Δευτέρα 29 Ιουλίου 2019

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΑΡΙΣΤΟΦΑΝΗΣ - Ὄρνιθες (135-170)

135 ΕΠ. νὴ Δία ταλαιπώρων γε πραγμάτων ἐρᾷς.
τί δαὶ σύ; ΠΙ. τοιούτων ἐρῶ κἀγώ. ΕΠ. τίνων;
ΠΙ. ὅπου ξυναντῶν μοι ταδί τις μέμψεται
ὥσπερ ἀδικηθεὶς παιδὸς ὡραίου πατήρ·
«καλῶς γέ μου τὸν υἱόν, ὦ στιλβωνίδη,
140 εὑρὼν ἀπιόντ᾽ ἀπὸ γυμνασίου λελουμένον
οὐκ ἔκυσας, οὐ προσεῖπας, οὐ προσηγάγου,
οὐκ ὠρχιπέδισας, ὢν ἐμοὶ πατρικὸς φίλος.»
ΕΠ. ὦ δειλακρίων σύ, τῶν κακῶν οἵων ἐρᾷς.
ἀτὰρ ἔστι γ᾽ ὁποίαν λέγετον εὐδαίμων πόλις
145 παρὰ τὴν ἐρυθρὰν θάλατταν. ΕΥ. οἴμοι, μηδαμῶς
ἡμῖν γε παρὰ θάλατταν, ἵν᾽ ἀνακύψεται
κλητῆρ᾽ ἄγουσ᾽ ἕωθεν ἡ Σαλαμινία.
ἑλληνικὴν δὲ πόλιν ἔχεις ἡμῖν φράσαι;
ΕΠ. τί οὐ τὸν Ἠλεῖον Λέπρεον οἰκίζετον
150 ἐλθόνθ᾽; ΕΥ. ὁτιὴ νὴ τοὺς θεοὺς ὅσ᾽ οὐκ ἰδὼν
βδελύττομαι τὸν Λέπρεον ἀπὸ Μελανθίου.
ΕΠ. ἀλλ᾽ εἰσὶν ἕτεροι τῆς Λοκρίδος Ὀπούντιοι,
ἵνα χρὴ κατοικεῖν. ΕΥ. ἀλλ᾽ ἔγωγ᾽ Ὀπούντιος
οὐκ ἂν γενοίμην ἐπὶ ταλάντῳ χρυσίου.
155 οὗτος δὲ δὴ τίς ἐσθ᾽ ὁ μετ᾽ ὀρνίθων βίος;
σὺ γὰρ οἶσθ᾽ ἀκριβῶς. ΕΠ. οὐκ ἄχαρις εἰς τὴν τριβήν·
οὗ πρῶτα μὲν δεῖ ζῆν ἄνευ βαλλαντίου.
ΕΥ. πολλήν γ᾽ ἀφεῖλες τοῦ βίου κιβδηλίαν.
ΕΠ. νεμόμεσθα δ᾽ ἐν κήποις τὰ λευκὰ σήσαμα
160 καὶ μύρτα καὶ μήκωνα καὶ σισύμβρια.
ΕΥ. ὑμεῖς μὲν ἆρα ζῆτε νυμφίων βίον.
ΠΙ. φεῦ φεῦ·
ἦ μέγ᾽ ἐνορῶ βούλευμ᾽ ἐν ὀρνίθων γένει,
καὶ δύναμιν ἣ γένοιτ᾽ ἄν, εἰ πίθοισθέ μοι.
ΕΠ. τί σοι πιθώμεσθ᾽; ΠΙ. ὅ τι πίθησθε; πρῶτα μὲν
165 μὴ περιπέτεσθε πανταχῇ κεχηνότες·
ὡς τοῦτ᾽ ἄτιμον τοὔργον ἐστίν. αὐτίκα
ἐκεῖ παρ᾽ ἡμῖν τοὺς πετομένους ἢν ἔρῃ·
«τίς ὄρνις οὗτος;» ὁ Τελέας ἐρεῖ ταδί·
«ἄνθρωπος ὄρνις ἀστάθμητος, πετόμενος,
170 ἀτέκμαρτος, οὐδὲν οὐδέποτ᾽ ἐν ταὐτῷ μένων.»

***
ΤΣΑ. Σου αρέσει η... κακοπέραση, όπως βλέπω.
Στον Πισθέταιρο.
Κι εσένα; ΠΙΣ. Κάτι τέτοια. ΤΣΑ. Ποιά, να πούμε;
ΠΙΣ. Ωραίου παιδιού ανταμώνοντάς με ο κύρης
να παραπονεθεί σαν πειραγμένος:
«Τί φίλος είσ᾽ εσύ, βρε σφανταχτίδη;
140 Βρήκες το γιο μου που έβγαινε λουσμένος
απ᾽ την παλαίστρα, και δεν του ᾽πες λέξη·
ούτε φιλί ούτε χάδι ή τίποτε άλλο.»
ΤΣΑ. Σκληραγωγίες σ᾽ αρέσουν, καημενούλη.
Λοιπόν, μια ευτυχισμένη πόλη υπάρχει
στης Ερυθράς της Θάλασσας την άκρη.
ΕΥΕ. Στη θάλασσα κοντά; Θεός φυλάξει!
Να στείλουν οι Αθηναίοι κανένα πλοίο
και να μας πάρουν πίσω; Ευχαριστώ.
Μια πόλη ελληνική δε βάζει ο νους σου;
ΤΣΑ. Δεν πάτε, λέω, στα Τρίκαλα; Είναι ωραία.
150 ΕΥΕ. Καλά τα Τρίκαλα είναι, μα είναι τρία
καλά μονάχα, εμείς ποθούμε κι άλλα.
ΤΣΑ. Στα Μέγαρα να μείνετε μπορείτε.
ΕΥΕ. Θα μου άρεσε πολύ, πώς χτίζονται όμως
τα μέγαρα; Δεν είμαστε για τέτοια.
Εδώ η ζωή με τα πουλιά πώς είναι;
Εσύ την ξέρεις στα όλα της. ΤΣΑ. Δεν είναι
και δίχως χάρες, αν τη συνηθίσεις·
και πρώτο: περιττά τα πορτοφόλια.
ΕΥΕ. Απ᾽ τη ζωή πολλή καλπιά έτσι φεύγει.
ΤΣΑ. Άσπρο σουσάμι βόσκουμε στους κήπους,
160 μύρτα και περπερήθρες και θυμάρι.
ΕΥΕ. Ζωή και κότα την περνάτε· μπράβο.
ΠΙΣ., σα να του ήρθε έμπνευση.
Μωρέ, μωρέ!
Μεγάλο σχέδιο ξεχωρίζω μέσα
στη φάρα των πουλιών και μια εξουσία
κατορθωτή, σ᾽ εμένα αν μπιστευτείτε.
ΤΣΑ. Να μπιστευτούμε; Και σε τί; ΠΙΣ. Γιά ακούστε.
Πρώτα πρώτα, να μη χαζοπετάτε
μια δω μια κει· δεν έχει αξιοπρέπεια
αυτή η δουλειά. Σκεφτείτε στων ανθρώπων
τις κοινωνίες τί γίνεται· αν ρωτήσεις
για κάποιον που μια δω μια κει γυρίζει
«βρε τί είν᾽ αυτός;», θα σου απαντήσουν· «όρνιο·
ένα φτερό στον άνεμο, μια σβούρα,
μια ανεμοδούρα· είν᾽ ένας δίχως βάση,
170 άστατος, επιπόλαιος, χαζοπούλι».

Μορφές και Θέματα της Αρχαίας Ελληνικής Μυθολογίας: ΜΕΤΑΜΟΡΦΩΣΕΙΣ - ΑΣΠΑΛΙΔΑ

ΑΣΠΑΛΙΔΑ
(ξύλινο άγαλμα)
 
Και για την Ασπαλίδα, κόρη του Αργαίου και αδελφή του Αστυγίτη, δεν μπορεί κανείς να πει με βεβαιότητα αν υπήρξε μεταμόρφωση ή αντικατάσταση. Καταγόταν από τη Μελίτη της Φθίας, που στα χρόνια της κυβερνιόταν τυραννικά από τον ιδρυτή της Μελιτέα, τον οποίο οι ντόπιοι δεν ονόμαζαν καν, ενώ οι ξένοι του είχαν δώσει την προσωνυμία Τάρταρος*, προφανώς για τον τρόπο που κυβερνούσε αλλά και γιατί άρπαζε όποια κοπέλα του άρεζε**. Θέλησε και την Ασπαλίδα αλλά η κόρη απαγχονίστηκε πριν φτάσουν οι στρατιώτες να την πάρουν.
 
Για να εκδικηθεί τον θάνατό της, ο αδελφός της, νέος πολύ, ντύθηκε με τα ρούχα της αδελφής του, κάτω από τα οποία έκρυψε ένα σπαθί. Με αυτό σκότωσε τον Μελιτέα, όταν βρέθηκε μπροστά του σαν Ασπαλίδα. Οι κάτοικοι της πόλης έριξαν στο ποτάμι το σώμα του τυράννου τους, που το μετονόμασαν σε Τάρταρο από το παρατσούκλι του βασιλιά τους, ανέβασαν στην εξουσία τον φονιά του και αναζήτησαν το πτώμα της Ασπαλίδας. Αυτό όμως είχε εξαφανιστεί και στη θέση του οι θεοί έβαλαν ξύλινο άγαλμα δίπλα στης Άρτεμης.
 
Οι ντόπιοι το ονόμαζαν Ἀσπαλίς Ἀμειλήτη Ἑκαέργη και προς τιμή του οποίου καθιέρωσαν λατρεία· κάθε χρόνο οι κοπέλες κρεμούσαν έναν τράγο που δεν είχε πάει ακόμη με θηλυκό, γιατί και η Ασπαλίδα κρεμάστηκε παρθένα.
----------------------------
*Με την ονομασία αυτή αποδιδόταν στα ομηρικά και τα ησιόδεια έπη η πιο βαθιά περιοχή του κόσμου, πιο κάτω και από τον Άδη.
 
**Ο Μελιτέας ήταν γιος του Δία και της Νύμφης Οθρηίδας. Από φόβο για την Ήρα η μητέρα του τον άφησε έκθετο στο δάσος αλλά το παιδί σώθηκε με τρόπο θαυμαστό και τράφηκε από σμήνος μελισσών. Μεγάλωσε κοντά στον Φάγρο, αδελφό του από την ένωση της μητέρας του με τον Απόλλωνα, που είχε πάρει χρησμό ότι θα σώσει κάποιον που είναι αδελφός του και τρέφεται από μέλισσες· γι' αυτό ονόμασε το παιδί Μελιτέα. Το παιδί μεγάλωσε γρήγορα, έγινε γενναίος, έδειξε αρχηγικές ικανότητες και ίδρυσε στη Φθία την πόλη στην οποία έδωσε το όνομά του, Μελίτη.

Γκαίτε: Μαγεία είναι να πιστεύεις στον εαυτό σου. Αν μπορείς να κάνεις αυτό, μπορείς να κάνεις τα πάντα

Θεωρείται ένας από τους γίγαντες του ευρωπαϊκού και παγκόσμιου πνεύματος. Ο Βόλφγκανγκ Γκαίτε γεννήθηκε το 1749. Ήταν Γερμανός ποιητής, επιστήμονας, συγγραφέας, δραματουργός και φιλόσοφος.

Το 1765, ο Γκαίτε άφησε το σπίτι του για να σπουδάσει νομική, όπως επιθυμούσε ο πατέρας του, αλλά λόγω της ασθένειάς του (φυματίωση), επέστρεψε σπίτι χωρίς πτυχίο. Εντούτοις, όσο σπούδαζε, ο Γκαίτε ήταν πλήρως απορροφημένος στη γραφή, αλλά φαίνεται πως έκαψε πολλά από τα έργα του καθώς τα θεωρούσε άχρηστα.
 
Συχνά αναφέρεται ως ο Σαίξπηρ της Γερμανίας, καθώς απέκτησε φήμη στην ηλικία των 25 ετών μετά την έκδοση του μυθιστορήματός του «Τα πάθη του νεαρού Βέρθερου». Λέγεται μάλιστα ότι αυτό το μυθιστόρημα είχε τόση επίδραση στους ευαίσθητους άνδρες της εποχής, που έκανε την αυτοκτονία από ερωτική απογοήτευση «της μόδας».

Αλλά το «Φάουστ» παραμένει το αριστούργημά του. Ξεκίνησε να γράφει αυτό το ποιητικό δράμα στην ηλικία των 23 ετών και το τελείωσε λίγους μήνες πριν τον θάνατό του. Το έργο αυτό έχει αποτελέσει τη βάση πολλών άλλων έργων σε όλο το φάσμα της τέχνης και θεωρείται αξεπέραστο στο είδος του.

15 αποφθέγματα από τον Βόλφγκανγκ Γκαίτε
1. «Μπορείς εύκολα να κρίνεις τον χαρακτήρα ενός ανθρώπου από το πώς συμπεριφέρεται σε εκείνους που δεν μπορούν να κάνουν τίποτα γι’ αυτόν»
2. «Οι τολμηρές ιδέες είναι σαν τα πιόνια στο σκάκι. Μπορεί να νικηθούν, αλλά θα έχουν ξεκινήσει ένα παιχνίδι νίκης»
3. «Περισσότερο από οτιδήποτε άλλο, ο χαρακτήρας ενός ανθρώπου φαίνεται απ’ αυτό που θεωρεί αστείο»
4. «Ό,τι είναι ο νους και η καρδιά για τον άνθρωπο, είναι και η Ελλάδα για την οικουμένη»
5. «Θάρρος είναι η δέσμευση να ξεκινήσουμε χωρίς την εγγύηση της επιτυχίας»
6. «Μόλις εμπιστευθείς τον εαυτό σου, θα ξέρεις πώς να ζήσεις»
7. «Κανένας δεν είναι πιο απεγνωσμένα υποδουλωμένος από αυτόν που πιστεύει εσφαλμένα ότι είναι ελεύθερος»
8. «Αν σε δεχτώ όπως είσαι, θα σε κάνω χειρότερο. Αν όμως σε αντιμετωπίσω σαν να είσαι αυτό που είσαι ικανός να γίνεις, θα σε βοηθήσω να το πετύχεις»
9. «Μαγεία είναι να πιστεύεις στον εαυτό σου. Αν μπορείς να το κάνεις αυτό, μπορείς να κάνεις τα πάντα»
10. «Η αγάπη δεν κυριαρχεί, καλλιεργεί»
11. «Η γνώση δεν είναι αρκετή· πρέπει να την εφαρμόζουμε. Η πρόθεση δεν είναι αρκετή· πρέπει να πράττουμε»
12. «Το ταλέντο του ανθρώπου αναπτύσσεται μέσα στην απομόνωση, ο χαρακτήρας του όμως διαμορφώνεται μέσα στις τρικυμίες της ζωής»
13. «Όταν δυο άνθρωποι μαλώνουν, φταίει εκείνος που είναι πιο έξυπνος»
14. «Κάποιοι άνθρωποι δεν λογαριάζουν τα λεφτά τους μέχρι να τους τελειώσουν. Κάποιοι άλλοι κάνουν το ίδιο με το χρόνο τους»
15. «Η επιστήμη και η τέχνη ανήκουν σε όλο τον κόσμο, και μπροστά τους εξαφανίζονται όλα τα σύνορα»

Ο έξυπνος άνθρωπος δεν έχει ανάγκη από δόγματα και γίνεται ο αυστηρότερος κριτής του εαυτού του

Ρωτάτε απευθείας τη συνείδησή σας. Εννοείται, εντελώς αμερόληπτα. Τουλάχιστον αυτό πιστεύετε.

Όμως, πόσο ανόθευτη και ειλικρινής είναι η ενδοσκόπηση; Ο Σουηδός ψυχολόγος Πέττερ Γιόχανσον παρουσίασε σε εθελοντές δύο πορτρέτα, γρήγορα κι από απόσταση, ζητώντας να του πουν ποιο από τα δύο πρόσωπα έβρισκαν πιο ευχάριστο. Έπειτα τους έδειξε από κοντά τη φωτογραφία που είχαν προτιμήσει ζητώντας τους να εξηγήσουν γιατί έβρισκαν αυτό το πρόσωπο πιο συμπαθητικό. Αλλά, την τελευταία στιγμή, ταχυδακτυλουργικά, άλλαξε τις φωτογραφίες. Οι περισσότεροι εθελοντές δεν πρόσεξαν το κόλπο και δικαιολόγησαν λεπτομερώς γιατί αυτή η φωτογραφία (η ψεύτικη) τους άρεσε περισσότερο. Συμπέρασμα: Η ενδοσκόπηση δεν είναι αξιόπιστη. Όταν κάνουμε ενδοσκόπηση για να εξερευνήσουμε τα βάθη της ψυχής μας, κατασκευάζουμε κάτι.

Η πεποίθηση ότι με την αυτοεξέταση βρίσκουμε το αληθινό και το σωστό ονομάζεται Ψευδαίσθηση της ενδοσκόπησης. Και δε γλιτώνει κανείς απ’ αυτή. Επειδή είμαστε τόσο σίγουροι για τις πεποιθήσεις μας, όταν κάποιος δε μοιράζεται την οπτική μας πάνω στα πράγματα παρουσιάζουμε τριών ειδών αντιδράσεις:

Αντίδραση 1: Η «υπόθεση της άγνοιας» – ο άλλος απλούστατα δεν έχει τις αναγκαίες πληροφορίες. Αν ήταν ενημερωμένος, θα συμφωνούσε μαζί μας. Πρέπει απλώς να τον διαφωτίσουμε πάνω στο ζήτημα. Έτσι σκέφτονται οι ακτιβιστές – νομίζουν ότι μπορούν να πείσουν τους άλλους πληροφορώντας τους.

Αντίδραση 2: Η «υπόθεση της ηλιθιότητας» – παρόλο που ο άλλος διαθέτει τις αναγκαίες πληροφορίες, ο εγκέφαλός του δεν έχει αναπτυχθεί αρκετά, πράγμα που τον εμποδίζει να εξάγει τα σωστά συμπεράσματα. Απλούστατα, ο άλλος είναι βλαξ. Αυτή η αντίδραση είναι ιδιαιτέρως διαδεδομένη στους γραφειοκράτες που θέλουν να προστατέψουν τους «ηλίθιους» καταναλωτές από τον εαυτό τους.

Αντίδραση 3: Η «υπόθεση της κακίας» – ο άλλος έχει τις σωστές πληροφορίες, τις καταλαβαίνει, αλλά επιζητεί την αντιπαράθεση. Έχει κακές προθέσεις. Έτσι αντιμετωπίζουν πολλοί πιστοί τους άπιστους: οι άπιστοι είναι οι εκλεκτοί του διαβόλου.

Συμπέρασμα: Τίποτα δεν είναι πειστικότερο από τα δικά μας πιστεύω. Το να επιμένεις στις θέσεις σου πάση θυσία είναι φυσικό αλλά και επικίνδυνο. Η ενδοσκόπηση, αυτό το βλέμμα προς τα ενδότερά μας, είναι εν πολλοίς κατασκευή. Αν έχετε υπερβολική εμπιστοσύνη στον εαυτό σας για μεγάλο χρονικό διάστημα, υπάρχει κίνδυνος το ξύπνημα να είναι πολύ οδυνηρό. Κατά συνέπεια, όσο πιο ισχυρές είναι οι πεποιθήσεις σας, άλλο τόσο πιο κριτικός πρέπει να είστε απέναντι στον εαυτό σας. Ο έξυπνος άνθρωπος δεν έχει ανάγκη από δόγματα και γίνεται ο αυστηρότερος κριτής του εαυτού του.

Ο πρώτος και σημαντικότερος παράγοντας στην ευτυχία μας είναι αυτό που είμαστε- η προσωπικότητά μας

To μέτρο της δυνατής ευτυχίας του καθενός είναι προκαθορισμένο από την ατομικότητά του. Ιδιαίτερα οι πνευματικές δυνάμεις του είναι εκείνες που καθορίζουν μια για πάντα την ικανότητά του για υψηλού επιπέδου απολαύσεις. Εάν η πνευματική του δυνατότητα είναι περιορισμένη, οποιαδήποτε προσπάθεια έξω από τον ίδιο, οτιδήποτε κι αν κάνουν οι άνθρωποι ή η μοίρα γι’ αυτόν, δεν θα καταφέρει να τον ανυψώσει πάνω από το συνηθισμένο επίπεδο της ανθρώπινης ευτυχίας και απόλαυσης – που έχει μέσα της και κάτι το ζωώδες. Το μόνο πράγμα που τον ευχαριστεί είναι η ικανοποίηση των αισθήσεων -στην καλύτερη περίπτωση μια άνετη και χαρούμενη οικογενειακή ζωή- χαμηλού επιπέδου παρέα και χυδαία διασκέδαση. Ακόμα και η εκπαίδευση, γενικά, λίγα μπορεί να προσφέρει -αν όχι τίποτα- για τη διεύρυνση των οριζόντων του. Διότι οι απολαύσεις που είναι ανώτερες, πιο ποικίλες και διαρκούν περισσότερο είναι οι πνευματικές, όσο και εάν τα νιάτα μάς οδηγούν παραπλανητικά προς άλλη κατεύθυνση. Οι πνευματικές απολαύσεις όμως εξαρτώνται κυρίως, από τη δύναμη του πνεύματος. Επομένως, είναι σαφές ότι η ευτυχία μας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από αυτό που είμαστε, από την ατομικότητά μας, ενώ η τύχη και η μοίρα μας, σε γενικές γραμμές, σηματοδοτούν μόνο αυτό που έχουμε, ή αυτό που είμαστε για τους άλλους. Με την έννοια αυτή, η τύχη μας μπορεί να βελτιωθεί· όμως δεν περιμένουμε και πολλά από αυτήν αν έχουμε εσωτερικό πλούτο. Από την άλλη, ένας ανόητος θα παραμείνει ανόητος και χοντροκέφαλος μέχρι το τέλος της ζωής του, ακόμη και εάν έζησε περιστοιχισμένος από ουρί του παραδείσου.

Η κοινή εμπειρία αποδεικνύει πως για την ευτυχία και την ικανοποίησή μας το υποκειμενικό στοιχείο στη ζωή είναι ασύγκριτα πιο σημαντικό από το αντικειμενικό – αυτό επιβεβαιώνεται. Η υγεία βαραίνει περισσότερο απ’ όλα τα άλλα αγαθά, σε βαθμό που μπορεί να πει κανείς πως ένας υγιής ζητιάνος είναι πιο ευτυχισμένος από έναν φιλάσθενο βασιλιά. Ένας ήσυχος και πρόσχαρος χαρακτήρας που χαίρεται και απολαμβάνει ένα εύρωστο σώμα, ένας καθαρός νους που διεισδύει στα πράγματα και τα προσλαμβάνει ως έχουν, μια μετρημένη και ευγενική βούληση, και συνεπώς μια καλή συνείδηση: αυτά είναι προνόμια που καμία κοινωνική θέση και καμία περιουσία δεν μπορούν να αναπληρώσουν ή να αντικαταστήσουν. Διότι αυτό που είναι ένας άνθρωπος μέσα του, αυτό που τον συνοδεύει ακόμη και όταν είναι μόνος του, αυτό που κανένας δεν μπορεί να του προσφέρει ή να του στερήσει είναι δίχως άλλο πιο σημαντικό για εκείνον από οτιδήποτε έχει σχέση με υλικά αγαθά, ακόμα και από το τι πιστεύουν οι άλλοι γι’ αυτόν. Ένας διανοούμενος σε πλήρη μοναξιά ψυχαγωγείται θαυμάσια με τη δική του σκέψη και φαντασία, τη στιγμή που καμία ποικιλία στην κοινωνική ζωή —τα θέατρα, οι εκδρομές και οι ψυχαγωγίες – δεν μπορούν να διώξουν την ανία από έναν αμβλύνου. Ένας καλός, ήπιος και ευγενικός χαρακτήρας μπορεί να είναι ικανοποιημένος ακόμα και σε δύσκολες συνθήκες, ενώ ένας άπληστος, ζηλόφθονος και κακεντρεχής άνθρωπος, ακόμα και με όλα τα πλούτη του κόσμου, θα είναι δυστυχισμένος.

Επομένως, ο πρώτος και σημαντικότερος παράγοντας στην ευτυχία μας είναι αυτό που είμαστε – η προσωπικότητά μας- καθώς έρχεται συνεχώς στο προσκήνιο υπό οποιεσδήποτε συνθήκες. Άλλωστε, η προσωπικότητά μας δεν είναι παιχνίδι της μοίρας, ούτε κανείς μπορεί να μας τη στερήσει. Έτσι, η αξία της είναι απόλυτη, και όχι σχετική. Συνεπώς, είναι πολύ πιο δύσκολο απ’ ό,τι φανταζόμαστε να επηρεαστεί ένας άνθρωπος από τις εξωτερικές συνθήκες. Εδώ, όμως, ο πανίσχυρος παράγοντας, ο Χρόνος, έρχεται να διεκδικήσει τα δικαιώματά του- υπό τη δική του επήρεια τα σωματικά και πνευματικά χαρίσματα αρχίζουν σταδιακά να φθίνουν. Μόνο ο ηθικός χαρακτήρας μένει απρόσβλητος από τον χρόνο.

ΑΡΤΟΥΡ ΣΟΠΕΝΧΑΟΥΕΡ, Η ΣΟΦΙΑ ΤΗΣ ΖΩΗΣ

Νέα ανακάλυψη από επιστήμονες: Εντόπισαν εξωπλανήτη που φωτίζεται από τρείς ήλιους

Ένα πλανητικό σύστημα, με τρείς ηλίους ανακάλυψαν πρόσφατα οι επιστήμονες 22,5 έτη φωτός μακριά από τη Γη.

Πέρα από αυτήν την ανακάλυψη βρήκαν έναν νέο πλανήτη που ονομάζεται LTT 1445Ab σύμφωνα με δεδομένα που συλλέχθηκαν από το ειδικό σύστημα της NASA (TESS).

Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι ο πλανήτης είναι βραχώδης, περίπου το ένα τρίτο μεγαλύτερος από τη Γη.

Είναι πολύ ζεστός στην επιφάνεια, φτάνοντας τους 160 βαθμούς Κελσίου, γυρίζοντας γύρω από ένα αστέρι της τριάδας, κάθε πέντε ημέρες.

«Αν στέκεστε στην επιφάνεια αυτού του πλανήτη, υπάρχουν τρεις ήλιοι στον ουρανό, αλλά δύο από αυτούς είναι αρκετά μακρινές και μικρές,» ανέφερε η Τζένιφερ Γουίντερς αστρονόμος στο Κέντρο Χάρβαρντ-Σμιθσόνιαν, σύμφωνα με το New Scientist. «Είναι σαν δύο κόκκινα, δυσοίωνα μάτια στον ουρανό».

Ένα χαρακτηριστικό γνώρισμα του νεοευρεθέντος πλανήτη είναι ότι οι επιστήμονες θα μπορούσαν να εξαγάγουν συμπεράσματα για τα αέρια στην ατμόσφαιρά τους.

Επειδή τα εν λόγω αστέρια είναι κόκκινοι νάνοι που βρίσκονται λογικά κοντά στη Γη και επειδή το σύστημα είναι τοποθετημένο έτσι ώστε ο πλανήτης να περνάει ανάμεσα στα αστέρια και τη Γη, οι επιστήμονες μπορούν πραγματικά να δουν κάποια αέρια γύρω από τον πλανήτη χρησιμοποιώντας τηλεσκόπια από τη Γη.

Αυτό είναι σημαντικό επειδή η ανακάλυψη νέων πλανητών προσφέρει στους επιστήμονες την ευκαιρία να μελετήσουν τις ατμόσφαιρες. Αυτό θα μπορούσε επίσης να μας δώσει μια καλύτερη πιθανότητα να βρούμε τη ζωή αλλού στο σύμπαν, επειδή τα αστέρια «κόκκινοι νάνοι» πιστεύεται ότι είναι το πιο κοινό είδος των αστεριών.

Ο Κυνοκέφαλος Θεός

Θηριομορφισμός
 
Με τον όρο θηριομορφισμός ή ζωομορφισμός, εννοείται στο εννοιολογικό πλαίσιο της θρησκειολογίας η απεικόνιση θεών ως ζώων ή η απόδοση ζωικών χαρακτηριστικών στο σύνολο των ιδιοτήτων τους με χαρακτηριστικά παραδείγματα τον ζωομορφισμό της αρχαίας αιγυπτιακής ή της αρχαίας σκανδιναβικής θρησκείας. Σε ένα διαφορετικό πλαίσιο, αυτό της τέχνης, με τον όρο εννοούμε τη χρήση ζωικών παραστάσεων, προκειμένου ο καλλιτέχνης να αποδώσει τα επιθυμητά νοήματα ή κατά την εκτίμησή του τον καταλληλότερο διάκοσμο. Στο κοινωνικό και ψυχολογικό πλαίσιο ο θηριομορφισμός χρησιμοποιείται για την περιγραφή της ανθρώπινης συμπεριφοράς και αποτελεί σημαντικό τμήμα του αρχετυπικού ονειρικού συμβολισμού.
 
Ανθρωπομορφισμός
 
Γενικά με τον όρο ανθρωπομορφισμός νοείται η προσπάθεια του ανθρώπου να αποδώσει σε μη ανθρώπινα όντα, αντικείμενα, φυσικά ή υπερφυσικά φαινόμενα, ανθρώπινες ιδιότητες ή μορφή. Ο όρος χρησιμοποιείται επίσης στην τέχνη για να αποδώσει την τάση του καλλιτέχνη να μεταφέρει τα νοήματά του με ανθρώπινες μορφές.
 
Ανθρωπομορφισμός στην έννοια Θεός: Ο ανθρωπομορφισμός ήταν ένα από τα ιδιαίτερα χαρακτηριστικά των Θεών στην αρχαία ελληνική θρησκεία και μυθολογία. Γενικότερο χαρακτηριστικό των ελληνικών Θεοτήτων είναι ακριβώς αυτός ο ανθρωπομορφισμός τους, η τάση δηλαδή να αποδίδονται στους Θεούς ανθρώπινα χαρακτηριστικά, τόσο αδυναμίες όσο και αρετές. Είναι χαρακτηριστικό το γεγονός ότι σε όλες τις αναπαραστάσεις των ελληνικών Θεοτήτων, αυτές εμφανίζονται με ανθρώπινη μορφή.
 
Ότι ισχύει για την αναπαράσταση της εξωτερικής εμφανίσεως των Θεοτήτων, ισχύει και για το χαρακτήρα τους. Οι Ολύμπιοι Θεοί αν κι έχουν κι αυτοί πολλές αδυναμίες αν κι αυτοί ζητούν μερικές φορές θυσίες, είναι πραγματικά σε πολύ μεγάλο βαθμό προσιτοί στους ανθρώπους, συχνά κατεβαίνουν ανάμεσα στους θνητούς για να τους βοηθήσουν ή να τιμωρήσουν ή και να συμμετάσχουν στις γιορτές τους. Οι μυθικοί ήρωες έχουν Θεούς που τους προστατεύουν αλλά όχι μόνο οι ήρωες ακόμα κι οι απλοί άνθρωποι έχουν «δικούς» τους Θεούς.
 
Κατά τον Καντ αιτία του ανθρωπομορφισμού είναι η αδυναμία του ανθρώπου να φαντασθεί λογικό Ον (δύναμη) χωρίς να έχει την εικόνα του ανθρώπου, την εικόνα και την ομοίωσή του. Έτσι όλες οι παλαιότερες θρησκείες αλλά και οι θεωρίες περί της Φύσεως ήταν περίπου ανθρωπόμορφες (Αιγύπτου, Περσίας κ.λπ) έως πλήρη ανθρωπόμορφες (Ελληνική μυθολογία). Αλλά ακόμη και σήμερα όλες οι Θρησκείες έχουν το στοιχείο του ανθρωπομορφισμού του “Θεού” είναι δηλαδή ανθρωπόμορφες. Τούτο το γεγονός ήταν που έκανε τον Γάλλο φιλόσοφο Μέγερσον να ομολογήσει ότι ο όρος αυτός είναι αναπόφευκτος γιατί διαφορετικά είναι αδύνατη η αντίληψη του “Θείου” αλλά και πολλά συμβαίνοντα στη φύση.
 
Σε πολλούς δε λαούς προηγμένους (από τη παρατήρηση) πνευματικά, όπως οι αρχαίοι Έλληνες, ο ανθρωπομορφισμός υπήρξε βολικότερος στις Θεϊκές παραστάσεις ή και σε αυτές τις εκ παρατηρήσεως παραστάσεις του, που τις αναβίβαζε σε Θεότητες. Αλλά και η Ιουδαϊκή θρησκεία και η Μουσουλμανική καίτοι απαγορεύουν την απεικόνιση του “Θείου” τουλάχιστον με ανθρωπομορφισμό τον εννοούν (να ομιλεί, να σκέπτεται και να αποφασίζει). Μάλιστα κατά τους πρώτους χρόνους του Χριστιανισμού δημιουργήθηκε και αίρεση των “Ανθρωπομορφισμών” που υποστήριζαν ότι αφού ο Θεός έπλασε τον άνθρωπο κατ΄εικόνα και ομοίωση, άρα ο Θεός έχει μορφή ανθρώπου.
 
Από την αρχαιότητα όμως φαίνεται πως η φιλοσοφία πολέμησε τον όρο αυτόν, έστω και αν δεν κατάφερε τίποτα. Πρώτος που φέρεται να κατακρίνει τον ανθρωπομορφισμό ήταν ο Ξενοφάνης ο Ελεάτης ο οποίος υποστήριζε «εν τάχει» ότι: όπως ο άνθρωπος έτσι και τα ζώα βόες και ελέφαντες θα πιστεύουν τους δικούς τους θεούς ως βόες και ελέφαντες! Μετά τον Ξενοφάνη πολλοί αρχαίοι φιλόσοφοι καταδίκασαν τον ανθρωπομορφισμό τους οποίους ακολούθησαν αργότερα και απολογητές πατέρες της χριστιανικής εκκλησίας αλλά και άλλων δογμάτων για να φθάσουν να καταφέρονται για τα πρόσωπα της Ελληνικής Μυθολογίας αποκαλώντας τελικά και γενικά όλως αυθαίρετα, τους Έλληνες, «ειδωλολάτρες».
 
Στην λογοτεχνία: Στη λογοτεχνία κλασσικό παράδειγμα ανθρωπομορφισμού είναι η μορφή των ζώων στους μύθους του Αισώπου αλλά και στην μετέπειτα κλασσική παγκόσμια λογοτεχνία. Όλες ανεξαίρετα οι τέχνες άντλησαν τα θέματά τους από τον ανθρωπομορφισμό, με χαρακτηριστικό παράδειγμα τα παιδικά “μίκυ μάους” τα οποία αποτέλεσαν τους πρόδρομους των σημερινών φανταστικών ηρώων των ηλεκτρονικών παιγνιδιών.
 
Η μεταμόρφωση των Θεών είναι πολύ συνηθισμένο θέμα στην επική ποίηση και στον Όμηρο. Δύο είναι οι λόγοι που οδηγούν τους ποιητές σε τέτοιου είδους ευρήματα. Ο πρώτος είναι ότι, κατά την αντίληψη που γενικά επικρατούσε, οι Θεοί δεν μπορούν να εμφανιστούν στους θνητούς με την πραγματική τους μορφή και με όλη τους τη λαμπρότητα. Ο άλλος λόγος είναι ότι έτσι (με την ανθρωπόμορφη δηλ. εμφάνισή τους) οι Θεοί καθοδηγούν τους ανθρώπους, αλλά δεν τους στερούν την ελευθερία δράσης τους και δεν τους απαλλάσσουν από την ευθύνη για τις πράξεις τους.
 
Χαρακτηριστικός της αντίληψης ότι οι Θεοί δεν μπορούσαν να εμφανιστούν στους θνητούς με την πραγματική τους μορφή είναι ο μύθος για τον Δία και τη Σεμέλη. Η Σεμέλη ήταν κόρη του Κάδμου, ιδρυτή και βασιλιά των Θηβών. Μαζί της ο πατέρας των Θεών έκανε τον Διόνυσο. Σύμφωνα με μια παράδοση, ο Δίας έσμιξε με τη Σεμέλη στο βουνό Σίπυλο, παίρνοντας τη μορφή ενός θνητού άντρα. Σύμφωνα όμως με άλλες παραδόσεις, δεν ήρθε σε σαρκική επαφή μαζί της, αλλά της έδωσε να πιει ένα ποτό, το οποίο την άφησε έγκυο. Θέλοντας να εμποδίσει τον τοκετό, η Ήρα πήρε τη μορφή της μαμής της Σεμέλης κι έπεισε την έγκυο να ζητήσει απ’ τον Δία να της εμφανιστεί με την πραγματική του μορφή, για να νιώσει κι αυτή το αληθινό αγκάλιασμα ενός Θεού.
 
Η Σεμέλη άκουσε την Ήρα και, όταν ήρθε κοντά της ο Δίας, του ζήτησε να της πραγματοποιήσει μια επιθυμία. Εκείνος δέχτηκε. Η Σεμέλη τον παρακάλεσε τότε να πάρει την πραγματική του μορφή και να την αγκαλιάσει με τον τρόπο που αγκαλιάζει και την Ήρα. Ο Δίας ανταποκρίθηκε στην παράκλησή της και πήρε τη μορφή της αστραπής. Μόλις τον είδε η Σεμέλη, κατάλαβε το λάθος της και προσπάθησε να γλιτώσει. Ήταν όμως πολύ αργά για ν’ αποφύγει το θανάσιμο Θεϊκό αγκάλιασμα. Χτυπημένη από την αστραπή, πέθανε. Ο Δίας έβγαλε από το νεκρό σώμα της τον Διόνυσο και τον έκρυψε στον μηρό του.
 
Γι’ αυτό, λοιπόν, οι Θεοί μεταμορφώνονται, όταν πρόκειται να έρθουν σε επαφή με τους θνητούς. Παίρνουν μορφές οικείες στους ανθρώπους, γιατί οι αληθινές τους μορφές είναι εξαιρετικά επικίνδυνες. Συνήθως εμφανίζονται με ανθρώπινη μορφή (όπως η Αθηνά στον Τηλέμαχο), αλλά στην ελληνική μυθολογία δεν είναι λίγες και οι φορές που δανείζονται μορφές από το ζωικό βασίλειο. Ο Δίας, για παράδειγμα, εμφανίστηκε στη Λήδα (γυναίκα του βασιλιά της Σπάρτης Τυνδάρεω) με τη μορφή κύκνου και στην Ευρώπη (κόρη ή αδερφή του βασιλιά Φοίνικα) με τη μορφή ταύρου.
 
Στον Όμηρο, πάντως, με εξαίρεση τον Πρωτέα, οι Θεοί δεν παίρνουν συχνά μορφές ζώων. Και όταν το κάνουν, οι μεταμορφώσεις τους περιορίζονται στη μορφή των πουλιών. Ίσως ο ποιητής επιλέγει να δώσει αυτήν τη μορφή στους Θεούς για να δηλώσει την ταχύτητα με την οποία αυτοί κινούνται. Εξάλλου, το πουλί είναι ένα ζώο πολύ οικείο στον άνθρωπο, γεγονός που ενδιαφέρει ιδιαίτερα τον Όμηρο, ο οποίος προτιμά να δίνει στους Θεούς εντελώς ανθρώπινα χαρακτηριστικά. Στις μεταμορφώσεις τους, οι Θεοί παίρνουν, λοιπόν, τη μορφή ενός ανθρώπου που είναι οικείος στον θνητό στον οποίο πρόκειται να εμφανιστούν.
 
«Όλα στον Όμηρο βρίσκονται πολύ κοντά στην ανθρώπινη εμπειρία. Και τι πιο φυσικό για τους Θεούς να διαλέξουν, ανάλογα με την περίπτωση, τη μορφή εκείνη που θα ξεγελάσει πειστικότερα τους ανθρώπους και θα τους εμπνεύσει έτσι εμπιστοσύνη; Οι Θεοί κατευθύνουν το παιχνίδι. Αλλά το κατευθύνουν στο επίπεδο των ανθρώπων. Τόσο καλά, ώστε στη σκέψη τους να πλανάται πολύ συχνά η αμφιβολία: είναι θεός, είναι άνθρωπος; Το Θείο εκδηλώνεται καθημερινά. Σε αυτό να προσθέσουμε ότι δεν περιγράφεται ποτέ η ίδια η μεταμόρφωση: το θαυμαστό γίνεται αισθητό από τις συνέπειές του και όχι από αυτό το ίδιο» (Jacqueline de Romilly).
 
“Όσον αφορά την ομοιομορφία Θεών και ανθρώπων (ανθρω­πο­μορφισμό Θεών), δηλ. το «κατ’ εικόνα ημών και ομοίωσιν» Γέν.1.26, οι Έλλη­νες έπ’ αυτού πραγματικά κυριολεκτούσαν. Οι πανέμορφοι ανθρω­πόμορφοι Θεοί των Ελλήνων, έναντι των υπόλοιπων τερατό­μορ­φων θεών, έδιναν ανέκαθεν ‘ουσία’ στην παρα­πάνω δήλωση. Απ’ την άλλη μεριά πάλι, πολλοί αρέσκονται να κατηγορούν τον ελληνικό ανθρω­πομορφισμό, σαν ένα απόλυτα μεμπτό κι ‘ανώριμο’ θρη­σκευτικό στοιχείο. Ομως, όταν ο γιος της παλαιοδιαθηκικής θεό­τητας, ο Λόγος ή Χριστός, ενανθρωπίστηκε, δεν ήταν ένας απόλυτα ανθρω­­πόμορ­φος θεός; Πού είναι λοιπόν η οποιαδήποτε διαφορά;
 
Μήπως όμως, για να συνεχίσουμε τις επισημάνσεις παράλληλων θέσεων, στα εναπομείναντα ελληνικά συγγράμματα, δεν μπο­ρεί να βρεθεί τίποτε σχετικό με τις διάσημες λεπτομέρειες της περιβόητης πτώ­σης στην αμαρτία, εξαιτίας της βρώσεως του απαγορευμένου “καρπού”; Κάθε άλλο. Να τι λέει ο Ησίοδος στο Έργα και Ημέρες: «Πριν (οι άνθρωποι) ζούσαν ολότελα χωρίς τον βαρύ μόχθο και τις μαρτυρικές αρρώστιες, που έδωσαν τις φρο­ντί­δες στους ανθρώπους. Σαν Θεοί ζούσαν έχοντας ανέγνοιαστη ψυχή, ολότελα χωρίς κόπους και πόνο, κι ούτε τα φοβερά γεράματα ήταν πάνω τους και πάντα οι ίδιοι στα πόδια και στα χέρια χαίρονταν και καρπόν έφερνε η ζωοδότρα γη μόνη της πολύν και άφθονον. Αλλά η γυναίκα, (η Πανδώρα) με τα χέρια της, το μεγάλο κούπωμα του πιθαριού βγάζοντας, τα (δεινά) σκόρ­πισε κι έφερε στους ανθρώπους πικρά βάσανα. Μόνο ή ελπίδα στον άσπαστο οίκο της έμεινε (έτσι) αμέτρητα πια βάσανα ανάμεσα στους ανθρώπους πλα­νώνται και είναι η γη και η θάλασσα κακά γεμάτη, και στους ανθρώπους οι αρρώστιες, άλλες την ημέρα κι άλλες τη νύχτα, μόνες τους έρχονται, φέρνοντας κακά στους θνητούς σιωπηλές.»! Hesiodus Epic.«Opera et dies» 90.
 
Ή μήπως διαφέρει νοηματικά η παραπάνω περιγραφή απ’ το πνεύμα της βιβλικής θεϊκής κατάρας; «Κατηραμένη να είναι η γη εξ αιτίας σου, με λύπας θέλεις τρώγει τους καρπούς αυτής… και εν τω ιδρώτι του προσώπου σου θέλεις τρώγει τον άρτον σου, εωσού επιστρέψης εις την γην, εκ της οποία ελήφθης»! Γέν.3.17-19.
 
Ίσως όμως απ’ τα ελληνικά αρχεία, να λείπουν άλλες διάσημες βιβλικές λεπτομέρειες, που μυθολογώντας προσπάθησαν να συγκρατήσουν τις ανθρώπινες περιπέτειες, γιατί μόνο στους βιβλικούς συγγραφείς εκμυστη­ρεύτηκαν τα όσα συνέβησαν οι ‘αυτόπτες’ μάρτυρες του πειρασμού, κάτω απ’ το δένδρο της γνώσεως του καλού και του κακού, με τον όφη τον καταραμένο να παίζει τον προδοτικό του ρόλο; Όχι, κάθε άλλο. Μια ολόκληρη σειρά απαγορευμένων ‘καρπών’ έχει να επιδείξει η ελληνική μυθολογία, που η παραβίαση και η βρώση τους έφερνε τιμωρία ή θάνατο. Ήταν δε τόση η διάδοση των ιδιό­μορ­φων αυτών Θεϊκών απαγορεύσεων, που και ο μεγάλος Όμηρος συμπε­ριέλαβε στην Οδύσσεια, μια παρόμοια όμορφη ιστορία με τις αγε­λά­δες του Ήλιου. Πανάρχαια προομηρική προφανώς ιστορία, την οποία ο έξοχος Όμηρος συνταίριαξε στο υπέροχο έπος της Οδύσ­σειας.”

Το θέμα ανθρωπομορφισμού, της εξουσίας και της αλλοτρίωσης του ανθρώπινου ζώου θίγει κι ο Νέαρχος Γεωργιάδης στο διήγημά του “Ο Κυνοκέφαλος” χρησιμοποιώντας με ευρηματικό τρόπο τον ανθρωπομορφισμό.
 
Ο Κυνοκέφαλος
Τι ήτανε; Μια σύναξη πιστών στο προαύλιο ενός ναού για να λατρέψουνε τον Θεό τους ή μια ομάδα υπαλλήλων έξω από το Διευθυντήριο για να υποβάλουν τα σέβη στον Προϊστάμενό τους; Δε μπορεί κανείς να πει με σιγουριά. Το μόνο βέβαιο είναι πως ο καθένας χωριστά κι όλοι μαζί αντάμα, γυναίκες και άντρες, πλέκαν εγκώμια και ύμνους που σε πολύ λίγους Θεούς ταιριάζουνε και σε θνητόν κανένα.
 
– Σπουδαίος που είναι ο Κύριος και Θεός μας! Δοξασμένο το όνομά του και θαυμαστά τα έργα του.
– Είναι παντοδύναμος. Εξουσιάζει την ευτυχία και τη δυστυχία μας κι εμάς και των παιδιών μας. Ότι ζητά ας το εκπληρώνουμε κι ας του ψάλλουμε ύμνους υποταγής.
– Μας κοιτάζει από ψηλά κι ότι κάνουμε το γνωρίζει. Δεν τον εμποδίζουν τοίχοι και κλειστές πόρτες.
– Είναι πανταχού παρών. Ό,τι πούμε αμέσως το μαθαίνει, για να τιμωρεί τους υβριστές και να αμοίβει τους υμνητές του.
– Του τα ψιθυρίζουν όλα οι αγγέλοι του στ’ αυτί. Γιαυτό τον ονομάζουμε Παντογνώστη κι αδιάκοπα ευλογούμε το όνομά του.
– Ανάλογα με τα έργα μας, δίκαια μοιράζει τιμωρίες και αμοιβές.
– Κάνουμε το θέλημά του; – Μας εξυψώνει.
-Τον αντιστρατευόμαστε; – Μας ρίχνει κάτω και μας τσαλαπατά.
-Γιαυτό, είτε έτσι είτε αλλοιώς, αναγνωρίζουμε πως είναι σωστός και δίκαιος.
– Κι αν καμμιά φορά μας συντρίβει χωρίς να ξέρουμε ακριβώς το γιατί -σίγουρα κάπου θα σφάλαμε κι ας μην το έχομε συνειδητοποιήσει.
– Όμως ο Παντοδύναμος το γνωρίζει καλύτερα από μας, το αμάρτημά μας.
– Κι αν ακόμα χωρίς αιτία μας ταπεινώσει το κάνει για να δοκιμάσει τη μακροθυμία και την πίστη μας σ’ Αυτόν.
– Αν αγόγγυστα υπομείνουμε, σίγουρα ο δίκαιος αυτός κριτής (μπορεί σε δέκα, μπορεί σε είκοσι χρόνια) θα μας υψώσει ξανά στην ίδια και πολύ καλύτερη, ακόμα, θέση.
– Στα μάτια το πρόσωπο και το κεφάλι, αχτινοβολεί η μεγαλωσύνη του και δεν τολμάς να τον κοιτάξεις καταπρόσωπο, γιατί κινδυνεύεις να τυφλωθείς.
– Τόσο πολύ αστράφτει σαν ήλιος. Και μερικοί που αποτολμούν να τον αντικρύσουν, λένε πως στην κάθε ρυτίδα του προσώπου του, είναι αποτυπωμένη σοφία αιώνων σε μια μυστηριώδη σημειογραφία. Ευτυχισμένος όποιος την αποκρυπτογραφήσει.
– Κι αν πεις για τη φωνή του, βροντερή σαν χίλια ορμητικά ποτάμια μαζί κι αρμονική σαν ουράνια μελωδία, μας υπαγορεύει τις καινούργιες του επιθυμίες, που άμποτε να εκπληρώνονται πάντα ως την τελευταία τους κεραία.
Ανάμεσα στην ομάδα, ήταν κι ένας νέος μη μυημένος ακόμη στα τόσα και τόσα που κατέχαν και λαλούσαν οι άλλοι· ή μάλλον για ν’ ακριβολογούμε περισσότερο, σήμερα θα αντίκρυζε τον Κύριο για πρώτη φορά. Φύλαγε λοιπόν όλα τα αποθέματα του τεράστιου θαυμασμού του που ξεπήγαζε από τα όσα άκουγε, για να τα καταθέσει σαν θυμίαμα στον βωμό του Ενσαρκωμένου Θεού, με πρώτη ευκαιρία.
Όταν επιτέλους η μορφή του Κυρίου βγήκε από τα άδυτα των αδύτων της και κάθησε στον θρόνο, νεκρική επικράτησε σιγή, που διακοπτόταν μόνο από συριστικούς ήχους θαυμασμού και θαυμαστικά επιφωνήματα.
– Σίγουρα ο δικός μας, είναι ο ανώτερος Θεός της περιοχής κι ένας από τους σπουδαιότερους στον κόσμο! Ψιθύρισε κάποιος.
– Δοξασμένη η κάθε λέξη της ομιλίας του, που υλοποιεί ηχητικά τις αιώνιες και άφθαρτες αλήθειες. Ψιθύρισε δεύτερος.
– Ευτυχισμένοι εμείς που ζούμε κάτω από την εξουσία του και τον υπηρετούμε.
 
Ο Νέος ο μη μυημένος, στη βιάση του να μυηθεί μιαν ώρα αρχίτερα κι όσο καλύτερα μπορούσε, μισοσήκωσε λίγο το κεφάλι και λοξοκοίταξε το πρόσωπο του Θεού. Αυτό που είδε ήταν κάτι το αναπάντεχο, κάτι που τον έκανε ν’ αρχίσει ν’ αμφιβάλλει για την αξία της μαρτυρίας των αισθητηρίων οργάνων της όρασης του.
 
– Χαμήλωσε το κεφάλι σου, του σφυρίξανε επιτακτικά οι διπλανοί του.
 
Αναγκάστηκε να κατεβάσει το ασεβές βλέμμα του στο δάπεδο. Όμως τέντωσε τώρα την ακοή και περίμενε ν’ ακούσει τους πρώτους ήχους που θα βγαίναν απ’ το θείο εκείνο στόμα. Ο “Θεός”, πήρε ανάσα και άρχισε να μιλάει … Έ τώρα πια, ο Νέος βεβαιώθηκε πέρα από κάθε αμφιβολία. Οι ήχοι που βγαίναν από κείνο το λαρύγγι δεν είχανε τίποτα το θεϊκό ή τουλάχιστον το ανθρώπινο. Δεν ήταν τίποτ’ άλλο, παρά γαυγίσματα. Τα γαυγίσματα ενός σκυλιού!
 
– Μα αυτός έχει κεφάλι σκύλου, αποτόλμησε να ψελλίσει κοιτάζοντας καταπρόσωπο την πελώρια πτυχωτή και τριχωτή μουσούδα, με τη σφυριχτή ασθματική αναπνοή, τα σάλια που τρέχαν απ’ την κρεμασμένη γλώσσα, τα τσιμπλιάρικα μάτια, τους μυτερούς κυνόδοντες, τα μεγάλα πέτσινα αυτιά.
 
Οι συνάδελφοί του, άντρες και γυναίκες, γυρίσανε και κοιτάξανε τον βέβηλο με ύφος εσχάτης αποστροφής, απέχθειας και περιφρόνησης. Σαν από κάποιο σύνθημα λες κι ήταν μολυσμένος από καμμιά επικίνδυνη και μεταδοτική αρρώστεια, όλοι τραβήχτηκαν από κοντά του σε απόσταση τουλάχιστον δυο μέτρων. Κι ένας κύκλος από κενό δημιουργήθηκε γύρω του: Ο κύκλος της απομόνωσης.
 
Την ίδια κιόλας μέρα, ο Κύριος κάλεσε τον ιερόσυλο στο Διευθυντήριο και τον παρακάλεσε να κλείσει πίσω του την πόρτα. Η γραμματεύς όσο κι αν έστησε το εξ επαγγέλματος εξασκημένο αυτί της, δεν μπόρεσε ν’ ακούσει παρά μόνον άγρια γαυγίσματα, ήχους από καρέκλες κι άλλα έπιπλα που αναποδογυρίζονταν με πάταγο και τζάμια που σπάγανε με ορμή. Κραυγές πόνου και βογγητά.
 
Τελικά, ο Νέος ο μη μυημένος, βγήκε έξω: Το πουκάμισο και το πανταλόνι του καταξεσχισμένα. Ένα κομμάτι κρέας από τον μηρό του έλειπε. Νυχιές και δοντιές αφήσανε τα ίχνη τους στο υπόλοιπο σώμα και το πρόσωπο. Δεν έγινε, δυστυχώς, γνωστό το τι ειπώθηκε και τι διαδραματίστηκε μέσα στο άδυτο, γιατί δεν κρατήθηκαν πρακτικά. Όμως από κείνη τη μέρα (κι αφού γύρισε από την αναρρωτική του άδεια) ο πρώην αμύητος άρχισε να μυήται με ένα ζήλο πραγματικά αξιοθαύμαστο. Και σε λίγους μήνες η όραση και η ακοή του τόσο πολύ διορθώθηκαν και λυτρώθηκαν από τις παραισθήσεις, ώστε έφθασε στο σημείο όχι να συμφωνεί, απλώς, με τους άλλους, αλλά και να υπερθεματίζει σε ύμνους και εγκώμια για τον Θεό τους. Μάλιστα σε αγώνες γονυκλισίας και κάμψης της σπονδυλικής στήλης, ο Νέος ο μυημένος τώρα πια, έσπασε το κάθε προηγούμενο ρεκόρ. Και σε διαγωνισμό “Ψαλμού Υποταγής” πήρε το πρώτο χρηματικό βραβείο, συνοδευόμενο κι από τιμητικό χρυσογραμμένο δίπλωμα.
 
Τώρα πια η κεφαλή του Θεού του δεν του φαινόταν διόλου αποκρουστική. Αντίθετα, τον θαύμαζε. Κι έβαλε σκοπό και προορισμό της ζωής του να εξομοιωθεί μαζί του. Και με τα χρόνια με μια σειρά από σταδιακές μεταμορφώσεις, δοκιμές μπροστά στον καθρέφτη και κοπιαστικές προσαρμογές, το κατάφερε απόλυτα. Έγινε εικόνα και ομοίωση του Κυρίου. Έγινε ο κορυφαίος του λατρευτικού χορού.
 
Πολύ τα εχτίμησε όλ’ αυτά ο Κύριος κι όταν ήρθε ο καιρός που έπρεπε Εκείνος, ο Παλαιός Θεός, να αποχωρήσει και να αναπαυθεί για πάντα, μεγαλόψυχα παραχώρησε τη θέση του σ’ αυτόν τον Νέο, που αγωνίστηκε σκληρά κι αδιάκοπα όσο κανένας άλλος, να του μοιάσει.
 
Κι όλα τα μέλη της ομάδας των πιστών, άντρες και γυναίκες, αναγνώρισαν και διακήρυξαν πως ο “Νέος Θεός” ήταν αντάξιος και παράξιος του παλαιού. Κι ο Νέος Θεός με τα σύμβολα της εξουσίας και την ακολουθία του (ευνούχους και παλλακίδες, γραμματείς και ποιητές, ψαλμωδούς και προσωπογράφους, κόλακες, αυλικούς και υπηρέτες, σωματοφύλακες και γελωτοποιούς και πλήθος άλλων πιστών), αποθανατίστηκε απ’ τον ευνοούμενό του ζωγράφο σε μια θαυμαστή τοιχογραφία, με ωραία σχήματα και πλουσιότατους χρωματισμούς.
 
Κι όσον αφορά την εμφάνισή και τις βασικές ιδιότητες αυτού του “Θεού” και τις λατρευτικές συνήθειες των πιστών του, όλα αυτά παραμείνανε σχεδόν ανάλλαγα για αρκετές δεκαετίες ενός ταχύρυθμου σε αλλαγές αιώνα, που καθεμιά του δεκαετία, ισοδυναμούσε με αιώνες του παρελθόντος. Επί Αποικιοκρατίας, επί Δημοκρατίας, επί Δικτατορίας, επί ξένης Κατοχής… Μόνον όσον αφορά τις λατρευτικές συνήθειες, πρέπει οπωσδήποτε να σημειωθεί ότι από καιρό σε καιρό παρατηριόταν μια έξαρση σε τελετές ανθρωποθυσίας.
 
Τέλος αν θέλετε και τη δική μου προσωπική μαρτυρία για τον “Νέο Θεό”, εκείνην ενός απλού υπηρέτη, αρκεί να σας πω ότι μια μέρα που τον συνάντησα τυχαία σε κάποιον δαιδαλώδη διάδρομο, γαύγισε τόσο πολύ άγρια, ώστε παρ’ όλη την ευσέβεια και τον θαυμασμό που του είχα, αναγκάστηκα να πηδήξω να κρυφτώ πίσω απ’ την πρώτη πόρτα που βρέθηκε κοντά μου και να την κλείσω ερμητικά με φόρα. Κι από κείνη την ώρα, για καλό και για κακό κουβαλάω πάντα μαζί μου μια σύριγγα και μερικά φιαλίδια αντιλυσσικού ορρού, ώσπου να φτάσει με το πέρασμα των εποχών, το τέλος της κυνοκέφαλης δυναστείας.

Αρχαία Ελληνική Γραμματεία: ΗΣΙΟΔΟΣ - Θεογονία (507-564)

κούρην δ᾽ Ἰαπετὸς καλλίσφυρον Ὠκεανίνην
ἠγάγετο Κλυμένην καὶ ὁμὸν λέχος εἰσανέβαινεν.
ἡ δέ οἱ Ἄτλαντα κρατερόφρονα γείνατο παῖδα,
510 τίκτε δ᾽ ὑπερκύδαντα Μενοίτιον ἠδὲ Προμηθέα,
ποικίλον αἰολόμητιν, ἁμαρτίνοόν τ᾽ Ἐπιμηθέα·
ὃς κακὸν ἐξ ἀρχῆς γένετ᾽ ἀνδράσιν ἀλφηστῇσι·
πρῶτος γάρ ῥα Διὸς πλαστὴν ὑπέδεκτο γυναῖκα
παρθένον. ὑβριστὴν δὲ Μενοίτιον εὐρύοπα Ζεὺς
515 εἰς ἔρεβος κατέπεμψε βαλὼν ψολόεντι κεραυνῷ
εἵνεκ᾽ ἀτασθαλίης τε καὶ ἠνορέης ὑπερόπλου.
Ἄτλας δ᾽ οὐρανὸν εὐρὺν ἔχει κρατερῆς ὑπ᾽ ἀνάγκης,
πείρασιν ἐν γαίης πρόπαρ᾽ Ἑσπερίδων λιγυφώνων
ἑστηώς, κεφαλῇ τε καὶ ἀκαμάτῃσι χέρεσσι·
520 ταύτην γάρ οἱ μοῖραν ἐδάσσατο μητίετα Ζεύς.
δῆσε δ᾽ ἀλυκτοπέδῃσι Προμηθέα ποικιλόβουλον,
δεσμοῖς ἀργαλέοισι, μέσον διὰ κίον᾽ ἐλάσσας·
καί οἱ ἐπ᾽ αἰετὸν ὦρσε τανύπτερον· αὐτὰρ ὅ γ᾽ ἧπαρ
ἤσθιεν ἀθάνατον, τὸ δ᾽ ἀέξετο ἶσον ἁπάντῃ
525 νυκτός, ὅσον πρόπαν ἦμαρ ἔδοι τανυσίπτερος ὄρνις.
τὸν μὲν ἄρ᾽ Ἀλκμήνης καλλισφύρου ἄλκιμος υἱὸς
Ἡρακλέης ἔκτεινε, κακὴν δ᾽ ἀπὸ νοῦσον ἄλαλκεν
Ἰαπετιονίδῃ καὶ ἐλύσατο δυσφροσυνάων,
οὐκ ἀέκητι Ζηνὸς Ὀλυμπίου ὕψι μέδοντος,
530 ὄφρ᾽ Ἡρακλῆος Θηβαγενέος κλέος εἴη
πλεῖον ἔτ᾽ ἢ τὸ πάροιθεν ἐπὶ χθόνα πουλυβότειραν.
ταῦτ᾽ ἄρα ἁζόμενος τίμα ἀριδείκετον υἱόν·
καί περ χωόμενος παύθη χόλου, ὃν πρὶν ἔχεσκεν,
οὕνεκ᾽ ἐρίζετο βουλὰς ὑπερμενέι Κρονίωνι.
535 καὶ γὰρ ὅτ᾽ ἐκρίνοντο θεοὶ θνητοί τ᾽ ἄνθρωποι
Μηκώνῃ, τότ᾽ ἔπειτα μέγαν βοῦν πρόφρονι θυμῷ
δασσάμενος προύθηκε, Διὸς νόον ἐξαπαφίσκων.
τῷ μὲν γὰρ σάρκάς τε καὶ ἔγκατα πίονα δημῷ
ἐν ῥινῷ κατέθηκε, καλύψας γαστρὶ βοείῃ,
540 τοῖς δ᾽ αὖτ᾽ ὀστέα λευκὰ βοὸς δολίῃ ἐπὶ τέχνῃ
εὐθετίσας κατέθηκε, καλύψας ἀργέτι δημῷ.
δὴ τότε μιν προσέειπε πατὴρ ἀνδρῶν τε θεῶν τε·
«Ἰαπετιονίδη, πάντων ἀριδείκετ᾽ ἀνάκτων,
ὦ πέπον, ὡς ἑτεροζήλως διεδάσσαο μοίρας.»
545ὣς φάτο κερτομέων Ζεὺς ἄφθιτα μήδεα εἰδώς·
τὸν δ᾽ αὖτε προσέειπε Προμηθεὺς ἀγκυλομήτης,
ἦκ᾽ ἐπιμειδήσας, δολίης δ᾽ οὐ λήθετο τέχνης·
«Ζεῦ κύδιστε μέγιστε θεῶν αἰειγενετάων,
τῶν δ᾽ ἕλευ ὁπποτέρην σε ἐνὶ φρεσὶ θυμὸς ἀνώγει.»
550φῆ ῥα δολοφρονέων· Ζεὺς δ᾽ ἄφθιτα μήδεα εἰδὼς
γνῶ ῥ᾽ οὐδ᾽ ἠγνοίησε δόλον· κακὰ δ᾽ ὄσσετο θυμῷ
θνητοῖς ἀνθρώποισι, τὰ καὶ τελέεσθαι ἔμελλε.
χερσὶ δ᾽ ὅ γ᾽ ἀμφοτέρῃσιν ἀνείλετο λευκὸν ἄλειφαρ,
χώσατο δὲ φρένας ἀμφί, χόλος δέ μιν ἵκετο θυμόν,
555 ὡς ἴδεν ὀστέα λευκὰ βοὸς δολίῃ ἐπὶ τέχῃ.
ἐκ τοῦ δ᾽ ἀθανάτοισιν ἐπὶ χθονὶ φῦλ᾽ ἀνθρώπων
καίουσ᾽ ὀστέα λευκὰ θυηέντων ἐπὶ βωμῶν.
τὸν δὲ μέγ᾽ ὀχθήσας προσέφη νεφεληγερέτα Ζεύς·
«Ἰαπετιονίδη, πάντων πέρι μήδεα εἰδώς,
560 ὦ πέπον, οὐκ ἄρα πω δολίης ἐπελήθεο τέχνης.»
ὣς φάτο χωόμενος Ζεὺς ἄφθιτα μήδεα εἰδώς.
ἐκ τούτου δἤπειτα χόλου μεμνημένος αἰεὶ
οὐκ ἐδίδου μελίῃσι πυρὸς μένος ἀκαμάτοιο
θνητοῖς ἀνθρώποις οἳ ἐπὶ χθονὶ ναιετάουσιν·

***
Και ο Ιαπετός την κόρη του Ωκεανού με τους ωραίους αστραγάλους
πήρε γυναίκα του, την Κλυμένη, κι ανέβηκε μαζί της σε κοινό κρεβάτι.
Εκείνη τον Άτλαντα το γενναιόψυχο του γέννησε παιδί,
510 γέννησε και το μεγαλοφάνταστο Μενοίτιο και τον Προμηθέα,
τον εύστροφο με τους ποικίλους δόλους, και τον Επιμηθέα τον ασυλλόγιστο,
που έγινε του κακού η αρχή για τους θνητούς τους σιτοφάγους.
Αφού πρώτος αυτός υποδέχτηκε την πλασμένη από το Δία γυναίκα,
την παρθένα. Τον υβριστή Μενοίτιο ο Δίας που μακριά ηχεί
στο έρεβος ξαπέστειλε χτυπώντας τον με τον γεμάτο αιθάλη κεραυνό
για την αλαζονεία του και την υπεροπτική του ανδρεία.
Κι ο Άτλας τον πλατύ ουρανό βαστά με το κεφάλι και τα χέρια του τ᾽ ακάματα
σε κρατερή ανάγκη υποταγμένος, στα πέρατα στέκοντας της γης,
μπροστά απ᾽ τις Εσπερίδες τις γλυκόφωνες.
520 Γιατί αυτόν τον κλήρο τού μοίρασε ο συνετός ο Δίας.
Και μ᾽ αλυσίδες έδεσε πιεστικές τον Προμηθέα τον πολυμήχανο,
μ᾽ αφόρητα δεσμά, αφού τα πέρασε απ᾽ τη μέση ενός κίονα,
και μακροφτέρουγο σήκωσε εναντίον του αετό. Κι αυτός
του ᾽τρωγε το αθάνατο συκώτι, μα εκείνο τη νύχτα αύξαινε
από παντού το ίδιο, όσο τη μέρα ολόκληρη του ᾽τρωγε το μακροφτέρουγο πουλί.
Κι αυτόν τον αετό ο γιος της Αλκμήνης της καλοστράγαλης ο δυνατός,
ο Ηρακλής, τον σκότωσε και τούτη την κακιά αρρώστια απομάκρυνε
από το γιο του Ιαπετού κι από τις στεναχώριες του τον ελευθέρωσε,
όχι χωρίς τη θέληση του Δία που κυβερνά ψηλά,
530 για να ᾽ναι η δόξα του Ηρακλή του Θηβογέννητου
ακόμη πιο πολλή από πριν πάνω στη γη που πλήθος τρέφει ανθρώπους.
Αυτήν σεβόμενος τιμούσε το γιο του τον επιφανή.
Και την οργή του που ᾽χε πριν την έπαψε, κι ας ήταν θυμωμένος
που ο Προμηθέας τον παντοδύναμο το γιο του Κρόνου παράβγαινε στις γνώμες.
Γιατί όταν οι θεοί και οι θνητοί οι άνθρωποι χώριζαν μεταξύ τους
στη Μηκώνη, τότε μεγάλο βόδι με πρόθυμη ψυχή ο Προμηθέας
μοίρασε και παράθεσε, του Δία το νου να εξαπατήσει προσπαθώντας.
Για το Δία τις σάρκες και τα πλούσια σε λίπος σπλάχνα
μες στο πετσί τα έβαλε και με του βοδιού την κοιλιά τα σκέπασε.
540 Για τους ανθρώπους τα άσπρα του βοδιού οστά τακτοποιώντας τα με δόλια
τέχνη τα παρέθεσε, αφού με λίπος τα κάλυψε λευκό.
Τότε του είπε ο πατέρας των θεών και των ανθρώπων:
«Γιε του Ιαπετού, απ᾽ όλους τους άρχοντες επιφανέστερε,
καλέ μου, πόσο μεροληπτικά χώρισες τις μερίδες!»
Έτσι είπε ο Δίας που αθάνατες σκέψεις έχει περιπαίζοντάς τον.
Κι ο Προμηθέας πάλι ο δολοπλόκος τού απάντησε,
με ήσυχο μειδίαμα, και το πανούργο τέχνασμά του δεν το ξέχασε:
«Δία ενδοξότατε, μέγιστε απ᾽ τους αιώνιους θεούς,
από τις δυο μερίδες διάλεξε όποια η καρδιά σου μες στα στήθη σε προστάζει.»
550 Έτσι είπε και δόλια σχέδια είχε. Κι ο Δίας που αθάνατες σκέψεις έχει
κατάλαβε κι ο δόλος δεν του ξέφυγε. Πρόβλεπε όμως στην καρδιά του συμφορές
για τους θνητούς ανθρώπους που έμελλε να γίνουν.
Και με τα δυο του χέρια σήκωσε το λευκό το λίπος,
θύμωσε μες στα σπλάχνα του κι οργή τού ήρθε στην καρδιά του,
σαν είδε κόκαλα βοδιού λευκά με το δόλιο τέχνασμα.
Και από τότε πάνω στη γη τα γένη των ανθρώπων
στους αθανάτους καίνε οστά λευκά επάνω στους ευωδιαστούς βωμούς.
Κι ο Δίας που τα νέφη συγκεντρώνει του είπε βαριά θλιμμένος:
«Γιε του Ιαπετού, που απ᾽ όλους πιο οξύνους είσαι,
560 καλέ μου, λοιπόν τη δόλια τέχνη σου δεν ξέχασες ακόμα.»
Έτσι είπε ο Δίας, που αθάνατες σκέψεις έχει, οργισμένος.
Και στο εξής την οργή του πάντα δίχως να ξεχνά
δεν έδινε πλέον στις μελιές τη δύναμη της ακάματης φωτιάς
για τους θνητούς ανθρώπους που κατοικούν πάνω στη γη.