Κυριακή 23 Δεκεμβρίου 2018

Αρχαϊκή Επική Ποίηση: Όμηρος και ιστορία, Η «τειχιόεσσα» Τίρυνς, Τα τείχη, Το ανάκτορο

Τα τείχη

Τα τείχη της Τίρυνθας χτίστηκαν σε τρεις φάσεις κατά τον 14ο και 13ο αι. π.Χ. Η τρίτη φάση, που ολοκληρώθηκε στο δεύτερο μισό του 13ου αι. π.Χ., είναι και η σημαντικότερη και αυτή που διατηρείται, ως επί το πλείστον, μέχρι σήμερα. Εντυπωσιακού μεγέθους ογκόλιθοι, εφάμιλλοι με αυτούς των Μυκηνών, περιέβαλλαν το ανάκτορο στο νοτιότερο και υψηλότερο έξαρμα της ακρόπολης, αλλά και τα υπόλοιπα τμήματά της. Κατά καιρούς προστέθηκαν προμαχώνες, πύργοι και πύλες. Το πιο χαρακτηριστικό σωζόμενο παράδειγμα είναι ο λεγόμενος Δυτικός Προμαχώνας, ο οποίος προστάτευε τη δυτική είσοδο στην ακρόπολη και το λεγόμενο Δυτικό Κλιμακοστάσιο. Ο παραπάνω προμαχώνας καταλήγει στα βόρεια σε πύργο και έχει μέγιστο πλάτος 7 μέτρα. Σημαντικό επίτευγμα συνιστά η δημιουργία καμπυλόγραμμης διάταξης στο συγκεκριμένο τμήμα του τείχους. Από την άλλη μεριά της ακρόπολης εφαρμόστηκαν τεχνικές όπως η οικοδόμηση με εκφορικό τρόπο και η δημιουργία υψικόρυφων τόξων στις ενσωματωμένες στα τείχη γαλαρίες, τις λεγόμενες «σύριγγες». Στην Κάτω Ακρόπολη δημιουργήθηκε, επίσης, ένα ισχυρότατο τείχος, πάχους 7μ., που στο εσωτερικό του έφερε «σύριγγες», αλλά και 28 τετράγωνα δωμάτια, κάποια μάλιστα διώροφα με οξυκόρυφη στέγη. Ένας σεισμός στα τέλη του 13ου αι. π.Χ. άφησε τα διαπιστευτήριά του προκαλώντας καταστροφές και ερείπια.
 
Η κύρια είσοδος στην ακρόπολη βρισκόταν στα ανατολικά. Μια Ράμπα, ένα μεγάλο κεκλιμένο επίπεδο, οδηγούσε σε μια ξύλινη προφανώς πόρτα από την οποία έμπαινε κανείς στο εσωτερικό του τείχους, από όπου με έναν διάδρομο έφτανε μέσω μιας τεθλασμένης πορείας στη Μεγάλη Πύλη, ίδιων σχεδόν διαστάσεων και υλικών κατασκευής με την Πύλη των Λεόντων στις Μυκήνες. Σήμερα σώζεται μόνο το μονολιθικό κατώφλι αυτής της πύλης. Την ενίσχυε ένας πύργος, ενώ συνεχιζόταν με έναν στεγασμένο, προφανώς, διάδρομο που πρέπει να δημιουργούσε μαζί της ένα ξεχωριστό οικοδόμημα. Στο τέλος του διαδρόμου αυτού σώζονται σήμερα τα θεμέλια της διπλής θύρας της παλαιότερης πύλης, από τη δεύτερη φάση των τειχών. Στην τρίτη και τελευταία φάση ο διάδρομος κατέληγε σε μια πρώτη εξωτερική αυλή, τραπεζοειδούς κάτοψης. Στην ανατολική και νότια πλευρά αυτής της αυλής κίονες δημιουργούσαν στοές, ως προσόψεις για την πρόσβαση προς τις ανατολικές και τις νότιες αντίστοιχα γαλαρίες, τις «σύριγγες», του τείχους. Οι τελευταίες αποτελούνταν από μακρόστενο διάδρομο ο οποίος επικοινωνούσε με μικρά δωμάτια που ανοίγονταν κατά μήκος του. Διάδρομοι και δωμάτια ήταν κτισμένα με το εκφορικό σύστημα. Η χρήση τους είναι ασαφής τελικά, παρότι πιθανολογείται βάσιμα ότι προορίζονταν για αποθήκευση προϊόντων. Στα δυτικά της μεγάλης εξωτερικής αυλής ανοίγεται το Μεγάλο Πρόπυλο του ανακτόρου.
 
Το ανάκτορο
 
Το Μεγάλο Πρόπυλο ήταν η μνημειώδης πύλη του ανακτόρου. Ήταν ένα κτίσμα τετράγωνου περιγράμματος με κίονες στην πρόσοψη και παραστάδες στην απόληξη των πλευρικών τοίχων. Από αυτό εισερχόταν ο επισκέπτης στο κυρίως ανάκτορο. Το τελευταίο αποτελείται από το μέγαρο και την κεντρική αυλή, ενώ στα ανατολικά και τα δυτικά υπήρχαν χώροι και δωμάτια που εξυπηρετούσαν διάφορες λειτουργίες (εικ. 4.90). Από το Μεγάλο Πρόπυλο έμπαινε κανείς σε μια εσωτερική στο ανάκτορο υπαίθρια αυλή με δάπεδο από ασβεστοκονίαμα, η οποία πιθανότατα να είχε στοές στις δυο της πλευρές. Στο κυρίως ανακτορικό συγκρότημα οδηγούσε το Μικρό Πρόπυλο, μια μικρότερη εκδοχή του Μεγάλου Προπύλου. Από εκεί εισερχόταν κάποιος στην Κεντρική Αυλή του ανακτόρου. Η αυλή περιτρεχόταν στις τρεις πλευρές της, πλην αυτής του μεγάρου, από κιονοστοιχία. Στη νότια πλευρά της αυλής και μπροστά στο μέγαρο υπήρχε κυκλικός βωμός που πρέπει να συσχετιζόταν με τις θρησκευτικές τελετουργίες των κατοίκων του ανακτόρου.
 
Το Μέγαρο έχει το τυπικό αρχιτεκτονικό σχήμα ενός μυκηναϊκού μεγάρου και πήρε την τελική του μορφή στο δεύτερο μισό του 13ου αι. π.Χ. Στον δόμο του υπήρχε κυκλική εστία και ο θρόνος του ηγεμόνα, ενώ το δάπεδο έφερε διακόσμηση με δελφίνια και χταπόδια εγγεγραμμένα σε τετράγωνα. Οι υπόλοιποι χώροι του ήταν, επίσης, διακοσμημένοι τόσο στους τοίχους, όσο και στα δάπεδα με γραμμική γραπτή διακόσμηση και λειασμένο κονίαμα. Εκτός από το κεντρικό μέγαρο στην Τίρυνθα εντοπίστηκαν στα ανατολικά του και εντός του ανακτορικού συγκροτήματος, άλλα δύο μεγαροειδή κτίσματα, τα οποία, όμως, ήταν δίχωρα, αποτελούνταν μόνο από πρόδομο και δόμο, και είχαν το μισό μέγεθος από το κεντρικό μέγαρο. Το γεγονός δεν μπορεί να ερμηνευτεί με ασφάλεια και οι παλιές θεωρίες για την ύπαρξη εδώ ενός μεγάρου της βασίλισσας δεν φαίνεται πως ευσταθούν. Είναι πολύ πιθανό να εξυπηρετούσαν άλλες διοικητικές χρήσεις του ανακτόρου ή να σχετίζονταν με τη δράση συγκεκριμένων αξιωματούχων.
 
Στη δυτική πτέρυγα του ανακτόρου υπήρχαν άλλα δωμάτια με ενδιαφέρουσες, όπως προκύπτει, από τα αρχαιολογικά ευρήματα, χρήσεις. Η πρόσβαση από το κυρίως μέγαρο γινόταν με διαδρόμους που οδηγούσαν σε τρία συγκροτήματα δωματίων που αποδόθηκαν σε ξεχωριστές κατοικίες. Ένας μικρός χώρος ονομάστηκε λουτρό, με βάση, κυρίως, τον μονολιθικό, ασβεστολιθικό ογκόλιθο βάρους 20 τόνων που αποτελεί το δάπεδό του και το γεγονός ότι παρουσιάζει κλίση που ερμηνεύτηκε ότι αποσκοπούσε στην απορροή των νερών σ' έναν γειτονικό φωταγωγό και από εκεί σε έναν κεντρικό αποχετευτικό αγωγό που υπήρχε στο ανάκτορο. Ο χώρος του Δυτικού Κλιμακοστασίου, που προστατευόταν από τον Δυτικό Προμαχώνα, απέδωσε κατά την ανασκαφή της επίχωσής του, του χώματος, δηλαδή, που αφαιρέθηκε, αρκετά σπαράγματα τοιχογραφιών που χρονολογήθηκαν στον 13ο αι. π.Χ. και εμπλούτισαν τη σχετική κατηγορία αυτών των μυκηναϊκών ευρημάτων. Οι παραστάσεις, οι οποίες αποκαταστάθηκαν σχεδιαστικά, δείχνουν ότι απεικονίζονται σε αυτές ποικίλα θέματα. Τα κυριότερα περιλαμβάνουν ένα κυνήγι αγριόχοιρου, την «Κυρία με την Πυξίδα (είδος αγγείου)» που θα ήταν μέλος μιας πομπής γυναικών, δυο γυναίκες πάνω σε άρμα, καθώς και μια ακόμα κεφαλή γυναίκας. Όπως γίνεται εύκολα αντιληπτό οι παραπάνω τοιχογραφίες προσφέρουν αρκετές πληροφορίες τόσο για τις ασχολίες των κατοίκων της ακρόπολης, όσο και για τη μορφή, τη θέση, την κόμμωση και τα ενδύματα των γυναικών της ανώτερης, τουλάχιστον, τάξης της εποχής.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου