. Όταν θα το καταφέρουμε αυτό, να αποδεχτούμε την μοναδική και ξεχωριστή φύση τους τότε η οριοθέτηση θα γίνει πιο εύκολη.

Μια συμβουλή που συνηθίζουμε να δίνουμε για να είναι πιο εύκολο να τηρηθούν τα όρια και οι κανόνες, είναι οι υπενθυμίσεις και οι προειδοποιήσεις. Δηλαδή ένα τέταρτο για παράδειγμα πριν από την ώρα που πρέπει να κάνει κάτι το παιδί, του το υπενθυμίζουμε για να μπορέσει να το επεξεργαστεί και να προετοιμαστεί.

Χαρακτηριστικά των ορίων

Ποια πρέπει να είναι τα χαρακτηριστικά των ορίων (και κανόνων στο πλαίσιο της οριοθέτησης)

Ελαστικότητα.

Οι κανόνες μπορούν να είναι ελαστικοί. Αυτό που έχει μεγαλύτερη σημασία είναι η αίσθηση του ορίου και ο κανόνας τελικά να τηρηθεί. Δεν χάλασε ο κόσμος πέντε λεπτά πάνω ή κάτω για παράδειγμα

Συνέπεια και σταθερότητα.

Με λίγα και απλά λόγια, το όχι να μην γίνεται ναι. Αν είναι να πείτε ναι πείτε το από την αρχή καλύτερα.

Επικοινωνία και όχι θυμός.

Μιλάτε ήρεμα χωρίς νεύρα. Εάν θυμώνετε αυτό έχει να κάνει περισσότερο με σας και όχι με το παιδί.

Συνεργασία.

Να θυμάστε ότι δεν είστε αντίπαλοι με τα παιδιά σας.

Συνέπειες – επανόρθωση.

Όταν κάποιος κανόνας ή όριο δεν τηρείται αφήστε το παιδί να υποστεί τις συνέπειες. Δεν χρειάζεται και έξτρα τιμωρία. Για παράδειγμα, αν δεν κάνει τα μαθήματα απλά θα πάει αδιάβαστο στο σχολείο. Αν κάνει κάποια ζημιά ας τη συμμαζέψει το ίδιο όπου αυτό είναι εφικτό.

Ισοτιμία.

Οι όποιοι κανόνες καλό είναι να προκύπτουν μέσα από συζήτηση στην οποία, η γνώμη και οι ανάγκες των παιδιών πρέπει να εισακούγονται και να συνυπολογίζονται.

Δικαιοσύνη.

Εξυπακούεται ότι οι κανόνες πρέπει να είναι δίκαιοι για όλους.

Τι δεν πρέπει να κάνουμε όταν οι κανόνες και τα όρια δεν τηρούνται;
  • Δεν τιμωρούμε. Φαίνεται πως η τιμωρία δεν φέρνει τα επιθυμητά αποτελέσματα. Μάλλον χειροτερεύει τα πράγματα.
  • Δεν λέμε άλλα και κάνουμε άλλα, αλλά πρώτα εμείς οι ίδιοι λειτουργούμε σαν πρότυπα.
  • Δεν κρίνουμε τα παιδιά και δεν χρησιμοποιούμε χαρακτηρισμούς
  • Αποδοκιμάζουμε μια μη αποδεκτή συμπεριφορά, αλλά δεν χαρακτηρίζουμε τα παιδιά καθολικά λόγω αυτής, δηλαδή αν για παράδειγμα επιχειρήσει κάποια στιγμή να αποφύγει κάποια υποχρέωση, δεν βαφτίζουμε το παιδί τεμπέλη/α.
Τα παιδιά έχουν ανάγκη τα όρια. Στην ουσία τους εξηγούμε τι είναι αυτό που ζητάμε απ΄ αυτά. Τι περιμένουμε, έτσι ώστε κι αυτά με τη σειρά τους να μπορούν να το διαχειριστούν. Χωρίς τα όρια αισθάνονται αποδιοργανωμένα. Μέσα από αυτή τη διαδικασία και την συνέπεια όπως είπαμε την οποία καλούνται να επιδείξουν οι γονείς, χτίζουν με τα παιδιά τους μια σχέση εμπιστοσύνης που επιδρά ευεργετικά στην μετέπειτα εξέλιξή τους, με τους τρόπους που είπαμε στην αρχή.

Αν θα οραματιζόμασταν μια εικόνα για τα όρια αυτή θα ήταν ένα απαλό πέπλο ασφάλειας ή ένα δίχτυ προστασίας όπως συνηθίζουμε να λέμε γύρω από το παιδί, που δεν το καταπιέζει αλλά του δείχνει τον χώρο του, καθώς και τον χώρο των άλλων που είναι έξω από αυτό.

Richard Dawkins: Ηθική Φιλοσοφία - Πώς αποφασίζουμε τι είναι καλό;

Όπως και όλα τα άλλα ζώα, εμείς οι άνθρωποι είμαστε προϊόν εκατοντάδων εκατομμυρίων ετών εξέλιξης. Ο εγκέφαλος εξελίσσεται όπως όλα τα άλλα μέρη του σώματος - που σημαίνει πως ό,τι κάνουμε, ό,τι μας αρέσει να κάνουμε, ό,τι θεωρούμε σωστό ή λάθος, είναι επίσης προϊόν εξελικτικής διαδικασίας. Μέσω εξέλιξης έχουμε αναπτύξει ηθικές αξίες, τις οποίες κληρονομήσαμε από τους μακρινούς προγόνους μας.

Ωστόσο, αυτό μπορεί να είναι μόνο ένα μέρος της απάντησης στο ερώτημα που θέτει ο τίτλος του κεφαλαίου (Πώς αποφασίζουμε τι είναι καλό;). Πρέπει να είναι έτσι, απλώς και μόνο επειδή οι απόψεις μας για το καλό και το κακό αλλάζουν καθώς κυλούν οι αιώνες, και σε ιστορική χρονική κλίμακα αλλάζουν πολύ γρήγορα ώστε να αντιπροσωπεύουν μια εξελικτική αλλαγή.

Μπορείτε να το δείτε καθώς περνούν οι δεκαετίες. Μοιάζει σαν να υπάρχει «κάτι στον αέρα». Φυσικά, δεν υπάρχει κυριολεκτικά στον αέρα. Αποτελεί συνδυασμό πολλών πραγμάτων και είναι σαν να υπάρχει «στον αέρα» επειδή μπορεί να εντοπιστεί σε οποιοδήποτε μέρος. Οι κυρίαρχες ηθικές αξίες του εικοστού πρώτου αιώνα, στον οποίο ζούμε σήμερα, διαφέρουν σημαντικά από εκείνες που επικρατούσαν ακόμα και πριν από εκατό χρόνια. Διαφέρουν ακόμη πιο πολύ από εκείνες που επικρατούσαν τον δέκατο όγδοο αιώνα.

Τότε, η δουλεία ήταν κάτι το συνηθισμένο, πολλοί άνθρωποι είχαν δούλους -σε αυτούς, λυπάμαι που το λέω, συμπεριλαμβάνονταν και οι δικοί μου πρόγονοι στην Τζαμάικα- και πίστευαν ότι αν απελευθερώνονταν οι δούλοι, θα κατέρρεε ο πολιτισμός. Ο σπουδαίος Τόμας Τζέφερσον, τρίτος πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών και βασικός συντάκτης του συντάγματος των ΗΠΑ, είχε δούλους. Το ίδιο και ο Τζορτζ Ουάσινγκτον, ο πρώτος πρόεδρος. Ας ελπίσουμε τουλάχιστον ότι όλοι τους (και οι πρόγονοί μου) δε γνώριζαν τις άθλιες συνθήκες που επικρατούσαν στα πλοία τα οποία μετέφεραν τους δούλους από τη Δυτική Αφρική στην Αμερική.

Παρεμπιπτόντως, δούλους από την Αφρική δεν έφερναν μόνο οι λευκοί Ευρωπαίοι και οι Αμερικανοί. Ενώ οι Ευρωπαίοι έπαιρναν δούλους από τη Δυτική Αφρική, οι Άραβες τους έπαιρναν από την Ανατολική Αφρική. Τα σουαχίλι, η κυρίαρχη γλώσσα της ισημερινής Ανατολικής Αφρικής, αναπτύχθηκαν ως η γλώσσα του αραβικού δουλεμπορίου. Περιλαμβάνουν πολλές λέξεις αραβικής προέλευσης.

Δούλους είχαν και οι Αφρικανοί φύλαρχοι, οι οποίοι επίσης τους αιχμαλώτιζαν και τους πουλούσαν σε Ευρωπαίους και Άραβες δουλεμπόρους. Αναμενόμενο, αφού η ηθική της Βίβλου, συμβαδίζοντας με την εποχή της, δεν καταδικάζει τη δουλεία. Ακόμα και η Καινή Διαθήκη βρίθει από προτροπές σαν την ακόλουθη:

«Οι δούλοι να υπακούετε στους κατά σάρκα κυρίους σας με φόβο και τρόμο, με την απλότητα της καρδιάς σας, σαν να υπακούτε στον Χριστό. Όχι με υποκριτική εξωτερική υποταγή, που γίνεται έτσι για τα μάτια και εφ’ όσον σας βλέπουν οι κύριοί σας, όπως κάνουν αυτοί που επιδιώκουν να αρέσουν στους ανθρώπους, αλλά να υπακούτε σαν δούλοι του Χριστού, πράττοντας το θέλημα του Θεού με όλη σας την ψυχήν». [Προς Εφεσίους 6:5]1

Δείτε και ένα ακόμα εδάφιο:

«Δούλοι είναι κάτω από τον ζυγόν των απίστων, ας θεωρούν αξίους κάθε τιμής τους κυρίους των και ας φέρωνται απέναντι αυτών με σεβασμόν και τιμήν, διά να μη δίδουν αφορμήν να συκοφαντήται και να υβρίζεται το όνομα τον Θεού και η διδασκαλία τον Χριστού». [Α Προς Τιμόθεον 6]2

Η αποστροφή που νιώθουμε σήμερα για τη δουλεία είναι απλώς ένα παράδειγμα μιας αλλαγής «στον αέρα». Ο Αβραάμ Λίνκολν, ένας από τους πιο σεβαστούς προέδρους της Αμερικής, ήταν σύγχρονος του Κάρολου Δαρβίνου - είχαν μάλιστα γεννηθεί και οι δύο την ίδια ημέρα του Φεβρουάριου, το 1809. Ο Δαρβίνος κατέκρινε με πάθος τον θεσμό της δουλείας, και ο Λίνκολν ουσιαστικά απελευθέρωσε τους δούλους στην Αμερική. Ωστόσο, ούτε ο Δαρβίνος ούτε ο Λίνκολν θα είχαν σκεφτεί πως οι Αφρικανοί θα μπορούσαν να ανήκουν σε ό,τι τότε ονόμαζαν «πολιτισμένες φυλές».

Πραγματικά, ό,τι κι αν υπήρχε «στον αέρα» τον δέκατο ένατο αιώνα, σήμερα, πάνω από τα κεφάλια μας αιωρείται κάτι εντελώς διαφορετικό. Ο ιστορικός που θα χαρακτήριζε ρατσιστές τον Λίνκολν, τον Δαρβίνο και τον Χάξλεϊ, σίγουρα θα ήταν κακός. Για την εποχή τους ήταν όσο πιο μη-ρατσιστές γινόταν. Ήταν άνθρωποι του δέκατου ένατου αιώνα. Αν είχαν γεννηθεί δύο αιώνες αργότερα, θα έφριτταν διαβάζοντας τα δύο παραπάνω αποσπάσματα.

Δε χρειάζεται καν να περιμένεις έναν αιώνα για να παρατηρήσεις μια αλλαγή στις ηθικές αξίες. Στο πέμπτο κεφάλαιο μιλήσαμε για τα πληρώματα των βομβαρδιστικών και των δύο πλευρών στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, τα οποία εξολόθρευσαν αμέτρητους άμαχους πολίτες. Κατ’ αρχάς, οι βομβαρδισμοί εστιάστηκαν σε βιομηχανικά κέντρα όπως το Κόβεντρι στην Αγγλία και το Έσεν στη Γερμανία, όπου κατασκευάζονταν όπλα. Εκείνη την εποχή οι βομβαρδισμοί δεν χαρακτηρίζονταν από μεγάλη ακρίβεια, οπότε οι απώλειες αμάχων ήταν αναπόφευκτες. Όμως, και οι δύο πλευρές πείσμωναν με τους θανάτους αμάχων. Και ανταπέδιδαν. Και αργότερα στον πόλεμο, όταν πύκνωσαν οι αεροπορικές επιδρομές, οι απώλειες αμάχων έπαψαν να αποτελούν παράπλευρη απώλεια και έγιναν ο αντικειμενικός στόχος. Μέσα σε τρεις ημέρες (13 έως 15 Φεβρουάριου 1945), 722 βρετανικά και 527 αμερικανικά αεροπλάνα ισοπέδωσαν την αρχαία και πανέμορφη πόλη της Δρέσδης. Ο ακριβής αριθμός των αμάχων που έχασαν τη ζωή τους δε θα γίνει ποτέ γνωστός, αλλά σύμφωνα με ρεαλιστικές εκτιμήσεις ανήλθε στις 100.000 - όσες περίπου και οι απώλειες που προκάλεσε κάθε μία από τις ατομικές βόμβες που έπεσαν στη Χιροσίμα και στο Ναγκασάκι, το 1945.

Προχωρήστε τώρα μισό αιώνα μπροστά. Δυστυχώς, γίνονται ακόμα πόλεμοι, αλλά σε καμιά περίπτωση τόσο φρικιαστικοί όσο οι δύο παγκόσμιοι. Οι απώλειες αμάχων στους δύο Πολέμους του Κόλπου καταγράφηκαν ως ατυχή σφάλματα. Οι πολιτικοί ζήτησαν συγγνώμη γι’ αυτές και έκαναν λόγο για «παράπλευρες απώλειες», παρελκόμενα των επιθέσεων σε «νόμιμους» στρατιωτικούς στόχους. Ο περιορισμός των απωλειών οφείλεται εν μέρει στην πρόοδο της τεχνολογίας. Πύραυλοι που ελέγχονται από δορυφόρους και άλλα συστήματα πλοήγησης μπορούν να κατευθυνθούν με ακρίβεια προς έναν συγκεκριμένο στόχο, «κλειδωμένο» στον υπολογιστή τους. Πολύ διαφορετικά από τον ανηλεή βομβαρδισμό της Δρέσδης, του Λονδίνου και του Κόβεντρι. Ωστόσο, έχει αλλάξει και το ηθικό κλίμα που αιωρείται «στον αέρα». Στον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο, άνθρωποι όπως ο Χίτλερ, και ο αντιπτέραρχος της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας σερ Άρθουρ Χάρις ο «βομβιστής», ήθελαν κατηγορηματικά να δολοφονήσουν αμάχους. Όσοι σήμερα κατέχουν αντίστοιχες θέσεις με τον Χάρις τον «βομβιστή» (παράδειγμα αποτελεί ο αξιωματικός της Βασιλικής Πολεμικής Αεροπορίας με το λιγότερο κολακευτικό παρατσούκλι «Χάρις ο μακελάρης») μπαίνουν στον κόπο να απολογηθούν αν άμαχος σκοτωθεί κατά λάθος από ανεξέλεγκτο πύραυλο.

Δε θα πιστέψετε πόσο αργά επιτράπηκε στις γυναίκες να ψηφίσουν. Στη Βρετανία, οι γυναίκες απέκτησαν τα ίδια δικαιώματα ψήφου με τους άντρες το 1928. Μέχρι το 1918 καμία γυναίκα δεν μπορούσε να ψηφίσει, ενώ αμέσως μετά ψήφιζαν μόνο όσες είχαν κλείσει τα 30 και εφόσον πληρούσαν συγκεκριμένα ιδιοκτησιακά και/ή περιουσιακά κριτήρια. Εκείνη την εποχή, οι άντρες μπορούσαν να ψηφίσουν από τα 21. Οι Ηνωμένες Πολιτείες χορήγησαν δικαίωμα ψήφου στις γυναίκες το 1920 (συμβαδίζοντας, επιτέλους, με διάφορες μεμονωμένες πολιτείες μέσα στην Ένωση). Οι Γαλλίδες δεν μπορούσαν να ψηφίσουν μέχρι το 1945, οι Ελβετίδες μέχρι το 1971· Όσο για τη Σαουδική Αραβία, μην το ρωτάτε καν! Η ουσία είναι ότι κάτι διαφορετικό διαμορφώνεται, ότι κάτι διαχέεται «στον αέρα» έτσι ώστε, καθώς περνούν οι δεκαετίες, να αλλάζουν πράγματα που θεωρούνται αποδεκτά. Εκρηκτικά γρήγορα. Πριν οι γυναίκες αποκτήσουν δικαίωμα ψήφου στη Βρετανία, μπορούσες ν’ ακούσεις από ευυπόληπτους, αξιοπρεπείς άντρες, σχόλια του τύπου «Οι γυναίκες είναι γλυκές και όμορφες, και άλλα παρόμοια, αλλά δεν μπορούν να σκεφτούν λογικά. Σίγουρα δεν πρέπει να τους επιτραπεί να ψηφίζουν». Μπορείτε να φανταστείτε κάποιον να δηλώνει κάτι αντίστοιχο σήμερα;

Ο φίλος μου ψυχολόγος Στίβεν Πίνκερ έχει γράψει ένα σπουδαίο (από κάθε άποψη) βιβλίο με τίτλο The Better Angels of our Nature (φράση από μια ομιλία του Αβραάμ Λίνκολν). Δείχνει πώς, καθώς κυλούν αιώνες και χιλιετίες, εμείς οι άνθρωποι γινόμαστε καλύτεροι, ευγενέστεροι, λιγότερο βίαιοι, λιγότερο σκληροί. Η αλλαγή δε σχετίζεται καθόλου με τη γενετική εξέλιξη ή με τη θρησκεία. Ό,τι κι αν είναι διάχυτο «στον αέρα» μετακινείται, γενικά μιλώντας, προς την ίδια περίπου κατεύθυνση από αιώνα σε αιώνα.

Προς την ίδια κατεύθυνση, ναι - αλλά, είναι «σωστή» αυτή η κατεύθυνση; Πιστεύω πως είναι, και δεν νομίζω ότι διαφωνείτε. Άραγε, αυτό οφείλεται απλώς στο ότι είμαστε άνθρωποι του εικοστού πρώτου αιώνα; Αυτό θ’ αφήσω να το κρίνετε εσείς. Όμως, όταν κρίναμε τον χαρακτήρα του Θεού στην Παλαιά Διαθήκη (στο τέταρτο κεφάλαιο αυτού του βιβλίου), τον κρίναμε με τα κριτήρια του δικού μας αιώνα. Όπως ένας καλός ιστορικός δεν επικρίνει τον Αβραάμ Λίνκολν για τις φυλετικές προκαταλήψεις του, με το ίδιο σκεπτικό ίσως διστάσει να κακοχαρακτηρίσει τον Θεό για τα πραγματικά τρομερά πράγματα που έκανε· λόγου χάρη, τον Ισαάκ στα χέρια του πατέρα του. Ή στη θυγατέρα του Ιεφθάε. Ή στους άμοιρους Αμαληκίτες και στις άλλες φυλές, που τη γη τους «όπου ρέει γάλα και μέλι» εποφθαλμιούσαν οι Ισραηλίτες. Στα βιβλία της Παλαιάς Διαθήκης, ο χαρακτήρας του Θεού ενεργούσε μόνο με βάση τις ηθικές αξίες που επικρατούσαν «στον αέρα» εκείνη την εποχή. Όμως, μολονότι μπορούμε να δείξουμε επιείκεια σε ό,τι αφορά τις ηθικές αξίες του (ή μάλλον, τις ηθικές αξίες των Εβραίων στη Βαβυλώνα, οι οποίοι έγραψαν την Παλαιό Διαθήκη), αυτό δε μας εμποδίζει ν’ αποφασίσουμε σθεναρά να δούμε σήμερα τα πράγματα διαφορετικά. Και έχουμε δικαίωμα να εναντιωθούμε στους φονταμενταλιστές της εποχής μας, που προσπαθούν να μας σύρουν πίσω σ’ εκείνες τις εποχές.

Σωστά, λοιπόν, οι ηθικές αξίες φτερουγίζουν «στον αέρα» και αλλάζουν από αιώνα σε αιώνα, ακόμα και από δεκαετία σε δεκαετία. Αλλά, πέρα από το εξελικτικό μας παρελθόν, από πού πραγματικά προέρχονται; Και γιατί αλλάζουν; Εν μέρει οι αλλαγές προέρχονται από συνηθισμένες, καθημερινές συζητήσεις σε καφέ και σε παμπ, ή στο τραπέζι στη διάρκεια του βραδινού φαγητού. Μαθαίνουμε ο ένας από τον άλλον. Ακούμε ιστορίες για ανθρώπους που θαυμάζουμε και ορκιζόμαστε να τους μιμηθούμε. Διαβάζουμε μυθιστορήματα, ή άρθρα σε εφημερίδες, ακούμε εκπομπές και ομιλίες στο YouTube, και αλλάζουμε τις απόψεις μας. Κοινοβούλια και επιτροπές συζητούν διάφορα ζητήματα και, βήμα-βήμα, αλλάζουν τους νόμους. Οι δικαστές ερμηνεύουν τους νόμους με τρόπο που διαρκώς αλλάζει στο πέρασμα των δεκαετιών.

Πριν από το 1967, oι άνδρες στη Βρετανία μπορούσαν εύκολα να βρεθούν στη φυλακή για ομοφυλοφιλικές πράξεις που διέπρατταν κατ’ ιδίαν. Σήμερα, μετά από δεκαετίες εργασίας κατά των εμμονικών προκαταλήψεων, η ομοφυλοφιλία θεωρείται φυσιολογική, και οι ομοφυλόφιλοι άνδρες και γυναίκες μπορούν να αξιώνουν τον ίδιο σεβασμό με οποιονδήποτε άλλον. Οι ψήφοι των βουλευτών (μετά από επίμονο, σκληρό αγώνα) έδωσαν στις γυναίκες το δικαίωμα ψήφου, στη μία χώρα μετά την άλλη, κατά τη διάρκεια του εικοστού αιώνα. Και μπορούμε να είμαστε σίγουροι ότι τα μέλη των κοινοβουλίων και των επιτροπών επηρεάστηκαν από επιστολές ψηφοφόρων από τις περιφέρειές τους. Οι αποφάσεις δικαστών και ενόρκων βοηθούν επίσης στην αλλαγή του κλίματος με την πάροδο των δεκαετιών. Και, φυσικά, ας μην ξεχνούμε τα βιβλία των ακαδημαϊκών και τις διαλέξεις στα πανεπιστήμια. Οι ακαδημαϊκοί που μελετούν τις ηθικές αξίες, το σωστό και το λάθος -οι ηθικοί φιλόσοφοι- επιδρούν επίσης στις αλλαγές που περιδινίζονται «στον αέρα».

Υπάρχουν διάφορες σχολές ηθικής φιλοσοφίας. Θα μιλήσω για δύο μόνο από αυτές: τους απολυταρχιστές (absolutists) και τους συνεπειοκράτες (consequentialists). Έχουν πολύ διαφορετικές απόψεις για τη μεθοδολογία των ηθικών κρίσεων. Οι απολυταρχιστές θεωρούν ότι κάποια πράγματα είναι απλώς σωστά και κάποια άλλα απλώς λάθος. Χωρίς κανένα επιχείρημα. Το ορθό ή το λάθος είναι απλώς ένα γεγονός, είναι απλώς η αλήθεια, όπως το αξίωμα της γεωμετρίας ότι οι παράλληλες ευθείες δεν τέμνονται ποτέ. Ένας απολυταρχιστής μπορεί να πει, «Η δολοφονία ενός άλλου ανθρώπου είναι ξεκάθαρα λάθος. Είναι πάντα, ήταν πάντα, θα είναι πάντα». Με το ίδιο σκεπτικό ένας απολυταρχιστής μπορεί να υποστηρίξει ότι η έκτρωση είναι δολοφονία επειδή το έμβρυο είναι ένα ανθρώπινο ον. Μάλιστα, κάποιοι απολυταρχιστές θα υποστήριζαν το ίδιο και για ένα γονιμοποιημένο ωάριο, για ένα μόνο κύτταρο.

Οι συνεπειοκράτες κρίνουν διαφορετικά το σωστά και το λάθος. Θα έχετε μαντέψει από την ονομασία ότι ενδιαφέρονται για τις συνέπειες μιας πράξης. Λόγου χάρη, ποιος υποφέρει ως συνέπεια μιας έκτρωσης; Ή, ποιος υποφέρει ως συνέπεια της άρνησης μιας έκτρωσης; Ας φανταστούμε έναν διάλογο ανάμεσα σε μια οπαδό της συνεπειοκρατίας (την Κόνι) και έναν απολυταρχιστή (τον Άμπι). Έτσι θα πάρουμε μια ιδέα για το σκεπτικό και την επιχειρηματολογία των ηθικών φιλοσόφων. Οι φιλόσοφοι, από τον Πλάτωνα και τον Χιουμ μέχρι τις μέρες μας, αρέσκονται να στήνουν διαλόγους μεταξύ φανταστικών συνομιλητών, γι’ αυτό κι εγώ ακολουθώ το παράδειγμά τους. Προσέξτε πόσο γρήγορα μετακινούνται οι φιλόσοφοι από την πραγματικότητα στα «νοητικά πειράματα», καθώς ξετυλίγεται ο διάλογος.

Άμπι: Δεν πρέπει να σκοτώσεις κανέναν άλλον άνθρωπο. Ένα γονιμοποιημένο ωάριο είναι ανθρώπινο ον. Συνεπώς, η έκτρωση, ακόμα και ενός μόνο γονιμοποιημένου ωαρίου, είναι δολοφονία. Άκουσα μια φίλη μου να λέει, «Μια γυναίκα έχει το απόλυτο δικαίωμα να κάνει ό,τι θέλει με το σώμα της. Και σε αυτό περιλαμβάνεται το δικαίωμα να σκοτώνει ένα έμβρυο που βρίσκεται μέσα στο σώμα της. Δεν είναι κανενός άλλου δουλειά παρά μόνο δική της». Όμως, το έμβρυο είναι ένας άλλος άνθρωπος. Έχει δικαιώματα, επίσης, μολονότι βρίσκεται μέσα στο σώμα της.

Κόνι: Το επιχείρημα της φίλης σου είναι το επιχείρημα ενός απολυταρχιστή, όπως και το δικό σου. Υποστηρίζει ότι έχει «απόλυτο δικαίωμα» στο σώμα της και ό,τι βρίσκεται μέσα του. Αυτό είναι απολυταρχισμός, αν και διαφορετικός από τον δικό σου. Τόσο εσύ όσο κι εκείνη, καταλήγετε σε αντίθετα συμπεράσματα. Εγώ όμως υποστηρίζω τη συνεπειοκρατία. Με νοιάζει ποιος υποφέρει. Μπορείς, αν θέλεις, να θεωρήσεις ένα γονιμοποιημένο ωάριο ως άνθρωπο. Όμως, δεν έχει νευρικό σύστημα, άρα δεν μπορεί να υποφέρει. Δεν γνωρίζει ότι υπέστη έκτρωση, δεν αισθάνεται φόβο ούτε μεταμέλεια. Η γυναίκα έχει νευρικό σύστημα. Ίσως κάποτε θα βρεθεί να υποφέρει αν αναγκαστεί να γεννήσει ένα παιδί όταν δεν θέλει και δεν μπορεί να το φροντίσει. Εσύ και η φίλη σου είστε απολυταρχιστές. Αυτή υποστηρίζει τον «απολυταρχισμό των δικαιωμάτων των γυναικών». Εσύ υποστηρίζεις (υποψιάζομαι) έναν θρησκευτικό απολυταρχισμό. Συμφωνώ με το συμπέρασμά της, αλλά για διαφορετικό λόγο. Η δική της λογική είναι απολυταρχική: το απόλυτο δικαίωμα μιας γυναίκας να ελέγχει ό,τι συμβαίνει στο σώμα της. Η δική μου λογική είναι η λογική ενός συνεπειοκράτη. Ένα έμβρυο δεν μπορεί να υποφέρει, η γυναίκα όμως μπορεί.

Άμπι: Πράγματι, συμφωνώ ότι ένα μονοκύτταρο έμβρυο δεν μπορεί να υποφέρει, έχει όμως τη δυνατότητα να εξελιχθεί σε ολοκληρωμένο άνθρωπο. Η έκτρωση του στερεί αυτή την ευκαιρία. Δεν θα το χαρακτήριζες αυτό «συνέπεια»; Ίσως να είμαι κι εγώ οπαδός της συνεπειοκρατίας, ε; Περισσότερο από τη φίλη μου, πάντως!

Κόνι: Ναι, συμφωνώ πως η στέρηση της μελλοντικής ζωής του εμβρύου είναι μια συνέπεια. Εφόσον όμως το κύτταρο δεν το γνωρίζει, και δεν αισθάνεται πόνο ή μεταμέλεια, γιατί να ανησυχούμε; Επίσης, κάθε φορά που αρνείσαι να κάνεις σεξ αποστερείς δυνητικά από ένα μελλοντικό ανθρώπινο ον την ευκαιρία να αποκτήσει ζωή. Το έχεις σκεφτεί αυτό;

Άμπι: Εκ πρώτης όψεως, το επιχείρημα δεν είναι κακό. Αλλά και πάλι, προτού το σπερματοζωάριο συναντήσει το ωάριο, δεν υφίσταται κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο. Αποφεύγοντας τo σεξ, δεν αποστερείς την ύπαρξη από ένα συγκεκριμένο άτομο, επειδή υπάρχουν εκατομμύρια σπερματοζωάρια και εκατομμύρια δυνητικά άτομα. Άπαξ και το σπερματοζωάριο βρεθεί μέσα στο ωάριο, ένα συγκεκριμένο άτομο αρχίζει να υπάρχει. Κανένα άλλο. Πριν από αυτήν τη στιγμή, θα μπορούσαν να υπάρξουν εκατομμύρια ζωές, άρα δεν μπορείς να υποστηρίξεις ότι στερείς την ύπαρξη από κάποιο πρόσωπο.

Κόνι: Αν, όμως, μιλώντας για ένα γονιμοποιημένο ωάριο αναφέρεσαι σε «ένα συγκεκριμένο άτομο», τότε υπονοείς μια αδιαίρετη οντότητα. Έχεις δει πανομοιότυπα δίδυμα; Αρχικά βρίσκονται σε ένα γονιμοποιημένο ωάριο. Αργότερα χωρίζονται και γίνονται δύο άτομα. Αν ποτέ συναντήσεις πανομοιότυπους διδύμους, για ρώτησε τους, ποιος είναι το «πρόσωπο» και ποιος είναι το ζόμπι.

Άμπι: Εντάξει, καταλαβαίνω τι θες να πεις. Είναι σίγουρα ένα ανησυχητικά καλό επιχείρημα. Ίσως καλύτερα ν’ αλλάξω θέμα. Αν το μόνο που σε νοιάζει είναι ποιος υποφέρει εξαιτίας των πράξεων σου, τότε τι πρόβλημα υπάρχει με τον κανιβαλισμό; Δίχως άλλο, δεν θα σκότωνες κάποιον για να τον φας, αλλά γιατί να μη φας κάποιον που έχει ήδη πεθάνει, άρα δεν θα υποφέρει;

Κόνι: Σίγουρα δε θα άρεσε στους φίλους και στους συγγενείς του. Αυτή είναι μια συνέπεια! Και σημαντική μάλιστα. Τα αισθήματα των ανθρώπων μετράνε. Ωστόσο, αισθήματα έχουν μόνο όσοι έχουν νευρικό σύστημα. Μια έγκυος γυναίκα που απεγνωσμένα δε θέλει ακόμη ένα μωρό, έχει αισθήματα. Το έμβρυο μέσα της δεν έχει.

Άμπι: Θα επιμείνω στο παράδειγμα του κανιβαλισμού: ας υποθέσουμε ότι ο νεκρός δεν έχει φίλους και συγγενείς. Κανείς δε θα υπέφερε αν τον έτρωγαν.

Κόνι: Λοιπόν, τώρα φτάνουμε στο λεγόμενο επιχείρημα της «ολισθηρής πλαγιάς». Μπορείς να αισθάνεσαι ασφαλής στην κορυφή ενός απότομου λόφου, αν όμως η πλαγιά του λόφου είναι ολισθηρή και επιχειρήσεις να την διαβείς, πριν προλάβεις να το καταλάβεις θα βρεθείς στους πρόποδες, εκεί όπου δε θα ήθελες να πας. Έχεις δίκιο ότι κανείς δε θα υποφέρει αν φάω έναν νεκρό που δεν έχει συγγενείς και φίλους να νοιαστούν γι’ αυτόν. Αυτή είναι η κορυφή της ολισθηρής πλαγιάς. Όμως, στην κοινωνία μας, ο κανιβαλισμός είναι ένα βαθιά ριζωμένο ταμπού. Επαναστατούμε ακόμα και στο άκουσμα της ιδέας. Αν σπάσουμε μια φορά το ταμπού, κινδυνεύουμε να γλιστρήσουμε στην ολισθηρή πλαγιά. Ποιος ξέρει πού θα σταματήσουμε; Το ταμπού κατά του κανιβαλισμού είναι χρήσιμο, λειτουργεί σαν κιγκλίδωμα ασφαλείας στην κορυφή μιας επικίνδυνης ολισθηρής πλαγιάς.

Άμπι: Μπορώ να εφαρμόσω το επιχείρημα της ολισθηρής πλαγιάς και στην έκτρωση, επίσης. Συμφωνώ ότι σε αρχικό στάδιο, ένα έμβρυο που υποβάλλεται σε έκτρωση δεν αισθάνεται πόνο ούτε φόβο ούτε λύπη. Ωστόσο, μέχρι και τη στιγμή της γέννησης και ακόμα παραπέρα, υπάρχει μια ολισθηρή πλαγιά. Αν επιτρέψεις την έκτρωση, δεν κινδυνεύεις να γλιστρήσεις στην ολισθηρή πλαγιά και να φτάσεις και να περάσεις τη στιγμή της γέννησης; Μήπως καταλήξουμε να σκοτώνουμε βρέφη ενός έτους απλώς και μόνο επειδή μας προκαλούν μπελάδες; Και μετά τα δίχρονα; Και μετά τα μεγαλύτερα;

Κόνι: Ναι. Οφείλω να ομολογήσω ότι αρχικά, το επιχείρημά σου ακούγεται καλό. Όμως, η στιγμή της γέννησης είναι ένα ικανοποιητικό φράγμα -ένα αρκετά καλό «κιγκλίδωμα ασφαλείας»- το οποίο έχουμε μάθει να σεβόμαστε. Αν και δεν ήταν πάντοτε έτσι. Στην αρχαία Ελλάδα περίμεναν μέχρι να γεννηθεί ένα μωρό, το εξέταζαν καλά και μετά αποφάσιζαν αν ήθελαν να το κρατήσουν. Αν όχι, το παρατούσαν σε μια βουνοπλαγιά να πεθάνει μόνο και ανήμπορο. Χαίρομαι τόσο που δεν τα ζούμε αυτά σήμερα. Παρεμπιπτόντως, οι εκτρώσεις έχουν μειωθεί πολύ τώρα τελευταία, και γίνονται μόνο για έκτακτους λόγους, συνήθως για να σωθεί η ζωή της μητέρας. Στην πλειονότητά τους οι εκτρώσεις γίνονται στα αρχικά στάδια της κύησης. Έχεις συνειδητοποιήσει ότι πολλές κυήσεις διακόπτονται αυθορμήτως, χωρίς καν να γνωρίζει η μητέρα πως ήταν έγκυος;

Στην πραγματικότητα, όμως, μολονότι μόλις χρησιμοποίησα το επιχείρημα της ολισθηρής πλαγιάς, παραδέχομαι ότι προτιμώ να απαλλαχθώ οριστικά από τα φράγματα και τις διαχωριστικές γραμμές. Εσείς οι απολυταρχιστές θέλετε να τραβήξετε μια ξεκάθαρη γραμμή ανάμεσα σε ανθρώπους και μη ανθρώπους. Πότε γίνεται άνθρωπος το έμβρυο - τη στιγμή της σύλληψης, όταν το σπερματοζωάριο εισέρχεται για πρώτη φορά στο ωάριο; Ή τη στιγμή της γέννησης; Ή κάποια ενδιάμεση στιγμή; Προτιμώ να το θέσω διαφορετικά: όχι «Πότε γίνεται άνθρωπος;» αλλά «Πότε αποκτά την ικανότητα να αισθάνεται πόνο και συναίσθημα;» Και αυτό δε συμβαίνει κάποια στιγμή ξαφνικά. Γίνεται σταδιακά.

Το ίδιο ισχύει στον εξελικτικό χρόνο. Δεν σκοτώνουμε ανθρώπους για να τους φάμε. Σκοτώνουμε χοίρους για να τους φάμε. Ωστόσο, είμαστε ξαδέρφια των χοίρων, που σημαίνει ότι αν ανατρέξουμε πίσω στους προγόνους μας και στους προγόνους των χοίρων, κάποια στιγμή θα συναντήσουμε τον κοινό μας πρόγονο. Σκεφτείτε τη διαδρομή μέσα στο οικογενειακό μας δέντρο. Οδεύοντας προς τον κοινό μας πρόγονο με τους χοίρους, θα περάσουμε από τους πιθηκανθρώπους, από οργανισμούς που θυμίζουν πιθήκους και ούτω καθεξής. Φαντάσου τώρα ότι αυτό το είδος πιθηκανθρώπων δεν εξαφανίστηκε ποτέ. Ποια στιγμή θα μπορούσες να πεις, «Εντάξει, αυτό είναι, από αυτό το σημείο και προς τα πίσω στον χρόνο, δεν είναι πλέον άνθρωποι;» Εσύ, ακολουθώντας το σκεπτικό του απολυταρχισμού, θέλεις να τραβήξεις μια γραμμή, μια απόλυτη γραμμή ανάμεσα στους ανθρώπους και στα ζώα. Εγώ, όμως, ως συνεπειοκράτης προτιμώ, αν μπορώ να το αποφύγω, να μη σχεδιάζω καθόλου γραμμές. Σε αυτήν την περίπτωση το ερώτημά μου δεν θα ήταν το «Είναι αυτός ο οργανισμός άνθρωπος;» αλλά το «Μπορεί να υποφέρει αυτός ο οργανισμός;» Και υποθέτω ότι κάποια ζώα υποφέρουν περισσότερο από άλλα. Συμπεριλαμβανομένων των χοίρων, παρεμπιπτόντως.

Άμπι: Τα ηθικά επιχειρήματά σου ακούγονται λογικά. Αλλά ακόμα κι εσύ πρέπει να εκκινήσεις από κάποιο είδος απολυταρχικού πιστεύω. Στην περίπτωσή σου ξεκινάς λέγοντας απλώς ότι «Το να προκαλείς πόνο είναι κακό». Δεν δικαιολογείς τον ισχυρισμό.

Κόνι: Ναι, το παραδέχομαι. Αλλά εξακολουθώ να πιστεύω πως το απολυταρχικό πιστεύω μου, δηλαδή το «Είναι κακό να προκαλείς πόνο», έχει περισσότερο νόημα από το δικό σου απολυταρχικό πιστεύω, δηλαδή το «Έτσι λέει το ιερό βιβλίο μου». Πιστεύω πως αν κάποιος σε βασάνιζε, θα συμφωνούσες αρκετά γρήγορα.

Μπορείτε να συνεχίσετε μόνοι σας τα επιχειρήματα που ίσως αντάλλαζαν ο Άμπι και η Κόνι. Ελπίζω να τα ανέπτυξα αρκετά, ώστε να σας δείξω τον τρόπο με τον οποίο επιχειρηματολογούν οι φιλόσοφοι. Προφανώς έχετε ήδη αντιληφθεί ότι οι απολυταρχιστές είναι συνήθως -αν και όχι πάντα- θρησκευόμενοι. Οι Δέκα Εντολές είναι ξεκάθαρα απολυταρχικές. Το ίδιο ισχύει, συνήθως, και για την ιδέα να ζεις με βάση ένα σύνολο κανόνων.

Ωστόσο, την ηθική που βασίζεται σε κανόνες δύνανται να την επινοήσουν ακόμη και μη θρησκευόμενοι φιλόσοφοι. Διάφορες σχολές ηθικών φιλοσόφων, οι αποκαλούμενοι δεοντολογιστές, πιστεύουν πως οι κανόνες δικαιολογούνται χωρίς την ανάγκη να καταφύγουμε σε δηλώσεις γραμμένες σε ιερά βιβλία. Για παράδειγμα, ο σπουδαίος Γερμανός φιλόσοφος Ιμμάνουελ Καντ διατύπωσε την περίφημη Κατηγορική Προσταγή: «Πράττε μόνο βάσει εκείνης της αρχής, διά της οποίας μπορείς ταυτοχρόνως να θέλεις να καταστεί αυτή καθολικός νόμος». Η λέξη-κλειδί εδώ είναι το «καθολικός». Για παράδειγμα, ένας κανόνας που ενθαρρύνει την κλοπή αποκλείεται, επειδή αν την υιοθετούσαμε καθολικά, δηλαδή, αν κλέβαμε όλοι, κανείς δε θα κέρδιζε: οι κλέφτες ευημερούν μόνο σε μια κοινωνία την οποία διαφεντεύουν ειλικρινή θύματα. Αν ψεύδονταν όλοι διαρκώς, τότε δε θα είχε πια νόημα να λες ψέματα, αφού αυτά δεν θα μπορούσαν να συγκριθούν με κάποια αξιόπιστη αλήθεια. Σύμφωνα με μια σύγχρονη δεοντολογική θεωρία, πρέπει να επινοούμε τους ηθικούς κανόνες μας πίσω από ένα «πέπλο άγνοιας». Προσποιηθείτε ότι δε γνωρίζετε αν είστε πλούσιοι ή φτωχοί, ταλαντούχοι ή ατάλαντοι, όμορφοι ή άσχημοι. Όλα αυτά τα γεγονότα βρίσκονται κρυμμένα πίσω από το φανταστικό «πέπλο άγνοιας». Επινοήστε τώρα το σύστημα αξιών με βάση το οποίο θα θέλατε να ζείτε, με δεδομένο ότι δεν μπορείτε να γνωρίζετε αν θα βρίσκεστε στην κορυφή του σωρού ή στη βάση του. Η δεοντολογία είναι ενδιαφέρουσα, αλλά εδώ, δε θα πω περισσότερα γι’ αυτήν.

Το επιχείρημα για το πότε αρχίζει, μέσα στη μήτρα, να υπάρχει ένα «άτομο» (ένας άνθρωπος), είναι σε μεγάλο βαθμό θρησκευτικό. Σύμφωνα με πολλές θρησκευτικές παραδόσεις, η αθάνατη ψυχή εισέρχεται στο σώμα κάποια συγκεκριμένη στιγμή. Για τους Ρωμαιοκαθολικούς, η στιγμή αυτή είναι η στιγμή της σύλληψης. Το Καθολικό Δόγμα Πίστης με τίτλο Donum Vitae είναι ξεκάθαρο:

Από τη στιγμή που γονιμοποιείται το ωάριο ξεκινάει μια νέα ζωή η οποία δεν είναι ούτε του πατέρα ούτε της μητέρας, αλλά είναι μάλλον η ζωή ενός νέου ανθρώπου με τη δική του ανάπτυξη. Δε θα γινόταν ποτέ ανθρώπινη αν δεν ήταν ήδη ανθρώπινη... Ακριβώς από τη στιγμή της γονιμοποίησης αρχίζει η περιπέτεια της ανθρώπινης ζωής.

Φαίνεται ότι όποιος έγραψε τα παραπάνω δεν σκέφτηκε ποτέ το επιχείρημα των «πανομοιότυπων διδύμων»; εκείνο που χρησιμοποίησε η Κόνι, η οπαδός της συνεπειοκρατίας.

Πιθανότατα έχετε καταλάβει ότι συμφωνώ περισσότερο με την Κόνι παρά με τον Άμπι. Πρέπει, ωστόσο, να παραδεχτώ ότι τα νοητικά πειράματα των συνεπειοκρατών οδηγούν μερικές φορές σε άβολες κατευθύνσεις. Ας υποθέσουμε ότι ένας ανθρακωρύχος παγιδεύεται στα έγκατα της γης λόγω της πτώσης ενός βράχου. Μπορούμε να τον σώσουμε, αλλά η επιχείρηση διάσωσης είναι εξαιρετικά δαπανηρή. Τι άλλο θα μπορούσαμε να κάνουμε αν είχαμε όλα αυτά τα χρήματα; Θα μπορούσαμε να σώσουμε πολλές περισσότερες ζωές και να απαλύνουμε τα βάσανα πολλών, προσφέροντας τρόφιμα σε παιδιά που λιμοκτονούν σε όλο τον κόσμο. Ένας σωστός συνεπειοκράτης θα έπρεπε να εγκαταλείψει στην τύχη του τον άμοιρο ανθρακωρύχο, κι ας οδύρονται η γυναίκα και τα παιδιά του - σωστά; Ίσως, εγώ όμως δε θα το έκανα. Δε θα άντεχα να τον αφήσω κάτω από τα βράχια. Εσείς θα αντέχατε; Ωστόσο, είναι δύσκολο να δικαιολογήσουμε την απόφαση να τον διασώσουμε στηριζόμενοι αποκλειστικά σε συνεπειοκρατικά επιχειρήματα. Όχι αδύνατον, αλλά δύσκολο.

Αφιέρωσα αρκετό χρόνο στην ηθική φιλοσοφία, όμως η ηθική φιλοσοφία είναι απλώς ένα μονοπάτι μέσω του οποίου διαμορφώνονται ηθικές αξίες. Μαζί με τη δημοσιογραφία, τις συζητήσεις στις δεξιώσεις, τις αντιπαραθέσεις στα κοινοβούλια και στις φοιτητικές συνελεύσεις, τις νομικές αποφάσεις και άλλα παρόμοια, η ηθική φιλοσοφία συνεισφέρει σ’ αυτό το «κάτι στον αέρα» που διαφοροποιεί την ηθική του εικοστού πρώτου αιώνα από εκείνη του δέκατου όγδοου αιώνα, τότε που η δουλεία ήταν αποδεκτή. Παρεμπιπτόντως, δε φαίνεται να υπάρχει κανένας προφανής λόγος για να αλλάξει αυτή η τάση. Άραγε, πώς θα μοιάζει η ηθική του εικοστού δεύτερου αιώνα;

Η σύγχρονη ηθική μας, είτε είμαστε θρησκευόμενοι είτε όχι, διαφέρει σημαντικά από τη βιβλική ηθική. Ή την ηθική του Κορανίου. Ευτυχώς. Και η Κάμερα του Μεγάλου Κατασκόπου στον Ουρανό, σίγουρα δεν συνιστά αξιέπαινο λόγο για να είναι κάποιος καλός. Ίσως, λοιπόν, πρέπει να εγκαταλείψουμε την ιδέα ότι «χρειαζόμαστε τον Θεό για να είμαστε καλοί».

Σημαίνει άραγε αυτό ότι θα πρέπει όλοι να πάψουμε να πιστεύουμε στον Θεό; Όχι. Όχι γι’ αυτόν τον λόγο μόνο. Μπορεί να συνεχίσει να υπάρχει ακόμα και αν δεν τον χρειαζόμαστε για να είμαστε καλοί. Ένας Θεός θα μπορούσε να είναι κακός με βάση τα δικά μας ηθικά κριτήρια, όπως ο χαρακτήρας του Θεού που συναντήσαμε στο τέταρτο κεφάλαιο αυτού του βιβλίου, αλλά και αυτό δεν θα σήμαινε ότι δεν μπορεί να υπάρξει. Για να πιστέψουμε στην ύπαρξη κάποιου πράγματος, πρέπει να στηριζόμαστε αποκλειστικά σε ενδείξεις. Υπάρχει κάποια ένδειξη, κάποια καλή ένδειξη, που συνηγορεί για την ύπαρξη Θεού ή Θεών;

Υποθέτω ότι δεν πιστεύετε σε όλους εκείνους τους Θεούς που παρέθεσα στο πρώτο κεφάλαιο, ούτε στους εκατοντάδες περισσότερους που δεν ανέφερα. Τα δεύτερο και το τρίτο κεφάλαιο ίσως σας έπεισαν ότι ιερά βιβλία όπως η Βίβλος και το Κοράνι δεν μας παρέχουν λόγους να πιστέψουμε σε κάποιον θεό. Διαβάζοντας τα κεφάλαια τέσσερα, πέντε και έξι, μπορεί να πάψατε να πιστεύετε ότι αν θέλουμε να είμαστε καλοί, χρειαζόμαστε απαραιτήτως μια θρησκεία. Ίσως όμως εξακολουθείτε να πιστεύετε σε κάποια ανώτερη δύναμη, σε κάποιο είδος δημιουργικής νοημοσύνης που έφτιαξε τον κόσμο και το Σύμπαν και -ίσως πάνω απ’ όλα- τα έμβια όντα, στα οποία συμπεριλαμβάνονται και οι άνθρωποι. Αυτό πίστευα κι εγώ μέχρι τα 15 μου, εντυπωσιασμένος βαθιά από την ομορφιά και την πολυπλοκότητα των ζωντανών πραγμάτων - ιδίως από το γεγονός ότι τα ζωντανά πράγματα μοιάζουν σαν να έχουν «σχεδιαστεί». Εγκατέλειψα τελικά την ιδέα πως υπάρχουν κάποιοι Θεοί όταν διάβασα για την εξέλιξη, όπου βρήκα και την πραγματική εξήγηση του γιατί τα ζωντανά όντα μοιάζουν «σχεδιασμένα». Αυτή η εξήγηση -η εξήγηση του Κάρολου Δαρβίνου- είναι τόσο όμορφη και περίπλοκη, όσο τα ζωντανά πράγματα που εξηγεί. Αλλά για να αναπτυχθεί θέλει χρόνο. Καταλαμβάνει το μεγαλύτερο μέρος της συνέχειας του βιβλίου, αλλά ακόμη και αυτό μάλλον αδικεί ένα τόσο μεγάλο θέμα. Ελπίζω να το βρείτε αρκετά ενδιαφέρον ώστε να σας οδηγήσει σε άλλα βιβλία για την εξέλιξη.
-------------------
1. Οι δούλοι υπακούετε τοίς κυρίοις κατά σάρκα μετά φόβου και τρόμου έν άπλότητι της καρδίας υμών ώς τώ Χριστώ, μη κατ' όφθαλμοδουλίαν ώς άνθρωπάρεσκοι, άλλ’ ώς δούλοι τού Χριστού, ποιούντες τό θέλημα τού Θεού έκ ψυχής.
2. Όσοι εισίν υπό ζυγόν δούλοι, τους ίδιους δέσποτας πάσης τιμής άξιους ήγείσθωσαν, ίνα μη το όνομα τον Θεόυ και ή διδασκαλία βλασφημήται.

Richard Dawkins, Ξεπερνώντας τον Θεό

ΔΕΣ:

Είμαστε αυτό που μας βγάζει το απέναντί μας

Ναι, είπαμε, να είσαι ο εαυτός σου. Αλλά. Είναι και το τι εαυτό, μαγικά και αβίαστα, σου βγάζει ο κάθε ένας άνθρωπος ξεχωριστά. Είναι απίστευτο το πώς αλλάζει, πώς διαφοροποιείται ο εαυτός μας, πώς παίρνει άλλη μορφή, άλλο αέρα, άλλη ιδιότητα (κι ας μην το συνειδητοποιούμε εκείνη τη στιγμή) κάθε φορά που βρίσκεται πλάι μας, απέναντί μας, εντός, εκτός και επί τα αυτά μας, ο κάθε ένας άλλος άνθρωπος που «έπρεπε» να συναντηθεί με τον εαυτό μας.

Δεν σας έτυχε φορές-φορές να βιώσετε έναν απρόσμενα όμορφο εαυτό, όντας δίπλα από κάποιο άτομο; Και να πείτε το all-time-classic: “it feels like home”; Υπέρτατο συναίσθημα. Σας έτυχε να νιώθετε πως «αυτός ο άνθρωπος, μου ανεβάζει το αίμα στο κεφάλι»; Και πως ο άλλος, μου προκαλεί τέτοια νύστα, που από το πολύ χασμουρητό κοντεύει να μετακινηθεί η άνω γνάθος; Σας έτυχε. Σίγουρα σας έτυχε.
Υπάρχουν κι αυτοί, που σου ξυπνούν κάτι ένστικτα, από κείνα που ήταν πολύ καλά κλειδωμένα μέσα σου. Αυτοί, που σου γεννούν κάτι συναισθήματα, που ούτε εσύ ο ίδιος καλά-καλά δεν ήξερες ότι υπήρχαν.

Άλλοι πάλι, σε κάνουν να παλαβώνεις από ασφάλεια και θαυμασμό, να περνάς κάθε φορά και καλύτερα, και να λες, «τώρα κατανοώ τι εννοούν στα αεροπλάνα με το «προσδεθείτε, ξαπλώστε πίσω στο κάθισμα και απολαύστε»! Αλλά ακόμη και μόνοι μας όταν είμαστε, πάντοτε θα στέκεται απέναντι μας το γύρω μας. Κι αυτό το γύρω μας, ερέθισμα και πρόκληση είναι για τον εαυτό μας. Η φύση, η ύλη, όλα αυτά που έφτιαξαν η ανώτερη και η εγκόσμια δύναμη.

Η θάλασσα, η καταιγίδα, ο πρωινός ήλιος, το σούρουπο, το φεγγάρι της νύκτας. Πανταχού παρόντες, σε μια προσπάθεια να κάνουν κάθε εαυτό ομορφότερο. Εμένα πάντως, όταν ο εαυτός μου βρεθεί αντιμέτωπος με εκείνο το απογευματινό ηλιοβασίλεμα, είναι στα καλύτερά του! Να είσαι ο εαυτός σου λοιπόν. Ή μάλλον καλύτερα, να είσαι ο καλύτερος εαυτός που σου βγάζει, το κάθε απέναντί σου.

Εμείς που πνίγουμε τις αντοχές μας σε ξένες θάλασσες, παλεύουμε μόνοι με τα κύματα να βρούμε στεριά

Εμείς που πνίγουμε τις αντοχές μας σε ξένες θάλασσες, κάνουμε βάρκα το τρυπημένο μας κουφάρι για κάθε χαμένο ναυαγό. Κλείνουμε αλλότριες πληγές, αντικρίζοντας τις δικές μας να αιμορραγούν. Σκαρφαλώνουμε σε απόκρημνες κορυφές να αδράξουμε τα όνειρα των άλλων, γκρεμοτσακίζοντάς τα δικά μας στην αναρρίχηση.

Εμείς που φυτρώνουμε τον σπόρο της δοτικότητας σε άγνωστα εδάφη, ερημώσαμε τη ζωή μας για να μην στεναχωρήσουμε κανένα. Γιατί μάθαμε να αποσιωπούμε τον πόνο μας πίσω από τον πρόσχαρο χαρακτήρα μας. Υποδυόμαστε τους παλιάτσους σε ξένα τσίρκο για να ευχαριστήσουμε το κοινό. Σκεπάζουμε με τη σιωπή μας τις σκέψεις και τα συναισθήματα μας για να μη θλίβουμε κανένα. Φιμώνουμε τις φωνές μας μην τρομάξουν από την ένταση τους και τρέχουμε για βοήθεια στις κραυγές τους. Χώνουμε στις σάρκες μας το αίμα που ρέει από τις πληγές μας μη φοβηθούν και επουλώνουμε με το σάλιο μας τις δικές τους. Σκορπίζουμε τα θρύψαλα της καρδιάς μας μη τα αντικρίσουν και τρομάξουν, συναρμολογώντας τα δικά τους. Σκουπίζουμε τα δάκρυα τους στρέφοντας το βλέμμα αλλού, μη δουν τα δακρυσμένα μας μάτια και δειλιάσουν.

Ημερεύουμε μόνοι μας τα δικά μας θεριά, και παλεύουμε με τα τέρατα που τους κατασπαράζουν. Κρύβουμε την απόγνωση μας πίσω από το λαμπερό χαμόγελο μας για να δώσουμε ελπίδα στους απελπισμένους. Σκεπάζουμε τους μεγαλύτερους μας πόνους με το πιο εγκάρδιο γέλιο μας, για να ψυχαγωγήσουμε τους λυπημένους. Διασκεδάζουμε με το μπρίο και το κέφι μας, τα ζόρια και τις δυσκολίες των απεγνωσμένων. Και ξεγελάμε με τον εξωστρεφή και δυναμικό μας χαρακτήρα, τις ταλαιπωρίες των βασανισμένων.

Τρωτοί και ευαίσθητοι, εξαφανιζόμαστε όταν ο πόνος μας καθηλώνει. Ευάλωτοι και εύθραυστοι, έχουμε μάθει να κλεινόμαστε στο καβούκι μας όταν οι δυσκολίες μας δοκιμάζουν. Ανιδιοτελείς και φιλότιμοι, παίρνουμε μόνοι μας την κάτω βόλτα χωρίς να παρασύρουμε κανένα στο πέρασμα της. Σφραγίζουμε με την σιωπή μας, τα ανείπωτα λόγια μας. Με την απομόνωση μας, τα αθέατα δάκρυα. Και με τη μοναχικότητα μας, αγωνιζόμαστε να διώξουμε τις συννεφιές που σκιάζουν τον ουρανό μας.

Δε μας ταιριάζει ο οίκτος. Δε μας πάει η λύπηση. Δε συνεριζόμαστε την κακομοιριά.

Δε μιζεριάζουμε και δεν γινόμαστε φορτικοί. Ποτέ δε βάφουμε με το μαύρο της ψυχής μας, τα χρώματα των γύρω μας. Μαζεύουμε μονάχοι μας στάλα στάλα τη βροχή στις μπόρες μας, χωρίς να βρέχουμε με αυτές τους άλλους. Ανάβουμε φωτιές στην ψυχή μας να ζεσταίνουμε τις κρύες μας μέρες για να μην παγώνουμε τους γύρω μας. Πολεμάμε μόνοι μας με την κατάθλιψη που καραδοκεί.

Με τις ενοχές και τις φοβίες που μας γυροφέρνουν. Και την μαυρίλα που ντύνει τις στιγμές και τις ώρες μας. Όχι από εγωισμό ή υπερηφάνεια. Αλλά από αξιοπρέπεια στον εαυτό μας και σεβασμό σε αυτούς. Γιατί έχουμε μάθει να τους προστατεύουμε από την καταστροφική λαίλαπα που μας κυκλώνει.

Να γινόμαστε ασπίδα σε κάθε τους άσχημο που παραμονεύει. Να προλαβαίνουμε κάθε κακό που απειλεί την δική τους χαρά. Και θυσιάζουμε στο βωμό της δικής τους γαλήνης ότι συντρίβει και συνθλίβει εμάς, για να είναι αυτοί καλά.

Εμείς που πλαστήκαμε σε τούτον τον κόσμο για να συμπαραστεκόμαστε και όχι να τον στενοχωρούμε. Φτιαχτήκαμε για να τον στηρίζουμε και όχι να μεμψιμοιρούμε. Να δηλώνουμε “παρών” στα δύσκολα του και “απών” από αυτόν στα δικά μας ζόρια. Εμείς που πνίγουμε τις αντοχές μας σε ξένες θάλασσες, παλεύουμε στην αφάνεια με τα δικά μας κύματα για να βρούμε στεριά…

Το ένστικτό μας πάντα έχει δίκιο

Υπάρχουν μπροστά μας δύο γραμμές: η μία είναι πραγματική και οδηγεί στο σκοτάδι, η άλλη είναι φανταστική και οδηγεί στο φως. Πρέπει να επιλέξουμε, λοιπόν, ποια θ’ ακολουθήσουμε.

Ας υποθέσουμε πως επιλέγουμε ν’ ακολουθήσουμε τη φανταστική γραμμή που, όπως μάς φαίνεται, θα μας βγάλει στο φως.

Πατώντας, λοιπόν, πάνω στη γραμμή που δεν υπάρχει στ’ αλήθεια, προκειμένου να πάμε στο φως, μπορεί να μας συμβούν τρία πράγματα:

Πρώτον, μπορεί να βρούμε πράγματι το φως. Δεύτερον, μπορεί ανά πάσα στιγμή να εξαφανιστεί η φανταστική γραμμή, αφού δε βρίσκεται παρά μόνο στη φαντασία μας. Και, τέλος, το χειρότερο που μπορεί να μας συμβεί, είναι η φανταστική γραμμή να μην επιφυλάσσει το φως, αλλά το σκοτάδι, που θα το βρίσκαμε, όμως, έτσι κι αλλιώς, αν ακολουθούσαμε την πραγματική γραμμή απ’ την αρχή.

Σ’ αυτό το σημείο, ας πούμε πως η πραγματική γραμμή συμβολίζει τη γραμμή της λογικής μας, που οδηγεί στο σκοτάδι καθώς μας υποδεικνύει πως τα πράγματα δε θα έχουν την έκβαση που θέλουμε. Η φανταστική γραμμή, απ’ την άλλη, είναι η γραμμή της καρδιάς μας ή του ενστίκτου μας, που μας δείχνει ότι στο τέλος μπορεί και να πάρουμε αυτό που θέλουμε. Αν επιλέγουμε, λοιπόν, ν’ ακολουθούμε το ένστικτό μας, τότε μπορεί να συμβούν όσα συνέβησαν κι όταν ακολουθήσαμε τη νοερή γραμμή στην αρχή του άρθρου μας.

Καταρχάς, όταν το ένστικτό μας μάς κάνει να βλέπουμε φως, όταν η λογική μας προεξοφλεί το σκοτάδι κι επιλέξουμε να το ακολουθήσουμε, τότε μπορεί στ’ αλήθεια να βρούμε το φως. Δεν είναι απίθανο, δηλαδή, πολλές καταστάσεις να μην μπορούν να εξηγηθούν λογικά και να είναι αδύνατον να καταφέρουμε να εκμαιεύσουμε μια αιτία, που ν’ αμφισβητεί ότι τα πράγματα θα εξελιχθούν έτσι όπως δε θα τα θέλαμε. Οι αιτίες, όμως, μπορεί να υπάρχουν κι ίσως να μην μπορούμε να τις αρθρώσουμε και να τους δώσουμε υπόσταση με ξεκάθαρες σκέψεις, αλλά να τις αισθανθούμε μόνο.

Αν ακολουθούμε το ένστικτό μας, τότε δε θα έχουμε να καταπιαστούμε πάνω σε τίποτα χειροπιαστό, αλλά θα στηριζόμαστε μόνο σε προαισθήματα και εικασίες. Δε θα μπορούμε, επομένως, να έχουμε μια εξασφαλισμένη βεβαιότητα πως θα βγούμε τελικά εκεί όπου θα θέλαμε. Αντιθέτως, σε κάθε βήμα μας θα καραδοκεί ο κίνδυνος ν’ αμφισβητηθεί το ένστικτό μας και να διαψευσθούν όσα πιστεύαμε πως υπήρχαν και να πάψει, έτσι, να υπάρχει κι η γραμμή που φανταστήκαμε.

Τέλος, το χειρότερο που μπορεί να μας συμβεί αν ακολουθήσουμε το ένστικτό μας, είναι να βρούμε αυτό που μας προμήνυε απ’ την αρχή η λογική μας, για το οποίο, όμως, θα είμαστε προετοιμασμένοι, αφού το μυαλό μας δε μας άφηνε να τ’ αποκλείσουμε ως ενδεχόμενο. Το μόνο για το οποίο θα έχουμε να μετανιώνουμε στην προκειμένη περίπτωση, είναι για το χρόνο που θα έχουμε χάσει, εμμένοντας σε μια κατάσταση που πιστεύαμε ότι θα μπορούσε να έχει θετική έκβαση.

Βλέπουμε, έτσι, πως οι γραμμές που μπορούμε ν’ ακολουθήσουμε όταν προμηνύεται σκοτάδι, είναι πάντα δύο: αυτή που θα μας κάνει ν’ αποδεχθούμε αμέσως το σκοτάδι κι εκείνη που θα μας δώσει ελπίδες, πως δεν είναι αδύνατον να βγούμε, με κάποιον τρόπο, στο φως. Η δεύτερη γραμμή, λοιπόν, έστω κι αν δεν έχει πολλές πιθανότητες επιτυχίας, ωστόσο μπορεί να μας βγάλει τελικά στο ερεβοκτόνο φως, όσο κι αν οι περισσότερες ενδείξεις το απέκλειαν ως ενδεχόμενο.

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ: ΠΕΡΙ ΤΥΧΗΣ

Κι όταν κάποιος έχει συγκεντρώσει πολύ χρυσάφι και ασήμι και πλήθος δούλων και περιβάλλεται από ευρύχωρα διαμερίσματα και έχει επιπλέον βάλει πολυτελείς κλίνες και τραπέζια, μήπως φαντάζεται πως αυτά τα πράγματα, χωρίς την παρουσία της φρόνησης από πλευράς του, θα φέρουν ευδαιμονία και ζωή ευχάριστη, γαλήνια και αμετάπτωτη;

Κάποιος ρώτησε τον στρατηγό Ιφικράτη, σαν να προσπαθούσε να τον ελέγξει, ποιος είναι, επειδή δεν είναι “ούτε πολίτης, ούτε τοξότης, ούτε πελταστής”· εκείνος τότε αποκρίθηκε:

“Είμαι αυτός που διοικεί και χρησιμοποιεί όλους τους παραπάνω”.

Η φρόνηση δεν είναι χρυσάφι, ούτε ασήμι, ούτε φήμη, ούτε πλούτος, ούτε υγεία, ούτε δύναμη, ούτε ομορφιά.

Τότε τι είναι;

Είναι αυτό που μπορεί να χρησιμοποιήσει σωστά όλα τα παραπάνω, και αυτό μέσα από το οποίο το καθένα από τα παραπάνω γίνεται ευχάριστο, σπουδαίο και ωφέλιμο.

Χωρίς αυτό είναι άχρηστα, στείρα και βλαβερά, και βαραίνουν και ντροπιάζουν τον κάτοχό τους.

Ασφαλώς είναι σωστή η συμβουλή που δίνει ο Προμηθέας του Ησιόδου στον Επιμηθέα:
«ποτέ μην πάρεις δώρα από τον Δία τον Ολύμπιο, αλλά πίσω να τα στείλεις».

Εννοώντας όσα σχετίζονται με την τύχη και αφορούν εξωτερικά πράγματα· είναι σαν να τον συμβουλεύει να μην παίζει φλογέρα, αν δεν ξέρει μουσική, να μη διαβάζει, αν είναι αγράμματος, να μην ιππεύει, αν δεν ξέρει από άλογα, συμβουλεύοντάς τον έτσι να μην κατέχει δημόσιο αξίωμα, αν είναι ασύνετος, να μην πλουτίζει, αν είναι φιλάργυρος, να μην παντρεύεται, αν τον κυβερνάει γυναίκα.

Γιατί δεν αληθεύει μόνο, όπως έχει πει ο Δημοσθένης, ότι “η παρά την αξία επιτυχία γίνεται για τους ανόητους πηγή της λανθασμένης σκέψης” αλλά και η παρά την αξία καλοτυχία γίνεται επίσης για τους άφρονες πηγή δυστυχίας.

ΠΛΟΥΤΑΡΧΟΣ, ΗΘΙΚΑ

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ: Ο κύριος πρόξενος της ταραχής στη ζωή ενός ανθρώπου είναι η άγνοια του καλού και του κακού

Ο Επίκουρος παρατηρεί πως η ευτυχία κι η αρετή συνδέονται ακατάλυτα μεταξύ τους:

Είναι αδύνατο να ζήσεις ηδονικά χωρίς φρόνηση, ομορφιά και δικαιοσύνη κι είναι αδύνατο να ‘χει η ζωή σου ομορφιά, δικαιοσύνη και φρόνηση, αν δεν έχει και ευχαρίστηση. Όποιος δεν τα διαθέτει αυτά, δεν μπορεί να ζει ευτυχισμένα.

Δεν είναι όλοι οι ηθικοί αναμορφωτές τόσο καίριοι όσο ο Eπίκουρος, στον τρόπο με τον οποίο συνδέει την ευτυχία με την αρετή. Πολλοί ηθικολόγοι θα ήθελαν να πιστέψουμε πως το να ακολουθούμε το μονοπάτι της αρετής είναι «αυτοσκοπός». Αν τους ρωτήσουμε γιατί θα πρέπει να συμπεριφερόμαστε ενάρετα, ο λόγος που προβάλλουν είναι πως το να ασκούμε την αρετή είναι κάτι που από μόνο του μας ανταμείβει. Αυτή η ταυτολογία υποδηλώνει ότι κάθε σκοπούμενη «αρετή» θα πρέπει να επιδιώκεται, ανεξάρτητα που οδηγεί τελικά –ακόμη κι αν δεν οδηγεί πουθενά. Μ’ αυτό το είδος «κυκλικής επιχειρηματολογίας», διαφωνεί ο Επικούρειος συνομιλητής του Κικέρωνα, στο έργο του De Finibus:

Όσοι ταυτίζουν το Ύψιστο Αγαθό αποκλειστικά με την αρετή έχουν παραπλανηθεί από τη λαμπρότητα μιας λέξης και δεν κατανοούν τις αληθινές απαιτήσεις της φύσης.

Αν δεχτούν να ακούσουν τον Επίκουρο, θα απαλλαγούν από το πιο χονδροειδές λάθος. Η σχολή σας μιλάει πολύ για την υπέρτατη ομορφιά των αρετών αν όμως οι αρετές δεν έφερναν την ηδονή, ποιος θα τις θεωρούσε αξιέπαινες ή επιθυμητές;

Την ιατρική την εκτιμούμε, όχι επειδή παρουσιάζει επιστημονικό ενδιαφέρον μα επειδή συμβάλλει στην υγεία.

Την τέχνη της ναυσιπλοΐας την επαινούμε για την πρακτική της αξία όχι την θεωρητική, επειδή εφαρμόζει κανόνες που είναι απαραίτητοι για το ασφαλές ταξίδι.

Έτσι και η Φρόνηση, που θα πρέπει να τη θεωρούμε ως τέχνη του ζην, αν δεν έφερνε αποτελέσματα δεν θα ήταν επιθυμητή όμως είναι μια επιθυμητή αρετή, επειδή εξασφαλίζει και παράγει την ηδονή. Όσο για το νόημα που δίνω στην ηδονή, ήδη θα πρέπει να σας είναι ξεκάθαρο και δεν πρέπει να ‘στε προκατειλημμένοι εναντίον μου εξαιτίας του ότι η λέξη συσχετίζεται με την προστυχιά.

Ο κύριος πρόξενος της ταραχής στη ζωή ενός ανθρώπου είναι η άγνοια του καλού και του κακού, οι λαθεμένες αντιλήψεις μας πάνω σ’ αυτά συχνά μας αποστερούν τις μεγαλύτερες ηδονές και μας βασανίζουν με τους πιο σκληρούς πόνους της ψυχής. Άρα χρειαζόμαστε τη Φρόνηση, για να μας απαλλάξει από τους φόβους και τις ορμές μας, να ξεριζώσει όλα τα λάθη και τις προκαταλήψεις και να μας υπηρετήσει σαν αλάνθαστος οδηγός για την επίτευξη της ηδονής.

Και μόνο η Φρόνηση μπορεί να αποδιώξει τη θλίψη απ’ τις καρδιές και να μας προστατέψει από την ανησυχία και το φόβο. Αν την αφήσεις να σε δασκαλέψει, θα μπορέσεις να ζήσεις γαλήνια και να σβήσεις τις πυρακτωμένες φλόγες της επιθυμίας. Γιατί οι επιθυμίες είναι ανίκανες να βρουν ικανοποίηση και δεν καταστρέφουν μόνο μεμονωμένα άτομα μα οικογένειες ολόκληρες, και μάλιστα συχνά ταρακουνούν τα θεμέλια του κράτους. Αυτές είναι η πηγή του μίσους, των καυγάδων, των ανταγωνισμών, των πολεμικών συγκρούσεων. Κι όχι μόνο δείχνουν το πρόσωπό τους προς τα έξω, όχι μόνο επιτίθενται τυφλά εναντίον άλλων, μα ακόμα κι όταν είναι φυλακισμένες μες στην καρδιά μαλώνουν και τρώγονται μεταξύ τους κι αυτό δε μπορεί παρά να φαρμακώνει τη ζωή στο σύνολό της.

Επομένως, μόνο ο Σοφός, που κλαδεύει την οργιώδη βλάστηση της ματαιοδοξίας και των λαθών, έχει τη δυνατότητα να ζήσει ανενόχλητος από τη θλίψη και το φόβο, ευχαριστημένος μέσα στα όρια που έχει θέσει η φύση των πραγμάτων. Τίποτα δεν θα μπορούσε να είναι πιο χρήσιμο για το ευ ζην, από τη διδασκαλία του Επίκουρου σχετικά με τις επιθυμίες.

Αν προσέξουμε ότι η άγνοια και το λάθος υποβιβάζουν το σύνολο της ζωής σε μια σύγχυση, ενώ η Φρόνηση από μόνη της είναι ικανή να μας προστατέψει από τις επιθέσεις της βουλιμίας και τις συμφορές του φόβου, μιας και μας διδάσκει πώς να αντιμετωπίζουμε ακόμα και τα χτυπήματα της τύχης με μετριοπάθεια, και μας δείχνει όλα τα μονοπάτια που οδηγούν στην ηρεμία και τη γαλήνη, τότε γιατί να μην ομολογήσουμε, δίχως δισταγμό, ότι η Φρόνηση είναι επιθυμητή για τις ηδονές που προσφέρει, κι ότι η Αφροσύνη πρέπει να αποφεύγεται λόγω των τραυματικών συνεπειών της;

ΕΠΙΚΟΥΡΟΣ

Να πούμε μια για πάντα τα πράγματα με το όνομά τους

Η κοινή διαπίστωση ότι η ζωή μοιάζει με θεατρική παράσταση επιβεβαιώνεται κυρίως από το ότι οι άνθρωποι αλλιώς μιλούν και διαφορετικά ενεργούν: πρόκειται για μια κωμωδία στην οποία όλοι σήμερα είναι ηθοποιοί, γιατί όλοι μιλούν την ίδια γλώσσα, ενώ κανείς σχεδόν δεν είναι θεατής, αφού όλη αυτή η φλυαρία ξεγελά πια μόνο τα παιδιά και τους ανόητους.

Είναι μια παράσταση εντελώς ερασιτεχνική, αφόρητα παράλογη και βαρετή. Κι ωστόσο, θα άξιζε να προσπαθήσουμε σε τούτο τον αιώνα να κάνουμε τη ζωή μας μια αληθινή και όχι προσποιητή πράξη και να λύσουμε για πρώτη φορά στην ιστορία την περίφημη αντίθεση ανάμεσα στα λόγια και στις πράξεις.

Αλλά, όπως μας διδάσκει η πείρα, αυτά δε διορθώνονται και, καθώς δεν μπορούμε να αξιώσουμε από τους ανθρώπους να εξαντληθούν επιχειρώντας το αδύνατο, μας απομένει ένα μέσο μοναδικό και συγχρόνως πολύ απλό, αν και αναξιοποίητο μέχρι σήμερα: να χρησιμοποιήσουμε αλλιώς τις λέξεις και να πούμε μια για πάντα τα πράγματα με το όνομά τους.

Κοινωνική Μηχανική (Social engineering)

«Κάθε λεπτό γεννιέται κι ένα κορόιδο» -P.T. Barnum

«Η ελίτ δεν διστάζει να πραγματοποιήσει τους πολιτικούς της σκοπούς, χρησιμοποιώντας τις τελευταίες σύγχρονες τεχνικές, για να επηρεάσει τη συμπεριφορά του κοινού και να κρατήσει την κοινωνία υπό στενή παρακολούθηση και έλεγχο»
 
Τα τελευταία χρόνια έχει γίνει επιστητό ότι, για τη νεοταξική μεταμόρφωση του πλανήτη, χρησιμοποιείται μια ολόκληρη «επιστήμη» ψυχολογικών επιχειρήσεων από την υπερεθνική ελίτ. Η σημερινή κοινωνική κατάσταση είναι παραπροϊόν μιας σειράς τεχνικών «κοινωνικής μηχανικής», η οποία δρα στο παρασκήνιο της πολιτικής, της κοινωνικής μέριμνας, της οικονομίας, της ενημέρωσης, του πολιτισμού, της βιομηχανίας, του θεάματος και του μάρκετινγκ, επιχειρώντας να χειραγωγήσει και να παθητικοποιήσει τους πολίτες, να μεγιστοποιήσει τα κέρδη των πολυεθνικών, να αποδημήσει τα παραδοσιακά έθνη, τις κοινωνίες και τα θρησκευτικά συστήματα, επιβάλλοντας πολέμους και «τρομοκρατία» εναντίον ολόκληρων λαών και μετακινώντας στρατιές φθηνής εργατικής δύναμης με τη λαθρομετανάστευση, επιδιώκοντας τη νέα δουλοκρατία. [είναι η γνωστή, παλιά και σκληρά δοκιμασμένη ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑ]
 
Όλα αυτά τα φαινόμενα που παρουσιάζονται από τα καθεστωτικά media περιτυλιγμένα με το εύηχο ιδεολόγημα της ποικιλομορφίας / πολύ-πολιτισμικότητας, είναι το αποτέλεσμα των -φανερών και κρυφών – σχεδιασμών μιας διεθνούς ελίτ, επικεφαλής του χρηματιστηριακού καπιταλιστικού μοντέλου, που θέλει τους πολίτες απόλυτα παραδομένους, ανήμπορους να υπερασπίσουν τις κοινωνικές κατακτήσεις, τα εθνικά σύμβολα και τις – με αίμα – αποκτημένες πολιτικές ελευθερίες.
 
Κοινωνική μηχανική (Social engineering) είναι η πράξη της προφορικής χειραγώγησης ατόμων με σκοπό την απόσπαση πληροφοριών. Αν και είναι παρόμοια με το τέχνασμα ή την απλή απάτη, ο όρος είναι κυρίως συνδεδεμένος με την εξαπάτηση ατόμων με σκοπό την απόσπαση εμπιστευτικών πληροφοριών που είναι απαραίτητες για την πρόσβαση σε κάποιο υπολογιστικό σύστημα. Συνήθως αυτός που την εφαρμόζει δεν έρχεται ποτέ πρόσωπο με πρόσωπο με το άτομο που εξαπατά ή παραπλανά. Παρόλο που ο όρος ίσως να μην είναι ακριβής ή επιτυχημένος έχει πλέον καθιερωθεί. Ο πρώην εγκληματίας υπολογιστών και αργότερα σύμβουλος ασφαλείας πληροφορικών συστημάτων Κέβιν Μίτνικ διέδωσε τον όρο «κοινωνική μηχανική», επισημαίνοντας ότι είναι πολύ ευκολότερο να ξεγελάσεις κάποιον να δώσει έναν κωδικό πρόσβασης για ένα σύστημα από το να προσπαθήσεις να τον σπάσεις.
 
Σκέψου το Facebook! Στηρίζεται κυρίως στην ανθρώπινη περιέργεια, την ηλιθιότητα, την απληστία και την άγνοια. Πολλοί θεωρούν ότι ένα καλό αντιϊκό τους προστατεύει αλλά αυτά δρουν μόνο για τους ευρέως γνωστούς ιούς και για τις ευρέως γνωστές τεχνικές και όχι για έναν ειδικά κατασκευασμένο “ιό”. Πολλοί, επίσης, είτε λόγω ευπιστίας είτε λόγω ευγένειας είτε από καθαρή βλακεία, δεν αρνούνται να δώσουν στοιχεία σε κάποιον που τους το ζητάει ευγενικά ή κάτω από δήθεν “πίεση”. Ένας πραγματικός Δούρειος Ίππος. Ο επιτιθέμενος αφήνει ένα CD ή ένα φλασάκι ή κάποιο χαρτάκι με διευθύνσεις στο Διαδίκτυο και κωδικούς εισόδου σε κάποιο σημείο που “δήθεν” κάποιος ξέχασε. Το υποψήφιο θύμα πιθανά θα χρησιμοποιήσει αυτό το μέσο στον υπολογιστή του ή θα μπει στη διεύθυνση που βρήκε. Ο άμεσος στόχος δεν είναι πάντα η αποκάλυψη του κωδικού. Για κάποιον που θέλει να διεισδύσει σε ένα υπολογιστικό σύστημα πολλές φορές είναι αρκετή ακόμα και η απλή γνώση του αριθμού έκδοσης του λειτουργικού συστήματος ή άλλων προγραμμάτων που χρησιμοποιεί ο χρήστης. Με αυτές τις πληροφορίες μπορεί να μάθει αν υπάρχουν “τρύπες” στα προγράμματα και να τις αξιοποιήσει.
 
Άλλες πληροφορίες που μπορεί να συλλέξει κάποιος, και που πιθανά να είναι χρήσιμες, όπως οι ημερομηνίες γέννησης, τα ονόματα των παιδιών, τα ονόματα υπευθύνων για τη μηχανογράφηση κ.α. συλλέγονται είτε μέσω συνομιλίας είτε από τα λεγόμενα κοινωνικά δίκτυα είτε από τις ιστοσελίδες της εταιρείας. Οι πληροφορίες αυτές χρησιμοποιούνται αργότερα σε συνομιλία, είτε τηλεφωνική είτε μέσω ηλεκτρονικού ταχυδρομείου είτε σε άμεσα μηνύματα (IM), για να πεισθεί ο συνομιλητής-θύμα ότι πρόκειται περί γνωστού και έτσι να του αποσπαστούν ακόμη περισσότερες πληροφορίες ή, ακόμα καλλίτερα, κάποιον κωδικό πρόσβασης. Πανεύκολα!
 
Η ΤΕΧΝΙΚΗ ΤΗΣ ΠΑΓΚΟΣΜΙΑΣ ΕΞΑΠΑΤΗΣΗΣ
 
Ο όρος «κοινωνική μηχανική» μπορεί να έχει καθιερωθεί σχετικά πρόσφατα, αλλά πολλές σχετικές τεχνικές χειρισμού των μαζών έχουν χρησιμοποιηθεί ανά τους αιώνες από τους κατέχοντες την εξουσία. Αν και δεν είναι βεβαιωμένο ότι υπήρξε ως ιστορικό πρόσωπο, ως πατέρας αυτής της ιδέας θα μπορούσε να θεωρηθεί ο Κινέζος θεωρητικός της στρατηγικής και φιλόσοφος, Σουν Τζου (4ος -5ος αι. π.κ.ε.).
 
Το έργο του δεν έγινε δημοφιλές μόνο μεταξύ των θεωρητικών του πολέμου, αλλά και μεταξύ των πολιτικών ηγετών και των διευθυντικών στελεχών στον επιχειρηματικό χώρο. Διαβάζοντας ορισμένες αρχές του μεταφορικά (στην εποχή της παγκοσμιοποίησης), λένε: «Αυτό που έχει μεγίστη σημασία στον (κοινωνικό) πόλεμο είναι να επιτεθείς στην στρατηγική του εχθρού (των εθνών). Δεύτερο, κατά σειρά σπουδαιότητας, είναι να διαλύσεις τις συμμαχίες του (τα παραδοσιακά στηρίγματα του).
 
Στην νεώτερη ιστορία, η κοινωνική μηχανική εφαρμόσθηκε κατά κόρον από τα μεγάλα ολοκληρωτικά καθεστώτα, με σκοπό να ισοπεδωθούν οι ανθρώπινες προσωπικότητες και να εξοντωθούν οι αντιφρονούντες. Κάτι ανάλογο συμβαίνει σήμερα με την ενορχηστρωμένη «μετανάστευση» τεράστιων μουσουλμανικών και αφροασιατικών πληθυσμών, η οποία λειτουργεί ως μοχλός διάβρωσης του εθνικού και κοινωνικού ιστού.
 
Στο modus vivendi του αμερικανικού τρόπου ζωής, που έγινε σιγά- σιγά πλανητικό μοντέλο, η κοινωνική μηχανική αποσκοπούσε στην απονεύρωση των πολιτών και στην μετατροπή τους σε αμοραλιστές καταναλωτές χωρίς ιστορική μνήμη φιλοσοφικές αναζητήσεις και ηθικές αντιστάσεις. Το σύγχρονο μοντέλο του νεοταξικού «homo lupus economicus» είναι πιο ολοκληρωτικό και αντιανθρώπινο , αφού χρησιμοποιείται πλέον μια πανίσχυρη τεχνολογία επηρεασμού της συνειδήσεως, πέρα από γεωγραφικά σύνορα και πολιτικές ιδεολογίες. Το μοντέλο αυτό είναι ακόμα πιο επικίνδυνο, γιατί παρουσιάζεται σαν δημοκρατικό, ενώ στην πραγματικότητα λέει: «Επιτρέπεται να επιλέξετε ελεύθερα, στον βαθμό που μπορούμε να προγραμματίζουμε τις κινήσεις σας και να επιβάλλουμε – με πλύση εγκεφάλου – αυτό που εμείς θέλουμε και μας συμφέρει να κάνετε» [Αυτό έκαναν στο τελευταίο “δημοψήφισμα” της πρώτης φοράς “τραβάτε με κ ας κλαίω” κυβέρνησης]
 
ΤΑ ΕΡΓΑΛΕΙΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ
 
1. Η στρατηγική της παραπλάνησης: Προκειμένου να αποκτήσουν τον έλεγχο του κοινού, αφ’ ενός το διατηρούν ασυντόνιστο και με άγνοια των βασικών αρχών του συστήματος και αφ’ ετέρου, συγχυσμένο αποδιοργανωμένο και διασπασμένο με ζητήματα που δεν έχουν πραγματική σημασία. Αυτό επιτυγχάνεται ως εξής:
α) παρέχοντας χαμηλού επιπέδου δημόσια παιδεία και κρατώντας μόνο για την ελίτ την υψηλή γνώση,
β) Κατευθύνοντας τα αισθήματά τους , αυξάνοντας τη μαλθακότητά τους (πνευματική και φυσική) μέσα από συνεχή βομβαρδισμό από φθηνό σεξ, βία και τρομοκρατία μέσω των ΜΜΕ,
γ) Ξαναγράφοντας την ιστορία και τους νόμους και υποβάλλοντας τους πολίτες σε αποκλίνουσα συμπεριφορά, ώστε να μπορούν να μεταστρέψουν τη σκέψη τους από τις πραγματικές τους ανάγκες σε μη απαραίτητες προτεραιότητες.
Ο γενικός κανόνας είναι ότι υπάρχει κέρδος από τη σύγχυση: όσο περισσότερη σύγχυση τόσο μεγαλύτερο το κέρδος. Άρα η καλλίτερη μέθοδος είναι να δημιουργούνται προβλήματα και μετά να προσφέρονται έτοιμες λύσεις γι’ αυτά.
 
– Μεθόδευση της Παραπλάνησης:
ΜΜΕ: Απομακρύνουν την προσοχή του ενήλικου κοινού από τα πραγματικά κοινωνικά ζητήματα και τη στρέφουν σε ανούσια ριάλιτυ.
ΣΧΟΛΕΙΑ: Διατηρούν αστοιχείωτα τα νεαρά παιδιά σε τομείς όπως τα μαθηματικά, τα οικονομικά, το δίκαιο, τη φιλοσοφία, την ιστορία.
ΔΙΑΣΚΕΔΑΣΗ: Κρατούν σε χαμηλό επίπεδο την ψυχαγωγία του κοινού και τον πολιτισμό.
ΕΡΓΑΣΙΑ: Εφαρμόζεται η τακτική να είναι συνεχώς απασχολημένο το κοινό ώστε να μην μένει χρόνος για να σκεφθεί. Κατά τον Άλντους Χάξλεϋ, ο κόσμος αυτός θα είναι «μια δικτατορία χωρίς δάκρυα» όπου οι μάζες θα «λατρεύουν τη δουλεία τους».
 
2. Αποσιώπηση και έλεγχος της πληροφορίας: Με τον έλεγχο των ΜΜΕ φιλτράρονται οι ειδήσεις και οι πληροφορίες, ώστε σημαντικά αποσπάσματα των πραγματικών γεγονότων να αποκρύπτονται. Έτσι περνούν στον κόσμο την εικόνα των πραγμάτων που τους συμφέρει. Θέλοντας να πείσουν κάποιον για κάτι, οι επίδοξοι κοινωνικοί μηχανικοί δεν λένε ψέματα, αλλά πολλές φορές αποσιωπούν κάποια κομμάτια των πραγματικών γεγονότων.
Έτσι καταφέρνουν ουσιαστικά να παρουσιάσουν τα γεγονότα όπως τους συμφέρουν, χωρίς όμως να μπορεί κανείς να τους κατηγορήσει ως ψεύτες. Π.χ. ένας πολιτικός είναι εύκολο να παρουσιάσει ως συμφέρουσα την αγορά ενός οπλικού συστήματος, αν αποσιωπήσει ότι έχει δεχτεί καλύτερες προσφορές για ένα καλύτερο οπλικό σύστημα. Σήμερα, με τον έλεγχο των Μ.Μ.Ε. από συγκεκριμένα συμφέροντα, οι πληροφορίες και οι ειδήσεις «φιλτράρονται» και πολλές αλήθειες, που θα μπορούσαν να ξεκαθαρίσουν το τοπίο, δεν βγαίνουν ποτέ στο φως.
Επίσης, ακολουθώντας την ίδια λογική, ένας κοινωνικός μηχανικός δεν απαντά ποτέ απευθείας σε μια ερώτηση που δεν τον συμφέρει. Απαντά κάτι άσχετο ή αδιαφορεί τελείως. Αν απαντήσει, από τη μια δίνει αξία στην ερώτηση, από την άλλη υπάρχει ο κίνδυνος να αποκαλύψει κάτι που δεν γνωρίζουν οι ακροατές του. Το ανάλογο αξίωμα της κοινωνικής μηχανικής είναι: «Αν κάτι δεν έχει αναφερθεί, δεν συνέβη ποτέ».
 
3. Γελοιοποίηση της «επικίνδυνης» πληροφορίας: Αν κάποιο σημαντικό γεγονός, (π.χ. οι επιθέσεις της 11ης 9 στη Νέα Υόρκη) δεν «χωράει» στις επίσημες εξηγήσεις που προωθούνται από τα media, τότε μπαίνουν μπροστά οι μηχανισμοί εξευτελισμού: «γραφικοί», «συνωμοσιολόγοι» κ.λπ. Παράλληλα προωθούν υπούλως στημένες εξωφρενικές θεωρίες (π.χ. εξωγήινοι), ώστε να επιτείνουν τη σύγχυση του κοινού και να ακυρώνουν τις σοβαρές μαρτυρίες (π.χ. τις καταθέσεις των μηχανικών που μιλούν για κατεδάφιση από μέσα των Διδύμων Πύργων). Π.χ. αν ένα ολόκληρο χωριό δει έναν ιπτάμενο δίσκο να περνά από πάνω του, ο κοινωνικός μηχανικός που θέλει να αποσιωπήσει το γεγονός θα πάρει συνέντευξη από τον τρελό του χωριού και θα τον οδηγήσει με κατευθυνόμενες ερωτήσεις σε τρελές απαντήσεις, με τις οποίες μετά θα τροφοδοτήσει τα Μ.Μ.Ε.
Αν κυκλοφορήσει στο Internet μια πληροφορία σχετικά με μια πραγματική συνωμοσία πολιτικών, τότε διάφορα κέντρα «εμπλουτίζουν» αυτήν την πληροφορία με λανθασμένες πληροφορίες, που είναι εύκολο να διαπιστώσει κάποιος ως ψεύτικες. Αν μια πραγματική μελέτη καταλήξει σε ένα σημαντικό συμπέρασμα, τότε «κατασκευάζεται» μια δεύτερη μελέτη, σχεδόν όμοια με την αρχική, η οποία όμως βγάζει προφανώς λανθασμένα ή προσβλητικά για το «κοινό αίσθημα» συμπεράσματα. Το διαπιστωμένο αξίωμα εδώ είναι: «Το πλήθος δεν μπορεί να ξεχωρίσει λεπτές διαφορές, αλλά προτιμά να απορρίπτει ολόκληρα τα ζητήματα, αν αυτά «μειωθούν» έντεχνα».
 
4. Βιαιότητα και Θυμός: Αν κάποιος παρουσιάσει στον κοινωνικό μηχανικό κάτι που δεν τον συμφέρει, εκείνος θυμώνει επίτηδες, αγανακτεί για κάποιο άσχετο αλλά παρεμφερές θέμα και επιτίθεται στο συνομιλητή του. Αν ο κοινωνικός μηχανικός καταφέρει να βρει κάποιο αληθοφανή λόγο για να παρεξηγηθεί με το συνομιλητή του, το κάνει με όσο το δυνατόν πιο έντονο τρόπο, που ίσως υπονοεί και βία. Είναι βέβαιο ότι στην προσπάθεια να ηρεμήσουν τα πνεύματα, το θέμα που δεν συνέφερε στον κοινωνικό μηχανικό θα ξεχαστεί και θα θαφτεί. [Σκέψου την Βαλαβάνη που ζητούσε και τα ρέστα]
Αν το θέμα επανέλθει στο προσκήνιο, η κατάσταση επαναλαμβάνεται. Η ίδια τεχνική χρησιμοποιείται και για κοινωνικές εκδηλώσεις, π.χ. για μια διαδήλωση διαμαρτυρίας. Όταν δεν μπορεί να διαβάλει εκ των έσω την εκδήλωση (αυτός είναι ο πιο απλός τρόπος) ο κοινωνικός μηχανικός διοργανώνει μια ανάλογη διαδήλωση, ως διαμαρτυρία για κάποια λεπτομέρεια της διαμαρτυρίας των πρώτων (!) και την κατευθύνει έτσι ώστε να συναντηθεί με την πρώτη. Τα αποτελέσματα είναι γνωστά και τα έχετε δει επανειλημμένα. Το αξίωμα της κοινωνικής μηχανικής σ” αυτήν την περίπτωση είναι: «Κανείς δεν έχει δίκαιο, όταν ανάψουν τα αίματα».
 
5. Κατασκευή «ειδικών» και «αυθεντιών»: Προώθηση δικών τους επιστημόνων και εξωνημένων διανοουμένων σε θέσεις κλειδιά του δημοσίου βίου (π.χ. καθηγητές πανεπιστημίου, διευθυντές ινστιτούτων), οι οποίοι στηρίζονται από τα επίσης κατευθυνόμενα ΜΜΕ. Οι ανά τους αιώνες κοινωνικοί μηχανικοί, για να επιβάλλουν την εξουσία τους και σε γνωστικό επίπεδο, κατασκεύασαν τις «αυθεντίες». Πρόκειται για ανθρώπους οι οποίοι διαφημίζονται ως «ειδικοί» πάνω σε ένα θέμα από όλο το σώμα των Μ.Μ.Ε., μέχρι που το πλήθος τους ταυτίζει με αυτό.
Συνήθως αυτοί δημιουργούν μια επίπλαστη πραγματικότητα, την οποία ονομάζουν «πεδίο γνώσης» τους ή «επιστήμη» τους, την οποία ορίζουν με κάποιον στεγανό ή λογικοφανή τρόπο. Συνδυάζουν τα πλέον αποδεκτά πιστεύω των ανθρώπων που ασχολούνται με τα συγκεκριμένα θέματα και αποκρύπτουν επιμελώς όλες τις αδυναμίες και τα σκοτεινά σημεία, υποστηρίζοντας ότι η «γνώση» τους απαντά σε όλα τα ερωτήματα. Αν κάποιος ανακαλύψει κάτι που δεν αρέσει στους κοινωνικούς μηχανικούς, αυτοί καλούν την “αυθεντία” που σχετίζεται με το θέμα, η οποία απορρίπτει, εξευτελίζει και ακυρώνει τον πραγματικό ερευνητή. Αξίωμα: “Το πλήθος δεν μπορεί να δει τα πράγματα απρόσωπα” Κάθε ιδέα συγχέεται με αυτούς που τη διακινούν. Στην χώρα μας, όπου διεξάγεται ένας ανελέητος ιδεολογικός πόλεμος για εξόντωση κάθε τι ελληνικού, είναι χαρακτηριστικό το παράδειγμα της κατάληψης πολλών πανεπιστημιακών θέσεων από καθηγητές της εθνομηδενιστικής σχολής τα τελευταία 20 χρόνια, για να πρωτοστατούν σήμερα στη διάλυση της Παιδείας και στον αφελληνισμό της Ιστορίας.
 
6. Λειτουργία προβοκάτσιας: Όταν μια κοινωνική κατάσταση αρχίζει να γίνεται απειλητική γι’ αυτούς (π.χ. αρχίζει να αφυπνίζεται πατριωτικά ή κοινωνικά ο μέσος πολίτης), τότε προωθούν κάποιον δικόν τους άνθρωπο ή κίνημα για να προλάβουν τους πραγματικούς εκπροσώπους του λαού και να σπείρουν την παραπληροφόρηση. Αν, παρ’ όλα αυτά οι κοινωνικοί μηχανικοί αποτύχουν να επιβληθούν, τότε αρχίζει μια επίθεση ηττοπάθειας και δράσης άλλων αχυρανθρώπων. Όταν κάτι αποδεικνύει την ενοχή των κοινωνικών μηχανικών, αυτοί το εξαφανίζουν, όπως και κάθε σχετικό στοιχείο.
Π.χ. αν ένας άνθρωπος έχει γίνει μάρτυρας σε ένα σημαντικό έγκλημα και οι εγκληματίες εξαφανίσουν τον ίδιο και την οικογένειά του, σχεδόν κανείς δεν θα ασχοληθεί αργότερα με το τι γνώριζε ο εξαφανισμένος, αν δεν έχει κάποια σημαντική ένδειξη για αυτό και ίσως ολόκληρο το έγκλημα ξεχαστεί. Οι φίλοι του μπορούν εύκολα να πειστούν ότι έχει ταξιδέψει κάπου ή ότι έπεσε θύμα κάποιου ατυχήματος. Στην περίπτωση που πρόκειται για κάποιο αντικείμενο, αν το αντικείμενο εξαφανιστεί, δεν μπορεί να αποτελέσει αποδεικτικό στοιχείο. Αξίωμα: «Αν κάτι έχει φύγει από τη μέση, δεν μπορεί να δράσει εναντίον σου»”
 
7. Διάσπαση της προσοχής με την υπερπληροφόρηση: Αν κάποιο γεγονός τραβήξει την προσοχή του κοινού και βγει τελικά στο φως, οι κοινωνικοί μηχανικοί το αποδέχονται, αλλά αρχίζουν να το διανθίζουν με εκατομμύρια λεπτομέρειες και να επιμένουν στην «πλήρη και διεξοδική», αλλά ουσιαστικά αποπροσανατολιστική παρουσίασή του. Ταυτόχρονα, σκηνοθετούν ένα άλλο γεγονός, το οποίο αποκαλύπτουν όταν το κοινό έχει ήδη κουραστεί από το πρώτο γεγονός. Όταν το δεύτερο γεγονός «εκτοξευτεί» στα media, το κοινό έχει μια τάση να αποφεύγει να γυρίσει στο πρώτο θέμα, από το οποίο έχει ήδη κουραστεί, αλλά και έχει απογοητευτεί. Μετά, μακριά από την προσοχή του κοινού, μπορούν να γίνουν οι αναγκαίοι χειρισμοί για να καλυφθεί το θέμα. Ταυτόχρονα σκηνοθετούν ένα άλλο γεγονός για να αποσπάσουν την προσοχή του κοινού. Τα παραδείγματα στην Ελλάδα είναι πολλά και οφθαλμοφανή.

ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ ΧΩΡΙΣ ΕΝΗΜΕΡΩΣΗ: Η ΜΗΧΑΝΙΚΗ ΤΩΝ ΨΕΥΔΑΙΣΘΗΣΕΩΝ
 
Η αρχή της νεοταξικής λογοκρισίας να εξαφανίζει τις ουσιαστικές πληροφορίες μέσα σε έναν κυκεώνα ασήμαντων πληροφοριών, επιτρέπει στη νέου τύπου λογοκρισία να εμφανίζεται πλουραλιστική και δημοκρατική. Αυτή η στρατηγική εφαρμόζεται, κατ’ αρχάς, στη τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων, τη βασική πηγή ενημέρωσης των πολιτών. Όλοι οι ψυχολόγοι και ειδικοί της νευροεπιστήμης γνωρίζουν ότι η απομνημόνευση πληροφοριών από τον εγκέφαλο γίνεται καλλίτερα όταν αυτές παρουσιάζονται με δομημένο τρόπο. Όμως τα τηλεοπτικά δελτία ειδήσεων κάνουν ακριβώς το αντίθετο, ανακατεύοντας άναρχα ετερόκλητα θέματα διαφορετικής σπουδαιότητας (λίγο πολιτική, αθλητικά, ένα κοινωνικό θέμα, κάτι διασκεδαστικό, μετά ξανά πολιτική κ.λπ.). Έτσι είναι πολύ εύκολο να χειραγωγήσεις έναν πληθυσμό. Η αληθινή ενημέρωση παρέχεται πλέον από τα εναλλακτικά, ειδικά και φανζιν έντυπα, τα οποία διαβάζονται όλο και περισσότερο από υποψιασμένους πολίτες.
 
– Στόχοι της κατευθυνόμενης ενημέρωσης:
. Ο ολοκληρωτικός έλεγχος των ατόμων.
. Να εμποδίζεται το κοινό να σκέπτεται και να θέτει ευφυή ερωτήματα για την κατάστασή του και τον τρόπο με τον οποίο είναι οργανωμένη και διευθύνεται η κοινωνία.
. Να γίνει πιο εύκολα χειραγωγήσιμο το κοινό, αποδυναμώνοντας την αναλυτική και κριτική του ικανότητα.
. Ο ηλεκτρονικός έλεγχος της ψυχικής διάθεσης και της συμπεριφοράς του πληθυσμού.
. Δυνατότητα επηρεασμού ενός πλήθους, κάνοντάς το παθητικό ή, αντιθέτως, βίαιο ξαφνικά.
Τέτοια τεστ έχουν γίνει στην Ρουάντα, στο Μπουρούντι, στην πρώην Γιουγκοσλαβία και τώρα στο Ιράκ. Πιλοτικό πρόγραμμα για κοινωνία Δυτικού τύπου αποτελεί η Ελλάδα γιατί όταν μπήκε στην ΕΟΚ ο Έλληνας εθεωρείτο ιδιαιτέρως απείθαρχος και πολιτικοποιημένος. Γι’ αυτό δόθηκαν και συνεχίζουν να κυκλοφορούν πολλά δισεκατομμύρια σε ευρώ-πακέτα και ναρκοδολλάρια, και χτίστηκαν πολλές νεόπλουτες περιουσίες και επαύλεις για να ελεγχθεί το μυαλό των Νεοελλήνων.
Η υπερεθνική ελίτ έχει καταφέρει να κατευθύνει την κοινή γνώμη μέσω της παγκόσμιας αγοράς των ΜΜΕ που ελέγχεται από 7-9 πολυεθνικές επιχειρήσεις: τις Disney/ABC, AOL-TimeWarner, Sony, Viacom/CBS, την News Corporation/Fox του Μέρντοχ, την General Electric/NBC, τη Universal/Seagram, την Tele-Communications και AT&T, και τις Vivendi και Bertelsman. Σ’ αυτές ανήκουν όλα τα μεγάλα αμερικανικά κινηματογραφικά στούντιο, όλα τα τηλεοπτικά δίκτυα, περισσότερο από το 80% της παγκόσμιας μουσικής αγοράς, οι μεγαλύτεροι δορυφόροι που εκπέμπουν διεθνώς, ένα μεγάλο μέρος της αγοράς των εκδόσεων βιβλίων και περιοδικών ποικίλης ύλης, η μεγάλη πλειοψηφία των εμπορικών καλωδιακών καναλιών στις ΗΠΑ και διεθνώς, καθώς και η μερίδα του λέοντος της ευρωπαϊκής τηλεόρασης. Όπως επισημαίνει ο Λανς Μπένετ, ο οποίος διδάσκει πολιτικές επιστήμες στο Πανεπιστήμιο της Ουάσιγκτων στο βιβλίο του The politics of Illusion:
 
«Οι ειδήσεις κατευθύνονται από δυνάμεις που δύσκολα συμβιβάζονται με τις ανάγκες της δημοκρατίας. Μέσα από την προσεκτική προπαρασκευή των μηνυμάτων, οι κυβερνητικοί αξιωματούχοι πετυχαίνουν συχνά να ελέγχουν τις πληροφορίες που σχετίζονται με όλα τα στοιχεία-κλειδιά των ειδησεογραφικών θεμάτων. Ο σκοπός φυσικά είναι ο έλεγχος των πληροφοριών που σχετίζονται με το σύνολο των συστατικών μερών των εκτυλισσομένων πραγματικών πολιτικών δραμάτων και επομένως, ο έλεγχος του περιεχομένου όλων των ειδησεογραφικών θεμάτων που έχουν γραφτεί για αυτά». (ελληνική έκδοση, Η πολιτική των ψευδαισθήσεων, Δρομέας, Αθήνα 1999).
 
Ο Γάλλος θεωρητικός Ζαν Μπωντριγιάρ χρησιμοποιεί τον όρο «υπερπραγματικότητα» ως υπόμνηση του γεγονότος ότι αυτός ο απόμακρος, κατασκευασμένος συμβολικός κόσμος είναι που παρέχει όλο και περισσότερο την πρώτη ύλη για την σκέψη και το συναίσθημα.
 
ΤΟ ΠΡΑΞΙΚΟΠΗΜΑ ΤΩΝ ΔΗΜΟΣΚΟΠΗΣΕΩΝ
 
Όπως το έχει θέσει εύστοχα ο παλαιός Βρετανός πρωθυπουργός Βενιαμίν Ντισραέλι: «Υπάρχουν 3 ειδών ψεύδη: τα ψέματα, τα χοντρά ψέματα και η στατιστική». Κόμματα και πολιτικοί εκδοτικά συγκροτήματα, τηλεοπτικοί σταθμοί, αλλά και πλήθος εταιρειών που στηρίζουν την επιβίωσή τους στην ελεύθερη αγορά, παραγγέλλουν συχνά δημοσκοπήσεις, προσπαθώντας να επηρεάσουν τον ψηφοφόρο-καταναλωτή. Ο πολιτικός σύμβουλος Ρότζερ Άιλ κάποτε ευφυολόγησε λέγοντας: «Όταν πεθάνω θέλω να ξαναγυρίσω με πραγματική εξουσία. Θέλω να ξανάρθω ως μέλος μιας ομάδας δημοσκοπήσεων.»
 
Μόνο στην Ευρώπη επενδύονται 8 δις. ευρώ ετησίως, για να σκιαγραφηθούν οι σκέψεις και οι προθέσεις των πολιτών. Το 2006, σε συνέδριο με θέμα Δημοσκοπήσεις και Στατιστική, που πραγματοποίησε στην Κω το Ε.Σ.Ι. (Ελληνικό Στατιστικό Ινστιτούτο) ειδικοί επιστήμονες εξέθεσαν τις ανησυχίες τους σχετικά με τις «θολές» διαδικασίες υπό τις οποίες διενεργούνται πολλές δημοσκοπήσεις και τα συμφέροντα που εξυπηρετούν. Ο Κωνσταντίνος Μπάσιος, υποψήφιος διδάκτορας του Πανεπιστημίου Αθηνών, αναφέρει στο άρθρο του «Η πολιτική δημοσκόπηση ως ένα ακόμα σύμπτωμα ιδιαίτερης πολιτικής παθογένειας τα σημεία εκείνα που συχνά παραβλέπονται ή αποσιωπούνται:
 
α) Ποιος είναι αυτός που καθορίζει ότι ένα συγκεκριμένο κι όχι κάποιο άλλο θέμα χρήζει σφυγμομέτρησης;
β) Πώς διατυπώνονται τα ερωτήματα, σε ποια πράγματα δίδεται έμφαση και με ποια σειρά υποβάλλονται σε αυτούς που παίρνουν μέρος στη σφυγμομέτρηση;
γ) πόσα πρόσωπα απαρτίζουν το δείγμα και με ποια κριτήρια επιλέγονται αυτά τα πρόσωπα;
 
Ως προς τις πολιτικές δημοσκοπήσεις, το εκλογικό σώμα μαθαίνει μόνο για τις δημόσιες και όχι για τις μυστικές. Επομένως, το επίμαχο σημείο είναι: γιατί κάποιος με πληροφορεί για ένα θέμα για το οποίο εγώ δεν έχω ενδιαφερθεί; Προφανώς γιατί λέγοντάς μου ό,τι εκείνος θέλει, διαμορφώνει μια «βολική» για εκείνον πραγματικότητα.Η «έρευνα αγοράς» αποτελεί άλλο ένα παγκόσμιο ολιγοπώλιο στα χέρια των Επικυρίαρχων. Τέσσερις εταιρείες ελέγχουν το μεγαλύτερο τμήμα της παγκόσμιας αγοράς, χρησιμοποιώντας πληθώρα επωνυμιών: οι WPPGroup, McCann Ericsson, TNS και Thomson Corporation. Οι 4 αυτές αγγλοσαξονικές εταιρείες υπολογίζεται ότι ελέγχουν περί το 90% της ελληνικής αγοράς, συγκεντρώνοντας όγκο και ποιότητα πληροφοριών και αναλύσεων, ανά έτος, μεγαλύτερα από οποιαδήποτε κρατική υπηρεσία, συμπεριλαμβανομένης και της εθνικής στατιστικής υπηρεσίας!
 
ΤΟ ΜΑΡΚΕΤΙΝΓΚ ΤΟΥ BIG BROTHER
 
Αποδεικνύεται, λοιπόν, ότι αυτά που δεν ξέρουμε είναι πολύ πιο σημαντικά από τον όγκο των σκουπιδο-πληροφοριών που μεταδίδονται. Η κατοχή της μυστικής γνώσης ισοδυναμεί με περισσότερη εξουσία και το τελικό αποτέλεσμα είναι ο καλλίτερος έλεγχος των μαζών. Κατ’ αναλογίαν, στον βαθμό που ό,τι σκεπτόμαστε βασίζεται σε ό,τι μαθαίνουμε, η χειραγώγηση ενός νου ή ενός έθνους από νόες, μπορεί να επιτευχθεί μέσω του ελέγχου των πληροφοριών. Επιπλέον, η «κοινωνική μηχανική» (η ανάλυση κι ο αυτοματισμός μιας κοινωνίας) απαιτεί τη συσχέτιση μεγάλων ποσοτήτων σταθερά μεταβαλλόμενων οικονομικών πληροφοριών (δεδομένων) και για αυτό χρειάζεται ένα υψηλής ταχύτητας σύστημα ψηφιακής επεξεργασίας δεδομένων. Αυτό θα μπορούσε να προηγηθεί της κοινωνίας και να προβλέψει πότε αυτή θα είναι έτοιμη να συνθηκολογήσει.
 
Για να επιτευχθεί μια απολύτως προβλέψιμη Οικονομία, τα μέλη των χαμηλοτέρων τάξεων της κοινωνίας πρέπει να μπουν υπό απόλυτο έλεγχο: να «εξημερωθούν» να εκπαιδευθούν και να δεσμευθούν με βάρη και μακροχρόνια κοινωνικά καθήκοντα από νεαρή ηλικία, προτού έχουν την ευκαιρία να αναρωτηθούν για την πραγματική φύση των αγαθών και να αμφισβητήσουν το σύστημα. Για να εξασφαλισθεί μια τέτοια υπακοή, έπρεπε να διαλυθούν οι παραδοσιακές οικογένειες των μέσων και κατωτέρων τάξεων, μέσα από την εντατικοποίηση της απασχόλησης και των δύο γονέων και την καθιέρωση κρατικών κέντρων ολοήμερης απασχόλησης και εκπαίδευσης των παραμελημένων παιδιών τους.
 
Το 2005, ένα μεγάλο ερευνητικό consortium, χρηματοδοτούμενο από την Ε.Ε. ξεκίνησε τη δημιουργία ενός κατάλληλου για προσομοιώσεις μοντέλου κοινωνικών αλληλεπιδράσεων, με την βοήθεια αυτόνομων προγραμμάτων. Το πρόγραμμα ονομάσθηκε New Ties και έχει ολοκληρώσει την πρώτη φάση του. Με την συμμετοχή 5 μεγάλων ευρωπαϊκών πανεπιστημίων, ανοίγει τον δρόμο σε προσομοιώσεις μεγάλης κλίμακας ανθρώπινων πληθυσμών που αναμένεται να ακολουθήσουν τα επόμενα 20 χρόνια, οπότε και αναμένεται να εκατονταπλασιασθεί η ισχύς των υπολογιστικών συστημάτων. Τότε θα είναι δυνατή μια ακόμη πιο άμεση συλλογή δεδομένων, σχεδόν σε πραγματικό χρόνο, καθώς εκατομμύρια αυτόνομα προγράμματα θα είναι σε θέση να παρακολουθούν και να καταγράφουν, να ταξινομούν πακτωλούς δεδομένων σχετικά με τις ζωές των πολιτών.
 
Αν ο χειρισμός των μαζών καταστεί δυνατός, τότε θα γίνει εφικτή σε μεγάλο βαθμό η πρόβλεψη της αγοραστικής συμπεριφοράς του καθένα, ακόμα και για μικρό χρονικό διάστημα. Κατ’ επέκταση, μια Κρατική Οικονομία μπορεί να κατευθυνθεί με τις κατάλληλες πιέσεις, αν οι αντιδράσεις των μαζών μπορούν να προβλεφθούν εγκαίρως, και να ακυρωθεί εντελώς ο ρόλος του κράτους ως διαμεσολαβητού μεταξύ ιδιωτικών συμφερόντων.
 
Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, ένα νέο πρόγραμμα μπορεί να συνδυάσει εγκεφαλική δραστηριότητα με οπτικές εικόνες, αλλά και να προβλέψει τι βλέπουν οι άνθρωποι. Η εν λόγω μελέτη προβάλλει ως πιθανό ότι κάποια μέρα οι υπολογιστές θα μπορούν να «διαβάζουν» τον εγκέφαλο ενός ανθρώπου, αναπλάθοντας ψηφιακά αναμνήσεις, όνειρα ή φαντασιώσεις. Οι νευροεπιστήμονες που ερευνούν τον, σχεδόν φουτουριστικό, κλάδο της επιστημονικής έρευνας, το Νευρομάρκετινγκ, γνωρίζουν ότι υπάρχουν συγκεκριμένες περιοχές του εγκεφάλου που αποτελούν «αποθήκη» όλων όσων έχουμε μάθει, καθώς και το περιεχόμενο των φιλοδοξιών το εγώ μας.
 
Μια έντονη δραστηριότητα στον αριστερό προμετωπιαίο φλοιό μπορεί να υπονοεί ότι το υποκείμενο έλκεται από την εικόνα ή το διαφημιστικό μήνυμα μιας φίρμας. Έτσι οι ερευνητές μπορούν να πουν ποια μέρη των διαφημιστικών μηνυμάτων αποθηκεύονται στη μακροπρόθεσμη μνήμη των εξεταζομένων και να ανακαλύψουν το πώς το μάρκετινγκ μπορεί να σημαδέψει τις προτιμήσεις του νου για προϊόντα και πολιτικούς. Ψυχολόγοι και οικονομολόγοι χρησιμοποιούν εξελιγμένα σκάνερ του εγκεφάλου για να προσδιορίσουν τους μηχανισμούς κρίσης που αναπτύσσονται στο υποσυνείδητο και στο ασυνείδητο. Οι μεγάλες εταιρείες καλλυντικών, ενδυμάτων, κινητής τηλεφωνίας, καπνοβιομηχανίες κ.λπ. δοκιμάζουν αυτά τα εργαλεία έρευνας της εγκεφαλικής δραστηριότητας και επενδύουν στις μεθόδους αυτές, προκειμένου να εκλεπτύνουν την διαφημιστική τους στρατηγική.
 
Τα ποσά που δαπανώνται είναι κολοσσιαία. [ποιά κρίση οικονομική και πράσειν άλογα] Κατά μία εκτίμηση, κάθε μέρα κυκλοφορούν 700 νέα προϊόντα, ενώ συνολικά 2 εκατ. Μάρκες επιζητούν την προσοχή του καταναλωτή. Για να υπάρξουν κέρδη μεταξύ όλων αυτών των παρόμοιων προϊόντων, οι επικεφαλής των πωλήσεων προσπαθούν να εντυπώσουν ένα προϊόν στο μυαλό του αγοραστή. Ως εκ τούτου, στον ανεπτυγμένο καπιταλιστικό κόσμο, ο μέσος ενήλικας καταναλωτής δέχεται 3.000 διαφημιστικά μηνύματα κατά μέσον όρο την ημέρα (5πλάσιο απ’ ό,τι 20 χρόνια πριν).
 
Η ΗΛΕΚΤΡΟΝΙΚΗ ΧΕΙΡΑΓΩΓΗΣΗ
 
Η απελευθέρωση του διαδικτύου, όπου με ελάχιστα μέσα μπορεί ο καθένας να αποκτήσει δυνατότητα παγκόσμιας πληροφόρησης, είναι ένα πείραμα κοινωνικής μηχανικής επομένου επιπέδου. Ήδη, ένας μυστικός πόλεμος εξελίσσεται μέσα στον κυβερνοχώρο. Όχι με λογοκρισία, αλλά με «δικαιωματικό έλεγχο» πληροφοριών και αντιλήψεων (αυτό κάνουν οι μηχανές αναζήτησης) και ακόμη πιο πλάγιες μεθόδους.
 
Στην Τεχεράνη είδαμε τον Ιούνιο να ξεσπάει η μεγαλύτερη λαϊκή εξέγερση από την ισλαμική επανάσταση του 1979. Μετά την επανεκλογή του Αχμαντινετζάντ, η οποία αμφισβητήθηκε εντέχνως από τα δυτικά ΜΜΕ, ο ηγέτης της αντιπολίτευσης, Μιρ Χουσείν Μουσαβί, κάλεσε τους οπαδούς του σε μαζικές διαδηλώσεις, που κατέληξαν σε άγριες συγκρούσεις με την αστυνομία. Η κινητοποίηση εναντίον του καθεστώτος πραγματοποιήθηκε έπειτα από μεγάλη εκστρατεία μέσω ιστοσελίδων κοινωνικής δικτύωσης όπως το Twitter και το Facebook. Νωρίτερα είχε πραγματοποιηθεί ένα άλλο διαδικτυακό «αντάρτικο».
 
Στη Μολδαβία περίπου 20.000 διαδηλωτές απαίτησαν την προσάρτηση της χώρας στη Ρουμανία και την Ε.Ε., μετά το εκλογικό αποτέλεσμα της 5ης Απριλίου, όπου ο φιλορωσικός κομμουνιστικός σχηματισμός του Vladimir Voronin συγκέντρωσε ακριβώς το 50% των ψήφων. Υπό το προφίλ #pman (τα ακρωνύμια της κεντρικής πλατείας της μολδαβικής πρωτεύουσας Piata Marii Adunari Nationale) και με μια μέση ροή μέχρι και 10 μηνυμάτων το λεπτό, οργανώθηκε στη Μολδαβία ένα νεανικό πλήθος, το οποίο ήταν πληροφορημένο τόσο για τον σκοπό της διαδήλωσης, αλλά και για τις ακριβείς κινήσεις της αστυνομίας.
 
Τον Φεβρουάριο του 2006, αποδιαβαθμίσθηκε στις ΗΠΑ η Χάρτα Επιχειρήσεων Πληροφοριών (Information Operations Roadmap), η οποία είχε συνταχθεί τον Οκτώβριο του 2003 από τον υπουργό αμύνης Ντόναλντ Ράμσφελντ και σκιαγραφούσε τη νέα στρατηγική του Πενταγώνου στο διαδίκτυο. Συγκεκριμένα περιλαμβάνει επαφές με δημοσιογράφους σε ηλεκτρονικά μέσα και ειδικούς ηλεκτρονικών συστημάτων, οι οποίοι θα εξαπολύουν επιθέσεις σε εχθρικά συστήματα, καθώς και ψυχολογικές επιχειρήσεις.
 
Με πάνω από 1,3 δις. Ανθρώπους διαδικτυωμένους και με μαζική συμμετοχή σε συνδέσμους κοινωνικής δικτύωσης (Facebook +200 εκατ. χρήστες, MySpace +125 εκατ. χρήστες, Twitter +1,4 εκατ. tweets/ ημέρα), θα ήταν δύσκολο να παρακαμφθούν οι δυνατότητες μια τέτοιας δεξαμενής δεδομένων, τα οποία, σημειωτέον, δίνονται με χαρακτηριστική ευκολία από τους ίδιους τους χρήστες. Πρέπει να αναφερθεί, τέλος , ότι μετά από μια «χρυσή περίοδο» ελευθερίας στο διαδίκτυο -που αφέθηκε εσκεμμένα μέχρι σήμερα προκειμένου να εντοπισθούν οι αντίθετες φωνές προς την νέα τάξη και να μελετηθούν οι τάσεις και προθέσεις των πολιτών- μεθοδεύεται τώρα ο ασφυκτικός έλεγχος από την ελίτ, μέσω ενός παγκόσμιου πλέγματος νόμων.
 
ΤΑ ΣΤΡΑΤΗΓΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΗΣ ΜΗΧΑΝΙΚΗΣ
 
Ένα ντοκουμέντο με τίτλο «Σιωπηλά Όπλα για Αθόρυβους Πολέμους» (Silent Weapons for Quiet Wars), [αναζήτησε το άρθρο στην ίδια κατηγορία και αρακολούθησε προσεκτικά το βίντεο] επιβεβαιώνει ότι όλα αυτά είναι μέρος ενός προσχεδιασμένου πολέμου κατά της Ανθρωπότητας. Ο «έλεγχος του κοινού» επιτυγχάνεται μέσω των «σιωπηλών όπλων» που εφαρμόζονται στα ΜΜΕ και τα σχολεία: « Το κοινό δεν μπορεί να αντιληφθεί αυτά τα όπλα και συνεπώς δεν μπορεί να πιστέψει ότι δέχεται επίθεση και χαλιναγωγείται από ένα όπλο. Όταν το σιωπηλό όπλο εφαρμόζεται σταδιακά, το κοινό προσαρμόζεται.»
 
Το ντοκουμέντο αυτό, αποτυπώνει τις πρώτες φάσεις του Σχεδίου της Παγκόσμιας Χειραγώγησης, είναι το προϊόν μιας επιχείρησης με το όνομα «Operations Research», που αναπτύχθηκε κατά τη διάρκεια το Β’ Παγκοσμίου Πολέμου για επίθεση κατά των εχθρικών πληθυσμών, χρησιμοποιώντας εργαλεία κοινωνικής μηχανικής και ψυχολογικού πολέμου. Σύμφωνα μ’ αυτό, η υπερεθνική ελίτ αποφάσισε το 1954 να εξαπολύσει έναν «σιωπηλό πόλεμο» (αρχικά κατά του αμερικάνικού λαού και στη συνέχεια κατά της Ανθρωπότητας), με στόχο την εγκαθίδρυση μιας παγκόσμιας οικονομίας. Το ντοκουμέντο αναφέρεται «στον έλεγχο της κοινωνίας μέσω της απειθαρχίας, της άγνοιας, του αποπροσανατολισμού, της αποδιοργάνωσης και της σύγχυσης». Η ουσία των στρατηγημάτων, μπορεί, επίσης, να αναζητηθεί σε μια μελέτη ενός think tank που κυκλοφόρησε το 1967, με τον τίτλο Report from Iron Mountain (Αναφορά από το Σιδηρούν Όρος).
 
Το έγγραφο υπαινίσσεται ότι προέρχεται από το αμερικάνικό υπουργείο αμύνης, όταν υπουργός ήταν ο Ρόμπερτ Μακναμάρα, και δημιουργήθηκε από το ινστιτούτο Hudson, που τοποθετείται στην βάση του Iron Mountain στο Croton on Hudson, στη Νέα Υόρκη. Το ινστιτούτο Hudson ίδρυσε και διηύθυνε ο Herman Kahn, στέλεχος της Rand Corporation παλαιότερα. Τόσο ο Μακναμάρα όσο και ο Kahn ήταν μέλη του πανίσχυρου CFR (Συμβουλίου Εξωτερικών Υποθέσεων).
 
Ο υποτιθέμενος στόχος ήταν να διερευνήσει τρόπους για την «σταθεροποίηση της κοινωνίας». Μια ανάγνωση της αναφοράς αποκαλύπτει ότι η λέξη «κοινωνία» χρησιμοποιείται ως συνώνυμο της «παγκόσμιας κυβέρνησης». Επιπλέον η λέξη «σταθεροποίηση» χρησιμοποιείται με την έννοια της διατήρησης και της διαιώνισης των επικυρίαρχων στην εξουσία και στους τρόπους να ελέγχουν τους πολίτες και να αποτρέπουν την εξέγερσή τους. Στην συνέχεια εξηγεί ότι πλησιάζουμε σ’ ένα σημείο στην ιστορία, όπου οι παλιές συνταγές επιβολής, όπως ήταν ο πόλεμος, ίσως να μην λειτουργούν.
 
Τι άλλο λοιπόν θα μπορούσε να χρησιμοποιήσει η παγκόσμια ελίτ για να νομιμοποιήσει και να διαιωνίσει την εξουσία της; Η αναφορά καταλήγει ότι ένα υποκατάστατο του πολέμου πρέπει να πληροί τρεις προϋποθέσεις: α) να είναι οικονομικά πολυέξοδο, β) να αντιπροσωπεύει μια αξιόπιστη απειλή μεγάλου μεγέθους, και γ) να παρέχει μια λογική δικαιολογία που θα εξυπηρετεί την εξουσία.
 
Συνεπώς, πρέπει να βρεθεί ένας νέος εχθρός που θα απειλεί ολόκληρο τον κόσμο και η προοπτική να κυριευθεί από τον εχθρό αυτό η ανθρωπότητα θα πρέπει να είναι πιο τρομακτική κι απ’ τον ίδιο τον πόλεμο. Τα διάφορα σενάρια που έχουν επεξεργασθεί τα στρατηγήματα της κοινωνικής μηχανικής της Νέας τάξης στηρίζονται στα μοντέλα του «Σοκ». Από τη δεκαετία του ’40, οι εξελίξεις στην Ψυχιατρική με τη χρήση του ηλεκτροσόκ είχαν κάνει τους γιατρούς να πιστέψουν ότι είναι σε θέση να «καθαρίσουν» εντελώς το μυαλό των πασχόντων: Επηρεάζουμε τους ανθρώπους τους οδηγούμε στην υπακοή! Αλλά οι τεχνικές αυτές δεν λειτουργούν μόνο σε μεμονωμένα άτομα. Μπορούν να λειτουργήσουν σε ολόκληρες κοινωνίες. Ένα συλλογικό τραύμα, ένας πόλεμος, μια φυσική καταστροφή, μια τρομακτική ενέργεια μας φέρνει όλους σε κατάσταση σοκ.
 
Στο βιβλίο της The Shock Doctrine η Καναδή δημοσιογράφος και ακτιβίστρια, Naomi Klein, αποδεικνύει με τεκμηριωμένο τρόπο πώς οι αμερικανικές πολιτικές της «ελεύθερης αγοράς» έφθασαν να κυριαρχούν στον κόσμο μέσω της προγραμματισμένης εκμετάλλευσης και καταστροφής ανθρώπων και χωρών. Η θεωρία της Klein περιγράφει τις διασυνδέσεις μεταξύ της οικονομικής πολιτικής, του πολέμου υπό το δόγμα «Σοκ και Δέος» και τα χρηματοδοτούμενα από τις Μυστικές Υπηρεσίες πειράματα με ηλεκτροσόκ, αποδεικνύοντας με καθηλωτικές λεπτομέρειες το πώς, πολύ γνωστά γεγονότα της σύγχρονης ιστορίας ήταν εσκεμμένες εφαρμογές του «Δόγματος του Σοκ».
 
Τα διάφορα μοντέλα της κοινωνικής μηχανικής του «παγκόσμιου τρόμου» περιλαμβάνουν:
. Το σενάριο της παγκόσμιας τρομοκρατίας, στο οποίο έχουμε αναφερθεί επανειλημμένως.
. Το σενάριο της παγκόσμιας επιδημίας. Η πρόβα με την γρίπη των πτηνών αρχικά, και τον ιό Η1Ν1 σήμερα, έχει τροφοδοτήσει τους Επικυρίαρχους με πλήθος συμπερασμάτων για τις αντιδράσεις πολιτών, οργανισμών, κυβερνήσεων και ΜΜΕ σε ένα τέτοιο ενδεχόμενο.
. Το σενάριο των φυσικών καταστροφών. Όπως περιγράφει η Naomi Klein, όταν ταξίδεψε για ρεπορτάζ στη Σρι Λάνκα μετά το καταστροφικό τσουνάμι, έγινε μάρτυρας μια εξωφρενικής κατάστασης: ξένοι επενδυτές-αρπακτικά και διεθνείς τοκογλύφοι είχαν συνασπισθεί για να εκμεταλλευθούν την ατμόσφαιρα πανικού, ώστε να «βάλουν στο χέρι» όλη την ακτογραμμή με τις πανέμορφες παραλίες, απαγορεύοντας στις χιλιάδες οικογένειες των ψαράδων που ζούσαν πατροπαράδοτα εκεί να κτίσουν ξανά τα σπίτια τους. Την επόμενη φορά στη Νέα Ορλεάνη, ήταν πλέον ολοφάνερο ότι το σύστημα εκμεταλλεύεται τις καταστάσεις «συλλογικού τραύματος» για να προωθήσει ριζικές κοινωνικές και οικονομικές αλλαγές. Η κρίση που ακολούθησε το πέρασμα του τυφώνα Κατρίνα από τη Νέα Ορλεάνη θα μπορούσε ίσως να αποτελεί το σημαντικότερο πείραμα κοινωνικής μηχανικής.
. Το σενάριο της περιβαλλοντικής κρίσης. Το άλλο σενάριο αποτελεσματικής παγκόσμιας απειλής ήταν η μόλυνση του περιβάλλοντος. Αυτό θεωρήθηκε ότι ήταν πιθανότερο να επιτύχει γιατί μπορούσε να συνδεθεί με ορατές καταστάσεις, όπως η αιθαλομίχλη και η μόλυνση των υδάτων. Μπορούσαν να γίνονται προβλέψεις που θα έδειχναν ότι πλησιάζει το τέλος της Γης, και θα ήταν τόσο τρομακτικό όσο κι ένας πυρηνικός πόλεμος. Η ακρίβεια αυτών των προβλέψεων δεν ήταν το ζητούμενο. Σκοπός τους θα ήταν να τρομοκρατήσουν κι όχι να ενημερώσουν. Οι μάζες θα δεχθούν πιο πρόθυμα την πτώση του βιοτικού τους επιπέδου, την αύξηση των φόρων και τη γραφειοκρατία, με τη δικαιολογία ότι «είναι το τίμημα που πρέπει να πληρώσουμε, για να σώσουμε την Μητέρα Γη».
. Το σενάριο της διατροφικής κρίσης. Στις 2 Απριλίου του 2008, ο πρόεδρος της Παγκόσμιας Τράπεζας (WB), Robert Zoellick, εξέφρασε την ανησυχία του για την άνοδο των τιμών των τροφίμων σε 33 χώρες, η οποία θα μπορούσε να οδηγήσει σε κοινωνικές αναταραχές. Τα στοιχεία που βγήκαν στο φως έκαναν τους εκπροσώπους του προγράμματος World Food του ΟΗΕ να αποκαλέσουν την κρίση «σιωπηλό τσουνάμι». Σε αυτό το πλαίσιο, ο οικονομικός αναλυτής William Blum μίλησε ξεκάθαρα για μια παγκόσμια οικονομική ελίτ που παίρνει όλες τις σημαντικές αποφάσεις με κριτήριο τον φόβο και την απληστία. (Eric Walber, Food Crisis A Conspiracy?- Silent Tsunami, 17/05/08, www.rense.com/general82/food.htm)
Το σενάριο της ενεργειακής και οικονομικής κρίσης. Όταν η τιμή του πετρελαίου είχε φθάσει 147 δολάρια το βαρέλι, κανείς δεν περίμενε ότι θα έπεφτε κάτω από τα 50 δολάρια. Μήπως η διεθνής τιμή του πετρελαίου έπρεπε να πέσει για να «μελετηθούν» χωρίς «εξωτερικές» επιρροές και ανεξάρτητα μιας γενικευμένης οικονομικής κρίσης; Ένας από τους ανθρώπους που φαίνονται να έχουν εσωτερική πληροφόρηση (ο τηλεοπτικός αναλυτής Jim Cramer), ανέφερε στις 6 Οκτωβρίου σε τηλεοπτική συνέντευξη (www.colbertnation.com/the-colbert-report-videos/187307/october-06-2008/j… er) ότι το επόμενο βήμα (στο σενάριο της μεθοδευμένης κοινωνικής αποδόμησης) θα είναι να σταματήσουν να εφοδιάζονται με χρήματα τα τερματικά των τραπεζών (τα ATM).
Το σενάριο της εξωγήινης απειλής. Η εισβολή εξωγήινων από το Διάστημα άρχισε να εξετάζεται σοβαρά μετά το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και φαίνεται ότι μπορεί να έχουν ήδη γίνει πειράματα μέσα σ’ αυτό το πλαίσιο. Όμως, η αντίδραση του κοινού δεν ήταν εντελώς προβλέψιμη, επειδή η απειλή δεν ήταν τόσο «αξιόπιστη». Ωστόσο, το θέμα ότι μια συγκλονιστική εισβολή εξωγήινων που θα δείξει η τηλεόραση -ακόμα κι αν πρόκειται για κατασκευασμένη με υψηλής τεχνολογίας γραφικά ή προβολές λέιζερ στον ουρανό- μπορεί για να σπρώξει όλα τα κράτη στην αγκαλιά της παγκόσμιας κυβέρνησης, η οποία, υποτίθεται, θα προστατεύσει τη γη από την εισβολή.
Από την άλλη, αν οι εξωγήινοι παρουσιάζονταν ως «φιλικά διακείμενοι» θα υπήρχε ένα εναλλακτικό σενάριο που θα προέβλεπε τον σχηματισμό παγκόσμιας κυβέρνησης η οποία θα εκπροσωπούσε το ενωμένο ανθρώπινο γένος σε ένα είδος γαλαξιακής ομοσπονδίας. ( βλ. Dirty Watchtower Secrets,http://www.theforbiddenknoledge.com/hardtruth/dirtywatchtowersecrets.htm), Like Father Like Son: George W. Bush and the Fake Alien Invasion,http://www.theforbiddenknowledge.com/hardtruth/fake_invasion.htm). Σ’ αυτό το πλαίσιο, οργιάζουν ήδη οι φήμες στο διαδίκτυο ότι την περίοδο απονομής του Νόμπελ Ειρήνης στον Μπαράκ Ομπάμα, ο Αμερικανός πρόεδρος θα προβεί σε δηλώσεις, μαζί με την NASA, περί εξωγήινης παρουσίας.
 
ΤΟ ΓΕΝΙΚΕΥΜΕΝΟ ΨΕΥΔΟΣ ΤΗΣ ΕΛΙΤ

Όπως επισημαίνει, επίσης, ο επίτιμος καθηγητής Διεθνών Σχέσεων στο Πανεπιστήμιο Χάουαρτν, Νικόλαος Σταύρου, «Οι αήθεις ελίτ των μάνατζερ της νέας εποχής, εντός κι εκτός κυβέρνησης, είναι σίγουρες ότι μια φοβισμένη παγκόσμια κοινωνία, μπορεί να οδηγηθεί μέσω σοκ στη συμμόρφωση, μόνο εάν η κριτική σκέψη δεν αναμιχθεί στις προσχεδιασμένες σκευωρίες. Και ελάχιστοι άνθρωποι θέτουν ερωτήματα σε μια ατμόσφαιρα κρίσης. Τελικώς, όλες οι κρίσεις -είτε πρόκειται για χρηματοπιστωτικές ληστείες υψηλής τεχνολογίας, είτε για τυφώνες, τσουνάμι ή πολέμους- μπορούν να μετατραπούν σε ευκαιρίες, συνήθως για εκείνους που τις προκάλεσαν».
 
Με ποιόν τρόπο αντιμετωπίζουμε την κοινωνική Προπαγάνδα;
 
Κατ αρχάς με την ΕΠΙΓΝΩΣΗ πως κάποια πληροφορία είναι προπαγάνδα. Κάθε τι που δεν μας αρέσει ή δεν μας βολεύει δεν σημαίνει πως είναι προπαγάνδα. Το αντίθετο θα έλεγα πως συμβαίνει. Όταν μάθεις ποιές είναι οι προπαγάνδες και τι μπορούν να πετύχουν, τότε μπορείς, να ξέρεις, πότε κάποιος προπαγανδίζει, θέλοντας το κακό σου ή προπαγανδίζει θέλοντας να σε βοηθήσει επί καλό. Τι να αφήσεις να σε επηρεάσει και τι να απορρίψεις ασυζητητί.
 
Επίσης όταν ακούμε την λέξη “Προπαγάνδα” αυτόματα την συνδέουμε με τον Ναζισμό/ Σταλινισμό – Κομμουνισμό (αμφότεροι –ισμοι) και τον Paul Joseph Goebbels τον Στάλιν τον Λένιν κλπ, αλλά ελάχιστοι γνωρίζουν, πως ο ναζισμός αντέγραψε τον κομμουνισμό και όχι μόνο στην προπαγάνδα. Σε κανενός ο νους δεν πηγαίνει στον ανιψιό του Sigmund Freud τον κατ’ εξοχήν προπαγανδιστή των μαζών του μεταπολεμικού Δυτικού κόσμου τον πολύ κ.κ. Edward Louis Bernays. Εξαίρετος στην Προπαγάνδα ήταν ο Ιούλιος Καίσαρας, ο Μακεδών Αλέξανδρος, ο Ναπολέων κλπ. πολλά χρόνια πριν τον Λένιν, τον Στάλιν, τον Goebbels τον Bernays και τους συντρόφους τους.
 
Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι η βαθύτερη φυσική επιδίωξη του μαζανθρώπου είναι η ικανοποίηση του Εγώ, (αυτού του σιχαμερού τέρατος με τα 5.000 κεφάλια που σαν άλλη Λερναία Ύδρα σε πνίγει καθημερινά και σε εμποδίζει να είσαι Άνθρωπος) πού ο Ρουσσώ αποκαλεί “Amour de soi” και πού αποτελεί το θεμέλιο του υλικού ανθρώπινου πλάσματος. Κάθε πλήρωση και ικανοποίηση του Εγώ, σαν βασικό κατώτατο ένστικτο πού είναι, προκαλεί και συντηρείται από το συναίσθημα της ηδονής – κακίας και σ’ αυτό ο άνθρωπος είναι πάντοτε πρόθυμος να θυσιάσει την αλήθεια μαζί με οτιδήποτε άλλο, δεν εξυπηρετεί αυτό το δίπτυχο. [καμία σχέση η ΗΔΟΝΗ του ΕΠΙΚΟΥΡΟΥ]
 
Γι αυτό και κάθε άνθρωπος που είναι έξω από την μάζα, πρωτίστως επιδιώκει να εγκαταλείψει αυτό το Λερναιοκέφαλο τέρας, το ΕΓΩ, γι αυτό και είναι εξαιρετικά δύσκολο να υποκύψει σε οποιαδήποτε προπαγάνδα. Άλλωστε οι μαύρες προπαγάνδες προορίζονται για τον μαζάνθρωπο. Να επαναλάβω εδώ ότι, όπου αναφέρεται ως Προπαγάνδα ο κομμουν- ισμός ταιριάζει οποιοσδήποτε –ισμός, σοσιαλισμός, χριστιανισμός, σουρεαλισμός, ελληνισμός, πατριωτισμός, διαλογισμός,  κλπ. κλπ. και χωρίς να ξεχνάμε πως κάθε –ισμός και πάγος=αυξημένη ΕΝΤΡΟΠΙΑ.
 
“Περίσσεια θερμότητας σημαίνει περίσσεια κινήσεως και συνειδήσεως. Περίσσεια ψυχρού, σημαίνει ακινησία και νέκρα”. -Ηράκλειτος
 
Από την άλλη:
“Χειρότερο από την εκμετάλλευση είναι να μην θέλει κανένας να σε εκμεταλλευτεί.”