Τετάρτη 28 Σεπτεμβρίου 2016

ΔΡΑΜΑΤΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ: ΕΥΡΙΠΙΔΗΣ - Μήδεια (1081-1115)

Αποτέλεσμα εικόνας για gustave moreau orphée sur la tombe d eurydiceΑΝΑΠΑΙΣΤΟΙ


ΧΟ. πολλάκις ἤδη διὰ λεπτοτέρων
μύθων ἔμολον καὶ πρὸς ἁμίλλας
ἦλθον μείζους ἢ χρὴ γενεὰν
θῆλυν ἐρευνᾶν.
1085 ἀλλὰ γὰρ ἔστιν μοῦσα καὶ ἡμῖν,
ἣ προσομιλεῖ σοφίας ἕνεκεν,
πάσαισι μὲν οὔ, παῦρον δὲ γένος
(‹μίαν› ἐν πολλαῖς εὕροις ἂν ἴσως)
οὐκ ἀπόμουσον τὸ γυναικῶν.
1090 καί φημι βροτῶν οἵτινές εἰσιν
πάμπαν ἄπειροι μηδ᾽ ἐφύτευσαν
παῖδας προφέρειν εἰς εὐτυχίαν
τῶν γειναμένων.
οἱ μὲν ἄτεκνοι, δι᾽ ἀπειροσύνην
1095 εἴθ᾽ ἡδὺ βροτοῖς εἴτ᾽ ἀνιαρὸν
παῖδες τελέθουσ᾽ οὐχὶ τυχόντες,
πολλῶν μόχθων ἀπέχονται·
οἷσι δὲ τέκνων ἔστιν ἐν οἴκοις
γλυκερὸν βλάστημ᾽, ἐσορῶ μελέτῃ
1100 κατατρυχομένους τὸν ἅπαντα χρόνον,
πρῶτον μὲν ὅπως θρέψουσι καλῶς
βίοτόν θ᾽ ὁπόθεν λείψουσι τέκνοις·
ἔτι δ᾽ ἐκ τούτων εἴτ᾽ ἐπὶ φλαύροις
εἴτ᾽ ἐπὶ χρηστοῖς
μοχθοῦσι, τόδ᾽ ἐστὶν ἄδηλον.
1105 ἓν δὲ τὸ πάντων λοίσθιον ἤδη
πᾶσιν κατερῶ θνητοῖσι κακόν·
καὶ δὴ γὰρ ἅλις βίοτόν θ᾽ ηὗρον
σῶμά τ᾽ ἐς ἥβην ἤλυθε τέκνων
χρηστοί τ᾽ ἐγένοντ᾽· εἰ δὲ κυρήσαι
1110 δαίμων οὕτω, φροῦδος ἐς Ἅιδου
θάνατος προφέρων σώματα τέκνων.
πῶς οὖν λύει πρὸς τοῖς ἄλλοις
τήνδ᾽ ἔτι λύπην ἀνιαροτάτην
παίδων ἕνεκεν
1115 θνητοῖσι θεοὺς ἐπιβάλλειν;
***

ΑΝΑΠΑΙΣΤΙΚΟ ΙΝΤΕΡΜΕΔΙΟ


ΧΟ. Πολλές φορές ώς τώραταξίδεψα σε στοχασμούς βαθύτερουςκαι άγγιξα ερωτήματα πιο μεγάλααπό αυτά που θα ᾽πρεπε να βασανίζουντο γένος των γυναικών.1085Όμως υπάρχει και η δική μας μούσαπου πορεύεται μαζί μαςχαρίζοντάς μας τη σοφία— δεν λέω σε όλες·λίγες οι γυναίκεςπου δεν είναι άμουσες(ανάμεσα ίσως σε πολλέςβρίσκεις δεν βρίσκεις μία).1090Έχω λοιπόν να πω πως οι θνητοίπου δεν εζήσανε ποτέ την εμπειρίακαι δεν απόχτησαν παιδιάείναι πιο ευτυχισμένοιαπό αυτούς που απόχτησαν.Όσοι έζησαν χωρίς παιδιά,επειδή δεν γνώρισαν1095αν τα παιδιά είναι χαρά για τον θνητόή αν είναι οδύνη,επειδή δεν έτυχε, είπα, να το ζήσουν,από μόχθους πολλούς απαλλάχθηκαν.Όσοι όμως έχουνε στα σπίτια τουςπαιδιών βλαστάρια τρυφερά,1100τους βλέπω μια ζωή να βασανίζονταιαπό την έγνοια τους γι᾽ αυτά,πρώτα πώς θα τα μεγαλώσουνε σωστάκαι πώς θα βρούνε βιος να τους αφήσουν.Και ακόμα μοχθούν χωρίς να ξέρουναν τα παιδιά είναι κακά ή αν καλά.1105Τώρα θα πω και το κακόπου είναι για όλους τους θνητούς το έσχατο.Πείτε πως ηύρανε βιος αρκετόκαι πως εφτάσαν τα παιδιά στην ήβηκαι γίναν άνθρωποι σωστοί.Όμως και τότε, αν έτσι το φέρει η μοίρα,1110έρχεται ξάφνου ο θάνατος και χάνεται στον Άδηπαίρνοντας μαζί του των παιδιών τα σώματα.Ποιό λοιπόν το όφελος που οι θεοί,κοντά σε τόσα και τόσα,ρίχνουν απάνω στους θνητούς,ως τίμημα για τα παιδιά,1115και τον πικρότατο τούτο πόνο;

Κριτική στον Πλάτωνα

Αποτέλεσμα εικόνας για πλατωνασΟ Crossman, o Popper και ο Fite κατηγόρησαν τον Πλάτωνα ως “κήρυκα του ολοκληρωτισμού” , “εμπνευστή του Φασισμού”, “ιδεολογία μιας αργόσχολης Τάξης”. Ο Τάπλιν, ο Λέσκυ, ο Δεσποτόπουλος και άλλοι αντικρούουν τους αντιπλατωνιστές
 
Όλιβερ Τάπλιν: «Το 1937, ο Richard Crossman, που επρόκειτο να γίνει αργότερα υπουργός στην κυβέρνηση των Εργατικών και στην συνέχεια υφηγητής στην Οξφόρδη, δημοσίευσε μία σειρά από ομιλίες του στο ραδιόφωνο του BBC με τον τίτλο Plato Today (Ο Πλάτων σήμερα). Ο Crossman επιτίθεται στον Πλάτωνα, τον οποία θεωρεί ως τον μεγαλύτερο εχθρό των φιλελεύθερων ιδεών και εμπνευστή του φασισμού. Ο Arnold Toynbee εξέφρασε παρόμοια αισθήματα και το ίδιο ισχύει και για τον Μπέρτραντ Ράσσελ, ο οποίος περιέγραψε τον Λένιν και τον Χίτλερ ως τους σπουδαιότερους μαθητές του Πλάτωνος. Η σκληρότερη επίθεση κατά του Πλάτωνος ήρθε αργότερα, το 1945, από τον Καρλ Πόππερ, που εγκατέλειψε την πατρίδα του, την Αυστρία, όταν ήταν περίπου τριάντα χρονών, και μετά τον Δεύτερο Παγκόσμιο Πόλεμο εγκαταστάθηκε στο Λονδίνο, όπου δίδαξε στην London School of Economics. Ο πρώτος τόμος του έργου του Η Ανοιχτή Κοινωνία και οι Εχθροί της (The Open Society and its Enemies) επιτίθεται κατά του Πλάτωνος, ενώ ο δεύτερος έχει στόχο τον Έγελο και τον Μαρξ. Το κεντρικό επιχείρημα του Πόππερ είναι πως στην πολιτική – όπως και στην επιστήμη – η ερώτηση ‘πώς μπορούμε να είμαστε σίγουροι;’ και ‘πώς μπορούμε να εξασφαλίσουμε τους τέλειους ηγέτες;’ αποτελεί θεμελιώδες λάθος. Η ερώτηση που πρέπει να θέτουμε είναι: ‘πώς μπορούμε να διακρίνουμε και να θεραπεύσουμε τα λάθη μας όσο πιο γρήγορα γίνεται;’ και ‘πώς μπορούμε να μειώσουμε στο ελάχιστο την ζημιά που κάνουν οι ηγέτες μας;’. Είναι πράγματι περίεργο που δεν βρίσκουμε την παραμικρή μνεία στον Πόππερ στο βιβλίο The Closing of the American Mind, ούτε κανενός είδους άμυνα απέναντι στην κάθε άλλο παρά ελαφριά επίθεσή του. Το γεγονός ότι ο Πλάτων μπορεί, εν έτει 1987, να προτείνεται ως υπέρμαχος της αμερικανικής δημοκρατίας αποτελεί πάντως μία προβληματική και τρομακτική ίσως παραποίηση του Ελληνικού Πυρός. Πότε μία δημοκρατία μετατρέπεται σε αιρετή δικτατορία;»
 
Όλιβερ Τάπλιν, Ελληνικόν πυρ 
 
Αντίκρουση των αντιπλατωνιστών της εποχής μας
 
Αlbin Lesky: «Οφείλουμε να αναφέρουμε εδώ και την άδικη βιασύνη με την οποία τον τελευταίο καιρό παραλλήλισαν τα πολιτειακά σχέδια του Πλάτωνα ούτε λίγο ούτε πολύ με την ανάπτυξη αυταρχικών συστημάτων και τα καταδίκασαν στο όνομα μιας αδικαιολόγητης διάθεσης για επικαιρότητα. Το να ισχυρισθούμε μαζί με τον W. Fite ότι τα σχέδια του Πλάτωνα ξεφύτρωσαν από την ιδεολογία μιας «αργόσχολης τάξης» (leisure class), που μισούσε τον λαό, αποτελεί ανεύθυνην αδικία. Δεν υπάρχει ούτε μια γραμμή σε ολόκληρον τον Πλάτωνα, που να λέη ότι αξίζει τον κόπο να κυνηγά κανείς τη δύναμη για το ατομικό ή το ταξικό συμφέρον, αλλ’ απεναντίας μια τέτοια προσπάθεια για δύναμη αποδοκιμάζεται ριζικά στην εικόνα του τυράννου. Ο Πλάτωνας, μάλιστα εφρόντισε με το παραπάνω, ώστε να μη μείνη καμιά αμφιβολία για τον σκοπό του ιδανικού του κράτους, την καθοδήγηση δηλ. των ανθρώπων στην ζωή που τους ταιριάζει και μαζί στην ευτυχία, χάρη στην ένταξή τους σ’ έναν κόσμο που στηρίζεται στην ηθική και στην λογική. Άλλο τόσο φανερό είναι ότι οι τρεις τάξεις δεν αποτελούν κάστες με αυστηρά σύνορα, αλλά δηλώνουν την θέση στην οποία τοποθετείται ο καθένας χάρη στις ικανότητές του. Ο F.M. Cornford παρατήρησε σωστά ότι ο Σωκράτης άρχισε με την ηθική αναμόρφωση του ατόμου, κι επομένως μπορούμε να φαντασθούμε σαν τελικόν σκοπό μιαν κοινωνία από τέτοιου είδους μεταμορφωμένους ανθρώπους. Ο Πλάτωνας αντίθετα παίρνει σαν δεδομένο τις ατομικές ικανότητες και τις χρησιμοποιεί με τον καλύτερο τρόπο, εντάσσοντάς τες σε ένα μόνιμο σύστημα. Ένα πράγμα ασφαλώς είναι σωστό, μπορούμε όμως μόνο να το υποδηλώσουμε εδώ: το ιδανικό κράτος του Πλάτωνα, που το διαπερνά ως τα ακρότατα σημεία η ιδέα του αγαθού και που υπάρχει για χάρη της αληθινής ευτυχίας των πολιτών και ζητά τις πιο βαριές θυσίες από τους άρχοντες για το καλό των άλλων, είναι σχεδιασμένο για την ανάπτυξη ανθρώπινων αξιών στο καθένα από τα μέλη του· μολαταύτα αυτό το ίδιο δεν μπορεί στην θεωρία να πετύχη τον υψηλό του σκοπό, χωρίς να ξεπεράση σε διάφορες θέσεις εκείνα τα σύνορα, που χωρίζουν το υγιεινό φάρμακο από τον στραγγαλιστικό καταναγκασμό. Εδώ η ιδιοτυπία του κράτους εμφανίζεται σαν ένα φρικτό κομμάτι πραγματικότητας της ζωής, κι ο Πλάτωνας το έχει νιώσει καλά, όταν επιμένει να τονίζη ξανά και ξανά την παιδεία και την πειθώ, για ν’ αποφύγη τον αλύγιστο καταναγκασμό. Μαζί μ’ αυτά που είπαμε, συνάπτεται μια άλλη δυσκολία, που το ιδανικό πολίτευμα του Πλάτωνα τόσο λίγο μπορεί να την ξεφύγη, όσο και οποιοδήποτε άλλο. Αυτό που χτίζεται εδώ πρόκειται να είναι κάτι οριστικό, που θα επιμένη να είναι ανάλαχτο. Ένα τέτοιο όμως δεν μπορεί προκαταβολικά να διαρκέση μπροστά στον δυναμισμό της ακατάπαυτης ροής της ζωής και πρέπει ήδη εξαιτίας του αιτήματός του για διάρκεια, να μένη ουτοπικό. Απέναντι όμως σε όλες τις επικρίσεις αυτού του είδους το συμπέρασμα του Cornford, στο ερμηνευτικό έργο του, διατηρεί το κύρος του: η ανάλυση του Πλάτωνα απόδειξε μια για πάντα ότι μια πολιτική που έχει στόχον την αύξηση και την επέκταση της δύναμης, είναι ασυμβίβαστη μ’ εκείνην που αποβλέπει σε υψηλούς σκοπούς. Ίσως η φράση που τόσο πολύ υποστηρίχθηκε, ότι η πολιτική δεν μπορεί ποτέ να είναι παστρική δουλειά, είναι αληθινά πιο άσχετη προς την πραγματικότητα, από όλα όσα έγραψε ο Πλάτωνας στην Πολιτεία. Φυσικά, άλλο πρόβλημα είναι το τι θεωρεί κανείς πραγματικό.»
 
Α. Lesky, Ιστορία της αρχαίας ελληνικής λογοτεχνίας
 
Αντίκρουση των επιχειρημάτων του K. Popper, που κατηγορεί τον Πλάτωνα ως κήρυκα του ολοκληρωτισμού

            Κ. Ι. Δεσποτόπουλος: «Ο καταλογισμός ολοκληρωτισμού στην «ορθή πολιτεία» (ιδέ κατ’ εξοχήν Popper The open society and its enemies, I, 1945, σ. 72 κ. επ.) εξηγείται ίσως από την απατηλή εντύπωση, που εύκολα προκαλούν κάποιες διατυπώσεις του κειμένου της Πολιτείας σε αναγνώστες όχι εξοικειωμένους με τη γλώσσα, το ύφος και την πρόθεση του βιβλίου. Ιδιαίτερα παραπλανητική είναι η αγνόηση, ότι θέμα κύριο του βιβλίου είναι η ανάπτυξη του τρόπου σχηματισμού του οργάνου της πολιτικής εξουσίας, και όχι τυχόν η ανάπτυξη του τρόπου ζωής γενικά των ανθρώπων, δηλαδή και της ιδιωτικής ζωής, στην «ορθή πολιτεία» (κάτι, που σχολιάζεται με διάθεση επικριτική από τον Αριστοτέλη, Πολιτικά 1264 a), κάτι εξ άλλου, που εξηγείται όχι μόνο από την απόδοση μοναδικής σπουδαιότητας και εμπιστοσύνης στη διάπλαση και στη δράση του οργάνου της πολιτικής εξουσίας, αλλά και στην άκρα δυσπιστία και αντιπάθεια προς την πολυνομία, και μάλιστα προς τον λεπτομερειακό με τους νόμους προκαθορισμό του τρόπου ζωής των πολιτών. […] Η ανάπτυξη λοιπόν αυτή, που κάποτε δημιουργεί την απατηλή εντύπωση ολοκληρωτισμού, αφορά στη διάπλαση και την εξασφάλιση του πολιτειακού οργανισμού, άρα εύλογα έχει την πρακτική οπτική όχι του ατόμου όπως άλλωστε και στο πιο φιλελεύθερο κράτος του δέκατου ένατου αιώνα η οργάνωση π.χ. του στρατού έχει την πρακτική οπτική όχι του ατόμου, αλλά του υπερατομικού οργανισμού, του στρατού, και έτσι αναγκαία είναι ολοκληρωτική, χωρίς όμως από το λόγο αυτό να είναι ολοκληρωτικό το φιλελεύθερο κράτος.»
 
Κ. Ι. Δεσποτόπουλος, Πολιτική Φιλοσοφία του Πλάτωνος

Ο Ξενοφώντας και η τελική συντριβή του αθηναϊκού στόλου

Αποτέλεσμα εικόνας για Ο Ξενοφώντας και η τελική συντριβή του αθηναϊκού στόλουΣτο στρατόπεδο των Σπαρτιατών ο Ετεόνικος αντιμετώπιζε προβλήματα από τη γενική δυσαρέσκεια, που οφειλόταν στην έλλειψη τροφίμων και τις καθυστερήσεις των μισθών. Το ότι κατάφερε να αποτρέψει τη συνωμοσία που γεννιόταν, η οποία θα μπορούσε να πάρει επικίνδυνες διαστάσεις, και τελικά πλήρωσε στους ναύτες μισθό για ένα μήνα με χρήματα που πήρε από τους Χιώτες, δεν άλλαξε τη γενική εικόνα της δυσφορίας και της γενικής καχυποψίας.

Ήταν φανερό ότι έπρεπε να γίνουν αλλαγές στην κορυφή της ηγεσίας του σπαρτιατικού στόλου: «Έπειτ’ απ’ αυτό, οι Χιώτες και οι άλλοι σύμμαχοι αποφάσισαν, σε μια σύσκεψη στην Έφεσο, να στείλουν στη Λακεδαίμονα πρέσβεις, να περιγράψουν την κατάσταση που επικρατούσε και να ζητήσουν να δοθεί η διοίκηση του στόλου στο Λύσανδρο, που οι σύμμαχοι εκτιμούσαν από την προηγούμενη θητεία του…». (2,1,6).

Από την πλευρά τους, οι Σπαρτιάτες δεν έφεραν σχεδόν καμία αντίρρηση στα αιτήματα των πρέσβεων: «… οι Λακεδαιμόνιοι τότε ονόμασαν το Λύσανδρο υπαρχηγό του στόλου, ναύαρχο όμως τον Άρακο – και τούτο γιατί η νομοθεσία τους απαγορεύει να διοριστεί δύο φορές ναύαρχος ο ίδιος άνθρωπος· ωστόσο τα πλοία τα εμπιστεύτηκαν στο Λύσανδρο [καθώς συμπληρώνονταν είκοσι πέντε χρόνια πολέμου]». (2,1,7).

Η απόφαση αυτή ήταν άκρως καθοριστική για τη συνέχεια. Οι Σπαρτιάτες αντιλαμβανόμενοι την κρισιμότητα της κατάστασης δεν είχαν πλέον περιθώρια ούτε για πειραματισμούς ούτε για συμμαχικές απογοητεύσεις. Υπό αυτές τις συνθήκες, ήταν εύκολο να βρουν διέξοδο απέναντι στο νόμο που απαγόρευε στο Λύσανδρο να γίνει ναύαρχος για δεύτερη φορά. Του ανατέθηκε η αρχηγία του στόλου, σχεδόν εν λευκώ, και ταυτόχρονα ορίστηκε ναύαρχος ο Άρακος, προκειμένου – έστω κι εντελώς τυπικά – να μην καταλυθεί ο νόμος.

Ο Λύσανδρος αναλαμβάνει δράση επισήμως το 405 π. Χ.: «Σαν έφτασε τον επόμενο χρόνο στην Έφεσο, ο Λύσανδρος πρόσταξε τον Ετεόνικο να ‘ρθει από τη Χίο να τον συναντήσει μαζί με τα πλοία του. Συγκέντρωσε και τα υπόλοιπα που βρίσκονταν σκόρπια εδώ κι εκεί κι έβαλε να τα ετοιμάσουν, ενώ παράλληλα άρχισε να ναυπηγεί άλλα στην Άντανδρο». (2,1,10).

Θα έλεγε κανείς ότι ο Λύσανδρος έφτασε αποφασισμένος για την τελική αναμέτρηση. Η συγκέντρωση του στόλου και οι προσπάθειες για την όσο μεγαλύτερη διεύρυνσή του δεν είναι μόνο οι πρώτες τυπικές κινήσεις του νέου ηγέτη, αλλά η αποφασιστικότητα της όσο το δυνατό ταχύτερης διεκπεραίωσης όλων των προετοιμασιών προκειμένου να επισπευτεί η ώρα της δράσης.

Και βέβαια, το επόμενο βήμα δε θα μπορούσε να είναι άλλο από τις συνεννοήσεις με τον Πέρση χρηματοδότη: «Ο Κύρος του είπε ότι είχαν ξοδευτεί όλα όσα είχε δώσει ο Βασιλεύς κι άλλα πολλά επιπλέον και του ‘δειξε την κατάσταση, πόσα είχε πάρει κάθε ναύαρχος· τελικά ωστόσο του ‘δωσε. Μόλις πήρε ο Λύσανδρος τα χρήματα, διόρισε τριηράρχους στα πολεμικά και πλήρωσε στους ναύτες τους μισθούς που τους χρωστούσαν». (2,1,11 – 12).

Αυτό που εύκολα μπορεί να συμπεράνει κανείς είναι ότι η προσωπικότητα του Λυσάνδρου ενέπνεε εμπιστοσύνη προς πάσα κατεύθυνση. Ενώ ο Κύρος άρχισε τα γνωστά περσικά παιχνίδια στη χρηματοδότηση αφήνοντας τους ναύτες απλήρωτους (με όλα τα παρατράγουδα της δυσφορίας), μόλις ανέλαβε ο Λύσανδρος – παρά τα παζαρέματα – άνοιξε πάλι το πουγκί, για να τον διευκολύνει.

Και σαν να μην έφτανε αυτό, αφού το ξανασκέφτηκε, τον κάλεσε ξανά: «Όταν ήρθε ο Λύσανδρος, του απαγόρευσε να ναυμαχήσει με τους Αθηναίους αν δεν αποκτούσε πολύ περισσότερα πλοία· αν ήταν υπόθεση χρημάτων, είπε, κι ο Βασιλεύς κι αυτός είχαν όσα χρειάζονταν για να επανδρώσουν πολλά. Του μεταβίβασε όλους τους φόρους που είχε δικαίωμα να εισπράττει ο ίδιος από τις πόλεις, και του ‘δωσε κι όσα χρήματα του περίσσευαν. […] Μόλις ο Κύρος του παρέδωσε ό,τι είχε κι έφυγε, ο Λύσανδρος πλήρωσε μισθό στο στράτευμα, βγήκε στον Κεράμειο κόλπο της Καρίας και χτύπησε την πόλη Κεδρείες, σύμμαχο της Αθήνας». (2,1, 14 – 15).

Τώρα πια ο δρόμος είχε ανοίξει για το Λύσανδρο. Έχοντας πληρωμένο και το ναυτικό και το πεζικό και εισπράττοντας το γενικό σεβασμό – το στράτευμα πια του είχε ακλόνητη εμπιστοσύνη – ήταν πλέον ο κυρίαρχος του παιχνιδιού. Η επικράτηση στις Κεδρείες ήταν εύκολη υπόθεση και ο επόμενος στόχος, η Λάμψακος, δε θα μπορούσε να φέρει μεγάλες αντιστάσεις: «Έκαναν επίθεση στην πόλη, την κατέλαβαν μ’ έφοδο και καθώς ήταν πλούσια – γεμάτη τροφές, κρασί κι άλλες προμήθειες οι στρατιώτες τη λεηλάτησαν· τους πολίτες ωστόσο τους άφησε ο Λύσανδρος όλους ελεύθερους». (2,1,19).

Η Λάμψακος ήταν το ιδανικό ορμητήριο για το στόλο των Λακεδαιμονίων. Προσέφερε ασφαλές λιμάνι, άφθονα εφόδια και αμεσότητα στον ανεφοδιασμό. Δεν ήταν τυχαίο που ο Λύσανδρος κινήθηκε σχεδόν αμέσως προς τα κει. Παρακολουθούμε την ηγετική φυσιογνωμία που ξέρει καλά τι πρέπει να κάνει και που προχωρά χωρίς την ελάχιστη καθυστέρηση. Καμία ενέργεια δεν είναι άσκοπη· όλα κινούνται βάσει καλά οργανωμένου σχεδίου, αποκλείοντας κάθε εντυπωσιασμό και κάθε περιττή διασπάθιση δυνάμεων.

Από την άλλη μεριά, στο στρατόπεδο των Αθηναίων δε φαίνεται να υπάρχει ούτε συγκεκριμένη στρατηγική ούτε σχέδιο για την επίτευξη ενός τελικού στόχου. Το βέβαιο είναι ότι και οι Αθηναίοι έκαναν αλλαγές στη στρατιωτική ηγεσία: «εκλέξαν … καινούργιους στρατηγούς – κοντά σ’ αυτούς που είχαν κιόλας – τον Μένανδρο, τον Τυδέα και τον Κηφισόδοτο». (2,1, 16).

Από κει και πέρα αναλώνονταν με επιδρομές στην περσική χώρα κι επιθέσεις στη Χίο και την Έφεσο. Ενώ κι αυτοί ετοιμάζονταν για ναυμαχία, επί της ουσίας δεν έδειξαν κανένα σημάδι οργάνωσης πάνω σ’ αυτό. Κινούμενοι σχεδόν στην τύχη άφησαν όλες τις πρωτοβουλίες στο Λύσανδρο, ο οποίος τους παρέσυρε στην τελική αναμέτρηση επιβάλλοντος τους δικούς του όρους. Κι όταν κάποιος είναι το έρμαιο κι όχι ο διαμορφωτής μιας κατάστασης, δεν μπορεί να ελπίζει σε πολλά.

Οι πληροφορίες για την κατάληψη της Λαμψάκου τους βρήκαν στην Ελαιούντα της Χερρονήσου την ώρα του μεσημεριανού φαγητού: «αμέσως ξεκίνησαν για τη Σηστό, όπου εφοδιάστηκαν με τροφές, κι από κει πήγαν στους Αιγός Ποταμούς, αντίκρυ στη Λάμψακο – εκεί που ο Ελλήσποντος έχει πλάτος κάπου δεκαπέντε στάδια». (2,1,21).

Οι Αθηναίοι προκαλούν την τελική ναυμαχία, που εν τέλει θα κρίνει ολόκληρο τον πόλεμο, χωρίς να έχουν εξασφαλίσει ούτε τα στοιχειώδη. Παρατάσσονται απέναντι στα σπαρτιατικά πλοία, μολονότι βρίσκονται ανοιχτά στο πέλαγος δίχως δυνατότητα ανεφοδιασμού, ενώ ο Λύσανδρος έχει στη διάθεσή του τα πάντα. Ακόμη κι όταν ο Αλκιβιάδης τους προειδοποιεί για τη δυσχερή τους θέση (σαν από ειρωνεία της τύχης, τα γεγονότα εκτυλίσσονται κάτω από τον πύργο όπου ο Αλκιβιάδης είχε αποσυρθεί), προτιμούν να συμπεριφερθούν αλαζονικά: «Ο Αλκιβιάδης … έβλεπε από τον πύργο του τους Αθηναίους αραγμένους σ’ ανοιχτή ακρογιαλιά, μακριά από πόλη, κι αναγκασμένους ν’ ανεφοδιάζονται από τη Σηστό που απείχε δεκαπέντε στάδια – ενώ ο εχθρός ναυλοχούσε σε λιμάνι, κοντά σε πόλη, και δεν του ‘λειπε τίποτα. Είπε λοιπόν στους Αθηναίους ότι δεν είχαν αγκυροβολήσει σε κατάλληλο μέρος και τους συμβούλεψε να μεταφερθούν στη Σηστό, όπου θα ‘χαν λιμάνι και πόλη: “Από κει”, τους είπε, “μπορείτε να ναυμαχήσετε όποτε θελήσετε”». (2,1,25).

Στην ουσία αυτό που τους λέει ο Αλκιβιάδης είναι ότι πρέπει να ανακτήσουν τον έλεγχο της κατάστασης, τον οποίο προφανώς δεν είχαν. Η τελική προτροπή να διαμορφώσουν τους όρους, ώστε να ναυμαχήσουν όποτε θέλουν είναι η κατάδειξη ότι το πλεονέκτημα αυτό ανήκει ολοκληρωτικά στο Λύσανδρο. Οι Αθηναίοι αδυνατούν να αντιληφθούν τα αυτονόητα: «Οι στρατηγοί όμως – και ιδίως ο Τυδεύς κι ο Μένανδρος – τον έδιωξαν λέγοντας ότι τη διοίκηση είχαν τώρα αυτοί κι όχι εκείνος». (2,1,26).

Από κει και πέρα, όλα εξαρτιόνταν από τις διαθέσεις του Λυσάνδρου, που πλέον ήταν σε θέση να κάνει ό,τι θέλει. Την πρώτη μέρα παρέταξε να πλοία έτοιμα για ναυμαχία, δίνοντας όμως εντολές να μην προχωρήσει κανένας σε επίθεση. Οι Αθηναίοι, που επίσης παρατάχτηκαν, έμειναν στα πλοία μέχρι που πέρασε η μέρα και τελικά επέστρεψαν στους Αιγός Ποταμούς: «Τότε ο Λύσανδρος πρόσταξε τα γρηγορότερα καράβια του ν’ ακολουθήσουν τους Αθηναίους, να παρατηρήσουν τι θα κάνουν μετά την αποβίβασή τους και να γυρίσουν να του αναφέρουν». (2,1,24).

Όταν πληροφορήθηκε ότι οι Αθηναίοι εγκαταλείπουν τα πλοία προς αναζήτηση τροφίμων στη στεριά και ότι βρίσκονται σε πλήρη αποδιοργάνωση, η απόφαση είχε παρθεί. Για τέσσερις μέρες έπαιζε το παιχνίδι της ναυμαχίας, που τελικά δε γινότανε, αποδιοργανώνοντας ακόμη περισσότερο τους Αθηναίους, οι οποίοι άρχισαν να πιστεύουν ότι ο Λύσανδρος φοβάται την επίθεση κι ότι τελικά δε θα ναυμαχήσουν, χαλαρώνοντας ακόμη περισσότερο τα όποια μέτρα έπαιρναν κατά τη διάρκεια του ανεφοδιασμού.

Μέχρι που έφτασε η πέμπτη μέρα: «Την πέμπτη μέρα που παρουσιάστηκαν οι Αθηναίοι, ο Λύσανδρος έδωσε διαταγές σ’ εκείνους που έστελνε ξοπίσω τους: μόλις τους έβλεπαν ν’ αποβιβάζονται και να σκορπίζουν στη Χερσόνησο (πράγμα που οι Αθηναίοι έκαναν κάθε μέρα κυρίως επειδή αναγκάζονταν να αγοράζουν τροφές από μακριά, αλλά κι επειδή περιφρονούσαν το Λύσανδρο που δεν έβγαινε να τους αντιμετωπίσει), να γυρίσουν πίσω και στα μισά της διαδρομής να σηκώσουν ψηλά μιαν ασπίδα». (2,1,27).

Το σύνθημα της ασπίδας, που με την αντανάκλαση του ήλιου θα ειδοποιούσε τους Σπαρτιάτες, ήταν η αρχή για το τέλος του αθηναϊκού στόλου: «Τότε ο Λύσανδρος έδωσε αμέσως παράγγελμα να ξεκινήσει ο στόλος με τη μεγαλύτερη δυνατή ταχύτητα· ο Θώραξ ακολουθούσε κι αυτός με το πεζικό. Όταν ο Κόνων είδε τον εχθρό να πλησιάζει, παρήγγειλε να τρέξουν αμέσως όλοι στα καράβια. Καθώς όμως είχαν σκορπίσει τα πληρώματα, άλλα πλοία βρέθηκαν με δυο σειρές κωπηλάτες μονάχα, άλλα με μία κι άλλα αδειανά. Το πλοίο του Κόνωνος κι άλλα εφτά κοντινά του, που βρέθηκαν επανδρωμένα, βγήκαν όλα μαζί στ’ ανοιχτά με την “Πάραλο”· όλα τ’ άλλα έμειναν στο γιαλό κι έπεσαν στα χέρια του Λυσάνδρου. Το μεγαλύτερο μέρος του στρατού αιχμαλωτίστηκε στη στεριά, αν και μερικοί βρήκαν καταφύγιο στα οχυρώματα». (2,1,28).

Η τελική συντριβή του αθηναϊκού στόλου το 405 π. Χ. ουσιαστικά σηματοδοτεί τη λήξη του πελοποννησιακού πολέμου (αν και τυπικά τελειώνει λίγους μήνες αργότερα με την κατάρρευση της Αθήνας, το γκρέμισμα των τειχών και την εγκαθίδρυση των Τριάντα τυράννων), αφού η Αθήνα δεν έχει άλλες δυνάμεις για να τον συνεχίσει. Η αλαζονεία, τα πολιτικά και στρατιωτικά λάθη, ο αμετανόητος επεκτατικός προσανατολισμός, η αδιαλλαξία και η στρεβλή αντίληψη της ευημερίας που εξασφαλίζεται μόνο μέσα από την υποταγή – δηλαδή την καταπίεση – των άλλων, οδήγησαν στην τελική ήττα.

Κυρίως μετά τη συντριβή στη Σικελία (όπως περιγράφεται από το Θουκυδίδη) η πλάστιγγα είχε γύρει αμετάκλητα σε βάρος τους. Θα έλεγε κανείς ότι και τόσο που άντεξαν ήταν σχεδόν θαύμα. Ο επεκτατισμός είναι νομοτελειακό να οδηγείται σε αδιέξοδο. Η δυσαρέσκεια των άλλων που μοιραία θα συνασπιστούν, η πολιτική διαφθορά που θα γεννηθεί σαν απάντηση στο οικονομικό ανεξέλεγκτο που προτείνεται, η διαρκής στρατιωτική φθορά και το επίφοβο όλων των συμμαχιών, που ορίζονται μόνο μέσα από το πλέγμα της συμφεροντολογίας, δεν μπορούν παρά να επιφέρουν το τέλος. Καμία ηγεμονία δεν μπορεί να είναι παντοτινή· αυτό είναι το σαφέστερο δίδαγμα της ιστορίας.

Κατόπιν αυτών, το μόνο που μένει είναι οι υποθέσεις… «αν οι Αθηναίοι δεν εκστράτευαν στη Σικελία …» ή «αν δεν παρασύρονταν από τον Αλκιβιάδη…» ή «αν ακολουθούσαν τις προτροπές του Νικία…» ή «αν απέφευγαν τα λάθη στους Αιγός Ποταμούς…». Όμως, ο επεκτατισμός είναι συνυφασμένος μ’ αυτές τις κινήσεις. Αν οι Αθηναίοι δεν κάνανε όλα αυτά, δε θα ασκούσαν ηγεμονία. Οι ηγεμονίες που δεν επεκτείνονται δεν είναι ηγεμονίες κι όλα τα λάθη που θα τις διαλύσουν βρίσκονται ακριβώς στον πυρήνα της λογικής τους. Γι’ αυτό και θα αναδειχθούν και οι κατάλληλοι ηγέτες που θα προάγουν τον επεκτατισμό. Η ίδια η φύση της κυριαρχίας εμπεριέχει τη στρέβλωση, γι’ αυτό κι όλες οι κυριαρχίες έχουν ημερομηνία λήξης. Αν δεν ήταν η Σικελία, θα ήταν κάτι άλλο. Το αποτέλεσμα είναι πάντα ίδιο· μόνο τα γεγονότα αλλάζουν· κι αυτά όχι πολύ.

Το ότι ο Κόνων κατάφερε να διαφύγει με εννιά πλοία για Κύπρο δεν αλλάζει στο ελάχιστο το μέγεθος της συντριβής. Η Πάραλος, το ιερό πλοίο των Αθηναίων, έχει ήδη ανοίξει πανιά. Τα νέα θα φτάσουν πολύ γρήγορα στην Αθήνα. Αυτό που μένει είναι το μίσος από τα εγκλήματα που διαπράχτηκαν κατά τη διάρκεια του πολέμου: «… ο Λύσανδρος συγκέντρωσε τους συμμάχους και τους είπε να συσκεφθούν για την τύχη των αιχμαλώτων. Τότε κατηγορήθηκαν για πολλά οι Αθηναίοι: για εγκλήματα που είχαν κάνει και γι’ άλλα που είχε ψηφίσει η Συνέλευσή τους να κάνουν αν κέρδιζαν τη ναυμαχία – να κόψουν το δεξί χέρι σ’ όλους τους αιχμαλώτους». (Αν και υπάρχει και οι άποψη ότι οι Αθηναίοι σε περίπτωση νίκης θα έκοβαν μόνο τον αντίχειρα των αιχμαλώτων για να μην είναι σε θέση να κωπηλατήσουν ξανά). «Τους κατηγόρησαν κι ότι είχαν ρίξει στη θάλασσα ολόκληρο το πλήρωμα των πολεμικών που ‘χαν πέσει στα χέρια τους, ενός ανδριώτικου κι ενός κορινθιακού· ο Φιλοκλής ήταν ο Αθηναίος στρατηγός που τους εξόντωσε. Ειπώθηκαν κι άλλα πολλά, κι αποφασίστηκε να εκτελέσουν όσους αιχμαλώτους ήταν Αθηναίοι εκτός από τον Αδείμαντο (αυτός μονάχος, στη Συνέλευση, είχε εναντιωθεί στο κόψιμο των χεριών – μερικοί μάλιστα τον κατηγόρησαν ότι προδίδει το στόλο)». (2,1,31 – 32).

Το σύνθημα για τη σφαγή των αιχμαλώτων Αθηναίων το έδωσε ο ίδιος ο Λύσανδρος: «Ο Λύσανδρος ρώτησε πρώτο το Φιλοκλή ποια τιμωρία του άξιζε – αυτού, που πρώτος παραβίασε τους νόμους του πολέμου ανάμεσα στους Έλληνες – και κατόπιν τον έσφαξε». (2,1,32). Τα νέα από το μέτωπο έχουν ολοκληρωθεί. Το σκηνικό θα μεταφερθεί στην Αθήνα.

H ευτυχία βρίσκεται στα μικρά, στα ασήμαντα, στις λεπτομέρειες

Αποτέλεσμα εικόνας για H ευτυχία βρίσκεται στα μικρά, στα ασήμαντα, στις λεπτομέρειεςΧανόμαστε καθημερινά σε ένα κυνήγι των υποχρεώσεων, των πρέπει, των φιλοδοξιών μας και ξεχνάμε ότι είμαστε άνθρωποι!

Δεν εργαζόμαστε πλέον για να ζούμε, αλλά ζούμε για να εργαζόμαστε και κυνηγάμε ένα άπιαστο όνειρο, πουλιά ταξιδιάρικα που όσο τα κυνηγάμε τόσο εκείνα πετάνε μακριά μας… τα χρόνια φεύγουν και περνάμε από μπροστά μας σαν κινηματογραφική ταινία οι μέρες, οι ώρες, οι στιγμές, άλλοτε μας χαμογελάνε και άλλοτε μουντές ίσως και θλιβερές μας κοιτάνε, μα εμείς αναμένουμε τη στιγμή που θα ζήσουμε… δε ζούμε παρά υπάρχουμε αναμένοντας να ζήσουμε.

Σκέψεις τριγυρνάνε το νου μας ποιοι είμαστε, γιατί υπάρχουμε, πού πάμε; Τι είναι η ζωή; Ζωή είναι το καινούριο, το ωραίο, το όμορφο. Ένα λουλούδι ανθίζει, ένα πουλί πετάει, ένα παιδί κλαίει ή γελάει. Ζωή είναι η κίνηση, η χαρά αλλά και ο πόνος, τα εναλλασσόμενα συναισθήματα. Ζωή είναι ένας κύκλος με αρχή και τέλος. Μετά τη ζωή ο θάνατος.

Η ζωή είναι τα πάντα ο θάνατος τίποτα. Η ζωή είναι φωνές. Ο θάνατος σιωπή. Η ζωή είναι χρώματα, φώς, αέρας, αρώματα. Ο θάνατος σκοτάδι, άπνοια. Είμαστε τυχεροί που ζούμε, αναπνέουμε, αισθανόμαστε τώρα μπορούμε.

Όλοι έχουν την ευκαιρία να ζουν την κοινωνική πραγματικότητα. Η κοινωνική πραγματικότητα είναι μια και μοναδική, η ερμηνεία της είναι διαφορετική. Βλέπουμε τα πράγματα όπως θέλουμε να τα δούμε και όχι όπως πραγματικά είναι.

Να αγαπάς τη ζωή σου! Αυτούς που στη χάρισαν. Και εκείνους που την κάνουν καλύτερη.

Να αδιαφορείς για τους κακούς. Η τιμωρία τους είναι η αδιαφορία σου. Μακριά από την κακία.

Οι κακοί δε γίνονται ποτέ καλοί. Όταν στέκεσαι δίπλα τους, σου κλέβουν την ηρεμία και την καλοσύνη.

Απομάκρυνέ τους από τη ζωή σου και άφησε τους να βράσουν στο καζάνι της κακίας τους.

Η ευτυχία μας είναι η πληρότητα της ψυχής μας, μη σε αγχώνουν πράγματα που δεν αλλάζουν.

Ζήσε τις μικρές στιγμές, τα απλά πράγματα, το τώρα, το χτες έφυγε πια, ενώ το αύριο μπορεί να μην έρθει.

Ζήσε τη ζωή σου χωρίς να την εξευτελίζεις με μικροπρέπειες ούτε να αναλώνεσαι σε πράγματα ανούσια.

Ζήσε τη ζωή σου όπως εσύ θες και κρίνεις, γιατί η ζωή είναι δώρο! Και αν κάποτε τη χάσεις, θα ξέρεις ότι την έζησες όπως ήθελες εσύ, και όχι όπως ήθελαν οι άλλοι! Η ζωή είναι δική σου και είναι πολύ μικρή για ένα θλιβερή!

Μπες μέσα στο αυτοκίνητο σου, κάνε μια βόλτα χωρίς προορισμό, ακούγοντας την αγαπημένη σου μουσική στη διαπασών.

Ζήσε τις στιγμές, εξάλλου ζωή είναι το άθροισμα τους. Ο προορισμός άγνωστος, το ταξίδι της ζωής επικίνδυνο και αβέβαιο. Το αν η ζωή θα κυλήσει ομαλά και χωρίς αντιξοότητες εξαρτάται από το πόσο καλός οδηγός είναι άνθρωπος, γιατί η ίδια η ζωή είναι ένα αυτοκίνητο με οδηγό τον άνθρωπο, εξαρτάται από το πόσο καλά ξέρει να πατάει φρένο ή γκάζι τη στιγμή που χρειάζεται. Γίνε μέλισσα και πάρε γύρη μόνο από τα καλά λουλούδια για να φτιάξεις μέλι.

Ρούφηξε το μεδούλι της ζωής.

Τελικά τι είναι η ζωή; Η ζωή είναι μια λέξη με τρία γράμματα, που ο καθένας τη γράφει όπως θέλει και με το δικό του γραφικό χαρακτήρα. Άλλος της δίνει αξία, τη γράφει με κεφαλαία, άλλος με μικρά, άλλος σταθερά και ευανάγνωστα, άλλος τρεμάμενα, φοβισμένα. Εσύ αποφασίζεις πώς θα γράψεις τη ζωή σου και αν δε μπορείς να τη γράψεις ζωγράφισε την, δώσε της χρώμα και βάλε την ξεχωριστή πινελιά στον πίνακα της κοινωνίας.

Ζωή είναι το τώρα, το σήμερα, οι στιγμές… μην αναζητάμε λοιπόν τι είναι ζωή, γιατί έτσι χάνουμε την ουσία της. Στις αναζητήσεις μας για μια καλύτερη ζωή, πολλές φορές ξεχνάμε να ζούμε! Ο Νίκος Καζαντζάκης είχε πει: δεν υπάρχει αρχή, δεν υπάρχει τέλος, υπάρχει η τωρινή τούτη στιγμή, γιομάτη πίκρα, γιομάτη γλύκα και τη χαίρομαι όλη.

Ζωή είναι ο ήλιος που ανατέλλει το πρωί… ο γλάρος που πετάει αμέριμνος… το αθώο χαμόγελο ενός μικρού παιδιού.

Είναι όλα εκείνα που δίνουν αξία στις στιγμές και χαρά στις αισθήσεις σου. Γι αυτό ζήσε, βρες λόγους για να ζεις και ζήσε όσο πιο απλά μπορείς, γιατί η ευτυχία της ζωής βρίσκεται στα απλά , στα μικρά, στα ασήμαντα, βρίσκεται στις λεπτομέρειες… Γέλα, αγάπα και τραγούδα.

Αυτό είναι ζωή!

ΣΧΕΔΟΝ ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ, ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΑΠΟΤΥΠΩΜΕΝΗ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟ

Αποτέλεσμα εικόνας για ΣΧΕΔΟΝ ΟΛΟΚΛΗΡΗ Η ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑ, ΒΡΙΣΚΕΤΑΙ ΑΠΟΤΥΠΩΜΕΝΗ ΣΤΟΝ ΟΥΡΑΝΟΧωρίς υπερβολή σχεδόν ολόκληρη η θαυμάσια ελληνική μυθολογία βρίσκεται αποτυπωμένη στον ουρανό, ένα δώρο των προγόνων μας στην ανθρωπότητα την -άγνωστη στους περισσότερους από εμάς- ελληνική αστρονομική μυθολογία και την σχέση της με την φιλοσοφία...

Tί είναι η ελληνική αστρονομική μυθολογία;
Αστρονομία, από τις ελληνικές λέξεις: άστρο + νόμος, είναι η επιστήμη, που ως κύριο αντικείμενό της έχει τον προσδιορισμό των θέσεων, των διαστάσεων και των κινήσεων των ουρανίων σωμάτων. Δηλαδή τους νόμους που διέπουν την κίνηση των άστρων. Σκοπός της είναι επίσης και η συλλογή πληροφοριών για πρακτικούς σκοπούς της ζωής μας, όπως για τον προσανατολισμό μας τη μέρα και τη νύχτα, για τη ναυσιπλοΐα, για τη γεωργία και για τον υπολογισμό του χρόνου και των εποχών. Αυτό επιτεύχθηκε από τον Ίππαρχο, τον 2ο π.Χ. αιώνα, ο οποίος, με αφορμή την ανάλαμψη ενός υπερκαινοφανούς, το 134 π.Χ., μας έδωσε τον πρώτο κατάλογο των άστρων και των αστερισμών αποτυπώνοντας την αθάνατη ελληνική μυθολογία στον ουρανό. Έκτοτε ήταν ένα απλό παιχνίδισμα μνήμης ο προσανατολισμός στην ξηρά για τους οδοιπόρους και τους πολεμιστές και ιδιαίτερα στη θάλασσα για τους αρχαίους θαλασσοπόρους.

Πώς συνδέεται με τη φιλοσοφία;
Μη μπορώντας η ανθρώπινη νόηση να δώσει λογικά ικανοποιητικές εξηγήσεις, όσον αφορά την ύπαρξη και τα φαινόμενα του μαγικού κόσμου των άστρων, τα συνέδεσε, μέσα από πολύπλοκους και θαυμαστούς μύθους, με φιλικά και αγαπημένα πρόσωπα ή ισχυρούς θεούς και ήρωες, που η παράδοση τους ήθελε αθάνατους και κραταιούς να ελέγχουν και να κατευθύνουν τις τύχες των ανθρώπων από ψηλά. Έτσι, γεννήθηκε η υπέροχη ελληνική αστρονομική μυθολογία, αυτό το θαυμαστό παραμύθι των άστρων, Πράγματι, αυτά τα ευδιάκριτα συμπλέγματα των άστρων ονομάστηκαν αστερισμοί και η πλούσια φαντασία των αρχαίων Ελλήνων τα συνέδεσε με την ύπαρξη θεών και ηρώων. Στον Τίμαιο του Πλάτωνος, ένα έργο που θεωρείται η καταστατική πρόταση της επιστήμης, η διερεύνηση της φύσης του Σύμπαντος χαρακτηρίζεται πηγή προέλευσης της Φιλοσοφίας.

Πέρα από την αστρονομική τους ερμηνεία, τι σημαίνουν οι μύθοι και τα σύμβολα που «χαράζονται» στον ουρανό;
Στην Αίγυπτο των Πτολεμαίων έχουμε μια συστηματική προσπάθεια να βρεθεί η μαθηματική αντιστοιχία ανάμεσα στον μακρόκοσμο (Σύμπαν) και τον μικρόκοσμο (άνθρωπος). Εκεί ο άνθρωπος προσπαθούσε να δαμάσει τον θάνατο μέσω του ελέγχου της ροής του χρόνου, που προσδιορίζει τις λειτουργίες της βιολογικής φθοράς όλων των ζωντανών οργανισμών πάνω στη Γη. Τα άστρα, οι αστερισμοί, οι αστρικές εποχές και οι εφαρμογές της Αστρονομίας αποτυπώθηκαν σε ναούς, σε ανάκτορα, στη ζωγραφική, στη γλυπτική και εν γένει στην τέχνη. Οι πυραμίδες ήταν τεράστια μεσημβρινά αστρονομικά όργανα και οι οβελίσκοι τεράστιοι γνώμονες.

Πώς επηρεάζουν την πορεία της χώρας μας στη φιλοσοφία της Ευρώπης;
Χωρίς υπερβολή σχεδόν ολόκληρη η θαυμάσια ελληνική μυθολογία βρίσκεται αποτυπωμένη στον ουρανό, ένα δώρο των προγόνων μας στην ανθρωπότητα. Μια μυθολογία ριζωμένη στη συνείδηση τουλάχιστον των Ευρωπαίων, αφού διάφορες προσπάθειες αντικατάστασής της δεν ευδοκίμησαν. Εξάλλου, οι μύθοι και οι θρύλοι του κόσμου των άστρων θα μένουν για πάντα οι πιο τρυφεροί μάρτυρες της ελληνικής ρίζας του ευρωπαϊκού πολιτισμού. Σε εμάς λοιπόν έγκειται να συνεχίσουμε αυτή την προσπάθεια και να αναδείξουμε στην Ευρώπη και διεθνώς το μεγαλείο του έναστρου ουρανού και τη φιλοσοφία που ευδοκιμεί από τα πανάρχαια χρόνια στη χώρα μας. Τίποτα δεν έρχεται από μόνο του και τίποτα πλέον δεν χαρίζεται, εάν δεν το διεκδικήσεις και εάν δεν δείξεις ότι είσαι ικανός να το προαγάγεις.

«Μια μυθολογία ριζωμένη στη συνείδηση τουλάχιστον των Ευρωπαίων, αφού διάφορες προσπάθειες αντικατάστασής της δεν ευδοκίμησαν». Ποιες ήταν οι προσπάθειες αντικατάστασης και γιατί δεν ευδοκίμησαν;
Ευρωπαίοι χριστιανοί συγγραφείς του 16ου αιώνα θεώρησαν ότι οι δώδεκα ζωδιακοί αστερισμοί σχετίζονται με τις 12 φυλές του Ισραήλ. Στην Αγγλία, ήδη από τον 8ο αιώνα, ο Βέδας ο Αιδέσιμος (Venerable Bede, 673-735 μ.Χ.) είχε τοποθετήσει στον ζωδιακό κύκλο τους δώδεκα Αποστόλους, ενώ στη θέση του Ιούδα του Ισκαριώτη έβαλε τον Ιωάννη τον Πρόδρομο και Βαπτιστή. Αργότερα τον 17ο αιώνα ο Sir William Drummond αντιστοίχισε τους δώδεκα ζωδιακούς αστερισμούς σε ισάριθμους Πατριάρχες από την Παλαιά Διαθήκη. Ο Γερμανός Ιούλιος Σίλλερ (Julius Schillerius, 1627) δημιούργησε έναν αστρικό κατάλογο με τίτλο «Χριστιανικός αστερόεις ουρανός», όπου εισήγαγε την καινοτομία όλοι οι αστερισμοί να ονομάζονται με χριστιανικά ονόματα από την Αγία Γραφή. Όλα αυτά βέβαια ήταν αστεία πράγματα, αφού τα άστρα και οι μύθοι των αστερισμών απευθύνονται σε όλη την υφήλιο και όχι μόνο στους χριστιανούς. Για τον λόγο αυτό, τούτες οι ονομασίες δεν έγιναν ποτέ γενικά αποδεκτές και σήμερα εκλείπουν εντελώς.

Γιατί οι έξυπνοι άνθρωποι έλκονται από τη γοητεία του αλκοόλ και της νύχτας

Αποτέλεσμα εικόνας για Γιατί οι έξυπνοι άνθρωποι έλκονται από τη γοητεία του αλκοόλ και της νύχταςΤο London School of Economics τελεσιδίκησε!

Οι πολύ έξυπνοι άνθρωποι είναι τύποι νυχτερινοί, πίνουν πολύ αλκοόλ και άλλες ουσίες και προσθέτως, όταν έχουν να κάνουν με βασικές λειτουργίες της ανθρώπινης ζωής, όπως για παράδειγμα ο γάμος ή τα παιδιά, δεν τα πάνε και τόσο καλά…

Το πόρισμα, περιβάλλει το κύρος πανεπιστημιακής έρευνας και βασίζεται στο εξής στέρεο επιχείρημα: Σχεδόν από την αρχή της ιστορίας του, και για εκατομμύρια χρόνια, ο άνθρωπος ήταν έτσι φτιαγμένος ώστε να βρίσκει λύσεις για την επιβίωσή του, δηλαδή για τα βασικά και αναγκαία πράγματα της ζωής: νόστιμη τροφή, ασφαλή στέγη και αναπαραγωγή με ελκυστικά άτομα.

Ωστόσο, η βιομηχανική επανάσταση και η συνακόλουθη ακμή της υψηλής τεχνολογίας, εδώ και δύο αιώνες περίπου, έφερε την ανθρωπότητα αντιμέτωπη με καινούργια συστήματα. Τα περισσότερα από τα προβλήματα που έχει να λύσει ο σύγχρονος άνθρωπος είναι καινοτομικά και πολύπλοκα – να είναι καλός μαθητής, να βρει δουλειά, να κάνει τα πάντα μέσω υπολογιστή.

Και αυτό που παρατήρησαν οι επιστήμονες είναι ότι οι άνθρωποι με αυξημένη ευφυΐα, δηλαδή πάνω από το μέσο όρο, είναι ότι τα πάνε μεν καλά με την σύγχρονη πραγματικότητα, αλλά, οι επιδόσεις τους υποχωρούν στις παραδοσιακές πλευρές της, όπως η εύρεση συντρόφου, η τεκνοποίηση και η δημιουργία φίλων.

Σε αυτά η ιδιαίτερη νοημοσύνη, όχι μόνο δεν τους βοηθά καθόλου, αλλά σύμφωνα με κάποιους επιστήμονες, τους βάζει και τρικλοποδιά. Η συλλογική ευφυΐα εξελίχθηκε ώστε να μπορεί να αντιμετωπίσει καινοτομικά προβλήματα και κατά κάποιο τρόπο ήρθε σε σύγκρουση με την παραδοσιακή δομή της.

Έτσι, πιο έξυπνοι άνθρωποι είναι πιο πιθανό να ενστερνιστούν ιδέες για πράγματα που οι πρόγονοί μας, δεν χρειάστηκε καν να αντιμετωπίσουν μερικές χιλιάδες χρόνια νωρίτερα.

Δώστε βάση τώρα και στο εξής:
Οι έξυπνοι άνθρωποι είναι πολύ πιο πιθανό να είναι και νυχτερινοί τύποι γιατί το ανθρώπινο γένος παραδοσιακά είναι σχεδιασμένο να ξυπνά όταν ο ήλιος ανατέλλει και να κοιμάται όταν ο ήλιος δύει. Οπότε οι ανήσυχοι σέρνονται…

Επίσης είναι πιο πιθανό να τους αρέσει η ορχηστρική μουσική γιατί η μουσική στην καταγωγή της βασίζονταν μόνο στη φωνή! Εξίσου πιθανό, σύμφωνα με την έρευνα, να καταναλώνουν αλκοόλ, τσιγάρα και ναρκωτικά, γιατί όλες αυτές οι ουσίες είναι εξελικτικά πιο καινούργιες. Οι έρευνες αποδεικνύουν ότι οι πιο έξυπνοι άνθρωποι πίνουν περισσότερο και συχνότερα.

Οι πιο έξυπνοι άνθρωποι δεν γίνονται πάντα καλοί γονείς και φίλοι.

Οι δε έξυπνες γυναίκες είναι λιγότερο πιθανό να γίνουν γονείς εξαρχής. Επειδή η αναπαραγωγική επιτυχία είναι ο έσχατος στόχος για όλους τους ζώντες οργανισμούς, οι έξυπνες γυναίκες είναι πολύ πιο πιθανό να πάνε αντίθετα σε αυτή την εξελικτική διαδρομή. Το ίδιο ισχύει και για τους άντρες – είναι λιγότερο πιθανό να γίνουν γονείς.

Ποιοι είναι οι εχθροί μας και πώς δημιουργούνται;

Κάθε φορά που βλάπτουμε ανθρώπους, που λέμε ψέματα για αυτούς, που τους συκοφαντούμε, χτίζουμε την εικόνα τους μέσα μας, ως εχθροί, γιατί αισθανόμαστε ένοχοι. Υποκειμενικά έχουμε την αίσθηση ότι κάναμε εχθρούς επειδή εμείς τους βλάψαμε, είπαμε ψέματα γι 'αυτούς και τους συκοφαντήσαμε. Έτσι χτίζουμε την εικόνα τους μέσα στο νου μας και τους καθιστούμε εχθρούς μας.

Αν θέλουμε να γνωρίζουμε ποιοι είναι οι εχθροί μας, θα πρέπει να αναζητήσουμε στις καρδιές μας και να ανακαλύψουμε τους ανθρώπους που μισήσαμε, που βλάψαμε, για τους οποίους είπαμε ψέματα και συκοφαντήσαμε· οι εικόνες τους είναι εχθροί μας, μέσα μας, ακόμα κι αν εξωτερικά το άτομο δεν ξέρει τίποτα για τις βλαβερές πράξεις μας.

Μισούμε τους άλλους, όχι επειδή οι άλλοι μας έβλαψαν, αλλά επειδή εμείς τους βλάψαμε. Αυτό σημαίνει ότι μισείτε το μέρος του εαυτού σας που έβλαψε τους άλλους, και αυτό το μέρος του εαυτού σας γίνεται εχθρός σας.

Όταν αρχίζετε να γίνεστε φίλος του εαυτού σας, θα δείτε ότι οι περισσότεροι άνθρωποι στον κόσμο είναι φίλοι σας, ακόμη και οι λεγόμενοι εχθροί. Ο φίλος μέσα σας είναι το αποτέλεσμα των καλών πράξεων που κάνατε για τους άλλους.

Απιστία: Φεύγεις ή μένεις;

Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη από το Πανεπιστήμιο της Indiana, περίπου 1 στις 5 γυναίκες και 1 στους 4 άνδρες που βρίσκονται σε μονογαμικές σχέσεις έχουν απιστήσει. Όταν η απιστία μαθαίνεται, κάποια ζευγάρια φαίνεται ότι επιθυμούν να συνεχίσουν την κοινή τους πορεία και να παραμείνουν μαζί, ακόμη και αν ένας από τους δύο έχει προβεί σε απιστία. Δεν είναι ξεκάθαρα τα ποσοστά στα οποία ο ένας από τους δύο έμαθε για το ξεστράτισμα του άλλου, ωστόσο πρόκειται για ένα φαινόμενο που κρατεί καλά, οδηγώντας σε αύξηση του ποσοστού των διαζυγίων.

«Μπορεί να σταθεί ξανά η σχέση στα πόδια της όταν η απιστία μαθευτεί;»

Σήμερα, είναι γεγονός ότι μέσα από την τεχνολογία προσφέρεται πολύ πιο εύκολα η δυνατότητα να αναζητήσει κάποιος ένα τρίτο πρόσωπο. Οι διάφορες συσκευές όπως smartphones και tablets, έχουν σίγουρα κάνει ευκολότερο το να σταλεί μία σέξι φωτογραφία κάποιου ή κάποιας, διευκολύνοντας έτσι την δημιουργία μιας «καυτής παράνομης σχέσης». Επίσης είναι πολύ ευκολότερο (για μερικούς, τουλάχιστον) να βρουν ενοχοποιητικά e-mails, SMS ή online dating προφίλ. Με άλλα λόγια, δεν είναι ότι σήμερα η απιστία είναι πιο συχνή, αλλά μάλλον ότι μπορεί να μαθευτεί πολύ πιο εύκολα.

Οι άνθρωποι γενικότερα θέλουν να έχουν καλύτερες σχέσεις και έχουν την τάση να μιλούν περισσότερο για τη σχέση τους και για τους ίδιους, για το πώς αισθάνονται. Έτσι είναι πιο πιθανό να κάνουν ερωτήσεις αν ο ένας σύντροφος αρχίσει και γίνεται πιο απόμακρος, πονηρεύοντας τον άλλον που το παρατηρεί και αρχίζει και αναρωτιέται ακόμα και για τους καινούργιους φίλους στο facebook.

Απιστία και μετατραυματικό στρες
Το φλέγον ερώτημα είναι κατά πόσο μια σχέση μπορεί να σταθεί ξανά στα πόδια της όταν η απιστία μαθευτεί;

Επιστημονικά δεδομένα (Πανεπιστήμιο του Tennessee) αναφέρουν ότι μετά από μια τέτοια αποκάλυψη και οι δύο σύντροφοι παρουσιάζουν συμπτώματα διαταραχής μετατραυματικού στρες, κάτι που κανείς συναντά σε όσους έχουν ζήσει κάποιας μορφής τραυματική εμπειρία. Και ναι, η απιστία είναι μία μορφή τραυματικής εμπειρίας.

Πράγματα που θεωρούσαμε δεδομένα ανατρέπονται, η εμπιστοσύνη χάνεται, η σχέση περνάει από μικροσκόπιο, η απώλεια του δεδομένου, της σιγουριάς και του «τι ήταν αυτό που είχαμε;» κάνει την εμφάνισή της μέσα από το πένθος. Ένα πένθος που απλώνεται μέσα από τα στάδιά του και την ιδέα του «πως νόμιζα ότι όλα ήταν καλά; πως έγινε αυτό;» Η αίσθηση είναι εκείνη του μουδιάσματος, οι εικόνες ή πιο σωστά οι πιθανές εικόνες γύρω από τον «άπιστο» και το τρίτο πρόσωπο διαδέχονται η μία την άλλη καθώς περνούν συνεχώς από το μυαλό.

Η στάση του άπιστου
Αντίστοιχα, έντονο άγχος αλλά και φόβο για την πορεία της σχέσης βιώνει και ο «άπιστος» σύντροφος, καθώς αισθάνεται ένοχος για τα προβλήματα που προκάλεσε στην σχέση και για τον πόνο και την απογοήτευση που νιώθει ο δικός του άνθρωπος.

«Πως μπορούμε να ξεπεράσουμε την απιστία;»
Η αλήθεια είναι ότι για να κατορθώσουν να επουλώσουν και οι δύο σύντροφοι τις πληγές τους χρειάζεται πολύ μεγάλη προσπάθεια, χρόνος και υπομονή και από τις δύο πλευρές. Και δεν είναι μόνο ο θιγμένος ναρκισσισμός εξαιτίας του αισθήματος της απόρριψης αλλά κυρίως η απώλεια της εμπιστοσύνης που συχνά χρειάζεται πολύ κόπο για να ανακτηθεί.

Ταυτόχρονα, η ίδια η διαδικασία της αποκάλυψης του μυστικού βιώνεται ως επιθετικότητα, έλλειψη προστασίας ακόμη και ως μια επιθυμία εκδίκησης, για τα λάθη που έχει κάνει ο άλλος στην διάρκεια της σχέσης.

Στην περίπτωση που τα συναισθήματα αυτά εκφραστούν, συζητηθούν και γίνουν αποδεκτά, είναι πιθανό να καταφέρουν να κερδίσουν ξανά ο ένας τον άλλον, όχι βέβαια ξεχνώντας την απιστία, αλλά μην επιτρέποντάς της να κυριαρχήσει στην ζωή τους.

Όλο αυτό σίγουρα δεν είναι μία τόσο εύκολη υπόθεση, καθώς ο απατημένος σύντροφος γυρίζει ξανά και ξανά στα ίδια, ζητά επίμονα να μάθει όλο και περισσότερες λεπτομέρειες για το τρίτο πρόσωπο, για τον τρόπο που έκαναν σεξ, πως το έκαναν, πόσο συχνά, που συναντιόντουσαν, πόσες ώρες, τι συζητούσαν, τι ερωτόλογα αντάλλαζαν…, συγκρίνοντας τη δική τους σχέση. Λεπτομέρειες που όμως όσο πιο πλούσιες γίνονται, τόσο πιο πολύ πονάνε και τόσο πιο έντονο κάνουν τον ψυχικό πόνο! Από την άλλη, ο άπιστος σύντροφος που δεν θέλει να χαλάσει τη σχέση του ή τον γάμο του και νιώθει ένοχος που προκάλεσε όλη αυτή την «καταστροφή», για να εξιλεωθεί απαντάει σε όλες αυτές τις ερωτήσεις χωρίς να βάζει ένα όριο για να μην εξαγριώσει και άλλο τον πονεμένο σύντροφο! Ένας φαύλος κύκλος δημιουργείται που δυστυχώς δεν αφήνει το ζευγάρι να ηρεμήσει και να μπορέσει να βγει από την δύσκολη αυτή κατάσταση.

Σε τέτοιες περιπτώσεις, η βοήθεια του ειδικού είναι απαραίτητη, καθώς θα προσπαθήσει να τους βοηθήσει να δουν ο καθένας το δικό του μερίδιο ευθύνης και να αναλάβουν τις ευθύνες τους. Να μπορέσει ο απατημένος να διαχειριστεί το θυμό του, την προδοσία, την απώλεια, την απόρριψη και να αρχίσει να χτίζει ξανά την εμπιστοσύνη. Να μπορέσει επίσης ο άπιστος να δει τι ήταν αυτό που τον οδήγησε στο τρίτο πρόσωπο, τι ήταν αυτό που μπορεί να μην του άρεσε στο σύντροφό του αλλά δεν τολμούσε να το πει ή και να ζητήσει άλλο τρόπο συμπεριφοράς ή ακόμα και αν το έκανε, να ξαναδεί τον τρόπο του που προφανώς δεν απέδωσε…

Στόχος λοιπόν είναι να βοηθηθεί το ζευγάρι να αναγνωρίσει και να επεξεργαστεί αυτά τα διαφορετικά συναισθήματα και να αποφασίσει αν θα συνεχίσει να είναι μαζί, σε μία καλύτερη όμως βάση, γιατί είναι αλήθεια, πως όταν το ζευγάρι αποφασίσει να μείνει μαζί και να το παλέψει, αναγνωρίζοντας ο καθένας την δική του ευθύνη, η σχέση παίρνει μία πολύ πιο θετική και καλύτερη τροπή. Και ναι, η απιστία δεν ξεχνιέται αλλά μπορεί να οδηγήσει το ζευγάρι σε άλλο επίπεδο επικοινωνίας.

Ας μην ξεχνάμε ότι για να μπει το τρίτο πρόσωπο στη σχέση μας χρειάζεται εμείς οι δύο να αφήσουμε την πόρτα ανοιχτή…

Η μόνη απόδειξη πως αγγίξαμε το μέλλον, είναι που ονειρευτήκαμε

Για σκέψου τι ειρωνεία.

Τα Όνειρα! Ό,τι πιο σπουδαίο εφηύραν ένα σύμπαν, κάτι άστρα και κάμποσες ανήσυχες καρδιές, να συνδέονται με έναν ανύπαρκτο, μέλλοντα χρόνο. Ό,τι πιο υπέρτατο, ό,τι πιο «ψηλό», να φλερτάρει αυστηρά και μόνον, με έναν χρόνο με δίχως πραγματική υπόσταση.

Έναν χρόνο που ίσως έρθει. Όταν έρθει. Που ακόμη κι αν ήρθε, δεν εγγυάται πως θα ξανάρθει. Μ’ ένα χρόνο φαινομενικά άχρηστο, που μόνον Εκείνα μπορούν και τον κάνουν χρήσιμο. Τόσο χρήσιμο. Τόσο αναγκαίο.

Ποτέ τα Όνειρα δε μπόρεσαν να χωρέσουν στο «τώρα». Έχουν μιαν ανυπόμονη, ακατάλυτη μανία να βλέπουν πιο πέρα από το «νυν». Δεν τα χωράει κανενός «σήμερα» ο τόπος. Ονειρεύονται στο αύριο. Ονειρεύονται το αύριο.

Καλά κάνουν. Κι είναι ξεκάθαρο γιατί το κάνουν. Γιατί πως αλλιώς θα μπορούσε να καταλάβει ο κάθε ονειροπόλος θνητός, τι εννοούν η ανθρωπότης κι οι ποιητές, κάθε που ανοίγουν το στόμα της ψυχής τους κι αρθρώνουν τη λέξη ΕΛΠΙΔΑ;

Πόσο κοστίζει η ανθρώπινη ζωή;

Αποτέλεσμα εικόνας για Πόσο κοστίζει η ανθρώπινη ζωή;Εσείς πόσο κοστολογείτε την δική σας ζωή;

Αν λοιπόν η ζωή σας δεν κοστολογείται τότε γιατί την ξεπουλάτε συνεχώς;

Όταν συνεχώς σου επιβάλλεται στην ζωή να έχεις ανάγκες, τότε εσύ αναγκάζεσαι να υποδουλώνεσαι στις ανάγκες σου, άρα ξεπουλάς την ζωή σου σε επιλογές που δεν σε αφήνουν ελεύθερο πνευματικά και σωματικά, και αναγκαστικά ζεις υποδουλωμένος από τις ανάγκες σου.

Άρα έχεις κοστολογήσει την ζωή σου σύμφωνα με αυτό που αποδέχτηκες ως αλήθεια δηλαδή τις ανάγκες σου.

Η ζωή σου λοιπόν εξαρτιέται από τις ανάγκες σου, άρα και το κριτήριο σου για την ζωή είναι ανάλογο με τις ανάγκες σου.

Πες μου επίσης πόσο κοστολογείς την συνείδηση σου, για να σου επιβάλλει κάποιος να κάνεις κακό στους συνανθρώπους σου;

 Δεν θέλω να απαντήσεις, η απάντηση βρίσκεται μέσα σου, ήδη απάντησες με αυτό που ένιωσες ότι θα κάνεις η δεν θα κάνεις.

Αλήθεια γιατί κανείς δεν αντιδρά όταν βλέπει κατάφωρα να παραβιάζεται η ελευθερία της ζωής του; όπως για παράδειγμα αυτό που συμβαίνει στην σημερινή Ελλάδα;

Να σας πω την απάντηση: διότι μάθατε να σκέφτεστε όπως το αφεντικό σας, που σας καταβάλλει συνεχώς από την δουλοπρέπεια σας, να αποδέχεστε το οτιδήποτε από τις ανάγκες που έχετε, και σε συνδιασμό μέσα από την δύναμη του ισχυρού που σας εξουσιάζει περνώντας το στο μυαλό σας μέσα από την συνεχή αρνητική πληροφόρηση που έχετε από όλα τα ΜΜΕ και τα υποσυνείδητα μηνύματα, που φέρουν τον φόβο και ο φόβος την αδράνεια στο σώμα σας και στο μυαλό σας.

Κι εσείς κάνετε το ίδιο σε όσους μπορείτε να εξουσιάσετε, όπως σας καταβάλλει και εξουσιάζει το αφεντικό του πλανήτη, με τον ίδιο τρόπο σε μικρογραφία λειτουργείτε κι εσείς.

Αν λοιπόν κοστολογείτε την ζωή ενός ανθρώπου, τότε να είσαστε σίγουροι ότι κοστολογείτε τον ίδιο σας τον εαυτό ταυτόχρονα.Διότι ότι αγοράζεται, είναι είδος προς κατανάλωση.

Και ότι καταναλλώνεται δεν έχει δική του ζωή μα ούτε και προορίζεται για κάτι άλλο, παρά για να εκτρέφεται και να είναι η τροφή του αφεντικού του.

Είμαστε τα εκτρεφόμενα ανθρωπόζωα, διότι ξεχάσαμε ποιοι είμαστε! οι δημιουργοί του σύμπαντος.

Αμινοξέα, οι δομικές μονάδες της ζωής, βρέθηκαν σε μετεωρίτη

Ureilite_meteorite
Επιστήμονες ανακάλυψαν σε ένα είδος μετεωρίτη τις θεμελιώδεις δομικές μονάδες της ζωής, στον οποίο κανονικά δεν αναμενόταν να υπάρχουν. Η ανακάλυψη αυτή ανοίγει νέους τομείς στην εξερεύνηση που προηγουμένως είτε είχε απορριφθεί είτε είχε παραβλεφτεί.

Ένα από τα αμινοξέα (οι δομικές μονάδες της ζωής) περιέχουν οι μετεωρίτες Ureilite που βρέθηκαν στο Σουδάν

Οι ερευνητές με επικεφαλής τον Daniel Glavin, του Κέντρου Διαστημικών Πτήσεων Goddard της NASA, ανακάλυψαν αμινοξέα σε ένα είδος μετεωρίτη που ονομάζεται Ureilite.

Ο Glavin υποστηρίζει ότι αυτού του είδους οι μετεωρίτες είναι εξαιρετικά σπάνιοι, και σχηματίζονται με τη σύγκρουση δύο αστεροειδών.

«Το σοκ από τη σύγκρουση θερμαίνει τον μετεωρίτη πάνω από τους 1100° C. Αυτή η θερμοκρασία είναι συνήθως αρκετά μεγάλη, έτσι ώστε να μετατρέψει όλα τα πολύπλοκα οργανικά μόρια, όπως τα αμινοξέα, σε άνθρακα, αλλά εμείς τα βρήκαμε χωρίς να το περιμένουμε."

Ο Glavin δημοσίευσε την εκπληκτική ανακάλυψη στο περιοδικό Meteoritics and Planetary Science.

“Η ανακάλυψη τους στους μετεωρίτες του τύπου Ureilite δείχνει ότι υπάρχουν περισσότεροι από ένας τρόποι για να φτιαχτούν τα αμινοξέα στο διάστημα. Και επειδή οι πρωτεΐνες και τα ένζυμα της ζωής βασίζονται σε αμινοξέα, αυξάνει τις πιθανότητες για την ανακάλυψη της ζωής αλλού στο σύμπαν."

Πρώτος στο είδος του

Ο μετεωρίτης ήταν ένα από τα λείψανα του αστεροειδή 2008 TC3, ο πρώτος που εντοπίστηκε στο διάστημα πριν από την πρόσκρουση του πάνω στη Γη.

"Το να είσαι σε θέση να παρακολουθείς ένα διαστημικό βράχο πέντε μέτρων κατά την προσέγγισή του, την είσοδο του στην ατμόσφαιρα και την πτώση του στις 7 Οκτωβρίου του 2008, έμοιαζε λίγο με μια αποστολή επιστροφής δειγμάτων χωρίς την χρήση κανενός διαστημικού οχήματος", λέει ο Glavin.

Μια πολυεθνική ομάδα ερευνητών με επικεφαλής το Πανεπιστήμιο του Χαρτούμ βρήκε τα κατάλοιπα του μετεωρίτη στην έρημο της Νουβίας στο βόρειο Σουδάν.

Και αποδείχθηκε ότι ήταν ο πρώτος μετεωρίτης τύπου ureilite που βρέθηκε σε άριστη κατάσταση.

Ο Glavin λέει πως είναι φανταστικό τα δείγματα να περιέχουν μικρές ποσότητες από 19 διαφορετικά αμινοξέα.

"Τα μόρια των αμινοξέων εμφανίζονται σε δύο μορφές που είναι κατοπτρικές η μία ως προς την άλλον”, συνεχίζει ο Glavin.

“Η ζωή στη Γη χρησιμοποιεί αποκλειστικά αριστερόχειρα αμινοξέα. Αλλά αυτά τα μόρια ήταν και αριστερόχειρα και δεξιόχειρα, που σημαίνει ότι έπρεπε να έχει έρθει από το διάστημα και όχι να έχει μολυνθεί στη Γη."

Τα δεξιόχειρα αμινοξέα περιέχουν τα ίδια στοιχεία με αυτά της Γης, αλλά η δομή τους είναι κατοπτρική.

Βίαιη γέννηση

Τα δείγματα είχαν μεταλλεύματα που σχηματίζονται μόνη κάτω από υψηλές θερμοκρασίες, μια ένδειξη ότι φτιάχτηκαν σε μια βίαιη σύγκρουση.

Είναι δυνατόν τα αμινοξέα να είναι απλώς υπολείμματα από έναν από τους αρχικούς αστεροειδείς που συγκρούστηκαν, όμως ο Glavin νομίζει ότι είναι απίθανο ότι θα είχαν επιβιώσει στην θερμότητα της σύγκρουσης.

Έχει λοιπόν μια άλλη εξήγηση: υποστηρίζει ότι υπάρχει μια εναλλακτική μέθοδος για την παραγωγή των αμινοξέων στο διάστημα.

«Προηγουμένως, πιστεύαμε ότι ο πιο απλός τρόπος για να δημιουργηθούν αμινοξέα σε έναν αστεροειδή ήταν σε χαμηλές θερμοκρασίες μέσα σε νερό. Αυτός ο μετεωρίτης δείχνει ότι υπάρχει κι άλλος τρόπος, που περιλαμβάνει αντιδράσεις σε αέρια, μόλις κρυώσει ο καυτός αστεροειδής», δηλώνει ο Glavin, υπογραμμίζοντας πως «βρίσκοντάς τα σε αυτόν τον τύπο του μετεωρίτη, αυτόματα δημιουργείται η προϋπόθεση ότι υπάρχουν περισσότεροι από ένας τρόποι για να φτιαχτούν αμινοξέα στο διάστημα. Το γεγονός αυτό αυξάνει την πιθανότητα να βρούμε ζωή κάπου αλλού στο σύμπαν».

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι επιστήμονες έχουν διαπιστώσει αμινοξέα σε μετεωρίτες. Ένα από τα πιο γνωστά παραδείγματα ήταν ο πλέον διάσημος ανθρακούχος (χονδρίτης) μετεωρίτης Murchison ο οποίος συνετρίβη στην Βικτώρια της Αυστραλίας το 1969.

Τότε συλλέχτηκαν περίπου 100 κιλά του μετεωρίτη Murchison, τα οποία περιέχουν κοινά αμινοξέα, όπως η γλυκίνη, η αλανίνη και το γλουταμινικό οξύ, καθώς και πιο ασυνήθιστα, όπως η ισοβαλίνη και ψευδολευκίνη.

Όμως τώρα είναι η πρώτη φορά που έχουν ανακαλυφθεί αμινοξέα σε αυτό το είδος των μετεωριτών. Κι αυτό κάνει τον Glavin να διαπιστώσει πως η παρουσία των αμινοξέων σε μετεωρίτες υποστηρίζει τη θεωρία ότι η ζωή στη Γη πήρε ώθηση από το διάστημα.

Ο μετεωρίτης, τμήμα του αστεροειδούς 2008 TC3, που έπεσε στο Σουδάν, δεν είναι ο μόνος στον οποίο βρέθηκαν αμινοξέα, όμως ήταν ο πρώτος στον οποίο εντοπίστηκαν υπό αυτές τις συνθήκες. Σε προηγούμενες έρευνες, οι επιστήμονες είχαν εντοπίσει τέτοια στοιχεία σε δείγματα του κομήτη Comet Wild 2 καθώς και σε άλλους πλούσιους σε άνθρακα μετεωρίτες. Δηλαδή φαίνεται ότι η έκρηξη της ζωής πάνω στη Γη να πυροδοτήθηκε από το διάστημα.

Τα αμινοξέα είναι πολύ ουσιώδη για τη ζωή, αφού είναι τα μόρια που χρησιμοποιούνται για την παραγωγή πρωτεϊνών. Όπως ο άνθρωπος χρησιμοποιεί τα 24 γράμματα της αλφαβήτου για να φτιάξει λέξεις, έτσι και η ζωή χρησιμοποιεί 20 διαφορετικά αμινοξέα σε έναν τεράστιο αριθμό συνδυασμών για φτιάξει εκατομμύρια διαφορετικές πρωτεΐνες. Όπως φάνηκε στις αναλύσεις των δειγμάτων από δύο διαφορετικά εργαστήρια, υπήρχαν 19 διαφορετικά αμινοξέα τα οποία κυμαίνονταν ποσοστιαία από 0,5 σε 149 μέρη/δις.

Οι δακτύλιοι του Κρόνου μπορεί να είναι λείψανα μιας κοσμικής δολοφονίας;

Ένα από τα πιο μυστηριώδη φαινόμενα του ηλιακού μας συστήματος, οι δακτύλιοι γύρω από τον Κρόνο, μελετήθηκε για άλλη μια φορά από ερευνητές στο Κολοράντο. Οι τελευταίοι προβάλλουν την άποψη ότι οι εντυπωσιακοί πολύχρωμοι δακτύλιοι του Κρόνου (που αποτελούνται από αμέτρητα μικρά και μεγάλα παγωμένα κομμάτια βράχων), είναι προϊόντα μιας «κοσμικής δολοφονίας», όπως τη χαρακτηρίζουν.

Η διαδικασία του θανάτου του φεγγαριού κράτησε 10.000 χρόνια

Σύμφωνα με αυτή την θεωρία πριν 4,5 δισεκατομμύρια χρόνια ένα απροσδιόριστο φεγγάρι του Κρόνου, που δεν υπάρχει πια, συντρίφτηκε πάνω τον πλανήτη. Το μόνο που έχει απομείνει από το φεγγάρι εκείνο, είναι οι δακτύλιοι.

Οι δακτύλιοι του Κρόνου

Δεν είναι στερεοί αλλά μάλλον μια συλλογή αμέτρητων σωματιδίων

Η σύνθεση των σωματιδίων είναι κυρίως υδάτινος πάγος

Τα μεγέθη κυμαίνονται από αόρατη σκόνη ως μεγάλα "παγόβουνα"

Το σύστημα των δακτυλίων αποτελείται από χιλιάδες μικρούς δακτυλίους

Το κενό διάστημα ανάμεσα τους και το πλάτος τους επηρεάζονται από τα φεγγάρια που κινούνται γύρω από τον Κρόνο

Οι δακτύλιοι μπορούν να είναι συντρίμμια παλαιών φεγγαριών

Σύμφωνα με τους ερευνητές, η βαρυτική έλξη του Κρόνου είχε αρχίσει να έλκει κοντά του τον συγκεκριμένο δορυφόρο, οδηγώντας τον φυσικά στην καταστροφή. Εκτιμούν ότι ο Κρόνος κατάφερε κυριολεκτικά την τελευταία στιγμή προτού ο δορυφόρος καταστραφεί να αποσπάσει από αυτόν το εξωτερικό στρώμα πάγου που υπήρχε σε αυτόν. Αυτό δε το στρώμα πάγου μεταμορφώθηκε στη συνέχεια στα δακτυλίδια του πλανήτη.

Σύμφωνα με τη μελέτη ο Κρόνος ήταν περιτριγυρισμένος από αέριο υδρογόνο, που σχημάτισε δεκάδες φεγγάρια. Αυτό το αέριο υδρογόνο, δεν υπάρχει πλέον στο περιβάλλον του Κρόνου. Οι θεαματικοί πολύχρωμοι δακτύλιοι σχηματίστηκαν όταν λοιπόν το φεγγάρι συνετρίβη πάνω στον Κρόνο με ένα είδος θανάσιμης σπειροειδούς κίνησης πάνω του. Από τον πάγο του σχηματίστηκαν οι επτά δακτύλιοι σύμφωνα με ερευνητές με επικεφαλής την Robin Canup. «Ο Κρόνος ήταν συνένοχος στην παραγωγή των δακτυλίων», αναφέρει.

Μια δημοφιλής θεωρία για τον σχηματισμό τους είναι ότι οι δακτύλιοι έχουν σχηματιστεί μετά από μια σύγκρουση ανάμεσα στα φεγγάρια του Κρόνου ή κατά την πρόσκρουση ενός αστεροειδή σε ένα από τα φεγγάρια. Στη νέα θεωρία οι δακτύλιοι έχουν σχηματιστεί από θραύσματα.

Σύμφωνα με την Canup οι δορυφόροι βρίσκονται εκεί πάνω, αλλά το πρόβλημα είναι ότι τα φεγγάρια είναι μισά από πάγο και μισά από βράχο. Εάν οι δακτύλιοι είχαν δημιουργηθεί από μια σύγκρουση, θα έπρεπε να είναι από βράχια. Αλλά αυτό δεν συνέβη. Οι επτά δακτύλιοι αποτελούνται από πάγο κατά 95 τοις εκατό και κάποτε ήταν ίσως κατά 100% από πάγο, εξηγεί η Canup. Μήπως λοιπόν ήταν φτιαγμένο το φεγγάρι κατά ένα μεγάλο μέρος από πάγο;

Στην αρχή οι δακτύλιοι ήταν 10 έως 100 φορές μεγαλύτεροι από ό, τι είναι τώρα, αλλά με την πάροδο του χρόνου ο πάγος στα εξωτερικά δαχτυλίδια συγχωνεύτηκε σε κάποια από τα μικροσκοπικά εσωτερική φεγγάρια του Κρόνου, εξήγησε η Canup. Έτσι, αυτά που ξεκίνησαν ως φεγγάρια έχουν γίνει δακτύλιοι και στη συνέχεια νέα φεγγάρια.

Αυτό εξηγεί το φεγγάρι Τηθύς, ένα περίεργο εσωτερικό φεγγάρι που δεν ταιριάζει απόλυτα με τις άλλες θεωρίες σχηματισμού των φεγγαριών. Ο Κρόνος έχει 62 φεγγάρια – 53 από αυτά έχουν ονόματα. Τα νέα αυτά φεγγάρια ανακαλύφθηκαν πρόσφατα από το Cassini της NASA.

Όμως η νέα θεωρία δεν εξηγεί τους δακτυλίους σε άλλους πλανήτες στο ηλιακό σύστημά μας, όπως του Δία, του Ποσειδώνα και του Ουρανού, που πιθανότατα σχηματίστηκαν με διαφορετικό τρόπο.

Νέος δακτύλιος σχεδόν αόρατος

Ένα σχεδόν αόρατο δακτύλιο γύρω από τον Κρόνο ανακάλυψαν οι επιστήμονες της ΝΑΣΑ, του οποίο του μέγεθος είναι τόσο μεγάλο, που 1 δισεκατομμύριο φορές η έκταση της Γης δεν θα μπορούσε να το καλύψει!

Η κυκλική τροχιά του δαχτυλιδιού γέρνει 27 μοίρες από την κύρια τροχιά του πλανήτη, ενώ η απόσταση του ξεκινά περίπου 6 εκατομμύρια χιλιόμετρα μακριά από τον πλανήτη και τελειώνει περί στα 12 εκατομμύρια χιλιόμετρα. Παράλληλα, η διάμετρος του είναι ίση με 300 Κρόνους μαζί.

«Πρόκειται για ένα πολύ μεγάλο δακτύλιοι» υπογραμμίζει η Ανν Βερμπισερ, αστρονόμος του Πανεπιστήμιο της Βιρτζίνια.

Ο λόγος για τον οποίον ανακαλύφθηκε τόσο αργά είναι γιατί είναι φτιαγμένο από πάγο και μόρια σκόνη που είναι τόσο μακριά «που ακόμα και αν καθόσουν πάνω του μπορεί και να μην το ήξερες καν», υποστηρίζει η έκθεση της ΝΑΣΑ.

Ένας επιπλέον λόγος είναι ότι οι ακτίνες του ήλιου δεν φτάνουν στον Κρόνο με αποτέλεσμα το δαχτυλίδι να μην είναι ορατό.

Οι επιστήμονες το ανακάλυψαν χάρη στη θερμική ραδιενέργεια που χρησιμοποίησαν όπου έκανε αντανάκλαση στον πάγο.

Ο Τιτάνας θεωρείται σαν ένα γιγάντιο εργοστάσιο οργανικών χημικών ουσιών

Το πορτοκαλί φεγγάρι του Κρόνου, ο Τιτάνας, διαθέτει εκατοντάδες φορές περισσότερους υγρούς υδρογονάνθρακες από όλα τα γνωστά αποθεμάτων πετρελαίου και φυσικού αερίου πάνω στη Γη, σύμφωνα με τα νέα δεδομένα από το διαστημικό σκάφος Κασσίνι της NASA. Η βροχή των υδρογονανθράκων από τον ουρανό, συγκεντρώνεται σε τεράστια κοιτάσματα που σχηματίζουν λίμνες και αμμόλοφους. 

 "Ο Τιτάνας είναι απλώς καλυμμένος με ανθρακούχο υλικό -. Είναι ένα γιγάντιο εργοστάσιο οργανικών χημικών ουσιών"

"Είμαστε φτιαγμένοι με βάση τον άνθρακα και γι αυτό κατανοούμε ελάχιστα τι συμβαίνει σε περιβάλλοντα με άλλη χημεία. Έτσι, ο Τιτάνας είναι ένα σπουδαίο ζωντανό εργαστήριο για να μάθουμε περιβάλλοντα ζωής με μια άλλη χημεία, ξένη προς την δική μας.

Ralph Lorenz, Πανεπιστήμιο Johns Hopkins Εργαστήριο Εφαρμοσμένης Φυσικής

Με μείον 179 βαθμούς Κελσίου ο Τιτάνας έχει μια επιφάνεια υγρών υδρογονανθράκων στην μορφή του μεθανίου και αιθανίου με γύρω-γύρω αμμόλοφους από Tholin.Ο όρος “Tholin” επινοήθηκε από τον Καρλ Σαγκάν το 1979, και περιγράφει τα σύνθετα οργανικά μόρια στην καρδιά της προβιοτικής χημείας.

Το διαστημικό σκάφος Cassini έχει χαρτογραφήσει, περίπου, το 20 τοις εκατό της επιφάνειας του Τιτάνα με το ραντάρ του. Έχουν παρατηρηθεί πολλές εκατοντάδες λίμνες και θάλασσες, ενώ πολλές από αυτές εκτιμάται ότι περιέχουν περισσότερους υγρούς υδρογονάνθρακες από όλο το πετρέλαιο και αέριο της Γης. Σκοτεινές αμμοθίνες, που κινούνται κατά μήκος του ισημερινού του Τιτάνα περιέχουν έναν όγκο από οργανικές ενώσεις αρκετές εκατοντάδες φορές μεγαλύτερο από ό, τι τα αποθέματα του άνθρακα επί της Γης.

Τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου στον πλανήτη μας είναι συνολικά 130 δισεκατομμύρια τόνους, ικανά για να μας δώσουν 300 φορές την ποσότητα ολόκληρης της ενέργειας, που χρησιμοποιούν οι ΗΠΑ ετησίως για οικιακή θέρμανση, ψύξη και φωτισμό. Δεκάδες λίμνες του Τιτάνα έχουν από μόνες τους τουλάχιστον το ισοδύναμο αυτής της ενέργειας με τη μορφή μεθανίου και αιθανίου.

"Αυτή η εκτίμηση βασίζεται κυρίως στις εικόνες των λιμνών στις βόρειες πολικές περιοχές. Νομίζουμε πως και οι νότιες περιοχές μπορεί να είναι παρόμοιες, αλλά πραγματικά δεν ξέρουμε ακόμα πόσο υγρό υπάρχει εκεί", δήλωσε ο Lorenz. Το ραντάρ του Cassini έχει παρατηρήσει τη νότια πολική περιοχή μόνο μία φορά, και ήταν ορατές μόνο δύο μικρές λίμνες. Οι μελλοντικές παρατηρήσεις της εν λόγω περιοχής έχει προγραμματιστεί να γίνει κατά τη διάρκεια της υπόλοιπης αποστολής του Cassini.

«Γνωρίζουμε επίσης ότι ορισμένες λίμνες έχουν πάνω από 10 μέτρα βάθος, επειδή εμφανίζονται κυριολεκτικά κατάμαυρες με το ραντάρ. Αν ήταν ρηχές θα βλέπαμε τον πυθμένα, αλλά εμείς δεν το βλέπουμε", δήλωσε ο Lorenz.

Το ερώτημα του πόσο υγρού υπάρχει στην επιφάνεια είναι σημαντική, επειδή το μεθάνιο είναι ένα ισχυρό αέριο του θερμοκηπίου για τον Τιτάνα, όπως επίσης και στην Γη, όμως υπάρχει πολύ περισσότερο στον Τιτάνα. Εάν όλο το παρατηρούμενο υγρό στον Τιτάνα είναι μεθάνιο, θα διαρκέσει λίγα μόνο εκατομμύρια χρόνια πάνω εκεί, γιατί καθώς το μεθάνιο διαφεύγει στην ατμόσφαιρα του Τιτάνα, διασπάτε και δραπετεύει στο διάστημα. Αν το μεθάνιο φύγει προς τα έξω, ο Τιτάνας θα μπορούσε να γίνει πολύ πιο ψυχρός. Οι επιστήμονες πιστεύουν ότι το μεθάνιο μπορεί να γεμίσει την ατμόσφαιρα, με εξαερισμό από το εσωτερικό του Τιτάνα, με ψυχρές ηφαιστειακές εκρήξεις. Αν όντως αυτό συμβαίνει, η ποσότητα του μεθανίου, αλλά και η θερμοκρασία στον Τιτάνα, μπορεί να είχαν δραματικές διακυμάνσεις κατά τον παρελθόν στον Τιτάνα.
 
Ψυχρό ηφαίστειο στον Τιτάνα
 
titan-ice-volcanoΜια ακόμα ανακάλυψη στα δεδομένα του Cassini έκαναν ερευνητές της αμερικανικής Γεωλογικής Υπηρεσίας (USGS), οι οποίοι εντόπισαν ενδείξεις για την ύπαρξη ενός ηφαιστείου πάγου στον Τιτάνα, τον μόνο γνωστό δορυφόρο που διαθέτει πυκνή ατμόσφαιρα.

Αυτό το ύψωμα που εντόπισε το ραντάρ του Cassini στον Τιτάνα είναι πιθανώς ένα εξωτικό «κρυοηφαίστειο»

«Έχουμε επιτέλους κάποιες αποδείξεις ότι ο Τιτάνας είναι ένας ενεργός κόσμος» δήλωσε ο γεωφυσικός Randy Kirk, ο οποίος παρουσίασε τα αποτελέσματα της μελέτης του στο ετήσιο συνέδριο της Αμερικανικής Γεωφυσικής Εταιρείας.

Το πιθανό ηφαίστειο, με την ονομασία Sotra Facula, μοιάζει στις εικόνες του ραντάρ με τα ηφαίστεια της Γης, αντί για λάβα όμως αναβλύζει υγροποιημένο μεθάνιο, το οποίο είναι γνωστό ότι σχηματίζει μεγάλες λίμνες στην επιφάνεια του δορυφόρου.

«Οταν κοιτάξαμε τον νέο, τρισδιάστατο χάρτη του Sotra Facula, μείναμε έκπληκτοι από την ομοιότητά του με ηφαίστεια όπως η Αίτνα στην Ιταλία» σχολίασε ο Randy Kirk.

Παραμένει άγνωστο ποια είναι η πηγή θερμότητας που λιώνει τους πάγους μεθανίου στο υπέδαφος και τους οδηγεί στην επιφάνεια.

«Τα ψυχρά ηφαίστεια (κρυοηφαίστεια) βοηθούν στην εξήγηση των δυνάμεων που διαμορφώνουν ορισμένα από τα πιο εξωτικά μέρη του Ηλιακού Συστήματος» σχολίασε η Linda Spilker, ερευνήτρια της αποστολής Cassini στο Εργαστήριο Αεριώθησης (JPL) της NASA στην Καλιφόρνια.

Το φασματόμετρο του Cassini έδειξε ότι το υλικό που ρέει από το ηφαίστειο έχει διαφορετική σύσταση από το γύρω τοπίο, παραμένει όμως άγνωστο αν η ροή συνεχίζεται ή έχει σταματήσει.

Ένα άλλο κρυοηφαίστειο, εντελώς διαφορετικής δομής, ανακαλύφθηκε προ ετών στον Εγκέλαδο, έναν δορυφόρο του Κρόνου που πιστεύεται ότι κρύβει κάτω από την επιφάνειά του έναν ολόκληρο ωκεανό.

Στην περίπτωση του Εγκέλαδου, ατμός και πάγος εκτινάσσονται στο Διάστημα από ρωγμές μήκους εκατοντάδων χιλιομέτρων που διατρέχουν το νότιο πόλο του φεγγαριού.

Ο ωκεανός που πιθανώς κρύβεται κάτω από το ηφαίστειο θεωρείται μάλιστα ένα από τα υποψήφια μέρη για την αναζήτηση εξωγήινης μικροβιακής ζωής.

Γιγάντιος κυκλώνας στον Κρόνο

Ένας κυκλώνας στο μέγεθος της Ευρώπης μαίνεται στον Κρόνο εδώ και μια πενταετία. Την εντυπωσιακή αυτή ανακάλυψη έκανε η αποστολή Cassini της NASA, που μελετά το σύστημα του Κρόνου από το 2004.

Ισπανοί ερευνητές που εξετάζουν τα δεδομένα από το σκάφος ανακοίνωσαν ότι παρακολουθούν έναν κυκλώνα διαμέτρου 4.000 χιλιομέτρων, ο οποίος συνέχιζε να μαστίζει τον Κρόνο από το 2004 έως τουλάχιστον το 2009 – τα δεδομένα δεν έχουν ακόμα αναλυθεί.

«Σύμφωνα με τις παρατηρήσεις μας ο κυκλώνας αυτός είναι ο μακροβιότερος που έχει βρεθεί ποτέ στους γιγάντιους πλανήτες του Ηλιακού Συστήματος, τον Δία και τον Κρόνο» δήλωσε η Τερέσα ντελ Ρίο-Γκαζτελουρούτρια, επικεφαλής των ερευνητών στο Πανεπιστήμιο της Χώρας των Βάσκων.
Η γιγάντια δίνη κινείται με ταχύτητα 245 χιλιομέτρων ανά ώρα, ωστόσο η μέγιστη ταχύτητα ανέμου είναι μάλλον μικρή στα 72 χλμ/ώρα.

Οι κυκλώνες – των οποίων οι δίνες περιστρέφονται στην ίδια κατεύθυνση με τον πλανήτη, συνήθως είναι ασταθείς και δεν διαρκούν τόσο πολύ, επισήμαναν οι ερευνητές.

Μεγαλύτερη διάρκεια έχουν συνήθως οι αντικυκλώνες, οι οποίοι ακολουθούν αντίθετη φορά περιστροφής. Χαρακτηριστικά παραδείγματα είναι η Μεγάλη Ερυθρή Κηλίδα, μια γιγάντια καταιγίδα που μαίνεται στον Δία εδώ και αιώνες, καθώς και η Μεγάλη Σκοτεινή Κηλίδα του Ποσειδώνα.