Τρίτη 7 Αυγούστου 2018

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΑΙΣΧΥΛΟΣ - Εὐμενίδες (996-1020)

ΧΟ. ‹χαίρετε,› χαίρετ᾽ ἐν αἰσιμίαισι πλούτου. [στρ. γ]
χαίρετ᾽ ἀστικὸς λεώς,
ἴκταρ ἥμενοι Διός,
παρθένου φίλας φίλοι
1000 σωφρονοῦντες ἐν χρόνῳ.
Παλλάδος δ᾽ ὑπὸ πτεροῖς
ὄντας ἅζεται πατήρ.

ΑΘ. χαίρετε χὐμεῖς· προτέραν δ᾽ ἐμὲ χρὴ
στείχειν θαλάμους
1005 ἀποδείξουσαν πρὸς φῶς ἱερὸν
τῶνδε προπομπῶν. ἴτε καὶ σφαγίων
τῶνδ᾽ ὑπὸ σεμνῶν κατὰ γῆς σύμεναι
τὸ μὲν ἀτηρὸν χωρὶς κατέχειν,
τὸ δὲ κερδαλέον
πέμπειν πόλεως ἐπὶ νίκῃ.
1010 ὑμεῖς δ᾽ ἡγεῖσθε, πολισσοῦχοι
παῖδες Κραναοῦ, ταῖσδε μετοίκοις.
εἴη δ᾽ ἀγαθῶν
ἀγαθὴ διάνοια πολίταις.

ΧΟ. χαίρετε, χαίρετε δ᾽ αὖθις, ἐπεὶ διπλοίζω, [ἀντ. γ]
1015 πάντες οἱ κατὰ πτόλιν,
δαίμονές τε καὶ βροτοί·
Παλλάδος πόλιν νέμον-
τες μετοικίαν τ᾽ ἐμὴν
εὐσεβοῦντες οὔτι μέμ-
1020 ψεσθε συμφορὰς βίου.

***
ΧΟΡΟΣ
Χαίρετε, χαίρετε μέσα
στα πλούτη και στην ευτυχία,
χαίρε της πολιτείας λαέ
που φίλος, κάθεσαι κοντά
στη φίλη σου κόρη του Δία
1000 κι η γνώση πάντα σ᾽ οδηγά.
Όσους σκεπάζουν της Παλλάδος τα φτερά
σέβεται κι ο πατέρας της ο Δίας.

ΑΘΗΝΑ
Και σεις χαίρετε· τώρα θα πάω εγώ εμπρός
να σας δείξω τα σπίτια που θα ᾽χετ᾽ εδώ.
ενώ αυτή θα μας φέγγει η ιερή συνοδειά.
Προχωρείτε μ᾽ αυτά τα καθάρια σφαχτά
κι απ᾽ τη γη που θα μπείτε, το κάθε κακό
μακριά μας κρατάτε, και στέλλετ᾽ εδώ
μόνο ό,τ᾽ είναι καλό
και για δόξα της χώρας.
1010 Και λοιπόν, Κραναΐδες, τις ξένες που εδώ
στη δική σας την πόλη θα μένουνε πια
προβοδίστε τις· κι είθε ο λαός μου καλή
στο καλό να ᾽χει πάντα τη γνώμη.

ΧΟΡΟΣ
Χαίρετε, χαίρετε πάλι,
— ξανά τις ευχές δευτερώνω —
όλ᾽ οι θεοί κι όλ᾽ οι θνητοί
όσ᾽ είστε μες στην πόλη αυτή
πόχ᾽ η Θεά η Παλλάδα θρόνο·
κι αν σέβεστε τη ξένη εμέ
συγκάτοική σας, δε θενά ᾽χετε ποτέ
1020 παράπονο της τύχης, στη ζωή σας.

Ωραίοι άνθρωποι, υπάρχουν ακόμα εκεί έξω

Ωραίοι άνθρωποι! Πού; Γύρω σου! Θα τους καταλάβεις! Θα σε νιώσουν και οι ίδιοι. Και αν τους βρεις πλησίασέ τους. Θα γεμίσει η ψυχή σου αισιοδοξία και χαμόγελα γιατί τα εκπέμπει το φωτεινό τους βλέμμα. Ναι, είναι αυτοί που θα σε κοιτάξουν βαθιά στα μάτια και θα σου μεταφέρουν όλα τα θετικά συναισθήματα κι ας πονά η δική τους η καρδούλα!

Ακτινοβολούν σου λέω! Η ομορφιά της ψυχής τους αναδύεται και λούζει την εξωτερική τους εμφάνιση -όποια κι αν είναι αυτή! Ζουν για να αγαπούν και μάλιστα ειλικρινά. Είναι πάντα καλοπροαίρετοι κι ίσως γι’ αυτό παρεξηγήσιμοι.

Παρατήρησε λίγο. Είναι αυτοί που τρέχουν να σηκώσουν όσους γονάτισε η ζωή και να τους συμπαρασταθούν. Η προσφορά είναι η κινητήρια δύναμή τους. Γι’ αυτό είναι ωραίοι άνθρωποι!

Θα τους ξεχωρίσεις γιατί είναι ευγενικοί και μιλούν όμορφα. Έχουν ωραίους τρόπους, σέβονται, δεν προσβάλλουν.

Δε χάνουν εύκολα το κουράγιο τους και παλεύουν με το κεφάλι ψηλά ενάντια στα δύσκολα. Γι’ αυτό είναι ωραίοι άνθρωποι. Είναι αγωνιστές με περίσσια ανθρωπιά.

Δες λίγο προσεκτικά. Είναι δίπλα σου. Υπάρχουν. Θα τους βρεις. Μην απορήσεις με την τύχη σου για το λαχείο αυτό. Απλά το αξίζεις και δεν το έχεις πιστέψει. Κράτησέ τους στη ζωή σου και είναι σίγουρο πως μόνο ωραία πράγματα μπορείς να κάνεις μαζί τους.

Κι αν δεν τους εντοπίσεις εύκολα, μην απογοητευτείς! Θα σε πλησιάσουν αυτοί. Γιατί κι αυτοί το ίδιο πιστεύουν για σένα αλλά διστάζουν. Είναι και διακριτικοί. Ωραίοι άνθρωποι σου λέω!

Κάθε ιστορία αγάπης ξεχωριστή

Η αγάπη ορίζεται ως ένα συναίσθημα έντονης στοργής και προσωπικής αφοσίωσης. Η επιθυμία για ρομαντική αγάπη είναι ο έρωτας. Κι ιστορία αγάπης είναι εκείνο το ειδύλλιο μεταξύ δύο ανθρώπων που αγαπιούνται ή κάποτε αγαπήθηκαν.

Ίσως από νωρίς τα πρότυπά σου για το πώς πρέπει να μοιάζει μια ιστορία αγάπης να περιστρέφονταν γύρω απ’ τον Τιτανικό, τον Τζακ και τη Ρόουζ. Αυτή σίγουρα ήταν μία δυνατή ιστορία αγάπης· δύο άνθρωποι που πάλεψαν για τον έρωτά τους, για να πετύχουν το αδύνατο και να προσπαθήσουν μέχρι θανάτου να είναι μαζί. Κάπως έτσι, σκέφτεσαι, πρέπει να μοιάζει μια ξεχωριστή, μια αληθινή, ιστορία αγάπης. Κι όμως, όχι· κάθε ιστορία αγάπης είναι μοναδική και δε χρειάζεται το δράμα για να στο επιβεβαιώσει.

Απ’ τη μία έχουμε αυτές τις ιστορίες που κάνουν φασαρία, που οι πρωταγωνιστές της τσαλακώνονται συνέχεια, γίνονται το επίκεντρο του περίγυρού τους, μαλώνουν και παθιάζονται μέσα από αυτή τη βαβούρα. Κάποιοι θα σκεφτούν πως τέτοιοι χαρακτήρες, που συγκρούονται συνεχώς, πρέπει να απομακρυνθούν, πόσο μάλλον δε να μη βρίσκονται σε σχέση, για το κοινό καλό. Κι όμως, κανένας δεν μπορεί να κρίνει το πώς γουστάρει να αναλώνεται ο άλλος στην προσωπική του ζωή. Υπάρχουν άνθρωποι που, όντως, αναζητούν τις εντάσεις και τρέφουν το πάθος τους για τον άλλο μέσα από αυτές.

Απ’ την άλλη, οι σχέσεις οι ήρεμες, οι χαλαρές, αυτές που κυλάνε από μόνες τους. Σε αυτές, οι πρωταγωνιστές αναζητούν την ψυχική ηρεμία, την ξεκούραση. Η επικοινωνία και το συναίσθημα θα κυλάνε αβίαστα και χωρίς να χρειάζεται τα δύο πρόσωπα να παλέψουν για να αποφασίσουν για το χρώμα του καναπέ ή τον προορισμό των διακοπών. Οι έντονες συζητήσεις κι οι καβγάδες τους προκαλούν πονοκέφαλο και δυσφορία.

Εννοείται, δε, πως αυτές οι δύο γενικές κατηγορίες δε φτάνουν να συμπεριλάβουν την κάθε ιστορία αγάπης που γεννήθηκε ποτέ κι αυτό γιατί όλες είναι αληθινά ξεχωριστές, μιας κι αποτελούνται από συνδυασμούς ανθρώπων μοναδικών. Είναι οι ζηλιάρηδες που τα μπλέξανε, οι αστείοι που τους αρέσει να ρεζιλεύονται και να σπάνε πλάκα ο ένας με τον άλλο, οι γκρινιάρηδες που το παράπονο το βρίσκουν χαριτωμένο, οι πιο κυριλέ που θέλουν να βλέπουν ο ένας τον άλλο στολισμένους και στην πένα, οι αντίθετοι απ’ τους προαναφερθέντες, οι πιο μοδάτοι που θα κυκλοφορούν λες και πάνε σε φωτογράφιση κι αμέτρητοι άλλοι.

Τόσα διαφορετικά ζευγάρια, τόσες διαφορετικές ιστορίες αγάπης. Σπουδαίοι, λοιπόν, είναι όλοι οι έρωτες· ακόμα κι αυτοί της διπλανής πόρτας που ίσως εσένα να σου φαίνονται βαρετοί, γιατί για εκείνους δεν είναι. Και σημασία έχει πώς νιώθουν οι πρωταγωνιστές του κάθε love story. Μια όμορφη ιστορία αγάπης δε χρειάζεται το δράμα, την περίπλοκη αρχή ή τις δυσκολίες στο ενδιάμεσο, προκειμένου να θεωρηθεί σημαντική. Κι εκείνες που ξεκίνησαν απλά από μία φιλία, από ένα επαγγελματικό meeting ή ακόμη κι απ’ το facebook, θα είναι μοναδικές όσο οι εμπλεκόμενοι παραμένουν αγαπημένοι. Και το «αγαπημένοι» δεν προϋποθέτει καν πως θα είναι ακόμα μαζί· πολλές δυνατές ιστορίες αγάπης κράτησαν λίγο και τελείωσαν άδοξα.

Μοναδικός δεν είναι ο έρωτας που φιγουράρει στις οθόνες μας, κάνοντάς σε να νομίζεις πως πρέπει να μπλέξεις με μαφία ή να σε σώσουν από σίγουρο πνιγμό σε ναυάγιο για να έχεις μια ιστορία να λες. Ούτε χρειάζεται να παλέψεις με τέρατα ή να οδηγήσεις ελικόπτερο πάνω από ηφαίστειο που εκρήγνυται για να αποδείξεις την αγάπη σου και το τι αυτή αξίζει. Στην αληθινή ζωή, ένα μπουκέτο λουλούδια και μια αγκαλιά, η εκδήλωση συναισθημάτων αληθινών κι αμοιβαίων αρκούν.

Παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους και επαφή µε τη φύση

Το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους είναι πολύ σηµαντικό καθώς συµβάλλει στη νοητική, κοινωνική και αισθησιοκινητική ανάπτυξη των παιδιών. Παρά τη µεγάλη του σηµασία, όµως, τα τελευταία χρόνια φαίνεται πως τα παιδιά παίζουν έξω όλο και λιγότερο. Κάποιοι ειδικοί υποστηρίζουν ότι η µείωση του παιχνιδιού σε εξωτερικούς χώρους, και ιδιαίτερα στη φύση, έχει σοβαρές επιπτώσεις στην υγεία των παιδιών.
 
Τα παιδιά περνούν πολύ χρόνο µπροστά σε οθόνες και σε κλειστούς χώρους, εν µέρει επειδή δεν επιτρέπεται να παίζουν ελεύθερα σε εξωτερικούς χώρους. Όταν τους επιτρέπεται, συχνά δεν βρίσκουν κατάλληλους χώρους και οµάδες άλλων παιδιών για να παίξουν. Σε πρόσφατη διεθνή έρευνα (Dorothy, 2009), το 54% των µητέρων κατέταξαν το να παίζουν έξω, σε µια παιδική χαρά ή το πάρκο, µεταξύ των δραστηριοτήτων που έκαναν τα παιδιά τους πιο ευτυχισµένα. Το εξωτερικό παιχνίδι ξεπέρασε όλες τις άλλες δραστηριότητες, συµπεριλαµβανοµένης της τηλεόρασης (41%) και της χρήσης ηλεκτρονικών παιχνιδιών (19%). Μια άλλη έρευνα (Clarke, 2010) έδειξε ότι το 89% των παιδιών προτιµάει το υπαίθριο παιχνίδι µε τους φίλους του παρά την τηλεόραση.
 
Τα παραπάνω στοιχεία επιβεβαιώνουν αυτό που οι περισσότεροι γνωρίζουµε ενστικτωδώς, πως τα παιδιά έχουν τη διάθεση και την επιθυµία να παίζουν σε εξωτερικούς χώρους. Έρευνες δείχνουν, όµως, πως πέρα από τον περιορισµό των κατάλληλων εξωτερικών χώρων παιχνιδιού, κυρίως στις πόλεις, το παιχνίδι έξω έχει µειωθεί και λόγω κάποιων δυσλειτουργικών αντιλήψεων των ενηλίκων. Σύµφωνα µε τους Sutterby και Frost (2002) πάρα πολλοί εκπαιδευτικοί, πολιτικοί και γονείς πιστεύουν ότι το παιχνίδι σε εξωτερικό χώρο παίρνει πολύ χρόνο σε σχέση µε τις ακαδηµαϊκές δραστηριότητες. Έτσι το διάλειµµα και το µάθηµα της φυσικής αγωγής σε πολλά σχολεία έχει περιοριστεί ή έχει εντελώς εξαλειφθεί. Επίσης, συχνά οι ενήλικες αποφεύγουν να εκθέτουν τα παιδιά σε παιχνίδι έξω λόγω φόβων πως τα παιδιά θα κρυώσουν, θα λερωθούν, θα χτυπήσουν ή θα εκτεθούν σε µικρόβια.
 
Παιχνίδι σε φυσικό και διαµορφωµένο εξωτερικό περιβάλλον
Υπάρχουν δυο διαφορετικά ήδη εξωτερικών χώρων για παιχνίδι: το φυσικό περιβάλλον και το διαµορφωµένο περιβάλλον. Σίγουρα υπάρχουν διάφορες σε αυτά τα δύο περιβάλλοντα, αλλά και τα δύο µε τον τρόπο τους συµβάλλουν στην ανάπτυξη του παιδιού, καθώς η ποικιλοµορφία του εξωτερικού περιβάλλοντος επιδρά στη συµπεριφορά και ενισχύει τις ευκαιρίες για δηµιουργικότητα, για µάθηση και για ανάπτυξη. Έρευνες στη Νορβηγία (Fjortoft and Sageie, 2000) κατέληξαν στο συµπέρασµα ότι η δοµή του εξωτερικού περιβάλλοντος έχει άµεση σχέση µε τον τύπο του παιχνιδιού που θα επιλέξουν τα παιδιά.
 
Παιχνίδι στο φυσικό περιβάλλον
Το παιχνίδι στο φυσικό περιβάλλον είναι το λιγότερο διερευνηµένο. Αφορά χώρους που δεν έχουν διαµορφωθεί από ανθρώπους, δηλαδή δάση, λιβάδια, παραλίες, ποτάµια, λίµνες κ.λπ. Οι ειδικοί δεν εστιάζονται την έκταση του χώρου, άρα µπορεί να είναι από ένα µικρό ρέµα, µέχρι η πλαγιά ενός βουνού.
 
Ο τρόπος που οι ενήλικες και τα παιδιά αντιλαµβάνονται το φυσικό περιβάλλον είναι διαφορετικός.Οι ενήλικες «βλέπουν» το περιβάλλον πιο µακροσκοπικά ενώ τα παιδιά πιο µικροσκοπικά. Για παράδειγµα, ο ενήλικας µπορεί να επιλέξει ένα σηµείο χάρη στην όµορφη θέα ή στην ποικιλία του τοπίου, ενώ τα παιδιά µπορεί να εστιαστούν σε πολύ συγκεκριµένο σηµείο του περιβάλλοντος, για παράδειγµα σε µια µυρµηγκοφωλιά, σε έναν κορµό δέντρου ή σε µια λακκούβα µε νερό. Τα παιδιά αντιλαµβάνονται το περιβάλλον πιο λειτουργικά, ως χώρο για παιχνίδι, ενώ οι ενήλικες το βλέπουν πιο πολύ από την αισθητική οπτική. Αυτό πρέπει να το έχουµε υπόψη µας, όταν είµαστε µε τα παιδιά στη φύση ή όταν σχεδιάζουµε µια γωνιά παιχνιδιού.
 
Ο Richard Louv στο βιβλιο του Last Child in the Woods: Saving Our Children from Nature-Deficit Disorder υποστηρίζει ότι είναι σηµαντικό τα παιδιά να παίζουν σε εξωτερικούς χώρους και υποστηρίζει ότι η µείωση του παιχνιδιού στο φυσικό περιβάλλον έχει αρνητικές επιπτώσεις στην την υγεία των παιδιών, χρησιµοποιώντας µάλιστα τον όρο «διαταραχές εξαιτίας της αποµάκρυνσης από τη φύση». Υποστηρίζει ότι τα παιδιά στη φύση βρίσκουν ελευθερία, φαντασία και ιδιωτικότητα, φτιάχνουν έναν κόσµο που ξεχωριστός από τον κόσµο των ενηλίκων και πολλές φορές φαντασιακό. Η ποικιλία των αισθητηριακών ερεθισµάτων που υπάρχει στη φύση δεν µπορεί να αναπαραχθεί ή να αντιγραφεί σε κατασκευασµένα περιβάλλοντα.
 
Παιχνίδι σε διαµορφωµένο εξωτερικό περιβάλλον
Οι Bixler και Floyd (1997) υποστηρίζουν ότι µερικές φορές η φύση µπορεί να είναι «άβολη» για αρκετούς ενήλικες και παιδιά που έχουν συνηθίσει τη ζωή στη πόλη και οι τοποθεσίες µε κατασκευασµένο εξωτερικό περιβάλλον δίνουν στα παιδιά την δυνατότητα να παίξουν έξω µε περισσότερη «ασφάλεια» από ό,τι σε ένα δάσος ή σε ένα λιβάδι. Για να ισχύει κάτι τέτοιο, όµως, το περιβάλλον πρέπει να έχει διαµορφωθεί έτσι ώστε να προσφέρει παρόµοιες ευκαιρίες µε τον φυσικό χώρο, κάτι που, δυστυχώς, τις περισσότερες φορές δεν συµβαίνει.
 
Για τα παιδιά, ο χώρος της αυλής, του παιδικού σταθµού ή και του σχολείου αποτελεί τον πιο σηµαντικό εξωτερικό και διαµορφωµένο χώρο για παιχνίδι.
 
Είναι σηµαντικό να συµπεριλαµβάνουµε και φυσικά στοιχεία στους διαµορφωµένους εξωτερικούς χώρους. Έχει παρατηρηθεί ότι οι αυλές µε πράσινο ενισχύουν το συνεργατικό παιχνίδι έναντι του ανταγωνιστικού. Σύµφωνα µε τους Dyment and Bell’s «οι αυλές έγιναν πιο ειρηνικές και αρµονικές όταν προστέθηκαν τέτοια στοιχεία πρασίνου».
 
Αυτά τα στοιχεία «πρασίνου» µπορεί να είναι κάτι σχετικά απλό, όπως κάποια δέντρα, ένα µικρό παρτέρι, γλάστρες ή κάτι πιο πολύπλοκο.
 
Εισάγοντας στοιχεία «πρασίνου» τα παιδιά έχουνε περισσότερες επιλογές για δραστηριότητες, ανάλογα µε τις ανάγκες τους και τα ενδιαφέροντα τους. Άλλα παιδιά µπορεί να σκαλίζουν, αλλά να ποτίζουν, άλλα να φυτεύουν κ.λπ.
 
Η αξία του παιχνιδιού σε εξωτερικούς χώρους
 Ένα σηµαντικό πρόβληµα είναι, όπως έχει προαναφερθεί, η διαφορετική στάση που έχουν οι ενήλικες και τα παιδιά για τη σηµασία του παιχνιδιού. Όλοι συµφωνούν ότι τα παιδιά πρέπει να παίζουν έξω, όµως συχνά η πραγµατικότητα απέχει από τη θεωρία. Το παιχνίδι στον εξωτερικό χώρο, είτε στη φύση είτε σε διαµορφωµένους χώρους, είναι όµως θεµελιώδες για την ανάπτυξη των παιδιών.
 
Το παιχνίδι σε εξωτερικό χώρο προσφέρει στα παιδιά ποικιλία περιβαλλοντικών ερεθισµάτων, που συµβάλλουν στην καλύτερη υγεία τους, την αύξηση της φυσικής τους δραστηριότητας, την ανάπτυξη της αισθητηριακής τους επεξεργασίας, τη βελτίωση των κινητικών τους δεξιοτήτων, τη ρύθµιση της διέγερσής τους, την ανάπτυξη του πειραµατισµού, καθώς και την κοινωνικότητά τους.
 
Το εξωτερικό περιβάλλον, είτε αυτό είναι κατασκευασµένο είτε φυσικό, είναι σηµαντικό για την ανάπτυξη των παιδιών και αυτό θα πρέπει να λαµβάνεται υπόψη στον προγραµµατισµό και το σχεδιασµό, τόσο σε τοπικό όσο και σε εθνικό επίπεδο.
 
Το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους, ειδικά για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας, είναι πολύ σηµαντικό καθώς βοηθάει στην ανάπτυξη τοµέων όπως:
  • η περιέργεια
  • η εξερεύνηση
  • η ανάληψη ρίσκου και η αξιολόγησή του
  • ο συντονισµός των αδρών και λεπτών κινήσεων
  • η αισθητηριακή επεξεργασία
  • η συγκέντρωση
  • η αυτορρύθµιση
  • η ικανότητα απορρόφησης πληροφοριών
  • η κοινωνικοποίηση 
 Το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους και ιδιαίτερα στη φύση προσφέρει:
 
Σωµατική υγεία
Βοηθάει στην καλή σωµατική υγεία και πιο ειδικά στην καταπολέµηση της παιδικής παχυσαρκίας και την πρόληψη του διαβήτη και των καρδιαγγειακών παθήσεων. Επίσης το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους λειτουργεί προληπτικά για δυσκολίες όρασης, όπως η µυωπία.
 
Ψυχική υγεία
Ειδικοί συνδέουν το παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους, και ιδιαίτερα στη φύση, µε βελτίωση της διάθεσης και της συµπεριφοράς των παιδιών, για παράδειγµα σε παιδιά µε δυσκολίες προσοχής και υπερκινητικότητας.
 
Χαρά και ευχαρίστηση
Όπως έχει πει και ο Nuffield (στο Warlde, 2003) «η καλύτερη προετοιµασία για την ενήλικη ζωή είναι να έχουµε µια γεµάτη και ευχάριστη παιδική ηλικία». Οι περισσότερες χαρούµενες αναµνήσεις που έχουµε από την παιδική µας ηλικία είναι συνήθως από παιχνίδι σε εξωτερικούς χώρους.
 
Γνωριµία µε τον κόσµο
Η µάθηση στο εξωτερικό περιβάλλον είναι πιο αποτελεσµατική και πιο διασκεδαστική. Τα παιδιά µπορούν να µάθουν αριθµητική, γλώσσα, φυσική, χηµεία, οικολογία και πολλά άλλα, ενώ έρχονται σε επαφή µε τη φύση. Τα παιδιά έτσι µαθαίνουν µε βιωµατικό τρόπο, συγκεντρώνονται καλύτερα και µπορούν να θυµούνται περισσότερες πληροφορίες, επειδή µαθαίνουν µε τρόπο που έχει νόηµα.
 
Μάθηση για τον εαυτό τους και το περιβάλλον
Μαθαίνουν για τις συναισθηµατικές τους ικανότητες και τις σωµατικές τους ικανότητες. (Πόσο ψηλά µπορώ να ανέβω; Τι θα γίνει άµα πέσω;) Μαθαίνουν για την αξία του φυσικού περιβάλλοντος και για τη θέση του ανθρώπου στο περιβάλλον.
 
Ενίσχυση διαφορετικών ειδών παιχνιδιού
 
Κινητικό παιχνίδι.
Ιδιαίτερα για τα παιδιά προσχολικής ηλικίας πρέπει να υπάρχει δυνατότητα να εµπλακούν σε κινητικές δραστηριότητες, όπως το να κυλιστούν στο έδαφος, να συρθούν, να τρέξουν, να αναρριχηθούν και να αιωρηθούν σε κούνιες.
 
Κοινωνικό παιχνίδι
Τα παιδιά χρειάζονται πολλές ευκαιρίες σε εξωτερικό χώρο για να εξασκήσουν και να βελτιώσουν την κοινωνικές τους δεξιότητες και ικανότητες, όπως να σπρώχνουν κάποιον στη κούνια, να µοιράζονται τα παιχνίδια στην αµµοδόχο, να συναποφασίζουν τους κανόνες σε ένα παιχνίδι. ∆ραστηριότητες όπως η κηπουρική, η παρατήρηση του καιρού, ένα πικνίκ στην αυλή είναι δραστηριότητες που βοηθούν στο κοινωνικό παιχνίδι.
 
Παιχνίδι φαντασίας
Η αυλή είναι καλό να περιλαµβάνει κατασκευές που τα παιδιά θα µπορούν να αλλάξουν, να προσαρµόσουν και να τις κάνουν όπως θέλουν, σύµφωνα µε ό,τι έχουν φανταστεί. Αυτές οι κατασκευές ενισχύουν το πλούσιο φανταστικό παιχνίδι των παιδιών. Αυτό µπορεί να επιτευχθεί µε απλά, χωρίς κόστος υλικά, όπως χαρτόκουτα, µονωτική ταινία, µπογιές, υφάσµατα κ.λπ., για να φτιάξουν τα παιδιά ένα σπίτι, ένα κάστρο ή έναν πύραυλο.
 
Παιχνίδι µε κανόνες
Παιχνίδια όπως το κυνηγητό, το κρυφτό, τα παιχνίδια µε µπάλα είναι σχεδιασµένα για εξωτερικούς χώρους. Παιχνίδια όπως το κουτσό ή το λάστιχο, που µπορούν να παιχτούν και σε περιορισµένους εξωτερικούς χώρους. Να επιτρέπουµε στα παιδιά να είναι παιδιά Να κάνουν αυτά που τους αρέσουν, να πηδάνε, να τρέχουν, να φωνάζουν, να κρύβονται, να πετάνε πράγµατα Οι παραπάνω δραστηριότητες δεν µπορούν να γίνουν σε κλειστούς χώρους. Το παιχνίδι έξω καλύπτει τις βασικές ανάγκες των παιδιών για ελευθερία, περιπέτεια, πειραµατισµό, ανάληψη ρίσκου κ.λπ. (Greenman, 1993).
 
Καλές πρακτικές για γονείς:
 
• Οργανώνετε τακτικές επισκέψεις σε εξωτερικούς χώρους για να παίξουν τα παιδιά.
• Γνωρίστε εξωτερικούς και ασφαλείς χώρους στη γειτονιά σας.
• Βγάζετε τακτικά τα παιδιά έξω για παιχνίδι, όλες τις εποχές του χρόνου.
• Προσπαθήστε τα παιδιά να έχουν τουλάχιστον 30 λεπτά εξωτερικού παιχνιδιού κάθε µέρα.
• Περιορίστε τη χρήση της τηλεόρασης και των ηλεκτρονικών συσκευών.
• Σκεφτείτε τα πολλαπλά πλεονεκτήµατα του παιχνιδιού στη φύση.
• ∆ηµιουργήστε ένα χώρο στο µπαλόνι ή στην αυλή, που να είναι για τα παιδιά. Αυτό µπορεί να είναι κάτι µικρό, όπως µια γλάστρα, ένα παρτέρι, µία λεκάνη µε νερό, όπου θα µπορούν να παίξουν και να εξερευνήσουν τα παιδιά.
• Το καλοκαίρι χρησιµοποιήστε το στοιχείο του νερού, µε διάφορους τρόπους. Για παράδειγµα, µπορείτε να γεµίσετε έναν κουβά µε νερό για να παίξετε, χρησιµοποιώντας πλαστικά ποτήρια, χωνιά, νεροφατσούλες, ψαράκια κ.λπ.

Η γνώση της απόγνωσης

Κατά τον Αριστοτέλη, στο παιχνίδι της ζωής υπάρχουν πάντα οι παίκτες, υπάρχουν και οι θεατές. Όμως ανάμεσα σ' αυτούς που, γενικά κι αόριστα, αποκαλούμε «θεατές» κυκλοφορεί και το τεράστιο ρεύμα εκείνων που, επιθυμώντας να «παίξουν», στήνουν μια μίμηση ζωής με τεχνητούς αλλά σαφείς κανόνες.

Κανόνες που οι ίδιοι επινόησαν κι όχι κανόνες που η ζωντανή ζωή ξέβρασε μέσα από τις τρομερές και μεγαλειώδεις τρικυμίες της. Επειδή ντρέπονται να θεωρούνται απλοί θεατές και επειδή φοβούνται να δράσουν ως παίκτες, κατασκευάζουν ένα είδος ζωής από τις αντανακλάσεις της, στα μέτρα του και στις αντοχές τους, για να αφεθούν κατόπιν να πιστεύουν πως τούτη η σκηνοθεσία είναι ζωή αληθινή, επιβλητική και επίσημη.

Και δεν είναι δύσκολο να το πιστέψουν, ούτε να πείσουν. Γιατί τούτοι «οι δραστήριοι θεατές» είναι αμέτρητοι σε αριθμό. Είναι όπως η πλειοψηφία σε ψευδοδημοκρατίες: σίγουρη για τη θεμιτή δικαιοδοσία της. Θεμιτή βέβαια σύμφωνα με τα κριτήρια που οι ίδιοι καθιέρωσαν και κάτω από τα ιδεολογικά μέτρα που οι ίδιοι έκοψαν και έραψαν για μια πρόχειρη συνείδηση, για να συνεννοούνται με τους ομοίους τους και για τους κουτούς. Είναι δυνατοί κυρίως διότι είναι πολλοί και συνεννοούνται περίφημα όπως όλοι όσοι έχουν κοινά συμφέροντα και κοινούς φόβους.

Η κοινωνική σύμβαση είναι το θεσμικό τους αριστούργημα και τα «κατά συνθήκη ψεύδη» είναι ο ηθικός τους κώδικας. Όλη η γιγαντιαία και δύσκαμπτη μηχανή που ονομάζουμε «Κράτος», «Κοινωνία», ακόμα και «Λαός», τέτοια άτομα έχει για θεμελιωτές, θεσμοθέτες και στυλοβάτες. Και για να αναφερθεί σ' αυτούς, ο Λέων Τολστόι περιγράφει έναν τυπικό τους εκπρόσωπο, τον υψηλόβαθμο κρατικό υπάλληλο Καρένιν, ως εξής: Όλα του τα χρόνια έζησε και δούλεψε σε υπηρεσιακούς κύκλους που έχουν να κάνουν μονάχα με τις αντανακλάσεις της ζωής...

Όμως η ζωή είναι τρομερή και επίφοβη. Είναι ωραία, αλλά πανάκριβη. Η αυθεντική αίσθηση σπαράζει. Το θεοσκότεινο ρέμα του αύριο καμιά εγγύηση δε χαρίζει. Δεν είναι παράλογο το δέος που μας γεννά η ζωή. Δεν είναι παράλογος ο φόβος του αγνώστου που υπόσχεται διάφορα, ευφροσύνη και κινδύνους, όταν αναζητούμε το πρόσωπό της. Είναι όμως παράλογη η παραποίηση που της κάνουμε, ο στρουθοκαμηλισμός που μας βάζει να περιφρονούμε την αλήθεια, υποκαθιστώντας τη με αληθοφάνειες που τη λερώνουν.

Η ανεπάρκεια και η ανημποριά είναι ανθρώπινες και σεβαστές, σαν την αναπηρία, όταν όμως δεν αγωνίζονται να επισημοποιήσουν την κατάστασή τους. Όταν δε χαλούν τον κόσμο, όταν δεν επιβάλλονται, όταν δεν ξεφωνίζουν να αναγνωριστούν ως γενναιότητα και ως υγεία. Όταν δεν εχθρεύονται και δεν πολεμούν την ακεραιότητα και το θάρρος.

Κανένας δειλός δεν έχει το κουράγιο να παραδεχθεί τη δειλία του. Από τη στιγμή που διαθέτεις ένα τέτοιο κουράγιο, παύεις αυτόματα να είσαι δειλός. Δεν υπάρχει δύναμη ανώτερη από εκείνη που παραδέχεται την αδυναμία της, και σοφία μεγαλύτερη απ' αυτήν που παραδέχεται την αμάθειά της. Δεν υπάρχει σθένος σπουδαιότερο από το σθένος της ταπείνωσης, της τέλειας υποταγής. Υποταγή σε τι όμως; Μαθητεία σε ποιον;

Οι θεατές και οι υποτακτικοί της κοινωνίας διαθέτουν έπαρση. Οι υποτελείς των συστημάτων σκύβουν τη ράχη από εξουσιομανία, ταπεινώνονται από πονηριά. Είναι ελαστικοί σαν μαλάκια μπροστά στον ανώτερο και άκαμπτοι σαν πέτρα μπροστά στον κατώτερο. Η ζωή γι' αυτούς έχει αντικατασταθεί από την ιεραρχία και τη σταδιοδρομία. Όσο επαχθής και αν είναι η σταδιοδρομία τους, όσο ψυχοφθόρες οι ίντριγκες και οι ασταμάτητοι υπολογισμοί, εκείνοι αποδέχονται και ενσωματώνουν τους νόμους της σύμβασης, τους κατανοούν πλήρως. Είναι σχετικά ευκολότερο να παρακολουθεί κανείς τη λογική τέτοιων νόμων. Άλλωστε, θεωρείται σωστός και σεβαστός όταν του τηρεί.

Η ζωή, όμως, δεν είναι παράλογη. Ακολουθεί μια εξαίσια σοφή λογική, που όμως δεν είναι προσυμφωνημένη. Πρέπει τίμια να την αναζητήσεις για να καταδεχτεί να σου αποκαλυφθεί. Τα κλειδιά της αλήθειας είναι ιδιαιτέρως ευαίσθητα στα ζητήματα εντιμότητας. Θέλουν να ψηλαφείς με πίστη τα ιερογλυφικά του αινίγματός της.

Η αλήθεια «ούτε φανερώνεται, ούτε κρύβεται», αντίθετα στέλνει σημάδια στα μάτια της ψυχής. Η ζωή είναι παράλογη μονάχα όταν τη συγκρίνουμε με εκείνο που συμφωνήσαμε να θεωρούμε «λογικό».

Η οδύνη, η αποτυχία, η αμαρτία σε κάνουν καλό μαθητή. Όπως, για να είσαι δάσκαλος, χρειάζονται κάποιες προϋποθέσεις, προϋποθέσεις χρειάζονται και για να είσαι καλός μαθητής. Μαθητής που μαθαίνει, και επειδή μαθαίνει, μεταμορφώνεται. Για να καρπίσει τους σπόρους το μέσα χώμα σου πρέπει να σκαφτεί. Τίποτα δε σκάβει βαθύτερα, τίποτα δεν ξεριζώνει σαν ζιζάνια τις ψευδαισθήσεις, τίποτα δε σε κάνει δεκτικότερο όσο ο πόνος και η συντριβή. Πρέπει να έχεις φτάσει στην απόγνωση για να γυρέψεις τη γνώση. Κι όπως παραδέχεται μεγάλος Ρώσος, ο Ντοστογιέφσκι, παλεύοντας κι αυτός με το θηρίο του εγωισμού στο υγρό Υπόγειο: Τα βάσανα είναι η μοναδική αιτία της συνείδησης.

Ντενί Ντιντερό: Ελευθερία σημαίνει το τέλος του ιερέα και του βασιλιά

Σχετική εικόναΟ πολυμαθής φιλόσοφος επηρεασμένος, όπως όλοι οι υλιστές του 18ου αιώνα από τον Βάκωνα, πίστευε πως η γνώση -εμπειρική στην προέλευσή της- δεν έχει σκοπό να φτάσει στην αφηρημένη αλήθεια, αλλά να τελειοποιήσει και να αυξήσει τη δύναμη του ανθρώπου.
 
«Προκλητικά» προοδευτικός μιλούσε για την ομορφιά του κακού, τις χαρές του κοινωνικού παρασιτισμού και το δικαίωμα να αναζητεί κανείς τον εαυτό του όπως επιθυμεί. Το έργο του, λίγο μετά τον θάνατό του θεωρήθηκε αιρετικό. Σήμερα τιμάται για τον σημαίνοντα φιλοσοφικό του ρόλο στη διανοητική χειραφέτηση από τις δεδομένες αυθεντίες, είτε θρησκευτικές είτε κοινωνικές.
 
Ο Ντιντερό ήταν, από κοινού με τον Ζαν Νταλεμπέρ, ένα από τα κυριότερη μέλη των Εγκυκλοπαιδιστών στη Γαλλία, ονομασία που τους αποδόθηκε λόγω της συμβολής τους στη συγγραφή της Εγκυκλοπαίδειας, η οποία αποσκοπούσε να αποτελέσει μια πλήρη επιτομή της φιλοσοφικής και επιστημονικής γνώσης της εποχής.
Ο φιλόσοφος δεν σκότωσε ποτέ κανέναν ιερέα, όμως ο ιερέας έχει σκοτώσει πάρα πολλούς φιλοσόφους.
Συμφωνούσε με τον ρασιοναλισμό και τον φιλελευθερισμό του Βολταίρου. Όπως έλεγε χαρακτηριστικά «οι άνθρωποι δεν πρόκειται να ελευθερωθούν προτού ο τελευταίος βασιλιάς στραγγαλιστεί με τα έντερα του τελευταίου παπά».
-Τα συγκρατημένα πάθη κάνουν συνηθισμένους ανθρώπους.
-Τα πάθη ανυψώνουν τον άνθρωπο σε ανώτερα επίπεδα.
Ο διάσημος εκπρόσωπος του γαλλικού υλισμού, ξεκίνησε από τον ηθικό ιδεαλισμό και τον ντεϊσμό για να φτάσει πανηγυρικά στον υλισμό και τον αθεϊσμό. Τα φιλοσοφικά του έργα που γράφτηκαν από το 1740 ως το 1750 αντικατοπτρίζουν αυτήν ακριβώς την εξελικτική πορεία της σκέψης του. Στα κατοπινά του έργα (Ο ανεψιός του Ραμό, Συνομιλία του ντ’ Αλαμπέρ και του Ντιντερό, Το όνειρο του ντ’ Αλαμπέρ) ιστορεί τη θεωρία του υλισμού.
Ο Θεός των χριστιανών είναι ένας πατέρας που δημιουργεί μεγάλο θέμα για τα μήλα του και δεν προσπαθεί πολύ για να βοηθήσει τον γιο του.
Παράλληλα, ανέπτυξε ένα εκτενές έργο σχετικά με ζητήματα που αφορούν στην τέχνη, την αισθητική και την τεχνοκριτική. Στα Salons του, στην αλληλογραφία του με το Φαλκόν, στα «Παράδοξα του ηθοποιού», ανέπτυξε τη νέα αισθητική του ρεαλισμού και την όρθωσε αντιμέτωπη στις θεωρίες των επιγόνων του κλασικισμού και στη νατουραλιστική αντίληψη για την αλήθεια. Αυτές τις θεωρητικές αρχές της αισθητικής ο Ντιντερό προσπάθησε να τις εφαρμόσει στα λογοτεχνικά του δημιουργήματα, στα μυθιστορήματα και τα δράματα.
Τον φανατισμό από τη βαρβαρότητα τον χωρίζει μόνο ένα βήμα.
Όπως και οι άλλοι εκπρόσωποι του γαλλικού υλισμού, ο Ντιντερό ξεκινάει από τη θέση πως η φύση είναι αιώνια και άπειρη. Η φύση δεν δημιουργήθηκε από κανέναν εκτός από τη φύση. Έξω από τον κόσμο δεν υπάρχει τίποτα. Στην υλιστική διδασκαλία για τη φύση προσέφερε μερικά στοιχεία διαλεκτικής. Τις απόψεις του, δε, για την οργανική φύση τις χαρακτηρίζει η αντίληψη πως όλα βρίσκονται σε εξελικτική πορεία, πως οι φυσικοί τύποι μεταβάλλονται αιώνια και οι διάφορες λειτουργίες στη φύση αλληλοδένονται η μία με την άλλη.
Καταπίνουμε με απληστία κάθε ψέμα που μας κολακεύει, αλλά την αλήθεια που μας φαίνεται πικρή την παίρνουμε με μικρές γουλιές.
Ένα ιδιαιτέρως σημαντικό στοιχείο, που συνδέεται με τον αθεϊσμό του Ντιντερό, είναι το γεγονός πως έσπασε τα στενά πλαίσια της μεταφυσικής: Όλα αλλάζουν, όλα χάνονται και το μόνο που μένει είναι το σύνολο. Ο κόσμος γεννιέται και πεθαίνει ασταμάτητα, την κάθε στιγμή βρίσκεται σε κατάσταση γένεσης και φθοράς. Αλλά ο κόσμος ούτε υπήρξε ποτέ ούτε θα υπάρξει.
Τι είναι ο κόσμος μας; Μια σύνθετη οντότητα που υπόκειται σε ξαφνικές αλλαγές, οι οποίες αναδεικνύουν μια τάση προς την καταστροφή. Μια γρήγορη διαδοχή όντων που ακολουθούν το ένα μετά το άλλο, στηρίζουν τους εαυτούς τους και εξαφανίζονται. Μία φευγαλέα συμμετρία, μια στιγμιαία τάξη.
Ασχολήθηκε, ακόμη, επισταμένα, με το ζήτημα της υλιστικής ερμηνείας των αισθημάτων. Με ποιο τρόπο η μηχανική κίνηση των υλικών μορίων μπορεί να γεννήσει το ειδολογικό περιεχόμενο των αισθημάτων; Για τον Ντιντερό, στο ερώτημα αυτό μπορούν να δοθούν δύο απαντήσεις: Ή το αίσθημα εμφανίζεται σε ορισμένο στάδιο εξέλιξης της ύλης σαν κάτι ποιοτικά νέο ή πάλι πρέπει να παραδεχτούμε πως κάποια δυνατότητα, ανάλογη με την ικανότητα των αισθημάτων, είναι ιδιότητα της κάθε ύλης ανεξάρτητα από τη μορφή του υλικού σώματος και από το στάδιο όπου έχει φτάσει στην εξελικτική του πορεία η οργάνωσή του. Σύμφωνα με την τελευταία άποψη, η οργάνωση της ύλης καθορίζει μόνο το είδος της αίσθησης, όχι όμως και την ίδια την ποιότητα της αίσθησης. Η ποιότητα ανήκει στην ύλη, αφού είναι ιδιότητα της ύλης.
Προσέξτε αυτόν που λέει ότι τα πράγματα πρέπει να μπουν σε τάξη! Το να βάζεις πράγματα σε τάξη σημαίνει επίσης να θέτεις άλλους ανθρώπους υπό τον έλεγχό σου.
Για τον Ντιντερό, ανάμεσα στα περισσότερα αισθήματα και τις αιτίες τους υπάρχουν λιγότερες ομοιότητες από ό, τι ανάμεσα στις παραστάσεις που έχουμε από τα αισθήματα και τις ονομασίες τους. Μαζί με τον Λοκ και όλους τους μηχανιστές υλιστές του 17ου και 18ου αιώνα, διέκρινε στα αντικείμενα ποιότητες πρωταρχικές, που υπάρχουν ήδη στα ίδια τα αντικείμενα και δεν εξαρτώνται από τις σχέσεις της συνείδησής μας προς αυτά, και ποιοτικά «δευτερότερες» που υπάρχουν μόνο στις σχέσεις του αντικειμένου με τα άλλα αντικείμενα ή με τον ίδιο τον εαυτό του. Στη δεύτερη περίπτωση οι ποιότητες ονομάζονται αισθητηριακές.
Η απλότητα είναι μία από τις βασικές ιδιότητες της ομορφιάς, είναι αναπόσπαστη ένδειξη της υψηλοφροσύνης. 
Οι αισθητηριακές ποιότητες, κατά τον Ντιντερό, δεν μοιάζουν με τις παραστάσεις που δημιουργούνται γι’ αυτές. Αντίθετα ωστόσο από τον Λοκ, υπογραμμίζει πως οι «δευτερότερες» ποιότητες έχουν χαρακτήρα αντικειμενικό, είναι δηλαδή σύμφυτες στα ίδια τα αντικείμενα του εξωτερικού κόσμου και υπάρχουν ανεξάρτητα από τη συνείδηση του υποκειμένου που τις δέχεται.
Δεν υπάρχει κανένα είδος παρενόχλησης, που ένας άντρας δεν μπορεί να κάνει σε μία γυναίκα χωρίς να παραμείνει ατιμώρητος σε πολιτισμένες κοινωνίες.
Όμως, η κληρονομιά που άφησε ο Ντιντερό στον σύγχρονο ευρωπαϊκό και παγκόσμιο πολιτισμό έγκειται κυρίως στο ότι δίδασκε, στο πνεύμα του Διαφωτισμού, το δικαίωμα του ατόμου να καθορίζει την πορεία της ζωής του. Βέβαια, το είδος της ελευθερίας που περιέγραψε διαφέρει σημαντικά από τη σημερινή κατανόηση της ελευθερίας. Το μήνυμά του αφορούσε στην διανοητική χειραφέτηση από τις δεδομένες αυθεντίες (θρησκευτικές, πολιτικές, κοινωνικές) και κυρίως υπέρ  του γενικότερου συμφέροντος της κοινωνίας.
 
Ακόμη  περισσότερο από τον Ζαν Ζακ Ρουσό και τον Βολταίρο, ο Ντιντερό ενσάρκωνε την πιο προοδευτική πτέρυγα της σκέψης του Διαφωτισμού, μια θέση που προερχόταν από την πεποίθησή του ότι ο σκεπτικισμός για όλα τα θέμα «είναι το πρώτο βήμα προς την αλήθεια
 
Καταδίκαζε απερίφραστα την υποδούλωση Αφρικανών, προκαλούσε τις αντιλήψεις της εποχής περί θρησκευτικής αγαμίας και επιβεβλημένης αφιέρωσης στον Θεό, ενώ διασκέδαζε με την πιθανότητα ο υλισμός να αρνούταν τελικά την ελεύθερη βούληση.  
 
Εξάλλου, ως ένθερμος εμπειριστής, αμφέβαλε και για τις δικές του πεποιθήσεις. Ένας από τους πιο αξιομνημόνευτους εκκεντρικούς ολόκληρης της λογοτεχνίας, μιλούσε προκλητικά για την ομορφιά του κακού, τις χαρές του κοινωνικού παρασιστισμού και το δικαίωμα να αναζητεί κανείς τον εαυτό του όπως επιθυμεί.
 
Εν ζωή ο Ντιντερό φυλακίστηκε για ορισμένα βιβλία του ενώ αμέσως μετά τον θάνατό του το μεγαλύτερο μέρος του έργου καλύφθηκε από σκοτάδι καθώς χαρακτηρίστηκε ως αιρετικό και προκλητικό.
Η αμφιβολία είναι το πρώτο βήμα στον δρόμο της φιλοσοφίας.

Νίκος Τσιφόρος: Θαλασσινό

Eίχε τα πρώτα γνωρίσματα της παρακμής. Κοιλιά και φαλάκρα.
 
Είχε κι ένα μαγιώ. Έκρυψε λοιπόν την κοιλίτσα του στο μαγιώ και άφησε τη φαλάκρα του να τη γυαλίζει ο ήλιος.

Μακριά, φούσκωναν τ’ άσπρα πανιά των «θαλασσίων ξύλων». Ένας ποιητής θα τα παρομοίαζε με νοσταλγικά θαλασσοπούλια. Κοντά, μαύριζαν τα μπρούντζινα κορμιά των κοριτσιών. Ένας ποιητής δε θα ’βρίσκε παρομοίωση. Για τους ποιητές, τα κορίτσια είναι άυλες Μούσες.

Αισθάνθηκε, εκατό χιλιόμετρα μακριά από την παραθερίζουσαν νομιμότητά του, να του ζωντανεύει το θέαμα όλες τις κατακτητικές του ικανότητες φυλακισμένες ώς τώρα μέσα σ’ ένα κουτί με κιτρινισμένα στέφανα. Εκήρυξε και γενική επιστράτευση των δυνατοτήτων του. Έσφιξε τα νερουλιασμένα ποντίκια των μπράτσων του, νόμισε ότι τέντωσε και το στήθος ταρζάνεια, γέμισε και το Τόμιγκαν της γοητείας του με φυσίγγια από μειδιάματα.

-Επιτρέπετε, δεσποινίς;

Η δεσποινίς επέτρεπε. Γιατί να μην επιτρέψει; Κάτω από το μπικίνι, δεν υπήρχε χώρος να κρυφτεί κανενός είδους δισταγμός. Η φαλάκρα έλαμψεν από πνεύμα τρίτης κατηγορίας. Έκανε και ακροβολισμούς επιδεικτικούς. Βίλα. Αυτοκίνητο. Ο βαρώνος Φον Μυγχάουζεν θα ζήλευε τον πλούτο της φαντασίας του.

Η δεσποινίς, μισοζαλισμένη από τον ήλιο, άρχισε να σχηματίζει τις αγαθότερες εντυπώσεις για τις φαλάκρες. Ώς τώρα, θεωρούσε υποτιμητικές αυτές τις στίλβουσες επιφάνειες.

-Έχετε πολύ πνεύμα, εμειδίασε.

θέλησε να το επιβεβαιώσει.

-Τόσο, ώστε εξετόπισε ακόμη και τα μαλλιά μου.

Άρχισε να γίνεται πρακτικός.

-Αν σας προσέφερα κάτι; Μια μπύρα;

Δέχτηκε την μπύρα, που ήρθε με μια ολόκληρη συντροφιά από καλαμαράκια, από σαλάτες, από ένα σωρό αγαθά. 'Οταν η κοιλιά του άρχισε να γεμίζει, έστειλε τη μακαριότητα να εγκατασταθεί στη φαλάκρα. Εκεί μέσα δεν είχε πια χώρο.

Μίλησε με ενθουσιασμούς δεκατεσσάρων βαθμών, αλειμμένους με βύνη. Πρότεινε και κάποιο βραδινό περίπατο. Η δεσποινίς ήταν τολμηρή σε ό,τι αφορούσε το μαγιώ, αλλά διατακτική στις νυκτερινές εκστρατείες. Της αρκούσε να φορέσει το φουστάνι της, για να μεταβληθεί σε Νιτούς του Μοναστηριού. Αυτό του άρεσε περισσότερο.

-Δε θα βρείτε ούτε μια τόση δα ευκαιρία;

Αν ήταν εδώ η παραθερίζουσα νομιμότης του, δε θα ηύρισκε ευκαιρία ούτε αυτός ο ίδιος. Η δεσποινίς άφησε την αμφιβολία της σιωπής να περάσει με τη μάσκα τού «ίσως».

Ύστερα... ήρθεν ο μαντράχαλος. Ο νέος μαντράχαλος, ο αθλητικός μαντράχαλος, ο ηλιοψημένος μαντράχαλος. Τους είδεν από μακριά και ήρθεν γεμάτος νερά και θράσος.

-Εδώ είσαι, Νέλλη;

Την πήρε από το μπράτσο. «Πάμε.» Κι ευχαρίστησε τη φαλάκρα: «Μερσί για την μπύρα, μπάρμπα.»

Μπάρμπα!... Και δεν είχε και μαλλιά για να τα τραβήξει.

Οι γνωστοί αυξάνονται αλλά οι πραγματικοί φίλοι λιγοστεύουν

Είναι κοινότοπο να πούμε πόσο σημαντικοί είναι οι φίλοι – άλλωστε το Facebook στήριξε την επιτυχία του κυρίως σε αυτό. Από τα πανάρχαια χρόνια και σε όλη τη Γη η αξία των φίλων έχει εξυμνηθεί. Αλλά τι έχουν μάθει για τη φιλία οι επιστήμονες τα τελευταία χρόνια; Μια βασική διαπίστωση είναι ότι μπορεί ο αριθμός των γνωστών να αυξάνεται, αλλά οι πραγματικοί φίλοι λιγοστεύουν. Και μια δεύτερη διαπίστωση ότι οι φιλίες…δεν πέφτουν από τον ουρανό, αλλά απαιτούν κάποιο χρόνο, όχι πάντως τεράστιο, για να «χτισθούν».

Με 200 ώρες συναναστροφής μπορεί να «χτιστεί» μια στενή φιλία

Ψυχολόγοι, ανθρωπολόγοι και άλλοι επιστήμονες μελετούν τη φιλία με νέες μεθόδους και κάτω από διαφορετικά πρίσματα, φωτίζοντάς την με ποικίλους τρόπους. Το περιοδικό “Atlantic” παρουσίασε συνοπτικά τι καινούριο έχουμε μάθει μέχρι σήμερα.

Κατ’ αρχήν, η επιστημονική φιλολογία είναι ξεκάθαρη: Η επιθυμία για στενότερη επαφή και για δημιουργία ψυχικών δεσμών είναι διάχυτη στους ανθρώπους. Οι πάντες τριγυρνούν στον κόσμο ελπίζοντας ότι θα βρουν μια κατάλληλη φιλική συντροφιά.

Υπάρχει μια μεγάλη γκάμα στον αριθμό των γνωστών (κάτι πολύ ευρύτερο από τους φίλους) που έχει κανείς: το μέγεθος του δικτύου των κοινωνικών επαφών ενός ανθρώπου μπορεί να κυμαίνεται από 250 έως 5.500 ανθρώπους (ο πρόεδρος των ΗΠΑ Φ.Ντ. Ρούζβελτ περηφανευόταν ότι είχε 22.500 γνωστούς, αλλά ήταν ασφαλώς εξαίρεση!).

Όσον αφορά όχι απλώς τις γνωριμίες, αλλά τις φιλίες με την ευρύτερη έννοια (κάτι ανάμεσα σε μια γνωριμία και μια κανονική φιλία), μια μελέτη -που χρησιμοποίησε τις αποστολές χριστουγεννιάτικων καρτών ως ένδειξη- εκτιμά ότι ο μέσος άνθρωπος έχει γύρω στους 120 ανθρώπους που θεωρεί ευρύτερα ‘φίλους’ του.

Όμως ο εσωτερικός κύκλος των φίλων (χωρίς εισαγωγικά) είναι πολύ μικρότερος. Ο μέσος άνθρωπος εμπιστεύεται δέκα έως 20 ανθρώπους. Και -το ακόμη σημαντικότερο- ο αριθμός των πραγματικά έμπιστων φίλων, στους οποίους κάποιος θα εξομολογιόταν τα μυστικά ή τα βάσανά του, είναι σήμερα το πολύ δύο άνθρωποι. Έχει μάλιστα μειωθεί από το 1985, όταν ο μέσος άνθρωπος θεωρούσε ότι είχε τρεις πραγματικούς φίλους.

Με δεδομένο ότι, σύμφωνα με άλλες μελέτες, όσο πιο ισχυρούς κοινωνικούς δεσμούς και φίλους έχει κάποιος, τόσο αυξάνουν οι πιθανότητές του να ζήσει περισσότερα χρόνια, το γεγονός ότι οι πραγματικοί φίλοι σπανίζουν ολοένα περισσότερο, είναι μια αρνητική εξέλιξη (και) για την υγεία και μακροζωία των ανθρώπων.

Οι επιστήμονες συμβουλεύουν τους ανθρώπους να μην παραμελούν και να μην περιφρονούν ακόμη και την πιο «ταπεινή» γνωριμία τους, η οποία μπορεί, άλλωστε, να εξελιχθεί σε πιο σοβαρή φιλία, αν δώσει κανείς τις κατάλληλες ευκαιρίες (δια ζώσης, όχι μέσω Facebook…). Αλλά ακόμη κι αν κανείς περιορισθεί σε απλές φιλικές επαφές, χωρίς μεγαλύτερο βάθος, και αυτό έχει το όφελός του, λένε οι ψυχολόγοι.

Ρόλο-κλειδί για μια φιλία παίζει ο χρόνος που επενδύει κανείς. Κεραυνοβόλα φιλία -κατά τον κεραυνοβόλο έρωτα- δεν υπάρχει. Μια πρόσφατη έρευνα του Πανεπιστημίου του Κάνσας δείχνει ότι κατά μέσο όρο χρειάζονται περίπου 50 ώρες συναναστροφής για να εξελιχθεί μια γνωριμία σε τυπική φιλία και άλλες 40 ώρες για να μετατραπεί σε αληθινή φιλία. Με γύρω στις 200 ώρες επαφών μεταξύ δύο ανθρώπων, μπορεί να αναπτυχθεί μια πραγματικά στενή φιλία.

Υπάρχει κάποιο μυστικό για την πραγματική φιλία; Δεν νοείται, απαντούν οι επιστήμονες, αν οι φίλοι δεν ανοίγουν και δεν αποκαλύπτουν αμοιβαία τον εαυτό τους. Μετά το άνοιγμα του εαυτού, η έλξη μεγαλώνει, καθώς οι άνθρωποι έλκονται συνήθως προς αυτόν ή αυτήν στον οποίο ή στην οποία έχουν «ξεγυμνωθεί» (ψυχολογικά).

Φυλακή είναι το μυαλό

Πόσοι περιορισμοί;
Πόσα άστο, ίσως και μήπως;
Πόσες περιοριστικές πεποιθήσεις που στερούν από δράση και εξέλιξη;
Πόσες αλυσίδες που βάζουμε οι ίδιοι στα θέλω που αλυχτούν για εκκίνηση;
Πόσοι φόβοι και ανασφάλειες ρουφούν μία την δυναμική και τον ενθουσιασμό;
Ανόητες ιδέες για αυτό που είμαστε μάχονται το πραγματικό μεγαλείο μας
Κάθε σκέψη και ένα βήμα (μπροστά;) στη δημιουργία του μέλλοντος μας
Δεσμοφύλακες οι φράσεις «μέχρι εδώ φθάνω»
Μία σκέψη πυροδοτεί μία φοβερή δράση
Μία σκέψη πυροδοτεί την πλήρη αδράνεια
Μπορείς να αλλάξεις τον τρόπο σκέψης σου
Μπορείς να βάζεις υψηλούς στόχους και ας μην τους πετύχεις…θα φθάσεις κάπου στη μέση
Μπορείς να κοιτάς το αύριο με ελπίδα και όχι φόβο
Μπορείς να πιστέψεις στις ικανότητες σου και τις δυνάμεις σου
Μπορείς να προσπαθήσεις και να δοκιμάσεις
Μπορείς να παίρνεις ρίσκα, ακόμα και αν οι πιθανότητες δεν είναι υπέρ σου
Μπορείς να αγνοείς αυτούς που σε προσγειώνουν και να ακολουθείς το δικό σου μονοπάτι
Μπορείς να μην εγκαταλείψεις στην πρώτη αποτυχία και να το ξανακάνεις
Μπορείς να χαμογελάς ακόμα και όταν η κατάσταση δεν προορίζεται για χαμόγελο
Μπορείς να παλεύεις διαρκώς για την ευτυχία σου
Μπορείς να βάλεις τα θέλω λίγο πιο πάνω από τα πρέπει
Μπορείς να κρατάς το κεφάλι ψηλά κοιτώντας τον ήλιο
Μπορείς να μην γκρινιάζεις και να παραπονιέσαι
Μπορείς να εξασκήσεις τη θετική σκέψη και συμπεριφορά
Μπορείς να ελπίζεις
Μπορείς να τα καταφέρεις

H Αλήθεια και το Ψέμα

Ένας θρύλος του 19ου αιώνα λέει ότι η Αλήθεια και Το Ψέμα συναντήθηκαν κάποτε.

Το Ψέμα καλημέρισε την Αλήθεια της είπε «Ωραία μέρα σήμερα». Η Αλήθεια για να βεβαιωθεί κοίταξε γύρω και τον ουρανό και όντως η μέρα ήταν ωραία.

Περπάτησαν για λίγο ώσπου έφτασαν σε ένα μεγάλο πηγάδι γεμάτο νερό. Το Ψέμα βούτηξε το χέρι του στο νερό και γυρίζοντας στην Αλήθεια της είπε:

«Ωραίο και ζεστό το νερό. Θες να κολυμπήσουμε μαζί»; Και πάλι η Αλήθεια ήταν καχύποπτη. Δοκίμασε όμως με το χέρι της το νερό και πράγματι ήταν ζεστό. Μπήκαν λοιπόν και οι δυο τους στο νερό και κολυμπούσαν για αρκετή ώρα, όταν ξαφνικά το Ψέμα, βγήκε από το πηγάδι, φόρεσε τα ρούχα της Αλήθειας και εξαφανίστηκε.

Η Αλήθεια θυμωμένη βγήκε γυμνή τρέχοντας παντού ψάχνοντας για το Ψέμα να πάρει τα ρούχα της. Ο κόσμος που την έβλεπε γυμνή, γύριζε το βλέμμα του αλλού είτε από ντροπή είτε από θυμό. Η φτωχή Αλήθεια ντροπιασμένη γύρισε στο πηγάδι και χώθηκε εκεί για πάντα.

Έκτοτε το Ψέμα γυρίζει ανενόχλητο ντυμένο σαν Αλήθεια ικανοποιώντας τα τερτίπια του κόσμου, ο οποίος με κανένα τρόπο δεν θέλει να δει τη γυμνή Αλήθεια.

Τι είναι το σοκ της ψυχής;

Είναι το περίεργο συναίσθημα εκμηδένισης που νιώθει ο σύντροφος σας και μπορεί να τον κάνει να προχωρήσει από την σχέση και να σας αποφύγει. Μπορεί επίσης να το βιώσει και μόνο ο ένας σε μια σχέση.

Συχνά αυτό το συναίσθημα έχει την ικανότητα να καταστρέφει την σχέση αν δεν κρίνεται σωστά.

Παραδείγματα
Πάντα παρερμηνεύεται πως μόνο αυτός που κυνηγά να σώσει την σχέση βιώνει το σοκ της ψυχής. Αυτός που θέλει να φύγει από την σχέση το βιώνει και αυτός αλλά για τον καθένα είναι λίγο διαφορετικό. Αυτός που θέλει να φύγει απλώς κρύβει την αγωνία του ενώ αυτός που θέλει να διατηρήσει την σχέση δεν μπορεί να την κρύψει.

Η επικοινωνία είναι το πιο ζωτικό κομμάτι κάθε σχέσης, έτσι το σοκ μπορεί εύκολα να αντιμετωπιστεί. Ακόμα ένας καλός τρόπος για να το απομακρύνετε είναι να μην αφήσετε τα συναισθήματα οργής να σας καταβάλλουν.

Αιτίες του σοκ
Τις περισσότερες φορές είναι το αποτέλεσμα των ανασφαλειών που βρίσκονται μέσα στον ένα. Υπάρχουν και αρκετές άλλες αιτίες όπως οι φόβοι στο μυαλό αυτού που θέλει να φύγει που προκαλούν τον χωρισμό.

Μπορεί να η εξουθένωση του παρελθόντος να τον κάνει να μην εμπιστεύεται κανέναν. Μπορεί όμως να αντιμετωπιστεί σωστά. Είστε λυπημένοι τώρα, αλλά δεν θα είστε λυπημένοι για πάντα.

Πώς να σταματήσετε το σοκ της ψυχής;
Μπορεί πάντα να κλονιστεί αν και τα δύο άτομα αποφασίσουν να μείνουν στην σχέση και να κάνουν ένα τέλειο τέλος. Αυτός που θέλει να φύγει από την σχέση πρέπει να συνειδητοποιήσει πως το άτομο με το οποίο έχει σχέση είναι ακριβώς το ίδιο άτομο που ήταν πριν.

Επίσης, αυτός που κυνηγά να την διατηρήσει πρέπει επίσης να καταλάβει πως ο λόγος για τον οποίο θέλει να φύγει ο άλλος μπορεί να είναι κάποιος χωρισμός όταν ήταν πιο μικρός ή απλώς ένα φοβερό παρελθόν. Χρειάζεται να μείνετε μαζί. Μείνετε μαζί και όλα θα λειτουργήσουν σωστά χωρίς κάποια επιπλέον προσπάθεια.

Αν δεν τελειώσεις με το παρελθόν, ζεις μια ζωή φαντάσματος

Χρειάζεσαι χώρο. Το παρελθόν είναι τόσο πολύ μέσα σου, ένας σκουπιδότοπος νεκρών πραγμάτων. Δεν υπάρχει καθόλου χώρος για να μπει το παρόν. Εκείνος ο σκουπιδότοπος συνεχίζει να ονειρεύεται το μέλλον, οπότε ο μισός χώρος είναι γεμάτος με αυτό που δεν υπάρχει πια κι ο άλλος μισός με αυτό που δεν υπάρχει ακόμη.

Και το παρόν;

Απλώς περιμένει έξω από την πόρτα.

Γι’ αυτό το παρόν δεν είναι παρά ένα πέρασμα – ένα πέρασμα από το παρελθόν στο μέλλον – ένα στιγμιαίο πέρασμα.

Τελείωνε με το παρελθόν.

Αν δεν τελειώσεις με το παρελθόν, ζεις μια ζωή φαντάσματος. Η ζωή σου δεν είναι αληθινή, δεν είναι υπαρξιακή.

Το παρελθόν ζει μέσα από σένα, το νεκρό εξακολουθεί να σε καταδιώκει. Πήγαινε προς τα πίσω.
Όποτε έχεις την ευκαιρία, όποτε κάτι συμβαίνει μέσα σου – ευτυχία, δυστυχία, στεναχώρια, θυμός, ζήλια – κλείσε τα μάτια και πήγαινε προς τα πίσω. Σύντομα θα γίνεις ικανός να ταξιδεύεις προς τα πίσω στο χρόνο και τότε θα ανοίξουν πολλές πληγές.

Όταν εκείνες οι πληγές ανοίξουν μέσα σου, μην προσπαθήσεις να κάνεις τίποτα. Εσύ δεν χρειάζεται να κάνεις τίποτα. Απλώς, παρατήρησέ τις, κοίταξέ τις. Κοίταζέ τις χωρίς καμία κριτική. Αν κρίνεις και λες, “αυτό είναι κακό, αυτό δεν θα έπρεπε να είναι έτσι”, τότε η πληγή θα κρυφτεί και πάλι.
Όποτε επικρίνεις, ο νους προσπαθεί να κρύψει πράγματα.

Μ’ αυτόν τον τρόπο δημιουργείται το συνειδητό και το ασυνείδητο.

Διαφορετικά ο νους είναι ένας. Δεν υπάρχει ανάγκη για κανένα διαχωρισμό.

Εσύ όμως επικρίνεις.

Τότε ο νους πρέπει να διαχωρίσει και να βάλει πράγματα στο σκοτάδι, στο υπόγειο, για να μην μπορείς να τα βλέπεις και να μη χρειάζεται να τα επικρίνεις.

Μην επικρίνεις και μην επιβραβεύεις. Εσύ να είσαι απλώς ένας παρατηρητής, ένας αμερόληπτος παρατηρητής.

Μην αρνείσαι τίποτα. Μη λες, “αυτό δεν είναι καλό”, επειδή αυτό είναι άρνηση και τότε έχεις αρχίσει να καταπιέζεις.

Μένε ανεπηρέαστος. Απλώς να βλέπεις και να παρατηρείς.

Βλέπε με συμπόνια και η θεραπεία θα συμβεί.

Μη με ρωτήσεις γιατί συμβαίνει αυτό, επειδή αυτό είναι απλώς ένα φυσικό φαινόμενο, όπως το νερό βράζει στους εκατό βαθμούς. Ποτέ δεν ρωτάς, “γιατί δεν βράζει στους ενενήντα εννέα βαθμούς και δεν βράζει στους ενενήντα οκτώ;”

Κανένας δεν μπορεί να το απαντήσει αυτό. Απλώς έτσι συμβαίνει – το νερό βράζει στους εκατό βαθμούς. Το ίδιο συμβαίνει και με την εσωτερική φύση.

Όταν μια συμπονετική συνειδητότητα έρχεται σε μια πληγή, η πληγή εξαφανίζεται. Δεν υπάρχει “γιατί” σ’ αυτό. Είναι απλώς κάτι φυσικό. Έτσι είναι, έτσι συμβαίνει. Όταν το λέω αυτό, το λέω από την εμπειρία μου.

Δοκίμασέ το και η εμπειρία είναι εφικτή και για σένα επίσης.
Αυτός είναι ο τρόπος.

Ομάρ Καγιάμ: Ρουμπαγιάτ

Όμοια γι’ αυτούς που για το Σήμερα φροντίζουν,
μα και γι’ αυτούς που κάποιο Αύριο ατενίζουν
κράζει ο μουεζίνης απ’ τό Σκοτεινό Πυργί:
«Τρελοί ! η αμοιβή σας δεν είν’ ούτε Εδώ ούτ’ Εκεί»

Γιά νά γνωρίσω το μυστήριο τής ζωής
κούπας τα χείλη άγγιξα, πήλινης, φτωχιάς.
Χείλος στό χείλος μού ψιθύρισε: όσο ζείς
πίνε• τί σαν πεθάνεις δεν ξαναγυρνάς.

Το χθές την τρέλα αυτής της μέρας ετοιμάζει,
την αυριανή σιωπή, απελπισία ή δόξα.
Πιές, τι δεν ξέρεις από πού ήρθες και γιατί.
Πιές, τι δεν ξέρεις γιατί φεύγεις και για πού.

Το μαρτύριο των φόρων έχει βαθιές ρίζες

Η ρωμαϊκή πόλη της Ροδιάπολης, που βρίσκεται στην σημερινή Τουρκία έχει μια μακρά και πλούσια ιστορία. Οι ανασκαφές στην περιοχή ξεκίνησαν από τον καθηγητή Nevzat Çevik, επικεφαλής του τμήματος Αρχαιολογίας το 2006 του πανεπιστημίου Akdeniz, μετά την έκθεση του αρχαιολογικού χώρου σε πυρκαγιές το 2000. Οι επιγραφές που έχουν βρεθεί κατά την διάρκεια της ιστορίας αναφέρουν ότι οι πολίτες παραπονιόντουσαν πάντα για την υψηλή φορολογία και κατηγορούσαν την κεντρική κυβέρνηση.

Η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία μας έχει τροφοδοτήσει με μια σειρά από επιγραφές που καταγράφουν τα παράπονα των πολιτών, με μια από τις πιο καλοδιατηρημένες και αποκαλυπτικές να ανακαλύπτεται στη ρωμαϊκή πόλη της Ροδιάπολης πριν από 5χρόνια.

Η αρχαία πόλη βρίσκεται κοντά στο χωριό Sarıcasu, στη Ροδιάπολη που έλαβε το όνομά της από τους Ρόδιους, που αποίκισαν την πόλη. Η πιο γνωστή προσωπικότητα της πόλης ήταν ο Οπραμόας, ο οποίος έζησε την περίοδο του Αντωνίνου Πίου (138-161 μ.Χ.). Ήταν ο πλουσιότερος άνθρωπος της Λυκίας,διάσημος για το φιλανθρωπικό του έργο. Ωστόσο, το γνωστότερο έργο του ήταν ο δικός του μνημειώδης τάφος.
Τα περισσότερα από τα ορατά ερείπια της αρχαίας πόλης χρονολογούνται από τους ρωμαϊκούς και βυζαντινούς χρόνους. Στα υπολείμματα περιλαμβάνονται ένα θέατρο, λουτρά, ένα δημόσιο forum,ναοί, μια εκκλησία, δεξαμενές, ένα κενοτάφιο, μια νεκρόπολη και σπίτια.

Ένα από τα πιο ενδιαφέροντα ευρήματα που αφορούν τη φορολόγηση του λαού της Ροδιάπολης, καταγράφηκε σε αρχαία επιγραφή. Η επιγραφή ήταν γραμμένη πάνω σε πέτρα και ανεγέρθηκε ως στήλη στην αγορά της πόλης.Περιγράφει καταγγελίες για υψηλά εισοδήματα και φόρους επί των πωλήσεων από τους πολίτες της πόλης καθώς και μια αναφορά προς τον Αυτοκράτορα Σεπτίμιο Σεβήρο για την ανακούφιση από το οικονομικό βάρος που τους επιβάλλεται.

Ο Αυτοκράτορας Σεπτίμιος Σεβήρος απάντησε στην αναφορά και προς έκπληξη όλων υποσχέθηκε τη μείωση των φόρων. Αυτό ήταν πολύ ασυνήθιστο, ειδικά αν σκεφτεί κανείς ότι ο Αυτοκράτορας χρηματοδοτούσε τις στρατιωτικές εκστρατείες του από την φορολογία κατά τη διάρκεια αυτής της περιόδου.

Η επιγραφή αναφέρει ότι ο αγγελιοφόρος επιστρέφοντας στην Ροδιάπολη ενημέρωσε τον ηγέτη της πόλης για την απάντηση του Αυτοκράτορα με μεγάλη χαρά. Προς τιμήν του μηνύματος και του αγγελιοφόρου, αναρτήθηκε μια ενεπίγραφη στήλη στην Αγορά.

Η αναταραχή για την φορολογία δεν ήταν ασυνήθιστη στην Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία. Ωστόσο, κατά τον 3ο αιώνα αποτέλεσε την σημαντική αιτία εμφύλιας διαμάχης,δυσαρέσκειας και σε ορισμένες περιπτώσεις εξέγερσης.

Ο Ζώσιμος, συγγραφέας στα τέλη του 5ου αιώνα μας λέει ότι «ως αποτέλεσμα αυτής της βιαιοπραγίας των φόρων, η πόλη και η ύπαιθρος ήταν γεμάτη από μοιρολόγια και καταγγελίες, και όλα ...ζητούσαν τη βοήθεια των βαρβάρων».

Πολλοί Ρωμαίοι αγρότες πολέμησαν στο πλευρό των εισβολέων, όταν εισέβαλαν στην Αυτοκρατορία τον 3ο και 4ο αιώνα. Χαρακτηριστική ήταν η περίπτωση στα Βαλκάνια όταν ανθρακωρύχοι αυτομόλησαν μαζικά στους Βησιγότθους το 378 μ.Χ.. Άλλοι απλά έφυγαν από τα εδάφη της Αυτοκρατορίας προκειμένου να αποφύγουν τους εξοντωτικούς φορολογικούς συντελεστές σε συνδυασμό με την υποτίμηση του ασημένιου νομίσματος,που κατέστρεψαν την οικονομία της Αυτοκρατορίας.

Στην πραγματικότητα, από το τέλος του 3ου αιώνα, η κατάσταση είχε επιδεινωθεί τόσο πολύ ώστε ο Αυτοκράτορας Διοκλητιανός δεν είχε άλλη επιλογή από το να εισαγάγει τεχνικές τιμολόγησης και νέες φορολογικές μεταρρυθμίσεις. Σε αυτές περιλαμβάνονταν το καθολικό πάγωμα των τιμών, η καθιέρωση ανώτατης τιμής, ενώ την ίδια στιγμή επανέφερε το φόρο ακίνητης περιουσίας στους γαιοκτήμονες της Ιταλικής περιφέρειας που είχαν καταργηθεί από το 167 π.Χ. Επιβλήθηκαν επίσης ειδικά διόδια για εμπόρους και εταιρείες ώστε να αυξηθούν οι εισπράξεις των φόρων.

Ωστόσο,οι φορολογικές μεταρρυθμίσεις ήταν τόσο άκαμπτες και ακλόνητες που οδήγησε πολλούς ανθρώπους στην πείνα και την φτώχεια. Η πολιτεία έφτανε στο σημείο να κυνηγάει τις χήρες και τα παιδιά χωρίς κανέναν περιορισμό για οφειλόμενους φόρους.

Αν κοιτάξουμε τις δαπάνες, βλέπουμε ότι η Αυτοκρατορική κυβέρνηση δαπανά το μεγαλύτερο μέρος των φόρων τόσο για τον στρατό όσο και για την δωρεάν παροχή ψωμιού και ψυχαγωγίας για τους φτωχούς. Σύμφωνα με τον ιστορικό Joseph Tainter, «εκείνοι που ζούσαν από το θησαυροφυλάκιο ήταν περισσότεροι από αυτούς που πλήρωναν σε αυτό».

Σε άρθρο με τίτλο «Το μέγεθος της οικονομίας και η κατανομή του εισοδήματος στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία», που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Journal of Roman Studies το 2009, οι Walter Scheidel και Steven Friesen εκτιμούν το μέγεθος και την κατανομή της ρωμαϊκής οικονομίας και του φορολογικού συστήματος.

Κατέληξαν στο συμπέρασμα ότι η Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία στο σύνολό της, είχε μια μεσαία τάξη που κυμαινόταν κοντά στο 6 με 12% του πληθυσμού της, που ήλεγχε περίπου το 20% του εισοδήματος που παραγόταν εντός της Αυτοκρατορίας. Ακριβώς πάνω από το 1,5% του πληθυσμού, ήλεγχε το 15-25% των εσόδων της Αυτοκρατορίας. Επιπλέον ένα ποσοστό του 10% που φτάνει στα επίπεδα του 15 με 25%, έπαιρνε το ήμισυ του συνόλου των εσόδων των υπόλοιπων νοικοκυριών.

Ενώ ο συντελεστής φορολόγησης της Αυτοκρατορίας ήταν χαμηλός, γύρω στο 5-7% το μεγάλο ποσό των ανθρώπων που δεν πλήρωναν τους φόρους τους σήμαινε ότι έννομοι φορολογούμενοι της Ροδιάπολης έπρεπε να πληρώσουν περισσότερα.

Αυτό γινόταν πολύ πιο έντονο σε αγροτικές και λιγότερο αναπτυγμένες περιοχές, όπως της Ροδιάπολης όπου οι πολίτες έπρεπε να καταβάλουν επιπλέον μερίδιο λόγω της αποτυχίας είσπραξης φόρων από άλλους. Αυτό επιβαλλόταν με σθένος από τους μισητούς αυτοκρατορικούς φοροεισπράκτορες και με άλλους μεσάζοντες, οι οποίοι δεν έδειχναν κανέναν οίκτο ή τύψεις προκειμένου να διασφαλίσουν ότι οι φόροι θα εισπραχθούν στο ακέραιο από κάθε περιοχή.

Άλλο ένα πλήγμα για την ερμηνεία της σκοτεινής ύλης για την πλεονάζουσα εκπομπή από το Γαλαξιακό Κέντρο

Για δέκα χρόνια περίπου, οι αστρονόμοι μελετούν μια μυστήρια διάχυτη ακτινοβολία που προέρχεται από το κέντρο του Γαλαξία μας. Αρχικά, θεωρήθηκε ότι η ακτινοβολία αυτή θα μπορούσε να προέρχεται από τα ασύλληπτα σωμάτια σκοτεινής ύλης τα οποία πολλοί ερευνητές ελπίζουν να ανακαλύψουν. Ωστόσο, φυσικοί από το Πανεπιστήμιο του Amsterdam και το Εργαστήριο Θεωρητικής Φυσικής της Annecy-le-Vieux, έχουν τώρα βρει περαιτέρω στοιχεία ότι ταχέως περιστρεφόμενα άστρα νετρονίων είναι πολύ περισσότερο πιθανή πηγή της ακτινοβολίας αυτής. Τα ευρήματά τους δημοσιεύθηκαν σήμερα στο Nature Astronomy.

Παρατηρήσεις της ακτινοβολίας ακτίνων-γ από την περιοχή του κέντρου του Γαλαξία μας με το Τηλεσκόπιο Ευρείας Περιοχής Fermi έχουν αποκαλύψει μια μυστηριώδη διάχυτη και εκτεταμένη εκπομπή. Η εκπομπή αυτή που ανακαλύφθηκε πριν από δέκα χρόνια δημιούργησε πολύ ενθουσιασμό στην κοινότητα της σωματιδιακής φυσικής, καθώς είχε όλα τα χαρακτηριστικά του από μακρόν περιζήτητου σήματος από την αυτο-εξουδετέρωση σωματίων σκοτεινής ύλης στον εσωτερικό Γαλαξία. Η εύρεση ενός τέτοιου σήματος θα επιβεβαίωνε ότι η σκοτεινή ύλη, μια ουσία που μέχρι τώρα παρατηρείται μόνο μέσω βαρυτικών αποτελεσμάτων σε άλλα αντικείμενα, συγκροτείται από νέα στοιχειώδη σωμάτια. Ακόμη, θα βοηθούσε να προσδιοριστεί η μάζα και άλλες ιδιότητες αυτών των ασύλληπτων σωματίων σκοτεινής ύλης. Ωστόσο, πρόσφατες μελέτες δείχνουν ότι ενδεχομένως η καλύτερη αστροφυσική ερμηνεία της πλεονάζουσας εκπομπής είναι ένας νέος πληθυσμός στη Γαλαξιακή διόγκωση χιλιάδων ταχύτατα περιστρεφόμενων άστρων νετρονίων που ονομάζονται πάλσαρ χιλιοστού του δευτερολέπτου, που έχουν διαφύγει των παρατηρήσεων σε άλλες συχνότητες μέχρι τώρα.

Εικόνα: Η παρατηρούμενη εκπομπή ακτίνων-γ από τον Γαλαξιακό δίσκο με την περιοχή διόγκωσης να δείχνεται. Οι ενσωματωμένες εικόνες δείχνουν τα αναμενόμενα προφίλ της επιπλέον ακτινοβολίας που προέρχεται από σκοτεινή ύλη και άστρα αντίστοιχα. Οι ερευνητές μπόρεσαν να δείξουν ότι το προφίλ των άστρων ταιριάζει στις μετρήσεις πολύ καλύτερα από το προφίλ της σκοτεινής ύλης.

Όπου υπάρχουν άστρα, υπάρχει ακτινοβολία
«Η κατανόηση στις λεπτομέρειες της μορφολογίας [θέση και σχήμα] και του φάσματος [οι συνδυαζόμενες συχνότητες] της πλεονάζουσας εκπομπής είναι ζωτικής σημασίας για τη διάκριση μεταξύ της σκοτεινής ύλης και των αστροφυσικών ερμηνειών της πλεονάζουσας ακτινοβολίας του Γαλαξιακού Κέντρου», αναφέρει στην ιστοσελίδα του Πανεπιστημίου, ο Christoph Weniger, ένας από τους ερευνητές που έκαναν της μελέτη. Μια νέα μελέτη από ερευνητές του Πανεπιστημίου του Amsterdam και του Εργαστηρίου Θεωρητικής Φυσικής της Annecy-le-Vieux, μιας ερευνητικής μονάδας του Εθνικού Κέντρου Επιστημονικών Ερευνών της Γαλλίας, βρήκε ισχυρά στοιχεία ότι η εκπομπή στην πραγματικότητα μοιάζει να προέρχεται από περιοχές όπου υπάρχει επίσης ένα μεγάλο ποσό αστρικής μάζας στη Γαλαξιακή διόγκωση (την ογκώδη διόγκωση) και το κέντρο (την πυρηνική διόγκωση). Επιπλέον, οι ερευνητές βρήκαν ότι η αναλογία φωτός προς μάζα στη Γαλαξιακή διόγκωση και το κέντρο είναι αμοιβαία σε συμφωνία, έτσι που τα GeV εκπομπής ακτίνων-γ είναι ένας εκπληκτικά ακριβής ανιχνευτής της αστρικής μάζας στον έσω Γαλαξία. Η μελέτη βασίστηκε σε ένα νέο εργαλείο ανάλυσης, το SkyFACT (Sky Factorization with Adaptive Constrained Templates), που αναπτύχθηκε από τους ίδιους τους ερευνητές, με τον συνδυασμό φυσικών μοντέλων με ανάλυση εικόνας.

Τα ευρήματα υποστηρίζουν την ερμηνεία του πάλσαρ χιλιοστού του δευτερολέπτου της περισσότερης εκπομπής, καθώς ούτε το σήμα σκοτεινής ύλης, ούτε άλλες αστροφυσικές ερμηνείες αναμένεται να δείξουν μια τέτοια συσχέτιση. Θεωρείται ότι τα αποτελέσματα θα βοηθήσουν ως οδηγός στην επερχόμενη έρευνα για τον κρυμμένο πληθυσμό των πάλσαρ χιλιοστού του δευτερολέπτου, στη Γαλαξιακή διόγκωση με το MeerKAT και το μελλοντικό Square Kilometre Array, του οποίου το MeerKAT θεωρείται πρόδρομος. Κάτι που καθιστά ακόμη περισσότερο ελπιδοφόρες τις επερχόμενες αναζητήσεις.

Προσπαθώντας για τον εντοπισμό των σωματίων που συνιστούν την αόρατη σκοτεινή ύλη

Ενώ η ύπαρξη της σκοτεινής ύλης μπορεί να τεκμαίρεται από τα βαρυτικά της αποτελέσματα, οι φυσικοί έχουν μεγάλη δυσκολία να την προσδιορίσουν, καθώς δύσκολα αλληλεπιδρά με διαφορετικό τρόπο με την «κανονική» ύλη. Έτσι πρέπει να επινοηθούν τρόποι να ανιχνευτεί. Το DarkSide-50 δημιουργήθηκε το 2009 από μια διεθνή συνεργασία και εγκαταστάθηκε στο Εθνικό Εργαστήριο του Gran Sasso στην Ιταλία.

Το DarkSide-50 χρησιμοποιεί μια δεξαμενή υγροποιημένο αργό με ένα μικρό θύλακα αέριο αργό στο επάνω μέρος ως στόχο που έλκει σωμάτια που θεωρείται ότι συνιστούν τη σκοτεινή ύλη. Το υγρό αργό είναι ο στόχος για τα σωμάτια σκοτεινής ύλης, ενώ ο θύλακας αερίου παίζει βασικό ρόλο στην ενίσχυση του παραγόμενου σήματος. Ο πυρήνας του αργού περιβάλλεται από ένα μεγάλο όγκο (εικόνα) καθαρού σπινθηροβόλου ρευστού που το προστατεύει από την περιβάλλουσα ραδιο-ακτινοβολία που μπορεί να δημιουργήσει σήματα που μιμούνται αυτά της σκοτεινής ύλης. Η λάμψη φωτός που παράγεται όταν ένα σωμάτιο χτυπά τον πυρήνα ενός ατόμου αργού θα είναι ένας δείκτης για τους ερευνητές ότι είναι στο σωστό δρόμο.

Πλανήτης ελεύθερης εμβέλειας με απίστευτο μαγνητικό πεδίο 12 φορές μεγαλύτερο από τον Δία 20 έτη φωτός από τη Γη

Ένα αστρικό αντικείμενο με πάνω  από 12 φορές μεγαλύτερο από τον Δία έχει βρεθεί να αιωρείται μόνος του μέσα στο διάστημα, περίπου 20 έτη φωτός μακριά από τη Γη. Αυτός το μοναχικό αντικείμενο δεν συνδέεται με κανένα άστρο και είναι το πρώτο του είδους του που ανακαλύπτεται, χρησιμοποιώντας ένα ραδιοτηλεσκόπιο από τη Γη. Τόσο η μάζα όσο και η τεράστια δύναμη του μαγνητικού πεδίου θέτουν υπό αμφισβήτηση αυτό που οι επιστήμονες γνωρίζουν για την ποικιλία των αστρικών αντικειμένων που βρίσκονται στα βάθη του διαστήματος.
 
SIMP J01365663+0933473

«Αυτό το αντικείμενο βρίσκεται ακριβώς στα όρια μεταξύ ενός πλανήτη και ενός καφέ νάνου ή «αποτυχημένου αστέρα» και μας δίνει κάποιες εκπλήξεις που μπορεί να μας βοηθήσουν να καταλάβουμε τις μαγνητικές διεργασίες τόσο στα αστέρια όσο και στους πλανήτες», δήλωσε η δρ Melodie Kao, αστρονόμος στο κρατικό πανεπιστήμιο της Αριζόνα.
 
Οι καφέ νάνοι είναι δύσκολο να κατηγοριοποιηθούν -είναι και τεράστιοι για να θεωρηθούν πλανήτες και όχι αρκετά μεγάλοι για να θεωρηθούν αστέρια.
 
Αρχικά ανιχνεύθηκε το 2016 χρησιμοποιώντας το τηλεσκόπιο Very Large Array (VLA) στο Νέο Μεξικό και θεωρήθηκε καφέ νάνος.
 
Μυστήριο περιβάλλει αυτά τα αστρικά σώματα, με το πρώτο να έχει παρατηρηθεί μόλις το 1995 – και οι επιστήμονες πίσω από την ανακάλυψη προσπαθούσαν να καταλάβουν περισσότερα για τα μαγνητικά πεδία και τις ραδιοεκπομπές πέντε καφέ νάνων.
 
Ωστόσο, όταν μια άλλη ομάδα εξέτασε τα δεδομένα καφέ νάνου συνειδητοποίησαν ότι ένα από τα αντικείμενα, που ονομάστηκε SIMP J01365663 + 0933473, ήταν πολύ νεώτερο από τα άλλα.
 
Η ηλικία του σήμαινε ότι αντί για ένα «αποτυχημένο αστέρι» βρήκαν έναν ελεύθερο πλανήτη.
 
Το όριο που χρησιμοποιείται συχνά για να διακρίνει ένα τεράστιο «εργοστάσιο» αερίου από ένα καφέ νάνο είναι το «όριο καύσης δευτερίου» – η μάζα κάτω από την οποία το στοιχείο δευτέριο σταματά να συγχωνεύεται στον πυρήνα αντικειμένων.
 
Απεικόνιση του μαγνητικού πεδίου του Δία που δείχνει τον πυρήνα του πλάσματος του φεγγαριού Ιώ (κόκκινο), ο οποίος είναι γεμάτος με ενεργειακά φορτισμένα σωματίδια και τον σωλήνα ροής της Ιούς (κίτρινο-πράσινο) που συνδέει την Ιώ με την ανώτερη ατμόσφαιρα του Δία με τους πόλους του πλανήτη.
 
Το όριο αυτό είναι γύρω στις 13 μάζες του Δία, οπότε στα 12,7 ο πλανήτης που ταυτοποιήθηκε πρόσφατα «έπαιζε» εκπληκτικά οριακά με αυτό.
Καθώς αυτό καθιερώθηκε, η δρ Kao είχε πραγματοποιήσει μετρήσεις του μαγνητικού πεδίου αυτού του μακρινού αντικειμένου – τις πρώτες τέτοιες μετρήσεις για ένα πλανητικό αντικείμενο έξω από το ηλιακό μας σύστημα.
 
«Όταν ανακοινώθηκε ότι το SIMP J01365663 + 0933473 είχε μάζα κοντά στο όριο καύσης δευτερίου, μόλις τελείωσα την ανάλυση των νεώτερων δεδομένων VLA», ανέφερε.
 
Ομοίως με το Βόρειο Σέλας που παρατηρείται στη Γη, αυτός ο πλανήτης και ορισμένοι καφέ νάνοι είναι γνωστοί ότι έχουν δικές τους ακτίνες – παρά τις ελλείψεις των ηλιακών ανέμων που τους κατευθύνουν. Είναι η «ραδιοϋπογραφή» αυτών των ακτίνων που επέτρεψε στους ερευνητές να ανιχνεύσουν αυτά τα μακρινά αντικείμενα, αλλά δεν είναι ακόμη σαφές πώς διαμορφώνονται.
 
Ωστόσο, η ανάλυση της ερευνητικής ομάδας έδειξε ότι το μαγνητικό πεδίο του πλανήτη είναι απίστευτα ισχυρό, περίπου 200 φορές ισχυρότερο από το Δία του, και αυτό θα μπορούσε να εξηγήσει γιατί έχει επίσης ισχυρή αύρα.
 
«Αυτό το συγκεκριμένο αντικείμενο είναι συναρπαστικό επειδή η μελέτη των μαγνητικών μηχανισμών μπορεί να μας δώσει νέες ιδέες για το πώς ο ίδιος τύπος μηχανισμών μπορεί να λειτουργήσει σε εξωηλιακούς πλανήτες», εξήγησε η δρ Kao.
 
«Νομίζουμε ότι αυτοί οι μηχανισμοί μπορούν να λειτουργήσουν όχι μόνο σε καφέ νάνους, αλλά σε αμφότερους και τους αέριους γίγαντες αλλά και τους χερσαίους πλανήτες», ανέφερε.

Ο κόσμος είναι μια γάτα που παίζει με την Αυστραλία

Αρκεί να έχει κανείς φαντασία και μπορεί να δει τον κόσμο… αλλιώς! Έτσι κάποιος χρήστης του διαδικτύου είδε τον παγκόσμιο χάρτη από μια διαφορετική οπτική γωνία.

Σχεδιάζοντας το περίγραμμα των ηπείρων ο κόσμος εμφανίζεται σαν μια γάτα που… παίζει με την Αυστραλία.

Εμάς πάντως μας έκανε να χαμογελάσουμε, ελπίζουμε το ίδιο και εσάς.

Εμείς γράφουμε το σενάριο που μας αξίζει

Η ζωή μας είναι μόνο μία, και μάλιστα μικρής διάρκειας. Αυτό το θέατρο μπορούμε να το παίξουμε μόνο μία φορά. Χωρίς πρόβα, χωρίς δοκιμή. Γι’ αυτό, πρέπει να το παίξουμε όσο γίνεται καλύτερα για μας τους ίδιους και για όσους αγαπάμε. Εμείς γράφουμε το σενάριο που μας αξίζει. Εμείς φτιάχνουμε τα σκηνικά που μας αρέσουν. Εμείς επιλέγουμε τους ηθοποιούς. Εμείς είμαστε οι πρωταγωνιστές και ταυτόχρονα οι θεατές. Στο τέλος εμείς θα το απολαύσουμε ή δε θα το απολαύσουμε. Εμείς θα το χειροκροτήσουμε ή δε θα το χειροκροτήσουμε.

Αν αυτή η σκέψη είναι περίπου αλήθεια -δεν πιστεύω ότι υπάρχουν απόλυτες αλήθειες-, τότε οι επιλογές μας είναι που καθορίζουν το θέατρο της ζωής μας. Δεδομένων των περιορισμών και της τυχαιότητας, πιστεύω ότι το είναι μας, το γίγνεσθαι ή πιο απλά το τι και πώς σκεφτόμαστε, τι αισθανόμαστε, το πώς βλέπουμε τον εαυτό μας και τον κόσμο, το τι κάνουμε, ποιοι είμαστε, τι θα γίνουμε, πού θα πάμε, πώς θα πάμε και το πώς θα φύγουμε, όλ’ αυτά είναι κατ’ ουσίαν αποτέλεσμα των δικών μας επιλογών. Λίγο ή πολύ, όλοι μας σχεδόν είμαστε αποτελέσματα των επιλογών μας. Συνεπώς. η κατανόηση της ελευθερίας να επιλέγουμε είναι προϋπόθεση για να ζήσουμε τη ζωή μας και να μην αφήσουμε να μας ζήσει αυτή. Να δημιουργήσουμε το πεπρωμένο μας και να μην αφήσουμε να μας το δημιουργήσουν οι άλλοι. Να ζήσουμε δηλαδή μια ζωή που, αν ήταν να την ξαναζήσουμε για δεύτερη φορά, θα θέλαμε να είναι η ίδια.

Ο Ρήγας Φεραίος είχε πει ότι «συλλογάται καλά όποιος συλλογάται ελεύθερα». Είχε δίκιο. Όμως, για να συλλογίζεται κανείς ελεύθερα, πρέπει να διαθέτει γνώση: αυτή είναι που προσδιορίζει κυρίως την ποσότητα, την ποιότητα των εναλλακτικών λύσεων που διαθέτουμε και την ορθότητα των επιλογών που κάνουμε. Άρα την ελευθερία μας. Όσο περισσότερη γνώση, τόσο περισσότερες εναλλακτικές επιλογές και τόσο πιο σωστή η αξιολόγησή μας γι’ αυτές.

Ρητορεία και ρητορική: Πάθος, Σημεῖον

Πάθος
(affectus)

Οι εντονότερες ψυχικές συγκινήσεις που έχουν σχετικά σύντομη διάρκεια -η έντονη επιθυμία, η συμπόνια, ο φόβος, το μίσος, η οργή, ο φθόνος- χαρακτηρίζονται ως πάθη. Ο ομιλητής μπορεί να πείσει τους ακροατές του διεγείροντας τα πάθη τους κι αυτό γιατί εκείνος που βρίσκεται υπό την επήρεια του πάθους δεν σκέφτεται νηφάλια και λογικά, άρα δεν αναζητά την αλήθεια, αλλά αποφασίζει και κρίνει με βάση το έντονο συναίσθημα που τον καταλαμβάνει (Κοϊντιλιανός, Institutio oratoria 6.2.6).
 
Για να προκαλέσει ο ομιλητής πάθος, θα πρέπει να καταληφθεί ο ίδιος από αυτό. Ένας τρόπος, για να το πετύχει, είναι να φανταστεί εικόνες (φαντασίαι, visiones) για τα πράγματα, τις δράσεις ή τα πρόσωπα στα οποία θα αναφερθεί: πράγματα και πρόσωπα αναπαριστώνται στον νου του ομιλητή, ώστε ο λόγος του να μεταδίδει αυτούσια την εντύπωση πως βλέπει ο ίδιος μπροστά του ό,τι φαντάζεται κι έτσι να προκαλεί την ίδια εντύπωση στο ακροατήριο, ότι συμμετέχει δηλαδή το ίδιο με τις δικές του αισθήσεις στη φαντασία του ομιλητή. Όποιος είναι σε θέση να γεννά με τον νου του τέτοιες ζωντανές και εναργείς εικόνες, να φαντάζεται λόγια, πράξεις, πράγματα και να τα μεταφέρει με τον λόγο του, ένας εὐφαντασίωτοςάνθρωπος, όπως τον χαρακτηρίζει ο Κοϊντιλιανός (Institutio oratoria 6.2.29-31), μπορεί να προκαλέσει με τον λόγο του έντονα πάθη. H καρδιά (το στήθος) είναι αυτό που δίνει ευγλωττία και δύναμη στον νου (10.7.15).
 
Για να προκαλέσει πάθος, ο ομιλητής μπορεί να αξιοποιήσει τους τόπους των επιχειρημάτων. Για παράδειγμα, να μιλήσει για τα πράγματα, για τα πρόσωπα, για την ίδια την υπόθεση, τον χώρο, τον χρόνο, τα σημεία, την ευχέρεια και τις δεξιότητες των προσώπων, να αναπτύξει θέσεις και απόψεις που προκαλούν έντονη συγκίνηση στηριγμένος στη λογική σχέση από το όλον στο μέρος και την αντίστροφή της ή/και προβάλλοντας ένα θέμα, μια κατάσταση, μια έννοια εκ του αντιθέτου ή/και μιλώντας με βάση τον λογικό τύπο εκ του ελάσσονος εις το μείζον και αντίστροφα ή/και μιλώντας για πράγματα/πρόσωπα/καταστάσεις όμοια με εκείνα που κυρίως τον απασχολούν.
 
Πάθη μπορεί βεβαίως να διεγείρει ο ομιλητής και με τις πράξεις του, αν, για παράδειγμα, παρουσιάσει μπροστά στο κοινό αντικείμενα που έχουν τη δύναμη να ανακαλέσουν στη μνήμη με απόλυτη ευκρίνεια το παρελθόν (όπως προσωπικά αντικείμενα και απεικονίσεις). Όταν, για παράδειγμα, ο Μάρκος Αντώνιος έδειξε την καθημαγμένη τήβεννο του Καίσαρα στο πλήθος, προκάλεσε ένα παραλήρημα οργής εναντίον των δολοφόνων (Κοϊντιλιανός, Institutio oratoria 6.1.30-31).
 
O ομιλητής μπορεί να αξιοποιήσει σε ολόκληρη την έκταση του λόγου του τους τόπους που προκαλούν το πάθος. Ιδιαιτέρως όμως ενδείκνυται η χρήση τους στον επίλογο.
 
Σημεῖον
(signum, indicium, vestigium)
 
Πρόκειται για σημάδι/ένδειξη αντιληπτή με τις αισθήσεις, που συνήθως συνοδεύει ταυτόχρονα, σε άλλες περιπτώσεις όμως προηγείται, ενώ σε κάποιες ακολουθεί χρονικά ένα γεγονός, έτσι ώστε να μπορεί κανείς με βάση το συγκεκριμένο στοιχείο να συναγάγει συμπεράσματα σχετικά με αυτό το ίδιο το γεγονός. Τα σημεῖα χρησιμοποιούνται από τον ομιλητή ως ενδείξεις για μια συγκεκριμένη κατάσταση, ως αποδείξεις ενός ισχυρισμού, ως μέσα για τη διέγερση του πάθους. Μολονότι βρίσκονται πολύ κοντά στις ἀτέχνους πίστεις, αφού δεν επινοούνται από τον ομιλητή, ωστόσο εντάσσονται στις ἐντέχνους, γιατί η σύνδεσή τους με το γεγονός δεν είναι απολύτως προφανής και προϋποθέτει σε μεγάλο βαθμό την κριτική δύναμη του συντάκτη του λόγου και την αναγνώριση εκ μέρους του της αποδεικτικής δύναμης του συγκεκριμένου στοιχείου. Για παράδειγμα, το αίμα στα ρούχα, οι κραυγές, η εχθρική διάθεση κάποιων προσώπων απέναντι στο θύμα ανήκουν σε αυτή την κατηγορία αποδεικτικών μέσων. Έτσι οι λεκέδες από αίμα δεν αποτελούν τεκμήριον, δηλαδή αδιαμφισβήτητο αποδεικτικό στοιχείο της ενοχής κάποιου, αλλά εἰκός, που θα πρέπει να υποστηριχθεί και με άλλα αποδεικτικά μέσα, για να αποκτήσει δύναμη πειθούς. Διακρίνουμε εξάλλου μεταξύ δεσμευτικών σημείων (signa necessaria - για παράδειγμα, δακτυλικά αποτυπώματα) και άλλων που απλώς καθιστούν πιθανό ένα συμπέρασμα (signa non necessaria - για παράδειγμα, αντικείμενα που εμφανίζονται να ανήκουν σε κάποιον (ενώ θα μπορούσε απλώς να του έχουν αποδοθεί χωρίς εκείνος να το αντιληφθεί) ή η αριστεροχειρία (θα μπορούσε κάποιος απλώς να τη μιμηθεί).