Τετάρτη 24 Φεβρουαρίου 2016

Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, ΡΗΤΟΡΙΚΗ, ΙΣΟΚΡΑΤΗΣ - Πανηγυρικὸς § 75-81, 167-171

Η Αθήνα και η ένωση των Ελλήνων

Ο Ισοκράτης δημοσίευσε τον Πανηγυρικό του ύστερα από μακρόχρονη -δεκαετή, όπως αναφέρουν αρχαίες πηγές- επεξεργασία, το 380 π.Χ.. Αν και ο λόγος δεν εκφωνήθηκε μάλλον ποτέ, απευθύνεται, όπως δηλώνει άλλωστε και ο τίτλος, σε Έλληνες συγκεντρωμένους από όλες τις πόλεις για να γιορτάσουν κάποια πανελλήνια εορτή (ως τόπο ίσως θα πρέπει να φανταστούμε την Ολυμπία, όπου είχαν εκφωνήσει παρόμοιους λόγους ο Γοργίας και ο Λυσίας). Ο λόγος απαρτίζεται από δύο μέρη: ένα επιδεικτικό, το οποίο συνίσταται στον έπαινο της Αθήνας, και ένα συμβουλευτικό (§ 133 κ.ε.), όπου οι Έλληνες καλούνται να ομονοήσουν και να ξεκινήσουν πόλεμο εναντίον των βαρβάρων, στον οποίο θα ηγούνται από κοινού οι Σπαρτιάτες και οι Αθηναίοι. (Από το πρώτο μέρος ανθολογούνται εδώ οι παράγραφοι 75-81, από το δεύτερο οι 167-175.) Το επιδεικτικό μέρος υπηρετεί το συμβουλευτικό, αφού με τις αναφορές στην προσφορά της Αθήνας κατά το παρελθόν επιδιώκεται να δικαιολογηθεί η επί ίσοις όροις συμμετοχή της στην ηγεσία του προτεινόμενου πολέμου, σε μια περίοδο κατά την οποία οι Σπαρτιάτες ήταν κυρίαρχη δύναμη στην Ελλάδα. Οι πανελλήνιες ιδέες που εκφράζονται σ᾽ αυτόν τον λόγο ανακλούν την διάδοση παρόμοιων ιδεών μετά το τέλος του Πελοποννησιακού πολέμου αλλά και το κλίμα που επικρατούσε στην Ελλάδα μετά την οδυνηρή για τους Έλληνες Ανταλκίδειο ειρήνη (386 π.Χ.). Ανεξάρτητα από το περιεχόμενό του, ο Πανηγυρικός αποτελεί και σημαντικό μνημείο λογοτεχνικού ύφους: οι μακρές αλλά συμμετρικά δομημένες περίοδοι (περιοδικό ύφος), η ρυθμική επεξεργασία και η αποφυγή της χασμωδίας δίνουν για πρώτη φορά στον πεζό λόγο τη χάρη που διέθετε μέχρι εκείνη την εποχή μόνο η ποίηση.

Πανηγυρικὸς § 75-81, 167-171

[75] πλείστων μὲν οὖν ἀγαθῶν αἰτίους καὶ μεγίστων ἐπαίνων ἀξίους ἡγοῦμαι γεγενῆσθαι τοὺς τοῖς σώμασιν ὑπὲρ τῆς Ἑλλάδος προκινδυνεύσαντας· οὐ μὴν οὐδὲ τῶν πρὸ τοῦ πολέμου τούτου γενομένων καὶ δυναστευσάντων ἐν ἑκατέρᾳ τοῖν πολέοιν δίκαιον ἀμνημονεῖν· ἐκεῖνοι γὰρ ἦσαν οἱ προασκήσαντες τοὺς ἐπιγιγνομένους καὶ τὰ πλήθη προτρέψαντες ἐπ᾽ ἀρετὴν καὶ χαλεποὺς ἀνταγωνιστὰς τοῖς βαρβάροις ποιήσαντες. [76] οὐ γὰρ ὠλιγώρουν τῶν κοινῶν, οὐδ᾽ ἀπέλαυον μὲν ὡς ἰδίων, ἠμέλουν δ᾽ ὡς ἀλλοτρίων, ἀλλ᾽ ἐκήδοντο μὲν ὡς οἰκείων, ἀπείχοντο δ᾽ ὥσπερ χρὴ τῶν μηδὲν προσηκόντων· οὐδὲ πρὸς ἀργύριον τὴν εὐδαιμονίαν ἔκρινον, ἀλλ᾽ οὗτος ἐδόκει πλοῦτον ἀσφαλέστατον κεκτῆσθαι καὶ κάλλιστον, ὅστις τοιαῦτα τυγχάνοι πράττων ἐξ ὧν αὐτός τε μέλλοι μάλιστ᾽ εὐδοκιμήσειν καὶ τοῖς παισὶν μεγίστην δόξαν καταλείψειν. [77] οὐδὲ τὰς θρασύτητας τὰς ἀλλήλων ἐζήλουν, οὐδὲ τὰς τόλμας τὰς αὑτῶν ἤσκουν, ἀλλὰ δεινότερον μὲν ἐνόμιζον εἶναι κακῶς ὑπὸ τῶν πολιτῶν ἀκούειν ἢ καλῶς ὑπὲρ τῆς πόλεως ἀποθνῄσκειν, μᾶλλον δ᾽ ᾐσχύνοντ᾽ ἐπὶ τοῖς κοινοῖς ἁμαρτήμασιν ἢ νῦν ἐπὶ τοῖς ἰδίοις τοῖς σφετέροις αὐτῶν. [78] τούτων δ᾽ ἦν αἴτιον, ὅτι τοὺς νόμους ἐσκόπουν ὅπως ἀκριβῶς καὶ καλῶς ἕξουσιν, οὐχ οὕτω τοὺς περὶ τῶν ἰδίων συμβολαίων ὡς τοὺς περὶ τῶν καθ᾽ ἑκάστην τὴν ἡμέραν ἐπιτηδευμάτων· ἠπίσταντο γὰρ ὅτι τοῖς καλοῖς κἀγαθοῖς τῶν ἀνθρώπων οὐδὲν δεήσει πολλῶν γραμμάτων, ἀλλ᾽ ἀπ᾽ ὀλίγων συνθημάτων ῥᾳδίως καὶ περὶ τῶν ἰδίων καὶ περὶ τῶν κοινῶν ὁμονοήσουσιν. [79] οὕτω δὲ πολιτικῶς εἶχον, ὥστε καὶ τὰς στάσεις ἐποιοῦντο πρὸς ἀλλήλους, οὐχ ὁπότεροι τοὺς ἑτέρους ἀπολέσαντες τῶν λοιπῶν ἄρξουσιν, ἀλλ᾽ ὁπότεροι φθήσονται τὴν πόλιν ἀγαθόν τι ποιήσαντες· καὶ τὰς ἑταιρείας συνῆγον οὐχ ὑπὲρ τῶν ἰδίᾳ συμφερόντων, ἀλλ᾽ ἐπὶ τῇ τοῦ πλήθους ὠφελείᾳ. [80] τὸν αὐτὸν δὲ τρόπον καὶ τὰ τῶν ἄλλων διῴκουν, θεραπεύοντες, ἀλλ᾽ οὐχ ὑβρίζοντες τοὺς Ἕλληνας, καὶ στρατηγεῖν οἰόμενοι δεῖν ἀλλὰ μὴ τυραννεῖν αὐτῶν, καὶ μᾶλλον ἐπιθυμοῦντες ἡγεμόνες ἢ δεσπόται προσαγορεύεσθαι καὶ σωτῆρες ἀλλὰ μὴ λυμεῶνες ἀποκαλεῖσθαι, τῷ ποιεῖν εὖ προσαγόμενοι τὰς πόλεις, ἀλλ᾽ οὐ βίᾳ καταστρεφόμενοι, [81] πιστοτέροις μὲν τοῖς λόγοις ἢ νῦν τοῖς ὅρκοις χρώμενοι, ταῖς δὲ συνθήκαις ὥσπερ ἀνάγκαις ἐμμένειν ἀξιοῦντες, οὐχ οὕτως ἐπὶ ταῖς δυναστείαις μέγα φρονοῦντες ὡς ἐπὶ τῷ σωφρόνως ζῆν φιλοτιμούμενοι, τὴν αὐτὴν ἀξιοῦντες γνώμην ἔχειν πρὸς τοὺς ἥττους ἥνπερ τοὺς κρείττους πρὸς σφᾶς αὐτούς, ἴδια μὲν ἄστη τὰς αὑτῶν πόλεις ἡγούμενοι, κοινὴν δὲ πατρίδα τὴν Ἑλλάδα νομίζοντες εἶναι.
[167] ἄξιον δ᾽ ἐπὶ τῆς νῦν ἡλικίας ποιήσασθαι τὴν στρατείαν, ἵν᾽ οἱ τῶν συμφορῶν κοινωνήσαντες, οὗτοι καὶ τῶν ἀγαθῶν ἀπολαύσωσιν καὶ μὴ πάντα τὸν χρόνον δυστυχοῦντες διαγάγωσιν. ἱκανὸς γὰρ ὁ παρεληλυθώς, ἐν ᾧ τί τῶν δεινῶν οὐ γέγονεν; πολλῶν γὰρ κακῶν τῇ φύσει τῇ τῶν ἀνθρώπων ὑπαρχόντων αὐτοὶ πλείω τῶν ἀναγκαίων προσεξευρήκαμεν, [168] πολέμους καὶ στάσεις ἡμῖν αὐτοῖς ἐμποιήσαντες, ὥστε τοὺς μὲν ἐν ταῖς αὑτῶν ἀνόμως ἀπόλλυσθαι, τοὺς δ᾽ ἐπὶ ξένης μετὰ παίδων καὶ γυναικῶν ἀλᾶσθαι, πολλοὺς δὲ δι᾽ ἔνδειαν τῶν καθ᾽ ἡμέραν ἐπικουρεῖν ἀναγκαζομένους ὑπὲρ τῶν ἐχθρῶν τοῖς φίλοις μαχομένους ἀποθνῄσκειν. ὑπὲρ ὧν οὐδεὶς πώποτ᾽ ἠγανάκτησεν, ἀλλ᾽ ἐπὶ μὲν ταῖς συμφοραῖς ταῖς ὑπὸ τῶν ποιητῶν συγκειμέναις δακρύειν ἀξιοῦσιν, ἀληθινὰ δὲ πάθη πολλὰ καὶ δεινὰ γιγνόμενα διὰ τὸν πόλεμον ἐφορῶντες τοσούτου δέουσιν ἐλεεῖν, ὥστε καὶ μᾶλλον χαίρουσιν ἐπὶ τοῖς ἀλλήλων κακοῖς ἢ τοῖς αὑτῶν ἰδίοις ἀγαθοῖς. [169] ἴσως δ᾽ ἂν καὶ τῆς ἐμῆς εὐηθείας πολλοὶ καταγελάσειαν, εἰ δυστυχίας ἀνδρῶν ὀδυροίμην ἐν τοῖς τοιούτοις καιροῖς, ἐν οἷς Ἰταλία μὲν ἀνάστατος γέγονεν, Σικελία δὲ καταδεδούλωται, τοσαῦται δὲ πόλεις τοῖς βαρβάροις ἐκδέδονται, τὰ δὲ λοιπὰ μέρη τῶν Ἑλλήνων ἐν τοῖς μεγίστοις κινδύνοις ἐστίν. [170] θαυμάζω δὲ τῶν δυναστευόντων ἐν ταῖς πόλεσιν, εἰ προσήκειν αὑτοῖς ἡγοῦνται μέγα φρονεῖν, μηδὲν πώποθ᾽ ὑπὲρ τηλικούτων πραγμάτων μήτ᾽ εἰπεῖν μήτ᾽ ἐνθυμηθῆναι δυνηθέντες. ἐχρῆν γὰρ αὐτούς, εἴπερ ἦσαν ἄξιοι τῆς παρούσης δόξης, ἁπάντων ἀφεμένους τῶν ἄλλων περὶ τοῦ πολέμου τοῦ πρὸς τοὺς βαρβάρους εἰσηγεῖσθαι καὶ συμβουλεύειν. [171] τυχὸν μὲν γὰρ ἄν τι συνεπέραναν· εἰ δὲ καὶ προαπεῖπον, ἀλλ᾽ οὖν τούς γε λόγους ὥσπερ χρησμοὺς εἰς τὸν ἐπιόντα χρόνον ἂν κατέλιπον. νῦν δ᾽ οἱ μὲν ἐν ταῖς μεγίσταις δόξαις ὄντες ἐπὶ μικροῖς σπουδάζουσιν, ἡμῖν δὲ τοῖς τῶν πολιτικῶν ἐξεστηκόσι περὶ τηλικούτων πραγμάτων συμβουλεύειν παραλελοίπασιν.

***
[75] Βέβαια πρόσφεραν, νομίζω, πάρα πολλές ευεργεσίες και αξίζουν χωρίς άλλο τον πιο μεγάλο έπαινο αυτοί που πρόταξαν τα στήθη τους για την ελευθερία των Ελλήνων.1 Όμως σωστό δεν είναι να ξεχνούμε και εκείνους που έζησαν πριν από αυτόν τον πόλεμο2 και είχαν στα χέρια τους την τύχη τόσο της μιας όσο και της άλλης πολιτείας: Εκείνοι είναι που άσκησαν τους μεταγενέστερους, έδειξαν στο λαό το δρόμο για την αρετή και τον έκαναν να γίνει ο φόβος και ο τρόμος των βαρβάρων.
[76] Και αυτό γιατί δεν έδειχναν αδιαφορία για τα δημόσια πράγματα, δεν τα εκμεταλλεύονταν σαν να ήταν προσωπικό τους βιος αδιαφορώντας σύγκαιρα γι᾽ αυτά, σαν να ήταν ξένα. Αντίθετα τα νοιάζονταν με την καρδιά τους, σαν να ήταν δικό τους χτήμα, μα απομάκρυναν κάθε προσωπικό συμφέρον από αυτά, όπως είναι σωστό να γίνεται πάντα για πράγματα που δεν μας ανήκουν. Ούτε και μετρούσαν την ευτυχία με βάση τη χρηματική περιουσία του καθενός· πλούτη σπουδαία και άξια πίστευαν πως έχει αυτός μονάχα που κάνει όσα είναι για να του εξασφαλίσουν το πιο έντιμο όνομα και για να αφήσει στα παιδιά του κληρονομιά την πιο μεγάλη δόξα.
[77] Δε ζήλευαν επίσης την επίδειξη παράτολμης παλικαριάς -γι᾽ αυτό και δεν έπαιρναν μέτρα για να ασκηθεί η τόλμη τους. Παρ᾽ όλα αυτά τους ήταν πιο οδυνηρό να τους κακολογούν οι συμπολίτες τους, παρά να δώσουν τη ζωή τους τιμημένα υπερασπίζοντας την πόλη· και περισσότερη ντροπή τους έφερνε το σφάλμα που είχε αντίχτυπο στο κοινό συμφέρον από όση νιώθουμε σήμερα εμείς για τα προσωπικά μας λάθη. [78] Αυτό οφείλεται βασικά στο γεγονός ότι αγρυπνούσαν πάντα για τη δικαιοσύνη και τη σωστή εφαρμογή των νόμων -όχι τόσο γι᾽ αυτούς που αναφέρονταν σε ιδιωτικές συναλλαγές, όσο γι᾽ αυτούς που ρύθμιζαν τις καθημερινές κοινωνικές σχέσεις των πολιτών. Ήξεραν δε ότι οι τίμιοι άνθρωποι δε χρειάζονταν πολλές γραπτές διατυπώσεις· μια απλή έντιμη συμφωνία εύκολα θα μπορούσε να στηρίξει και τις προσωπικές και τις δημόσιες συναλλαγές τους.
[79] Και είχαν τέτοια πολιτική συνείδηση, ώστε ο ανταγωνισμός ανάμεσα στα κόμματα είχε σκοπό όχι βέβαια ποιο θα εξοντώσει το άλλο, για να αναλάβει ύστερα την εξουσία, αλλά ποιο θα πρωτοπροσφέρει τις αγαθές υπηρεσίες του στην πόλη. Και τα πολιτικά τους κόμματα δεν απόβλεπαν σε κομματικά οφέλη, αλλά εξυπηρετούσαν μόνο του συνόλου τα συμφέροντα.
[80] Με τον ίδιο ακριβώς τρόπο ρύθμιζαν και τις σχέσεις τους με τις άλλες πόλεις, τις συμμαχικές: Προστάτευαν τους Έλληνες και δεν τους καταπίεζαν· θεωρούσαν χρέος τους να είναι οι στρατηγοί τους και όχι οι τύραννοί τους· προτιμούσαν να τους αποκαλούν ηγέτες και όχι αφεντικά, σωτήρες και όχι εξολοθρευτές. Έπαιρναν με το μέρος τους τις πόλεις με τις ευεργεσίες τους και δεν τους ανάγκαζαν με τη βία, [81] και ήταν ο λόγος τους πιο αξιόπιστος από ό,τι είναι σήμερα οι όρκοι. Είχαν την αξίωση οι συμφωνίες και οι συνθήκες να είναι απαραβίαστες σαν την ανάγκη· όχι πως είχαν καμιά έπαρση, που ήταν οι αρχηγοί, αλλά καμάρωναν πραγματικά για τη ζωή τους, που ήταν μετρημένη και άψογη. Ένιωθαν ακόμα χρέος τους στους κατώτερους να φέρονται όπως θα ήθελαν οι ίδιοι να φέρονται οι ανώτεροι σ᾽ αυτούς. Τέλος ο καθένας έβλεπε την πόλη του σαν ιδιαίτερα δικό του τόπο, μα ένιωθε για κοινή πατρίδα όλων την Ελλάδα.
...
[167] Είναι μάλιστα ανάγκη να γίνει η εκστρατεία3 στις μέρες τούτες της γενιάς μας, για να απολαύσουν επιτέλους και τα αγαθά αυτοί που ως τώρα γεύτηκαν μόνο τις συμφορές και να μην περάσουν τη ζωή τους όλη μέρα στη δυστυχία. Φτάνει το παρελθόν -τότε που και ποιο κακό δεν έπεσε απάνω τους! Πάντα είναι πολλές οι συμφορές στο φυσικό του ανθρώπου, επινοήσαμε και εμείς ακόμα περισσότερες από τις αναπόφευκτες: [168] Δημιουργήσαμε στον ίδιο τον εαυτό μας πολέμους και επαναστάσεις, ώστε άλλοι να χάνονται παράνομα μέσα στην ίδια τους τη χώρα, άλλοι σε ξένους τόπους4 να περιφέρονται άθλιοι μαζί με τα παιδιά και τις γυναίκες τους, τέλος πολλοί από τη φτώχια και τη στέρηση να υποχρεώνονται να υπηρετούν τον εχθρό και να πεθαίνουν πολεμώντας με τους φίλους. Για την κατάσταση αυτή κανείς ποτέ δεν αγανάχτησε! Για τα φανταστικά βέβαια δράματα, που συνθέτουν και παρουσιάζουν οι τραγικοί ποιητές, όλοι νιώθουν την υποχρέωση να συγκινούνται και να κλαιν, όταν όμως βλέπουν μπροστά στα μάτια τους να διαδραματίζονται τραγωδίες αληθινές, φριχτές και αναρίθμητες, αυτές που φέρνει του πολέμου η κατάρα, τόσο μακριά βρίσκονται από το να νιώσουν λύπη, ώστε πιότερο χαίρονται για το κακό που προξενεί ο ένας στον άλλο παρά για την προσωπική τους ευτυχία.
[169] Δεν αποκλείεται ωστόσο και να γελάσουν μερικοί με την αφέλειά μου, που κάθομαι εδώ πέρα και οδύρομαι για τη δυστυχία ατομικών περιπτώσεων σε τέτοιες περιστάσεις, όπου η Ιταλία όλη έχει γίνει άνω κάτω,5 η Σικελία υποδουλώθηκε,6 τόσες πόλεις έχουν παραδοθεί στο βάρβαρο και όλη η υπόλοιπη Ελλάδα βρίσκεται πια μπροστά σε έσχατους κινδύνους.
[170] Απορώ μάλιστα και με τη στάση που κρατούν οι διάφοροι ηγέτες στις πόλεις τις ελληνικές. Νομίζουν πως έχουν το δικαίωμα να νιώθουν περηφάνια, τη στιγμή που ποτέ δεν μπόρεσαν ούτε να πουν, μα ούτε και να στοχαστούν τίποτα για το θέμα αυτό που έχει τόση σημασία. Έπρεπε δηλαδή αυτοί, αν άξιζαν πραγματικά τη φήμη που έχουν τώρα, να αφήσουν κατά μέρος κάθε άλλο ζήτημα και να καταπιαστούν να δώσουν γνώμη μονάχα για τον πόλεμο με τους βαρβάρους.
[171] Δεν αποκλείεται να έφερναν κάποιο θετικό αποτέλεσμα· και στην περίπτωση όμως που θα ήταν υποχρεωμένοι να απογοητευθούν, θα άφηναν τα λόγια τους χρησμούς για τις μελλούμενες γενιές. Τώρα όμως αυτοί που έχουν τη δόξα τη μεγάλη καταπιάνονται περισπούδαστα με τα ασήμαντα ζητήματα και αφήνουν σ᾽ εμάς, που δεν έχουμε σχέση με την πολιτική, τη φροντίδα να δίνουμε συμβουλές για θέματα με τόση σπουδαιότητα.
------------------
1 Στις προηγούμενες παραγράφους ο Ισοκράτης έχει αναφερθεί στους Περσικούς πολέμους και στα σπουδαία κατορθώματα των Αθηναίων.
2 Εννοείται η γενιά του Πελοποννησιακού πολέμου και της ταραγμένης περιόδου που τον ακολούθησε.
3 Η πανελλήνια εκστρατεία εναντίον των Περσών.
4 Αναφέρεται στους πολιτικούς φυγάδες ή σε όσους η ανάγκη έσπρωξε να γίνουν μισθοφόροι σε ξένα μέρη.
5 Από τον τύραννο των Συρακουσών Διονύσιο που τον βοηθούσαν οι Σπαρτιάτες.
6 Η Σικελία είχε υποδουλωθεί εν μέρει στους Καρχηδόνιους και εν μέρει στον τύραννο των Συρακουσών Διονύσιο, ο οποίος με σύνθημα την "απελευθέρωση των Σικελιωτών" από τους Καρχηδόνιους είχε καταλάβει το ανατολικό τμήμα του νησιού.

Τα «Καλά Παιδιά»

kalo-paidiΔυστυχώς η υπερβολική καλοσύνη σχεδόν ποτέ δεν αποφέρει τα ζητούμενα αποτελέσματα. Τα «καλά παιδιά», οι ευγενικές αυτές ψυχές που δεν θέλουν να δυσαρεστήσουν ποτέ κανέναν και είναι πάντα πρόθυμοι και εξυπηρετικοί, παραχωρούν τα προνόμιά τους στους άλλους, δεν λένε όχι και δεν ζητάνε ποτέ τίποτα. Όλοι τους ξέρουμε, όλοι τους αναγνωρίζουμε, όλοι τους συμπαθούμε και όλοι κατά καιρούς πιάνουμε τον εαυτό μας να τους εκμεταλλευόμαστε!

Για μια μεγάλη μερίδα ανθρώπων η καλοσύνη αποτελεί μονόδρομο. Είναι ο μόνος τρόπος για να υπάρχουν και να σχετίζονται. Η αλήθεια όμως είναι ότι για τους περισσότερους η καλοσύνη αντί να διευκολύνει την ψυχολογική υγεία και τις (υγιείς) διαπροσωπικές τους σχέσεις, στέκεται εμπόδιο στο δρόμο για την προσωπική ευχαρίστηση και την ανάπτυξη υγιών σχέσεων.

Το να «είμαι καλός» συχνά σημαίνει να αποσιωπώ τα πραγματικά μου συναισθήματα. Σημαίνει να παραιτούμαι από την ειλικρίνεια στις σχέσεις μου επειδή με καταβάλλει ο φόβος της κριτικής ή της απόρριψης. Ένας «καλός άνθρωπος» μιλάει και φέρεται με τρόπους που πιστεύει ότι θα του προσφέρουν επιδοκιμασία ή τουλάχιστον δεν θα τον φέρουν αντιμέτωπο με το θυμό, την κριτική ή την απόρριψη των άλλων.

Δεν είναι λίγα τα «καλά παιδιά» που χτυπάνε την πόρτα του ψυχοθεραπευτή.  Κάποιες φορές έρχονται γνωρίζοντας τη δυσκολία τους να εκφράσουν τις πραγματικές επιθυμίες και ανάγκες τους  και το θλιμμένο τους βλέμμα συνοδεύεται από κουβέντες όπως «ίσως πρέπει να πάψω να είμαι τόσο καλός με τους άλλους», «έχω κουραστεί», «δεν αντέχω άλλο να δίνω, έχω στερέψει». Συνήθως όμως έρχονται με αφορμή κάποιο άλλο σύμπτωμα χωρίς να έχουν συνείδηση του πραγματικού προβλήματος.

Κάτι που οι περισσότεροι άνθρωποι δεν γνωρίζουν είναι ότι τα «καλά παιδιά» κινδυνεύουν πολύ περισσότερο από τον υπόλοιπο πληθυσμό να εμφανίσουν μια ποικιλία ψυχολογικών διαταραχών όπως πχ κατάθλιψη, άγχος, ψυχοσωματικά προβλήματα ακόμα και εξαρτήσεις. Ανάμεσα στους ειδικούς της ψυχικής υγείας αποτελεί κοινό μυστικό ότι τα εν λόγω ψυχολογικά προβλήματα, -αλλά ακόμα και η εμφάνιση κάποιων «οργανικών» ασθενειών – έχουν συχνά τις ρίζες τους σε καταπιεσμένα συναισθήματα, επιθυμίες και ανάγκες. Αν κάποιος κάτσει και το σκεφτεί άλλωστε, τέτοιου είδους συμπτώματα μπορεί να αποτελούν τον μοναδικό τρόπο για κάποια άτομα να επιτρέψουν στον εαυτό τους να «μην μπορούν» χωρίς να αναγκαστούν να πουν όχι!

Γιατί όμως κάποιοι άνθρωποι επιλέγουν να καταπιέζουν τον εαυτό τους ασχέτως του προσωπικού κόστους που καλούνται να πληρώσουν; Η βαθύτερη αιτία, που συνήθως μας οδηγεί σε αυτό τον τρόπο σκέψης και συμπεριφοράς είναι το συναίσθημα της ενοχής.

Το συναίσθημα της ενοχής είναι ένα σύνθετο συναίσθημα που συνήθως αναπτύσσεται στην τρυφερή παιδική ηλικία, όταν τα άτομα μπορούν πολύ εύκολα να θεωρήσουν τον εαυτό τους υπεύθυνο για όλους και για όλα γύρω τους και πιο συγκεκριμένα για την ευτυχία ή τη δυστυχία της μαμάς και του μπαμπά και που καταλήγουν να κάνουν τα πάντα προκειμένου να τους ευχαριστήσουν. Όπως όμως τα περισσότερα μοτίβα που αναπτύσσουμε στην τρυφερή αυτή ηλικία μας ακολουθούν και στην υπόλοιπη ενήλικη ζωή μας, έτσι και το αίσθημα ευθύνης για τη ζωή και τα συναισθήματα των άλλων συνεχίζει να μας κατατρέχει επ’ αόριστο, να μας γεμίζει ενοχές και να μας κάνει να δίνουμε τα πάντα προκειμένου να διευκολύνουμε τους άλλους.

Αν νιώθετε ότι είστε υπερβολικά καλός με τους άλλους ή αν σχετίζεστε με ένα άτομο υπερβολικά καλό, αξίζει τον κόπο να θυμάστε ότι δυστυχώς η υπερβολική καλοσύνη σχεδόν ποτέ δεν αποφέρει τα ζητούμενα αποτελέσματα: Δεν κάνει τις σχέσεις πιο εύκολες, δεν εγγυάται την άνευ άλλων όρων αποδοχή από τους άλλους και δεν βελτιώνει την ποιότητα της ζωής μας. Αντίθετα, μας καταπιέζει, μας τυραννάει και μας γεμίζει θυμό και νευρώσεις.

Χαμογέλα! 12 τρόποι να φτιάξεις τη διάθεσή σου τώρα!

Είναι στιγμές που αισθάνεσαι ότι τα πράγματα δεν πάνε όπως θα ήθελες;  Προσπάθησες για κάτι και δεν το κατάφερες;  Χάλασε μια σχέση, ερωτική, φιλική, ή επαγγελματική;  Πιστεύεις ότι μπορούσες να τα πας καλύτερα, αλλά κάτι συνέβη και έμεινες πίσω; 
Όταν παγιδεύεσαι σε άσχημες καταστάσεις, πέρα από το αντικειμενικό πρόβλημα (που μπορεί να είναι και μικρότερο απ’ όσο νομίζεις), υπάρχει το συναισθηματικό πρόβλημα της απογοήτευσης που σε ‘ρίχνει’ και δε σε αφήνει να προχωρήσεις.
Φυσικά και δε σου προτείνω να χαίρεσαι αν κάτι πάει στραβά ή αν κάνεις κάποιο σημαντικό λάθος.  Αυτό που λέω είναι ότι δεν αξίζει να πέσεις στο τέλμα της αυτολύπησης και να παραμείνεις μπλοκαρισμένος εκεί.  Υπάρχουν πράγματα που μπορείς να κάνεις καταρχήν για να βελτιώσεις τη διάθεσή σου και στη συνέχεια τη ζωή σου.
1. Μοιράσου το, μην το κρατάς μέσα σου
Όσο θάβουμε πράγματα μέσα μας και προσπαθούμε να τα ξεχάσουμε, τόσο αυτά έχουν την τάση να επανεμφανίζονται τις πιο ακατάλληλες στιγμές.  Μάθε να μιλάς για όσα σε ζορίζουν.  Όχι να γκρινιάζεις, ούτε να παίρνεις το ρόλο του θύματος, αλλά να τα συζητάς για να δεις τι πήγε στραβά, να καταλάβεις τι μπορεί να διορθωθεί τώρα ή στο μέλλον και να ακούσεις τη γνώμη ανθρώπων που εμπιστεύεσαι.  
2. Συγχώρεσε τον εαυτό σου
Κατανόησε ότι επειδή είχες μια αποτυχία δεν είσαι αποτυχημένος άνθρωπος.  Θα πρέπει να επιτρέψεις στον εαυτό σου να κάνει λάθη, για τα οποία μπορεί να φταις, μπορεί και όχι.  Προσπάθησε να δεις τη αποτυχία σαν ένα μεμονωμένο περιστατικό και να την αφήσεις πίσω σου.  Άλλαξε σελίδα και ξεκίνα πάλι.
3. Να θυμάσαι ότι όλοι κάνουν λάθη
Δεν υπάρχει άνθρωπος που να έχει την ‘τέλεια’ ζωή.  Όλοι έχουν δυσκολίες, ζόρια και προβλήματα, διαφορετικού είδους ο καθένας.  Αν πιστεύεις ότι οι άλλοι είναι τυχεροί και δεν έχουν τα δικά σου προβλήματα, θα πρέπει να το ξανασκεφτείς, γιατί πιθανότατα και το άλλο άτομο λέει το ίδιο για σένα και τα δικά σου προβλήματα.  Αυτό σημαίνει ότι δεν είναι απλώς το αντικειμενικό ζήτημα που απασχολεί τον καθένα, αλλά το πώς αισθάνεται σχετικά με το πρόβλημά του.  Αν λοιπόν συνειδητοποιήσεις ότι το να κάνεις λάθη και να έχει αποτυχίες είναι ανθρώπινο, τουλάχιστον δε θα βασανίζεσαι από έμμονες αρνητικές σκέψεις και συναισθήματα, οπότε έτσι θα έχεις το περιθώριο να κάνεις κάτι.
4. Τι ακριβώς σημαίνει ‘αποτυχία’ για εσένα
Αυτή είναι μια πολύ σημαντική ερώτηση την οποία θα πρέπει να απαντήσεις.  Η επιτυχία και η αποτυχία είναι σε μεγάλο βαθμό έννοιες υποκειμενικές.  Θα πρέπει όμως να εξετάσεις τι έχεις μάθει ήδη από την οικογένειά σου όταν ήσουν παιδί για το τι είναι επιτυχία και το τι αποτυχία.  Επίσης, χρειάζεται να αναρωτηθείς το εξής: αν κάποιος άλλος έβλεπε την κατάστασή σου πώς θα την έκρινε;  Ή αν ένας αγαπημένος σου άνθρωπος βρισκόταν στην ίδια θέση με εσένα, εσύ πώς θα τον έκρινες;  
5. Βάλε μια δόση ομορφιάς στη ζωή σου
Όταν αναμυρηκάζεις αποτυχίες, λάθη και ατυχίες, το μόνο που καταφέρνεις είναι να κολλάς στον αρνητισμό σου και να μην κάνεις κανένα βήμα μπροστά.  Είναι σημαντικό λοιπόν να καταφέρεις να βάλεις στην άκρη τις αρνητικές σκέψεις και να βάλεις μια δόση ομορφιάς στη ζωή σου, κάνοντας όμορφα πράγματα που δίνουν νόημα και χαρά.  Έτσι, βρες δραστηριότητες και χόμπι που σε γεμίζουν και ξεκίνα να αφιερώνεις χρόνο σε αυτά.  Καθώς θα νιώθεις πιο όμορφα θα έχεις την αίσθηση ότι προσπαθείς και πετυχαίνεις, οπότε μπορείς εύκολα να μεταφέρεις αυτά τα θετικά συναισθήματα και σε άλλες εκφάνσεις της ζωής σου.
6. Μάθε να προσφέρεις εθελοντικά και να κάνεις μικρές καλές πράξεις
Κάνοντας μια καλή πράξη έρχεσαι σε επαφή με την καλοσύνη που έχεις μέσα σου, βγάζεις προς τα έξω τον καλό σου εαυτό, νιώθεις τη δύναμή σου και ωφελώντας κάποιο άλλο άτομο βλέπεις ότι έχεις τη δύναμη να κάνεις τη διαφορά στη ζωή κάποιου άλλου.  Γιατί όχι και στη δική σου ζωή;
7. Πρόσεξε την ‘τροφή’ που δίνεις στο μυαλό σου
Ο εγκέφαλος τρέφεται με αυτά που τον ταίζουμε: σκέψεις, ερεθίσματα, ταινίας, βιντεάκια, τραγούδια, βιβλία….  Δώσε θετική, δυναμωτική τροφή στο μυαλό σου: σταμάτα τις πολλές αρνητικές σκέψεις, κλείσε τις ειδήσεις στην τηλεόραση και προγραμμάτισε να βλέπεις ωραίες ταινίες, πολλές κωμωδίες, και να αποφεύγεις τα καταθλιπτικά ερεθίσματα όταν δεν είσαι στα καλύτερά σου. Αναζήτησε άρθρα και βίντεο αυτοβελτίωσης σαν αυτό που διαβάζεις τώρα!
8. Επένδυσε στις ποιοτικές φιλίες
Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του πανεπιστημίου Harvard, το κλειδί της επιτυχίας δε βρίσκεται ούτε στα λεφτά, ούτε στις επιτυχίες, αλλά στις φιλίες.  Τηλεφώνησε στους αγαπητούς φίλους με του οποίους χάθηκες και επανασυνδεθείτε, θυμήσου αγαπημένα σου συγγενικά πρόσωπα και δώσε χρόνο και συναίσθημα στις ποιοτικές σχέσεις.
9. Ποια είναι τα καλά και τα θετικά στη ζωή σου σήμερα;
Ένας πολύ καλός τρόπος για να βάλεις την κατάστασή σου στο σωστό πλαίσιο αναφοράς,     - πέρα από την αποτυχία ή την απόρριψη ή το πρόβλημα που σε βασανίζει- είναι να καταγράψεις τα όσα θετικά και καλά υπάρχουν τώρα στη ζωή σου, όσο μικρά και αν είναι.
10. Η τέχνη της νοητικής χαλάρωσης
Μία ιδιαίτερα βοηθητική πρακτική είναι να μάθεις να χαλαρώνεις το νου σου από σκέψεις και ερεθίσματα.  Ακόμα και λίγα λεπτά καθημερινής νοερής σιγής είναι πολύ σημαντικά για να ‘γεμίσεις μπαταρίες’.  Για να το πετύχεις μπορείς να αφοσιωθείς στο να λες μια αγαπημένη σου προσευχή με αφοσίωση, χωρίς να σκέφτεσαι ταυτόχρονα κάτι άλλο, να επικεντρωθείς στην αναπνοή σου ή σε μία εικόνα ή σε έναν ήχο.  Η πρακτική αυτή είναι διαλογισμός, που θα σε βοηθήσει να καταλαγιάσουν οι έντονες σκέψεις στο νου σου, να μετριαστούν τα αρνητικά συναισθήματα και να βρεις εσωτερική γαλήνη και αρμονία.
11. Αναδιοργάνωσε το χώρο σου
Ο χώρος στον οποίο ζούμε είναι πολύ σημαντικός για την ηρεμία και τη χαρά που αισθανόμαστε.  Καταρχήν, ξεκίνα τακτοποιώντας τα συρτάρια και τις ντουλάπες σου: η δραστηριότητα αυτή, τεκμηριωμένα, βοηθάει στο να νιώσεις πολύ καλύτερα και να αποκαταστήσεις το αίσθημα της ισορροπίας.  Επίσης, μπορείς να διακοσμήσεις διαφορετικά τον χώρο του σπιτιού ή της εργασίας σου, ή το χώρο όπου περνάς μεγάλο μέρος της ημέρας σου.  Φρόντισε να περιβάλλεις τον εαυτό σου με όμορφα αντικείμενα, με πράγματα που σε εμπνέουν, με λουλούδια και φυτά.
12. Μάθε να χαμογελάς συχνότερα
Όταν χαμογελάμε, ακόμα και αν δεν το αισθανόμαστε πραγματικά, η μυική κίνηση των χειλιών στέλνει ένα θετικό σήμα στον εγκέφαλο και αρχίζει η έκκριση των ορμονών της ευτυχίας και έτσι, τελικά, νιώθουμε καλύτερα!

ΜΠΑΛΝΤΡ... Ο Ηττημένος θεός

Ο Μπάλντρ ή Μπάλντερ είναι θεός βορείων λαών. Μέσα σ’ένα σύμπαν βίας, πολέμου, γιγάντων και τεράτων, η δική του μορφή αναδύεται σαν ένα γλυκό και εράσμιο φως, σαν ένα μήνυμα δικαιοσύνης και γενναιοδωρίας απέναντι στην αρπακτικότητα και τη βαναυσότητα των άλλων θεών. Είναι γιός του Οντίν και της Φρίγκα, της μεγάλης σκανδιναβικής θεάς.

Στο έργο του «Έδα» ο Σνόρι Στέρλεσον τον περιγράφει σαν ένα θεό, το κάλλος του οποίου και η αταραξία του επιβάλλονται σε όλους τους άλλους.

Η ζωή του Μπάλντρ κυλούσε ήσυχα και χαρούμενα, μέσα στην αγνότητα και την ειρήνη, ώσπου μια νύχτα είδε έναν εφιάλτη που τον γέμισε δέος. Σηκώθηκε και πήγε να βρει την μητέρα του, τη Φρίγκα, για να μοιραστεί μαζί της την αγωνία που τον είχε κυριεύσει. Εκείνη πήρε την απόφαση να τον κάνει άτρωτο.

Για να το πετύχει έβαλε όλους τους θεούς, όλα τα έμβια όντα κι όλα τα πράγματα να ορκιστούν ότι δεν θα βλάψουν ποτέ τον γιό της, τον Μπάλντρ. Έτσι και έγινε.

Όμως, ένας θεός δεν χάρηκε καθόλου με το πλεονέκτημα που απέκτησε ο Μπάλντρ. Ήταν ο μοχθηρός και πανούργος Λόκι. Όπως ο Σετ ζήλεψε τον Όσιρι για τα προνόμιά του, έτσι και ο Λόκι έγινε έξαλος με την προσοχή και τη συμπάθεια όλων των θεών στο πρόσωπο του Μπάλντρ.

Πήρε την απόφαση να διεξάγει μια έρευνα μεταξύ όλων των εμβίων και όλων των πραγμάτων, ρωτώντας τεχνηέντως και τη Φρίγκα. Εκείνη, χωρίς να υποψιαστεί τις προθέσεις του, ομολόγησε ότι μόνο ένα φυτό δεν είχε δώσει τον περίφημο όρκο.

Ήταν ένα νεαρό βλαστάρι του δάσους που μεγάλωνε στα ανατολικά της Βαλχάλα και το όνομά του ήταν Μίστιλτέϊν- ένα βλαστάρι γκί. Η Φρίγκα είπε στον Λόκι ότι της φάνηκε τόσο μικρό που δεν τού ζήτησε να ορκιστεί...

Ο Λόκι αντελήφθηκε αμέσως ότι αυτό το μικρό φυτό θα ήταν το αδύνατο σημείο του Μπάλντρ.

Πήγε, το βρήκε, έκοψε ένα κλαδάκι και το έδωσε στον Χόντ, τον τυφλό γιο του Οντίν, ο οποίος, ανυποψίαστος όπως ήταν χτύπησε μ’ αυτό τον Μπάλντρ. Και ο Μπάλντρ έπεσε μονομιάς νεκρός από αυτό το μικρό χτύπημα.

Οι θεοί ήταν απαρηγόρητοι. Ο καλύτερος όλων τους κειτόταν νεκρός. Χωρίς να μπορούν να κάνουν κάτι, αποφάσισαν να τον ενταφιάσουν. Τον μετέφεραν στην ακροθαλασσιά, τον έβαλαν πάνω σ’ ένα πλοιάριο, πάνω στο οποίο θα γινόταν η νεκρική πυρά, αλλά όλη η φύση ήταν τόσο λυπημένη που αρνιόταν να θάψει τον αγαπημένο θεό της. Ακόμη και το πλοιάριο αρνήθηκε να ανοιχτεί στη θάλασσα.

Οι θεοί έκαναν έκκληση σε μια Γίγαντα που κατέφτασε «καβάλα σ’ έναν λύκο με οχιές για χαλινάρια». Φυσικά, η Φρίγκα ήταν απαρηγότητη, αδυνατώντας να αποδεχτεί την απώλεια του καλύτερου γιού της. Στην απελπισία της υποσχέθηκε την εύνοιά της σε όποιον τολμούσε να επισκεφθεί τη θεά Χελ, τη βασίλισσα του Κάτω Κόσμου, και να την ικετέψει να επαναφέρει τον Μπάντρ στο φως, στη ζωή.

Ο θεός Χέρμοντ, ένας από τους γιούς του Οντίν, προσφέρθηκε να το επιχειρήσει και έφυγε αμέσως.

«Κάλπασε εννιά μέρες κι εννιά νύχτες στις βαθιές και σκοτεινές κοιλάδες. Φως δεν αντίκρυσε παρά μόνο αφού έφτασε στον ποταμό Γκγιούλλ και πέρασε τη γέφυρα που ήταν καμωμένη από αστραφτερό χρυσάφι. Μια Βαλκυρία που τη φρουρούσε τού είπε: Κάνεις τόση φασαρία, όση πέντε παρέες νεκρών που πέρασαν από εδώ χθες. Δεν έχεις χρώμα νεκρού. Ποιός είσαι;»

Ο Χέρμοντ εξήγησε την αποστολή του και η Βαλκυρία τού έδειξε το δρόμο. Έφτασε μπροστά σ’ έναν πανύψηλο φράχτη που κύκλωνε ολόγυρα το ανάκτορο της Χελ. Μ’ ένα υπερφυσικό άλμα, το άλογο πέρασε το φράχτη και ο Χέρμοντ μπήκε στο παλάτι της ισχυρής θεάς. Είδε τον Μπάλντρ να κάθεται σε μια τιμητική θέση και, χωρίς να χάσει καιρό, εξέθεσε στην Χελ την αποστολή του.

Η Χελ συμφώνησε να αφήσει τον Μπάλντρ να επιστρέψει στον Πάνω Κόσμο, αν «όλοι οι ζωντανοί τον έκλαιγαν απ’ την καρδιά τους, αν όλοι οι ζωντανοί, μηδενός εξαιρουμένου, τον ζητούσαν».

Έτσι, ο Χέρμοντ γύρισε πίσω και ανακοίνωσε στους θεούς τους όρους της Χελ.

Όλοι οι ζωντανοί έψαλλαν θρήνους κι έκλαψαν για τον θάνατο του Μπάλντρ. Παντού «οι άνθρωποι, τα ζώα, η γη, οι πέτρες, τα δέντρα έκλαψαν για τον Μπάλντρ.Τα μέταλλα έκαναν το ίδιο και εξακολουθούν να το κάνουν κάθε φορά που περνούν από το κρύο στο ζεστό».

Ωστόσο, υπήρξε πάλι ένα και μόνο πλάσμα που αρνήθηκε να θρηνήσει. Ήταν μια γριά μάγισσα που την έλεγαν Τόκ, η οποία στην πραγματικότητα ήταν ο Λόκι μεταμορφωμένος.

Εξ αιτίας αυτού τού πλάσματος, ο Μπάλντρ θα έμενε για πάντα στον Κάτω Κόσμο. Εν πάσει περιπτώσει, μέχρι να έρθει κάποια μέρα που θα καταφέρει να ανέβει στον Επάνω Κόσμο μετά το Λυκόφως των θεών, όταν η αναγεννημένη γη θα αναδυθεί και πάλι, νέα και γόνιμη, από τον ωκεανό στα βάθη του οποίου όλα γίνονται και ξεγίνονται εσαεί.

Έρευνα: Η τηλεόραση μας πείθει πως το αδύνατο γυναικείο σώμα είναι το ιδανικό

Η αντίληψή μας σχετικά με τον ιδανικό τύπο σώματος επηρεάζεται από το κατά πόσο παρακολουθούμε τηλεόραση, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα. 

Πιο συγκεκριμένα, ερευνητές από το πανεπιστήμιο του Newcastle αποκάλυψαν πως όσο περισσότερο παρακολουθεί τηλεοπτικά προγράμματα κάποιος, τόσο περισσότερο θα τείνει να προτιμά το πρότυπο του αδύνατου γυναικείου σώματος.

Οι επιστήμονες κατέληξαν στο παραπάνω πόρισμα, δουλεύοντας με κατοίκους χωριών της Νικαράγουα, οι οποίοι είχαν περιορισμένη πρόσβαση στα μέσα ενημέρωσης. Το πείραμα εστίασε στο κατά πόσο άλλαξε η αντίληψη των συμμετεχόντων περί ιδανικού σώματος μετά από την προβολή πληθώρας τηλεοπτικών προγραμμάτων.

Πιο αναλυτικά, οι συμμετέχοντες στο πείραμα χωρίστηκαν σε ομάδες, στις οποίες άλλαζε η ποσότητα προβολής τηλεοπτικών προγραμμάτων. Μετά το πέρας της πρώτης φάσης του πειράματος, αποδείχθηκε πως η ομάδα που παρακολουθούσε περισσότερη ώρα τηλεόραση προτίμησε το πολύ αδύνατο πρότυπο γυναικείου σώματος, σε σχέση με τις υπόλοιπες ομάδες.

O συν-επικεφαλής της έρευνας, Dr Martin Tovee, σχολίασε αναφορικά με τα αποτελέσματα, πως: «Η έρευνά μας δείχνει πως η τηλεόραση επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το πρότυπο του ιδανικού γυναικείου σώματος. Η Νικαράγουα αποτέλεσε μια μοναδική ευκαιρία για να μελετήσουμε πως τα ΜΜΕ επηρεάζουν τον άνθρωπο. Συνολικά, τα ευρήματα μας δείχνουν πως η τηλεόραση είναι σε μεγάλο βαθμό υπεύθυνη όσον αφορά τη δυσαρέσκεια της εικόνας του σώματός μας».

Η εν λόγω μελέτη δημοσιεύτηκε στο «British Journal of Psychology». 

Οι ανυπόμονοι άνθρωποι μπορεί να γερνάνε πιο γρήγορα

Όποιος βιάζεται, όχι μόνο σκοντάφτει, αλλά μάλλον γερνάει και πιο γρήγορα, σύμφωνα με μια νέα έρευνα επιστημόνων από τη Σιγκαπούρη και τις ΗΠΑ. Η μελέτη δείχνει ότι οι ανυπόμονοι άνθρωποι έχουν αυξημένη πιθανότητα να γεράσουν πρόωρα. 
     
Οι ερευνητές, με επικεφαλής τον δρα Σινγκ Ζανγκ του Εθνικού Πανεπιστημίου της Σιγκαπούρης, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό της Εθνικής Ακαδημίας Επιστημών των ΗΠΑ (PNAS), πειραματίσθηκαν με 1.100 φοιτητές.
       
Αρχικά οι εθελοντές έπαιξαν ένα παιγνίδι, από το οποίο αποκαλύφθηκε ποιοι είναι ανυπόμονοι και ποιοί υπομονετικοί. Στη συνέχεια, οι ερευνητές πήραν δείγματα από όλους και μέτρησαν το μήκος των τελομερών. Τα τελομερή είναι οι περιοχές του DNA στις άκρες των χρωμοσωμάτων, οι οποίες το προστατεύουν (όπως οι πλαστικές άκρες στα κορδόνια των παπουτσιών). Όσο περνάνε τα χρόνια, τα τελομερή μικραίνουν, συνεπώς μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως δείκτης γήρανσης.
       
Η έρευνα αποκάλυψε για πρώτη φορά ότι οι πιο ανυπόμονοι είχαν και μικρότερα τελομερή στο σώμα τους. Αυτό δείχνει ότι, κατά κάποιο τρόπο, η ανυπομονησία είναι αποτυπωμένη στον οργανισμό και πιθανώς συσχετίζεται με μικρότερο προσδόκιμο ζωής.
       
Όπως είπαν οι ερευνητές, κατά καιρούς στο παρελθόν η ανυπομονησία έχει σχετισθεί με αυξημένο κίνδυνο για κατάχρηση ουσιών, ψυχικές διαταχαχές, δυσκολίες κοινωνικής προσαρμογής κ.α. Η νέα μελέτη προσθέτει και μια κατ' εξοχήν βιολογική διάσταση.
       
Ο Ζανγκ εκτίμησε πάντως πως «είναι απίθανο υγιείς (ανυπόμονοι) άνθρωποι 20 έως 30 ετών να μπορούν να 'νιώσουν' ότι το μήκος των τελομερών τους είναι μειωμένο και έτσι να γίνονται πιο παρορμητικοί για να προλάβουν να ζήσουν όσο γίνεται περισσότερα πράγματα».
       
Προς το παρόν, οι επιστήμονες δεν γνωρίζουν αν η ανυπομονησία οδηγεί σε μικρότερα τελομερή ή, αντίστροφα, αν τα μικρότερα τελομερή οδηγούν σε ανυπομονησία. Οι ερευνητές σχεδιάζουν ένα δεύτερο πείραμα: να δουν αν ο διαλογισμός που μειώνει το άγχος και την ανυπομονησία, μπορεί να σταθεροποιήσει ή και να αυξήσει το μήκος των τελομερών στους ανυπόμονους ανθρώπους.
       
Μια προηγούμενη σουηδική έρευνα, από το ιατρικό Ινστιτούτο Καρολίνσκα του Πανεπιστημίου της Στοκχόλμης το 2014, είχε διαπιστώσει ότι η άσκηση και η ορθοστασία αυξάνουν το μήκος των τελομερών και, έτσι, πιθανώς επιβραδύνουν τη διαδικασία γήρανσης.
       
Αυτή τη στιγμή βρίσκονται σε εξέλιξη σε όλο τον κόσμο περίπου 200 κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους, με στόχο να βρεθούν τρόποι «φρεναρίσματος» της γήρανσης, μεταξύ άλλων ενθαρρύνοντας τα τελομερή να μεγαλώσουν ξανά.

Στη λεπτή ρύθμιση του αριθμού Q οφείλονται όλοι οι κοσμικοί σχηματισμοί

<Νεαροί γαλαξίες 12 δισεκατομμύρια έτη φωτός μακριά μας
 
Τα σπέρματα όλων των κοσμικών σχηματισμών – άστρα, γαλαξίες και σμήνη γαλαξιών — ήταν όλα εντυπωμένα στη Μεγάλη Έκρηξη. Ο ιστός ή η δομή του Κόσμου μας εξαρτάται από έναν σπουδαίο αριθμό, τον Q, που παριστάνει το λόγο δύο θεμελιωδών ενεργειών και έχει τιμή 1/100.000 περίπου. Αν το Q ήταν μικρότερο, τότε το Σύμπαν θα παρέμενε αδρανές και χωρίς δομή. Εάν ήταν πολύ μεγαλύτερο, τότε το Σύμπαν θα γινόταν ένας ταραχώδης τόπος, στον οποίο δεν θα μπορούσαν να επιβιώσουν άστρα και ηλιακά συστήματα, αλλά θα κυριαρχούσαν τεράστιες μαύρες τρύπες.
Τα νέφη του αερίου και της σκόνης μέσα στους γαλαξίες έχουν ανακατευτεί και ανακυκλωθεί τόσο πολύ που δεν διατηρούν καμιά «ανάμνηση» της προέλευσης τους. O σχηματισμός άστρων, λοιπόν, είναι ανεπηρέαστος από το ευρύτερο Σύμπαν. Όμως ο σχηματισμός των γαλαξιών συνιστά μια λιγότερο «ευθύγραμμη» διαδικασία από την αντίστοιχη των άστρων. H προέλευση των γαλαξιών ανάγεται στο πρώιμο Σύμπαν: σχηματίζονται με βάση τη «γενετική» τους αλλά και το περιβάλλον τους.
Εάν το Σύμπαν μας είχε ξεκινήσει ως απόλυτα λείο και ομοιόμορφο, θα παρέμενε έτσι καθ’ όλη τη διάρκεια διαστολής του. Μετά από 10 δισεκατομμύρια χρόνια, θα περιείχε αραιά κατανεμημένη σκοτεινή ύλη, καθώς και αέριο υδρογόνο και ήλιο αραιωμένα σε τέτοιο βαθμό ώστε να υπάρχει λιγότερο από 1 άτομο ανά κυβικό μέτρο. Θα ήταν ψυχρό και πληκτικό: δεν θα σχηματίζονταν γαλαξίες, επομένως ούτε άστρα, δεν θα υπήρχε ο περιοδικός πίνακας των στοιχείων, ούτε πολυπλοκότητα, και βέβαια ούτε άνθρωποι.
Αλλά ακόμη και οι πιο μικρές ανομοιογένειες στις πρώιμες φάσεις του Σύμπαντος μπορεί να υπήρξαν καθοριστικές, αφού οι διαφορές πυκνότητας ενισχύονται κατά τη διαστολή. Κάθε τμήμα του Σύμπαντος που είναι λίγο πυκνότερο από τον μέσο όρο επιβραδύνεται περισσότερο, διότι «υφίσταται» επιπλέον βαρυτική έλξη, η διαστολή του υστερεί όλο και περισσότερο σε σχέση με τα άλλα τμήματα της μέσης πυκνότητας. H βαρύτητα, λοιπόν, ενισχύει ακόμα και τις ελάχιστες διακυμάνσεις σε μια σχεδόν χωρίς χαρακτηριστικά πυρόσφαιρα, αυξάνοντας τη διαφορά στις πυκνότητες έως ότου οι πολύ πυκνές περιοχές να σταματήσουν να διαστέλλονται και να συμπυκνωθούν σε δομές που συγκρατούνται λόγω της βαρύτητας.
Οι πιο σημαντικοί σχηματισμοί στον Κόσμο — άστρα, γαλαξίες και σμήνη γαλαξιών — διατηρούν τη συνοχή τους εξαιτίας της βαρύτητας. Μπορούμε να εκφράσουμε το πόσο ισχυρά συνδέονται τα συστατικά τους με έναν αριθμό, τον Q, που έχει μια τιμή περίπου ≈ 10-5 .
Τι εκφράζει λοιπόν το Q : Είναι το πηλίκο της ενέργειας που απαιτείται για να διαλυθεί και να διασκορπιστεί ο σχηματισμός πχ το σμήνος των γαλαξιών, μία από τις μεγαλύτερες γνωστές δομές στο σύμπαν, ως προς την ισοδύναμη ενέργεια της μάζας ηρεμίας m της εν λόγω δομής. Δηλαδή την ενέργεια που προκύπτει από τον πολλαπλασιασμό της μάζας του σμήνους των γαλαξιών επί το τετράγωνο της ταχύτητας του φωτός, ή Ε=mc2.  Πρόκειται λοιπόν για έναν καθαρό αριθμό — το λόγο δύο ενεργειών —, και έχει τιμή περίπου 1/100.000
Το γεγονός ότι ο αριθμός Q έχει τόσο μικρή τιμή (της τάξεως του 10-5 ) σημαίνει ότι η βαρύτητα είναι στην πραγματικότητα αρκετά ασθενής στους γαλαξίες και στα σμήνη γαλαξιών. Έτσι, η θεωρία του Νεύτωνα θεωρείται επαρκής για να περιγράψει πώς κινούνται τα άστρα μέσα στους γαλαξίες, και πώς ένας γαλαξίας ακολουθεί την τροχιά του υπό την παρουσία όλων των άλλων γαλαξιών αλλά και της σκοτεινής ύλης μέσα στο σμήνος των γαλαξιών. Η μικρή τιμή Q σημαίνει επίσης ότι μπορούμε να θεωρήσουμε το Σύμπαν μας ως προσεγγιστικά ομογενές, όπως ακριβώς θα θεωρούσαμε ότι μια υδρόγειος σφαίρα είναι λεία και σφαιρική εάν οι διακυμάνσεις στην επιφάνεια της έφταναν μόλις το 1/100.000 της ακτίνας της (που ισοδυναμεί με 60 μέτρα για υδρόγειο σφαίρα με τις διαστάσεις της Γης).
Οι διακυμάνσεις αυτές θα πρέπει να αποτυπώθηκαν σε πολύ πρώιμο στάδιο, πριν ακόμη το Σύμπαν «γνωρίσει» γαλαξίες ή σμήνη, και πριν ακόμη υπάρξει κάτι το ιδιαίτερο σχετικά με αυτά τα μεγέθη (ή σχετικά με οποιεσδήποτε διαστάσεις που φαίνονται σημαντικές στο σημερινό Σύμπαν). H πιο απλή υπόθεση θα μπορούσε να είναι ότι τίποτε στο πρώιμο Σύμπαν δεν έδειχνε προτίμηση για κάποιο μέγεθος έναντι ενός άλλου, οπότε οι διακυμάνσεις υπήρξαν ίδιες σε κάθε κλίμακα. O βαθμός της αρχικής «τραχύτητας» κατά κάποιον τρόπο καθιερώθηκε όταν ολόκληρο το Σύμπαν ήταν μικροσκοπικό σε μέγεθος (το Κεφάλαιο 9 ασχολείται με το πώς συνέβη αυτό). O αριθμός Q είναι καθοριστικός για την «υφή» της δομής του Σύμπαντος· αυτή θα διέφερε πολύ εάν η τιμή τού Q ήταν πολύ μεγαλύτερη ή πολύ μικρότερη.

Διακυμάνσεις στη Μικροκυματική Ακτινοβολία Υποβάθρου

H μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου, το λυκόφως της Μεγάλης Έκρηξης, αποτελεί άμεσο μήνυμα από μια εποχή κατά την οποία οι γαλαξίες βρίσκονταν σε «εμβρυϊκή» κατάσταση. Οι περιοχές με σχετικά μεγαλύτερη πυκνότητα, οι οποίες διαστέλλονταν πιο αργά από τον μέσο όρο, ήταν προορισμένες να γίνουν γαλαξίες ή σμήνη γαλαξιών. Άλλες περιοχές, λιγότερο πυκνές από τον μέσο όρο προορίζονταν να γίνουν τα κενά ανάμεσα στους γαλαξίες ή στα σμήνη.
H θερμοκρασία υποβάθρου, λοιπόν, θα πρέπει να διατηρεί αποτυπωμένες επάνω της αυτές τις διακυμάνσεις. H αναμενόμενη συνέπεια θα πρέπει να είναι της τάξεως του 1 μέρους στα 100.000 — ή περίπου ίδια με τον αριθμό Q.
Ένας αναμφισβήτητος θρίαμβος της κοσμολογίας στη δεκαετία του 1990 και του 2000 υπήρξε η χαρτογράφηση αυτών των πρόδρομων της κοσμικής δομής. H μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου θεωρείται περίπου εκατό φορές ασθενέστερη από την ακτινοβολία που εκπέμπει η Γη (της οποίας η θερμοκρασία ανέρχεται περίπου στους 300 βαθμούς πάνω από το απόλυτο μηδέν). Μάλιστα, αποτελεί τρομακτική τεχνολογική πρόκληση το να μπορέσουμε να μετρήσουμε θερμοκρασιακές διαφορές κατά εκατό χιλιάδες φορές μικρότερες ή και εκατομμύρια ακόμα.
Πρώτος ο δορυφόρος COBE, που εκτοξεύθηκε το 1990 από τη NASA, επαλήθευσε με εξαιρετική ακρίβεια το ότι η κοσμική ακτινοβολία μικροκυμάτων έχει φάσμα «μέλανος σώματος». Επίσης, μετέφερε το πρώτο όργανο το οποίο ήταν αρκετά ευαίσθητο να διακρίνει ότι η ακτινοβολία από κάποιες κατευθύνσεις είναι θερμότερη σε σχέση με την ακτινοβολία από άλλες. Σάρωσε ολόκληρο τον ουρανό και μέτρησε τη θερμοκρασία με τέτοια ακρίβεια ώστε μπόρεσε να χαρτογραφήσει τις ανομοιομορφίες. Ακολούθησε ο δορυφόρος Wilkinson MAP στη δεκαετία του 2000 που ξεχώρισε σημεία στον ουρανό με ακόμα μεγαλύτερη ακρίβεια.
Γιατί ενδιαφερόμαστε για την μικροκυματική ακτινοβολία υποβάθρου; γιατί περιέχει πολλές πληροφορίες για το πολύ πρώιμο Σύμπαν. Και μέσω αυτού θα μπορέσουμε, για παράδειγμα, να μετρήσουμε κι άλλους σπουδαίους αριθμούς που ενδιαφέρουν τους κοσμολόγους: το Ω (την ποσότητα της ύλης που περιέχεται στο Σύμπαν μας —γαλαξίες, διάχυτο αέριο και «σκοτεινή ύλη»), το λ (η κοσμική «αντιβαρύτητα» που καθορίζει την διαστολή του Σύμπαντος μας), όπως επίσης και το Q (η αιτία των κοσμικών σχηματισμών).
H εύρεση των ανομοιομορφιών στη θερμοκρασία του υποβάθρου, της τάξεως του 1 μέρους στα 100.000, στην πραγματικότητα προκάλεσε μάλλον ανακούφιση παρά έκπληξη. Εάν η ακτινοβολία υποβάθρου υποδήλωνε ένα ακόμη περισσότερο λείο πρώιμο Σύμπαν, τότε τα σμήνη και τα υπερσμήνη των γαλαξιών θα αποτελούσαν σήμερα γρίφο: θα χρειαζόταν μια επιπλέον δύναμη, εκτός από τη βαρύτητα, η οποία θα μπορούσε να αυξήσει τις διαφορές πυκνότητας ακόμη πιο γρήγορα.
Το γεγονός όμως ότι ο αριθμός Q είναι μόλις 1/100.000 αποτελεί πράγματι το πιο αξιοσημείωτο χαρακτηριστικό του Σύμπαντος μας. Εάν κανείς εύρισκε μια πέτρα σφαιρική με ακρίβεια 1 προς 100.000, θα αναρωτιόταν ενδεχομένως τι προκάλεσε αυτές τις μικρές ανωμαλίες, περισσότερο όμως θα τον απασχολούσε η συνολική λειότητα. H έννοια του «πληθωρισμού», η οποία περιγράφει πώς το σύμπαν έπαθε μια ταχύτατη διαστολή στις πρώτες του στιγμές, είναι η καλύτερη θεωρία που διαθέτουμε πάνω στο θέμα, και οι διακυμάνσεις της θερμοκρασίας προσφέρουν τη δυνατότητα ελέγχου των ιδεών αυτών.

Η δημιουργία των δομών

H άποψη που έχουμε σχηματίσει για την ανάδυση της κοσμικής δομής στηρίζεται — όπως και η θεωρία του Δαρβίνου για τη βιολογική εξέλιξη — σε ένα συναρπαστικό γενικό πλαίσιο. Όπως και με το δαρβινισμό, παραμένει μυστήριο το πώς ξεκίνησε η όλη διαδικασία, ο τρόπος με τον οποίο καθορίζεται ο αριθμός Q (ίσως υπό μορφή μικροσκοπικών διακυμάνσεων στο πολύ πρώιμο Σύμπαν) συνιστά ακόμη ένα πρόβλημα, όπως ακριβώς και η προέλευση των πρώτων οργανισμών στη Γη. Ωστόσο, η κοσμολογία αποδεικνύεται απλούστερη στο εξής: από τη στιγμή που καθορίζεται το σημείο εκκίνησης, το Big Bang, το αποτέλεσμα θεωρείται, σε γενικές γραμμές, προβλέψιμο. Όλα τα μεγάλα τμήματα του Σύμπαντος που ξεκινούν με τον ίδιο τρόπο, καταλήγουν στατιστικώς όμοια. Αντίθετα, η γενική πορεία της βιολογικής εξέλιξης επηρεάζεται από αστάθμητους παράγοντες —κλιματολογικές μεταβολές, συγκρούσεις με αστεροειδείς, επιδημίες, κ.λπ. —, έτσι ώστε, εάν «ξαναπαιζόταν» η ιστορία της Γης, μπορεί να καταλήγαμε με μια αρκετά διαφορετική βιόσφαιρα.
Για το λόγο αυτό καθίστανται πολύ σημαντικές οι προσομοιώσεις μέσω υπολογιστή του σχηματισμού των κοσμικών δομών. Οι γαλαξίες και τα σμήνη γαλαξιών είναι αποτέλεσμα της δράσης της βαρύτητας πάνω σε αρχικές ανομοιογένειες. Δεν επιχειρούμε να εξηγήσουμε την όλη διαδικασία λεπτομερειακά αλλά με τη στατιστική έννοια.
Το σημείο εκκίνησης είναι ένα διαστελλόμενο σύμπαν, το οποίο περιγράφεται από τους τρεις αριθμούς Ω, λ και Q. Το αποτέλεσμα εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από αυτούς τους τρεις αριθμούς-κλειδιά, οι οποίοι αποτυπώθηκαν (δεν γνωρίζουμε με ακρίβεια πώς) στο πολύ πρώιμο Σύμπαν.

Η ρύθμιση του αριθμού Q

O σχηματισμός γαλαξιών, σμηνών και υπερσμηνών γαλαξιών προϋποθέτει προφανώς την ύπαρξη αρκετής σκοτεινής ύλης και αρκετής βαρυονικής ύλης. H τιμή τού Ω δεν πρέπει να είναι πολύ μικρή: σε ένα σύμπαν που θα περιείχε μόνο ακτινοβολία και ελάχιστα άλλα πράγματα, η βαρύτητα δεν θα μπορούσε ποτέ να κυριαρχήσει. Ούτε ο αριθμός λ δεν πρέπει να έχει μεγάλη τιμή, επειδή η κοσμική άπωση θα υπερνικήσει τη βαρύτητα πριν σχηματιστούν γαλαξίες. Θα πρέπει, επίσης, να υπάρχουν αρκετά από τα συνήθη άτομα, αρχικά σε διάχυτη αέρια μορφή, για να δημιουργήσουν όλα τα άστρα σε όλους του γαλαξίες. Είδαμε, όμως, ότι χρειάζεται και κάτι ακόμη: αρχικές ανομοιογένειες, οι οποίες θα λειτουργήσουν ως «σπέρματα» της ανάπτυξης των διαφόρων δομών. O αριθμός Q μετρά το πλάτος αυτών των ανομοιογενειών, ή διακυμάνσεων. Δεν έχουμε κατανοήσει ακόμη γιατί το Q ισούται περίπου με 10-5 . H τιμή αυτή όμως έχει καθοριστική σημασία: εάν ήταν πολύ μεγαλύτερη ή πολύ μικρότερη, το Σύμπαν θα αποκτούσε διαφορετική «υφή», λιγότερο κατάλληλη για την ανάδυση ζωής.
Εάν η τιμή τού Q ήταν μικρότερη από 10-5 αλλά οι υπόλοιποι κοσμικοί αριθμοί παρέμεναν αμετάβλητοι, θα απαιτούνταν περισσότερος χρόνος για να σχηματιστούν συμπυκνώσεις σκοτεινής ύλης, και, αυτές όμως θα ήταν μικρότερης έκτασης και όχι πολύ ισχυρά συνδεδεμένες. Οι γαλαξίες που θα προέκυπταν θα έμοιαζαν με «αναιμικές» δομές, στο εσωτερικό των οποίων ο σχηματισμός άστρων θα συνιστούσε μια αργή και μη αποδοτική διαδικασία. Το «κατεργασμένο» υλικό θα εκσφενδονιζόταν εκτός του γαλαξία αντί να ανακυκλώνεται σε νέα άστρα τα οποία θα μπορούσαν να σχηματίσουν πλανητικά συστήματα.
Εάν η τιμή τού Q ήταν μικρότερη από 10-6, το αέριο δεν θα μπορούσε ποτέ να συμπυκνωθεί σε δομές συγκροτούμενες από τη βαρύτητα, και ένα τέτοιο σύμπαν θα παρέμενε για πάντα σκοτεινό και χωρίς χαρακτηριστικά, ακόμη κι αν το αρχικό «μείγμα» ατόμων, σκοτεινής ύλης και ακτινοβολίας ήταν το ίδιο με το δικό μας.
Από την άλλη πλευρά, ένα σύμπαν στο οποίο ο αριθμός Q θα ήταν σημαντικά μεγαλύτερος από 10-5 — και όπου οι αρχικές μικρές διακυμάνσεις θα είχαν αντικατασταθεί από «τεράστια κύματα» — θα καταντούσε τυρβώδης και βίαιος τόπος.
Περιοχές πολύ μεγαλύτερες από τους γαλαξίες θα συμπυκνώνονταν κατά τις πρώτες κιόλας στιγμές του. Οι περιοχές αυτές δεν θα διασπόνταν σε άστρα, αλλά θα κατέρρεαν σε τεράστιες μαύρες τρύπες, καθεμιά πολύ βαρύτερη από ολόκληρα σμήνη γαλαξιών στο Σύμπαν μας. Το αέριο που θα απέμενε θα γινόταν τόσο θερμό που θα εξέπεμπε ακτίνες X και γ μεγάλης έντασης. Οι γαλαξίες (αν κατάφερναν να σχηματιστούν) θα συνδέονταν πολύ πιο ισχυρά από r τους γαλαξίες του Σύμπαντος μας. Τα άστρα θα συνωστίζονταν «ασφυκτικά» και συχνά θα συγκρούονταν μεταξύ τους, καθιστώντας αδύνατο το σχηματισμό ευσταθών πλανητικών συστημάτων. (Για παρόμοιους λόγους δεν μπορούν να υπάρξουν ηλιακά συστήματα πολύ κοντά στο κέντρο του Γαλαξία μας, όπου τα άστρα βρίσκονται σε πολύ πιο κοντινές αποστάσεις απ’ ό,τι στην εξωτερική περιοχή όπου υπάρχει και το δικό μας ηλιακό σύστημα.)
Παρεμπιπτόντως, το γεγονός ότι ο αριθμός Q ισούται με 1/100.000 καθιστά το Σύμπαν μας πολύ πιο εύκολα κατανοητό στους κοσμολόγους από ό,τι εάν είχε μεγαλύτερη τιμή. Μικρή τιμή τού Q εγγυάται ότι όλες οι δομές είναι μικρές σε σχέση με τον ορίζοντα, και έτσι το παρατηρησιακό πεδίο μας είναι επαρκώς μεγάλο για να περιέχει πολλά ανεξάρτητα τμήματα, το καθένα αρκετής έκτασης ώστε να αποτελεί ικανοποιητικό δείγμα. Εάν η τιμή τού Q ήταν πολύ μεγαλύτερη, τα υπερσμήνη θα ομαδοποιούνταν σε τεράστιες δομές που θα έφταναν το μέγεθος του ορίζοντα (αντί να περιορίζονται, όπως στην περίπτωση του δικού μας Σύμπαντος, στο 1% αυτής της κλίμακας). Στη συγκεκριμένη περίπτωση, δεν θα είχε νόημα να μιλάμε για «μέσες» τιμές και ιδιότητες του παρατηρήσιμου Σύμπαντος μας, και δεν θα μπορούσαμε καν να ορίσουμε αριθμούς όπως το Ω.
H μικρή τιμή τού Q, χωρίς την οποία η κοσμολογία δεν θα είχε προοδεύσει, μέχρι πρόσφατα θεωρούνταν ευτυχές γεγονός. Μόλις τώρα αρχίζουμε να αντιλαμβανόμαστε ότι δεν πρόκειται για κάτι που υπηρετεί την άνεση των κοσμολόγων, αλλά ότι η ίδια η ζωή δεν θα μπορούσε να έχει εξελιχθεί εάν το Σύμπαν μας δεν διέθετε αυτό το απλουστευτικό χαρακτηριστικό.

Ασυνήθιστος “διπλός” αστερίας στο βυθό!

Ανήκει στο γένος Iconaster longimanus και πρόκειται για έναν “διπλό” αστερία, που ζει στα νερά του δυτικού Ειρηνικού και του Ινδικού Ωκεανού και το όνομα του γένους (Iconaster) προέρχεται από την ελληνική λέξη “Εικόνα”, δηλαδή είδωλο.

Η ονομασία του αναφέρεται στη μορφή της επιφάνειάς του που περιλαμβάνει μια δεύτερη μορφή αστεριού πάνω στον σκελετό. Στο βυθό συναντάμε πολλά διαφορετικά είδη του εν λόγω αστερία, με ποικίλα μεγέθη στο μοτίβο του δεύτερου αστεριού στο σώμα τους αλλά και σε διάφορες αποχρώσεις.


Οικονομικά Αγράμματοι

Είναι Οικονομικά Ελεύθερος ο Πλούσιος;
Αυτός που έχει πολλά χρήματα είναι οικονομικά ελεύθερος; Είναι Πλούσιος; Ο Πλούτος έχει σχέση μόνο με τα χρήματα και αν όχι τότε ποιός είναι Πλούσιος; Αυτό που χρειάζεται να συνειδητοποιήσεις, άμεσα, πριν κατέβεις στην πλατεία και το παίξεις αγανακτισμένος-σχιζοφρενής, είναι το ότι, το Χρήμα και ο Πλούτος δεν είναι επικίνδυνο, απαγορευμένο ή καταστροφικό. Η αμάθεια, η απροετοίμαστη δράση, ο ανεκπαίδευτος ψυχισμός, η μη χρήση του Νου, είναι επικίνδυνη και καταστροφική. Αντί λοιπόν να κάτσεις να μάθεις, να εκπαιδευτείς, να αποκτήσεις οικονομική παιδεία, προτιμάς την πλατεία και τον χαβαλέ. Αλλά, το παιχνίδι δεν παίζεται έτσι, αν θέλεις να έχεις κάποια πιθανότητα να κερδίσεις, ειδικά όταν παίζεις με βιρτουόζους, που δεν χρειάζεται καν να κλέψουν για να κερδίσουν.

* Πλοῦτος: Παρὰ τὸ πολὺς, καὶ τὸ τῶ, τὸ λαμβάνω καὶ δέχομαι, πολύουτος· καὶ συγκοπῇ, πλοῦτος· καὶ Πλούτων λέγεται ὁ ᾅδης, ἀπὸ τοῦ τοὺς ἀποθανόντας μηδενὸς δεῖσθαι, ὡς οἱ πλούσιοι· ἢ ὅτι ἐκ τῆς γῆς ὁ πλοῦτος εὑρίσκεται τοῖς ἀνθρώποις· ὅθεν καὶ Ἡσίοδος, Δημήτηρ μὲν Πλοῦτον ἐγείνατο.
Στη Θεογονία του Ησιόδου ο Πλούτος, έχει γεννηθεί στην Κρήτη, αναφέρεται ως γιος της θεάς Δήμητρας και του Ιασίωνα. Ο Πλούτος εμφανίζεται στην ακολουθία της Δήμητρας ή της Περσεφόνης. Απεικονίζεται με τα χαρακτηριστικά ενός νέου άνδρα, ο οποίος κρατά κάποτε το «Κέρας της Αμαλθείας». Όμως στην ουσία δεν είναι παρά μια άλλη ονομασία του Πλούτωνα/Αδη/Αιδωνέα/Δια όπου ΑΙΔΗΣ μπορούμε να δουμε και Η-ΔΙΑΣ ή Η –ΙΔΑΣ και ο ΑΙΔΩΝΕΑΣ με αναγραμματισμό το ΝΑΩ-ΙΔΕΑΣ δηλαδή Ρέω αναβλύζω Ιδέες, αλλά και ΙΔΑΣ ή ΔΙΑΣ ΕΝ Α Ω δηλαδή η ΙΔΑ ή ο ΔΙΑΣ είναι ένα το Α και το Ω.
* Ἅιδης ὁ καὶ Πλούτων. ἀπὸ τοῦ πάντα τὰ καλὰ εἰδέναι καὶ παρέχειν· μέγας γὰρ σοφιστὴς καὶ εὐεργέτης τῶν παρ’ αὐτῷ (cf. Pl. Cra. 403a, 404b,

Άδης και Πλούτος, είναι οι δύο όψεις του ίδιου νομίσματος.
Επειδή ο χρόνος είναι χρήμα, λένε, αυτοί που πιστεύουν πως ο χρόνος υπάρχει, όσο για το χρήμα ας μπούμε κατευθείαν στην ουσία. Ας δούμε τι είναι Πλούσιος για να μπορέσουμε να γίνουμε αυτό που η λέξη λέει. Ένας από τους ποιο επικρατέστερους ορισμούς του πλούσιου παγκοσμίως είναι ο εξής. Πλούσιος είναι αυτός, που αν σταματήσει να δουλεύει, μπορεί να συνεχίσει να ζει κανονικά, για μεγάλο χρονικό διάστημα, έως και για πάντα. Δες τι αναφέρει το λεξικό στο τέλος του άρθρου. Αν συγκρίνουμε δύο ανθρώπους μεταξύ τους για το ποιος είναι ποιο πλούσιος, τότε λέμε, ότι ποιο πλούσιος είναι αυτός που μπορεί να μην δουλεύει για μεγαλύτερο χρονικό διάστημα και μπορεί να ζει με ανέσεις. Όμως αυτός ο ορισμός δεν ταιριάζει απόλυτα με την λέξη πλούσιος.

Τι σημαίνει η ίδια η λέξη πλούσιος.
Πλούσιος είναι αυτός που έχει πλέον της ουσίας, μένει να δούμε τι είναι η ουσία.
Περιούσιος είναι αυτό περί της ουσίας.
Επιούσιος είναι αυτός επί της ουσίας.
Χρήματα, προκύπτει από την λέξη χρήσιμο / χρήσιμα και money. Τα χρήματα είναι απλά χρήσιμα, (όχι απαραίτητα) το μέσο για να πετύχουμε τον στόχο μας.
Ποια είναι η “ουσία” που αν έχεις περισσότερα από αυτήν, καλείσαι πλούσιος; Η ουσία, είναι οι βασικές ανάγκες του ανθρώπου και η ποιο βασική είναι το φαγητό. Γι αυτό και στην προσευχή υπάρχει η γραμμή “Τον άρτον ημών τον επιούσιον δος ημίν σήμερον” Αλλά το φαγητό μπορεί και πρέπει, να είναι ελάχιστο, έως καθόλου. Επομένως χρειάζονται ελάχιστα χρήματα για να διατραφεί ένας άνθρωπος καλά, υγιεινά και άριστα. Η Ουσία που από αυτή απαιτείται πολύ, επί ή περί, για να θεωρείται κάποιος πλούσιος, δεν είναι το φαγητό. Άλλωστε το φαγητό ανήκει στα κάτω Τσάκρα και η μόνιμη ενασχόληση με αυτό, όπως και με το σεξ ή το χρήμα, δείχνει πως πρόκειται για όντα Οργανικές Πύλες. Άλλωστε μην ξεχνάμε πως αυτό είναι το χαρακτηριστικό που καταδεικνύει τις Ο.Π. και οι εκκλησίες είναι από τις πρώτες που ρίχνουν ένα πνευματικό άνθρωπο, στα επίπεδα της Συγκινησιακής πανούκλας των Οργανικών Πυλών.
Ο Πλούτος/Πλούτωνας λέγεται και ο Πλούτος από το πολύς και τω λαμβάνω και δέχομαι και βέβαια ο ΑΔΗΣ. Πλούσιος, είναι αυτός, που έχει πράγματα και χρήματα πέρα της ουσίας, δηλαδή έχει καλύψει τα βασικά στοιχεία επιβίωσης και έχει περισσότερα, μη απαραίτητα, για την επιβίωση του. Xωρίς να δουλεύει αδιάκοπα. Ο Πλούτος ορίζεται σε σχέση με τον χρόνο, χωρίς να είναι χρόνος. Έτσι η ίδια η λέξη πλούσιος απέχει από τον ορισμό που δώσαμε ποιο πάνω για τον πραγματικά πλούσιο. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι μάλλον δεν θέλουμε να γίνουμε πλούσιοι, αλλά οικονομικά ανεξάρτητοι, εφ όσον μιλάμε για χρήματα τώρα. Δηλαδή να καταφέρουμε, με κάποιον τρόπο, να σταματήσουμε να δουλεύουμε, για τον οποιοδήποτε λόγο και να μπορούμε να συνεχίσουμε να ζούμε φυσιολογικά. Θα μπορούσαμε να το πούμε και οικονομικά ελεύθεροι.

Οικονομικά Ελεύθεροι – όμως μέσα στην λέξη πλούσιος υπάρχει η σκλαβιά.
Εσείς αν σταματήσετε αύριο την εργασία σας, πόσο διάστημα μπορείτε να περάσετε με αυτά τα χρήματα που έχετε; Μια μέρα, έναν μήνα, έναν χρόνο, δέκα χρόνιας Όσο ποιο πολύ μπορείτε να περάσετε με αυτά που έχετε χωρίς να δουλεύετε τόσο ποιο Οικονομικά ελεύθεροι είσαστε. Αν είσαστε γεμάτοι σπίτια, μεγάλες επιχειρήσεις, δάνεια που τρέχουν, υπαλλήλους που πληρώνεται, πανάκριβα αυτοκίνητα, και όλοι γύρω σας θεωρούν πλούσιο – είσαστε πράγματι πλούσιοι, αλλά είσαστε και οικονομικά ελεύθεροι; Αν αύριο σταματήσετε να πηγαίνετε στην δουλειά σας, πόσες μέρες μπορείτε να ζήσετε με αυτά που έχετε; Έτσι θα μπορούσαμε ίσως και να πούμε ότι αυτό που επιδιώκουμε στην ουσία, δεν είναι πράγματα πέραν της ουσίας, αλλά η ίδια η ουσία, και αυτή είναι η ελευθερία μας, και στην συγκεκριμένη περίπτωση την λέμε οικονομική ελευθερία. Όμως πώς να πετύχουμε την οικονομικής μας ελευθερία όταν είμαστε «οικονομικά αγράμματοι»
Και το σχολείο τι έκανε, γιατί δεν μας τα έμαθε αυτά; Δεν έχετε αναρωτηθεί γιατί στο σχολείο δεν μας μαθαίνουν τα πλέον χρήσιμα και απαραίτητα πράγματα για την πορεία μας στην ζωή παρά μας μαθαίνουν άχρηστα πράγματα που τις περισσότερες φορές δεν έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα; Γιατί το σχολείο δεν θα σας μάθει ποτέ την ουσία, στόχος του είναι να σας εκπαιδεύσει να χάνετε.

Οκ, και τώρα η βασική ερώτηση; Πόσα χρήματα θέλετε; Πόσα συνολικά ή πόσα το μήνα, ή πόσα την μέρα, δεν έχει σημασία, απαντήστε στον εαυτό σας πόσα λεφτά χρειάζεστε να έχετε; Στ’ αλήθεια, ποιές είναι οι Αληθινές ανάγκες σας. Ξέρετε να ξεχωρίζετε τις Αληθινές σας ανάγκες από τις πλασματικές; Απαντήστε πρώτα στον εαυτό σας, γνωρίζετε πόσα χρήματα θέλετε να έχετε το μήνα; – και γιατί τόσα; Το έχετε ποτέ σκεφτεί; Μια απάντηση είναι η εξής: Χρειάζεστε τόσα χρήματα όσα είναι απαραίτητα για να πετύχετε τους στόχους σας. Να υποθέσω πως έχετε συγκεκριμένους στόχους και όχι κάποια ανοησία του στυλ “να έχω πολλά χρήματα” ή να “περνάω καλά” ακόμη και η χαζή της γειτονιάς που θέλει να γίνει τηλεοπτική περσόνα ή μοντέλο, έχει ΞΕΚΑΘΑΡΟ στόχο που αν διαθέτει αρκετή ελευθεριότητα #1 μπορεί άνετα να τον πετύχει.
Αποτυχημένος είναι ο τοξότης που δεν πετυχαίνει τον στόχο του. Άρα τόσα χρήματα χρειάζεστε, όσα είναι απαραίτητα για να πετύχετε τον στόχο σας. Χρειάζεται να γίνετε πλούσιος για αυτό; Φυσικά όχι, αρκεί να έχετε τα επί της ουσίας. Που είναι η διαφορά; Χρειάζεται να γίνετε οικονομικά ανεξάρτητος και οικονομικά ελεύθερος για να πετύχετε τους στόχους σας. Για να γίνετε οικονομικά ανεξάρτητος ένας είναι ο κανόνας: Οικονομικά ανεξάρτητος, γίνεται αυτός, που με τα χρήματα του αγοράζει, ποιό πολλά ενεργητικά παρά παθητικά πράγματα.
> Τα ενεργητικά είναι αυτά που φέρνουν και άλλα χρήματα.
> Τα παθητικά είναι αυτά που τρώνε κι άλλα χρήματα.
Παθητικά τα λέμε γιατί τα γράφουμε στο παθητικό μας, είναι αυτά τα χρήματα που αναγκαστικά πρέπει να πληρώνουμε κάθε μήνα, ενεργητικά τα λέμε γιατί τα γράφουμε στο ενεργητικό μας, και είναι αυτά που μας δίνουν χρήματα τον μήνα χωρίς να δουλεύουμε ή με πολύ λίγη δουλειά. Κάποιος που δουλεύει σκλαβωμένος στην δουλειά του για όλη του την ζωή, έστω και αν βγάλει πολλά εκατομμύρια, και μερικά τα έχει στείλει στην Ελβετία, είναι σίγουρα πλούσιος γιατί έχει πλέον της ουσίας πράγματα, αλλά δεν είναι ανεξάρτητος – ποιο πολύ σκλαβωμένος είναι γιατί φοβάται μην χάσει τα λεφτά του που είναι μαζεμένα, και είναι και ποιο πολύ σκλαβωμένος γιατί η δουλειά του δεν τον αφήνει να σταματήσει να χαρεί αυτά που έβγαλε, και να εστιάσει στους πραγματικούς του στόχους.

Καμιά φορά αυτοί είναι τόσο πωρωμένοι να βγάλουν ποιο πολλά λεφτά που ξεχνάνε να κάνουν οικογένεια, και κάποια στιγμή όταν πεθαίνουν συνειδητοποιούν ότι όλα τους τα λεφτά θα πάνε σε αγνώστους, σε τρίτους, στο σόι, άλλα θα τα φάνε οι τράπεζες και ξεχασμένες θυρίδες θα ανοικτούν μετά από χρόνια και θα γίνουν απόκτημα των τραπεζών. Οπότε δεν ψάχνουμε στην ουσία να γίνουμε πλούσιοι αλλά ψάχνουμε να γίνουμε οικονομικά ανεξάρτητοι, ώστε να είμαστε ελεύθεροι να πετύχουμε τους στόχους μας, και για να γίνουμε οικονομικά ανεξάρτητοι πρέπει να καταλάβουμε τι είναι τα ενεργητικά και τι τα παθητικά.

Και αυτός ο κανόνας που σας δίνω είναι αυταπόδεικτος. Δεν χρειάζεται δηλαδή να το ψάξετε και πολύ για να δείτε ότι έτσι είναι. Είναι απλό. Αν με τα χρήματα σας αγοράζεται πράγματα που σας τρώνε κι άλλα χρήματα τότε γίνεστε περισσότερο φτωχός, ενώ αν με τα χρήματα σας αγοράζεται πράγματα που σας φέρνουν πίσω χρήματα, τότε αρχίζετε και γίνεστε οικονομικά ανεξάρτητος. Μερικά απλά και πολύ γενικά παραδείγματα ενεργητικών και παθητικών.

Ενεργητικός πλούτος: Αν είχατε 10 σπίτια και τα νοικιάζατε, θα είχατε το μήνα ένα πολύ καλό εισόδημα, και η μόνη σας ασχολία θα ήταν να εισπράξετε το ενοίκιο. Όλος ο άλλος χρόνος σας θα ήταν διαθέσιμος για τους στόχους σας και θα ήσασταν οικονομικά ανεξάρτητος. Αν λοιπόν με τα χρήματα σας αγοράσετε ένα σπίτι και το νοικιάσετε αυτό είναι ένα ενεργητικό στοιχείο που σας φέρνει πίσω χρήματα.

Παθητικός πλούτος: Αν τώρα με τα χρήματα σας αγοράσετε ένα δάνειο, για να αγοράσετε ένα σπίτι να μείνετε, τότε αυτό το δάνειο είναι παθητικό, και κάθε μήνα σας τρώει χρήματα τα οποία για να τα πληρώνετε θα πρέπει να δουλεύετε χωρίς σταματημό, μέχρι να εξοφλήσετε το δάνειο του σπιτιού και εφ όσον δεν έχετε ενδιάμεσα πάρει και άλλο δάνειο, για επίπλωση, αυτοκίνητο, εξοχικό κλπ.
* Αν αγοράσετε ένα πολύ ακριβό αμάξι, αυτό είναι ένα παθητικό γιατί κάθε μήνα, σας τρώει πάρα πολύ βενζίνη, η ασφάλεια του είναι ακριβή, το σήμα και η εφορία ανεβασμένη, και για να το έχετε πρέπει να δουλεύετε κάθε μήνα για να πληρώνετε τα έξοδα του αμαξιού.
* Το ρεύμα στο σπίτι είναι ένα παθητικό που πρέπει να πληρώνετε κάθε μήνα. Το ίδιο και το τηλέφωνο. Το ίδιο και το νερό. Το κινητό είναι επίσης ένα παθητικό που σας τρώει χρήματα. Σχεδόν τα περισσότερα από τα πράγματα που αγοράζετε σας τρώνε επιπλέον χρήματα το μήνα, ακόμη και ένα τεράστιο άδειο κουτί στην άκρη του σπιτιού σας τρώει χρήματα αποθήκευσης και σας περιορίζει τον χώρο.
Το δικτυακό μάρκετινγκ που υπόσχεται κάτι παρόμοιο είναι κάτι διαφορετικό. Στο δικτυακό μάρκετινγκ πρέπει να δουλεύεις σκληρά για χρόνια και να μπορέσεις (ΑΝ μπορέσεις) να φτιάξεις κάποιο ισχυρό πελατολόγιο (κάποια ισχυρή γραμμή), μπορεί ίσως να ζεις για κάποιο διάστημα χωρίς να δουλεύεις, με τις πωλήσεις που θα κάνουν οι από κάτω σου, όμως αυτό είναι η εξαίρεση και δεν δουλεύει πάντα. Εξαρτάται η ανάπτυξη του από διάφορες συγκυρίες, που δεν είναι του παρόντος άρθρου. Διαφημίζουν ότι κάνουν αυτό που λέμε τώρα εδώ, ότι σε κάνουν οικονομικά ανεξάρτητο, αλλά στην πράξη δεν είσαι καθόλου. Έτσι μην μπερδευτείτε, εδώ δεν μιλάω για δικτυακό μάρκετινγκ – ούτε το προτείνω, ούτε το απορρίπτω, σε κάποιο άλλο άρθρο θα αναλύσουμε αυτού του είδους την επιχειρηματικότητα, απλά ΕΔΩ ΤΩΡΑ, μιλάω για κάτι διαφορετικό.
Αν δείτε από την μεριά του κράτους και των τραπεζών, οτιδήποτε ενεργητικό είναι απαγορευμένο, και το επιτρέπουν μόνο στο κράτος και τους δικούς τους. Παράδειγμα οι τράπεζες, είναι το πλέον ενεργητικό στοιχείο, για τις ίδιες φυσικά – για εμάς είναι παθητικό. Τι κάνουν οι τράπεζες; Μας δίνουν χρήματα και μας ζητάνε τα χρήματα συν τον τόκο, συν τα έξοδα, συν τόκους επί των τόκων. Δηλαδή με τα χρήματα της, που δεν τα έχει, η τράπεζα αγοράζει από εμάς ενεργητικά, όπου της φέρουν πάρα πολλά χρήματα χωρίς να δουλεύει και δεν θεωρούμε δουλειά αυτούς που απλά μετράνε πόσα πήρανε και πόσα δώσανε. Αν πάμε να το κάνουμε αυτό εμείς απαγορεύετε με νόμο και μας λένε και τοκογλύφους. Ο Πλάτων στους Νόμους, ρητά ζητά να απαγορευτούν τα έντοκα δάνεια.
Το κράτος κάθε φορά που ανακαλύπτει κάποιο ενεργητικό για τους ανθρώπους είτε το φορολογεί υπερβολικά για να το πάρει το ίδιο και να μην είναι συμφέρον για εμάς, είτε βγάζει νόμο και το απαγορεύει. Έτσι θα πρέπει να ψάξετε πάρα πολύ να βρείτε ενεργητικά πράγματα στην ζωή σας για να μπορέσετε να γίνεται οικονομικά ανεξάρτητοι. Μερικά ενεργητικά μπορεί να είναι, μετοχές στο χρηματιστήριο, αν και αυτές μπορεί να αποδειχτούν -και συνήθως αποδεικνύονται-μέγα παθητικό, τα δικαιώματα κάποιου βιβλίου που γράψατε, ή μιας ταινίας που φτιάξατε, ή ενός προγράμματος, ή μια ιδέας ευρεσιτεχνίας, ένας δίσκος, μια μουσική. Δηλ. κάθε Πνευματικό Δικαίωμα και με την προϋπόθεση πως θα το προωθήσετε με τους κανόνες της αγοράς, δηλ. με τους κανόνες που απαγορεύουν να γίνετε οικονομικά ελεύθερος. Παραλογισμός, το γνωρίζω από πρώτο χέρι.

Ας συνειδητοποιήσετε ότι πρέπει να αποφεύγετε τα παθητικά, γιατί αυτά σας χώνουν ποιο βαθιά μέσα στην τρύπα του μαύρου έρεβους της παράνοιας. Μπορείτε να αρχίσετε να αναγνωρίζετε τα παθητικά γύρω σας και να μην τα αγοράζετε. Μπορείτε γενικά να βάλετε ένα πλάνο στην ζωή σας, να γεμίσετε με ενεργητικά που θα σας φέρνουν χρήματα, και μετά αφού το πετύχετε αυτό – σε αφθονία- μπορείτε να πάρετε και τα υπόλοιπα.
Σκεφτείτε όταν μια διαφήμιση σας κάνει μια εμφύτευση > Τώρα προσφορά 50% και από 100 ευρώ τώρα παίρνετε το όμορφο φόρεμα μονάχα 50 !!! Αν υποκύψετε τουλάχιστον να γνωρίζετε, πως δεν έχετε κέρδος 50 ευρώ, αλλά φεύγουν από την τσέπη σας 50 ευρώ, για κάτι που προφανώς δεν το χρειάζεστε. Δηλ. δεν κερδίζετε 50 ευρώ αλλά χάνετε 50 ευρώ. Είναι ουσιώδες όταν αποφασίζετε να βγάζετε χρήματα από το πορτοφόλι σας, να μην επηρεάζεστε από τις εμφυτεύσεις που σας κάνουν και να σκέπτεστε από ΠΡΙΝ  -το χρειάζομαι αυτό; Όχι αν το θέλετε, σίγουρα το θέλετε, διαφορετικά δεν θα το βλέπατε καν, αλλά αν το χρειάζεστε, για να βγάλετε από την τσέπη σας ένα 50ευρω.

Βγάζοντας χρήματα από το τίποτα
Η πρώτη φορά που δημιουργήθηκε σύγχυση με τη φαινομενική ομοιότητα των ονομάτων δύο τόσο έντονα διαφορετικών περιοχών, ήταν όταν τις πρώτες μέρες ακόμα στο Λονδίνο, έγραψα με λευκή κιμωλία στον μαυροπίνακα του ανοιχτού ψυγείου του The Life Goddess, στη Store street: Kaseri Sohou. Προέκυψε, όπως ήταν αναμενόμενο, η πρώτη ερώτηση ενός συμπαθέστατου Λονδρέζου, αν αυτό το νοστιμότατο γαλακτοκομικό προϊόν παράγεται λίγα μέτρα πιο κάτω στο Soho. Η απάντησή μου, μέσα στο κλίμα του δημοφιλούς βρετανικού χιούμορ, ήταν «όχι, εξ όσων γνωρίζω, το μόνο που παράγει το Soho είναι σκουπίδια και το κάνει με μεγάλη επιτυχία». Σε αντίθεση, του εξήγησα, αυτή η ορεινή περιοχή που βρίσκεται τόσο κοντά αλλά και τόσο μακριά στη Θεσσαλονίκη, που η μοίρα της έλαχε να μοιάζει τόσο πολύ «ονομαστικά» με το πιο ζωντανό «διασκεδαστικά» κομμάτι του Λονδίνου, παράγει τόσα μα τόσα καλούδια. Μεταξύ αυτών είναι το φημισμένο κασέρι Σοχού, το κατσικίσιο τυρί Σοχού μοναδικής γεύσης, την άγρια ρήγανι, τα αρωματικά, το μέλι, κρασιά και πόσα άλλα καλούδια.

Το βασικό θέμα που προκύπτει, όταν κάθομαι να αναλογιστώ, πώς κατάφεραν οι Βρετανοί να βγάλουν χρήματα από το τίποτα, πάντα στο μυαλό μού έρχεται ο τηλεφωνικός τους θάλαμος. Τι να πει κανείς και πόσο να θαυμάσει, market wise, αυτούς που πετύχανε να αναγάγουν σε παγκόσμιο tourist icon, ένα κόκκινο κουτί τηλεφωνικού θαλάμου και να πουλιέται αυτό σε εκατομμύρια αντίγραφα παγκοσμίως. Είναι τόσο μεγάλη η επιτυχία, μάλιστα, που μπορείς να το βρεις, ως σουβενίρ, ακόμα και στη Μεσογειακή Μάλτα. Το ίδιο θα μπορούσα να ισχυριστώ και για το χαρακτηριστικό κόκκινο λεωφορείο και πόσα άλλα βρετανικά παραδείγματα. Είναι πολύ ξεκάθαρο το συμπέρασμα που προκύπτει όταν κανείς αναλογίζεται τη δύναμη του μάρκετινγκ. Γιατί περί αυτού πρόκειται. Ούτε ότι το Big Ben είναι πιο όμορφο από τον Παρθενώνα, ούτε ότι το London Eye είναι πιο εντυπωσιακό από τα εγκαταλελειμμένα και ακριβοπληρωμένα έργα των Ολυμπιακών Αγώνων της Αθήνας.

Το θέμα είναι ΠΩΣ πουλάς αυτό, που ο άλλος αγοράζει. Θέλουμε να «πουλάμε» την Ελλάδα, ως την ηλιόλουστη χώρα με τη μοναδική φιλοξενία, την ειλικρινή διάθεση για εξυπηρέτηση ή τους μόνιμα διαμαρτυρόμενους μπαταχτσήδες Ευρωπαίους. Αυτόν που περνάει δύσκολα όλοι τον συμπαθούν και προσπαθούν να τον στηρίξουν. Αυτός όμως, που το μυαλό του έχει στην παγαποντιά, δεν νομίζω να έχει την ίδια ανταπόκριση. Με την καθημερινή επαφή τις μέρες που βρίσκομαι στο Λονδίνο για δουλειά, ένα μου έγινε βίωμα: δεν έχει σημασία τι πουλάς αλλά ΠΩΣ το πουλάς και ΠΩΣ το υποστηρίζεις. Ας μάθουμε λοιπόν πως η χώρα μας, χώρα γαρ τουριστική, πρέπει να βελτιώσει το marketing που τη χαρακτηρίζει. Αν φανταστούμε πως με αντιμάρκετινγκ πουλάει τόσο, τι μπορεί να κάνει όταν το κάνει σωστά.

Ενεργητικό χρήμα vs Παθητικό χρήμα
Το Ενεργητικό χρήμα σε κάνει οικονομικά ελεύθερο
Το Παθητικό χρήμα σε κάνει οικονομικό σκλάβο

Αυτός ο κανόνας δεν είναι κάτι που όλοι στον κόσμο μπορούν ταυτόχρονα να τον εφαρμόσουν. Έτσι είναι το σύστημα και το σύστημα θέλει οι άνθρωποι να δουλεύουν όλοι και συνέχεια και να είναι οικονομικά αγράμματοι και οικονομικά σκλάβοι για να μ τους ελέγχει ευκολότερα και να συντηρεί την μηχανή του, αυτή είναι η βασική επιδίωξη του πλαστικού – άυλου χρήματος. Τουλάχιστον όμως τώρα γνωρίζετε κάτι παραπάνω και από εσάς εξαρτάτε αν θα το αναγνωρίσετε ως κάτι που αξίζει να ακολουθήσετε ή όχι. Απαραίτητη προϋπόθεση όμως είναι να πάψετε να ανήκετε στην φυλή των υπαλλήλων.
Αυτό θέλει το σύστημα οκ, αλλά ΕΣΥ τι κάνεις για να παρακάμψεις αυτό το παγ(ι)ωμένο σύστημα και να γίνεις Ανεξάρτητος, τουλάχιστον Οικονομικά και να πάψεις να είσαι δούλος σε μια δουλειά. Ο άνθρωπος έχει μπερδέψει τον πλούτο με το χρήμα και νομίζει πως είναι πλούσιος όταν έχει πολλά χρήματα. Φυσικά δεν είναι το μόνο σημείο, που είναι μπερδεμένος, αλλά τώρα μιλάμε για Πλούτο. Πλούσιος είναι αυτός που έχει όλα όσα χρειάζεται για να πετύχει τον Σκοπό του. Αν είναι άνθρωπος που έχει Σκοπό και δεν είναι φελλός στο κύμα.

Η επιβίωση στην κρίση
Μέχρι να καταλάβουν και να αντιμετωπίσουν την κρίση οι απροετοίμαστες επιχειρήσεις θα συνεχίζουν να κλείνουν με ή χωρίς συγκεκριμένο λόγο και οι ανεκπαίδευτοι επιχειρηματίες θα εξακολουθούν να αισθάνονται την συναισθηματική και οικονομική επίπτωση της επιχειρηματικής τους αποτυχίας. Γιατί όμως τόσες επιχειρήσεις στεγνώνουν προτού ακόμα νοιώσουν την αίσθηση της επιτυχίας; Αυτό δεν έχει σχέση ούτε με την έλλειψη πελατείας, ούτε με την οικονομική κατάσταση (γενικότερα), ούτε με τον ανταγωνισμό, ούτε ότι η επιχειρηματική ιδέα δεν ήταν καλή. Με λίγη αποφασιστικότητα και πρόθεση όλοι αυτοί οι λόγοι μπορούν εύκολα να ξεπεραστούν.
Η πραγματική πρόκληση είναι αυτή η αόρατη αίσθηση, η οποία διακατέχει τους επιχειρηματίες από την αρχή της ύπαρξης τους. Η κρίση και η αταξία, είναι ένα αναπόσπαστο κομμάτι της επιχειρηματικής ζωής. Ίσως γι’ αυτό λίγοι επιχειρηματίες ασχολούνται με το φαινόμενο. Η κρίση και η αταξία, μετατρέπουν τα όνειρα του επιχειρηματία ή σε εφιάλτες ή σε επιτυχίες.
Σαν επιχειρηματίας γνωρίζετε τι κόποι και προσπάθειες απαιτούνται για να λειτουργήσει μια επιχείρηση στον κόσμο των μπίζνες. Κάθε εβδομάδα πρέπει να παράγετε, να πουλάτε προϊόντα και υπηρεσίες, να πληρώνετε λογαριασμούς, να διοικείτε το προσωπικό, να αντιμετωπίζετε θυμωμένους αλλά και καλούς πελάτες, να ανανεώνετε την αποθήκη, να κάνετε δημόσιες σχέσεις, να βλέπετε πελάτες, να επικοινωνείτε με τις τράπεζες και τους άλλους φορείς, να προωθείτε την επιχείρηση, να μαζεύετε λεφτά από οφειλές, να επικοινωνείτε με τον έξω κόσμο, να απαντάτε στα γράμματα, τα μηνύματα κ.α. Με λίγα λόγια κάπως πρέπει να οργανωθείτε, για να διεκπεραιώσετε όλα όσα απαιτούνται για την ευημερία και την ανάπτυξη σας.
Κατά την διάρκεια μιας μόνο ημέρας ο επιχειρηματίας πρέπει να είναι από πωλητής, ειδικός στα computer, στα υδραυλικά, στα ηλεκτρικά, στα νομικά, στα φορολογικά και όχι μόνο. Η βάση της επιχειρηματικότητας είναι η ελευθερία, η πρόκληση και η περιπέτεια μέσα από την λειτουργία της επιχείρησης. Οι επιχειρηματίες ονειρεύονται και ηδονίζονται στην ιδέα ότι είναι αφεντικά, ότι μπορούν να διευθύνουν, ότι μπορούν να πουλήσουν τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους σε όλους εμάς. Αλλά πολύ λίγοι είναι εκείνοι που πραγματικά λένε την αλήθεια για την δική τους ιστορία δηλ. τις ατέλειωτες ώρες δουλειάς, τα ξενύχτια, τις ανησυχίες, τα άγχη, την πνευματική και σωματική κόπωση, πίεση, την ένταση στην οικογένεια, την έλλειψη κοινωνικής ζωής.
Οι επιχειρηματίες αγοράζουν ένα όνειρο που λίγοι όμως θα κάνουν πραγματικότητα. Πιστεύοντας ότι θα κερδίσουν περισσότερα σε χρήμα, χρόνο, ελευθερία και κοινωνική αναγνώριση αγνοούν τις στατιστικές αποτυχίας. Και όταν η κρίση και το χάος έρχονται τότε τι; Αντί να βρουν περισσότερο χρόνο, χρήμα και ελευθερία όπως πίστευαν όταν ξεκίνησαν οι επιχειρηματίες καταλήγουν να αφιερώνουν ότι έχουν και δεν έχουν σ’ αυτή την επιχείρηση. Γίνονται έτσι δέσμιοι της. Με αλλά λόγια δημιούργησαν μια ζωή με ατέλειωτες εκκρεμότητες και συνεχώς νέες απαιτήσεις.
Σταδιακά όλες εκείνες οι θεωρίες και τα σχέδια που υπήρχαν στο ξεκίνημα καταλήγουν στην πεζή πραγματικότητα της καθημερινής δουλειάς. Και όταν η κρίση κτυπά την πόρτα είναι θέμα χρόνου για τον επιχειρηματία να παραδοθεί σχεδόν αμαχητί. Ανεξάρτητα από την εμπειρία, την εκπαίδευση, τις πηγές και τις συνεργασίες που διαθέτει ο επιχειρηματίας δεν πρόκειται να αποφύγει μια τέτοια κατάσταση.

Η επιβίωση στην κρίση απαιτεί εξωστρέφεια και επιθετικότητα
Οι επιχειρηματίες κάνουν τα πάντα για να κρατήσουν το όνειρο τους ζωντανό. Στην πορεία θα κερδίσουν μερικές μάχες – μεγάλες πωλήσεις, νέους πελάτες, νέους συνεργάτες. Αλλά όσο ο επιχειρηματίας «τρέχει» για να προλάβει καταστάσεις αυτές οι νίκες λίγα πράγματα θα προσθέσουν μέσα στο συνολικό χρόνο της λειτουργίας τους. Έτσι ο επιχειρηματίας καταλήγει να αμύνεται συνεχώς. Όμως εάν ο επιχειρηματίας θέλει να επιβιώσει πρέπει να μάθει να ενεργεί επιθετικά.
Οι περισσότεροι είναι πολύ απασχολημένοι με την καθημερινότητα. Δεν έχουν χρόνο να δημιουργήσουν στρατηγικές, προγράμματα , να βελτιώσουν διαδικασίες ώστε πραγματικά να αναπτύξουν και βελτιώσουν δουλειά τους. Έτσι η ανάπτυξη και η πρόοδος της επιχείρησης περιορίζεται και εξαρτάται από αυτά που κάνει (η δεν κάνει) ο ίδιος ο επιχειρηματίας. Και τότε όταν δεν υπάρχει άλλος χρόνος (η μέρα έχει μόνο 24 ώρες) ή χρήματα, η επιχείρηση αναπόφευκτα φτάνει σε αδιέξοδο και εκεί πρέπει να παρθεί η απόφαση: τι κάνουμε, συνεχίζουμε η διακόπτουμε;
Στον κόσμο των επιχειρήσεων επιβίωση σημαίνει: συνεχίζω να βελτιώνομαι και να αναπτύσσομαι. Δεν υπάρχει επιλογή. Ο κόσμος κινείται με ασύλληπτη ταχύτητα. Η επιχείρηση και ο επιχειρηματίας πρέπει να βγει από το καβούκι του. Να απαλλαγεί από την εσωστρέφεια. Να γίνει επιθετικός. Φτιάξτε μια ζωντανή, ελκυστική, ανταγωνιστική ιστοσελίδα μέσα από την οποία θα προωθείτε τα προϊόντα και τις υπηρεσίες και θα επικοινωνείτε με τον κόσμο. Συναντήστε και μιλήστε με τους ανθρώπους. Ενημερώστε τους για το τι κάνετε, τι πουλάτε και τα οφέλη των προϊόντων σας.
Αυτά βέβαια τα ξέρετε και σε κάποιο βαθμό τα κάνετε. Αλλά το ίδιο κάνουν και οι ανταγωνιστές σας. Και αυτό θα είναι πάντα ένα ακόμα πρόβλημα που πρέπει να αντιμετωπίσετε. Αλλά με τόσα στο κεφάλι σας είναι σχετικά εύκολο να ξεχάσετε τον στόχο σας. Και αν χάσετε την αυτοσυγκέντρωση σας στον στόχο η πτώση είναι κοντά.Αυτό για το οποίο τελικά ο επιχειρηματίας καταλήγει να νοιάζεται περισσότερο είναι πως θα βγάλει την ήμερα. Ακόμα και τότε υπάρχουν στιγμές που ο επιχειρηματίας αναπολεί γιατί έγινε επιχειρηματίας.
Αν αυτές οι στιγμές είναι πολλές τότε ο επιχειρηματίας βρίσκει τη δύναμη να κάνει τις αλλαγές που χρειάζεται η επιχείρηση του. Το θέμα είναι άλλο και είναι το κυρίαρχο: Δεν ξέρει από πού να αρχίσει. Ο μόνος τρόπος να συνεχίσετε να έχετε τον έλεγχο είναι να έχετε ή να δημιουργήσετε μια συγκεκριμένη πολιτική ανάπτυξης σε συνδυασμό με μερικές δυνατές στρατηγικές υλοποίησης. Μπορεί να μην σας είναι τόσο εύκολο αλλά επίσης δεν είναι εύκολο να αποδέχεστε την ήττα. Ας δούμε τρία βήματα αντιμετώπισης της κρίσης.

1. Προετοιμαστείτε πνευματικά – αλλάξτε
Οι αλλαγές ποτέ δεν είναι εύκολες. Ειδικά αν πρόκειται για όνειρα για περισσότερο χρήμα, χρόνο, ελευθερία. Η μάχη με την καθημερινότητα είναι σκληρή και θέλει πολύ κόπο. Όταν η επιχείρηση στεγνώνει από ενέργεια, η σκέψη και μόνο για αλλαγές φαντάζει σαν ανέκδοτο. Γι’ αυτό και το πρώτο βήμα για την αντιμετώπιση της κρίσης είναι η νοητική (πνευματική) πειθαρχία. Εάν θέλετε (και βέβαια θέλετε) πρόοδο και ανάπτυξη στην επιχείρηση σας πρέπει να Θέλετε και να επιδιώκετε παραγωγικές διαδικασίες και ενέργειες. Αυτό είναι ίσως δύσκολο, και φυσικά είναι. Είναι όμως αναγκαίο. Μπορεί να σημαίνει περισσότερη δουλειά. Περισσότερο κόπο. Αλλά εδώ μιλάμε για αλλαγή σε όλα. Στον τρόπο ζωής, δουλειάς, σκέψης , φιλοσοφίας, διαδικασίας. Αν δεν θέλετε να αλλάξετε τότε δεν πρόκειται να βγείτε από την κρίση και το χάος. Αντίθετα θα βυθιστείτε σε αυτό. Και πως θα γίνει αυτό θα ρωτήσετε? Ακολουθείστε κάποιες άπλες τεχνικές και τα αποτελέσματα θα έρθουν.
Γιατί γίνατε επιχειρηματίας; Σε απλό φύλλο χαρτί γράψτε όλους τους λόγους για τους οποίους γίνατε επιχειρηματίας. Μεταξύ άλλων βάλτε και την επιθυμία σας για περισσότερο χρόνο, χρήμα, ελευθερία, να είστε με την οικογένεια, να είστε το αφεντικό, να μην εξάρτιεστε από τους άλλους; Τι επιτύχατε απ’ όλα αυτά μέχρι τώρα; Αφού φτιάξατε αυτή την λίστα, τώρα φτιάξτε μια άλλη. Σ’ αυτή καταγράψτε τους στόχους που κατορθώσατε να επιτύχετε σαν επιχειρηματίας. Μια σύγκριση μεταξύ των δυο αυτών καταλόγων σας δείχνει το χάσμα που υπάρχει μεταξύ του που είσαστε και του που θέλετε να πάτε. Αυτό το χάσμα θα είναι και η κινητήριος δύναμη που θα σας βοηθήσει να επιλέξετε τη νέα στρατηγική και τις πολιτικές που θα ακλουθήσατε.

2. Βελτίωση της διαδικασίας- οργανωθείτε
Ήδη έχετε σε λειτουργία κάποιες διαδικασίες. π.χ. Το πώς ανοίγετε και διαβάζετε την αλληλογραφία σας. (Είναι μια διαδικασία). Το πώς κάθεστε και δουλεύετε στον Η/Υ σας είναι επίσης μια διαδικασία. Αυτό όμως δεν σημαίνει ότι είστε και οργανωμένοι. Οι περισσότεροι από εσάς χάνετε ατελείωτες ώρες και χρόνο (άρα και χρήμα) κάνοντας λάθος πράγματα σε λάθος χρόνο. Πράγματα που κάθε άλλο παρά συμβάλουν στην πρόοδο, ανάπτυξη και επιτυχία της επιχείρησης.
Παράδειγμα: Η αντίδραση σε παράπονα πελατών είναι αργή. Με αποτέλεσμα την ακόμα πιο αμυντική εικόνα που παρουσιάζει η επιχείρηση. Γιατί γίνεται αυτό; Γιατί η επιχείρηση δεν ασχολείται με την αιτία των παραπόνων; Αν βρει την αιτία αυτόματα προλαβαίνει και νέα παράπονα. Αλλά αυτό απαιτεί χρόνο και αποφασιστικότητα. Αν όμως υπάρχει η σχετική οργάνωση, οι διαδικασίες δουλεύουν. Αξίζει τον κόπο. Προγραμματίστε και αφιερώστε κάποιο χρόνο κάθε εβδομάδα για την βελτίωση των διαδικασιών. Καταγράψτε όλες τις διαδικασίες που υπάρχουν στην επιχείρηση σας. Αποφασίστε ποιες από αυτές είναι βιώσιμες και δουλεύουν και ποιες όχι. Σταματήστε να κάνετε πράγματα που δεν συμβάλουν στην ανάπτυξη.

3. Χρήση τεχνολογίας
Η τεχνολογία συμβάλει στο να τρέχει η επιχείρηση με ακόμα πιο γρήγορους ρυθμούς. Παλιότερα η επικοινωνία γίνονταν με τηλέφωνα και επιστολές. Τότε ο επιχειρηματίας είχε τον χρόνο να επικοινωνεί και να ανταποκρίνεται στα οποία ενδιαφέροντα των πελατών. Τώρα με την ευρεία χρήση των Η/Υ , του διαδικτύου κλπ ο επιχειρηματίας έχει λιγότερο από 24 ώρες διαθέσιμο χρόνο να ανταποκριθεί στα διάφορα θέματα. Τα έγγραφα μπορούν να στέλνονται (με fax, e-mail,) σε ελάχιστα λεπτά.
Τα blog μπορούν να γίνονται τόπος ανταλλαγής απόψεων σε χρόνο μηδέν. Χρήματα και άλλες επιχειρηματικές πράξεις μπορούν να μεταφέρονται ηλεκτρονικά χωρίς καμιά ανθρωπινή παρέμβαση σε ελάχιστο χρόνο. Ο επιχειρηματίας πρέπει να είναι ενήμερος για όλα αυτά τα θέματα και να τα παρακολουθεί. Η τεχνολογία ενώ αποτελεί μέρος της κρίσης και του χάους μπορεί επίσης να αποτελέσει και την λύση για την έξοδο από αυτά. Με τα σωστά εργαλεία ο επιχειρηματίας μπορεί εύκολα και άμεσα να:
> Διατηρεί την επαφή του με τους ήδη πελάτες και πιθανούς πελάτες.
> Αποθηκεύει και να βρίσκει χρήσιμα στοιχεία.
> Προωθεί τα προϊόντα και τις υπηρεσίες σας.
> Ελέγχει τους συνεργάτες σας και το προσωπικό σας.
> Καταγράφει τα σχόλια για την επιχείρηση, στο διαδίκτυο.

Μια νέα εποχή για τις Επιχειρήσεις
Οι μεγάλες επιχειρήσεις προσλαμβάνουν εκατοντάδες στελέχη για να κάνουν ότι ακριβώς κάνει και ένας επιχειρηματίας μόνος του, προκειμένου να επιτύχει στη δουλειά του και να επιβιώσει στην ανταγωνιστική αγορά. Αυτό είναι το νέο πρόσωπο του επιχειρηματία. Το ότι ο επιχειρηματίας είναι μόνος του, δεν σημαίνει ότι θα αποτύχει, σημαίνει ό,τι έχει τον έλεγχο αν είναι ικανός να αναλάβει την ευθύνη των πράξεων του. Αλλά σίγουρα είναι σκληρό. Η επιτυχία είναι ο σκοπός και θα πρέπει να αποτελεί τον γενικό κανόνα και όχι την εξαίρεση. Το όνειρο για ελευθερία, χρόνο και χρήμα, πρέπει να αποτελεί τον αντικειμενικό στόχο.
Η εποχή των αποτυχημένων επιχειρηματικών προσπαθειών, έχει κάνει τον κύκλο της και μπορεί να κλείσει. Οι επιχειρηματίες να αναγνωρίσουν και να αποδεχτούν την κρίση και την αταξία που φέρνει, σαν αναγκαία πρόκληση και όχι σαν απαραίτητο κακό. Πρέπει και επιβάλετε να αλλάξουν. Να οργανωθούν, να εκπαιδευτούν για να επιβιώσουν. Κάθε πόρτα που κλείνει δεν είναι ένα ακόμα χτύπημα στον κόσμο των επιχειρήσεων, είναι ξεσκαρτάρισμα στον κόσμο των μπίζνες και πάντα κερδίζουν οι κατάλληλα, εκπαιδευμένοι, προετοιμασμένοι και πειθαρχημένοι, στις μπίζνες όπως και στην ζωή.

Πως μπορεί να γίνει κάποιος εκατομμυριούχος;
Αν παρατηρήσεις τα χαρακτηριστικά των πλούσιων ανθρώπων βλέπεις ότι κανείς του δεν δουλεύει για τα χρήματα, για την ακρίβεια κανείς τους δεν δουλεύει αντιθέτως όλοι τους ανεξαιρέτως εργάζονται, με σκοπό και στόχους. Ποια η διαφορά μεταξύ δουλεύω και εργάζομαι; Αν εν έτη 2015 δεν γνωρίζεις την διαφορά είσαι ή πιτσιρικάς 20χρονος ή μόνιμος δημόσιος υπάλληλος. Αν θέλεις να γίνεις πλούσιος πρέπει απαραίτητα να μάθεις αυτήν την διαφορά και εδώ θα πάρεις επιγραμματικά μια ιδέα, αλλά είναι ένα θέμα που πρέπει να το μάθεις πολύ-πολύ καλά.

Είναι άδικο κάποιοι να είναι πλούσιοι και κάποιοι φτωχοί, έτσι σου είπαν. Η ζωή, όμως, δεν είπε ποτέ ότι θα φερθεί δίκαια, ποτέ σε κανέναν δεν φέρεται δίκαια, για να ακριβολογώ η λέξη “δίκαιο” είναι ανθρώπινη εφεύρεση που καμία σχέση δεν έχει με την ζωή και τους νόμους της. Στην ζωή, αγαπητέ μου, κερδισμένοι είναι οι άξιοι, οι ικανοί και αυτοί που έχουν σκοπό και πάθος να τον υλοποιήσουν, αυτοί που διαθέτουν Υπευθυνότητα δηλ. Ανάληψη Ευθύνης και Βούληση. Όλοι οι υπόλοιποι είναι δούλοι που διαμαρτύρονται για δικαιοσύνη και όλα αυτά τα μιμίδια που του ‘μαθαν να παπαγαλίζει [ελευθερία στην δουλεία, δικαιώματα στον δούλο, το δίκαιο του δούλου κλπ κλπ] Ετσι εξηγείται το πώς οι άξιοι τα καταφέρνουν και οι υπόλοιποι μένουν στον άσο.
Μήπως είχαν καλές γνωριμίες; Μήπως βρήκαν χρήματα από τους γονείς τους; Μήπως πήραν κάποιο δάνειο ή κέρδισαν το λαχείο; Ή μήπως, τελικά, τα χρήματά τους δεν προέρχονται από νόμιμες οδούς; Όλα είναι θέμα στρατηγικής και λιγότερο τύχης. Το μυστικό των πλουσίων συνοψίζεται σε μια υποτυπώδη εξίσωση που πηγαίνει κάπως έτσι:

Διαφοροποιημένη Επένδυση + Μικρές Καταθέσεις + Χρόνος = Χρήμα + Πλούτος! Τόσο απλά!
Αυτή η στρατηγική ονομάζεται «εξάχρονο στρετς». Δηλαδή κάνεις μια επένδυση και περιμένεις. Στο μεταξύ κοιμάσαι και είτε βλέπεις τα χρήματά σου να αυγατίζουν ή πηγαίνεις στην επόμενη επένδυση. Η ουσιαστική διαφορά ανάμεσα στους πλούσιους και τους φτωχούς είναι η εξής: οι φτωχοί δουλεύουν για τα χρήματα, οι πλούσιοι έχουν τα χρήματα για να βάζουν ανθρώπους να δουλεύουν γι’ αυτούς. Οι ίδιοι δεν δουλεύουν ποτέ -το είπαμε ήδη- οι πλούσιοι εργάζονται.
Υπάρχει μια εθιμική συνήθεια στους ανθρώπους που είναι κληρονομική και μεταφέρεται από γενιά σε γενιά. Αν ο πατέρας σου ήταν φτωχός, τότε δύσκολα θα αποτρέψεις τη μοίρα σου. Εχεις γαλουχηθεί στην φτώχεια, χρησιμοποιείς λέξεις φτωχού, ντύνεσαι σαν φτωχός, επενδύεις –αν και όταν- σαν φτωχός, τρως, μιλάς, σκέφτεσαι, κινείσαι, αναπνέεις σαν φτωχός και επομένως δεν υπάρχει απολύτως καμία περίπτωση να γίνεις πλούσιος αν δεν κάνεις δραστικές αλλαγές.
Αν ο πατέρας σου ήταν πλούσιος, τότε κι εσύ θα είσαι πλούσιος. Κάνεις όλα όσα έμαθες δηλ. όλο το Είναι σου έχει εκπαιδευτεί να είσαι πλούσιος. Χρειάζεται μεγάλος κόπος και υπερβολική ηλιθιότητα να γεννηθείς πλούσιος και να καταλήξεις φτωχός. Οι απόψεις και οι προκαταλήψεις που έχει κανείς για το χρήμα μεταφέρονται σχεδόν γονιδιακά, πάντως σίγουρα κοινωνικά. Κάνουμε αυτό με το οποίο είμαστε συνηθισμένοι και μαθημένοι να κάνουμε, αν θέλουμε να αλλάξουμε στρατόπεδο, από φτωχός σε πλούσιος, πρέπει να αλλάξουμε πεποιθήσεις και τρόπους συμπεριφοράς. Τη στιγμή που οι φτωχοί δουλεύουν πενθήμερο, ξεκουράζονται το Σαββατοκύριακο και τη Δευτέρα πέφτουν και πάλι στο πηγάδι, οι πλούσιοι παίρνουν το ρίσκο της επένδυσης και αφήνουν τους άλλους να δουλεύουν γι’ αυτούς.
Είναι ωραίο να το διαβάζεις, αλλά πόσο εύκολο είναι να το μετατρέπεις σε πράξη; Ας κοιτάξουμε τη λίστα του Forbes με τους πλουσιότερους ανθρώπους του κόσμου. Όποια χρονιά και αν κοιτάξουμε, θα δούμε πως κανένας από τους πλούσιος δεν υπήρξε υπάλληλος. Όλοι τους υπήρξαν επενδυτές από την πρώτη στιγμή. Αν σκόπευαν να ανταλλάξουν το χρόνο με το χρήμα, μάλλον ακόμα θα περίμεναν να τους έρθουν τα μεγάλα πακέτα.
Ότι κι αν αποφασίσεις να κάνεις το να ξέρεις ότι ο χρόνος δουλεύει για ‘σένα αν επενδύσεις σε αυτόν, όπως επίσης “ο χρόνος δεν είναι χρήμα” αυτό το λένε οι φτωχοί, ο χρόνος είναι η πλατφόρμα που πάνω της δημιουργείται το χρήμα, ποτέ το αντίθετο, για να το πετύχεις πρέπει να γίνεις ο “Κυρίαρχος του Παιχνιδιού”
------------------
Λεξησαφήνιση
Πλούσιος πλούσιος -α -ο [plúsios]: 1α. (για πρόσ.) που έχει μεγάλη κινητή ή ακίνητη περιουσία, πολλά χρήματα και υλικά αγαθά: Ένας ~ άνθρωπος. Mια πλούσια χήρα. Κατάγεται από πολύ πλούσια οικογένεια. Έγινε ~ σε μια νύχτα. Παντρεύτηκε έναν πλούσιο γέρο. || (ως ουσ.) ο πλούσιος, θηλ. πλούσια: Οι πλούσιοι γίνονται πλουσιότεροι και οι φτωχοί φτωχότεροι, αυξάνουν οι ανισότητες. β. που έχει, που διαθέτει μεγάλο πλούτο: H Iαπωνία είναι μια από τις πλουσιότερες χώρες του κόσμου. || (έκφρ.) κάνω κπ. πλούσιο, ξοδεύω υπερβολικά, χωρίς να υπάρχει αντίστοιχη ανάγκη: Mε το ρεύμα που καις, θα κάνεις πλούσια τη ΔΕH.
2α. (μτφ.) που έχει, που διαθέτει κτ. (πράγμα, ιδιότητα κτλ.) σε μεγάλες ποσότητες, σε αφθονία: Xώρα πλούσια σε φυσικές καλλονές / σε δάση / σε πρώτες ύλες. Άνθρωπος ~ σε γνώσεις / αρετές / προτερήματα. Τροφή πλούσια σε βιταμίνες / σε θρεπτικά συστατικά. Πλούσια γλώσσα, με μεγάλο λεκτικό, εκφραστικό πλούτο. Συγγραφέας με πλούσιο λεξιλόγιο. Μείγμα βενζίνης πλούσιο σε οκτάνια. β. που υπάρχει, που διαθέτει κτ. σε μεγάλη αφθονία, ποσότητα, ποικιλία: Πλούσια συγκομιδή / διακόσμηση / γκαρνταρόμπα / δισκοθήκη / βιβλιογραφία / αρθρογραφία. ~ μπουφές. Πλούσιο φόρεμα, φαρδύ, άνετο, καλοραμμένο. γ. που παρέχεται με αφθονία, με γενναιοδωρία: Πλούσια προσφορά / δωρεά. (έκφρ.) πλούσια τα ελέη σου, για γενναιοδωρία ή για αφθονία.
πλούτος ο [plútos] πληθ. τα πλούτη: 1α. (συχνά πληθ.) (μεγάλη) περιουσία, συγκέντρωση περιουσιακών στοιχείων, υλικών αγαθών, που δημιουργούν ευπορία, ευμάρεια: Aμέτρητα / αμύθητα πλούτη. Aπολαμβάνω / αυξάνω / διαχειρίζομαι τα πλούτη μου. Πηγές οικονομικού πλούτου. Μεγιστάνας του πλούτου. H αριστοκρατία του πλούτου, το κοινωνικό στρώμα που χαρακτηρίζεται έτσι, εξαιτίας του πλούτου και όχι της καταγωγής του. Επιδιώκω / κυνηγάω δόξα, τιμές και πλούτη. (γνωμ.) τον πλούτο πολλοί εμίσησαν, τη(ν) δόξα(ν) ουδείς.
β. τα πράγματα, τα στοιχεία, που αποτελούν, που συνθέτουν τον πλούτο1· τα οικονομικά, τα υλικά αγαθά και τα περιουσιακά στοιχεία: Εθνικός ~, το σύνολο των αγαθών που διαθέτει μια χώρα: Τα δάση αποτελούν εθνικό πλούτο. Ιδιωτικός ~, αυτός που ανήκει σε ένα άτομο ή το σύνολο των ιδιωτικών περιουσιών. Ο ορυκτός* ~ μιας χώρας. Ο ~ του εδάφους / του υπεδάφους μιας χώρας. Συγκεντρώνω / σωρεύω πλούτη. Διασφαλίζω / σπαταλώ / διασπαθίζω τον πλούτο. Δίκαιη / άδικη / άνιση κατανομή του πλούτου.
2. (μτφ.) ό,τι υπάρχει ή διατίθεται σε μεγάλη ποσότητα, σε αφθονία· ποικιλία, πληρότητα: ~ γνώσεων / εμπειριών / ιδεών / λέξεων. H ελληνική γλώσσα διαθέτει μεγάλο λεκτικό και εκφραστικό πλούτο. Ψυχικός / εσωτερικός ~ ενός ανθρώπου / λαού. || πολυτέλεια: Ο ~ της διακόσμησης / των σκηνικών. [αρχ. ὁ πλοῦτος (πληθ.: ελνστ. τό πλοῦτος (μεταπλ. με βάση την ομόηχη κατάλ.), πληθ. πλούτη)]
*ελεύθερος -η -ο [eléfθeros] λόγ. θηλ. και ελευθέρα: που δεν υπόκειται σε οποιονδήποτε περιορισμό. 1. (για πρόσ. ή για σύνολο προσώπων) α. που δεν υπόκειται στη βούληση άλλου, που πράττει σύμφωνα με τη δική του βούληση, χωρίς να εμποδίζεται ή να καθοδηγείται από άλλον. ANT υπόδουλος, υποδουλωμένος, σκλαβωμένος: Ελεύθεροι λαοί. Ελεύθερο έθνος. Οι άνθρωποι γεννιούνται και είναι ελεύθεροι. || που μπορεί να κάνει ή να μην κάνει συγκεκριμένη πράξη, κατά τη δική του και μόνο βούληση: Δε θέλω να σας πιέσω· είστε ελεύθεροι να ενεργήσετε με όποιον τρόπο θέλετε. β. που δε δεσμεύεται από ορισμένο καθήκον, υποχρέωση κτλ.: Σήμερα τελειώνω και από αύριο θα είμαι ~. || (ειδ.) ~ υπηρεσίας, απαλλαγμένος για ορισμένο χρόνο από υποχρέωση υπηρεσίας. γ. (ειδ.) που δεν είναι δεσμευμένος με σχέση γάμου. ANT παντρεμένος: Έχει δύο κόρες ελεύθερες.
2. (για έμψ.) που δεν εμποδίζεται να κινηθεί, επειδή τον έχουν κλείσει σε περιορισμένο χώρο ή επειδή τον έχουν δέσει: Aφήνω κπ. ή κτ. ελεύθερο, ελευθερώνω: Mη δένεις το ζώο, άσ΄ το ελεύθερο. Άνοιξε το κλουβί και άφησε τα πουλιά ελεύθερα. (έκφρ.) ελεύθερο πουλί*.  3. (για σκέψη κτλ.) που δεν υπόκειται σε εξαναγκασμό: Ελεύθερη σκέψη. Ελεύθερο φρόνημα. 4. για χρονικό διάστημα κατά το οποίο κάποιος δεν εμποδίζεται από καμιά προγραμματισμένη ή υποχρεωτική εργασία και μπορεί να ασχοληθεί με ό,τι θέλει: Aν έχετε κάποιο απόγευμα ελεύθερο, περάστε να τα πούμε. Mε τόσες υποχρεώσεις που έχω, πού να μου μείνει ~ χρόνος για διασκέδαση! || (ειδικότ.): ~ χρόνος, σε αντιδιαστολή προς τον εργάσιμο. || Ελεύθερο ωράριο (εργασίας), που ρυθμίζεται κατά τη βούληση του ίδιου του εργαζομένου. || Ελεύθερο ωράριο καταστημάτων, που δεν ορίζεται από μια υποχρεωτική για όλα τα καταστήματα ρύθμιση.
5α. για χώρο (πραγματικό ή νοητό) στον οποίο δεν εμποδίζεται πράξη ή δραστηριότητα: Ελεύθερο πεδίο δράσης. Ο δρόμος είναι ~. ANT κλειστός. Ελεύθερη δίοδος. Ελεύθερη είσοδος*. || (ειδικότ.): Tο (δελτίο) ελευθέρας (εισόδου κτλ.), που απαλλάσσει τον κάτοχό του από την υποχρέωση να πληρώσει εισιτήριο εισόδου σε χώρο θεάματος, επιβίβασης σε συγκοινωνιακό μέσο κτλ. β. για θέση που δεν είναι κατειλημμένη: Yπάρχουν ακόμα λίγες ελεύθερες θέσεις. γ. για οίκημα, αίθουσα κτλ. που προσφέρεται για ενοικίαση, χρήση κτλ.: Ελεύθερο διαμέρισμα. ANT νοικιασμένο. Yπάρχει κάποιο ελεύθερο δωμάτιο (στο ξενοδοχείο); δ. (για ταξί): Τέτοια ώρα και με βροχή, είναι δύσκολο να βρεις ταξί ελεύθερο, άδειο. 6. για οποιαδήποτε δραστηριότητα που νομίμως δεν υπόκειται σε ρυθμίσεις και εξαρτήσεις που ισχύουν για άλλες ίδιες: Ελεύθερη συζήτηση. Ελεύθερο θέατρο, σε αντιδιαστολή προς το κρατικό. || Ελεύθερες σπουδές. Kέντρα ελευθέρων σπουδών. || Ελεύθερο επάγγελμα, ατομικό και μη εξαρτώμενο από εργοδότη· (πρβ. ελευθέριο). ~ επαγγελματίας. || Ελεύθερη οικονομία*. Ελεύθερη αγορά*. || ~ σκοπευτής*. || Ελευθέρα ζώνη*. || (μετρ.) ~ στίχος, που δεν υπόκειται σε μετρικούς περιορισμούς.
7. (νομ.) που δεν είναι υποθηκευμένος: Ακίνητο ελεύθερο βάρους. 8. για μετάφραση που δεν ακολουθεί πιστά το πρωτότυπο. 9. (ως ουσ.) το ελεύθερο, η ελευθερία, στις εκφράσεις δίνω σε κπ. το ελεύθερο να κάνει κτ., του επιτρέπω. έχω το ελεύθερο να κάνω κτ., μου επιτρέπεται. ελεύθερα ΕΠIΡΡ χωρίς εμπόδιο, δέσμευση, εξαναγκασμό κτλ.: Mη διστάζετε· μιλήστε ~. Όποιος ~ συλλογάται, συλλογάται καλά. [λόγ.: 1-3: αρχ. ἐλεύθερος (1γ: σημδ. γαλλ. libre, διαφ. το ελνστ. ἐλευθέρα `παντρεμένη΄ (δηλ. που δε βρίσκεται πια κάτω από την πατρική εξουσία)· 4-8: σημδ. γαλλ. libre· 9: σημδ. γαλλ. liberté]
* ελευθέριος -α –ο # [elefθérios]:  1. Ελευθέρια ήθη, που ρέπουν προς την ακολασία και τη φιληδονία· (πρβ. ακόλαστος, έκλυτος): Γυναίκα ελευθερίων ηθών, πόρνη. 2. Ελευθέριο επάγγελμα: α. (παρωχ.) για επιστημονικό, συγγραφικό ή καλλιτεχνικό επάγγελμα, όταν ασκείται ατομικά. β. ελεύθερο επάγγελμα: Γιατροί, δικηγόροι και άλλα ελευθέρια επαγγέλματα. [λόγ. < αρχ. ἐλευθέριος “που πράττει όπως ταιριάζει σε ελεύθερο”, σημδ.: 1: γαλλ. libertin· 2: γαλλ. (profession) liberale]

Στην Φύση δεν υπάρχει η Πίστη

“Εχουν ΠΕΘΆΝΕΙ – ΔΟΛΟΦΟΝΗΘΕΙ εκατομμύρια άνθρωποι, για την θρησκευτική πρόοδο της ανθρωπότητας, τόσοι που αναρωτιέμαι αν η ανθρωπότητα αποτελείται από ανθρώπους!”

“Δεν πιστεύω τίποτα. Δεν είναι δυνατον να δεχτώ ότι τα προιόντα του ΝΟΥ μπορούν να είναι αντικείμενα πίστης”

Στην Φύση δεν υπάρχει η Πίστη
Είναι σχεδόν σίγουρο ότι τα περισσότερα ανθρώπινα ζώα θα ήθελαν, μέσα απ’ τα βάθη της καρδιάς τους, να σταματήσει ο οποιοσδήποτε θεός να ανακατεύεται στην καθημερινή τους ζωή και μαζί με αυτόν και οι εκπρόσωποι του. Γιατί αυτή η υπόθεση έχει απλωθεί τόσο πέρα και μακριά από την επίσημη ή ανεπίσημη θρησκεία; Γιατί ο Πρόεδρος των ΗΠΑ και άλλοι αναγεννημένοι και όψιμοι χριστιανοί αναφέρονται στο «χέρι του θεού» που τους βοηθάει να πολεμούν, να καταστρέφουν και να δολοφονούν στην Μέση Ανατολή και όπου στον πλανήτη τους κάνει κέφι!

Η Δυτική κοινωνία με όλες τις χριστιανικές θρησκευτικές αιρέσεις, δοξασίες και δόγματα, σίγουρα είναι πολύ διαφορετική από την παραδοσιακή μουσουλμανική ή ινδουιστική αλλά υπάρχει κάτι το κοινό, τα ανθρώπινα ζώα όλων των θρησκευτικών κοινωνιών, πιστεύουν (χωρίς να γνωρίζουν) ότι κάποιος καλοκάγαθος τυπάκος που αποκαλούν θεό (με εκατοντάδες – χιλιάδες ονόματα) είναι με το πλευρό τους σε κάθε νοσηρότητα που λαμβάνει μέρος!

Αυτό σημαίνει ότι πιστεύουν πως ξέρουν τι σκέφτεται ή ποιος είναι ο θεός –αξιοσημείωτη αλαζονική εγωπάθεια– που σημαίνει επίσης ότι ο καλοκάγαθος τυπάκος, είναι απεριόριστα παρόν και απεριόριστα υπερβατικός, κοσμικός και προσωπικός ταυτόχρονα, αόρατος και αδύνατον να τοποθετηθεί στο χρόνο και χώρο. Ταυτόχρονα τα ανθρώπινα ζώα συνεχίζουν και γκρινιάζουν σχετικά με τα λεγόμενα αρχαία ιερά κείμενα, τα οποία αξιώνουν να μεταδώσουν τι είναι αυτό που ο θεός τους πραγματικά θέλει να κάνουν. Η πιθανότητα να χρησιμοποιήσουν την ταλαίπωρη Λογική του ΝΟΥ τους, είναι στην σφαίρα του λυκόφωτος άλλωστε η χρήση του Νου και του Λογικού δεν είναι ίδιον γνώρισμα του ζώου.

Ο μεγάλος Ινδός ποιητής Kabir έγραψε πως είχε διαβάσει όλα τα ιερά κείμενα, πλύθηκε σε όλες τις ιερές πισίνες και λίμνες, επισκέφτηκε όλους τους ιερούς τόπους και δεν βρήκε κανέναν θεό πουθενά. Οι περισσότεροι θρησκευόμενοι άνθρωποι θα θεωρούσαν το γεγονός αυτό απελπισία και οι πιο φανατικοί βλασφημία, ενώ ουσιαστικά εκεί βρίσκεται το κλειδί της Ανεξαρτησίας. Στη Vedanta, το πιο λογικό πνευματικό δόγμα του Ινδουισμού, ο θεός δεν θέλει τίποτα από το ανθρώπινο ζώο, πέρα από το να πάψει να είναι ζώο. Δεν θέλει να τον βρούνε, δεν έχει νόμους που το ζώο θα ‘πρεπε να εκτελεί υπάκουα, ποτέ δεν κρίνει, τιμωρεί ή έχει προσδοκίες.

Η αλήθεια είναι ότι ο όποιος θεός (είτε υπάρχει, είτε όχι) έχει αφήσει το ανθρώπινο ζώο μόνο του, πριν από πολύ καιρό και αυτή δεν ήταν πράξη τιμωρίας ή εγκατάλειψης. Αυτή είναι μια ευκαιρία για το ανθρώπινο ζώο, να βρει την Α Ν Ε Ξ Α Ρ Τ Η Σ Ι Α του και την Πνευματικότητα του και μέσα από αυτήν να ΚΑΤΑΝΟΗΣΕΙ κάτι απλό, αλλά ακόμη βαθιά παγιωμένο και δυσκολονόητο …

Ο κάθε «θεός» είναι μέσα του, είναι το ίδιο το ΠΝΕΥΜΑ καθεαυτό και γίνεται ΟΛΟΦΑΝΕΡΟ στις σκέψεις που κατακλύζουν το μυαλό του, στις λέξεις που χρησιμοποιεί και στις πράξεις του. Όμως το Πνεύμα δεν είναι ένα άδειο σκάφος, περιέχει κάθε δυαδικότητα, το καλό και το κακό, τη ζωή και το θάνατο, ελλιμενίζεται τον Εαυτό, τη μορφή της συνείδησης που μπορεί να αγκαλιάσει την ίδια την ύπαρξή του και να δημιουργήσει το δικό της όχημα που οδηγεί από την ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑ στην Ελευθερία.

Εάν βυθιστούμε αρκετά βαθιά στο Πνεύμα, (μακριά κι έξω από κάθε δόγμα θρησκευτικό, επίσημο ή ανεπίσημο) αφήνοντας στην άκρη όλα τα αντικείμενα και τις δοξασίες που μας περικυκλώνουν κι αν βγάλουμε τη μάσκα του εαυτού (του εγώ) από τα μάτια μας, αν βάλουμε στο παρασκήνιο το εγώ μας και σταματήσουμε να κοιτάμε με το βλέμμα στην αγελάδας, τότε αρχίζουμε να Βλέπουμε ότι το Πνεύμα είναι αιώνιο και περιέχει το σπόρο του κάθε άλλου δημιουργημένου πράγματος. Ο,τι υπάρχει και αποτελεί την αποκαλούμενη πραγματικότητα, είναι μόνο μια αντανάκλαση του Πνεύματος και του Πνευματικού Ανθρώπου σαν φορέα του, όλα τα σύμπαντα συμπεριλαμβάνοντας κι αυτό το πολύτιμο που επιβιώνουμε, πέφτουν στις τρεις κατηγορίες:
1. Συνείδηση που αντανακλάται στα υλικά αντικείμενα και γεγονότα.
2. Συνείδηση που αντανακλάται σε περισσότερο αφηρημένα αντικείμενα και γεγονότα.
3. Συνείδηση που αντανακλάται πάνω στο ΕΙΝΑΙ.

Τα δέντρα, βουνά, σύννεφα και το ανθρώπινο ζώο στην σημερινή του κατάπτωση του ΕΓΩ, ανήκουν στην πρώτη κατηγορία. Το θαυμαστό, η φαντασία τα όνειρα, τα ιδανικά και οι φιλοδοξίες ανήκουν στη δεύτερη. Ο Εαυτός-Ατομον (στην κατάσταση του ΕΙΝΑΙ) ανήκει στη τρίτη. Η κάθε αιτία, το κάθε ιδανικό και πνευματικό κίνημα, οι πνευματικές διδασκαλίες έχουν να κάνουν με το ερώτημα: Ποιος είμαι; Οι φονταμενταλιστές και οι θρησκείες όλων των ειδών θέλουν να δώσουν απάντηση σε αυτή την ερώτηση, μια για πάντα και η κάθε μια ξεχωριστά έχουν την δήθεν «μοναδική απάντηση» την «μοναδική αλήθεια» και τσακώνονται αναμεταξύ τους ποιανού η αλήθεια είναι η καλύτερη, η ωραιότερη, η πιο τσαχπίνα !!!! Η παράνοια του ανθρώπινου ζώου σε όλο της το μεγαλείο !

Μπορεί να πετύχουν στο να δαμάσουν την αμφιβολία και την δειλία τους για λίγο, στην απίθανη περίπτωση που κάτσουν να σκεφτούν με το ΛΟΓΙΚΟ, ότι ο κάθε θεός δεν έχει να πει τίποτα. Πόσο σωστά είναι τα λόγια του Thomas Merton: «Η αναζήτηση του ιδανικού θεού είναι να φτάνεις σε ένα μέρος και να ανακαλύπτεις ότι αυτός, μόλις έχει φύγει από ‘κει». Έτσι πρέπει να είναι. Η ουσία της Ανθρώπινης Πνευματικής φύσης είναι να φτάνει πέρα από ό,τι ήδη ξέρει για τον εαυτό της και η ουσία είναι μακριά από κάθε θεό και κοντά στην Πνευματικότητα.

Αυτή τη στιγμή είμαστε αντιμέτωποι με την αναβράζουσα και λανθάνουσα σύγχυση από τις απαρχαιωμένες παρανοικές θρησκευτικές πεποιθήσεις και δοξασίες, που δίνουν αγώνα, για να αποδείξουν ότι δεν έχασαν την δύναμή τους στο ανθρώπινο ζωώδες κοπάδι που καθοδηγούν-ελέγχουν. Υπάρχει ένας φυσικός νόμος που λέει ότι «η φύση δεν αποδέχεται το κενό» άρα αυτό σημαίνει, πολύ λογικά, ότι κανένας δεν μπορεί να απελευθερωθεί από οποιαδήποτε δοξασία αν δεν γεμίσει το κενό που θα άφηνε η δοξασία πίσω του.

Ο κάθε θεός μπορεί να εξελιχθεί, έτσι ελπίζει κανείς, σε κάτι διαφορετικό από την αυθεντική μορφή του με άσπρα γένια, μοχθηρία και τάση για εκδίκηση. Στις μετριοπαθείς αιρέσεις αυτός ο μετασχηματισμός έγινε πριν από παρά πολύ καιρό. Αλλά για κάποιο λόγο δεν μπορέσαμε να διαχειριστούμε έναν πιο ευγενικό, πιο λεπτεπίλεπτο και λογικό θεό. Τα εκατομμύρια ανθρώπινα ζώα αισθάνονται υπερβολικά άδεια και φοβισμένα, θυμωμένα και απειλούμενα, απομονωμένα και αποσυνδεμένα, για να ξαναπιστέψουν σε μια καλή και ευγενική θεϊκή παρουσία. Αυτό το φαινόμενο ονομάζεται αποξένωση.

Τη διάγνωση αυτή έκανε ο Γιούγκ αλλά και όλοι οι άξιοι λόγου φιλόσοφοι, που υποδείκνυαν ότι η ανθρώπινη ψυχή (human psyche) υποφέρει τρομακτικά όταν είναι αποτραβηγμένη απότομα από την επαφή με τη Φύση, όταν οι παραδόσεις σταματάνε να είναι μία φλογερή φωλιά, όταν η εξάρθρωση και ο φόβος γίνονται καθημερινότητα. Σύμφωνα με γκάλοπ η αιτία που το 97% των Αμερικάνων ποτέ δεν είχαν αμφιβολία για την ύπαρξη του δικού τους θεού και η σιγουριά τους για την ύπαρξη του, δεν είναι η ακλόνητη πίστη τους.

Είναι ο φόβος από το εναλλακτικό, ο φόβος από τον φόβο, από το άγνωστο, ο φόβος από έναν κόσμο με τον οποίον θα κυβερνούσε το άγνωστο που θα έμενε πίσω από την εξαφάνιση του γνωστού θεού. Δηλ. ο ΦΟΒΟΣ ΓΙΑ ΤΟ ΑΓΝΩΣΤΟ είναι που κάνει τον κάθε θεό και τους επίσημους και μη αντιπρόσωπους του, να υπάρχουν, να διοικούν, να ελέγχουν και να καταδυναστεύουν το φοβισμένο, ανθρώπινο ζώο. Ό,τι και να πιστεύουν, όλοι πρέπει να γεμίσουν αυτό το κενό και το γεμίζουν με ανοησίες του ίδιου επιπέδου με τον κάθε θεό. Η Φύση δεν αποδέχεται το κενό και ή θα το γεμίσεις εσύ, ως Αιτία ή θα το γεμίσει κάποιος άλλος και θα σε κάνει Αποτέλεσμα του.

Η Νέα Ανθρώπινη Πνευματικότητα
Θα ήταν πράξη καλής θέλησης αν τα Θρησκευτικά Δικαιώματα μπορούσαν να αποδεχτούν ότι σε θέματα Πνευματικότητας είμαστε όλοι οι άνθρωποι το ίδιο. Θα ‘ταν μία ισότιμη πράξη καλοσύνης και θέλησης αν οι εχθροί των Θρησκευτικών Δικαιωμάτων έκαναν την ίδια παραχώρηση. Τότε η παρανοϊκά παράλογη θρησκευτικότητα θα υποχωρούσε και η θεϊκά ανώτερη Πνευματικότητα θα προχωρούσε μπροστά και σε οικουμενικό επίπεδο θα συνεχίζαμε την αναζήτηση του πώς να ενώσουμε κάθε πλάσμα ανθρώπινο με το Πνεύμα.

Είναι δυστυχώς αλήθεια ότι οι Ευαγγελιστές αυξάνονται, ακόμη και στα πιο παραδοσιακά και αγνά από την λαίλαπα της θρησκείας μέρη. Η Χώρα του Ισημερινού, που κάποτε ήταν φρούριο του ορθόδοξου καθολικισμού, υπολογίζεται ότι έχει πλέον πάνω από 25% Προτεστάντες, εξαιτίας των εισβολών και την χριστιανικής προπαγάνδας που έγιναν από τους προπαγανδιστές ιεραπόστολους των ΗΠΑ.

Όμως το μέλλον της Πνευματικότητας είναι στην Πνευματική Ανθρώπινη εξέλιξη και στην σύνδεση με το Πνεύμα που διαποτίζει και κυβερνά το Όλον. Το επόμενο βήμα εξέλιξης και ανάπτυξης είναι για τους πνευματικούς ανθρώπους που θα αρχίσουν να αφυπνίζονται, ο ένας μετά τον άλλον, αν και όταν τους το επιτρέψουν. Οι παρακάτω τάσεις θ’ αρχίσουν να διαμορφώνουν την πνευματική ζωή των ανθρώπων, που θ’ αποκοπούν από την παγ(ι)ωμένη πρακτική των οργανωμένων και δογματικών εκκλησιών, αν αποφασίσουν επιτέλους να πάρουν το εαυτό τους από την κατάσταση του ανθρώπινου ζώου και να τοποθετήσουν τον εαυτό τους στην Πνευματική Ανθρώπινη κατάσταση:
* Θα εξαφανιστεί η πίστη που είναι συνώνυμο της άγνοιας και οι άνθρωποι θα αρχίσουν να γνωρίζουν.
* Η Διαλογιστική – Στοχασμός θα γίνει το κυρίαρχο ρεύμα πνευματικότητας με νέα ανώτερη ολιστική μορφή, έξω και μακριά από τις οργανωμένες θρησκείες.
*Τα στοιχεία του «θαυμαστού» και του «παραφυσικού» θα αναγνωρίζονται όλο και πιο εκτεταμένα.
*Οι εναλλακτικές θεραπείας, σωματικές και ψυχολογικές, θα γίνουν κάτι συνηθισμένο.
* Η προσευχή θα εξαφανιστεί θα θεωρηθεί μη πραγματική και αναποτελεσματική.
* Η υλοποίηση της επιθυμίας και της θέλησης θα αναγνωριστεί ως ένα αληθινό φαινόμενο.
* Οι Άνθρωποι θα ξαναποκτήσουν την επαφή με την ψυχή τους.
* Οι άνθρωποι θα βρουν τις απαντήσεις στα πιο βαθιά τους πνευματικά ερωτήματα, εσωτερικά. Θα ανακαλύψουν ΜΟΝΟΙ τους, στις προσωπικές τους απαντήσεις και θα ζήσουν ανάλογα.
* Θα αναπτυχθούν καινούργιες πνευματικές και ταυτόχρονα ενεργητικές κοινότητες.
* Οι γκουρού, οι ιερείς και άλλες «πνευματικές αυθεντίες» θα χάσουν την δύναμη και την επιρροή τους.
* Η Φιλοσοφία θ’ αγκαλιάσει την Πνευματικότητα, έξω από το νεκρό δόγμα κάθε οργανωμένης θρησκείας.
* Η πίστη πλέον θα θεωρείται ως μια παράλογη αναχώρηση από τη λογική, την γνώση, την πνευματικότητα.
* Οι πόλεμοι θα ελαττώνονται σε τοπικές διενέξεις, ενώ η ειρήνη θα γίνεται όλο και περισσότερο μια κοινωνική πραγματικότητα.
* Η Φύση θα ξανακερδίσει τις ιερές της αξίες.

Πολλοί άνθρωποι ήδη ενσωματώνουν αυτές τις τάσεις και ιδέες μέσα στις ζωές τους. Συμμορφώνονται και ζουν σύμφωνα με τις Ανθρώπινες Αξίες της Νέας Πνευματικότητας γιατί αντιλαμβάνονται ότι αυτή η Νέα Πνευματικότητα τους προσφέρει –ψήγματα ακόμη- ΑΝΕΞΑΡΤΗΣΙΑΣ και Δύναμης. Τα γεγονότα μπορεί να κρύβουν την εκτεταμένη επανάσταση των Νέων Πνευματικών αξιών, αλλά τα εξωτερικά γεγονότα πάντα ήταν ο φτωχός οδηγός για το τι συμβαίνει στο επίπεδο της ανθρώπινης ψυχής και τις επιταγές του Πνεύματος.

Θρησκείες και πόλεμος
Ποια είναι η σχέση του θεού με τον πόλεμο;
Καμία θα απαντήσουν αναφανδόν οι εκπρόσωποι όλων των θρησκευτικών δογμάτων. Η ειρήνη και η αγάπη προβάλλονται από όλες ανεξαιρέτως τις θρησκείες, ως οι δυο σημαντικότερες πανανθρώπινες αξίες, όμως οι πιο αιματοβαμμένες σελίδες της ανθρωπότητας, είναι εκείνες στις οποίες οι θρησκείες έπαιξαν τον πρωταγωνιστικό ρόλο, σε εμπόλεμες συρράξεις και αδελφοκτόνους πολέμους. Οι θρησκευτικοί πόλεμοι υπήρξαν ανέκαθεν αναπόσπαστο κομμάτι της ανθρώπινης κοινωνίας και στο όνομα του θεού σφαγιάστηκαν, βασανίστηκαν και εκτοπίστηκαν εκατοντάδες χιλιάδες άνθρωποι.

Το οξύμωρο, της αδιαμφισβήτητης αυτής ιστορικής πραγματικότητας δεν καταδικάζει αυτομάτως τις θρησκείες στο “πυρ το εξώτερον”, αρκεί να αναγνωρίσει κανείς ότι τα θρησκευτικά δόγματα δεν είναι τίποτα περισσότερο από προϊόντα των ανθρώπων και αποτέλεσμα των σύνθετων διανοητικών διαδικασιών που ανέπτυξε ο άνθρωπος στη πορεία της εξέλιξης του. Αποτελούν στην ουσία την αντανάκλαση των υπαρξιακών αναζητήσεων του ανθρωπίνου είδους που διαβαθμίζονται από ερωτήματα όπως «ποιο είναι το νόημα της ζωής» ή «τι γίνεται μετά το τέλος της», αλλά περιλαμβάνουν ταυτόχρονα κώδικες ηθικών κανόνων και αξιών, που ενσωματώθηκαν σε μια μορφή πρώιμου δικαίου το οποίο οργάνωσε και οργανώνει ακόμη και σήμερα τις ανθρώπινες κοινωνίες. Είναι αναπόφευκτο οι θρησκείες να διαπλέκονται άμεσα στο κοινωνικό ιστό και να λαμβάνουν λόγω της υπερφυσικής τους διάστασης ένα ισχυρό ρόλο, επιβάλλοντας τέτοια εξουσία στους ανθρώπους, ικανή να τους φανατίσει ή να τους προτρέψει σε ακραίες συμπεριφορές.

Οι θρησκευτικοί πόλεμοι ανέκαθεν υπήρξαν το πρόσχημα εγκόσμιων διεκδικήσεων και επιδιώξεων κάθε άλλο παρά πνευματικών. Η κινητήριος δύναμη της θρησκείας κινητοποιούσε τις μάζες οι οποίες αγωνίζονταν για ένα δίκαιο, ιερό σκοπό, για ένα σκοπό που αξίζει να πεθάνεις, να χάσεις την οικογένεια σου, τα υπάρχοντα σου, οτιδήποτε σε συνδέει με αυτόν τον κόσμο, μια θυσία όμως που οπωσδήποτε θα ανταμειφθεί σε ένα άλλον, καλύτερο κόσμο. Το αίσθημα δικαίου που προσδίδει η θρησκευτική πίστη σε όλες τις αιμοβόρες ανθρώπινες διενέξεις, τις κάνει λιγότερο ευτελής, λιγότερο αποτρόπαιες. Κι αυτό ήταν κάτι που αντιλήφθηκαν οι άνθρωποι από την αρχή της ανθρώπινης ιστορίας.

Σε όλα τα ιερά κείμενα διαπιστώνεται η αντίφαση της φιλειρηνικής θεϊκής επίκλησης και της προτροπής ή καταγραφής της βίας στο όνομα του θεού. Ο ινδουισμός καταδικάζει απερίφραστα όλες εκείνες τις πράξεις που μπορεί να προκαλέσουν την απώλεια της ζωής κάθε ζώντος πλάσματος, την ίδια στιγμή όμως επιφυλάσσει μια σημαντική κοινωνικο-θρησκευτική αναγνώριση στον πολεμιστή ο οποίος έχει συγκεκριμένα καθήκοντα να επιτελέσει. Οι δυο αυτές τάσεις, της βίας και της μη-βίας περιγράφονται αναλυτικά στο σημαντικότερο ιερό βιβλίο του ινδουισμού, την Μπαγκαβάτ Γκίτα που αποτελεί μέρος του θρησκευτικού έπους Μαχαμπαράτα.

Εδώ ο θεός Κρίσνα, οδηγεί τον πολεμιστή Αρτζούνα στη μάχη του Κουρουκσέτρα (Kurukshetra). Ο Κρίσνα αν και θεός ενεργεί ως βοηθός του Αρτζούνα και οδηγεί το άρμα του. Ο Αρτζούνα βλέποντας στην πλευρά των αντιπάλων του φίλους, συγγενείς και δασκάλους διστάζει να πολεμήσει και σκέφτεται να καταθέσει τα όπλα για να μην τους βλάψει. Ο Κρίσνα του εξηγεί ότι πρέπει να είναι πιστός στο ρόλο του ως ευγενής-πολεμιστής (τσατρίγια) και τον συμβουλεύει να ενεργήσει και να κάνει το καθήκον του αποστασιοποιημένος. Ο Κρίσνα παράλληλα διδάσκει τον Αρτζούρνα να μην αισθάνεται μίσος για κανένα πλάσμα, να είναι φιλικός και συμπονετικός. Σε άλλα ινδουιστικά κείμενα περιλαμβάνονται κείμενα όπου πλησιάζουν πολύ την λογική του «δίκαιου» πόλεμου των χριστιανών ενώ στη Μαχαμπαράτα ο κώδικας του πολέμου επιβάλει το μέτρο στην άσκηση της βίας και καταδικάζει τους θανάτους των ανήμπορων ανθρώπων, των γυναικών, των μικρών αγοριών και τον ηλικιωμένων ανδρών.

Η ασκητική παράδοση του βουδισμού έχει ταυτιστεί με τη μη βία, την μη αντιπαράθεση και την εσωτερική διανοητική ζωή. Ωστόσο και ο βουδισμός ήταν πάντα συνδεδεμένος με τον αληθινό κόσμο, δίνοντας ξεκάθαρη έμφαση στην ιεραρχική μορφή της κοινωνίας με τους κοινωνικούς και ηθικούς διαχωρισμούς της, έχοντας πλήρη επίγνωση της ύπαρξης της βίας. Βέβαια ο βουδισμός απέχει πολύ από το να χαρακτηριστεί πολεμική θρησκεία, αλλά είναι εντυπωσιακό ότι ένας από τους πιο πολεμοχαρείς αυτοκράτορες της Ινδίας ο Ασόκα, (3ο π.κ.ε. αιώνας) γνωστός για πολεμικές κατακτήσεις και κατορθώματα σε όλη την ινδική υποήπειρο, υπήρξε ένας από τους πιο φανατικούς βουδιστές. Το 20ο δε αιώνα ο βουδισμός έπαιξε πρωταγωνιστικό ρόλο στον αντι-αποικιακό αγώνα στη Σρι Λάνκα, την Μπούρμα (Μιανμάρ) και στο Βιετνάμ. Ειδικότερα ο Ζεν βουδισμός όπως αναπτύχθηκε στην Ιαπωνία κατά τον 7ο μ.κ.ε. αιώνα, κατέλαβε κυρίαρχο ρόλο στην προστασία του κράτους και την διδασκαλία των πολεμικών τεχνών. Το Μπουσίντο, ο κώδικας τιμής των πολεμιστών σαμουράι, αντανακλά εύστοχα τη σχέση της διανοητικής κατάστασης Ζεν και της πολεμικής νοοτροπίας.

Στην ιουδαϊκή παράδοση, η πολεμική πρακτική είναι ιδιαίτερα έντονη. Ο Γιαχβέ, ο Θεός των εβραίων, αποκάλυψε το όνομα του στον Μωυσή ως “Ο Θεός των στρατών” (Yahveh Sabaoth). Ο Θεός του Μωυσή ήταν συνάμα πολεμοχαρής και μεροληπτικός, παίρνοντας πάντα το μέρος του περιούσιου λαού του, στην όποια διένεξη. Η Παλαιά Διαθήκη περιλαμβάνει τουλάχιστον 300 περιπτώσεις όπου ο Θεός αναμίχθηκε ενεργά σε πολεμικά επεισόδια που αφορούσαν τους εβραίους. Ταυτόχρονα όμως είναι και ο Θεός ολόκληρης της οικουμένης. Έτσι σύμφωνα τις θεϊκές επιταγές οι Ισραηλίτες στρατιώτες οφείλουν το προσέχουν τους κρατούμενους τους κι όχι να τους σφαγιάζουν.

Έχοντας ξεκινήσει ως μια απόλυτα φιλειρηνική θρησκεία, ο χριστιανισμός άρχισε να λαμβάνει κατά τον 4ο μ.κ.ε αιώνα, ένα πιο στρατιωτικό χαρακτήρα. Στα πρώιμα και μεσαιωνικά χρόνια η χριστιανική εκκλησία ανέπτυξε μεθόδους περιορισμού και διάκρισης μεταξύ των ανθρώπων και αργότερα συνέλαβε την ιδέα των Σταυροφοριών οι οποίες αποδείχτηκαν εξαιρετικά αποτελεσματικές στην εξάπλωση της θρησκείας και της τιμωρίας των απίστων. Η πρώτη Σταυροφορία ανακηρύχθηκε από τον Πάπα Ουρβανό το 1095, και είχε τον ιερό στόχο της απελευθέρωσης της Ιερουσαλήμ. Για πολλούς μελετητές οι Σταυροφορίες θεωρούνται ως η πρώτη απόπειρα επιβολής της ευρωπαϊκής κυριαρχίας, ένα ξεκάθαρα ιμπεριαλιστικό εγχείρημα. Από την πλευρά τους όμως οι σταυροφόροι, πίστευαν ακράδαντα ότι επιτελούσαν κάποιο θεϊκό έργο.

Οι Σταυροφορίες έφεραν σε απευθείας αντιπαράθεση τον χριστιανισμό με το ισλάμ, αν και δεν ήταν η πρώτη φορά. Ο προφήτης Μωάμεθ υπήρξε ένας εξαιρετικά επιτυχημένος στρατιωτικός διοικητής και το ισλάμ (το οποίο σημαίνει «ειρήνη») είχε ήδη εξαπλωθεί με το ξίφος, στη Μέση Ανατολή, την Αφρική και την Ισπανία, απειλώντας να εισέλθει στα βάθη της ευρωπαϊκής ηπείρου, από τις αρχές του 8ου αιώνα. Ο θρησκευτικός πόλεμος των μουσουλμάνων εναντίον των απίστων ονομάζεται τζιχάντ. Αυτοί που σκοτώνονται στη τζιχάντ πηγαίνουν απευθείας στον Παράδεισο. Ήταν ένα απλό δόγμα, [2] παρεμφερές με τον χριστιανισμό.

Οι θρησκευτικές πολεμικές συρράξεις δεν περιορίστηκαν όμως μονάχα εναντίον των εκάστοτε “απίστων” των αλλότριων δογμάτων. Επεκτάθηκαν αρκετές φορές στους πιστούς του ίδιου δόγματος. Το σχίσμα μεταξύ ανατολής και δύσης, στην χριστιανική εκκλησία, βρέθηκε στο κέντρο του θεάτρου των πολεμικών επιχειρήσεων. Οι χριστιανοί σταυροφόροι στο δρόμο για την εκστρατεία τους στη Μέση Ανατολή, πολιόρκησαν την Κωνσταντινούπολη, πρωτεύουσα της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας και οικονομικό, πολιτιστικό και πνευματικό κέντρο των χριστιανών ορθοδόξων.

Για την Ευρώπη η οποία εκπροσωπεί το δυτικό πολιτισμό, η θρησκεία υπήρξε πάντα ένα σημαντικό κίνητρο για πόλεμο, αναπόσπαστο τμήμα της πολιτικής και των εθνικών συμφερόντων. Άγριες συγκρούσεις σημειώθηκαν και μεταξύ πιστών επακριβώς του ίδιου δόγματος όπως οι πόλεμοι μεταξύ της Αγγλίας και της Γαλλίας το 14ο και 15ο αιώνα μ.κ.ε. Όταν ο Λούθηρος θυροκόλλησε στις 31 Οκτωβρίου 1517, στην εξώπορτα του μητροπολιτικού ναού της Βιρτεμβέργης, τις 95 θέσεις του κατά του Πάπα, μια νέα περίοδος βαρβαρότητας ξεκίνησε για την χριστιανική εκκλησία. Οι αναθεωρητές προτεστάντες, συγκρούστηκαν επανειλημμένως με τους Καθολικούς, με αποκορύφωμα την νύχτα του Αγίου Βαρθολομαίου όπου σφαγιάστηκαν ανηλεώς όλοι οι προτεστάντες της Γαλλίας.

Η διαμάχη προτεσταντισμού – καθολικισμού είναι συνυφασμένη με την συγκρότηση των εθνών κρατών στη κεντρική Ευρώπη, κατά τον 16ο και 17ο αιώνα. Ο εκρηκτικός συνδυασμός θρησκείας και έθνους κράτους, εκτονώθηκε στον Τριακονταετή πόλεμο, στον οποίο εκφράστηκαν οι θρησκευτικές και εθνικές επιδιώξεις των τότε ευρωπαϊκών δυνάμεων. Η ειρήνη της Βεστφαλίας (1648) προσπάθησε να αποτρέψει ανάλογες μελλοντικές θρησκευτικές συρράξεις, υιοθετώντας την αρχή “cuius regio, eius religio” που σημαίνει: η θρησκεία του λαού είναι αυτή του ηγέτη. Η αρχή αυτή αντανακλά το σεβασμό στις θρησκευτικές πεποιθήσεις άλλων λαών και παρότι σηματοδότησε το τέλος των εθνικών θρησκευτικών πολέμων στην Ευρώπη, δεν κατάφερε να αποτρέψει τις εμφύλιες συρράξεις. Τρανταχτό παράδειγμα αποτελεί η Ιρλανδία και το άσβεστο μέχρι και σήμερα μίσος προτεσταντών, καθολικών το οποίο φυσικά υποκρύπτει μια ευρύτερη κοινωνική και πολιτική διαμάχη.

Το ενδο-δογματικό μίσος δεν είναι φυσικά άγνωστο ούτε στους μουσουλμάνους. Οι σιίτες και οι σουνίτες, βρέθηκαν αρκετές φορές σε αντιπαράθεση όταν από το 1512 και μετά επικράτησε ο σιιτισμός στην Περσία και κορυφώθηκε στην διάρκεια του 20ου αιώνα στο Ιράκ με την καταπίεση του σιιτικού πληθυσμού από τον Σαντάμ Χουσείν, και τον οκταετή πόλεμο Ιράν-Ιράκ.
Μια νέα περίοδο θρησκευτικών παθών, εγκαινίασε η πτώση του Ανατολικού μπλοκ το 1989. Οι πολεμικές συγκρούσεις στην πρώην Γιουγκοσλαβία, ήταν εμφύλιες συγκρούσεις και όχι εθνικές, μιας και η πλειοψηφία του πληθυσμού στην περιοχή είναι Σλάβοι. Εκτός όμως από Σλάβοι, ήταν και Βόσνιοι μουσουλμάνοι και Κροάτες καθολικοί και Σέρβοι ορθόδοξοι και για ακόμη μια φορά η θρησκεία απέδειξε πόσο σημαντικό ρόλο μπορεί να διαδραματίσει στην συγκρότηση της εθνικής συνείδησης καθώς ήταν εκείνη που έθεσε την διαχωριστική γραμμή μεταξύ των λαών σε έναν παράλογο και ανηλεή πόλεμο.

Η πολεμική κι αιμοβόρα θρησκεία έχει παίξει σημαντικό και στην αμερικανική πολεμική ιστορία. Οι κονκισταδόροι της Ρωμαιοκαθολικής εκκλησίας διέγραψαν ένα διαφορετικό μέλλον για τους λαούς της ηπείρου, όταν στο όνομα του Θεού κατέσφαζαν τους αυτόχθονες πληθυσμούς των Ινδιάνων. Και αργότερα όμως στο ανεξίθρησκο αμερικανικό κράτος, η θρησκεία έβρισκε πάντα ένα σημαντικό βήμα, στα λόγια των Αμερικανών προέδρων που επικαλούνταν τη Θεία βούληση σε κάθε ιμπεριαλιστικό εγχείρημα.

Η “διαβολική αυτοκρατορία” του Ρόναλντ Ρήγκαν ήταν ένας ευφυέστατος χαρακτηρισμός εναντίον της ανταγωνιστικής τότε Σοβιετικής Ένωσης, δικαιολογώντας στο θυμικό των Αμερικανών ψηφοφόρων την σπατάλη εκατοντάδων εκατομμυρίων δολαρίων για εξοπλισμούς. Μόλις πρόσφατα έληξε η οκταετής θητεία της λεγόμενης ευαγγελικής δεξίας των ΗΠΑ με ηγέτη τον Τζορτζ Μπους, που επινόησε τον “άξονα του κακού” για τα μη ελεγχόμενα κράτη της Μέσης Ανατολής και καταδίκασε σε θάνατο χιλιάδες Αμερικανούς στρατιώτες στο Ιράκ “με την δύναμη του θεού”.
Στην αρχή του 21ου αιώνα και ενώ η ανθρωπότητα ζει πλέον στους ρυθμούς της προηγμένης τεχνολογίας, τα θρησκευτικά μίση αντί να καταλαγιάζουν, διευρύνονται ανησυχητικά. Ανησυχητικά ωστόσο διευρύνεται και το χάσμα μεταξύ πλουσίων χωρών της Δύσης και των φτωχών του λεγόμενου τρίτου κόσμου. Από το 1990 και μετά, ο μουσουλμανικός κόσμος έχει εισέλθει σε μια φάση έντονης θρησκευτικής ριζοσπαστικοποίησης με ακραία έκφραση τον ισλαμικό φονταμενταλισμό της Αλ Κάιντα, των Ταλιμπάν, αλλά ακόμη και κατεξοχήν πολιτικών κινημάτων που εκφράζονται με θρησκευτικούς όρους, όπως η Χεσμπολάχ στον Λίβανο, η Χαμάς στην Παλαιστίνη ή οι Αδελφοί Μουσουλμάνοι της Αιγύπτου που εκπροσωπούν το λεγόμενο πολιτικό Ισλάμ.

Το θρησκευτικό δολοφονικό μένος επεκτείνεται και σε χώρες όπως η Ινδία και το Πακιστάν, αλλά και χώρες της Αφρικής. Η επιστροφή των ανθρώπων στην θρησκεία σε περιόδους αυξανόμενης καταπίεσης, έλλειψης βασικών αγαθών και παγκόσμιας οικονομικής κρίσης, επιφυλάσσει ολέθριες περιπέτειες για την ανθρωπότητα. Το θρησκευτικό αίσθημα, όπως μας έχει διδάξει πάμπολλες φορές η ιστορία, στρεβλώνεται εύκολα μέσα από τον φακό της πολιτικής και κοινωνικής αδικίας και μπορεί να μετατραπεί στο δολοφονικότερο όπλο από επιτήδειους πολιτικούς και θρησκευτικούς ηγέτες.