[XXIII] Περὶ δὲ τῆς διηγηματικῆς καὶ ἐν μέτρῳ μιμητικῆς, ὅτι δεῖ τοὺς μύθους καθάπερ ἐν ταῖς τραγῳδίαις συνιστάναι δραματικοὺς καὶ περὶ μίαν πρᾶξιν ὅλην καὶ τελείαν ἔχουσαν ἀρχὴν καὶ μέσα καὶ τέλος, ἵν᾽ ὥσπερ ζῷον ἓν ὅλον ποιῇ τὴν οἰκείαν ἡδονήν, δῆλον, καὶ μὴ ὁμοίας ἱστορίαις τὰς συνθέσεις εἶναι, ἐν αἷς ἀνάγκη οὐχὶ μιᾶς πράξεως ποιεῖσθαι δήλωσιν ἀλλ᾽ ἑνὸς χρόνου, ὅσα ἐν τούτῳ συνέβη περὶ ἕνα ἢ πλείους, ὧν ἕκαστον ὡς ἔτυχεν ἔχει πρὸς ἄλληλα. ὥσπερ γὰρ κατὰ τοὺς αὐτοὺς χρόνους ἥ τ᾽ ἐν Σαλαμῖνι ἐγένετο ναυμαχία καὶ ἡ ἐν Σικελίᾳ Καρχηδονίων μάχη οὐδὲν πρὸς τὸ αὐτὸ συντείνουσαι τέλος, οὕτω καὶ ἐν τοῖς ἐφεξῆς χρόνοις ἐνίοτε γίνεται θάτερον μετὰ θάτερον, ἐξ ὧν ἓν οὐδὲν γίνεται τέλος. σχεδὸν δὲ οἱ πολλοὶ τῶν ποιητῶν τοῦτο δρῶσι. διὸ ὥσπερ εἴπομεν ἤδη καὶ ταύτῃ θεσπέσιος ἂν φανείη Ὅμηρος παρὰ τοὺς ἄλλους, τῷ μηδὲ τὸν πόλεμον καίπερ ἔχοντα ἀρχὴν καὶ τέλος ἐπιχειρῆσαι ποιεῖν ὅλον· λίαν γὰρ ἂν μέγας καὶ οὐκ εὐσύνοπτος ἔμελλεν ἔσεσθαι ὁ μῦθος, ἢ τῷ μεγέθει μετριάζοντα καταπεπλεγμένον τῇ ποικιλίᾳ. νῦν δ᾽ ἓν μέρος ἀπολαβὼν ἐπεισοδίοις κέχρηται αὐτῶν πολλοῖς, οἷον νεῶν καταλόγῳ καὶ ἄλλοις ἐπεισοδίοις [δὶς] διαλαμβάνει τὴν ποίησιν. οἱ δ᾽ ἄλλοι περὶ ἕνα ποιοῦσι [
1459b] καὶ περὶ ἕνα χρόνον καὶ μίαν πρᾶξιν πολυμερῆ, οἷον ὁ τὰ Κύπρια ποιήσας καὶ τὴν μικρὰν Ἰλιάδα. τοιγαροῦν ἐκ μὲν Ἰλιάδος καὶ Ὀδυσσείας μία τραγῳδία ποιεῖται ἑκατέρας ἢ δύο μόναι, ἐκ δὲ Κυπρίων πολλαὶ καὶ τῆς μικρᾶς Ἰλιάδος [[πλέον] ὀκτώ, οἷον ὅπλων κρίσις, Φιλοκτήτης, Νεοπτόλεμος, Εὐρύπυλος, πτωχεία, Λάκαιναι, Ἰλίου πέρσις καὶ ἀπόπλους [καὶ Σίνων καὶ Τρῳάδες]].
***
[23] Ο λόγος μας τώρα για την ποίηση που απλώς αφηγείται και κάνει τη μίμησή της σε εξάμετρους στίχους:
Είναι φανερό ότι οι μύθοι πρέπει να συγκροτούνται και εδώ, όπως στην τραγωδία, δραματικά, να πλέκονται γύρω από μία μόνο πράξη, η οποία να αποτελεί ένα όλον και να είναι ολοκληρωμένη, μια πράξη που να έχει αρχή, μέση και τέλος, έτσι ώστε έχοντας όλη την οργανική ενότητα ενός ζωντανού οργανισμού να προκαλεί τη δική της ηδονή. Οι συνθέσεις των επικών μύθων δεν πρέπει να είναι όμοιες με τις συνθέσεις της ιστορίας, οι οποίες υποχρεωτικά δεν περιγράφουν μια πράξη αλλά ένα διάστημα χρόνου, όσα δηλαδή συνέβησαν μέσα σ᾽ αυτό σε έναν ή σε περισσότερους ανθρώπους και που το καθένα τους έχει μια συμπτωματική σχέση με τα άλλα. Όπως δηλαδή η ναυμαχία της Σαλαμίνας και η μάχη εναντίον των Καρχηδονίων στη Σικελία έγιναν την ίδια εποχή, δίχως όμως καθόλου να έχουν και οι δυο τους τον ίδιο στόχο, έτσι ακριβώς και στο πέρασμα του χρόνου ένα γεγονός συμβαίνει μερικές φορές ύστερα από ένα άλλο χωρίς να έχουν κανένα κοινό σκοπό. Οι περισσότεροι σχεδόν επικοί ποιητές αυτό κάνουν. Γι᾽ αυτό, όπως το είπαμε και παραπάνω, o Όμηρος αποδεικνύεται και από αυτή την άποψη θεσπέσιος όταν τον συγκρίνουμε με όλους τους άλλους επικούς ποιητές. Επιχείρησε ο Όμηρος να κάνει θέμα της ποίησής του τον Τρωικό πόλεμο στο σύνολό του, κι ας ήταν ένα θέμα με αρχή και τέλος; Όχι· γιατί ο μύθος θα είχε τότε υπερβολικό μέγεθος και δεν θα ήταν ευσύνοπτος· αν, πάλι, το μέγεθός του ήταν μικρότερο, υποχρεωτικά θα ήταν υπερβολικά περίπλοκος λόγω του πλήθους των γεγονότων. Πήρε λοιπόν ένα μέρος και χρησιμοποίησε πολλά από τα υπόλοιπα ως επεισόδια, όπως επιπαραδείγματι τον Κατάλογο των πλοίων και άλλα επεισόδια, με τα οποία διανθίζει το ποιητικό του έργο. Αντίθετα, οι άλλοι επικοί ποιητές κάνουν ποιήματα για ένα πρόσωπο
[1459b] ή για μία χρονική περίοδο — για μία, επίσης, πράξη, με πολλά όμως μέρη, όπως επιπαραδείγματι ο ποιητής των Κυπρίων αλλά και της Μικρής Ιλιάδας. Αποτέλεσμα: Από την Ιλιάδα και την Οδύσσεια μπορούν να γίνουν, από την καθεμιά τους, μία ή, έστω, δύο μόνο τραγωδίες, ενώ από τα Κύπρια πολλές και από τη Μικρή Ιλιάδα οχτώ, π.χ.: Η κρίση των όπλων, Φιλοκτήτης, Νεοπτόλεμος, Ευρύπυλος, Ο Οδυσσέας ζητιάνος, Γυναίκες της Σπάρτης, Άλωση της Τροίας και Απόπλους [και Σίνων και Τρωαδίτισσες].
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου