Τρίτη 22 Νοεμβρίου 2016

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΣΟΦΟΚΛΗΣ - Οἰδίπους ἐπὶ Κολωνῷ (1044-1095)

Αποτέλεσμα εικόνας για resumen de la obra edipo reyΣΤΑΣΙΜΟΝ Β΄


ΧΟ. εἴην ὅθι δαΐων [στρ. α]
1045 ἀνδρῶν τάχ᾽ ἐπιστροφαὶ
τὸν χαλκοβόαν Ἄρη
μείξουσιν, ἢ πρὸς Πυθίαις
ἢ λαμπάσιν ἀκταῖς,
1050 οὗ πότνιαι σεμνὰ τιθηνοῦνται τέλη
θνατοῖσιν, ὧν καὶ χρυσέα
κλῂς ἐπὶ γλώσσᾳ βέβα-
κε προσπόλων Εὐμολπιδᾶν·
ἔνθ᾽ οἶμαι τὸν ἐγρεμάχαν
1055 Θησέα καὶ τὰς διστόλους
ἀδμῆτας ἀδελφὰς
αὐτάρκει τάχ᾽ ἐμμείξειν βοᾷ
τούσδ᾽ ἀνὰ χώρους·

ἤ που τὸν ἐφέσπερον [αντ. α]
1060 πέτρας νιφάδος πελῶσ᾽
Οἰάτιδος ἐκ νομοῦ,
πώλοισιν ἢ ῥιμφαρμάτοις
φεύγοντες ἁμίλλαις.
1065 ἁλώσεται· δεινὸς ὁ προσχωρῶν Ἄρης,
δεινὰ δὲ Θησειδᾶν ἀκμά.
πᾶς γὰρ ἀστράπτει χαλι-
νός, πᾶσα δ᾽ ὁρμᾶται †κατὰ
ἀμπυκτήρια φάλαρα πώλων†
1070 ἄμβασις, οἳ τὰν ἱππίαν
τιμῶσιν Ἀθάναν
καὶ τὸν πόντιον γαιάοχον
Ῥέας φίλον υἱόν.

ἔρδουσιν ἢ μέλλουσιν; ὡς [στρ. β]
1075 προμνᾶταί τί μοι
γνώμα τάχ᾽ ἐνδώσειν
τᾶν δεινὰ τλασᾶν, δεινὰ δ᾽ εὑ-
ρουσᾶν πρὸς αὐθαίμων πάθη.
τελεῖ, τελεῖ Ζεύς τι κατ᾽ ἆμαρ·
1080 μάντις εἴμ᾽ ἐσθλῶν ἀγώνων.
εἴθ᾽ ἀελλαία ταχύρρωστος πελειὰς
αἰθερίας νεφέλας κύρ-
σαιμ᾽ ἄνωθ᾽ ἀγώνων
ἐωρήσασα τοὐμὸν ὄμμα.

1085 ἰὼ θεῶν πάνταρχε, παν- [αντ. β]
τόπτα Ζεῦ, πόροις
γᾶς τᾶσδε δαμούχοις
σθένει ᾽πινικείῳ τὸν εὔ-
αγρον τελειῶσαι λόχον,
1090 σεμνά τε παῖς Παλλὰς Ἀθάνα.
καὶ τὸν ἀγρευτὰν Ἀπόλλω
καὶ κασιγνήταν πυκνοστίκτων ὀπαδὸν
ὠκυπόδων ἐλάφων, στέρ-
γω διπλᾶς ἀρωγὰς
1095 μολεῖν γᾷ τᾷδε καὶ πολίταις.

***

ΣΤΑΣΙΜΟ ΔΕΥΤΕΡΟ


Ας ήμουνα κι εγώ εκεί,1045όπου σε λίγο αντιμέτωποι οι εχθροίσε πόλεμο χαλκόφωνο θα σμίξουν,στου Πυθικού θεού την άκρη ή στην ακτήπου τη φωτίζουν ιερές λαμπάδες.Όπου οι σεβάσμιες θεές μυστήρια1050συντηρούν σεμνά για τους θνητούς,που με χρυσό κλειδί τη γλώσσα τουςκλειδώνουν οι ιερείς του Ευμόλπου.Εκεί κι εγώ φαντάζομαι, έμπειρο1055τον Θησέα μαχητή, σε μάχη σμίγονταςπου θα κριθεί σ᾽ αυτούς τους τόπους,τις δυο παρθένες αδελφές να συναντήσει,αυτές που οι Θηβαίοι τις πήραν,τη μια μετά την άλλη.
Εκτός κι αν πέρασαν της Οίας το λιβάδι1060και τώρα προχωρούν στα δυτικά, στον χιονισμένοβράχο στρίβοντας, κι επήραν δρόμο φεύγοντας,ποιός θα προφτάσει πρώτος με τ᾽ άλογά τους,με τα γοργά τους άρματα.Δεν θα γλιτώσουν όμως, θα τους πιάσουν.1065Είναι το μένος φοβερό και φοβερήη παλικαριά των νέων του Θησέα.Όλα τα χαλινάρια αστράφτουν, οι καβαλάρηδες1070όλοι μαζί ορμούν τα φάλαρα κρατώντας, πιστοίστην έφιππη Αθηνά, στον πελαγίσιο Ποσειδώνα, τον γιοτης Ρέας που ζώνει και τη γη.
Δρουν; Αδρανούν;1075Κάτι μου λέει μέσα μου πως γρήγοραθα πάψουν τα δεινά που υπέφεραν οι κόρες,πάθη φριχτά από δικούς — της ίδιας φύτρας.Ο Δίας θα δώσει τέλος, μέσα στη μέρα αυτή,θα δώσει εκείνος τέλος.Γίνομαι μάντης τώρα και προβλέπω1080ένδοξο τον αγώνα.Ας ήμουν περιστέρα, πιο γρήγορηκι απ᾽ τον αγέρα, ψηλά πετώντας στα αιθέριανέφη, το μάτι μου το θέαμα να δειαυτής της μάχης.
1085Ω Δία παντοκράτορα, ω Δίαπαντεπόπτη, δώσε στους ενοίκουςαυτής της χώρας με επινίκιο σθένοςνα τελειώσουν το κυνήγι αυτό,κερδίζοντας το θήραμα.1090Κι εσύ Αθηνά Παλλάδα, κόρη σεμνήτου Δία, άκουσε την ευχή μου.Εύχομαι ακόμη ο θηρευτής Απόλλων,μαζί κι η αδελφή του, που ελάφια ωκύποδα,με δέρμα παρδαλό,τη συνοδεύουν, ελάτε οι δυο σαςαρωγοί σ᾽ αυτή τη γη1095και στους πολίτες της.

Λεύκιππος & Δημόκριτος: Οι πατέρες της πληθωριστικής κοσμολογίας

Σχετική εικόναΟι ατομικοί φιλόσοφοι Λεύκιππος και Δημόκριτος θεωρούνται από όλους πατέρες της Ατομικής Φυσικής. Λίγοι γνωρίζουν όμως ότι η Κοσμολογία τους αποτελεί μια θεωρία ταυτόσημη με τη σύγχρονη Πληθωριστική Κοσμολογία. Το Σύμπαν για τους μεγάλους Έλληνες διανοητές αποτελείται από έναν άπειρο αριθμό κόσμων που σαν φυσαλίδες το γεμίζουν. Ας ταξιδέψουμε λοιπόν στα άδυτα του Σύμπαντος με οδηγούς τον Λεύκιππο και τον Δημόκριτο.

Όλοι στην εποχή μας στεκόμαστε εντυπωσιασμένοι μπροστά στα επιτεύγματα της σύγχρονης επιστήμης και τεχνολογίας. Το περίεργο όμως είναι πολλοί επιστήμονες έχουν την εσφαλμένη εντύπωση πως όλα αυτά τα επιτεύγματα στηρίχτηκαν σε γνώσεις και φαινόμενα τα οποία για πρώτη φορά ανακαλύφθηκαν και διατυπώθηκαν την περίοδο της μεγάλης επιστημονικής επανάστασης των 16ου, 17ου και 18ου αιώνων.

Η άποψη αυτή δεν είναι αληθινή και ως απόδειξη θα αναφερθούμε στην επιστημονική σκέψη δύο πολύ μεγάλων Ελλήνων θετικών επιστημόνων της αρχαιότητας, του Λεύκιππου και του Δημόκριτου.

Βασικά θα αναφερθούμε στην Κοσμολογία την οποία ανέπτυξαν οι δύο μεγάλοι θετικοί φιλόσοφοι, η οποία υπήρξε εντελώς διαφορετική από τις κοσμολογίες όλων των άλλων προσωκρατικών φιλοσόφων. Γι’ αυτόν το λόγο θα αναφέρουμε μια σειρά επιστημονικών θέσεών τους που επαναδιατυπώθηκαν στη Δύση έπειτα από πολλούς αιώνες, ως κάτι καινούργιο, από επιστήμονες οι οποίοι κατά τεκμήριο υπήρξαν αναγνώστες των κειμένων τους.

Οι σύγχρονες παλαιές γνώσεις

Η ταύτιση των απόψεων της σύγχρονης Φυσικής και Κοσμολογίας με τις απόψεις των δύο ατομικών φιλοσόφων πολλές φορές είναι εκπληκτική. Ως παράδειγμα αναφέρουμε τη γνώση του τι είναι ένας Γαλαξίας. Όπως διαβάζουμε στα περισσότερα βιβλία, ο Γαλιλαίος χρησιμοποιώντας ένα μικρό τηλεσκόπιο ανακάλυψε ότι ένας γαλαξίας αποτελείται από πολλά αστέρια τα οποία λόγω της απόστασής τους φαίνονται σαν ένα ενιαίο σύνολο. Αυτό δεν είναι αλήθεια, αφού πολλούς αιώνες πριν ο Δημόκριτος [Αχιλλεύς Τάτιος Των Αράτου φαινομένων προς εισαγωγήν εκ του Αχχιλλέως περί του παντός 24, εκδ. Maas, 55, 24 (Περί του γαλαξίου)] έγραφε: «… Λένε ότι ο Γαλαξίας αποτελείται από πολύ μικρά και πυκνά αστέρια, που σ’ εμάς φαίνονται ενωμένα λόγω του μεγάλου διαστήματος από τον Ουρανό μέχρι τη Γη, όπως ένα αντικείμενο που πασπαλίζεται με πολλούς κόκκους αλατιού…»

Ένα άλλο, που κινεί το ενδιαφέρον κάθε επιστήμονα, είναι ότι ο Λεύκιππος και ο Δημόκριτος είχαν κατανοήσει και διατυπώσει την πλάνη των ανθρωπίνων αισθήσεων, η οποία, μολονότι αποτελεί το σκληρό πυρήνα της σύγχρονης επιστημονικής σκέψης, δεν γίνεται κατανοητή από πολλούς. Όπως αναφέρει ο Σέξτος ο Εμπειρικός στο έργο του «Προς Μαθηματικούς» (Δημόκριτος, απόσπ. 11, Σέξτος, Προς Μαθηματικούς VII, 138): «ο Δημόκριτος στους Κανόνες λέγει ότι υπάρχους δύο μορφές γνώσης, μια γνήσια και μια νόθα. Στη νόθα ανήκουν όλα τα παρακάτω, η όραση, η ακοή, η οσμή, η γεύση, η αφή. Η άλλη μορφή γνώσης είναι γνήσια, που είναι ξέχωρη από αυτή».

Ένα δεύτερο φαινόμενο το οποίο πολλοί θεωρούν επίτευγμα της σύγχρονης επιστήμης είναι το γεγονός ότι η εντύπωση της επαφής δύο υλικών αντικειμένων είναι μια πλάνη των αισθήσεων. Αυτό πιστεύαμε ότι είναι μια σχετικά νέα ανακάλυψη. Ωστόσο, για το θέμα αυτό ο Ιωάννης ο Φιλόπονος, στο έργο του «Υπόμνημα εις τα Αριστοτέλους – Περί γενέσεως και φθοράς» (Φιλόπονος, Υπόμνημα εις τα Αριστοτέλους Περί γενέσεως και φθοράς, σ. 158,26) αναφέρει: «όταν έλεγε ο Δημόκριτος ότι τα άτομα εφάπτονται αμοιβαία, δεν εννοούσε την επαφή με το καθαυτό νόημα της λέξης…Πράγματι αυτός ονομάζει επαφή το αμοιβαίο πλησίασμα των ατόμων και τη μικρή απόσταση ανάμεσα τους. Το κενό τα χωρίζει από όλες τις πλευρές».

Ο Δημόκριτος, όμως, πού πριν από την μεγάλη επιστημονική επανάσταση του 17ου αιώνα είχε συνειδητοποιήσει διαισθητικά την έννοια της ηλεκτρομαγνητικής ακτινοβολίας που είναι το αίτιο της όρασης. Ο Αλέξανδρος ο Αφροδισιεύς στο «Σχόλιο στον Αριστοτέλη –Περί Αισθήσεως και Αισθητών» (Αλέξανδρος Αφροδισιεύς, Σχόλιο στον Αριστοτέλη, Περί Αισθήσεως και Αισθητών, σ. 24, 14) λέει: «ο Δημόκριτος πιστεύει, και πριν αυτόν ο Λεύκιππος και ύστερα από αυτόν οι οπαδοί του Επίκουρου, ότι κάποια ομοιώματα που ξεκολλούν από τα αντικείμενα έχοντας σχήμα όμοιο με αυτά πάνε και πέφτουν πάνω στα μάτια αυτών που βλέπουν κι έτσι παράγεται η αίσθηση της όρασης».

Εκτός όμως όλων των προηγούμενων και η διατύπωση της αρχής «δράσης-αντίδρασης» που μαθαίνουμε ότι αποτελεί ανακάλυψη των μεγάλων επιστημόνων της Δύσης, διατυπώθηκε από τον Δημόκριτο. Γι’ αυτό ακριβώς το θέμα ο Αριστοτέλης στο έργο του «Περί γενέσεως και φθοράς» (Αριστοτέλης, Περί γενέσεως και φθοράς Α7.323b10.Δ.) αναφέρει: «ο Δημόκριτος διατύπωσε μια προσωπική θεωρία. Λέει πράγματι ότι αυτό που ενεργεί και αυτό που υφίσταται μιαν ενέργεια είναι το ίδιο και το όμοιο. Διότι (όντα) διαφορετικά και με άλλα γνωρίσματα δεν μπορούν να υποστούν το καθένα τις ενέργειες των άλλων, κι ακόμα κι αν διαφορετικά όντα ενεργούν κατά κάποιο τρόπο το καθένα πάνω στα άλλα, αυτό συμβαίνει όχι επειδή είναι διαφορετικά, αλλά επειδή έχουν κάτι όμοιο».

Θα ολοκληρώσουμε τη σύντομη αναφορά μας στα θέματα τα οποία ανέλυσε ο Δημόκριτος αναφερόμενοι στην πλήρη κατανόηση της ψευδαίσθησης από τον σπουδαίο αυτόν σοφό, της έννοιας που ονομάζουμε ανθρώπινο χρόνο. Συγκεκριμένα, ο Σέξτος ο Εμπειρικός [Σέξτος X 181 (Δημόκριτος Α72)] γράφει: «Στους φυσικούς που ήταν οπαδοί του Επίκουρου και του Δημόκριτου αποδίδουν μια τέτοια επινόηση για τον χρόνο: “χρόνος (ο ανθρωπίνως μετρούμενος) είναι ένα φάντασμα όμοιο με την ημέρα και τη νύχτα”».

Απλώς για τη σύγκριση αναφέρουμε την άποψη του Αϊνστάιν στο θέμα αυτό: «Για μας τους ορκισμένους φυσικούς, η διάκριση ανάμεσα στο παρελθόν, το παρόν και το μέλλον είναι μόνο μια ψευδαίσθηση, ακόμη κι αν είναι τόσο επίμονη».

Η κοσμολογία των Λεύκιππου και Δημόκριτου

Μεγάλο ενδιαφέρον όμως παρουσιάζει η κοσμολογική άποψη που διατυπώθηκε από τον Λεύκιππο και τον Δημόκριτο [Διογένης, Φιλοσόφων βίων και δογμάτων συναγωγή ΙΧ 30 (Λεύκ. Α1)] που θεωρούν ότι τα τρία βήματα της κοσμικής δημιουργίας είναι τα επόμενα:

Στην αρχή υπήρχε ένα μη αισθητό υλικό, ανάλογο του χάους και του ερέβους, το οποίο οι Λεύκιππος και Δημόκριτος ανέφεραν ότι αποτελούνταν από δύο οντότητες, το Ον και το Μη Ον.

Το ενδιαφέρον είναι ότι στην περίπτωση αυτή οι δύο προσωκρατικοί φιλόσοφοι συγκεκριμενοποιούσαν το υλικό αυτό εφ’ όσον με τη έννοια Μη Ον αναφέρονταν σ’ αυτό που σήμερα ονομάζουμε μαθηματικό χώρο, ενώ με την έννοια Ον στα άτομα.

Επαναλαμβάνουμε ότι –σύμφωνα με τη καταγεγραμμένη άποψή τους- τα άτομα και ο χώρος είναι αληθινές και αντικειμενικές πραγματικότητες οι οποίες όμως βρίσκονται έξω από το πεδίο των ανθρωπίνων αισθήσεων. Ο Κόσμος μας, λοιπόν, γεννήθηκε από ένα μη αισθητό υλικό το οποίο προϋπήρχε, όπως ακριβώς έψαλλε η κοσμολογία του ποιητή Αλκμάνα (7ος αι. π.Χ.).

Η άποψη αυτή βρίσκει σύμφωνη τη σύγχρονη κοσμολογική άποψη που υποστηρίζει ότι το Σύμπαν γεννήθηκε από ένα μη αισθητό υλικό το οποίο ονομάζει «ψευδοκενό».

Ο σχηματισμός των μεγάλων κενών

Μέσα στο μη αισθητό αυτό υλικό του χώρου και των ατόμων –με κάποιον αδιευκρίνιστο τρόπο- σχηματίστηκαν πολλά μεγάλα κενά. Η άποψη αυτή ταυτίζεται με την άποψη της σύγχρονης Πληθωριστικής Κοσμολογίας, που διατυπώνει ομοίως την άποψη της δημιουργίας μεγάλων κενών (φυσαλίδες πραγματικού κενού) μέσα στο αρχικό μη αισθητό υλικό του ψευδοκενού. Βεβαίως, στην περίπτωση αυτή η δημιουργία των μεγάλων κενών αποδίδεται στην ύπαρξη ενός πεδίου, του «πεδίου πληθωρισμού», ενώ ένα άλλο αναπτυσσόμενο πεδίο, το «πεδίο Χιγκς» είναι το αίτιο της δημιουργίας των συγκεκριμένων φυσικών νόμων μέσα στα διαστελλόμενα μεγάλα κενά.

Όπως είναι φανερό, τόσο η σύγχρονη Πληθωριστική Κοσμολογία όσο και οι ατομικοί φιλόσοφοι συμφωνούν ότι αρχικά δημιουργήθηκαν μεγάλα κενά μέσα στα οποία, στη συνέχεια, δημιουργήθηκαν Κόσμοι όπως αυτός που βλέπουμε γύρω μας και λανθασμένα ονομάζουμε Σύμπαν.

Ειδικότερα, όπως καταγράφεται στην αρχαία Ελληνική Γραμματεία [Ελ. Ι. 13, 2 (DK 68a 40)]: «ο Δημόκριτος υποστηρίζει τα ίδια με τον Λεύκιππο, ότι υπάρχουν άπειροι κόσμοι με διαφορετικά μεγέθη. Σε μερικούς απ’ αυτούς δεν υπάρχει ούτε Ήλιος ούτε Σελήνη, σε άλλους τα δύο αυτά ουράνια αντικείμενα είναι μεγαλύτερα απ’ όσο στο δικό μας κόσμο, και σε άλλους περισσότερα. Τα διαστήματα μεταξύ των κόσμων είναι άνισα, σε μερικά μέρη υπάρχουν περισσότεροι κόσμοι, σε άλλα λιγότεροι, μερικοί αναπτύσσονται, μερικοί είναι στο αποκορύφωμα της ανάπτυξής τους και μερικοί παρακμάζουν. Αλλού οι κόσμοι γίνονται και αλλού αποσυντίθενται. Η καταστροφή τους οφείλεται στην αμοιβαία τους σύγκρουση».

Η δημιουργία της υλικής σφαιρικής συμπύκνωσης

Η συνέχεια της κοσμικής δημιουργίας του Λεύκιππου και του Δημόκριτου θεωρεί ότι αφού ανοίξουν μέσα στο μη αισθητό υλικό τα μεγάλα κενά, σώματα από το πρωταρχικό μη αισθητό υλικό αποσπώμενα από το άπειρο οδηγούνται στα μεγάλα κενά μέσω μιας αντίστοιχης δίνης. Στην άκρη της δίνης –λόγω της περιστροφής της- το υλικό που εξέρχεται γίνεται αισθητό, τακτοποιείται, ενώ στη συνέχεια σταματά η περιστροφή της δίνης και παύει να υφίσταται.

Όταν σταματά η περιστροφή της γενεσιουργού δίνης το αισθητό υλικό έχει χωριστεί σε δύο ειδών σώματα, τα «λεπτά» και τα «αδρά» . Από αυτά, τα λεπτά εκτοξεύονται προς τα έξω, ενώ τα αδρά σχηματίζουν ένα «σφαιρικό συμπύκνωμα». Εδώ πλέον είναι σαφής η περιγραφή του πρωτοατόμου της θεωρίας της Μεγάλης Έκρηξης της σύγχρονης Κοσμολογίας και όχι μόνον. Η σύγχρονη Κοσμολογία δέχεται ότι μετά τη στιγμή της Μεγάλης Έκρηξης υπήρξαν δύο φάσεις κατά την διάρκεια των οποίων δημιουργήθηκαν αντιστοίχως δύο είδη υποατομικών σωματιδίων, τα «αδρόνια» και τα «λεπτόνια». Οι αντίστοιχες κοσμολογικές φάσεις δημιουργίας πήραν το όνομα αυτών των σωματιδίων. Η αντιστοιχία των σύγχρονων ονομάτων των προηγούμενων στοιχειωδών σωματιδίων με την ορολογία των ατομικών φιλοσόφων είναι χαρακτηριστική.

Οι Λεύκιππος και Δημόκριτος αναφέρουν ακόμη ότι η εκτόξευση του «λεπτού» υλικού δεν είναι αποτέλεσμα της έκρηξης του σφαιροειδούς συστήματος που σχηματίζουν τα «μη λεπτά» υλικά, άρα δεν ταυτίζεται με το φαινόμενο της Μεγάλης Έκρηξης. Συνεπώς, υποστηρίζουν ότι από ένα μίγμα «λεπτών» και «μη λεπτών» που ισορροπεί και δεν περιστρέφεται, η εκτόξευση των λεπτών προς τα έξω δημιουργεί μια αντίθετη κίνηση –συστολή- των «αδρών», τα οποία τείνουν να σχηματίσουν μια μικρή σε διαστάσεις, αλλά πυκνή, σφαιροειδή συγκρότηση ύλης.

Η έκρηξη υπερκαινοφανούς

Όπως αναφέραμε προηγουμένως, η εκτόξευση των λεπτών προς τα έξω δημιουργεί μια αντίθετη κίνηση –συστολή- των «αδρών» που τείνουν να σχηματίσουν μια μικρή σε διαστάσεις, αλλά πυκνή, σφαιροειδή συγκρότηση ύλης. Το φαινόμενο αυτό είναι γνωστό σήμερα και αιτιολογεί σε επιστημονικό επίπεδο τα φαινόμενα που σύμφωνα με τους μεγάλους φιλοσόφους ακολούθησαν.

Όπως πλέον γνωρίζουμε, μια έντονη συστολή της αρχικής σφαιρικής συμπύκνωσης ενός τόσο μεγάλου υλικού, όπως αυτή που περιγράφουν οι Λεύκιππος και Δημόκριτος, οδηγεί σε μια βίαιη έκρηξη ενός επιφανειακού στρώματος υλικού της σφαιρικής συμπύκνωσης. Το φαινόμενο αυτό παρατηρείται στην περίπτωση του σχηματισμού ενός υπερκαινοφανούς.

Το περίεργο είναι ότι αυτό ακριβώς το φαινόμενο –το οποίο πιστεύαμε ότι ανακαλύφθηκε πριν λίγα χρόνια- περιγράφει ο Δημόκριτος, που αναφέρει ότι μετά την εκτόξευση των λεπτών προς τα έξω και τη συστολή της σφαιρικής συμπύκνωσης των αδρών: «Από την σφαιρική συμπύκνωση αποσπάται και κινείται προς τα έξω ένας λεπτός υμένας, ενώ η υπόλοιπη σφαίρα αρχίζει να περιστρέφεται εκ νέου και να συστέλλεται».

Στο σημείο αυτό οι δύο σοφοί μας εκπλήττουν εκ νέου, εφ’ όσον αναφέρουν ένα φυσικό φαινόμενο που πιστεύαμε ότι ανακαλύψαμε σχετικά πρόσφατα. Αναφέρουν, λοιπόν, ότι η βίαιη εκτόξευση του λεπτού υμένα επιταχύνει τη συστολή του εναπομένοντος υλικού της σφαιρικής συμπύκνωσης και μάλιστα το αναγκάζει να περιστραφεί βιαίως.

Το Σύμπαν σαν μια μελανή οπή

Οι απόψεις τους συνεχίζονται και ολοκληρώνονται με την περιγραφή ενός φαινομένου το οποίο λογικά δεν θα έπρεπε να γνωρίζουν. Αναφέρουν, λοιπόν, ότι η βίαιη συστολή και περιστροφή της εναπομένουσας κεντρικής σφαιρικής συμπύκνωσης οδηγεί στη δημιουργία μιας νέας γιγάντιας δίνης, που τείνει εκ νέου να συγκεντρώσει το διασκορπισμένο υλικό προς το σημείο της σφαιρικής συμπύκνωσης.

Με λίγα λόγια περιγράφουν ολόκληρο τον μηχανισμό δημιουργίας μιας μελανής οπής, εισηγούμενοι ότι το Σύμπαν μας εξελίσσεται στο πλαίσιο μιας γιγαντιαίας μελανής οπής… Αυτό είναι κάτι το εκπληκτικό, που το προτείνει πλέον μια σειρά σύγχρονων αστροφυσικών.

Κάποιες σκέψεις

Φτάνοντας στο τέλος των σκέψεών μας δεν μπορούμε παρά να διατυπώσουμε και τη δική μας έκπληξη για όσα διατυπώνουν οι προσωκρατικοί θετικοί φιλόσοφοι Λεύκιππος και Δημόκριτος τον 5ο αι. π.Χ.

Το Σύμπαν, σύμφωνα με τις απόψεις τους, γεννήθηκε μέσω των διαδικασιών μιας λευκής οπής, ενώ μετά τη γέννησή του εξελίσσεται στο πλαίσιο μιας μελανής οπής, στη σημειακή ιδιομορφία της οποίας συνθλιβόμενο, κάποια στιγμή, θα διαλυθεί.

Για να καταλήξουν στο συμπέρασμα αυτό, οι Λεύκιππος και Δημόκριτος, περιγράφουν έναν τεράστιο αριθμό φαινομένων τα οποία πιστεύαμε ότι είναι σύγχρονες ανακαλύψεις.

Τι σημαίνει αυτό; Ασφαλώς στην ερώτηση αυτή καταθέτουμε την επιστημονική μας άγνοια. Δεν έχουμε στη διάθεσή μας κανένα επιστημονικό στοιχείο προκειμένου να λύσουμε μια σειρά από απορίες μας.

Το βέβαιο είναι ένα. Ήλθε πλέον ο καιρός οι θετικοί επιστήμονες να σκύψουν με αγάπη, επιμονή και υπομονή πάνω από τα κείμενα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας. Η μελέτη αυτών των κειμένων δεν έχει πια στόχο της την διερεύνηση ξεπερασμένων θεωριών και απόψεων που αποτελούν απλώς τις ρίζες της γνώσης της σύγχρονης θετικής επιστήμης.

Η μελέτη της αρχαίας ελληνικής γραμματείας ίσως μας βοηθήσει, όπως στην περίπτωση της Κοσμολογίας του Λεύκιππου και του Δημόκριτου, να βρούμε λύσεις για πολλά ανοιχτά θέματα του σύγχρονου επιστημονικού προβληματισμού.

Ας ανακαλύψουμε εκ νέου τη γνώση του παρελθόντος με στόχο τη λύση των επιστημονικών προβλημάτων του μέλλοντός μας.

Να είστε αληθινοί απέναντι στον εαυτό σας

Αποτέλεσμα εικόνας για Να είστε αληθινοί απέναντι στον εαυτό σαςΓια πάρα πολλούς από εμάς, το να είμαστε αληθινοί απέναντι στον εαυτό μας παρουσιάζει δυσκολίες. Φοβόμαστε ότι μ’ αυτό τον τρόπο μπορεί να πέσουμε θύματα γελοιοποίησης ή ακόμα χειρότερα, απόρριψης. Καλύτερα λοιπόν να μην το διακινδυνεύσουμε, λέμε.

Έτσι, φτιάχνουμε προσωπεία και πέπλα αδιαφορίας, για να κρυβόμαστε πίσω απ’ αυτά. Παριστάνουμε τους μπλαζέ ή κρατάμε αποστάσεις, πιστεύοντας ότι αυτές οι μάσκες θα μας προφυλάξουν από τα διεισδυτικά βλέμματα. Το κάνουμε αυτό παρά το γεγονός ότι μέσα μας ελπίζουμε πως θα βρεθεί κάποιος που δε θα δεχτεί την ψεύτικη εικόνα μας. Από μια ειρωνεία, το πρόσωπο που προσπαθούμε να κρύψουμε είναι αυτό ακριβώς που αναζητούν οι άλλοι.

Ο αληθινός μας εαυτός είναι πολύ καλύτερος από οτιδήποτε άλλο επινοήσουμε. Πραγματικό κριτήριο για το αν μας αγαπούν είναι το να μη φοβόμαστε να δείξουμε στους άλλους ποιοι στ’ αλήθεια είμαστε. Εφαρμόζοντας αυτό, ό,τι πιστεύουμε πως χάνουμε σε ίματζ το κερδίζουμε – στο δεκαπλάσιο – σε εμπιστοσύνη και σεβασμό.

Θυμάμαι κάποιο μυθιστοριογράφο που περιέγραφε έναν από τους χαρακτήρες του ως εξής: «όχι τόσο ένα ανθρώπινο πλάσμα όσο ένας εμφύλιος πόλεμος». Όσοι έχουμε δώσει τη μάχη μεταξύ αυτού που είμαστε και αυτού που αισθανόμαστε ότι θα’ πρεπε να είμαστε για να μας αγαπούν θα ταυτιστούμε σίγουρα με τον παραπάνω χαρακτήρα.

Αν θέλουμε να γνωρίσουμε την αγάπη στη ζωή μας, πρέπει να είμαστε πρόθυμοι να αποκαλύψουμε τον εαυτό μας στους ανθρώπους που κρατάμε σε απόσταση ή στους ανθρώπους από τους οποίους έχουμε πεισματικά προσπαθήσει να προστατευτούμε.

Στην πραγματικότητα, δεν υπάρχει τίποτα να κρύψουμε.

Ερμιόνη

Αποτέλεσμα εικόνας για ερμιόνη μυθολογίαΣτην ελληνική μυθολογία η Ερμιόνη ήταν η μοναδική κόρη που απέκτησαν μαζί ο Μενέλαος και η Ωραία Ελένη.

Μονάκριβη κόρη του Μενέλαου και την Ελένης, η Ερμιόνη ήταν εννέα χρονών την εποχή της απαγωγής της μητέρας της και ανατράφηκε από τη θεία της Κλυταιμνήστρα. Οι υπόλοιπες πληροφορίες γύρω από την Ερμιόνη αφορούν σχεδόν αποκλειστικά στους γάμους της με τον Ορέστη και τον Νεοπτόλεμο και το πώς και από ποιους αυτοί κανονίστηκαν. Με το θέμα του γάμου της καταπιάστηκαν κυρίως οι τραγικοί.

Στην Οδύσσεια ο Μενέλαος κανόνισε τον γάμο της κόρης του με τον Νεοπτόλεμο στην Τροία, ο οποίος τελέστηκε, όταν γύρισε στη Σπάρτη (Οδ., δ 5-9).
 
Οι τραγικοί θέλουν τον Μενέλαο να αρραβωνιάζει την κόρη του με τον Ορέστη, προτού φύγει για την Τροία, αλλά να την παραχωρεί στον Νεοπτόλεμο για να εξασφαλίσει τη συνεργασία του στο πάρσιμο της Τροίας.
 
Ο Ορέστης αναγκάστηκε να την παραχωρήσει, αν και, σύμφωνα με ορισμένους μυθογράφους, ήταν ήδη παντρεμένος μαζί της, και μάλιστα εν αγνοία του Μενέλαου, με προτροπή του παππού της Ερμιόνης Τυνδάρεου. Αυτός ο πρώτος αρραβωνιαστικός ή σύζυγος σκότωσε τον δεύτερο, ή έβαλε τους κατοίκους της περιοχής να τον σκοτώσουν, όταν ο Νεοπτόλεμος πήγε στους Δελφούς για να ζητήσει χρησμό για τον άγονο γάμο του με την Ερμιόνη. Έπειτα, ο Ορέστης παντρεύτηκε, ή ξαναπαντρεύτηκε την Ερμιόνη με την οποία απέκτησε ένα γιο, τον Τισαμενό.

Ο Ευριπίδης σε δύο έργα του την εμφανίζει ως θύμα και ως θύτη. Στον Ορέστη είναι θύμα του Ορέστη, του Πυλάδη και της Ηλέκτρας, καθώς τη συνέλαβαν αιχμάλωτη, για να εκβιάσουν τον πατέρα της Μενέλαο να μεσολαβήσει στους Αργείους για να δείξουν επιείκεια για τον μητροκτόνο και τους συνεργάτες του.
 
Στο νέο δράμα που παίχτηκε στο παλάτι του Αγαμέμνονα δίνουν λύση οι θεοί που παίρνουν την Ελένη στους αιθέρες, σώζοντάς την από το σπαθί των συνωμοτών, δίνουν εντολή στον Ορέστη να μείνει εξόριστος στην Αρκαδία για ένα χρόνο, μετά να πορευτεί στην Αθήνα, όπου θα δικαστεί από τους θεούς και θα αθωωθεί, και τέλος να παντρευτεί την Ερμιόνη.
 
Στην Ανδρομάχη η Ερμιόνη είναι σύζυγος του Νεοπτόλεμου, γιου του Αχιλλέα, ο οποίος γύρισε στη Φθία έχοντας στο πλάι του λάφυρο την Ανδρομάχη, από την οποία απέκτησε ένα γιο, τον Μολοσσό -ή και άλλους δυο, τον Πέργαμο και τον Πίελο. Άκληρη η Ερμιόνη, περήφανη για τα πλούτη της αλλά και δυστυχισμένη με την ατεκνία της, κατηγόρησε την Ανδρομάχη ότι της πλάνεψε τον άνδρα και ότι με μαγικά βότανα την έκανε άτεκνη.
 
Με τη βοήθεια του πατέρα της Μενέλαου, συνωμότησε εναντίον της Ανδρομάχης και του γιου της, τον οποίο η άτυχη μητέρα έκρυψε για λίγο στον ναό της Θέτιδας. Τον ανακάλυψε όμως η Ερμιόνη και ήταν έτοιμη να σκοτώσει μητέρα και παιδί, που τελικά σώθηκαν με τη μεσολάβηση του Πηλέα, παππού του Νεοπτόλεμου, όχι όμως και ο ίδιος ο Νεοπτόλεμος που πέφτει θύμα της συνωμοσίας του Ορέστη και ο οποίος έσωσε την Ερμιόνη που ήθελε να αυτοκτονήσει, την πήρε και έφυγαν.

Δεν θέλω να είμαι συντριβάνι, θέλω να είμαι ωκεανός

Αποτέλεσμα εικόνας για συντριβάνι, ωκεανόςΕίχα πάντα αυτή την τάση να χαζεύω τα συντριβάνια στο δρόμο. Αυτή η ρυθμική κίνηση του νερού είναι το πιο μαγευτικό χορευτικό που μπορείς να απολαύσεις. Δεν ξέρω αν υπάρχουν κι άλλοι που αγαπούν να κάνουν χάζι το νερό να ανεβαίνει και να κατεβαίνει σε σταθερούς χρόνους, με τα φώτα να κρατούν το τέμπο. Είχα αυτή την τάση εξ απαλών ονύχων. Παιδιόθεν δηλαδή. Σήμερα όμως για πρώτη φορά πήγα αυτή την αγαπημένη μου συνήθειά σε ένα άλλο επίπεδο. Με σκέφτηκα λίγο σαν το νερό του σιντριβανιού που συνάντησα τυχαία στο τέλος μιας βόλτας. Ανακυκλώσιμος, συναισθηματικά και πνευματικά. Πόσο κακό είναι για έναν άνθρωπο να περιορίζει τον εαυτό του σε μία τέτοια κυκλική ροή; Πόσο βαρετό να επαναλβάνεις το ίδιο και το ίδιο πράγμα αέναα; Πόσο μηδέν εξέλιξη; Πολύ!

Για τους ανθρώπους, οι κύκλοι κλείνουν για να ανοίξουν νέοι. Για τους ανθρώπους, το να ανακυκλώνουν τα ίδια συναισθήματα και τις ίδιες σκέψεις αλλά και πράξεις είναι ψυχοφθόρο. Για τους ανθρώπους, τα νερά πρέπει να χορεύουν σε μία μεγαλύτερη "σκηνή". Κάπως έτσι, συνειδητοποίησα ότι δεν θέλω να είμαι συντριβάνι, θέλω να είμαι ωκεανός.

Δεν θέλω να περιορίζω τις σκέψεις μου στα όρια που κάποιος άλλος έχει θέσει για μένα. Θέλω η καρδιά μου να φτάνει πέρα από εκεί που μπορούν τα μάτια να αγγίξουν. Δεν θέλω να παγιδευτώ σε μια ατέρμονη και μονότονη κίνηση. Θέλω να τα συναισθήματά μου να έχουν βάθος και έκταση και χρώμα μπλε. Το μπλε της θάλασσας αλλά και του ουρανού, που όταν κάπου κάπου συναντηθούν γίνονται ένα.

Θα μου πεις, ο ωκεανός είναι χαοτικός. Θα σου απαντήσω, ότι είναι ωραίο όμως να βρίσκεις την άκρη σου μέσα στο χάος. Στο χάος του μυαλού. Είναι ωραίο να είσαι ωκεανός σε ένα κόσμο που όλοι είναι συντριβάνια. Είναι ωραίο να γίνεσαι ωκεανός και για αυτούς που αγαπάς. Με βάθος, έκταση και χρώμα μπλε.

Για σένα, που (ξ)έχασες τον εαυτό σου!

Αποτέλεσμα εικόνας για Για σένα, που (ξ)έχασες τον εαυτό σου!Δεν μπορώ να σε σώσω από αυτό που πολεμάς. Δεν μπορώ, όσο πολύ κι αν θέλω, να σου δείξω το δρόμο που έχασες. Δεν μπορώ να σε κάνω να δεις με την καθαρότητα που βλέπω εγώ, που είμαι απ' έξω, τη ζωή σου. Δεν μπορώ γιατί, τελικά, δεν θέλω. Όχι από εγωισμό. Ούτε από αλτρουισμό. Από ένα αίσθημα δικαίου που με διακατέχει και πολλές φορές μπαίνει πιο πάνω και από το τι θέλω κατά βάθος.

Αυτή τη φορά, θέλω να σταθείς μόνος σου στα πόδια σου. Χωρίς δεκανίκια. Να βρεις τον εαυτό σου ή να φτιάξεις το νέο σου εαυτό. Οι άνθρωποι αλλάζουν. Μη το φοβάσαι. Μεγαλώνεις και ωριμάζεις και εξελίσσεσαι και καμιά φορά αλλάζεις. Αλλάζεις για να μπορείς, με το νέο σου εαυτό, να πας παρακάτω. Να δώσεις νέες μάχες, να κατακτήσεις νέα ύψη και να βγεις νικητής. Γιατί χαμένος δεν μπορείς να βγεις όταν δεν παρατάς τον πόλεμο. Μπορεί να χάσεις μια μάχη αλλά όχι τον πόλεμο.

Σε αυτόν που ξεκίνησες με τον ίδιο σου τον εαυτό, είσαι μόνος σου. Κι έτσι είναι δίκαιο. Να αναμετρηθείς με τους δαίμονές σου και να τους δαμάσεις για να μάθεις να συνυπάρχεις μαζί τους ή να τους σκοτώσεις για να απελευθερωθείς.

Εγώ θα είμαι πάντα κάπου εκεί γύρω. Έτοιμη να παρέμβω, όταν μου το ζητήσεις. Όταν νιώθεις ότι πνίγεσαι και ψάχνεις ένα χέρι να σε βγάλει στην επιφάνεια. Θα έχω πάντα απλωμένο ένα χέρι στη μεριά σου.

Στο εν τω μεταξύ όμως αγωνίσου. Πάρε ανάσα κάθε φορά που το χάος πάει να κυριεύσει το μυαλό σου. Βαθιά εισπνοή, να γεμίσει ο αέρας τα πνευμόνια σου, να φτάσει το οξυγόνο στον εγκέφαλο και το ίδιο βαθιά εκπνοή για να πάρει μαζί της όλα τα τοξικά. Ανάσα. Κάνε όσες επαναλήψεις χρειάζεται μέχρι να νιώσεις ότι το' χεις.

Είναι μεγάλη δουλειά το να κάνεις τον εαυτό σου ευτυχισμένο. Είναι μεγάλη ευθύνη να κρατήσεις προτεραιότητα εσένα. Δε θα φανείς πάντα αντάξιος αλλά δε σημαίνει ότι ήρθε και το τέλος του κόσμου. Δεν θα βρεις πάντα με την πρώτη τις λύσεις και τις απαντήσεις αλλά δεν σου ορίζει κανένας το χρόνο που θα χρειαστείς. Εσύ θέτεις τα όρια. Εσύ που τα παραβιάζεις ή φοβάσαι να φτάσεις σε αυτά. Εσύ ορίζεις και καθορίζεις πώς και πόσο θα αφήσεις να σε αγγίξουν όλα όσα κινούνται γύρω σου. Θετικά και αρνητικά.

Το να χάνεις τον εαυτό σου, επίσης δεν είναι το τέλος του κόσμου. Είναι μια προσωρινή κατάσταση. Είναι ένα στάδιο της ζωής σου και όχι η ίδια σου η ζωή. Είναι μία φυσιολογική φάση, αν θέλεις, για έναν άνθρωπο που βρίσκεται σε διαρκή κίνηση. Είναι μια φυσιολογική φάση και μπορείς συνειδητοποιώντας την να αρχίσεις να την ελέγχεις.

Ό,τι χάνεις το ξαναβρίσκεις, αρκεί να το θες. Ακόμα και τους ανθρώπους που έφυγαν ή απομακρύνθηκαν από τη ζωή σου. Άλλες φορές με κόπο και άλλες φορές χωρίς. Αρκεί να τους θες εκεί. Αρκεί να τους κάνεις να το νιώσουν ότι τους θες.

Ξέχνα το χρόνο και απλά επικεντρώσου στα συναισθήματά σου. Σε αυτά που δίνεις, σε αυτά που παίρνεις, σε αυτά που θες και σε αυτά που χρειάζεσαι. Ξέχνα τι πρέπει να κάνεις για τους άλλους και επικεντρώσου στο τι κάνεις για σένα. Σε αυτά που σκέφτεσαι, σε αυτά που έχεις ανάγκη, σε αυτά που επιθυμείς και σε αυτά που ονειρεύεσαι.

Είναι μεγάλη δουλειά το να κάνεις τον εαυτό σου ευτυχισμένο. Είναι μεγάλη ευθύνη να κρατήσεις προτεραιότητα εσένα. Αλλά μπορείς να το κάνεις! Κοίτα γύρω σου, το κάνουν και οι άλλοι. Κι εγώ το κάνω. Όχι από εγωισμό. Από ένα αίσθημα δικαίου.

Κι όσο είμαι καλά εγώ, μπορώ να στέκομαι πάντα εκεί με το χέρι απλωμένο. Όχι από αλτρουισμό. Από ένα αίσθημα βαθιάς αγάπης. Γιατί ξέρω πως είναι να έχεις (ξε)χάσει τον εαυτό σου!

Μας Απωθούν Συμπεριφορές, που Θυμίζουν τα Ελαττώματά μας

Αποτέλεσμα εικόνας για paintings of people readingΗ ευκολία να κρίνουμε και να αναγνωρίζουμε λάθη, ελαττώματα και “χαλασμένες πτυχές” στους άλλους είναι ίσως η πιο τρανταχτή ένδειξη της αδυναμίας μας να τα αποτινάξουμε εμείς οι ίδιοι από μέσα μας.

Το να κριτικάρουμε και να βάζουμε στον τοίχο ανθρώπους, συμπεριφορές και γεγονότα που κατά τα λεγόμενά μας μας ενοχλούν, είναι μια κάθαρση που επιτελείται εκ του ασφαλούς, αφού ουσιαστικά κάνουμε καθρέφτισμα των σφαλμάτων ή των χαρακτηριστικών που έχουμε και εμείς οι ίδιοι, σε μικρότερο ή μεγαλύτερο βαθμό.

Δεν ανεχόμαστε και δε συγχωρούμε προσωπικότητες ίδιας εμβέλειας της δικής μας, γιατί ασυνείδητα εντοπίζουμε τις άσχημες ομοιότητες μεταξύ τους και τις μεταφράζουμε ως διαφορές, για να είμαστε ηθικά καλυμμένοι την ώρα της κρίσης μας προς εκείνους και φυσικά για να μη περάσουμε ποτέ στο άχαρο στάδιο της κρίσης του ίδιου μας του εαυτού, αφού στη πραγματικότητα εκείνον πρέπει να διορθώσουμε.

Επειδή η φράση “μη κάνεις όσα δε θες να σου κάνουν”, τείνει να χάσει τη παιδευτική της ισχύ -εφόσον οι περισσότεροι από εμάς, έχουμε δια-χειριστεί κάποιον ή κάτι με τρόπο του οποίου δε θα θέλαμε να είμαστε αποδέκτες-, πρέπει να δούμε και τη συνέχεια ή μάλλον τη συνέπεια που έχει το δεύτερο σκέλος που θα είχε η φράση αυτή.

Το δεύτερο σκέλος, λοιπόν, αφορά στη περίπτωση που παθαίνεις -ή βρίσκεσαι μπροστά ως έμμεσος αποδέκτης-, μιας κατάστασης που είχες και εσύ στο παρελθόν δημιουργήσει και δεν είχες σκεφτεί και υπολογίσει τα κατάλοιπά που είχε αφήσει.

Μη θέλοντας να παραφράσω το παρακάτω γνωμικό, το παραθέτω αυτούσιο, χωρίς να είμαι σύμφωνη, βέβαια, με την απόλυτη έννοια που φέρει η λέξη μίσος:

«Όταν μισούμε έναν άνθρωπο, τον μισούμε για κάτι που μας θυμίζει τον εαυτό μας. Κάτι που δεν έχουμε εμείς μέσα μας, δεν μπορεί ποτέ να μας συγκινήσει…» – Herman Hesse

Ο λόγος που το παρέθεσα, ήταν για να καταστήσω σαφή τη δύναμη που έχει ο εγκέφαλος μας να αναγνωρίζει και ταυτόχρονα να αμύνεται ψευδώς, έναντι γνώριμων εδαφών που του προκαλούν δυσφορία, όταν αντιληφθεί το μερίδιο ευθύνης που του αντιστοιχεί.

Μπορεί να μη μισούμε, ακριβώς, αλλά εκνευριζόμαστε και ψάχνουμε αιώνια ένα ¨γιατί” εκεί που δεν υπάρχει “επειδή”, χάριν της απέλπιδάς προσπάθειάς μας να βάλουμε σε τάξη την αδικία που νιώθουμε πως έχουμε υποστεί.

Για παράδειγμα, αν δεν έχεις πει ποτέ στη ζωή σου ψέμα σε κάποιον, δε θα νιώσεις ριγμένος όταν τύχεις αποδέκτης, ούτε θα τον κατηγορήσεις, απλά θα τον αφαιρέσεις από τη ζωή σου με συνοπτικές διαδικασίες. Όταν, όμως, η συμπεριφορά αυτή θυμίζει τη δική σου –χωρίς να το καταλαβαίνεις άμεσα-, επιμένεις να κινείσαι γύρω από την τροχιά του και να προσπαθείς να βρεις την αιτία, σε ένα κλίμα απόλυτης σύγχυσης και αναπάντητων ρητορικών ερωτημάτων, αφού στη πραγματικότητα τα ερωτήματα πρέπει να διαβαστούν σε ένα εσωτερικό επίπεδο.

Η ανοσογνωσία που διακατέχει τον κόσμο σε τέτοιες περιπτώσεις, υπερκαλύπτει και θολώνει τοπία στους εγκεφαλικούς του υποθαλάμους και οδηγεί σε αναγνώριση σφαλμάτων, μονάχα όταν τα εντοπίσει σε τρίτους. Οι πάσχοντες αυτού του συνδρόμου, νιώθουν βαθιά αδικία και αισθάνονται έκπληκτοι, που κάποιος μπόρεσε να τους φερθεί κατ’ αυτόν τον τρόπο.

Στην ουσία δεν είναι τα ίδια τα γεγονότα, συμπεριφορές ή χαρακτηριστικά που μας επηρεάζουν και μας απωθούν ή έλκουν στους άλλους, αλλά ο τρόπος με τον οποίο τα αναγνωρίζουμε και τα αντιμετωπίζουμε με ωμή ειλικρίνεια ως οικεία ή ξένα στοιχεία της δικής μας ψυχομετρίας.

Εγωισμός και αξιοπρέπεια. Δύο λέξεις εντελώς διαφορετικές

Στις ημέρες μας, επικρατεί σύγχυση σε πολλά και διαφορετικά πράγματα και σε πολλές και σοβαρές έννοιες και λέξεις. Μία τρομερή σύγχυση επικρατεί ανάμεσα στις λέξεις εγωισμός και αξιοπρέπεια, δύο λέξεις που χρησιμοποιούνται τις περισσότερες φορές λανθασμένα και οι περισσότεροι δεν έχουν εντρυφήσει καν στο πραγματικό νόημά τους.

Η αξιοπρέπεια αφορά την προσωπική αυτοεκτίμηση του κάθε ανθρώπου, σχετίζεται με τον τρόπο που κάποιος αντιμετωπίζει τον εαυτό του και τον προστατεύει από συμπεριφορές που τον μειώνουν και τον ευτελίζουν. Η αξιοπρέπεια συντελεί στη θετική εξέλιξη στη ζωή ενός ανθρώπου, διότι καθιστά ξεκάθαρα και στο ίδιο το άτομο αλλά και σε όλους τους υπόλοιπους τα προσωπικά του όρια , αλλά και μέχρι σε ποιο βαθμό μπορούν αυτά να καταπατηθούν από τους άλλους. Άρα, η αξιοπρέπεια είναι κάτι απαραίτητο και αναγκαίο για κάθε άνθρωπο που θέλει οι διαπροσωπικές του σχέσεις να είναι ισότιμες και υγιείς.

Από την άλλη, ο εγωισμός που χρησιμοποιείται τόσο πολύ ως λέξη, όχι μόνο δε χτίζει αλλά καταστρέφει. Ο εγωιστής άνθρωπος έχει τυφλωθεί από μία έπαρση και δεν τον ενδιαφέρει τίποτα άλλο από το δικό του εγώ. Ο εγωιστής ρίχνει πάντα στα άλλα άτομα τις ευθύνες για τις πράξεις του, δεν παραδέχεται ποτέ τα λάθη του-όπως και τα συναισθήματά του- διότι δεν θέλει ποτέ να δείξει τις αδύναμες πλευρές του.

Ο εγωισμός βρίσκεται σε τόσο υψηλό επίπεδο που, δυστυχώς, καθιστά αδύνατες τις υγιείς διαπροσωπικές σχέσεις, με αποτέλεσμα οι περισσότεροι άνθρωποι στο τέλος να απομακρύνονται από τον εγωιστή. Άρα ο εγωισμός σε αντίθεση με την αξιοπρέπεια, όχι μόνο δεν προάγει κάτι θετικό, αλλά αντιθέτως δηλητηριάζει και καταστρέφει. Άρα βλέπουμε πια ξεκάθαρα ότι η αξιοπρέπεια αφορά τη θετική μας εξέλιξη και ανέλιξη στη ζωή, ενώ ο εγωισμός μας αποξενώνει από όλα τα καλά μας στοιχεία, καθιστώντας αδύνατη τη συνεννόηση και υγιή αλληλεπίδραση με τους άλλους ανθρώπους.

Η διαφορά λοιπόν των δύο είναι ότι η αξιοπρέπεια συντελεί στην υγιή σχέση του ατόμου με τον εαυτό του και τους άλλους, ενώ ο εγωισμός οδηγεί τον άνθρωπο σε έναν εσωτερικό μαρασμό και σε μία αποξένωση και από τον εαυτό και τους άλλους.

Πρέπει να βρούμε το σωστό τρόπο να χρησιμοποιούμε τις δύο αυτές λέξεις στις περιστάσεις της ζωής, ώστε να μη γίνεται παραποίηση της αληθινής έννοιάς και σημασίας του. Διότι είναι και οι δύο σημαντικές έννοιες που μπορούν και να χτίσουν, αλλά να γκρεμίσουν.

Η αυταπάτη του θάρρους

Σχετική εικόναΔιάβασα ένα κείμενο για το θάρρος, την τόλμη και ανακάλυψα εκ νέου πόσο ψεύτικες αρετές λατρεύουμε εμείς οι άνθρωποι.. Καθώς η ζωή ξεδιπλώνεται εμφανίζεται μια επικίνδυνη πρόκληση. Κάποιος για να βρει τι θα κάνει απέναντι σε αυτή την πρόκληση βάζει σε λειτουργία του μυαλό του και αποφασίζει ότι πρέπει να τολμήσει, να φανεί θαρραλέος, να θυσιαστεί. Η πρόκληση τον έχει γεμίσει φόβο και αυτός σκέφτεται ότι πρέπει να φανεί γενναίος.. Η πρόκληση τον γεμίζει φόβο και αυτός σκέφτεται “θα νικήσω το φόβο”. Με το μυαλό προσπαθεί να διαχειριστεί τον φόβο, προσπαθεί να νιώσει άφοβος. Δημιουργεί μια ψυχολογική αυταπάτη αφοβίας και αν την πιστέψει πολύ έντονα, ο φόβος μοιάζει να χάνεται. Στην πραγματικότητα όμως ο φόβος χώνεται κάπου βαθιά.. που; Στη συνηθισμένη αποθήκη του υποσυνείδητου.

Αυτή η προσέγγιση, κάνει αδύνατη την παρατήρηση του φόβου και είναι τελείως μάταιη διότι στην ουσία επιλέγω να στρέψω το βλέμμα μου μακριά από το φόβο, αλλά αυτή η κίνηση έχει το φόβο μέσα της, ουσιαστικά τον διαιωνίζει και τον κάνει να φαντάζει ακόμη πιο επικίνδυνος, απειλητικός.. δεν θυμίζει τόσο πολύ την αντίδραση της στρουθοκάμηλου;

Τώρα αν δεν γίνει καμία διανοητική αντίδραση απέναντι στο φόβο (όπως η προσπάθεια να βρω θάρρος, τόλμη) ίσως είναι δυνατό να παρατηρήσω την ποιότητα του φόβου, την υφή του και τότε ίσως ανακαλύψω ότι ο φόβος είναι ένα αποκύημα του νου, τελείως ψεύτικο, ένας φανταστικός εχθρός, ένα φανταστικό εμπόδιο γεννημένο από την εμπειρία μου, που έχει ταυτίσει αυτή την πρόκληση με τον φόβο.

Σε κάθε περίπτωση κάποιος πρέπει να δοκιμάσει, να μείνει πρόθυμα, αβίαστα παρέα με το φόβο, χωρίς να φαντάζεται ηρωικές αυτοθυσίες και θαρραλέες επεμβάσεις και να δει τι θα είναι αυτό που θα βρει, αν βρει κάτι

Η αληθινή τόλμη, το αληθινό θάρρος είναι η ολική δράση που γεννιέται από το καθαρό βλέπειν και σε αυτήν δεν υπάρχει ένας Εαυτός (αυτοθυσία), ένα Εγώ που είναι θαρραλέο, τουναντίον είναι το τέλος του Εαυτού.

Γενέθλιες σκέψεις

imageΜοιάζει να στέκομαι πάνω σ’ ένα σημείο… η προβολή μου δεν είναι ούτε σκιά ούτε γραμμή ούτε σκέψη… το ίδιο το σημείο είναι αυτή η προβολή μου, ο σημειακός εαυτός μου που δεν έχει την αλαζονεία του τρισδιάστατου άλλου που στέκει ορθός πάνω του… ο σημειακός εαυτός μου που δεν χρειάζεται να τρέχει σε ένα δρόμο χωρίς τέλος μη τολμώντας να κοιτάξει πίσω, σε ένα άπειρο παρελθόν, σε ένα ανύπαρκτο χτες αφού χτες δεν υπάρχει… ψέματα... σε ένα υπαρκτό χτες αφού το κουβαλάω μέσα μου...

Μοιάζει να στέκομαι ορθός πάνω σε τούτο το σημείο της αδιάστατης όψης, του βλέμματος που δεν ορίζεται από τίποτε, δεν περιορίζεται από τις βιολογικές του ατέλειες, τις σαρκικές αστοχίες… έτοιμος να πέσω ή να συνεχίσω το βηματισμό μου… στατικός αλλά όχι στάσιμος… ακίνητος αλλά όχι ακινητοποιημένος… σιγηλός αλλά όχι εν σιωπή… σε διαρκή εγρήγορση… διεκδικώντας την πολυτέλεια να απολαύσω τούτο το δώρο της στάσης… της αιώνιας στιγμιαίας στάσης… διεκδικώντας όλη την ωκεάνια απεραντοσύνη της στιγμής πριν το βέλος του χρόνου γεννήσει ένα καινούργιο διάνυσμα προς το πέρας… πάντα μπροστά, θέλοντας και μη…

Μοιάζει μια γενέθλια ώρα...

...να στέκομαι ορθός, στητός, ελεύθερος προς ‘στιγμήν’ (τι ειρωνεία) από όλες τις στιγμές που πέρασα(ν) και με ζηλόφθονο βλέμμα να προσδοκώ το φίδι αυτό που απλώνεται εμπρός μου και ολοένα στενεύει, να είναι πράγματι οφθαλμαπάτη, να μην στενεύει, να είναι αιώνιο, απρόσβλητο από στιγμές, σημεία, σημειακούς εαυτούς, την ίδια την αιωνίωση των στιγμών και των σημείων… κι εκεί ακριβώς που ο στοχασμός ενεργοποιεί εκείνες τις μυστικές δυνάμεις που κινούν τα μέλη και τις αισθήσεις… να έχω το θάρρος να κοιτάξω πίσω… εν ριπή οφθαλμού… σαν από σφάλμα, σαν από λάθος…

Για να πιστοποιήσω πως αληθινά υπήρξα…

...κι όλο αυτό το δρόμο τον διάνυσα… ως την επόμενη συνάντηση με το κλείσιμο του κύκλου… άγνωστος ο τότε που θα συνομιλεί με τον άγνωστο τώρα…

...και αυτός που θα τους περιέχει θα είμαι εγώ…

H διάρκεια της ζωής του ανθρώπου δε φαίνεται μεγαλύτερη από μια νύχτα

Σχετική εικόναΑς σκεφτούμε όμως με την ακόλουθη συλλογιστική, ότι δηλαδή υπάρχουν πολλές πιθανότητες ο θάνατος να είναι αγαθό- ο θάνατος εντέλει είναι ένα από τα δυο: ή οδηγεί στην ανυπαρξία και στην παντελή έλλειψη αίσθησης εκ μέρους του νεκρού, ή σύμφωνα με τα λεγόμενα κατά το θάνατο επέρχεται μια μεταβολή και μια μετεγκατάσταση της ψυχής από τον εδώ τόπο στον επέκεινα.

Κι αν ο θάνατος συνεπάγεται την έλλειψη αίσθησης, κάτι δηλαδή σαν ύπνος, στον οποίο όποιος παραδίδεται κανένα όνειρο δε βλέπει, τότε θα ήταν κέρδος μεγάλο.

Γιατί εγώ νομίζω ότι, αν κάποιος έπρεπε να διαλέξει μια νύχτα, όπου κοιμήθηκε χωρίς να δει κανένα όνειρο, και αν προς αυτή τη νύχτα αντιπαραβάλει όλες τις άλλες μέρες και νύχτες της ζωής του, να σκεφτεί και να πει πόσες μέρες και νύχτες πέρασε στη ζωή του καλύτερες και πιο ευχάριστες από αυτή νομίζω ότι όχι μόνο απλός πολίτης αλλά και ο Μεγάλος Βασιλιάς θα τις έβρισκε ελάχιστες σε σύγκριση προς τις άλλες.

Αν επομένως τέτοιος είναι ο θάνατος, εγώ βεβαίως τον θεωρώ κέρδος διότι όλη η διάρκεια της ζωής του ανθρώπου δε φαίνεται μεγαλύτερη από μια νύχτα. Αν πάλι ο θάνατος είναι μια κάποια αποδημία από τη γη σε άλλο τόπο, και αν είναι αληθινά όσα λέγονται ότι εκεί τάχα βρίσκονται όλοι οι πεθαμένοι, ποιο αγαθό μεγαλύτερο θα μπορούσε να υπάρξει από αυτό, άνδρες δικαστές;

Γιατί, αν κάποιος απαλλαγεί από αυτούς εδώ που παριστάνουν τους δικαστές και φτάσει στον Άδη, θα βρει τους αληθινούς δικαστές που κατά την παράδοση δικάζουν εκεί: τον Μίνωα, τον Ραδάμανθυ, τον Αιακό και τον Τριπτόλεμο, και τους άλλους ημίθεους που υπήρξαν δίκαιοι στη ζωή τους- άραγε θα ήταν άσχημη μια τέτοια εκδημία; Άραγε πόσα θα ήταν διατεθειμένος να καταβάλει κανείς, προκειμένου να κάνει παρέα με τον Ορφέα, τον Μουσαίο, τον Ησίοδο και τον Όμηρο;

Τώρα, όσο με αφορά, πολλές φορές επιθυμώ να πεθάνω, αν αυτά είναι αληθινά. Για μένα άλλωστε η εκεί διαμονή θα ήταν ξεχωριστή, ιδιαίτερα όσες φορές τύχαινε να συναντήσω τον Παλαμήδη και τον Αίαντα, τον γιο του Τελαμώνα και οποιονδήποτε άλλον από τους παλιούς ήρωες που έπεσαν θύματα άδικης κρίσης. Και θα ήταν εξαιρετικά ευχάριστο για μένα να αντιπαραβάλω τα δικά μου παθήματα προς τα δικά τους. Και το πιο ενδιαφέρον να περνώ τη ζωή μου εξετάζοντας και ελέγχοντας τους εκεί, όπως τους εδώ, ποιος δηλαδή από αυτούς είναι σοφός και ποιος, ενώ δεν είναι, φαντάζεται πως είναι. Τα πάντα θα έδινε κανείς, άνδρες δικαστές, να εξετάσει εκείνον που ηγήθηκε της μεγάλης στρατιάς εναντίον της Τροίας, τον Αγαμέμνονα, ή τον Οδυσσέα ή τον Σίσυφο ή μύριους άλλους, που θα μπορούσε να αναφέρει κανείς, άνδρες και γυναίκες.

Η υπέρτατη ευδαιμονία για κάποιον θα ήταν να συναναστραφεί μαζί τους, να συζητήσει και να τους ρωτήσει. Οπωσδήποτε οι ένοικοι του Άδη δεν καταδικάζουν σε θάνατο κάποιον που έχει ως αποστολή τον ηθικό έλεγχο των ανθρώπων αλλά και ως προς τα άλλα οι του κάτω κόσμου είναι ευτυχέστεροι από τους εδώ ανθρώπους, και τον υπόλοιπο χρόνο παραμένουν αθάνατοι, αν βέβαια όσα λέγονται αληθεύουν.

Πλάτωνος, Απολογία Σωκράτους

Μια νέα θεωρία για τα άστρα νετρονίων υποστηρίζει το κυβικό σχήμα

geminga 

Η φύση της εξαιρετικά συμπιεσμένης ύλης που φτιάχνει τα αστέρια νετρονίων είναι το αντικείμενο πολλών υποθέσεων. Για παράδειγμα, υπάρχει η άποψη ότι κάτω από την ακραία βαρυτική συμπίεση τα νετρόνια μπορεί να καταρρεύσουν σε ύλη από κουάρκ και μάλιστα από παράξενα (strange) κουάρκ – γεγονός που υποδηλώνει ότι θα πρέπει να αρχίσετε να ονομάζεται ένα ιδιαίτερα μεγάλο αστέρι νετρονίων, παράξενο άστρο.

Η μοντελοποίηση της κβαντικής κυματοσυνάρτησης των νετρονίων μέσα στα υπερβολικά πυκνά άστρα δείχνει ότι τα νετρόνια δεν έχουν ένα σφαιρικό σχήμα αλλά μάλλον ένα κυβικό σχήμα.

Η τρέχουσα δημοφιλή αναλογία για να περιγράψει την πυκνότητα της ύλης μέσα σε ένα αστέρι νετρονίων είναι ότι αυτή μοιάζει σαν να πετύχαμε τη συμπίεση ολόκληρου του ανθρώπινου πληθυσμού σε έναν κύβο ζάχαρης

Ωστόσο, ένα εναλλακτικό μοντέλο δείχνει ότι μέσα σε μεγάλα άστρα νετρονίων – αντί τα νετρόνια να καταρρέουν σε πιο θεμελιώδη σωματίδια, θα μπορούσαν απλά να ‘πακετάρονται’ ακόμα πιο στενά μαζί, υιοθετώντας αντί για το κυκλικό σχήμα, ένα πιο κυβικό σχήμα. Αυτό το σχήμα μπορεί να επιτρέψει στα κυβικά νετρόνια να είναι ‘πακεταρισμένα’ στο, περίπου, 75% του όγκου που θα ήθελε ένα σφαιρικό νετρόνιο.

Η μερική επανεξέταση της εσωτερικής δομής των άστρων νετρονίων οφείλεται στην ανακάλυψη το 2010 ότι το αστέρι νετρονίων PSR J1614-2230, έχει μάζα περίπου δύο ηλιακές μάζες – η οποία είναι μεγάλη για ένα αστέρι νετρονίων, που έχει πιθανώς διάμετρο μικρότερη από τα 20 χιλιόμετρα.

Το αντικείμενο PSR J1614-2230, που περιγράφεται από μερικούς ως «υπερβαρύ« αστέρι νετρονίων, μπορεί να φαίνεται σαν ένα ιδανικό υποψήφιο άστρο από κουάρκ – ή από κάποια άλλη εξωτική μεταμόρφωση – που προκύπτει από την ακραία συμπίεση του υλικού του αστέρα νετρονίων. Ωστόσο, οι υπολογισμοί δείχνουν ότι με μια τόσο σημαντική αναδιάταξη της ύλης θα συρρικνωθεί ο όγκος του άστρου σε λιγότερο από την ακτίνα Schwarzschild για δύο ηλιακές μάζες – πράγμα που σημαίνει ότι το PSR J1614-2230 θα πρέπει να σχηματίσει αμέσως μια μαύρη τρύπα, που όμως δεν έχει παρατηρήσει κανείς.

Το PSR J1614-2230 βρίσκεται όμως εκεί και όλοι το έχουν αναγνωρίσει ότι είναι ένα υπέρβαρο άστρο νετρονίων, το οποίο αποτελείται όχι από εξωτική ύλη αλλά από νετρόνια, καθώς και ένα επιφανειακό στρώμα της πιο συμβατικής ατομικής ύλης.

Παρ ‘όλα αυτά, οι αστρικές μαύρες τρύπες μπορούν και να σχηματίζονται από τα αστέρια νετρονίων. Για παράδειγμα, αν ένα αστέρι νετρονίων σε ένα δυαδικό σύστημα συνεχίζει να προσελκύει μάζα από το γειτονικό του άστρο, θα φτάσει τελικά στο όριο Tolman-Oppenheimer-Volkoff. Το τελευταίο είναι το απόλυτο όριο μάζας για τα αστέρια νετρονίων – παρόμοια με το όριο Chandrasekhar για τους λευκούς νάνους αστέρια. Ξέρουμε πως μόλις ένας λευκός νάνος φτάσει το όριο Chandrasekhar – κάπου 1,4 ηλιακές μάζες – πυροδοτείται μια υπερκαινοφανής έκρηξη και μετασχηματίζεται σε ένα σουπερνόβα τύπου 1a. Μόλις, ένα αστέρι νετρονίων φτάνει το όριο μάζας Tolman-Oppenheimer-Volkoff, μετατρέπεται σε μια μαύρη τρύπα.

Λόγω της περιορισμένης κατανόησης της φυσικής των άστρων νετρονίων, κανένας δεν είναι εντελώς βέβαιος ποιό είναι το όριο μάζας των Tolman-Oppenheimer-Volkoff, αλλά πιστεύεται ότι βρίσκεται κάπου μεταξύ 1,5 έως 3,0 ηλιακές μάζες.

Έτσι, το εξαιρετικά βαρύ αντικείμενο PSR J1614-2230 φαίνεται πιθανό να είναι κοντά σε αυτό το όριο μάζας των άστρων νετρονίων, αν και εξακολουθεί να αποτελείται από νετρόνια κι όχι από παράξενα κουάρκ. Αλλά πρέπει να υπάρχει κάποια μέθοδος με την οποία η μάζα ενός άστρου νετρονίων μπορεί να συμπιεστεί σε ένα μικρότερο όγκο, σε αντίθετη περίπτωση, δεν θα μπορούσε ποτέ να σχηματιστεί μαύρη τρύπα από άστρο νετρονίων. Έτσι, πρέπει να υπάρχει κάποια ενδιάμεση κατάσταση σύμφωνα με την οποία τα νετρόνια σε ένα αστέρι νετρονίων σταδιακά συμπιέζονται σε ένα μικρότερο όγκο, έως ότου επιτευχθεί η ακτίνα Schwarzschild για τη μάζα που έχει .

Οι Llanes-Estrada και Navarro προτείνουν ότι αυτό το πρόβλημα θα μπορούσε να λυθεί αν, κάτω από ακραίες βαρυτικές πιέσεις, η γεωμετρία των νετρονίων δεν είναι σφαιρική, αλλά παραμορφώνεται σε ένα μικρότερο κυβικό σχήμα προκειμένου να επιτρέψει την πιο σφικτή ‘συσκευασία’, αν και τα σωματίδια παραμένουν νετρόνια.

Σαφώς με το κυβικό σχήμα το νετρόνιο καταλαμβάνει λιγότερο χώρο

Έτσι, αν αποδειχθεί μετά από όλα αυτά ότι το σύμπαν δεν περιέχει παράξενο αστέρια, το αστέρια με τα κυβικά νετρόνια θα εξακολουθούν να είναι ευχάριστα ασυνήθιστα.

Ανακαλύφθηκαν νέα μοντέλα για τις κατοικήσιμες ζώνες των ηλιακών συστημάτων

new-models-for-solar-habitable-zonesΤο ηλιακό μας σύστημα, όπου υπάρχουν πλανήτες σε μια σειρά από μεγέθη και κινούνται σε σχεδόν κυκλικές τροχιές, μπορεί να είναι η εξαίρεση και όχι ο κανόνας, σύμφωνα με μια ομάδα αστρονόμων με επικεφαλής τον καθηγητή Pavel Kroupa του Πανεπιστημίου της Βόννης.
 
Οι ειδικοί διαπίστωσαν ότι τα σχηματισμένα πλανητικά συστήματα μπορεί να μεταβάλουν θέσεις και τροχιές μετά από συγκρούσεις των πρωτοπλανητών με κοντινές συστάδες υλικού, οδηγώντας έτσι σε συστήματα όπου οι πλανήτες έχουν ιδιαίτερα κεκλιμένες τροχιές, και όπου οι μικρότεροι (και ενδεχομένως κατοικήσιμοι) κόσμοι – πλανήτες ρίχτηκαν τελείως έξω από το ηλιακό σύστημα.

Οι πλανήτες στο ηλιακό σύστημά μας – συμπεριλαμβανομένης και της Γης στρέφονται προς την ίδια κατεύθυνση γύρω από τον Ήλιο όμοια με την φορά της ιδιοπεριστροφής του Ήλιου, και ως επί το πλείστον κινούνται σε τροχιές που δεν διαφέρουν και πολύ από κύκλους ενώ, επίσης, άλλες περισσότερο και άλλες τροχιές λιγότερο βρίσκονται στο ίδιο επίπεδο με τον ηλιακό ισημερινό.

Πάντως τα πλανητικά συστήματα γύρω από άλλα αστέρια μπορεί να είναι πολύ διαφορετικά, με κάποιους κόσμους να κινούνται όχι στην ίδια αλλά προς την αντίθετη κατεύθυνση από την περιστροφή των άστρων τους και με τροχιές με πολύ κλίση ως προς τον ισημερινό τους. Για πρώτη φορά, πιστεύει η ομάδα, ότι έχουν μια πειστική εξήγηση για αυτά τα ριζικά διαφορετικά συστήματα.
 
Τόσο το σχήμα όσο και η κατεύθυνση της κίνησης των πλανητών στο ηλιακό μας σύστημα πιστεύεται ότι προέκυψαν εξ ολοκλήρου από την εποχή του σχηματισμού του Ήλιου και των πλανητών, πριν από 4.600 εκατομμύρια χρόνια περίπου. Το τοπικό πλανητικό μας σύστημα πιστεύεται ότι έχει σχηματιστεί καθώς ένα νέφος αερίου και σκόνης (το αρχικό νεφέλωμα), κατέρρευσε σε ένα περιστρεφόμενο δίσκο κάτω από την επίδραση της βαρύτητας. Οι πλανήτες έπειτα αναπτύχθηκαν όταν δημιουργήθηκαν συστάδες του υλικού σε αυτόν τον πρωτοπλανητικό δίσκο, όπως λέγεται.
 
Η νέα εργασία υποδεικνύει ότι οι τροχιές με περίεργο σχήμα μπορεί να προκύψουν από μια μάλλον λιγότερο ομαλή διαδικασία. Η ομάδα αυτή πιστεύει ότι αν όλος ο  πρωτοπλανητικός δίσκος μπει μέσα ένα άλλο νέφος υλικού, μπορεί να αντλήσει από αυτό υλικό έως και περίπου 30 φορές τη μάζα του Δία. Η προσθήκη αυτού του επιπλέον αερίου και σκόνης αναγκάζει να αλλάζει κλίση το επίπεδο του δίσκου και ως εκ τούτου, και η γωνία της τελικής τροχιάς των πλανητών. Τα περισσότερα πλανητικά συστήματα νομίζουν ότι σχηματίζονται σε συστάδες άστρων, όπου τα μέλη του – άστρα είναι αρκετά κοντά μεταξύ τους, έτσι ώστε αυτές οι συναντήσεις των δίσκων και των νεφελωμάτων μπορεί να είναι πολύ συχνές.
 
Το μέλος της ομάδας Thies Ingo, επίσης του πανεπιστημίου της Βόννης, έχει πραγματοποιήσει προσομοιώσεις σε υπολογιστές για να δοκιμαστεί αυτή η νέα ιδέα, διαπιστώνοντας ότι, η αλλαγή της κλίσης, καθώς προστίθεται υλικό στον πρωτοπλανητικό δίσκο, μπορεί να οδηγήσει ακόμα και στην αντιστροφή της φοράς περιστροφής του, έτσι ώστε να αποκτήσει μια «ανάδρομη» φορά. Δηλαδή, να περιστρέφεται ο πλανήτης προς την αντίθετη φορά με το μητρικό άστρο του. Την ίδια στιγμή, η σύγκρουση συμπιέζει την εσωτερική περιοχή του δίσκου, και ίσως αυτό το γεγονός να επιταχύνει τη διαδικασία σχηματισμού των πλανητών.
 
Υπό τις συνθήκες αυτές, η προσομοίωση δείχνει ότι οι πλανήτες που σχηματίζονται θα έχουν τότε υψηλή κλίση ή ακόμη και ανάδρομες τροχιές. Σε ορισμένες περιπτώσεις οι τροχιές μπορεί ακόμη και να γέρνουν σε σχέση μεταξύ τους, οδηγώντας σε ένα εξαιρετικά ασταθές σύστημα. Οπότε ένας-ένας, οι πλανήτες με μικρότερη μάζα θα απορριφθούν εντελώς από το πλανητικό σύστημα, αφήνοντας πίσω τους ένα μικρό αριθμό «καυτών» πλανητών με μάζα σαν τον Δία, και τεράστιους κόσμους που θα κινούνται σε τροχιές πολύ κοντά στο αστέρι τους.
 
Σε λιγότερο ακραίες περιπτώσεις, ο δίσκος μπορεί να συλλέξει μια μικρή μόνο ποσότητα από επιπλέον αέριο και σκόνη και η κλίση του να αλλάξει πολύ λίγο. Αυτό το σενάριο μπορεί να συνέβη και στο δικό μας Ηλιακό Σύστημα, όπου ο σταθμισμένος μέσος όρος κλίσης των πλανητικών τροχιών με τον ισημερινό του Ήλιου είναι περίπου 7 μοίρες.
 
"Όπως τα περισσότερα αστέρια, ο Ήλιος σχηματίστηκε σε ένα σύμπλεγμα, έτσι ίσως είχε να αντιμετωπίσει κι ένα άλλο νέφος αερίου και σκόνης αμέσως μετά το σχηματισμό του," λέει ο Ingo Thies. "Ευτυχώς για μας, έγινε μια απαλή σύγκρουση, με αποτέλεσμα η επίδραση πάνω στον δίσκο, που μετατράπηκε τελικά σε πλανήτες, ήταν σχετικά ήπια. Αν τα πράγματα ήταν διαφορετικά, τότε μπορεί να είχε σχηματιστεί ένα ασταθές σύστημα πλανητών γύρω από τον Ήλιο, και η Γη θα μπορούσε να είχε πεταχτεί έξω από το ηλιακό σύστημα και κανείς μας δεν θα ήταν εδώ για να μιλήσει γι ‘αυτό το ζήτημα. "
 
"Μπορεί να είμαστε στα πρόθυρα της επίλυσης του μυστηρίου του γιατί μερικά πλανητικά συστήματα γέρνουν τόσο πολύ και απουσιάζουν θέσεις όπου θα μπορούσε να ευδοκιμήσει η ζωή”, κατέληξε ο Pavel Kroupa. "Το μοντέλο βοηθά να εξηγήσουμε γιατί το ηλιακό μας σύστημα είναι όπως είναι, με τη Γη σε μια σταθερή τροχιά και τους μεγαλύτερους πλανήτες πιο μακριά. Η εργασία μας θα πρέπει επίσης να βοηθήσει άλλους επιστήμονες να βελτιώσουν την αναζήτησή τους για την παρουσία ζωής αλλού στο Σύμπαν."

Συνθετικοί οργανισμοί μπορεί να μας βοηθήσουν στον αποικισμό του Άρη

Concept_Mars_colonyΗ ομάδα των ερευνητών που ανακοίνωσε τη δημιουργία του πρώτου συνθετικού γονιδιώματος στον κόσμο, το Μάιο του 2010, υποστήριξε σε πρόσφατη εκδήλωση ότι ο αποικισμός του Άρη θα μπορούσε να γίνει πολύ ευκολότερα και φθηνότερα, με τη βοήθεια των συνθετικών, γενετικά κατασκευασμένων μικροοργανισμών.

Η ομάδα του ειδικού γενετιστή Κρεγκ Βέντερ εξηγεί ότι οι εν λόγω μορφές ζωής θα ήταν απολύτως προσαρμοσμένες στην χρησιμοποίηση της πλούσιας σε διοξείδιο του άνθρακα ατμόσφαιρας γύρω από τον κόκκινο πλανήτη, για την παραγωγή μιας σειράς από χρήσιμα πράγματα.

Για αρχή, είπε η ομάδα στην εκδήλωση που διοργάνωσε η NASA, μπορεί να είναι δυνατό να φτιαχτούν μικρόβια που να μπορούν να παράγουν τρόφιμα, πλαστικά, καύσιμα και άλλα υλικά από το CO2. Ένα τεράστιο μέρος της ατμόσφαιρας του Άρη αποτελείται από αυτή την ουσία.
 
Σύμφωνα με τους ειδικούς βιολόγους, η ανάπτυξη βακτηρίων που θα καταβροχθίζουν CO2 στην επιφάνεια του Άρη, θα εξασφαλίσει ότι οι εξερευνητές του διαστήματος θα έχουν πρόσβαση σε χρήσιμους πόρους που διαφορετικά θα πρέπει να μεταφερθούν εκεί από τη Γη, με τεράστιο κόστος σε πόρους και χρόνο.
 
Αυτό που οι ερευνητές προτείνουν στην πραγματικότητα είναι η ανάπτυξη μιας νέας χημείας με βάση το CO2, οι αντιδράσεις της οποίας θα ίσχυαν ιδιαίτερα για τον Άρη. "Αυτού του είδους οι διαδικασίες, θα μας επιτρέψουν να κάνουμε σχεδόν τα πάντα εκεί που απαιτείται από το περιβάλλον του CO2”, εξήγησε ο βιολόγος.
 
Πρόσθεσε ότι τα θεμελιώδη προβλήματα με τα οποία θα βρεθούν αντιμέτωποι οι αστροναύτες στην εξερεύνηση του Άρη, περιλαμβάνουν την πρόσβαση σε τρόφιμα και καύσιμα. Η παραγωγή της ηλεκτρικής ενέργειας, η θέρμανση του νερού και η παροχή της ιατρικής βοήθειας θα είναι επίσης σημαντικές πτυχές που πρέπει να καλυφθούν.
 
Ο Βέντερ πιστεύει ότι οι μικροοργανισμοί μπορούν να είναι κατάλληλα προσαρμοσμένοι για να εκπληρώσουν οποιαδήποτε από αυτές τις εργασίες με μεγάλη επιτυχία. Το έργο που δημοσίευσε αυτός και η ομάδα του τα τελευταία χρόνια έδειξε ότι είναι δυνατόν να συναρμολογηθεί ένα λειτουργικό γονιδίωμα – κατάλληλο για μια συγκεκριμένη εργασία – με τεχνητό τρόπο. Μέχρι πρόσφατα, η ιδέα αυτή ανήκε στο χώρο της επιστημονικής φαντασίας.
 
"Προφανώς, η παραγωγή τροφίμων και των καυσίμων βρίσκονται στην κορυφή της λίστας της δικής μας και της κοινωνίας," λέει ο Βέντερ. Ακόμα και εδώ στη Γη, η μαζική και η ταχύτατη αύξηση του πληθυσμού απαιτούν ολοένα και πιο έντονη την χρήση νέων πόρων καθώς και την πιο σωστή εκμετάλλευση και την διανομή της παραγωγής.
 
"Χρησιμοποιήστε τη φαντασία σας για να σκεφτείτε αν θα μπορούσατε να σχεδιάσετε ένα νέο κύτταρο για να αλλάξει το μέλλον, γράφοντας σε αυτό το νέο λογισμικό της ζωής για τη δημιουργία νέων πόρων, για να πάρουμε σχεδόν όλα όσα χρειαζόμαστε για να πάμε μπροστά”, τόνισε ο Βέντερ στην εκδήλωση.
 
Υπό το φως των νέων ανακαλύψεων για τον Άρη – που σημειώθηκαν κατά τα τελευταία δύο χρόνια – οι επιστήμονες και οι διαστημικές υπηρεσίες έχουν αρχίσει να συλλογίζονται πραγματικά τις προκλήσεις που πρέπει να ξεπεραστούν για να είμαστε σε θέση να στείλουμε αστροναύτες στον Άρη.

Δημιουργικός Αντιδιανοουμενισμός

Αποτέλεσμα εικόνας για Δημιουργικός ΑντιδιανοουμενισμόςΚαιροί δημιουργικού αντιδιανοουμενισμού
Σε παλαιότερο κείμενο -αναφερόμενος στα αδιέξοδα αντιπροσωπευτικά πολιτικά συστήματα- είχα υποστηρίξει ότι οι πολίτες με την παθητικότητά τους και την έλλειψη αμφισβήτησης επέτρεψαν τη δημιουργία μιας κοινής ψευδαίσθησης. Αυτή η ψευδαίσθηση αφορά στην ύπαρξη, κατά καιρούς, μιας σχεδόν μυθικής φιγούρας πολιτικού προσώπου. Ενός ανθρώπου εξαιρετικά ευφυούς, εξόχως καταρτισμένου, ορθολογικού και αδιαμφισβήτητης ηθικής. Ενός ακέραιου σοφού, με υπεράνθρωπα χαρακτηριστικά.

Μια πίστη δηλαδή ότι υπήρξαν, υπάρχουν ή μπορεί να προκύψουν ηγέτες με ιδιότητες πολιτικού υπερόντος. Αυτή η συλλογική ψευδαίσθηση των ανθρώπων μέσα στα χρόνια της κρίσης φαίνεται και δικαίως, να κλονίζεται. Τον εξαιρετικά ικανό στα όρια του υπεράνθρωπου αντικαθιστά (σταδιακά και ανάλογα με την περίπτωση), ο ανίκανος, ο διεφθαρμένος, ο καιροσκόπος κ.ο.κ.

Όμως τι συμβαίνει με τους διανοούμενους; Ή τουλάχιστον με αυτούς που -ανεξάρτητα από το πώς θα τους ονομάσει κανείς- επηρεάζουν καθοριστικά με τις απόψεις, τις στάσεις τους και το Λόγο τους τμήματα της κοινής γνώμης; Θεωρώ ότι κατά τρόπο ανάλογο η εποχή αυτή χαρακτηρίζεται από μια γενικευμένη τάση αντιδιανοουμενισμού ο οποίος σήμερα υιοθετείται πιο εύκολα και από περισσότερους σε σχέση με το παρελθόν. Οι δύο αυτές τάσεις “αποκαθήλωσης” (των πολιτικών και των διανοουμένων) δεν είναι καθόλου δεδομένο ότι σηματοδοτούν και κάτι το θετικό για την κοινωνία των πολιτών. Μάλλον θα μπορούσαν να σηματοδοτήσουν κάτι το εξαιρετικά θετικό, αλλά υπό προϋποθέσεις οι οποίες όμως δεν φαίνεται να υπάρχουν, τουλάχιστον ακόμη.

Διαχρονικά θεωρείται ότι ο διανοούμενος πρέπει να έχει καλλιεργήσει την “κριτική σκέψη” του πολύ περισσότερο από τους άλλους κι έτσι, χάρη σε μια θαυμαστή σύζευξη αρετής και γνώσης, να κρατά τις κατάλληλες αποστάσεις και να κρίνει με θάρρος την όποια εξουσία. Εξουσία που συχνά τον χαϊδεύει (στο νου και στο πορτοφόλι) προκειμένου αυτός να την εξυμνεί αποκοιμίζοντας ή και κατευθύνοντας τις συνειδήσεις των πολλών. Των πολλών οι οποίοι δεν είναι σε θέση να αντιληφθούν αυτά τα μεγάλα και τα τρανά που ο θαυμαστός του εγκέφαλος έχει καταλάβει και που πολύ συχνά τους αφορούν άμεσα.

Η αλήθεια όμως είναι ότι όταν μιλάμε για ανθρώπους, τα πάθη, οι αδυναμίες, οι όροι και τα όρια αντίληψης δεν ορίζονται ασφαλώς από κάποιες εγκεφαλικές ιδιαιτερότητες που διακρίνουν τους ανώτερους από τους κατώτερους. Εάν δε λάβουμε υπόψη μας τις απολύτως απαραίτητες και πρακτικές προϋποθέσεις για πνευματική εξέλιξη (τροφή, υγειές περιβάλλον και δυνατότητα πρόσβασης στη γνώση), είναι πολύ πιο πειστική η άποψη ότι μάλλον ο αυτοπεριορισμός, το πράττειν, η μελέτη και η επιμονή αποτελούν τους όρους αλλά και τα όρια στην κατανόηση και στην αντίληψη των πραγμάτων αλλά και στην αξιακή υποδομή του καθενός.

Ο τέλειος διανοούμενος είναι ένα πρόσωπο που υφίσταται μόνο στη θεωρία ή στην φαντασία κάποιων, εφόσον στην πραγματικότητα δεν μπορεί να υπάρξει ένας άνθρωπος στον οποίο να συνυπάρχουν όλα τα προαπαιτούμενα ποιοτικά χαρακτηριστικά, αλλά και να έχουν συντρέξει όλες οι προϋποθέσεις.

Από την άλλη φυσικά η στάση των ίδιων των διανοουμένων απέναντι στην εξουσία, αριστερών και μη, αλλά κυρίως των αριστερών, θυμίζει το ρητό “το έξυπνο πουλί από τη μύτη πιάνεται”. Αξίζει κανείς να αναφερθεί στους τεμενάδες των Νεοελλήνων διανοουμένων μετά τον εμφύλιο προς το πολιτικό καθεστώς μεταξύ του 1949-1974. Αξίζει επίσης να αναφερθεί στις οργισμένες απολογίες των Ελλήνων αριστερών διανοουμένων υπέρ των κομμουνιστικών καθεστώτων της Αν. Ευρώπης έως και το 1989.

Στις εκσυγχρονιστικές και σοσιάλ-νεοφιλελεύθερες φανφάρες της δεκαετίας του 1990 από διάφορους μεταλλαγμένους αριστερούς διανοούμενους υπέρ του κοσμοπολιτισμού και του πολυπολιτισμού, υπέρ της Ευρώπης (και των πλούσιων ευρωπαϊκών προγραμμάτων της φυσικά). Όπως αξίζει κανείς να αναφερθεί και σε εκείνη την ακόρεστη εμμονή των διανοουμένων κατά της λαϊκότητας, της απλότητας και κατά της ρυπαρής βαλκανίτιδας.

Παράλληλα πολλοί από αυτούς έχοντας τον ελιτισμό ως δεύτερη φύση τους, όταν καταλάβουν “κάτι”, αναζητούν σχεδόν άμεσα εκείνο το στενό, κλειστό και αυτοερωτικό περιβάλλον που εξυπηρετεί κατά βάση μια ναρκισσιστική ψευδαίσθηση πεφωτισμένης ανωτερότητας και ιδιαιτερότητας. Μια ανωτερότητα η οποία σε έναν υποθετικό, μελλοντικό, ώριμο καιρό θα αποφασίσει να φωτίσει τα πλήθη. Αυτό το “κάτι”, στις περισσότερες περιπτώσεις μπορεί να γίνει αποδεκτό, να αναιρεθεί ή να αμφισβητηθεί, αποκλειστικά και μόνον από τους “ανώτερους” και στενά μυημένους στο ίδιο αυτό το “κάτι”. Έτσι δημιουργείται ένα ακόμη αγαθό ιδιοκτησία των ολίγων και όχι ένα κοινό αγαθό των πολλών.

Αυτές οι στάσεις αναπόφευκτα οδηγούν τόσο σε κατηγορίες όσο και σε αλληλοκατηγορίες.
Οι κλίκες αυτών που ξεπουλιόνται στην εξουσία απέναντι σε εκείνες που δεν ξεπουλιόνται.
Οι ανοιχτοί στην κοινωνία διανοούμενοι απέναντι στους κλειστούς κλπ.

Όμως πολλοί από αυτούς ως άνθρωποι που ζουν μέσα στην ίδια με εμάς – προβληματική δομικά – πολιτική πραγματικότητα και ως ιδεαλιστές μάλλον πιστεύουν αυτό που πίστευε και ο Πλάτωνας (ο πρώτος μεταφυσικός ιδεαλιστής) ότι δηλαδή είναι δυνατόν είτε να γίνει ο βασιλιάς φιλόσοφος, είτε ο φιλόσοφος σύμβουλος του βασιλιά (είτε, το πιο απίθανο και ανομολόγητο, να γίνει ο ίδιος ο φιλόσοφος βασιλιάς). Έτσι ως άνθρωποι, κάποιες φορές έστω, ελπίζουν ειλικρινά και πιστεύουν (συχνά με θρησκευτική ευλάβεια) ότι ο επόμενος που θα έρθει στην εξουσία (πάντα ως παντοδύναμος βασιλέας της επίσης “τέλειας” πλατωνικής πολιτείας) θα είναι λίγο περισσότερο φιλόσοφος από ό,τι ο προηγούμενος, ενώ ως επαγγελματίες γνωρίζουν ότι δίχως κλίκα και διασυνδέσεις σε χώρους έξω από αυτόν της άυλης σκέψης, θα έκλειναν το προσωπικό τους φιλοσοφικό μαγαζί.

Έτσι ο δόλος, το συμφέρον ή η αφέλεια είναι στοιχεία ασφαλώς σημαντικά, αλλά συχνά συγκεχυμένα και δυσδιάκριτα. Οι συνολικές τους ευθύνες ωστόσο είναι μεγάλες και δεδομένες, καθώς σε πολλές περιπτώσεις γίνονται φορείς και αναμεταδότες προτύπων συμπεριφοράς και στάσεων ζωής που τελικά παρεμποδίζουν την πολιτική απελευθέρωση των ανθρώπων και έτσι δεν ωφελούν το σύνολο της κοινωνίας, αλλά τους ολίγους.

Κατά πάσα πιθανότητα η σχέση τόσο των πολιτικών όσο και των διανοουμένων με την εξουσία καθορίζεται από το κοινωνικό πλαίσιο αλλά κυρίως από το ολιγαρχικό πολιτικό σύστημα μέσα στο όποιο αυτοί δρουν και αρθρώνουν Λόγο. Όμως δεν πρέπει να ξεχνάμε πως στις μέρες μας η όποια επίδραση του Λόγου στη διαμόρφωση της κοινωνικής και πολιτικής πραγματικότητας μοιάζει να χάνει όλο και περισσότερες μάχες στον ανοιχτό πόλεμο που του έχει ανοίξει η Εικόνα.

Νομίζω ότι είναι λανθασμένο να πιστεύουμε πως μια γενική απαξίωση των διανοουμένων θα συμβάλει στην ανάδειξη μιας δημόσιας σφαίρας και κάποιου είδους έλλογου διαλόγου που θα μπορούσε να υπερβεί τις ανυπέρβλητες υπαρξιακές αντιθέσεις και διαφορές μεταξύ των ανθρώπων και να οδηγήσει στο δρόμο προς τη δημοκρατία. Ίσως οι βαθύτερες θέσεις των ανθρώπων να πηγάζουν από το άλογο στοιχείο τους το οποίο είναι πέραν της εμβέλειας του Λόγου ή μάλλον -ειδικά σήμερα- να είναι πιο κοντά στην επίδραση της εικόνας παρά του Λόγου.

Ανεξάρτητα από την παραπάνω υπόθεση, βασική προϋπόθεση για να γίνει αυτός ο αντιδιανοουμενισμός κάτι το δημιουργικό είναι ο μετασχηματισμός του πλαισίου δράσης των διανοουμένων, δηλαδή του αντιπροσωπευτικού πολιτικού συστήματος που τους τρέφει και τρέφεται από αυτούς. Διαφορετικά αυτή η τάση δεν θα είναι παρά μια στείρα αντίδραση απολιτίκ αγανάκτησης.

Δυστυχώς δεν μπορεί κανείς να είναι αισιόδοξος προς αυτή την κατεύθυνση καθώς δύο πράγματα συντελούνται παράλληλα και με γρήγορους ρυθμούς. Πρώτον η εποχή της ανοχής του διαφωτισμού (που κατάπιαν και διάδωσαν με ευχαρίστηση πολλοί αριστεροί, σοσιαλιστές, φιλελεύθεροι και γενικά ευρωπαϊστές) προς οποιαδήποτε ιδέα και προς οτιδήποτε, μοιάζει να τελειώνει βίαια. Επομένως ο χρόνος των ανοχών και των αντοχών είναι περιορισμένος, ενώ συνυπάρχει παράδοξα με μια κατάσταση γενικευμένης αδιαφορίας και απάθειας.

Και δεύτερον η εποχή της εικόνας και της τεχνολογίας προβάλλει ως διανοούμενους (και μοιάζει να το κάνει όλο και περισσότερο) μεταμοντέρνες φιγούρες ανθρώπων που λειτουργούν ως εργαλεία και που δεν έχουν καμία διάθεση ή δεν είναι σε θέση να αρθρώσουν Λόγο ουσίας, πόσο μάλλον να παραμείνουν συνεπείς σε ό,τι λένε.

Φαίνεται πως η μαζική παραγωγή επικοινωνίας χωρίς ουσιώδες περιεχόμενο (με ευκολοχώνευτα και ευχάριστα στοιχεία εντυπωσιασμού που υποτιμούν το Λόγο) είναι μια τάση της οποίας η μαζικότητά θα χαρακτηρίσει τον 21ο αιώνα. Το ψηφιακό θέαμα και ο εντυπωσιασμός, η διασπορά φόβου και απειλών και η επικοινωνιακή διαχείριση κρίσεων φαίνεται να αποτελούν τα βασικά συνθετικά στοιχεία μιας Εικόνας που πιθανότατα θα σηματοδοτήσει το τέλος της μέχρι τώρα “κανονικότητας”.

Έτσι αύριο μπορεί να γίνει αδύνατη, αυτή που σήμερα είναι δύσκολη, δηλαδή η διάκριση του διανοούμενου -που ως τέτοιος είναι ταγμένος να αφυπνίζει και να ασχολείται σοβαρά τόσο με το σήμερα όσο και με το διαχρονικό ζήτημα του βίου και της ζωής των ανθρώπων- από τον ψευτο-διανοούμενο (τον μοδάτο, τον εφετζή, τον φαινομενικά εναλλακτικό και πρωτοπόρο, τον χίπστερ, κλπ) ή τον τεχνοκράτη-πανεπιστημιακό (που κρατά εκείνη την “επιστημονική” ουδετερότητα και “πολιτική ορθότητα” που ωφελεί μόνο τον ίδιο).

Φιγούρες ανθρώπων οι οποίες μένουν στην επιφάνεια, ενώ περιστρέφονται εργαλειακά και δίχως νόημα γύρω από την παραγωγή της εικόνας που θα διασπείρει τις εντυπώσεις ή τον φόβο (ανάλογα με την περίπτωση) που εξυπηρετούν το αφεντικό τους. Από το διαδίκτυο και από τα ΜΜΕ μπορούμε να αντλήσουμε πολλά τέτοια παραδείγματα προσώπων – από όλο το πολιτικό φάσμα – που μοιάζουν φιλικά, τρέντυ και προσιτά, ενώ ταυτόχρονα απειλούν και εκφοβίζουν καθημερινά υπενθυμίζοντας συνεχώς το μότο της εποχής.

Ότι δηλαδή τα πράγματα σήμερα είναι πολύ σύνθετα και τεχνικά για να τα καταλάβει το κοινό τους και πως για την επίλυση των προβλημάτων του, αυτό θα πρέπει να γίνει πιο πειθήνιο και να παραχωρήσει περισσότερο χώρο. Τη μια στους τεχνοκράτες που μόνο εκείνοι γνωρίζουν την καλύτερη λύση και την άλλη στους “δημοκράτες” του κοινοβουλευτισμού που θα φέρουν κι άλλη ανάπτυξη και πρόοδο και θα “σώσουν” την κοινωνία απ’ τον εκφασισμό.

Άλλωστε η κοινωνία του επαναστατικού θεάματος είναι εδώ για να κατευνάσει τα πλήθη με αριστερές ενέσεις ελπίδας και κουλτουριάρικη ευεξία. Εάν σήμερα στην Ελλάδα παράγουν “διανόηση” σχεδόν αποκλειστικά πιασάρικες σελίδες τύπου Lifo, “πολιτική αφύπνιση” οργιλοί μητροπολίτες και “όραμα” ο κανένας, οι διανοούμενοι έχουν ευθύνες απέναντι στην κοινωνία και τον ιστορικό τους ρόλο.

Δεν είναι τυχαίο το γεγονός ότι τις τελευταίες τέσσερεις δεκαετίες δεν έχουν προκύψει μεγάλοι οικουμενικοί στοχαστές. Ο κίνδυνος επομένως δεν είναι πλέον να κατηγορούνται κατά καιρούς κάποιοι διανοούμενοι για τις ναρκισσιστικές τους ψευδαισθήσεις, τον ιδεαλισμό ή για το ξεπούλημά τους στην όποια, ανά περίπτωση, εξουσία, αλλά να πάψουν συνολικά να υπάρχουν ως τέτοιοι, με την έννοια της δυνατότητάς τους να ασκούν κάποια επιρροή στην κοινή γνώμη.

Αυτή ασφαλώς θα ήταν μια ευτυχής έκβαση εάν μιλούσαμε για μια κοινωνία πολιτών οι οποίοι σταδιακά αμφισβητούν τους κάθε λογής ειδικούς και τους καθιστούν περιττούς. Που, δημιουργώντας αυτόνομα πολιτικά σώματα, αναζητούν συλλογικά το νόημα και την αλήθεια της πολιτείας τους. Πολίτες που ξεπερνούν τις ιδεολογικές τους αγκυλώσεις και λειτουργώντας εξισωτικά και με οριζόντιο τρόπο επιθυμούν και αγωνίζονται, ώστε να έχουν τον θεσμικό έλεγχο και την τελευταία λέξη σε όλες τις πολιτικές αποφάσεις που τους αφορούν.

Όμως σήμερα το βασικό ζήτημα είναι η κυριαρχία της εικόνας και η λατρεία του εμπορεύματος και της τεχνολογίας που ίσως ακόμη να μην είναι καθολική, ωστόσο μεταδίδεται ραγδαία και μαζικά παντού. Ο σύγχρονος άνθρωπος δεν φαίνεται να ενδιαφέρεται για πολιτικά δικαιώματα και πολιτική απελευθέρωση. Ως απαθής ιδιώτης που υπάρχει για να καταναλώνει εαυτόν και προϊόντα, νοιάζεται κυρίως να μην αποκοπεί (χρονικά και οικονομικά) από το συνεχές ρεύμα της μαζικής κουλτούρας.

Έτσι, απέναντι στους εναπομείναντες διανοούμενους, δείχνει προτιμότερη μια αυστηρή και επιλεκτική στάση από τη μια, αλλά και μια προσπάθεια να στηριχθεί και να περισωθεί ό,τι μπορεί να περισωθεί από την άλλη. Άλλωστε όλοι γνωρίζουμε ότι αυτοί (οι διανοούμενοι) όποτε και ό,τι κι αν πουν, πάντα θα “τ’ ακούσουν” από κάποιους -κι αυτό είναι λογικό και αναμενόμενο στα πλαίσια της έκθεσής τους στην κριτική σκέψη των άλλων αλλά και στα πλαίσια των επιδιώξεων των αντιπάλων τους.

Αυτό που όμως θα ήταν συνολικά αρνητικό για τη κοινωνία, είναι -εκτός των άλλων- και λόγω της απαξίωσής τους να υποταχτούν πλήρως στη δικτατορία της εικόνας και να μεταλλαχθούν στις φιγούρες που αναφέρθηκαν παραπάνω. Ή πάλι απέχοντας από το δημόσιο διάλογο να δώσουν ολοκληρωτικά τη θέση τους σε μοδάτους, τεχνοκράτες, διαχειριστές και σωτήρες ή ακόμη να αυτολογοκρίνονται άνθρωποι που όντως έχουν κάτι να πουν και να αντισταθούν στην επέλαση του μεταμοντερνισμού, συμβάλλοντας στην αναζήτηση των αξιών, του μέτρου και του νοήματος.