Μια νέα ρηξικέλευθη μελέτη που σχετίζεται με την ιστορία της ανθρωπότητας προσφέροντας νέα στοιχεία

Η νέα έρευνα από μια διεθνή ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής την γεωχημικό ισοτόπων του Πανεπιστημίου του Cape Town (UCT), Dr Robyn Pickering (φωτογραφία), είναι η πρώτη που παρέχει ένα χρονολόγιο για τα απολιθώματα από τις σπηλιές μέσα στο Λίκνο της Ανθρωπότητας (Cradle of Humankind)[στο εξής: Λίκνο]. Ρίχνει επίσης φως στις κλιματικές συνθήκες στις οποίες ζούσαν οι αρχαιότεροι πρόγονοί μας στην περιοχή. Δημοσιευμένη στο διακεκριμένο περιοδικό Nature, 21 Νοεμβρίου, η εργασία διορθώνει υποθέσεις ότι οι πλούσιες σε απολιθώματα σπηλιές της περιοχής δεν θα μπορούσαν να σχετίζονται μεταξύ τους. Στην πραγματικότητα, η έρευνα υποστηρίζει ότι απολιθώματα από τις σπηλιές του Λίκνου χρονολογούνται σε μόλις έξι ιδιαίτερες χρονικές περιόδους.

Υπάρχει συμφωνία στο ότι τα αποτελέσματα επαναφέρουν το Λίκνο στο προσκήνιο της επιστημονικής προοπτικής και ανοίγουν νέες ευκαιρίες στους επιστήμονες να απαντήσουν σε περίπλοκες ερωτήσεις σχετικές με την ιστορία του ανθρώπου στην περιοχή. «Αντίθετα από προηγούμενο έργο χρονολόγησης, που συχνά εστίαζε σε μια σπηλιά – καμιά φορά ακόμη σε ένα μόνο θάλαμο της σπηλιάς – παρέχουμε άμεσες χρονολογήσεις για οκτώ σπηλιές και ένα μοντέλο για να εξηγηθεί η ηλικία όλων των απολιθωμάτων από όλη την περιοχή», αναφέρει η Pickering, του Τμήματος Γεωλογικών Επιστημών του UCT. «Τώρα μπορούμε να συνδέσουμε μαζί τα ευρήματα από ξεχωριστές σπηλιές και να δημιουργήσουμε μια καλύτερη εικόνα της εξελικτικής ιστορίας στη Νότια Αφρική».

Το Λίκνο της Ανθρωπότητας είναι ένα Μνημείο Παγκόσμιας Κληρονομιάς που αποτελείται από περίπλοκες γεμάτες απολιθώματα σπηλιές. Είναι το πλουσιότερο στους αρχαιότερους ανθρωπίνους (hominini), μέρος του κόσμου και σπίτι του 40% όλων των γνωστών απολιθωμάτων του πρόγονου του ανθρώπου, συμπεριλαμβανομένου του περίφημου κρανίου του Αυστραλοπίθηκου του αφρικανού [1] που του αποδόθηκε το ψευδώνυμο Mrs Ples.

Χρησιμοποιώντας χρονολόγηση με τη μέθοδο ουρανίου-μολύβδου, οι ερευνητές ανέλυσαν 28 στρώματα ιζηματογενών πετρωμάτων [2] που βρέθηκαν στριμωγμένα μεταξύ πλούσιου σε απολιθώματα ιζήματος σε οκτώ σπήλαια σε όλη την έκταση του Λίκνου. Τα αποτελέσματα αποκαλύπτουν ότι τα απολιθώματα σε αυτές τις σπηλιές χρονολογούνται σε έξι στενά χρονικά παράθυρα μεταξύ 3,2 και 1,3 εκατομμύρια χρόνια πριν.

Χρονολογώντας τις σπηλιές
Η Pickering εξήγησε ότι τα ιζηματογενή πετρώματα είναι το κλειδί: «Γνωρίζουμε ότι αυτά μπορούν να διαμορφωθούν στις σπηλιές κατά τη διάρκεια υγρών περιόδων, όταν υπάρχουν περισσότερες βροχές έξω από τις σπηλιές. Για τη χρονολόγηση των ιζηματογενών πετρωμάτων, επιλέγουμε αυτές τις περιόδους των αυξημένων βροχοπτώσεων. Γνωρίζουμε έτσι ότι κατά τη διάρκεια μεταξύ αυτών των περιόδων, όταν οι σπηλιές ήταν ανοικτές, το κλίμα ήταν ξηρότερο και περισσότερο όπως αυτό που τώρα βιώνουμε», αναφέρει. Αυτό σημαίνει ότι οι αρχαίοι ανθρωπίνοι που ζούσαν στο Λίκνο βίωσαν μεγάλες αλλαγές στο τοπικό κλίμα, από περισσότερο υγρό σε περισσότερο ξηρό, τουλάχιστον έξι φορές μεταξύ 3 εκατομμυρίων και 1 εκατομμυρίου χρόνια πριν. Ωστόσο, μόνο οι περισσότερο ξηρές περίοδοι είναι παρούσες στις σπηλιές, παραμορφώνοντας την καταγραφή της πρώιμης ανθρώπινης εξέλιξης.

Χρονολογώντας τα ιζηματογενή πετρώματα των σπηλιών του Λίκνου της Ανθρωπότητας

Μέχρι τώρα, η έλλειψη μεθόδων χρονολόγησης για τα απολιθώματα στο Λίκνο καθιστούσαν δύσκολο για τους επιστήμονες να κατανοήσουν τη σχέση μεταξύ των ειδών των ανθρωπίνων της Ανατολικής και της Νότιας Αφρικής. Επιπλέον, το αρχείο της Νότιας Αφρικής συχνά θεωρείτο μη-χρονολογήσιμο σε σύγκριση με αυτό της Ανατολικής Αφρικής, όπου τα στρώματα της ηφαιστειακής τέφρας επιτρέπουν υψηλής ανάλυσης χρονολόγηση. Όπως σημειώνεται από την επιστημονική ομάδα, ενώ το αρχείο απολιθωμάτων της Νότιας Αφρικής ήταν το πρώτο που έδειξε την Αφρική ως το σημείο προέλευσης των ανθρώπων, η πολυπλοκότητα των σπηλιών, και η δυσκολία της χρονολόγησής τους, σήμαινε ότι το αρχείο της Νότιας Αφρικής παρέμενε δύσκολο να ερμηνευθεί. Στη μελέτη οι επιστήμονες δείχνουν ότι τα ιζηματογενή πετρώματα στις σπηλιές μπορούν να λειτουργήσουν όπως τα ηφαιστειακά στρώματα της Ανατολικής Αφρικής, που σχηματίστηκαν σε διάφορες σπηλιές στον ίδιο χρόνο, επιτρέποντας την άμεση συσχέτιση των αλληλουχιών τους και των απολιθωμάτων σε μια αλληλουχία πετρωμάτων στην περιοχή.

Η χρονολόγηση των σπηλιών του Λίκνου άρχισε το 2005 στο πλαίσιο του διδακτορικού της Pickering και η νέα δημοσίευση είναι το αποτέλεσμα μιας εργασίας 13 ετών ερευνητικής ομάδας 10 επιστημόνων από τη Νότια Αφρική, την Αυστραλία και τις ΗΠΑ. Η εργασία θεωρείται η πιο σημαντική από τότε που ανακαλύφθηκαν τα ίδια τα απολιθώματα, θεωρείται υποδειγματική, καθώς και ότι πολλαπλασίασε την αξία των στοιχείων της Νότιας Αφρικής.

Σημειώσεις:
[1]  …που έμελλε να είναι ο τελευταίος αυστραλοπίθηκος που έδωσε πριν από 2,2 εκατ. χρόνια την εξελικτική σκυτάλη στο γένος Homo, στο Homo habilis (άνθρωπος ο επιδέξιος).
[2] Αναφέρονται ως flowstones – πετρώματα συνίστανται από, σαν φύλλα, αποθέσεις ασβεστίτη ή άλλων ανθρακικών ορυκτών, που διαμορφώθηκαν εκεί όπου το νερό ρέει στα τοιχώματα ή, κατά μήκος, στα δάπεδα μιας σπηλιάς