Ένα αρχαιοελληνικό ρητό έλεγε «μηδένα προ του τέλους μακάριζε», δηλαδή «μην αποκαλείς κανέναν ευτυχισμένο προτού δεις το τέλος του». Ήταν μια ρήση του Σόλωνα, Αθηναίου άρχοντα και ενός από τους επτά σοφούς των αρχαίων Ελλήνων.Κάποτε επισκέφθηκε τον βαθύπλουτο βασιλιά της Λυδίας, Κροίσο. Ο Κροίσος ήθελε ο Σόλων να συμφωνήσει μαζί του πως εκείνος, ο Κροίσος δηλαδή, ήταν ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος του κόσμου. Ενοχλήθηκε που ο Σόλων διάλεξε αντί για εκείνον έναν απλό Αθηναίο πολίτη, τον Τέλλο, ο οποίος έζησε πολλά χρόνια, πρόλαβε να δει όλα τα εγγόνια του, που επιβίωσαν, και ο ίδιος πέθανε πολεμώντας για την πατρίδα του, την οποία υπεραγαπούσε. Αυτό που ήθελε να πει ο Σόλων ήταν ότι η κακοτυχία μάς πλήττει ανά πάσα στιγμή και πως η απόλυτη ευτυχία ενός ανθρώπου δεν μπορεί να εκτιμηθεί παρά μόνο μετά τον θάνατό του. Αυτό τελικά απέβη τρομακτικά πρoφητικό: πολύ σύντομα ο γιος του Κροίσου σκοτώθηκε στο κυνήγι, η σύζυγός του αυτοκτόνησε και ο ίδιος έχασε το βασίλειό του ηττημένος από τους Πέρσες. Ο Αριστοτέλης αναφέρει το δίδαγμα του Σόλωνα και το επικροτεί υπό την έννοια ότι απαιτεί να σκεφτόμαστε το μέλλον μας και πώς θα αντιμετωπίσουμε τις προκλήσεις που αυτό μας επιφυλάσσει.
Η συμβουλή του Σόλωνα «κοίτα το τέλος» είναι πάντα επίκαιρη. Δεν έχει σημασία αν είμαστε έφηβοι που μόλις τώρα αρχίζουμε να σχεδιάζουμε τη ζωή μας ή ένας εξουθενωμένος μεσήλικας επαγγελματίας ή ένας συνταξιούχος που θέλει να ρουφήξει σαν το μεδούλι τα χρόνια που του απομένουν. Κανένας μας δεν θέλει να στοιχειώνεται στην επιθανάτια κλίνη του είτε από την ενοχή είτε από τη γνώση ότι υπήρχε κάτι που δεν κατάφερε επειδή απλώς φοβόταν υπερβολικά να το προσπαθήσει. Το 2012 η Μπρόνι Γουέρ, μια νοσηλεύτρια παρηγορικής περίθαλψης που φρόντισε πολλούς ανθρώπους στις τελευταίες εβδομάδες της ζωής τους, εξέδωσε μια συγκινητική αναφορά των πιο συνηθισμένων λόγων μεταμέλειας που τις εξέφρασαν. Αυτοί εναρμονίζονται με θαυμαστό τρόπο με τις παγίδες που ο Αριστοτέλης μας συμβουλεύει να αποφεύγουμε καθώς δημιουργούμε ευτυχία σε όλη τη διάρκεια της ζωής μας. Οι άνθρωποι λένε «εύχομαι να είχα επιτρέψει στον εαυτό μου να είναι πιο ευτυχισμένος», αναγνωρίζοντας έτσι ότι, κατά κάποιο τρόπο, είχαν την ευκαιρία να είναι αυτάρκεις και να επιλέξουν να συναντήσουν την προσωπική ευτυχία τους. Εύχονται να είχαν προσπαθήσει περισσότερο με τις φιλίες τους (μία από τις πιο σημαντικές αρχές του Αριστοτέλη). Αλλά ο πιο συχνός λόγος μεταμέλειας που εκφράζουν οι μελλοθάνατοι είναι ο εξής: «Εύχομαι να είχα το θάρρος να ζήσω μια ζωή ειλικρινή απέναντι στον εαυτό μου και όχι τη ζωή που οι άλλοι προσδοκούσαν από εμένα».
ΔΕΣ:
Σόλων: Ο σοφός που πολέμησε την υπερβολή
ΣΟΛΩΝ – Ο ΠΟΙΗΤΗΣ ΤΗΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ
Δεν υπάρχουν σχόλια :
Δημοσίευση σχολίου