Πέμπτη 28 Ιουνίου 2018

Η ψυχή μας σπάνια αρθρώνει με το νι και με το σίγμα τι χρειάζεται για την ικανοποίησή της

Το σύγχρονο ιδεώδες περί επιτυχίας στη ζωή, εκτός του ότι συσχετίζει τα χρήματα που κερδίζουμε με το πόσο ικανοί είμαστε, συνδέει επίσης το χρήμα με την ευτυχία.

Σε αξιώματα βασίζεται και αυτή η σκέψη, τρία για την ακρίβεια. Υπονοεί, κατ’ αρχάς, ότι δεν είναι υπέρμετρα δύσκολο να βρούμε τι θα μας κάνει ευτυχισμένους· όπως αποδεχόμαστε συνήθως ότι το σώμα μας γνωρίζει τι χρειάζεται για να είναι υγιές, ώστε, φερ’ ειπείν, να ορεγόμαστε κάτι αλμυρό όταν χρειάζεται νάτριο και κάτι γλυκό όταν χρειάζεται σάκχαρα, κατά τον ίδιο τρόπο, λέει, μπορούμε να βασιζόμαστε και στο ότι ο νους μας αντιλαμβάνεται τι χρειάζεται να επιδιώξουμε για να ευημερήσουμε, επομένως μας ωθεί εκ φύσεως προς τη σωστή σταδιοδρομία ή πορεία. Αποδέχεται, δεύτερον, ότι οι αναρίθμητες ασχολίες και τα καταναλωτικά αγαθά του σύγχρονου πολιτισμού δεν αποτελούν μια φανταχτερή, χαυνωτική βιτρίνα που ευθύνεται για τη συσσώρευση επιθυμιών οι οποίες ελάχιστα σχετίζονται με την ευζωία μας, αλλά ότι αντίθετα μπορούν να καλύπτουν μερικές από τις σημαντικότερες ανάγκες μας. Και θεωρεί, τέλος, ότι όσο περισσότερα χρήματα έχουμε στη διάθεσή μας τόσο περισσότερα αγαθά και υπηρεσίες είμαστε σε θέση να εξασφαλίζουμε και, άρα, τόσο περισσότερες είναι οι πιθανότητες να νιώθουμε ευτυχείς.

Τολμηρότερος και πιο ευανάγνωστος πολέμιος αυτού του συνόλου αξιωμάτων παραμένει και σήμερα ακόμη ο Ζαν-Ζακ Ρουσσό, ιδίως με την Πραγματεία περί καταγωγής της ανισότητας. Αφετηρία του ήταν η θέση ότι, όσο ανεξάρτητο κι αν θεωρούμε το πνεύμα μας, κατά βάθος αδυνατούμε να κατανοήσουμε τις ανάγκες μας, σε βαθμό επικίνδυνο μάλιστα. Η ψυχή μας σπάνια αρθρώνει με το νι και με το σίγμα τι χρειάζεται για την ικανοποίησή της, κι αν ψελλίζει κάτι, τα αιτήματά της μπορεί κάλλιστα να είναι αβάσιμα ή αντιφατικά. Ο Ρουσσό, αντί να συγκρίνει το νου με ένα σώμα που δε σφάλλει στην αντίληψή του των ουσιών τις οποίες χρειάζεται για να είναι υγιές, μας καλούσε να τον βλέπουμε σαν ένα σώμα που ζητάει απαιτητικά κρασί όταν διψάει για νερό και που επιμένει να πάει για χορό ενώ θα έπρεπε να είναι ξάπλα στο κρεβάτι. Ο νους υπόκειται στην επιρροή εξωτερικών φωνών που μας υπαγορεύουν τι χρειαζόμαστε για να νιώσουμε ικανοποίηση, φωνών που ίσως πνίγουν το αμυδρό μήνυμα της ψυχής μας και μας περισπούν, ώστε να μπερδευόμαστε κατά την ιεράρχηση των προτεραιοτήτων μας, που είναι εγχείρημα επίπονο και απαιτητικό.

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου