Τρίτη 8 Μαΐου 2018

ΑΙΣΧΥΛΟΣ - Ἀγαμέμνων (403-436)

λιποῦσα δ᾽ ἀστοῖσιν ἀσπίστορας [στρ. β]
κλόνους λοχισμούς τε καὶ
405 ναυβάτας ὁπλισμούς,
ἄγουσά τ᾽ ἀντίφερνον Ἰλίῳ φθορὰν
βεβάκει ῥίμφα διὰ
πυλᾶν ἄτλητα τλᾶσα· πολλὰ δ᾽ ἔστενον
τόδ᾽ ἐννέποντες δόμων προφῆται·
410 «ἰὼ ἰὼ δῶμα δῶμα καὶ πρόμοι,
ἰὼ λέχος καὶ στίβοι φιλάνορες.
† πάρεστι σιγᾶς ἄτιμος † ἀλοίδορος
ἄλιστος ἀφεμένων ἰδεῖν.
πόθῳ δ᾽ ὑπερποντίας
415 φάσμα δόξει δόμων ἀνάσσειν.»
εὐμόρφων δὲ κολοσσῶν
ἔχθεται χάρις ἀνδρί·
ὀμμάτων δ᾽ ἐν ἀχηνίαις
ἔρρει πᾶσ᾽ Ἀφροδίτα.

ὀνειρόφαντοι δὲ πειθήμονες [ἀντ. β] 420
πάρεισι δόξαι φέρου-
σαι χάριν ματαίαν.
μάταν γάρ, εὖτ᾽ ἂν ἐς θιγὰς δοκῶν ὁρᾷ,
παραλλάξασα διὰ
425 χερῶν βέβακεν ὄψις, οὐ μεθύστερον
πτεροῖς ὀπαδοῦσ᾽ ὕπνου κελεύθοις.
τὰ μὲν κατ᾽ οἴκους ἐφ᾽ ἑστίας ἄχη
τάδ᾽ ἐστὶ καὶ τῶνδ᾽ ὑπερβατώτερα.
τὸ πᾶν δ᾽ ἀπ᾽ αἴας Ἕλλαδος συνορμένοις
430 πένθεια τλησικάρδιος
δόμῳ ᾽ν ἑκάστου πρέπει.
πολλὰ γοῦν θιγγάνει πρὸς ἧπαρ·
οὓς μὲν γάρ ‹τις› ἔπεμψεν
οἶδεν, ἀντὶ δὲ φωτῶν
435 τεύχη καὶ σποδὸς εἰς ἑκά-
στου δόμους ἀφικνεῖται.

***
Ασπίδων κρότους και λόγχων στη χώρα της
αφήνοντας και καραβιών αρματωμούς
και φέρνοντας αντίς προικιά
στην Τροία χαλασμό,
γοργά τις πύλες διάβηκε
με τόλμη που δε βάζει ο νους.
Κι έτσι οι προφήτες βαριά στέναζαν
και λέγανε μες στο παλάτι:
410 «Ω σπίτι, σπίτι οϊμένα! κι άρχοντες,
οϊμέ του τίμιου γάμου των κρεβάτι
κι ω χνάρια της αγάπης του ερωτόθυμα!
θα ᾽χεις να δεις, οι αισχρά παρατημένοι
στην αλοιδόρητη ατιμία τους
δίχως μιλιά να μένουν βυθισμένοι,
ενώ απ᾽ τον πόθο της φευγάτης
πως βασιλεύει μες στ᾽ ανάχτορα θα λες
το φάντασμά της.
Στα ωραία τ᾽ αγάλματα καμιά
δε βρίσκει εκείνος χάρη πια
και σβήνει κάθ᾽ αποθυμιά
στο στερεμένο μάτι.

420 Κι έρχουντ᾽ ονειροφάνταχτες και πένθιμες
να φέρουν χάρη ανώφελη υπνοφαντασιές.
γιατί του κάκου! ενώ κανείς
ανέλπιστες χαρές
θαρρεί πως βλέπει, τ᾽ όραμα
γλιστρά απ᾽ τα χέρια με γοργές
φτερούγες, ακλουθώντας σύνωρα
τους δρόμους του ύπνου του φευγάτου.»
Τέτοια μες στα παλάτια η θλίψη των·
μα είν᾽ κι άλλες που δεν πέφτουν παρακάτω:
παντού που απ᾽ την Ελλάδα για το μακρινό
ξεκίνησαν τον πόλεμο οι δικοί τους,
στα σπίτια βασιλεύει καθενός
430 πένθος βαρύ που δε βαστά η ψυχή τους·
πολλά μες στην καρδιά τους ᾽γγίζουν,
γιατ᾽ όλοι κείνους πὄστειλαν στον πόλεμο
καλά γνωρίζουν,
μ᾽ αντίς για τους ανθρώπους των
μονάχα υδρίες νεκρικές
με λίγη στάχτη γεμιστές
στα σπίτια τους γυρίζουν.

Μην φοβάσαι να κάνεις σύμμαχο τη φαντασία

Αχ! φαντασία μου τρελή και πλανεύτρα! Πλάθεις άλλη ζωή, ονειρεμένη, ποθητή.
Δεν αφήνεις το μυαλό σε ησυχία.
Φτιάχνεις εικόνες, σκηνικά, κουβέντες που ξυπνούν τις αισθήσεις και κρατούν σε εγρήγορση το καθημερινό σκηνικό.

Ποιος είναι αυτός που δεν ταξιδεύει με τον κόσμο της φαντασίας του;
Ποιος είναι αυτός που δεν πλάθει φανταστικές ιστορίες και καταστάσεις για να ηρεμεί και να γαληνεύει κάποιες στιγμές στη ζωή του;

Η φαντασία κάνει το νου να επαναστατεί, να εξελίσσεται, να είναι ζωντανός!
Κάνει το πιθανό να φαντάζει δυνατό!

Έλα! Βάλε τη φαντασία σου να δουλέψει.
“Τρόμαξε” τις αρνητικές σκέψεις φτιάχνοντας θετικές εικόνες.
Και όσο πιο πολύ τις φαντάζεσαι τόσο πιο εύκολα θα πραγματοποιηθούν.
Χρησιμοποίησε τη φαντασία σου για καλό.
Φαντάσου τη ζωή σου όπως θες να γίνει και θα γίνει!

Στόλισε την καθημερινότητά σου με παιχνίδια φαντασίας για να ομορφύνουν και όχι να μπλοκάρουν τη ζωή σου.

Πρόσεξε όμως! Μην επιτρέψεις στη φαντασία να σε χειρίζεται. Μην τη χρησιμοποιείς για να απομονώνεσαι συνεχώς.

Μην πέσεις στην παγίδα της και γίνει τροχοπέδη στη ζωή σου αλλά έμπνευση σ’ αυτήν.
Μη δημιουργείς κακόβουλα και επικίνδυνα σενάρια!

Ξεγέλασε λοιπόν την καθημερινότητά σου με φαντασία παντού.
Στη δουλειά, στην παρέα, στο φαγητό, στον έρωτα! Παίξε με το μυαλό σου. Αφήσου στη δύναμή της!

Είναι τα μάτια της ψυχής σου!

Το άγχος και το αύριο

Μπαίνοντας κατευθείαν στο θέμα θα ήθελα να παραθέσω κάτι που διάβασα τυχαία στο διαδίκτυο από άγνωστο συγγραφέα και ταιριάζει γάντι στην περίπτωση. Ο κύριος αυτός, είπε το εξής, «Μη στεναχωριέσαι για το αύριο. Αύριο μπορεί να κερδίσεις 1.000.000 δολάρια ή να σε χτυπήσει φορτηγό. Ή μπορεί να κερδίσεις 1.000.000 δολάρια και να σε χτυπήσει φορτηγό». Με είκοσι και κάτι λέξεις και με δύο πολύ δυνατά παραδείγματα κατάφερε να περιγράψει πόσο περιττό είναι το άγχος για το αύριο.

Το άγχος για την επόμενη ημέρα, για την επόμενη εβδομάδα, για το πώς θα είναι η ζωή μας σε ένα χρόνο από τώρα. Άγχος για λάθος κινήσεις, λάθος προγραμματισμούς, για χαζές αποφάσεις και μέτριες επιλογές. Όλα τα καίμε εκεί, στο βωμό του «άγχους για το αύριο» και τον αφήνουμε να φουντώσει και να μας βάλει φωτιά. Μας καίει το σήμερα, μας καίει το τώρα. Όλες αυτές τις στιγμές που αναλώνουμε τόσο επιδεικτικά για να προβληματιστούμε για τις επόμενες που θα έρθουν. Έπειτα αναλώνουμε κι εκείνες με τη σειρά τους με τον ίδιο τρόπο μπροστά σε ένα μέλλον που μας βλέπει και γελά.

Η αγωνία έχει πάρει τη μορφή επιδημίας. Κυριότερες πηγές της; Τα απρόβλεπτα, τα άγνωστα. Όλες εκείνες οι καταστάσεις που λόγω τις αβεβαιότητας στην εξέλιξή τους, μας κόβουν τα χέρια. Ταυτόχρονα μας κόβουν τα όνειρα, μας κλέβουν τις επιθυμίες. Και μένουμε εκεί, ανίσχυροι μπροστά σε ένα σύννεφο άγχους κι αγωνίας που μας μειώνει την ορατότητα. Οι στόχοι μας ξεθωριάζουν, το άγχος φουντώνει, μας ζαλίζει και χάνουμε τον ύπνο μας. Αυτό σε πρώτο στάδιο. Σε δεύτερο στάδιο, χάνουμε σιγά-σιγά τον εαυτό μας.

Οι ψυχολόγοι υποστηρίζουν πως αν αυτή η αγωνία για το τι θα ακολουθήσει καταφέρει να καταλάβει μεγάλο κομμάτι της καθημερινότητάς μας, ίσως υπάρχουν ανεπεξέργαστα κατάλοιπα μέσα μας. Κατάλοιπα από στόχους που είχαμε στο παρελθόν και δεν καταφέραμε να τους επιτύχουμε. Κατάλοιπα από όνειρα που ήταν τόσο κοντά, έμοιαζαν πραγματικά εφικτά, αλλά που, τελικά, δεν έγιναν ποτέ πραγματικότητα. Επίσης, οι πολύ ξαφνικές αλλαγές που μπορεί να προέκυψαν στον κοντινό μας περίγυρο δεν είναι δύσκολο να μας προβληματίσουν για το τι μπορεί να έπεται στη συνέχεια.

Μικρά γεγονότα που μας αποδεικνύουν περίτρανα πως δεν έχουμε τον έλεγχο όσο νομίζαμε πως τον είχαμε, μας καταρρίπτουν τις σταθερές, μας δένουν και μας λύνουν και ξαφνικά βρισκόμαστε μετέωροι. Δεν ξέρουμε πού πατάμε και πού βρισκόμαστε. Είμαστε πάνω σε ένα τεντωμένο λεπτό σκοινί. Κι ακροβατούμε. Συσσωρεύουμε τόσες πολλές σκέψεις κι άλλους τόσους προβληματισμούς που μας είναι αδύνατο να συγκεντρωθούμε όσο χρειάζεται για να το περπατήσουμε σωστά και να μη χάσουμε την ισορροπία μας.

Το πρόβλημα στην περίπτωση αυτή είναι πως εμείς οι ίδιοι έχουμε τραβήξει τόσο πολύ το σκοινί. Το έχουμε τσιτώσει. Κατηγορούμε τους πάντες και τα πάντα, αλλά η αλήθεια είναι πως εμείς φέραμε τον εαυτό μας εδώ. Έχουμε ευθύνη κι όσο δύσκολο κι αν είναι, πρέπει να δούμε τα γεγονότα όπως πραγματικά έχουν, να πάρουμε την κατάσταση στα χέρια μας και να αναγνωρίσουμε τους φόβους μας.

Είναι πολύ δύσκολο να απαλλαγείς από αυτό το βάρος. Φαντάζει βουνό που σε πλακώνει, που σε ακινητοποιεί. Αλλά όπως έχω ξαναπεί και νομίζω πως δε θα σταματήσω ποτέ να το λέω, τα πράγματα είναι όσο απλά ή όσο περίπλοκα τα κάνουμε εμείς. Όσο τροφοδοτούμε φόβους κι ανασφάλειες, τόσο πιο έντονες και πιο δυνατές θα επιστρέφουν σε εμάς.

Έτσι κι οι τρόποι για την αντιμετώπιση αυτού του άγχους πρέπει να είναι όσο πιο απλοί κι όσο πιο ανώδυνοι γίνεται. Σε μία κρίση άγχους, ας προσπαθήσουμε να μαζέψουμε όλη μας την ενέργεια για λίγα λεπτά στο γεγονός κι όχι να τη σκορπάμε αλόγιστα σε ένα κατά φαντασία σενάριο. Όσο κι αν αγχωθούμε, όσο μα όσο και αν πανικοβληθούμε, το μόνο σίγουρο είναι πως αν δεν περνάει απ’ το χέρι μας, τίποτα καλό δε θα προκύψει από αυτόν τον πανικό.

Ας πάρουμε μερικές αναπνοές, ας καταγράψουμε τους φόβους μας σε ένα χαρτί αν αυτό βοηθάει. Ας ανακαλύψουμε κάτι παραγωγικό και κάτι όμορφο για να διοχετεύσουμε την αρνητική ενέργεια που μας διέπει κι ίσως έτσι τη μετατρέψουμε σε θετική.

Δε θα είναι εύκολο. Αλλά μέρα με τη μέρα θα μοιάζει πιο εφικτό.

Ζούμε όπως παίξαμε

Πόσο φοβόμαστε τελικά το παιχνίδι;
Πόσο τρέμουμε την ελευθερία της αταξίας που δημιουργεί, των αναπόφευκτων αμφισβητήσεων που προκύπτουν από αυτό, ώστε να αισθανόμαστε την ανάγκη να το υποτάξουμε στους νόμους της αγοράς και της ζήτησης, να το καθηλώσουμε σε ένα ακόμη προϊόν ή και παρεχόμενη υπηρεσία μέσω των εργαστηρίων παιχνιδιού για παιδιά και γονείς που εμφανίζονται τα τελευταία χρόνια.
 
Σύμφωνα με τον ανθρωπολόγο Μαρσέλ Μάους, μέσω του παιχνιδιού καθίσταται δυνατή η ανάγνωση μιας κοινωνίας. Η θέση μας σήμερα ως ενήλικες απέναντι στο παιχνίδι των παιδιών, καθρεφτίζει την κοινωνίας μας, η οποία μοιάζει να το αντιστρατεύεται.
 
Κατά τον Φρόιντ, «Το αντίθετο του παιχνιδιού δεν είναι η σοβαρότητα , αλλά η πραγματικότητα», με τον σημερινό άνθρωπο να προσαρμόζεται εύκολα, πεπεισμένος ότι δεν μπορεί να κάνει και πολλά για να την αλλάξει.
 
Ο μεταβατικός χώρος του παιχνιδιού είναι το σημείο όπου το παιδί διερευνά το άγνωστο, βιώνοντας την ελευθερία της ύπαρξής του, αναδημιουργώντας τον εαυτό του και τον κόσμο του.
 
Παίζοντας έτσι ως παιδί, είναι πιο πιθανό ως ενήλικας να είναι σε θέση να βιώνει τις επερχόμενες μεταβολές ως προκλήσεις και όχι ως μείζονα προσωπική αμφισβήτηση και να συμβάλλει στην δημιουργία του κόσμου του αύριο, απαρνούμενος τη θέση του παθητικού υποκειμένου.
 
Δυστυχώς σήμερα η παιγνιότητα, αν και πρωταρχική ιδιότητα του παιδιού, μοιάζει να μην του επιτρέπεται από τους ενήλικες.
 
Ως εκπρόσωποι του καταναλωτισμού τείνουμε να συγχέουμε τα υλικά παιχνίδια με την πράξη του παιχνιδιού. Παρέχουμε στα παιδιά πληθώρα παιχνιδιών που τελούν στην υπηρεσία ενός μετρήσιμου γνωστικού στόχου, στομώνοντας έτσι την δημιουργικότητά τους.
 
Ξεχνάμε πως «παίζω δεν σημαίνει τείνω προς ένα συγκεκριμένο στόχο αλλά είμαι δεκτικός στο απρόσμενο».
 
Ξεχνάμε πως η λειτουργία του παιχνιδιού δεν αφορά την εξάρτηση του «έχω» μα την ελευθερία του «είναι». Μια χαρτοπετσέτα, ένα κουρελάκι μπορεί να «είναι» καπέλο, πουλί, αέρας, σύννεφο, ένας ολόκληρος κόσμος εν τη γενέσει του.
 
Αυτή η δυνητικότητα συνιστά την συναρπαστικότητα του παιχνιδιού, την περιέργεια για το τι θα συμβεί μετά, την έκπληξη μπρος στο απρόσμενο, την δυναμική -του τι μπορώ να κάνω, την εξερεύνηση -του πώς μπορώ να είμαι.
 
Πόσο φοβόμαστε τελικά το παιχνίδι; Πόσο τρέμουμε την ελευθερία της αταξίας που δημιουργεί, των αναπόφευκτων αμφισβητήσεων που προκύπτουν από αυτό, ώστε να αισθανόμαστε την ανάγκη να το υποτάξουμε στους νόμους της αγοράς και της ζήτησης, να το καθηλώσουμε σε ένα ακόμη προϊόν ή και παρεχόμενη υπηρεσία μέσω των εργαστηρίων παιχνιδιού για παιδιά και γονείς που εμφανίζονται τα τελευταία χρόνια.
 
Γιατί προωθούνται τα παιχνίδια -games εις βάρος του ελεύθερου παιχνιδιού – play;
Με τα games, διασφαλίζεται εκ των προτέρων, το σημείο λήξης του παιχνιδιού: νίκη, ήττα, ισοπαλία, σκορ. Αυτό που ορίζει τα games, δεν είναι η αυτοδιάθεση του παιδιού μα η φύση του αποτελέσματος. Με την αυστηρή δομή τους το ωθούν να δομεί με τη σειρά του, μια άμυνα απέναντι στο μη προβλέψιμο που προσφέρει το συμβολικό ελεύθερο παιχνίδι (play).
 
Κι επειδή, «χωρίς καμία αμφιβολία θα ζήσουμε όπως παίξαμε», μεγαλώνοντας εξακολουθούμε να παίζουμε με αφάνταστη σοβαρότητα παρόμοια παιχνίδια με τον εαυτό μας και τους άλλους.
 
Χρειάζονται και τα games-παιχνίδια. Μα στον καιρό μας μοιάζει να υπερκαλύπτουν το μεταβατικό χώρο του συμβολικού παιχνιδιού. Κι έχει σημασία αυτό να το δούμε. Γιατί, ό,τι μας κρατά ως παιδιά περιορισμένους μέσα σε ένα συγκεκριμένο εύρος αλληλεπιδράσεων, χρησιμοποιώντας ένα επιβεβλημένο σύνολο κανόνων, εξακολουθεί και στη ζωή μας να μας κινεί και να θέτει όρια στο τι μπορούμε να κάνουμε, «φυλακίζοντάς» μας, σε ένα ανταγωνιστικό πλαίσιο συμμόρφωσης κι εξάρτησης.
 
Σίγουρα έτσι νοιώθουμε ασφαλείς. Κάθε ιδέα ενός μεγαλύτερου ή και διαφορετικού εύρους αλληλεπίδρασης μοιάζει τρομακτική ακόμη και για να την φανταστεί κανείς. Εύκολα μπορούμε να κάνουμε τις αναγωγές σε σχέση με την λειτουργία μας στην κοινωνία και τις αντιστάσεις μας στη δημιουργικότητα και την αλλαγή που οδηγούν σε νέους τρόπους ύπαρξης, συνοχής και αλληλεπίδρασης.
 
Στο ελεύθερο συμβολικό παιχνίδι, το παιδί ακολουθεί την εσωτερική του παρώθηση. Αφήνεται σε μια περιπέτεια, εξερευνώντας το άγνωστο μέσα κι έξω από τον εαυτό του, εμπιστευόμενο τη διαδικασία του παιχνιδιού.
 
Αν αφιερώναμε λίγο χρόνο να το παρατηρήσουμε χωρίς να επεμβαίνουμε, θα ανακαλούσαμε την φράση του Σίλο: «Σου μιλώ για απελευθέρωση, για κίνηση, για διαδικασία».
 
Παίζοντας μοιράζονται πράγματα και εμπειρίες, συναισθήματα, νέες αισθήσεις, δημιουργούνται αναφορές. Κι όλα αυτά τα γεννήματα της στιγμής τα υποδέχονται με χαρά και πνεύμα ανοίγματος. Μη προσδοκώντας κανένα όφελος, παρά μόνο ελπίζοντας στην επόμενη στιγμή.
 
Ο Λάο Τσε είχε πει: «Του τροχού τον άξονα μοιράζονται τριάντα ακτίνες. Χρήσιμος όμως γίνεται από την κεντρική του τρύπα. Πλάσε κανάτι με πηλό. Χρήσιμο γίνεται από τον εσωτερικό του άδειο χώρο. Το όφελος λοιπόν έρχεται από τούτο που υπάρχει. Το χρήσιμο προκύπτει από εκείνο που λείπει».
 
Είναι ανάγκη να αφήνουμε κενό χώρο στα παιδιά να παίζουν ελεύθερα, χωρίς σκοπό. Αυτό μόνο αρκεί!
 
Σήμερα αποτιμάται ως χάσιμο χρόνου το να μην κάνουμε τίποτα άλλο εκτός από το να παίζουμε, το να μην έχουμε άλλο σκοπό εκτός από το να γνωριστούμε. Κι όμως μέσω αυτού που παραχωρούμε οι ενήλικες στον εαυτό μας ως ευκαιρία για απόλαυση και παιχνίδι, μεταβιβάζουμε στα παιδιά το πιο ουσιώδες, την επιθυμία και την χαρά για ζωή.

Ο έρωτας είναι η υπέρβαση που μας βοηθά να δώσουμε νόημα στη ζωή

Όταν ρωτήθηκε ο Johnny Cash, ο δημοφιλής τραγουδιστής, τι είναι ο παράδεισος για εκείνον, αυτός απάντησε: «Ένα πρωινό μαζί της, να πίνουμε παρέα τον καφέ μας». Η ευτυχία γι’ αυτόν είναι να μοιράζεται κάτι που απολαμβάνει, κάτι καθημερινό και απλό όπως ένας καφές, μαζί με τη γυναίκα που αγαπά.

Ίσως χρειαστεί να φτάσουμε στη μέση ηλικία για να συνειδητοποιήσουμε πόση πληρότητα μπορεί να μας προσφέρει μια συντροφική σχέση. Συντροφικότητα σημαίνει να περνάμε ποιοτικό χρόνο μαζί, κάνοντας απλά καθημερινά πράγματα, όπως το να μαγειρέψουμε, να φάμε το γεύμα μας παρέα, να πάμε μια βόλτα, να δούμε μια ταινία, να κάνουμε μια δραστηριότητα που τη χαιρόμαστε και οι δυο.

Και πόσο πιο κοντά θα νιώσουμε αν μιλήσουμε τρυφερά στον άνθρωπό μας. Αν του ανοίξουμε την καρδιά μας και μοιραστούμε τα συναισθήματά μας, τα όνειρά μας, αλλά και αυτά που μας δυσκολεύουν. Να τον ακούσουμε με τη σειρά μας προσεχτικά, να κατανοήσουμε πώς νιώθει, να του συμπαρασταθούμε εκεί που το χρειάζεται. Να του πούμε πόσο σημαντικός είναι για μας και να του το δείξουμε με μικρές πράξεις φροντίδας. Να τον πάρουμε αγκαλιά, να τον χαϊδέψουμε, να κοιμηθούμε ακουμπώντας ο ένας τον άλλον.

Φυσικά, χρειάζεται να υπάρχει μια αλληλεπίδραση σε όλα τα παραπάνω. Ίσως στην αρχή χρειάζεται να κάνουμε εμείς τα πρώτα βήματα, ώστε να βοηθήσουμε το σύντροφό μας να αφεθεί στη σχέση ή να τον μυήσουμε στην αγάπη. Αν όμως εκείνος δυσκολεύεται να ανταποκριθεί, τότε χρειάζεται ν’ αναρωτηθούμε αν αυτός ο άνθρωπος είναι ικανός για μια καλή συντροφική σχέση. Δεν μπορεί ο ένας να προσφέρεται στη σχέση και ο άλλος μόνο να απολαμβάνει.

Σημαντικό επίσης είναι να μοιραζόμαστε και τις δυσκολίες της ζωής. Μια σχέση δεν είναι μόνο για να μοιραζόμαστε τη χαρά, κι όταν έρχονται τα δύσκολα να το βάζουμε στα πόδια. Όταν αγαπάς και νοιάζεσαι για κάποιον δεν τον εγκαταλείπεις όταν του χτυπά την πόρτα η αρρώστια ή όταν αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα. Ίσα ίσα, τα δύσκολα φέρνουν τους ανθρώπους πιο κοντά και η φροντίδα σε κάνει ν’ αγαπάς ακόμα περισσότερο αυτόν που φροντίζεις.

Μην ξεχνάμε βέβαια, ότι το ζητούμενο σε μια σχέση δεν είναι να μην μπορούμε να κάνουμε τίποτα χωρίς το σύντροφό μας. Το να έχει ο καθένας κάποιο προσωπικό χώρο και χρόνο, να πάει για καφέ με έναν φίλο, να έχει μια δική του δραστηριότητα ή να θέλει να μείνει για λίγο μόνος, εμπλουτίζει τη σχέση. Τον πρώτο καιρό δεν θέλουμε να ξεκολλάμε ο ένας απ’ τον άλλον.

Όσο περνάει όμως ο χρόνος και αναπτύσσεται η εμπιστοσύνη στη σχέση, νιώθουμε ασφαλείς να απομακρυνθούμε και να ξαναγυρίσουμε πίσω με εμπειρίες απ’ τον έξω κόσμο. Έτσι ανανεώνεται η σχέση μας. Χρειάζεται όμως να είμαστε πολύ προσεκτικοί ώστε να μην προδώσουμε την εμπιστοσύνη που μας δείχνει ο σύντροφός μας, μιας και όταν ραγίσει το γυαλί, δεν ξανακολλάει.

Όσοι από εμάς είμαστε μόνοι, ας ανοιχτούμε σε νέες γνωριμίες, ας ρισκάρουμε να μπούμε σε μια νέα σχέση, κι ας έχουμε πληγωθεί, κι ας νιώθουμε μεγάλοι για έρωτες. Ας επιλέξουμε συντρόφους που μπορούμε να χαρούμε μαζί τους τα καθημερινά απλά πράγματα, που μπορούμε να τους κοιτάξουμε στα μάτια, να τους αγκαλιάσουμε, να τους ψιθυρίσουμε σ’ αυτί, και όχι να τους βλέπουμε σε οθόνες.

Όσοι από μας είμαστε δεσμευμένοι, ας τολμήσουμε να ξαναερωτευτούμε, να δώσουμε ένα χάδι, ένα φιλί, μια αγκαλιά, μια βόλτα χέρι χέρι, ας κάνουμε κάτι όμορφο μαζί. Κι ας νιώθουμε θυμωμένοι ή αποξενωμένοι με το σύντροφό μας. Ας παλέψουμε να ξαναβρούμε την ερωτική αγάπη. Κι αν δεν μπορούμε με κανένα τρόπο ν’ αναστήσουμε τη σχέση, ας ζητήσουμε βοήθεια από έναν ειδικό ή στην χειρότερη περίπτωση, ας πάρουμε την απόφαση να δώσουμε ένα τέλος.

Ο έρωτας στη ζωή είναι το αλατοπίπερο, είναι η υπέρβαση που μας βοηθά να δώσουμε νόημα στη ζωή, είναι η συγκολλητική ουσία που μας φέρνει πιο κοντά με το σύντροφό μας. Ο έρωτας είναι πάντα αμοιβαίος και μπορεί να μας οδηγήσει στην αγάπη που είναι η ουσία της ύπαρξής μας. Οι άνθρωποι που συντροφεύονται, που μοιράζονται τα καλά και τα δύσκολα, που αγαπούν και αγαπιούνται, ζούνε τη ζωή πιο ολοκληρωμένα. Ας γίνουμε εμείς αυτοί οι άνθρωποι…

Ελεύθεροι να επιλέγουμε ή ανίκανοι να επιθυμούμε;

Ας ανακεφαλαιώσουμε. Επειδή θέλουμε να πάμε εκεί όπου μας σπρώχνει ο άνεμος, πιστεύουμε ότι η κίνησή μας εξαρτάται αποκλειστικά από τη βούλησή μας. Όταν ο άνεμος μας σπρώχνει προς την αντίθετη κατεύθυνση, κατηγορούμε τον εαυτό μας για έλλειψη βούλησης και αυτοπειθαρχίας. Υπάρχουν όμως και φορές που επικρατεί γαλήνη ή ο άνεμος φυσάει ταυτόχρονα λίγο πολύ από παντού- κι εμείς βρισκόμαστε ανάμεσα σε αντίθετες επιθυμίες.

Σε μια τέτοια κατάσταση μπορούμε εξίσου να αισθανθούμε είτε ότι βασανιζόμαστε από ασυμβίβαστες επιθυμίες είτε ότι στερούμαστε κινήτρου είτε ότι είμαστε αναποφάσιστοι και αδιάφοροι. Αφού τίποτα δεν μας σπρώχνει προς τη μία ή την άλλη κατεύθυνση, νομίζουμε ότι θα έπρεπε να ήμασταν ελεύθεροι να διαλέξουμε τη μία ή την άλλη. Έχουμε έτσι την εντύπωση πως διαθέτουμε ελευθερία βούλησης, πως μπορούμε να προχωρήσουμε ή να οπισθοχωρήσουμε, να δεχθούμε ή να αρνηθούμε, να πιούμε ή να φάμε, γιατί τελικά το ίδιο μας κάνει. Το να διαλέξουμε τη μία ή την άλλη από αυτές τις δυνατότητες φαίνεται να μην απαιτεί παρά μια μικρή προσπάθεια της θέλησής μας. Κι όμως, η κατάσταση αυτή δεν δείχνει την ελευθερία της βούλησής μας, αλλά την αναποφασιστικότητα των επιθυμιών μας. Και έχουμε κάθε λόγο να στοιχηματίσουμε πως, όταν καταλήγουμε να πάρουμε μια απόφαση, δεν είναι επειδή η θέλησή μας έκανε την επιλογή της, αλλά επειδή ο συσχετισμός δυνάμεων ανάμεσα στις αντίθετες επιθυμίες μας άλλαξε και κάποια από αυτές κατάφερε να επιβληθεί.

Πρόσφατα πειράματα στη νευροβιολογία επιβεβαιώνουν σημείο προς σημείο αυτό που ο Σπινόζα διαισθάνθηκε. Μελετώντας τις κινήσεις των νευρώνων σε άτομα που είχαν κληθεί να πάρουν μια απόφαση, ο Μπέντζαμιν Λάιμπετ απέδειξε ότι συνειδητοποιούμε πως παίρνουμε μια απόφαση μισό με ένα δευτερόλεπτο μετά την ανταλλαγή νευρο- διαβιβαστών, η οποία είναι η αιτία αυτής της απόφασης. Οι πραγματικές αποφάσεις μας λαμβάνονται εν αγνοία μας και ανεξάρτητα από το τι θέλουμε ή δεν θέλουμε. Η συνειδητή απόφαση -η προσπάθεια της βούλησης για την οποία τόσο πολύ καμαρώνουμε- έρχεται πολύ αργά ώστε να έχει την παραμικρή επίδραση στις ενέργειές μας· δεν είναι παρά ένα επιφαινόμενο, ο απόηχος ή ο ίσκιος των πραγματικών δυνάμεων που μας κάνουν να ενεργούμε. Άρα είχε δίκιο ο Σπινόζα όταν έγραφε πριν από τριακόσια και πλέον χρόνια:

«Οι άνθρωποι σφάλλουν ως προς την πεποίθησή τους πως είναι ελεύθεροι, η οποία βασίζεται μόνο στο ότι έχουν συνείδηση των ενεργειών τους και άγνοια των αιτίων από τα οποία αυτές καθορίζονται. Άρα η ιδέα της ελευθερίας τους έγκειται στο ότι δεν γνωρίζουν κανένα αίτιο των ενεργειών τους. Διότι όταν λένε ότι οι ανθρώπινες ενέργειες εξαρτώνται από τη βούληση, δεν έχουν ιδέα για τι μιλάνε. Όλοι αγνοούν πράγματι τι είναι η βούληση και πώς κινητοποιεί το σώμα, ενώ όσοι διατυμπανίζουν άλλα και πλάθουν με το μυαλό τους έδρες και ενδιαιτήματα της ψυχής, προκαλούν συνήθως γέλιο ή αηδία».

Ο ΣΠΙΝΟΖΑ ΚΑΙ Η ΤΕΧΝΗ ΤΗΣ ΕΥΤΥΧΙΑΣ

Η καλλιτεχνική ομορφιά των μαθηματικών

Η γοητεία που ασκούν τα μαθηματικά στον ανθρώπινο εγκέφαλο επιβεβαιώνεται μέσω μίας νέας βρετανικής επιστημονικής έρευνας σύμφωνα με την οποί όσοι θεωρούν πραγματικά όμορφες τις εξισώσεις, τις βλέπουν σαν αυθεντικά έργα τέχνης. Η νέα μελέτη ενισχύει τη θεωρία ότι υπάρχει μια ενιαία νευροβιολογική βάση για την ομορφιά και την αισθητική αντίληψη του ωραίου.

Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή Σεμίρ Ζέκι του Εργαστηρίου Νευροβιολογίας Wellcome του University College του Λονδίνου, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Frontiers in Human Neuroscience», (Σύνορα στην Ανθρώπινη Νευροεπιστήμη), σύμφωνα με το BBC, χρησιμοποίησαν την τεχνική της λειτουργικής μαγνητικής απεικόνισης (fMRI) για να μελετήσουν την εγκεφαλική δραστηριότητα 15 εθελοντών μαθηματικών, την ώρα που αυτοί καλούνταν να δουν 60 μαθηματικές εξισώσεις και να τις αξιολογήσουν ως όμορφες, άσχημες ή ουδέτερες.

Η μελέτη έδειξε ότι η εμπειρία του «μαθηματικά ωραίου» καταγράφεται στην ίδια συναισθηματική περιοχή του εγκεφάλου (στον μέσο κογχομετωπιαίο φλοιό), όπου αποτυπώνεται και γίνεται η επεξεργασία του «ωραίου» στην μουσική ή τη ζωγραφική.

«Σε πολλούς από εμάς οι μαθηματικές εξισώσεις φαίνονται ξερές και ακατανόητες, όμως για έναν μαθηματικό μια εξίσωση μπορεί να ενσωματώνει την πεμπτουσία της ομορφιάς. Η ομορφιά μιας εξίσωσης μπορεί να προέρχεται από την απλότητά της, τη συμμετρία της, την κομψότητά της ή την έκφραση μιας αναλλοίωτης αλήθειας. Για τον Πλάτωνα, η αφηρημένη ποιότητα των μαθηματικών εξέφραζε το αποκορύφωμα της ομορφιάς», δήλωσε ο Σεμίρ Ζέκι.

Το πείραμα έδειξε ότι οι εξισώσεις που συστηματικά γεννούν την πιο έντονη αισθητική απόλαυση, είναι η ταυτότητα του Όιλερ, το Πυθαγόρειο θεώρημα και οι εξισώσεις Κοσί-Ρίμαν.

Το σύνδρομο του βραστού βατράχου

Η θεωρία του βατράχου είναι πολύ διδακτική. Εάν πετάξεις ένα βάτραχο σε μια κατσαρόλα με βραστό νερό, αυτός θα τιναχτεί αμέσως έξω. Το απότομο, οδυνηρό κάψιμο από το νερό θα είναι η σωτηρία του, γιατί θα ενεργοποιήσει αυτόματα τα αντανακλαστικά του, της επιβίωσης. Εάν όμως τον βάλεις σε κρύο νερό και δυναμώνεις τη φωτιά πολύ αργά, σταδιακά, ο καημένος ο βάτραχος θα χαλαρώσει, θα χουχουλιάσει και θα απολαύσει το μπάνιο του, μέχρι να γίνει βραστός, με ένα στωικό χαμόγελο στο πρόσωπό του.

Προλαβαίνουμε – δεν προλαβαίνουμε να πηδήξουμε έξω από την κατσαρόλα.

Το σύνδρομο του βραστού βατράχου αναφέρεται στη κακομεταχείριση. Αυτό το είδος εξάντλησης εμφανίζεται όταν βρίσκετε τον εαυτό σας μπλοκαρισμένο σε μια κατάσταση από την οποία σας φαίνεται αδύνατο να ξεφύγετε. Έτσι συνεχίζετε να την ανέχεστε, μέχρι που τελικά σας καταστρέφει.

Μπορεί να πει κανείς ότι κρατάτε τον εαυτό σας μέσα σε ένα φαύλο κύκλο που σας καταστρέφει ψυχικά και συναισθηματικά και στο τέλος αισθάνεστε μια ατελείωτη κούραση.

Ο Olivier Clerc, Γάλλος συγγραφέας και φιλόσοφος, χρησιμοποίησε απλά λόγια για να δημιουργήσει αυτή την έννοια και μια ενδεικτική ιστορία σχετικά με το «σύνδρομο του βραστού βατράχου». Ας ρίξουμε μια καλύτερη ματιά στο τι εννοούσε και στο πώς μπορούμε να εφαρμόσουμε τα διδάγματα που μας προσφέρει.

Το σύνδρομο του βραστού βατράχου: ο βάτραχος που σπατάλησε όλη την ενέργειά του.

Αυτό το παραμύθι βασίζεται σε ένα φυσικό νόμο, σύμφωνα με τον οποίο: «αν ο ρυθμός θέρμανσης του νερού είναι 0,02 βαθμούς κελσίου ανά λεπτό, ο βάτραχος θα παραμείνει ακίνητος και θα πεθάνει μόλις ζεσταθεί πολύ. Οποιαδήποτε άλλη ταχύτητα μεγαλύτερη από αυτή, θα κάνει το βάτραχο να πηδήξει έξω και να το σκάσει.»

Επομένως, όπως ακριβώς εξήγησε ο Olivier Clerc, αν βάλετε ένα βάτραχο σε μια κατσαρόλα με νερό και αρχίσετε να το θερμαίνετε αργά, ο βάτραχος σταδιακά προσαρμόζει τη θερμοκρασία του σώματός του με αυτή του νερού.

Μόλις το νερό αρχίσει να βράζει, δεν θα μπορεί πλέον να προσαρμόσει τη θερμοκρασία του και θα προσπαθήσει να πηδήξει έξω από την κατσαρόλα.

Αλλά δυστυχώς, σε αυτό το σημείο είναι αδύνατο να το σκάσει επειδή έχει ήδη σπαταλήσει όλη την ενέργειά του προσαρμόζοντας τη θερμοκρασία του και πλέον δεν έχει τη δύναμη να αποδράσει.

Κατά συνέπεια, ο βάτραχος βράζει μέχρι που πεθαίνει και δεν έχει τη δύναμη να πηδήξει έξω από την κατσαρόλα για να σωθεί.

Και αυτό δημιουργεί το εξής ερώτημα: τι ήταν αυτό που σκότωσε το βάτραχο; Ήταν το βραστό νερό ή η ανικανότητά του να αποφασίσει ποια είναι η κατάλληλη στιγμή για να πηδήξει;

Αν τον είχατε βυθίσει σε μια κατσαρόλα με νερό στους 50 βαθμούς Κελσίου, θα πηδούσε απευθείας έξω από την κατσαρόλα για να σωθεί. Ωστόσο, όση ώρα προσπαθούσε να ανεχτεί τη σταδιακή αύξηση της θερμοκρασίας, δεν συνειδητοποίησε ότι θα μπορούσε και θα έπρεπε να είχε πηδήξει έξω. Αυτή η σιωπηλή επιδείνωση, μας κάνει να προσποιούμαστε ότι είμαστε μια χαρά.

Όταν η συναισθηματική επιδείνωση εξελίσσεται με αργό ρυθμό, περνά απαρατήρητη. Αυτό δικαιολογεί την έλλειψη της αντιδραστικότητας, το λόγο που δεν εναντιωνόμαστε και καταλήγουμε να ασφυκτιούμε από τοξικά αέρια που αργά αλλά σταθερά μας δηλητηριάζουν.

Όταν λαμβάνει χώρα μια αλλαγή, αργή αλλά σταθερή, ξεφεύγει της προσοχής μας. Και συνεπώς αποτυγχάνει να προκαλέσει οποιοδήποτε είδος αντίδρασης ή εναντίωσης.

Επομένως, όταν η εξάρτηση, η περηφάνια, ο εγωισμός ή οι απαιτήσεις αρχίζουν να κάνουν σιγά-σιγά την εμφάνισή τους, είναι δύσκολο να συνειδητοποιήσουμε πόσο δύσκολο είναι να βρισκόμαστε σε αυτή τη θέση.

Ωστόσο με την πάροδο του χρόνου, αυτές οι απαιτήσεις μειώνουν αργά την αντίδρασή σας και το χρόνο απόκρισής σας.

Η σιωπηλή διαδικασία της προσαρμογής στη δυσφορία θα επιδεινώσει την κατάστασή σας. Έτσι, με αργό τρόπο θα αρχίσει κάποιος άλλος να ελέγχει τη ζωή σας. Αυτό σας εμποδίζει να δείτε και να προετοιμάσετε τον εαυτό σας για να αντιμετωπίσει αυτή την κατάσταση όπως πρέπει.

Γι’ αυτό το λόγο είναι απολύτως απαραίτητο να κάνετε μια συνειδητή προσπάθεια για να κρατάτε τα μάτια σας ανοιχτά και να μάθετε τι είναι αυτό που πραγματικά θέλετε. Αυτός είναι ο μοναδικός τρόπος για να μπορέσετε να ελέγξετε αυτό το κάτι που επιδεινώνει τις αισθήσεις σας.

Ο μοναδικός τρόπος για να αναπτυχθείτε θα σας κάνει να αισθάνεστε άβολα για λίγο καιρό.

Πολλές φορές στους ανθρώπους γύρω σας δεν αρέσει όταν αποφασίζετε να ακολουθήσετε και να εκτιμήσετε τα δικαιώματά σας. Έχουν ήδη συνηθίσει να τα χρησιμοποιούν προς το δικό τους όφελος και αυτή η αλλαγή στάσης είναι άβολη για εκείνους.

Να θυμάστε ότι μερικές φορές η λέξη «φτάνει!» μπορεί να σας εξασφαλίσει την ευεξία, να προστατεύσει την αγάπη σας για τον εαυτό σας, την αξιοπρέπεια και τα συμφέροντά σας.

Συνεπώς, θα πρέπει να θυμάστε το σύνδρομο του βραστού βατράχου και ότι μπορείτε να αποφύγετε τον πόνο που μπορεί να προκαλέσετε στον εαυτό σας, αν το παρατηρήσετε εγκαίρως.

Ανακαλύφθηκε ο πρώτος «καυτός γίγαντας» εξωπλανήτης δίχως νέφη

Ευρωπαίοι και Αμερικανοί αστρονόμοι ανακάλυψαν για πρώτη φορά έναν εξωπλανήτη, του οποίου η ατμόσφαιρα είναι πλήρως ανέφελη. Πρόκειται για τον WASP-96b, ο οποίος βρίσκεται σε απόσταση 980 ετών φωτός από τη Γη. Είναι ένας καυτός αέριος γίγαντας, παρόμοιος με τον Κρόνο σε μάζα και 20% μεγαλύτερος από τον Δία. Κινείται σε τροχιά γύρω από ένα άστρο σαν τον Ήλιο μας στον νότιο αστερισμό του Φοίνικα.
 
Ο WASP-96b βρίσκεται σε απόσταση 980 ετών φωτός από τη Γη και η μάζα του είναι κατά 20% μεγαλύτερη από εκείνη του Δία.
 
Η μελέτη της ατμόσφαιράς του έγινε με το διαμέτρου 8,2 μέτρων Πολύ Μεγάλο Τηλεσκόπιο (VLT) του Ευρωπαϊκού Νοτίου Αστεροσκοπείου (ESO) στη Χιλή. Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον Νικολάι Νικόλοφ του βρετανικού Πανεπιστημίου του Έξετερ, έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό «Nature».
 
«Ο WASP-96b είναι ο μόνος εξωπλανήτης, μέχρι σήμερα, που φαίνεται να μην έχει καθόλου νέφη», δήλωσε ο κ. Νικόλοφ.
 
Νέφη έχουν ανιχνευθεί σε αρκετούς από τους πιο καυτούς αλλά και τους πιο ψυχρούς πλανήτες του ηλιακού συστήματός και και σε εξωπλανήτες πέρα από αυτό. Προς το παρόν, είναι δύσκολο για τους επιστήμονες να προβλέψουν πού θα βρουν τα πιο πυκνά νέφη.
 
Όταν η ατμόσφαιρα ενός πλανήτη είναι καθαρή από νέφη, τότε το κυριότερο χαρακτηριστικό στη φασματική ανάλυσή του είναι η έντονη παρουσία νατρίου, κάτι που είναι πολύ αισθητό στον WASP-96b. Το νάτριο είναι το έβδομο συχνότερο χημικό στοιχείο στο σύμπαν.

Σχεδόν όλος ο πάγος στη Βερίγγειο Θάλασσα εξαφανίστηκε ένα μήνα νωρίτερα

Σχεδόν όλος ο πάγος που καλύπτει τη Βερίγγειο θάλασσα έχει εξαφανιστεί επιβεβαιώνουν ανήσυχοι οι επιστήμονες που μελέτησαν τα φετινά στοιχεία. Ο πάγος που καλύπτει την περιοχή θα έπρεπε κανονικά να διατηρηθεί για τουλάχιστον έναν ακόμη μήνα και φέτος έχει εξαφανιστεί νωρίτερα από οποιοδήποτε άλλο έτος, εκτός από το 2017. Την περασμένη χρονιά σημειώθηκαν πάλι τόσο πρώιμα φαινόμενα, αλλά φέτος το ποσοστό εμφανίζεται χαμηλό σε συνολικό διάστημα χρόνου.

Η Βερίγγειος Θάλασσα βρίσκεται στον βόρειο Ειρηνικό Ωκεανό μεταξύ Αλάσκας και Ρωσίας και φαίνεται πως αντιμετωπίζει το κύμα της κλιματικής αλλαγής με την έκταση του φαινομένου να λιώνει τους πάγους με πρωτοφανή ρυθμό.

Τον Φεβρουάριο, οι αυξανόμενες θερμοκρασίες της Αρκτικής, οδήγησαν στην εξαφάνιση περίπου της μισής περιοχής μέσα σε δύο μόλις εβδομάδες.

Η τάση αυτή συνεχίστηκε μέχρι την άνοιξη και οι επιστήμονες επιβεβαίωσαν ότι μέχρι το τέλος Απριλίου μόνο το 10% των κανονικών επιπέδων πάγου παρέμειναν ανέπαφα.

Μια έκθεση που δημοσιοποιήθηκε από το Διεθνές Κέντρο Έρευνας της Αρκτικής στο Πανεπιστήμιο της Αλάσκας έχει σκιαγραφήσει τις πραγματικές επιπτώσεις αυτών των περιβαλλοντικών αλλαγών στις πολλές κοινότητες που κατοικούν στην περιοχή της Θάλασσας.

«Ο πάγος της θάλασσας έχει ήδη αντίκτυπο στις ζωές και τα μέσα διαβίωσης των ανθρώπων στις παράκτιες κοινότητες της Δυτικής Αλάσκας, περιορίζοντας το κυνήγι και την αλιεία που είναι οι βασικοί άξονες των οικονομιών αυτών των κοινοτήτων», δήλωσε ο κλιματολόγος Δρ. Rick Thoman στην εφημερίδα «The Washington Post».

«Το ταξίδι μεταξύ των κοινοτήτων μέσω σκάφους ή μηχανών χιονιού γίνεται όλο και πιο δύσκολο και περιορισμένο λόγω του λεπτού ασταθούς θαλάσσιου πάγου», ανέφερε η έκθεση.

Η έκθεση σημειώνει πως η έλλειψη θαλάσσιου πάγου τους τελευταίους μήνες έχει εκθέσει αυτές τις κοινότητες σε καιρικά φαινόμενα καθώς ο πάγος λειτουργεί κανονικά ως «τείχος» έναντι ακραίων καιρικών φαινομένων.

Μια μεγάλη καταιγίδα το Φεβρουάριο κατέστρεψε το νησί Little Diomede προκαλώντας πολλά προβλήματα και ζημιές σε κατοικημένες περιοχές.

Αυτή η έλλειψη σταθερότητας επηρέασε και τα ζώα καθώς πολλά εγκατέλειψαν την περιοχή ενώ επηρεάζει την ισορροπία όλου του συστήματος.

Πίσω από την πρόωρη εξαφάνιση του πάγου είναι τόσο η μακροπρόθεσμη υπερθέρμανση του πλανήτη όσο και μια ατυχής συγκυρία καιρικών φαινομένων.

Οι μελέτες δεδομένων που πραγματοποιήθηκαν σε ολόκληρη την περιοχή επιβεβαίωσαν ότι τόσο οι θερμοκρασίες των ωκεανών όσο και του αέρα ήταν πολύ υψηλότερες από τις φυσιολογικές τιμές που προηγήθηκαν.

Το ποσοστό του θαλάσσιου πάγου στη Βερίγγειο ήταν συνολικά χαμηλότερο αυτό το χειμώνα σε σχέση με κάθε άλλη χρονιά από τότε που τα αλιευτικά σκάφη άρχισαν να τηρούν γραπτά αρχεία το 1850.

Στην έκθεσή τους, οι επιστήμονες του Διεθνούς Κέντρου Έρευνας για την Αρκτική έγραψαν ότι, αν και δεν πρόκειται κάθε χρόνο να σημειώνονται τόσο χαμηλά επίπεδα, ο σχηματισμός πάγου είναι πιθανόν να παραμείνει μειωμένος εάν τα νερά παραμείνουν ζεστά.

Προειδοποιούν επίσης ότι οι κοινότητες θα πρέπει να προετοιμαστούν για περισσότερους χειμώνες με λίγο πάγο στη θάλασσα και περισσότερες καταιγίδες.

Σ. Μπωντλαίρ: Τα Ανθη του Κακού

Τo βιβλίο αυτό δεν γράφτηκε για τις γυναίκες μου, τις κόρες μου ή τις αδελφές μου· δεν γράφτηκε όμως ούτε και για τις γυναίκες, τις κόρες ή τις αδελφές του πλησίον μου. Αφήνω αυτή την ενασχόληση σε όσους έχουν λόγους να συγχέουν τις καλές πράξεις με την καλλιέπεια.

Ξέρω ότι ο παθιασμένος εραστής του ωραίου ύφους είναι εκτεθειμένος στο μίσος του πλήθους. Κανένας όμως ανθρώπινος σεβασμός, καμιά ψευτο-αιδημοσύνη, κανενός είδους σύμπραξη εναντίον μου, κανένα οικουμενικό δημοψήφισμα δεν θα με αναγκάσουν να μιλήσω την απαράμιλλη διάλεκτο αυτού του αιώνα, αλλά ούτε και να αναμείξω το μελάνι με την αρετή.

Ένδοξοι ποιητές έχουν ήδη καταλάβει, εδώ και καιρό, τους πιο ανθηρούς τόπους της Ποίησης. Από την πλευρά μου, θεώρησα ότι θα ήταν ευάρεστο -και μάλιστα, όσο πιο δύσκολο, τόσο πιο ευχάριστο- να συλλέξω το Ωραίο που ενυπάρχει στο Κακό. Το βιβλίο αυτό, κατά βάσιν άχρηστο και απολύτως αθώο, γράφτηκε αποκλειστικά και μόνο για να με διασκεδάσει και να ασκήσει το πάθος μου για τους σκοπέλους.

Κάποιοι μου είπαν ότι τα ποιήματα αυτά θα μπορούσαν να κάνουν κακό· δεν χάρηκα γι’ αυτό. Άλλοι, καλόψυχοι, ότι θα μπορούσαν να κάνουν καλό· κι αυτό δεν με λύπησε. Την ίδια κατάπληξη μου προξένησαν ο φόβος των πρώτων και η ελπίδα των δεύτερων, μου απέδειξαν όμως γι’ άλλη μια φορά -κι αυτή ήταν η μοναδική τους χρησιμότητα- ότι ο αιώνας αυτός έχει ξεμάθει τις κλασικές έννοιες που έχουν να κάνουν με τη λογοτεχνία.

Παρά την υποστήριξη που παρείχαν μερικοί επιφανείς σοφολογιότατοι στην φυσική βλακεία του ανθρώπου, δεν θα πίστευα ποτέ ότι η πατρίδα μας θα μπορούσε να βαδίζει με τέτοια ταχύτητα την οδό της προόδου. Αυτός ο κόσμος έχει περιβληθεί με τόσο λίπος χυδαιότητας, που προσδίδει στην περιφρόνηση προς τον πνευματικό άνθρωπο την βιαιότητα ενός πάθους.

Υπάρχουν όμως και κάτι ευτυχισμένα τσόφλια, που δεν τα διαπερνά ούτε δηλητήριο.

Στην αρχή, είχα την πρόθεση ν’ απαντήσω στις πολυάριθμες κριτικές, και ταυτόχρονα, να εξηγήσω μερικά απλούστατα ζητήματα, που τα έχει συσκοτίσει πλήρως το φως των ημερών μας: τι είναι Ποίηση· ποιος είν’ ο σκοπός της· πώς διακρίνονται το Καλό από το Ωραίο· για το Ωραίο που ενυπάρχει στο Κακό· για το ότι ο ρυθμός και η ρίμα καλύπτουν τις προ αιώνιες ανάγκες του ανθρώπου για μονοτονία, συμμετρία και έκπληξη· για την προσαρμογή του ύφους στο θέμα· για την ματαιοδοξία και τους κινδύνους της έμπνευσης κ.λπ. κ.λπ.

Είχα όμως σήμερα την απρονοησία να διαβάσω κάτι δημόσιες φυλλάδες· αίφνης, μια ραθυμία, πιέσεως είκοσι ατμοσφαιρών, με πλάκωσε, κι έμεινα άπρακτος μπροστά στην τρομαχτική αχρηστότητα του να εξηγήσεις ό,τι και να ’ναι σ’ όποιον να ’ναι. Όσοι γνωρίζουν, με μαντεύουν· γι’ αυτούς που δεν μπορούν ή δεν θέλουν να καταλάβουν, θα στοίβαζα ατελέσφορα εξηγήσει.

Σαρλ Μπωντλαίρ

Ανταποκρίσεις (Correspondances)
Η φύση είναι ένας ναός, όπου κίονες ζωντανοί
αφήνουν κάποτε συγκεχυμένα λόγια ν’ ακουστούν·
ο άνθρωπος μέσα από συμβόλων δάση περνάει εκεί
που με οικείο βλέμμα τον κοιτούν.
Σαν τις μακριές ηχούς που από πέρα συγκερνιούνται
μέσα σε σκοτεινή, βαθιά ενότητα
πλατιά, όπως η νύχτα κι όπως η καθαρότητα,
τα αρώματα, τα χρώματα κι οι ήχοι ανταπαντιούνται.
Υπάρχουν αρώματα φρέσκα σαν τη σάρκα στα παιδιά,
γλυκά όπως οι βαρύαυλοι, πράσινα όπως οι αγροί
και άλλα νοθεμένα, πλούσια και θριαμβικά,
που έχουν των ατέλειωτων πραγμάτων την ορμή,
όπως του κεχριμπαριού, του μόσχου, του μοσχολίβανου, του λιβανιού,
που τραγουδάνε τις εξάρσεις των αισθήσεων και του νου.

Οι μεταμορφώσεις της λάμιας (Les métamorphoses du vampire)
Όμως αυτή που είχε μια φράουλα για στόμα
σα φίδι πάνω στη φωτιά γύρναε το σώμα
και τους μαστούς μαλάζοντας μες στον κορσέ της
τις λέξεις πρόφερε τις μοσχοβολιστές της:
-«Τα χείλη μου είν’ υγρά, ξέρω την επιστήμη
στην κλίνη τη βαθιά να σβήνω κάθε μνήμη.
Στο θρίαμβο του κόρφου μου δάκρυα στεγνώνω
και τα γερόντια σε παιδιά μεταμορφώνω.
Γι’ αυτόν που με κοιτά γυμνή έχω τη χάρη
να γίνω άστρο, ουρανός, ήλιος, φεγγάρι!
Είσαι σοφός, μα εγώ όποιον μέσα μου κι αν κλείσω,
κάθε ανείπωτη ηδονή θα του χαρίσω,
κι όταν δαγκώνουνε τα στήθη μου τα ωραία,
άσεμνη εγώ και ντροπαλή, δειλή, γενναία,
πάνω στο στρώμα μου, που από λαγνεία στενάζει,
στρατιές αγγέλων το κορμί μου αυτό κολάζει!»
Όταν μου ήπιε το μεδούλι απ’ τα οστά μου,
και γέρνω όλος πόθο, μες στον έρωτά μου,
να τη φιλήσω με λατρεία -βλέπω ένα
σακί γεμάτο κόκαλα, πύο και βλέννα!
Κλείνω τα μάτια μου στην παγωνιά του τρόμου
κι όταν στο φως τ’ ανοίγω έχω στο πλευρό μου,
αντί γι’ αυτή την κούκλα τη δυναμωμένη
που νόμιζες πως με αίμα ήταν χορτασμένη,
τα άθλια απομεινάρια σκελετού που τρέμαν
και σαν του ανεμοδείχτη την κραυγή εκλαίγαν
ή σαν ταμπέλα σε δοκάρι κρεμασμένη
που η καταιγίδα του χειμώνα ανεμοδέρνει.

G. Hegel: πνεύμα και διαλεκτική

Διαλεκτική και ελευθερία σκέψης

§1

     Ι. Για να ανοιχτεί κανείς στον κόσμο της ελεύθερης σκέψης χρειάζεται πρώτα να προσδιορίζει: τι είναι σκέψη; Τι είναι λοιπόν σκέψη για τον Χέγκελ; Είναι η «Γνώση του καθολικού (Wissen des Allgemeinen)». Μια τέτοια Γνώση όμως δεν συμβαίνει ερήμην του ανθρώπου, αλλά μόνο στο δικό του πεδίο και από τον ίδιο: η Γνώση δηλαδή παραπέμπει στο ίδιο το Είναι του ανθρώπου ως συνείδηση (Bewußtsein), ως ενεργό, ατομικό, ζωντανό Εγώ που τελεί σε εσωτερικά διαλεκτική σχέση με την ιστορική του ύπαρξη, με την ιστορικότητα δηλαδή του Dasein του: αντικειμενικά είναι ο Εαυτός και το άλλως-Είναι του Εαυτού· ήτοι το αντι-κείμενο (Gegen-stand), το Πραγματικό που κείτεται απέναντι στον Εαυτό και συνδέεται μαζί του –λιγότερο ή περισσότερο– έλλογα, δηλαδή με βάση τα ενδότερα κοινά νοήματα και δια-νοήματα.

     ΙΙ. Υποκειμενικά είναι ο Εαυτός που εξελίσσεται ιστορικο-Λογικά: αποκτά επίγνωση της συγκεκριμένης του ιστορικότητας, την εσωτερικεύει, την καθιστά δηλαδή περιεχόμενο σκέψης ή πνευματικό του περιεχόμενο, και έτσι εισέρχεται μέσα στην Ιστορία ως Bewußt-Sein [=συνειδητό-Είναι]: ως σκεπτόμενο πνεύμα. Σκεπτόμενο πνεύμα σημαίνει ο άνθρωπος, ως νοούσα συνείδηση, που δεν χρησιμοποιεί τον λογισμό του, τον Λόγο, χρησιμοθηρικά ή εργαλειακά, παρά ως μια μεταστοχαστική διεργασία επί του ιστορικού συμβάντος: ξανασκέπτομαι τον εαυτό μου και το άλλο του Εαυτού με βάση μια ιστορικά διαμορφωμένη γνώση. Τούτο σημαίνει περαιτέρω πως η εν λόγω μεταστοχαστική διεργασία εκτυλίσσεται ως μια αρχέγονη, πρωτότυπη διεργασία γνώσης, κατά την οποία συγκροτούνται έννοιες ως πτυχές ενός και του αυτού καθολικού Λόγου.

§2

     Ι. Ιδωμένη υπό το βλέμμα της εγελιανής διαλεκτικής, η πιο πάνω Γνώση είναι η μορφή: η στάση ή σχέση ζωής, η συμπεριφορά του πνεύματος, ενώ το περιεχόμενο είναι όλη η ως άνω ιστορικο-λογική κίνηση του πνεύματος που το κάνει να είναι σκεπτόμενο ή αυτοσυνείδητο πνεύμα, δηλαδή να είναι ο αυτοπροσδιοριζόμενος άνθρωπος ως τέτοιο πνεύμα. Με αυτό το νόημα, μας λέει ο γερμανός φιλόσοφος, ο άνθρωπος προορίζεται να είναι σκεπτόμενο ον και έτσι να διαφοροποιείται από το ζώο. Η σκέψη, στη συνάφεια τούτη, είναι η ρίζα της φύσης του ανθρώπου, που του επιτρέπει να εγκαθίσταται στο θρόνο της ιστορίας όχι ως μια απλώς φυσική [=όχι ακόμα πνευματική] αμεσότητα ή, όπως λέει ο Χέγκελ στη Φαινομενολογία του πνεύματος, ως φυσική συνείδηση , αλλά ως το πνεύμα ή το Είναι, που γνωσιο-οντο-λογικά μέλλει να ολοκληρώνει τον κύκλο του, δηλαδή την προαναφερθείσα καθολική κίνηση [=τη Γνώση του καθολικού], ως μεταστοχαστική επιστροφή εντός εαυτού.

ΙΙ. Και η φιλοσοφία πώς νοείται εδώ; Ως η ικανότητα της σκέψης να σκέπτεται τον εαυτό της, δηλαδή να είναι η εν λόγω καθολική κίνηση ως σκεπτόμενη ή ως πνευματική εξέλιξη ή ανάπτυξη. Υπ’ αυτή την έννοια Είναι:

«Η φιλοσοφία, σύμφωνα με τη φύση της, είναι κάτι το εσωτερικό, που διεαυτό [=κατά την αυθύπαρκτη ουσία του] δεν προορίζεται για τον όχλο ούτε προσφέρει κάποια προπαρασκευαστική δυνατότητα γι’ αυτόν. Είναι φιλοσοφία μόνο επειδή είναι ευθέως αντί-θετη προς την απλή νόηση [=τη διάνοια σε αντίθεση με το διαλεκτικό Λόγο] και πολύ περισσότερο, ως εκ τούτου, στον υγιή κοινό νου, υπό τον οποίο νοείται ο τοπικός και χρονικός περιορισμός μιας κατηγορίας ανθρώπων. Αναλογικά προς αυτόν τον κοινό νου, ο κόσμος της φιλοσοφίας, καθεαυτόν και διεαυτόν, είναι ένας ανεστραμμένος κόσμος».

§3

Η φιλοσοφία, ως τέτοια ικανότητα και καθολική κίνηση, πέρα από τον τοπικό και χρονικό περιορισμό του κοινού νου, δεν παύει να είναι ριζικός και αείζωος μεταστοχασμός. Ακριβώς επειδή είναι ένας τέτοιος μεταστοχασμός, μέσα στην κινητική της καθολικότητα, συμπεριλαμβάνει και την υλικότητα της νόησης. Τούτο υποδηλώνει πως ο Χέγκελ δεν αντιπαραθέτει το υλικό στο πνευματικό, αλλά τα συλλαμβάνει στη διαλεκτική τους ανέλιξη ή στη διαλεκτική πορεία προς τα μέσα, προς το βάθος της σκέψης ή της μνημονευθείσας μορφής ή της καθολικής ιδέας, και προς τα έξω, προς το αντι-κειμενικό: περιδινούμενος κύκλος κατ’ αίσθηση εμπειρίας και θεωρητικής σκέψης. Αλλά μέσα στην ένταση της εξωτερικότητας η σκέψη είναι ανάπτυξη όχι με τη μορφή του διασκορπισμού, της διασποράς ή της διάλυσης, παρά με εκείνη της συνεκτικής κίνησης του όλου. Πώς κατανοείται όμως τούτη η συνεκτικότητα; Κατανοείται ως η σκέψη ή η φιλοσοφία, ως σκεπτόμενη ανάπτυξη, που μέσα στην εξωτερικότητα ασκεί την ελευθερία της: δηλαδή δεν είναι μια απλή παράσταση του αντι-κειμένου ή απλοϊκή, αφελής γνώμη ή γνώση, αλλά η καθολική-δια-νοηματική Εν-ότητα του Εαυτού και του αντι-κειμένου. Η ελευθερία της σκέψης, κατ’ αυτή την έννοια, είναι η συνείδηση ελευθερίας ως καθολική διαλεκτική κίνηση, που διατρέχει τη σκέψη –προς τα μέσα και προς τα έξω– και της επιτρέπει να αναγνωρίζει 

«το Είναι –που μπορεί να είναι και ο εαυτός της– ως την ουσία των πραγμάτων, ως την απόλυτη ολότητα και την εμμενή ουσία όλων· επομένως, να το συλλαμβάνει ως σκέψη, ακόμη κι αν επρόκειτο να είναι ένα εξωτερικό Είναι».