Δευτέρα 15 Φεβρουαρίου 2016

Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, ΙΣΤΟΡΙΟΓΡΑΦΙΑ, ΞΕΝΟΦΩΝ - Ἀπομνημονεύματα 1, 2, 40-46

Μια στιχομυθία του νεαρού Αλκιβιάδη με τον ώριμο Περικλή

Τα Ἀπομνημονεύματα Σωκράτους αποτελούν συλλογή από συζητήσεις και επεισόδια με πρωταγωνιστή τον Σωκράτη, που οργανώθηκαν από τον Ξενοφώντα κατά ευρύτερες θεματικές ενότητες σε τέσσερα βιβλία. Τα δύο πρώτα κεφάλαια του πρώτου βιβλίου συγκροτούσαν ίσως αρχικά αυτοτελές κείμενο υπεράσπισης του Σωκράτη από τις -επίσημες και μη- κατηγορίες που είχαν διατυπωθεί εναντίον του: Μια από αυτές τις κατηγορίες ήταν ότι ο Σωκράτης υπήρξε δάσκαλος του Κριτία και του Αλκιβιάδη, και ως εκ τούτου υπεύθυνος για την πονηρίαν τους.

Ο Ξενοφών προσπαθεί να δείξει ότι από τα δύο πράγματα που θα μπορούσαν να μάθουν κοντά στον Σωκράτη, τη "σωφροσύνη" και την "ικανότητα να μιλούν και να πράττουν", αυτοί επεδίωξαν μόνο το δεύτερο, ενώ η σωφροσύνη τους ήταν μόνο προσωρινή. Στο απόσπασμα που ακολουθεί ο Αλκιβιάδης παρουσιάζεται ως δεινός στη διαλεκτική (δηλ. την τέχνη του διαλέγεσθαι). Συζητεί με τον συγγενή του Περικλή το ερώτημα τι είναι ο νόμος, και καταφέρνει με ευκολία να οδηγήσει ακόμη και αυτόν τον μεγάλο άνδρα σε δύσκολη θέση (ἀπορία).

Ἀπομνημονεύματα 1, 2, 40-46

[1.2.40] λέγεται γὰρ Ἀλκιβιάδην, πρὶν εἴκοσιν ἐτῶν εἶναι, Περικλεῖ ἐπιτρόπῳ μὲν ὄντι αὐτοῦ, προστάτῃ δὲ τῆς πόλεως, τοιάδε διαλεχθῆναι περὶ νόμων· [1.2.41] Εἰπέ μοι, φάναι, ὦ Περίκλεις, ἔχοις ἄν με διδάξαι τί ἐστι νόμος; Πάντως δήπου, φάναι τὸν Περικλέα. Δίδαξον δὴ πρὸς τῶν θεῶν, φάναι τὸν Ἀλκιβιάδην· ὡς ἐγὼ ἀκούων τινῶν ἐπαινουμένων, ὅτι νόμιμοι ἄνδρες εἰσίν, οἶμαι μὴ ἂν δικαίως τούτου τυχεῖν τοῦ ἐπαίνου τὸν μὴ εἰδότα τί ἐστι νόμος. [1.2.42] Ἀλλ᾽ οὐδέν τι χαλεποῦ πράγματος ἐπιθυμεῖς, ὦ Ἀλκιβιάδη, φάναι τὸν Περικλέα, βουλόμενος γνῶναι τί ἐστι νόμος· πάντες γὰρ οὗτοι νόμοι εἰσίν, οὓς τὸ πλῆθος συνελθὸν καὶ δοκιμάσαν ἔγραψε, φράζον ἅ τε δεῖ ποιεῖν καὶ ἃ μή. Πότερον δὲ τἀγαθὰ νομίσαν δεῖν ποιεῖν ἢ τὰ κακά; [1.2.43] Τἀγαθὰ νὴ Δία, φάναι, ὦ μειράκιον, τὰ δὲ κακὰ οὔ. Ἐὰν δὲ μὴ τὸ πλῆθος, ἀλλ᾽, ὥσπερ ὅπου ὀλιγαρχία ἐστίν, ὀλίγοι συνελθόντες γράψωσιν ὅ τι χρὴ ποιεῖν, ταῦτα τί ἐστι; Πάντα, φάναι, ὅσα ἂν τὸ κρατοῦν τῆς πόλεως βουλευσάμενον, ἃ χρὴ ποιεῖν, γράψῃ, νόμος καλεῖται. Κἂν τύραννος οὖν κρατῶν τῆς πόλεως γράψῃ τοῖς πολίταις ἃ χρὴ ποιεῖν, καὶ ταῦτα νόμος ἐστί; Καὶ ὅσα τύραννος ἄρχων, φάναι, γράφει, καὶ ταῦτα νόμος καλεῖται. [1.2.44] Βία δέ, φάναι, καὶ ἀνομία τί ἐστιν, ὦ Περίκλεις; ἆρ᾽ οὐχ ὅταν ὁ κρείττων τὸν ἥττω μὴ πείσας, ἀλλὰ βιασάμενος, ἀναγκάσῃ ποιεῖν ὅ τι ἂν αὐτῷ δοκῇ; Ἔμοιγε δοκεῖ, φάναι τὸν Περικλέα. Καὶ ὅσα ἄρα τύραννος μὴ πείσας τοὺς πολίτας ἀναγκάζει ποιεῖν γράφων, ἀνομία ἐστί; Δοκεῖ μοι, φάναι τὸν Περικλέα· ἀνατίθεμαι γὰρ τὸ ὅσα τύραννος μὴ πείσας γράφει νόμον εἶναι. [1.2.45] Ὅσα δὲ οἱ ὀλίγοι τοὺς πολλοὺς μὴ πείσαντες, ἀλλὰ κρατοῦντες γράφουσι, πότερον βίαν φῶμεν ἢ μὴ φῶμεν εἶναι; Πάντα μοι δοκεῖ, φάναι τὸν Περικλέα, ὅσα τις μὴ πείσας ἀναγκάζει τινὰ ποιεῖν, εἴτε γράφων εἴτε μή, βία μᾶλλον ἢ νόμος εἶναι. Καὶ ὅσα ἄρα τὸ πᾶν πλῆθος κρατοῦν τῶν τὰ χρήματα ἐχόντων γράφει μὴ πεῖσαν, βία μᾶλλον ἢ νόμος ἂν εἴη; [1.2.46] Μάλα τοι, φάναι τὸν Περικλέα, ὦ Ἀλκιβιάδη, καὶ ἡμεῖς τηλικοῦτοι ὄντες δεινοὶ τὰ τοιαῦτα ἦμεν· τοιαῦτα γὰρ καὶ ἐμελετῶμεν καὶ ἐσοφιζόμεθα οἷάπερ καὶ σὺ νῦν ἐμοὶ δοκεῖς μελετᾶν. τὸν δὲ Ἀλκιβιάδην φάναι· Εἴθε σοι, ὦ Περίκλεις, τότε συνεγενόμην ὅτε δεινότατος ἑαυτοῦ ἦσθα.

***
[40] Λέγεται ότι ο Αλκιβιάδης, προτού να γίνει είκοσι χρονών, με τον Περικλή, που ήταν επίτροπος του1 και άρχοντας της πόλης, κάτι τέτοια συζήτησε για τους νόμους. [41] «Πες μου», λέγεται ότι είπε ο Αλκιβιάδης, «Περικλή, μπορείς να μου εξηγήσεις τι είναι νόμος;» «Βεβαιότατα», είπε ο Περικλής. «Εξήγησέ μου λοιπόν, για τ᾽ όνομα των θεών», είπε ο Αλκιβιάδης, «επειδή εγώ, ακούγοντας να επαινούνται μερικοί ότι είναι άνθρωποι νομιμόφρονες, νομίζω ότι δεν πρέπει δίκαια να πάρει τέτοιον έπαινον εκείνος που δεν ξέρει τι είναι νόμος.» [42] «Αλλά καθόλου δύσκολο πράμα δεν επιθυμείς, Αλκιβιάδη, με το να θες να μάθεις τι είναι νόμος. Γιατί νόμοι είναι όλα αυτά που οι πολλοί, αφού συγκεντρώθηκαν και τα επιδοκίμασαν, τα νομοθετήσανε ορίζοντας τι πρέπει να κάνει κανένας και τι δεν πρέπει.» «Ποιο απ᾽ τα δύο; Επειδή δηλαδή ενόμισαν ότι πρέπει να κάνει κανείς τα καλά ή τα κακά;» [43] «Τα καλά μα την αλήθεια, παιδαρέλι», είπε ο Περικλής, «κι όχι τα κακά.» «Αν όμως όχι οι πολλοί, αλλά καθώς όπου υπάρχει ολιγαρχία λίγοι συγκεντρωθούν και νομοθετήσουν τι πρέπει να κάνει κανείς, αυτά τι είναι;» «Όλα», είπε ο Περικλής, «όσα αυτοί που κατέχουν την εξουσία, αφού σκεφτούν τι πρέπει να κάνει κανείς, τα νομοθετήσουν, ονομάζονται νόμοι».
- Κι αν ένας τύραννος, λοιπόν, που κυριαρχεί στην πόλη νομοθετεί, κι αυτά είναι νόμοι;
- Κι όσα ένας τύραννος κυβερνήτης, είπε ο Περικλής, νομοθετεί, κι αυτά είναι νόμοι.
[44] -Κι η βία κι η ανομία, είπε ο Αλκιβιάδης, τι είναι, Περικλή; Άραγε δεν είναι, όταν ο δυνατότερος τον πιο αδύνατο όχι με την πειθώ αλλά με τη βία τον αναγκάζει να κάνει ό,τι αρέσει σ᾽ αυτόν; - Εγώ τουλάχιστο έτσι νομίζω, είπε ο Περικλής.
- Κι όσα λοιπόν ένας τύραννος, χωρίς να πείσει τους πολίτες, νομοθετώντας τους αναγκάζει να τα κάνουν δεν είναι ανομία; - Έτσι νομίζω, είπε ο Περικλής. Γιατί παίρνω πίσω το λόγο μου, ότι είναι νόμοι όσα ένας τύραννος χωρίς να πείσει νομοθετεί. [45] - Κι όσα οι λίγοι, όχι γιατί έπεισαν τους πολλούς αλλά γιατί κυριαρχούν απάνω τους, νομοθετούν τι απ᾽ τα δυο, θα πούμε ότι είναι τούτα βία, ή θα πούμε ότι δεν είναι;
- Όλα νομίζω εγώ, είπε ο Περικλής, όσα κανείς αναγκάζει κάποιον να κάνει χωρίς να τον πείσει, είτε νομοθετώντας είτε όχι, αυτά είναι βία μάλλον παρά νόμοι. - Κι όσα λοιπόν ολόκληρος ο λαός, όταν εξουσιάζει τους πλούσιους, νομοθετεί χωρίς να τους πείσει, δε θα ήταν μάλλον βία παρά νόμος; [46] - Πάρα πολύ, είπε ο Περικλής, Αλκιβιάδη, κι εμείς όταν ήμασταν στην ηλικία σου, ήμασταν δεινοί σε τέτοιες συζητήσεις. Γιατί πράματα τέτοια και εξετάζαμε και σοφιζόμαστε, που ακριβώς κι εσύ τώρα μου φαίνεσαι ότι εξετάζεις. Κι ο Αλκιβιάδης είπε: Μακάρι, Περικλή, να σε συναστρεφόμουνα τότε, όταν είχες την πιο μεγάλη σου δεινότητα.
----------------
1 Ο πατέρας του Αλκιβιάδη Κλεινίας σκοτώθηκε στη μάχη της Κορώνειας (Βοιωτία) το 446 π.Χ. και, όπως συνέβαινε με τα ανήλικα παιδιά που έμεναν ορφανά από πατέρα, ορίστηκε ἐπίτροπος (κηδεμόνας), εν προκειμένω ο Περικλής. Ο ἐπίτροπος όφειλε να εξασφαλίζει στον προστατευόμενο στέγη, τροφή, ένδυση, εκπαίδευση, να τον αντιπροσωπεύει νομικά και, τέλος, να διαφυλάσσει και να χρησιμοποιεί σωστά την περιουσία του.

Δεχτείτε τα Παιδιά σας Όπως Είναι, Όχι όπως θα Έπρεπε να είναι

Aν θέλουμε τα παιδιά μας να πιστέψουν ότι αξίζουν, πρέπει ειλικρινά να τα δεχτούμε όπως είναι, με όλες τις ατέλειες τους. Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι, επιμένοντας να κατακρίνουν τις ατέλειες των παιδιών τους, θα τα βοηθήσουν να βελτιωθούν. Στην πραγματικότητα, αυτή η αντιμετώπιση φέρνει ακριβώς το αντίθετο αποτέλεσμα. Τα παιδιά αποθαρρύνονται.
Φανταστείτε πως θα νιώθατε αν σας θύμιζαν συνέχεια τα λάθη σας. Θα νιώθατε ότι αξίζετε; Φυσικά όλοι μας έχουμε περιθώρια για βελτίωση, αλλά δεν είναι αυτό που μας απασχολεί τώρα. Το θέμα είναι ότι οι άνθρωποι δε μπορούν να βελτιωθούν αν δεν νιώσουν αρκετά καλά με τον εαυτό τους, ώστε να πιστέψουν οτι μπορούν να βελτιωθούν.
Φανταστείτε τώρα πως θα νιώθατε αν ενθαρρυνόσασταν συνέχεια και ξέρατε ότι μέσα στην οικογένεια σας  εκτιμούν.
 
Πιστεύουμε ότι εκτιμάμε τα παιδιά μας, και τους το λέμε με λόγια. Συχνά, όμως, οι πράξεις μας έρχονται σε αντίθεση με τα λόγια μας. Λέμε στα παιδιά μας ότι είναι υπέροχα και κατόπιν δείχνουμε δυσαρέσκεια όταν δεν ικανοποιούν τις δικές μας απαιτήσεις.
 
Πρέπει να μάθουμε να ξεχωρίζουμε το έργο από αυτόν που το κάνει.
Τα παιδιά δεν ενεργούν πάντα όπως θέλουμε εμείς. Πρέπει να τους δώσουμε το μήνυμα ότι τα εκτιμάμε σαν ανθρώπους άσχετα από την επιτυχία τους.

Παράδειγμα: Σε ένα διαγώνισμα ορθογραφίας, η Μπεθ έκανε πέντε λάθη στις είκοσι λέξεις. Αντί ο γονιός να επιμείνει στα πέντε λάθη, θα μπορούσε να τονίσει τις δεκαπέντε λέξεις που έγραψε σωστά. Δίνοντας έμφαση στο θετικό, δίνουμε στη Μπεθ την αίσθηση ότι είναι εντάξει. Ξέρει καλά τα πέντε λάθη της. Δεν είναι ανάγκη να τα τονίσουμε. Όταν τη δεχτούμε όπως είναι, τη βοηθάμε να νιώσει ότι αξίζει σαν άνθρωπος και της δίνουμε το θάρρος να συνεχίσει την προσπάθεια της.
 
Αφού οι γονείς αναγνωρίσουν με ποιό τρόπο ορισμένες πεποιθήσεις και στάσεις τους εμποδίζουν τις προσπάθειες τους να ενθαρρύνουν τα παιδιά τους, πρέπει και να συνειδητοποιήσουν ποιός τρόπος συμπεριφοράς συμβαδίζει με τις προθέσεις τους.
 
Πρώτα απ’όλα, ένας γονιός που ενθαρρύνει, παύει να κάνει στο παιδί αρνητικές παρατηρήσεις.
Αποφύγετε τον πειρασμό να επέμβετε όταν το παιδί σας προσπαθεί να λύσει ένα πρόβλημα ή να ολοκληρώσει ένα έργο. Η επέμβαση δίνει ένα μήνυμα μιας καλυμμένης κριτικής: ”Δεν μπορείς να το κάνεις σωστά”. Άν το παιδί ζητήσει την βοήθεια σας, περιορίστε τις παρατηρήσεις σας στη μορφή προτάσεων, όχι στη διατύπωση κανόνων. ”Τι νομίζεις ότι θα γινόταν αν…Σκέφθηκες να…Βρήκα ότι είναι πολύ βοηθητικό να…”
 
Άν τα παιδιά ζητούν τη βοήθεια σας, με σκοπό να επισύρουν την άτοπη προσοχή ή να αποφύγουν να σκεφτούν ή να εργαστούν ανεξάρτητα, πείτε τους ότι έχετε εμπιστοσύνη στην ικανότητα τους. ”Μπόρεσες να κάνει την προηγούμενη δουλειά…Άρα μπορείς να χειριστείς και αυτό το θέμα…”
Λίγα παιδιά θα μάθουν να πιστεύουν στον εαυτό τους, αν οι γονείς τους δεν πιστέψουν σ’αυτά.
 
Δώστε Ενθάρρυνση. Μην Επαινείτε
Πολλοί γονείς πιστεύουν ότι όταν επαινούν τα παιδιά τους, τα ενθαρρύνουν. Δεν συνειδητοποιούν ότι ο έπαινος μπορεί να είναι αποθαρρυντικός. Με την πρώτη ματιά , ο έπαινος και η ενθάρρυνση μοιάζουν.
 
Ο έπαινος είναι ένα είδος ανταμοιβής. Καλλιεργεί ένα αίσθημα ανταγωνισμού. Δίνεται όταν κερδίζουμε, όταν είμαστε οι καλύτεροι. Στην πραγματικότητα, ο γονιός που επαινεί λέει ”Άν κάνεις κάτι που εγώ θεωρώ καλό, θα έχεις την ανταμοιβή σου: Θα πάρεις από εμένα  αναγνώριση και εκτίμηση.
 
Από την άλλη πλευρά, η ενθάρρυνση δίνεται για την προσπάθεια ή για τη βελτίωση, όσο μικρή κι αν είναι. Συγκεντρώνει την προσοχή στα θετικά σημεία του παιδιού, σαν ένα μέσο που διαθέτει το παιδί για να συνεισφέρει στο σύνολο. Ο γονιός που ενθαρρύνει, δεν ενδιαφέρεται να συγκρίνει το παιδί με άλλους. Αντίθετα, ενδιαφέρεται ώστε το παιδί να δεχτεί τον εαυτό του και να καλλιεργήσει το θάρρος ν’αντιμετωπίζει τις δυσκολίες. Η ενθάρρυνση αποβλέπει στο να βοηθήσει το παιδί να νιώσει ότι αξίζει.
 
Η Ειδική Διάλεκτος της Ενθάρρυνσης
  • Φράσεις που δείχνουν παραδοχή
  • -Μου αρέσει ο τρόπος που το χειρίσθηκες
  • -Μου αρέσει ο τρόπος που αντιμετωπίζεις αυτό το πρόβλημα
  • -Χαίρομαι που σου αρέσει η μελέτη
  • -Χαίρομαι που ευχαριστήθηκες μ’αυτό
  • -Εφόσον δεν είσαι ικανοποιημένος , τι νομίζεις ότι μπορείς να κάνεις ώστε να ικανοποιηθείς αρκετά.
  • -Πώς νιώθεις γι’αυτό;
  • Φράσεις που δείχνουν Εμπιστοσύνη
  • -Επειδή σε ξέρω καλά, είμαι σίγουρη ότι θα τα καταφέρεις
  • -Θα το ξεπεράσεις
  • -Έχω εμπιστοσύνη στην κρίση σου
  • -Είναι δύσκολο, είμαι όμως σίγουρη ότι θα το ξεπεράσεις
  • -Θα βρεις μια λύση
  • Φράσεις που Αναγνωρίζουν την Προσπάθεια και τη Βελτίωση
  • -Φαίνεται ότι κατέβαλες μεγάλη προσπάθεια γι αυτό
  • -Φαίνεται ότι ξόδεψες πολύ ώρα να βρεις μια λύση
  • -Κοίταξε πόση πρόοδο έχεις κάνει
  • -Έχεις μεγάλη βελτίωση στο….
  • -Ίσως πιστεύεις οτι δεν έφτασες ακόμα το στόχο σου. Κοίτα όμως πόσο πολύ έχει προχωρήσει!

Αγάπη και Έρωτας

Ο έρωτας – όπως και η αγάπη – δεν είναι συναίσθημα, αλλά συναισθηματική κατάσταση. Όμως ο έρωτας διαφέρει από την αγάπη. Κι αυτό γιατί η έλξη που νιώθουμε αυτόματα δημιουργεί μια έντονη ανάγκη εκτόνωσης. Άλλωστε δεν νοείται άνθρωπος… αξιοπρεπώς ερωτευμένος χωρίς να είναι ταυτόχρονα και συναισθηματικά ευάλωτος προς τον άνθρωπο που έχει ερωτευτεί. (Αλλιώς, αν δεν υπάρχει και λίγο πάθος, τι σόι έρωτας είναι αυτός;)

Στο βαθμό λοιπόν που ο έρωτας δημιουργεί έντονες ανάγκες που απαιτούν ικανοποίηση, είναι μεν μια αυθόρμητη συναισθηματική κατάσταση, αλλά δεν είναι ανιδιοτελής. Δεν έχει σημασία αν οι ανάγκες που μας δημιουργεί αυτή η έλξη είναι σωματικές ή συναισθηματικές. Άπαξ και είναι έντονες γίνονται αυτόματα και σημαντικές. Έτσι τα συναισθήματα που μας δημιουργούνται προς το άτομο που ερωτευόμαστε απορρέουν είτε από τις ανάγκες που ελπίζουμε να μας καλύψει, είτε από τις ανάγκες που ήδη μας καλύπτει και θέλουμε να εξακολουθεί να τις καλύπτει.

Θα μου πεις: «Καλά, αποκλείεται κάποιος που είναι ερωτευμένος να αγαπάει κιόλας;» Εδώ θα πρέπει και πάλι να θυμηθούμε εκείνη τη διάκριση που κάναμε ανάμεσα στο συναίσθημα και τη συναισθηματική κατάσταση. Είχαμε πει ότι με τη λέξη «αγάπη» άλλες φορές αναφερόμαστε σε κάποιο συναίσθημα συμπάθειας κι άλλες φορές σε μια συναισθηματική κατάσταση η οποία έχει διάρκεια και εκδηλώνεται με έμπρακτη ανιδιοτελή προσφορά.

Με αυτό το σκεπτικό είναι πολύ φυσικό όταν είμαστε ερωτευμένοι μ’ έναν άνθρωπο να νιώθουμε έντονη συμπάθεια και τρυφερότητα προς το άτομό του. Στο βαθμό που αυτά τα συναισθήματα τα ονομάζουμε «αγάπη», καταλαβαίνουμε ότι είναι δυνατόν να ισχυριστούμε ότι «τον αγαπάμε» κιόλας. Συνεπώς λέγοντάς του «σ’ αγαπώ» ούτε τον εξαπατάμε ούτε τον κοροϊδεύουμε.

Αν όμως με «αγάπη» εννοούμε τη συναισθηματική κατάσταση που μας οδηγεί να προσφέρουμε σαν αποτέλεσμα της ελεύθερης εκλογής μας και δεν καθορίζεται από τις ανάγκες μας, τότε σίγουρα τα πράγματα αλλάζουν.

Κατ’ αρχήν, «ερωτευμένος» – τις περισσότερες φορές – σημαίνει και «ένταση αναγκών». Αυτό και μόνο είναι αρκετό για να πούμε ότι δεν πληρούνται οι προϋποθέσεις του ορισμού της αγάπης τον οποίο έχουμε υιοθετήσει.

Είναι όμως και κάτι ακόμα: Μια τέτοια μορφή αγάπης δεν δημιουργείται από τη μια στιγμή στην άλλη. Θέλει χρόνο για να καλλιεργηθεί. Όλοι όμως γνωρίζουμε ότι ορισμένες φορές ο έρωτας αναπτύσσεται σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα. Πόσες πιθανότητες υπάρχουν μέσα στο διάστημα αυτό να έχει αναπτυχθεί και η αγάπη; Έτσι, τουλάχιστον όσον αφορά σ’ αυτό που ονομάζουμε «κεραυνοβόλο» έρωτα, οι πιθανότητες να συνυπάρχει με τη συναισθηματική κατάσταση που ονομάζουμε αγάπη, είναι μηδαμινές.

Υπάρχει όμως και ένα άλλο είδος έρωτα που αναπτύσσεται σιγά – σιγά. Αρχικά νιώθουμε για τον άλλο μια απλή συμπάθεια. Μέσα από την καθημερινή επαφή μαζί του, η συμπάθεια αυτή σταδιακά αυξάνεται και μπορεί να εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό όπου μόνο η λέξη «έρωτας» μπορεί να περιγράψει σωστά την έλξη την οποία νιώθουμε για τον άνθρωπο αυτό. Σε μια τέτοια περίπτωση – όπου έχει προϋπάρξει ένα χρονικό διάστημα – δεν μπορούμε να αποκλείσουμε την πιθανότητα παράλληλα με τον έρωτα να έχει αναπτυχθεί και αγάπη. Ίσως μάλιστα πρώτα να έχουμε αγαπήσει τον άλλο και μετά να τον έχουμε ερωτευτεί. Αρκεί βέβαια στο διάστημα που αναπτύχθηκε η αγάπη να μην είμαστε συναισθηματικά ευάλωτοι γιατί τότε έχουμε πέσει σε μια συνηθισμένη παγίδα: Έχουμε μπερδέψει την αγάπη με την εξάρτηση…

Έρως, φιλότης, αγάπη

«Η μεγαλύτερη ευτυχία στη ζωή είναι η διαπίστωση ότι μας αγαπούν γι' αυτό που είμαστε, ή μάλλον, παρά το γεγονός ότι είμαστε αυτό που είμαστε».                          
Victor Marie Hugo 1802-1885

Ένα παλαιό βιβλίο των Αλχημιστών του μεσαίωνα, αναφέρει έναν σημαντικό ορισμό σχετικά με την αγάπη : «Η αγάπη είναι η πρώτη των αρετών, είναι το ιερόν αίσθημα, το οποίον πρέπει να κυριαρχεί της ανθρωπότητος, είναι μία των κυριοτέρων βάσεων των ορθών νόμων. Εκ’ της αγάπης γεννάται η ευσπλαχνία και η ελεημοσύνη αι κυριώτεραι ιδιότητες, αι οποίαι και με αυτήν πρέπει να κοσμούν πάσαν ευγενή και πολιτισμένην ύπαρξιν. Η αγάπη είναι η ευημερία του ανθρωπίνου γένους, η παρηγορία και η ένωσις αυτού, ανεξαρτήτως καταγωγής, αιρέσεων ή θρησκειών. Εάν όλοι οι λαοί ήκουον τας γλυκείας της αγάπης εντολάς, η Ομόνοια, η Ευδαιμονία και η Ειρήνη θα εβασίλευον επί της γης».

Η Εγκυκλοπαίδεια του Νέστορος Λάσκαρη πρώτη έκδοση 1934, ορίζει την αγάπη ως εξής: «Συναίσθημα αυτο-προσεπιλαμβανόμενον, αφοσίωσις προς τι αντικείμενον ή πρόσωπον, διαρκούσα ηδονή και χαρά, κλίσις, συμπάθεια προκαλούμενη υπό τινός, το οποίον διά των ιδιοτήτων του φαίνεται σε εμάς αμέσως ως πολύτιμον και πηγή ευτυχισμού του εγώ μας, διαρκούσα χαρά διά την παρουσίαν προσώπου τινός, διά την μετ’ αυτού αισθηματικόν ή πνευματικόν σύνδεσμον, διά την απόκτησιν τούτου».

Για χιλιετίες ισχυρίζονται κάποιοι από σκοπιμότητα και κάποιοι από άγνοια ότι, τάχα η Ομηρική λέξη «Αγάπη» δεν υπήρχε στο λεξιλόγιο των προγόνων μας, ότι αυτή είναι καθαρά χριστιανικής επινοήσεως και ότι, αντί αυτής χρησιμοποιούσαν αόριστα την λέξη «Φιλότης». Όπως όλοι γνωρίζουμε, στα Ομηρικά κείμενα υπάρχουν τα ρήματα Αγαπώ, Αγαπάζω καθώς και το όνομα Αγαπήνωρ, φυσικά με την διαχρονική και αναλλοίωτη σημασία τους.

Θέτω λοιπόν την απλή ερώτηση: Πως υπήρχαν τα ρήματα αυτά, αλλά δεν υπήρχαν εν χρήσει τα επίθετα και τα ουσιαστικά τους; Η λέξη Έρως, εμπεριείχε εκτός των άλλων εννοιών που θα ερευνήσουμε και την Φιλότητα. Αυτή ήταν η πλέον διαδεδομένη, εμπεριείχε δε εννοιολογικά και εξομοιωνόταν με μία ενεργό κοσμική και υπερβατική δύναμη. Επάνω σε αυτήν είχαν στηρίξει οι Φιλόσοφοι και ιδιαίτερα ο Εμπεδοκλής ο Ακραγαντίνος, την συμπαντική κοσμοθεωρία της δημιουργίας, της κινήσεως και της αρμονίας του σύμπαντος, με την διατύπωση «Σφαίρος - Φιλότης - Νείκος».

Δεν πρέπει να μας διαφεύγει ότι, ο χριστιανισμός έχει ερανισθεί πολλά από τα Ελληνικά κείμενα, από το λεξιλόγιο, από την Ελληνική γλώσσα που ήταν διεθνής, από τα Μυστήρια και τις θεολατρικές διαδικασίες και ενασχολήσεις των προγόνων μας, τόσο στην φιλοσοφική υποδομή του, όσο και στην λειτουργική του, αντιστρέφοντας φυσικά τα πρόσημα.

Επίσης πρέπει να έχουμε υπ όψιν μας ότι τα αρχαιότερα γραπτά χριστιανικά κείμενα πρωτο-εμφανίζονται στο διάστημα μεταξύ 3ου και 5ου αιώνα, τα δε περισσότερα είναι στην Ελληνική και στην Κοπτική γλώσσα. Στα Χριστιανικά κείμενα χρησιμοποίησαν την Ελληνική λέξη αγάπη, η οποία είναι υποδεέστερη - πιο λαϊκή από την λέξη Φιλότης. Η πλειονότητα των αρχαίων χριστιανικών κειμένων, βρίθει από σφάλματα, αντιφάσεις, χάσματα, ετεροχρονισμένες ατυχείς συρραφές, αντικρουόμενες αφηγήσεις και πληροφορίες, τα οποία δεν είναι της παρούσης να αναπτυχθούν. Επισημαίνω ότι στην αρχαία Ελληνική γλώσσα το ρήμα Φιλώ έχει εντονότερη την έννοια της Αγάπης από το ρήμα Αγαπώ ή Αγαπάζω.

Θα προσεγγίσω την έννοια και την σημασία της λέξεως Έρως, η οποία εμπεριέχει την φιλότητα, την αγάπη, την φιλία, την στοργή και την ελεημοσύνη. Η Αγάπη ως όρος στην καθημερινότητα και στην φιλοσοφία, είναι πολύ σημαντική. Από ψυχολογικής απόψεως είναι το εσωτερικό συναίσθημα της έλξης δύο προσώπων. Από την αρχαιότητα, ο όρος αγάπη διαφοροποιήθηκε και απέκτησε πολυμορφικό χαρακτήρα.

Οι πρόγονοί μας χρησιμοποιούσαν περισσότερο όπως προανέφερα, τις λέξεις Έρως και Φιλότης διότι αυτές είναι θεμελιώδεις, είναι δε οι πρώτες έννοιες - ενέργειες της δημιουργίας, την οποίαν σοφά πράττοντας, κάλυψαν με τον μύθο της Δήλου, της Νιόβης, της Λητούς, της Αρτέμιδος και του Απόλλωνος.

Μετά την θραύση του κοσμικού ωού - (το γνωστό σήμερα ως Big Bang), εξήλθε ο Πανδημιουργός Φάνης  Έρως, ο οποίος είχε διττή σημασία και ενέργεια δηλαδή, την Ουράνια και την Γήινη. Καταφεύγω στον ιδρυτή και θεράποντα της ιδεοκρατίας και της εννοιοκρατίας Πλάτωνα, ο οποίος με τον κώδικα του Ησιόδου θα μας οδηγήσει και θα μας φωτίσει, επάνω σε αυτήν τη σοβαρή και διαχρονική έννοια, με την φωνή του διδασκάλου του, Σωκράτη.

Τον κώδικα του Ησιόδου είχαν αποδεχθεί και αναπτύξει οι Προσωκρατικοί και οι Μετασωκρατικοί φιλόσοφοι, ιδιαίτερα δε ο Εμπεδοκλής, οι Σοφιστές με τον ιδρυτή της Κυνικής σχολής Αντισθένη, οι Σωκράτης, Πλάτων, Αριστοτέλης, Διογένης Λαέρτιος, καθώς και οι φιλοσοφικές σχολές των Πυθαγορείων, Επικούρειων, Στωικών, Σχολαστικών και όλοι οι σκεπτόμενοι ορθολογικά διανοητές. Πρέπει να τονισθεί ότι, πλήθος νεώτερων φιλοσοφικών σχολών και φιλοσόφων χρησιμοποιούν την λέξη «Αγάπη», εδώ το γράμμα Άλφα δεν είναι στερητικό αλλά ενισχυτικό της έννοιας. Αυτή, βάσει του κώδικα του Ησιόδου, δήλωνε μία γήινη εννοιολογική αλλά και υποκείμενη στην φθορά και στο ίδιον συμφέρον, δύναμη.

Σας παραθέτω ένα μικρό απόσπασμα από το έργο του Αριστοτέλη Μετά τα Φυσικά 980 a. 21, «Πάντες άνθρωποι τού ειδέναι ορέγονται φύσει, σημείον δ’ ή των αισθήσεων αγάπησις και γαρ χωρίς της χρείας αγαπώνται δι’ αυτάς, και μάλιστα των άλλων ή διά των ομμάτων…». Προσαρμογή: Όλοι οι άνθρωποι έχουν από τη φύση τους έφεση για γνώση. Αυτό φαίνεται από την ιδιαίτερη αγάπη που έχουμε για τις αισθήσεις μας διότι, ανεξάρτητα από τη χρησιμότητά τους, μας είναι αγαπητές οι ίδιες οι αισθήσεις, περισσότερο δε από όλες, η αίσθηση της όρασης. Πράγματι, προτιμούμε την όραση από όλες γενικά τις άλλες αισθήσεις, όχι μόνο για πρακτικούς λόγους αλλά και όταν δεν σκοπεύουμε να επιχειρήσουμε τίποτα διότι η όραση, περισσότερο από κάθε άλλη αίσθηση, μας βοηθά να γνωρίσουμε θετικότερα κάτι αλλά μας αποκαλύπτει και τις διαφορές, για αυτό την έχουν αποκαλέσει και θύρα της ψυχής.

Ο Πλάτων στο έργο του «Συμπόσιο» αποκαλεί τον Έρωτα «Μέγας Δαίμων», φυσικά με την αρχαιοελληνική σημασία και όχι την κακοποιημένη χριστιανική. Στο 202 d, η μάντις και φιλόσοφος Διοτίμα από την Μαντινεία, μυεί τον Σωκράτη στα μυστήρια του θείου έρωτα με την φράση: «Δαίμων μέγας, Σωκράτη ο Έρως. Άλλωστε κάθε τι δαιμονικό ευρίσκεται μεταξύ θεού και θνητού». Η σημασία του μεταξύ, είναι ο μέσος όρος που συνδέει τους δύο ακραίους.

Είναι ο Έρως ο οποίος συνδέει το θνητό με το αθάνατο, είναι η βαθειά ερωτική φύση, η οποία όταν κατέχεται από την θεία μανία αναζητεί τον δαίμονα - θείον έρωτα, που θα την φέρει σε επαφή με το Θείο. Ο Έρως δεν μοιάζει ούτε με το θνητό αλλά ούτε και με το Θείο, διότι ο Έρως είναι «μεταξύ» της Σοφίας του Θείου και της μωρίας των θνητών. Άρα ο Έρως είναι Δαήμων και γνώστης και, ως εκ’ τούτου είναι φίλος της σοφίας - γνώσεως.Ο Σωκράτης τότε την ερωτά: Και ποία είναι η δράση του; Η Διοτίμα δίνει την ακόλουθη απάντηση: Να μεταφράζει και να μεταβιβάζει στις θεότητες τα προερχόμενα από τους ανθρώπους και εις τους ανθρώπους τα προερχόμενα από τις θεότητες. Εδώ ο Έρως μοιάζει να περιγράφει ακριβώς την ροή την μεταξύ ή την συνδέουσα τους θνητούς με τις θεότητες. Βασική όμως προϋπόθεση για την διασύνδεση των θνητών με τα αθάνατα είναι η ανεμπόδιστη έσω ροή της αρετής.

Ο Πλάτων στο έργο του «Κρατύλος» 420 b δια στόματος Σωκράτους, λέει: «Τον παλαιό καιρό ο Έρως ονομαζόταν έσ-ρος, από το ρήμα εσρέω, διότι χρησιμοποιούσαμε το ο-όμικρον αντί του ω-ωμέγα, ο Έρως του εαυτού η έσω ροή είναι το θαύμα του «Γνώθι σ’ αυτόν» της έσωθεν κοινωνίας του θείου σπινθήρα. Η ελεύθερη έσω ροή είναι η βάση του έρωτος των δύο φύλων κατά την Διοτίμα, θέση που την αποδέχεται και ο Σωκράτης, ο οποίος στο 206 b - 207 λέει ότι ο Έρως είναι «ο τόκος - η αμοιβή εν τω καλώ», διότι η δημιουργία συντελείται με την εξισορρόπηση των αντιθέτων δυνάμεων, με την ισότιμη συμμετοχή των δύο αρχών της άρρενας και της θήλειας.

Ο Ηράκλειτος στα «Αποσπάσματά» του 8, 51, 54, 57 και ο Εμπεδοκλής στα «Αποσπάσματά» του 17, 21, 32, 36 ταυτίζονται και δηλώνουν ότι, η ροή της έσω λειτουργίας είναι πρότυπη σε κάθε έλλογο όν και έχει αιτία την αντίθεση και όχι την ομοιότητα, για να επέλθει το αποτέλεσμα της αρμονίας, εξισορρόπηση των αντιθέτων ιδού το μωσαϊκό δάπεδο διαφόρων χριστιανικών εκκλησιών και όχι μόνο.

Η εξωτερική ροή παρουσιάζεται με τον δεύτερο αναγραμματισμό: Έρως= ρέω και στον Κρατύλο 427 α, ο Σωκράτης λέει για το σύμφωνο "Σ" ότι, είναι φυσητικό και μιμείται το σείομαι και τον σεισμό. Πράγματι η παλινδρομική κίνηση του έρωτος μιμείται την παλινδρομική κίνηση του σεισμού, κατά την οποίαν ο άνδρας γεννά και μετά από εννέα μήνες η γυνή τίκτει. Έτσι, με την αέναο παλινδρομική κίνηση του Σ - ροήτου έρωτος, επιτυγχάνεται η μεταβίβαση των θείων στους ανθρώπους και από τους ανθρώπους στις θεότητες, «Συμπόσιο» 202, 203 b.

Με την αλλαγή του τονισμού ο Έρως γίνεται ερώ που είναι ο Μέλλον του ρήματος λέγω, πράγματι ο Έρως σε όλα τα επίπεδά του διακρίνεται διά το λέγειν - ερώ, το οποίον είναι αμφίδρομο. Με την παρουσία του Σ η εναλλαγή του λόγου και κάθε συζήτηση καθίσταται διαλογική, για να οδηγηθεί στην διαλεκτική και την μαιευτική μεθοδολογία του λόγου, για την προσέγγιση και την ανεύρεση της Αλήθειας. Η Διοτίμα στο 204 a και d τονίζει ότι, ο Έρως είναι φιλόσοφος ολοκληρωμένος και με τον αναγραμματισμό περιγράφεται επακριβώς η ουσία της λέξεως, η οποία εξηγεί την πλήρη έννοια της έσω - έξω αρμονικής ροής.

Ας εξετάσουμε τώρα τον αλληγορικό μύθο του Πόρου, της Πενίας και του Έρωτος, τον οποίον αναφέρει ο Πλάτων στο «Συμπόσιο».

Ο Σωκράτης ερωτά την Διοτίμα: «Είπα ποιος είναι ο πατέρας μου και η μητέρα μου, αλλά ο Έρως ποιους έχει γονείς;».Η Διοτίμα απάντησε ως εξής: «Αυτό είναι μία μεγάλη ιστορία, αλλά θα σου την διηγηθώ»: Την εποχή που ήλθε στον κόσμο η Αφροδίτη - Κάλλος οι θεοί είχαν συμπόσιο, μεταξύ των άλλων ήταν και ο υιός του Διός και της Μήτιδος - Σοφίας Πλούτος - Πόρος - Πέρασμα. 

Όταν απέφαγαν, πήγε και η Πενία να επαιτήσει, (όπου υπάρχει μεγάλος πλούτος υπάρχει και μεγάλη φτώχια), γιατί αυτό ήταν φυσικό σε ένα τόσο πλούσιο γεύμα, στάθηκε λοιπόν στην είσοδο.Ο Πόρος τότε μεθυσμένος από το νέκταρ, διότι ακόμη τότε δεν υπήρχε ο οίνος, εξήλθε στους κήπους του Διός και με το κεφάλι βαρύ έπεσε και αποκοιμήθηκε. Τότε η Πενία μέσα στην απορία - φτώχεια της έβαλε σε εφαρμογή το σχέδιο της, πώς να αποκτήσει ένα παιδί από τον Πλούτο - Πόρο.

Πήγε τότε λοιπόν και ξάπλωσε δίπλα του και έτσι, απέκτησε τον Έρωτα. Για τον λόγο αυτόν ο Έρωτας έγινε συνοδός και υπηρέτης της Αφροδίτης, διότι γεννήθηκε στα γενέθλιά της, είναι «εμφύτως» ερωτευμένος με το κάλλος - ωραίο, διότι η Αφροδίτη είναι η εκπροσώπηση του κάλλους στον γήινο κόσμο.

Η σύλληψη και η γέννηση του Έρωτος από την Πενία είναι η κατάσταση «μεταξύ» της θνητής Πενίας και του πλούσιου και αθάνατου Πόρου.

Είναι ο συνδετικός λόγος μεταξύ των δύο κόσμων, των θνητών και των αθανάτων. Είναι η κατάσταση του «δαίμονος - δαήμονος», του Φρονίμου και Γνωρίζοντος, κατά τον Σωκράτη στον χώρο τον «μεταξύ» όπου αυτός δεσπόζει, Πλάτων «Κρατύλος 398 c». Συνεπώς ο διαμεσολαβητής «δαήμων - φρόνιμος - έρως» περιέχει στην νοητική κατανόηση, όλα τα συναισθήματα και οφείλει να εκφράζεται με την λογική, την σοφία - γνώση και την αγάπη.

Ο Ελληνισμός είναι η έντονη Αγάπη προς τον κόσμο - προς το Παν. Στην Ελληνική παράδοση, ο Έρως με την έννοια της Αγάπης, δηλώνει κάθε είδους Αγάπη για την αρετή, την γη, την θάλασσα, την επιστήμη, την τέχνη, την γυναίκα, τον άνδρα κλπ. Είναι η πρώτιστη και συνεχής αιτία της Θεογονίας, της Κοσμογονίας και της Κοσμοποιείας, τόσο στην Ορφική, την Ομηρική όσο και στην Ησιόδεια Μυθολογική αλληγορική παράδοση. Είναι έννοια αφηρημένη, πολυσυλλεκτική και είναι το σύνολο της Συμπαντικής Αγάπης προς το σύνολο του εκδηλωμένου κόσμου προς τα πάντα, από την πρωτογενή ύλη μέχρι τις θεότητες. Είναι η ελκτική και συνεκτική δύναμη που συγκρατεί την ύλη η οποία δημιουργεί και διατυπώνει κάθε μορφολογία.

Ο Έρως, είναι ο αρχαιότερος των εγκοσμίων θεοτήτων και υπεύθυνος για κάθε δημιουργία. Η ενέργειά του ενυπάρχει σε όλες τις θεότητες καθώς και σε όλα τα έμβια όντα, τα φυτά και σε όλη την υλική εκδήλωση, διότι διέπει, διακατέχει και πληροί το Παν.

Κατά τον Εμπεδοκλή η Φιλότης - αγάπη, αντιτίθεται και εξισορροπεί το Νείκος - Μίσος - Αποδόμηση και έτσι διατηρείται η αρμονία στο Σύμπαν. Την ιδέα της συμπαντικής αγάπης ασπάζεται και ο Αριστοτέλης, αργότερα και ο Ποσειδώνιος ο οποίος διατύπωσε την θεωρία της παγκοσμίου «συμπάθειας - αρμονικής αγάπης», καθώς και πλήθος άλλων φιλοσοφικών σχολών και πνευματικών ανθρώπων. Σε ό,τι αφορά την θεμελιώδη φιλοσοφική σημασία της έννοιας της αγάπης στον έρωτα, επισημαίνεται για πρώτη φορά από τον Πλάτωνα στους διαλόγους«Συμπόσιο» και «Φαίδρος». Η αγάπη, λέει ο Πλάτωνας, είναι η έλξη που ασκεί το Κάλλος - το Ωραίο.

Οι τύποι της αγάπης είναι όσοι και οι τύποι του ωραίου. Η αγάπη γεννιέται κατά την επαφή με το αισθητό ωραίο, αλλά ανελίσσεται από αυτό στο ψυχικό ωραίο και, βαθμιδόν ανέρχεται στο διανοητικό κάλλος, όπου είναι και η αληθής αγάπη. Τα αισθητά κάλλη του υλικού κόσμου, αναφέρει ο Πλάτων, δεν είναι τίποτα άλλο παρά χονδροειδή σχεδιάσματα ή ωχρές ανταύγειες. Η αγάπη είναι συνεπώς η λαχτάρα του ανθρωπίνου όντος να ξεπεράσει την αισθητή πραγματικότητα, για να καταλήξει στη θέαση και την αρμονία του κόσμου των ιδεών.

Ο Ελληνικός κόσμος λοιπόν, είναι ένας κόσμος στον οποίον το κύριο στοιχείο είναι η Αγάπη, αυτός είναι ο βιότοπος του Ελληνισμού και ο καθολικός προσδιοριστικός όρος του Ελληνικού πολιτισμού, που τον καθιστά μοναδικό.

«Ούτω πολλαχόθεν ομολογείται ο Έρως εν τοις Θεοίς πρεσβύτατος είναι» Πλάτων. Προσαρμογή: «Πράγματι από πάρα πολλούς ομολογείται, ότι ο Έρως είναι ο παλαιότερος από τους Θεούς». «Πρώτιστον μέν Έρωτα θεών μητίσατο πάντων», Παρμενίδης (στ.13). Προσαρμογή: «Πρώτιστη από όλες τις θεότητες ( η δημιουργία), επινόησε τον Έρωτα. «Σεμνός Έρως Αρετής» Φωκυλίδης, ο Έρωτας για την Αρετή είναι άξια επιθυμία.    

«Σε όσους γιατρούς υπάρχει και φιλανθρωπία, εκεί υπάρχει και Έρωτας για την επιστήμη», Ιπποκράτης. Όποιος επιθυμεί να προσεγγίσει σε βάθος το τι είναι η αγάπη, θα διαπιστώσει ότι δεν είναι φόβος, εξάρτηση, ζήλεια, κτητικότητα, υπευθυνότητα, αυτο-λύπηση, το χρέος και η αγωνία του να μην αγαπηθείς. Αφού λοιπόν τα αποβάλλουμε όλα αυτά, όχι με την βία αλλά με την αυτογνωσία και την συνεχή άσκηση και βίωση της Αρετής, τότε ίσως βρούμε αυτό το περίεργο άνθος που τόσο πολύ αναζητά διαχρονικά ο άνθρωπος για να οδηγηθεί εν Αρετή στην Ευδαιμονία. Κανείς και καμία εξουσία δεν θα μας υπαγορεύσει κάποια μέθοδο ή κάποιο σύστημα πως να αγαπάμε. Η αγάπη δίνει τόσα πολλά και δεν ζητά τίποτα, αλλά το σημαντικότερο είναι ότι δεν στοιχίζει απολύτως«Τίποτα».

Προσφέρετε λοιπόν συνάνθρωποι συνεχώς και αφειδώς Αγάπη με έργα, με λόγους και με θετικές σκέψεις, θέλω δε να τονίσω ότι, αυτές οι ενέργειες επιστρέφουν και επενεργούν πολλαπλάσια στον δίδοντα και ας μην το αντιλαμβάνεται τις περισσότερες φορές.

Μαγικά Λόγια του Ζωροάστρη

Σύμφωνα με τους Χαλδαϊκούς χρησμούς, το Σύμπαν αποτελείται απο τρείς κόσμους, που ο ένας είναι ενσωματωμένος μέσα στον άλλον :

Ο Εμπύριος κόσμος, ο χώρος του Θεού.
Ο Αιθέριος κόσμος, που συμπεριλαμβάνει, τα αστέρια και τους πλανήτες.
Ο Υλικός κόσμος, που είναι ο στοιχειώδης κόσμος, στον οποίο συμπεριλαμβάνεται ο γήινος κόσμος. Σε αυτόν συντελούνται η γέννηση και ο θάνατος και απο εδώ πρέπει η ψυχή να "δραπετεύσει" απο το σώμα, αφού εξαγνιστεί με την βοήθεια της επιστήμης και της θεουργίας. Στον κόσμο αυτό, η ψυχή πρέπει να παλέψει με δαίμονες στην προσπάθεια της να εξαγνιστεί."Όχημα" της ψυχής προσωρινή κατοικία της, είναι το σώμα.Όπως αναφέρει ο Μανέθων :
"Ότι ψυχή πυρ δυνάμει πατρός ούσα φάεινον.Αθάνατος τε μένει και ζωής δεσπότις έστι. Και ίσχει κόσμου πολλά πληρώματα κόλπων. Νου γάρ μίμημα πέλει, το δε τεχθέν έχει τι σώματος". 

Οι Θεϊκές δυνάμεις αποτελούνται από :

Τον Πατέρα, ο οποίος είναι το Έν, η μονάδα, είναι η πηγή των Πάντων, ο ανώτατος θεός, το γενεσιουργό πύρ.
Την Δύναμη, η οποία βρίσκεται στο πλευρό του πατρός.
Τον Νου, τον οποίο ακολουθεί η δύναμη, κι έτσι έχουμε την αδιαχώριστη τριάδα : Πατήρ - Δύναμις - Νους .

Το δόγμα του Ζωροάστρη, στηρίζεται στην πίστη ότι δύο αρχές κυβερνούν τον κόσμο, το Καλό και το Κακό. Το Φως και το Σκότος. Εκπροσωπούνται αντίστοιχα απο τον Άχουρα Μάσδα και τον Αριμάν.Τα δύο αυτά στοιχεία βρίσκονται σε μια αέναη πάλη μεταξύ τους, αλλά νικητής είναι πάντοτε ο αγαθός Θεός. Έτσι, ο δυϊσμός είναι μόνο εξωτερικός, ενώ στην ουσία του ο ζωροαστρισμός ήταν ένας ανολοκλήρωτος μονοθεϊσμός.

Έρευνες των αρχαιολόγων μας πληροφορούν ότι, σύμφωνα με την μηδική θρησκεία, ο Άχουρα Μάσδα (Ωρομάσδης) είναι ο Μέγας Θεός, ο ανώτερος Άρχων των Θεοτήτων, ο δημιουργός του παραδείσου και της Γης, ο δημιουργός των ανθρώπων. Προίκισε τους ανθρώπους με χαρίσματα για να κατοικήσουν στη γη.

Οι άνθρωποι, οι πιστοί και οι αφοσιωμένοι αφ' ενός και οι ασεβείς και οι άδικοι αφ' ετέρου, ακολουθούν αντίστοιχα τον αγαθό και τον κακό θεό. Η ανταμοιβή των πρώτων είναι ο παράδεισος και των δεύτερων η συνεχής τιμωρία. Έργο των αγαθών ανθρώπων είναι να υπερασπίζονται τους αδύναμους και να βοηθούν τους φτωχούς. Μέσο για να "ολοκληρωθούν", είναι οι αγαθές σκέψεις, τα αγαθά λόγια, οι αγαθές πράξεις.

Η θρησκεία αυτή στηριζόταν σε αυστηρές αρχές θεουργίας. Απαγορεύονταν οι θυσίες, δηλαδή δεν επιτρεπόταν οι προσφορές αίματος, απαγορευόταν επίσης να καίγονται οι νεκροί, γιατί υπήρχε φόβος να αλλοιωθούν τα 3 ιερά στοιχεία: η γη, το πυρ και το ύδωρ.

Ο Ζωροαστρισμός διασώζεται μέσα απο τους Χαλδαϊκούς Χρησμούς, δηλαδή τα μαγικά λόγια των Χαλδαίων. Ο Μανέθων στο έργο του Μαγικά λόγια του Ζωροάστρου, παραθέτει την αρχή του Ζωροαστρισμού:

"Όπου πατρική μονάς εστί. Τάναη έστι μονάς...η δύο γεννά. Δυάς γάρ παρά τω δε κάθηται και νοεραίς αστράπτει τομαίς . Και το κυβερνάν τα πάντα, και τάττει έκαστον ού ταχθέν. Παντί γάρ εν κόσμω λάμπει τριάς ής μονάς Άρχει. Αρχή πάσης τιμήσεως ήδε η τάξις.

Την καρδιά και την ψυχή σου, μην τις προστατεύεις από τις επιθυμίες

« Ο αρνηθείς δεν μετανιώνει. Αν ρωτούνταν πάλι όχι θα ξανάλεγε. Κι όμως τον καταβάλει αυτό το όχι -το σωστό- εις όλην τη ζωή του.» Ένα μικρό απόσπασμα από το ποίημα του Καβάφη και η περίληψη μιας ολόκληρης φιλοσοφίας ζωής! Το όχι –το σωστό- μας λέει ο ποιητής. Βέβαια, αυτό το όχι μπορεί να είναι ότι πιο σωστό έχεις κάνει στη ζωή σου, μα δεν θα το μάθεις ποτέ. Θα μείνει αυτό το όχι χαραγμένο στο μυαλό και στην καρδιά σου και μαζί με τον «Tι θα γινόταν αν..» θα κάνουν παρέα καλή και θα γελάνε εις βάρος σου που δεν είχες το θάρρος να μάθεις τι υπάρχει παρακάτω. Ξέρεις, όταν θέλεις κάτι πάρα πολύ σε σημείο να σου έχει γίνει έμμονη ιδέα, η λύση είναι μια. Χόρτασε το. Να το γευτείς μέχρι να το σιχαθεί η ψυχή σου. Να φτάσει η στιγμή να πεις «Δεν θέλω άλλο, φτάνει!»

Καλύτερα να πονέσεις. Να νιώσεις πως χάνεις μέρα με τη μέρα τον εαυτό σου, να κυλιέσαι, να χάνεσαι ναι, παρά να περάσεις μια ζωή με τη σκέψη πως αυτό που άφησες ήταν ίσως ότι πιο δυνατό θα ζούσες ποτέ. Γιατί η ζωή μας δεν είναι περίπλοκη, δεν είναι παιχνίδι που μαζεύεις πόντους από τις σωστές σου αποφάσεις. Είναι ή τώρα ή ποτέ η όλα ή τίποτα.

Πες ναι, πάρε την ευθύνη, χόρτασέ το, φάε το στη μάπα αυτό το ναι, μέχρι να πεις βαρέθηκα, χόρτασα, δεν θέλω άλλο προς Θεού. Να φύγω μόνο θέλω μακριά. Μέχρι σε αυτό το σημείο να φτάσεις, ποτέ μην αρνηθείς αυτό που θέλησες με όλο σου το είναι. Ποτέ. Είναι ο χειρότερος πόνος αυτός και είναι ύπουλος, να ξέρεις. Είναι αυτός που σου ψιθυρίζει «μπράβο πήρες τη σωστή απόφαση, δεν θα πονέσεις, είσαι ασφαλής τώρα, πρέπει να ευχαριστείς γι’ αυτό, να είσαι υπόχρεος.

Γλίτωσες!

Αν το ζούσες κιόλας θα έβλεπες πόσο θα το μετάνιωνες! Πολύ έξυπνα συμπεριφέρθηκες. Προνόησες!» Όμως εγώ δεν θέλω να προνοήσω, δεν θέλω να προστατέψω τον εαυτό μου, δεν θέλω να φύγω μακριά απ ότι με πληγώνει κι ας ξέρω ότι θα συνεχίσει να με πληγώνει. Θέλω να μείνω εδώ, να δώσω ευκαιρία σε ότι μου ξύπνησε τον έρωτα για τη ζωή, να προσπαθήσω και μια και δυο και τρεις και όσες φορές χρειαστεί. Μην πέσεις στην παγίδα ν’ ακούσεις αυτή την ύπουλη φωνή της λογικής.

Μετά ακούς τη δική σου να ουρλιάζει από τα μέσα σου και νομίζεις ποτέ δεν θα πάψει, ποτέ δεν θα σταματήσει να φωνάζει για το άδικο αυτό , για την αμαρτία. Γιατί είναι αμαρτία να διώξεις ότι πιο πολύ πόθησες στη ζωή σου. Την έχω πάρει την απόφασή μου, θ’ αγαπήσω κάτι βαθειά και θα το αφήσω να με παιδέψει. Να πονέσω δεν με νοιάζει. Αρκεί να πάψει αυτή η φωνή.

Και αυτό το λάθος θα είναι ότι πιο σωστό θα έχω κάνει και θα χαίρομαι για τις σωστές μου πράξεις και τις πιο σοφές μου αποφάσεις.

Μικρή όταν ήμουν ήθελα να φάω όλο το βαζάκι τη μαρμελάδα βερίκοκο, μα δεν με άφηναν, γιατί ήμουν λέει αλλεργική στα βερίκοκα. Κι εμένα εμμονή μου είχε γίνει. Σκεφτόμουν τα βράδια πώς θα γίνει να τους ξεγελάσω όλους και να κλέψω το βαζάκι από το κλειδωμένο ντουλάπι. Τι γεύση άραγε ν’ αφήνει το βερίκοκο στο στόμα; Πώς είναι άραγε να χορταίνεις από βερίκοκο.

Να λες δεν θέλω άλλο;

Όλα αυτά με βασάνιζαν και με άφηναν κάποια βράδια ξάγρυπνη, που γνώριζα πως το ντουλάπι είχε μείνει ξεκλείδωτο. Μέχρι που τη σωστή απόφαση πήρα και σηκώθηκα ένα βράδυ και άδειασα όλο το βαζάκι. Γέμισα σπυριά και φλούμπες και πρήστηκα και αγνώριστη έγινα.

Ζορίστηκα εκείνο το βράδυ και τρόμαξα τους δικούς μου πολύ. Όμως η ενόχληση από τα βερίκοκα δεν συγκρινόταν από την ενόχληση που είχα μέχρι εκείνη τη στιγμή που τα δοκίμασα. Πονούσε η κοιλιά μου και τα μάγουλά μου είχαν γίνει δυο παχουλά βερίκοκα κι αυτά, μα εμένα δεν με ένοιαζε.

Είχα δοκιμάσει. Ήξερα πως είναι να δοκιμάζεις ένα βερίκοκο, να το γεύεσαι και αφού έτσι της μοίρας μου ήταν γραφτό, να πονάς από αυτό. Από εκείνη τη μέρα δεν ήθελα να ξαναδώ βερίκοκα στα μάτια μου. Η λύση που λες είναι μια. Ποτέ μην θελήσεις κάτι για πάρα πολύ καιρό στη ζωή σου.

Γιατί όλο αυτόν τον καιρό τρέφεται από τη σκέψη σου, από τη λαχτάρα σου και μετά άντε να το κάνεις καλά. Όταν θέλεις κάτι με όλη σου την ψυχή διεκδίκησέ το. Καν’ το δικό σου. Το χρωστάς στον εαυτό σου. Ποτέ μην αποφασίζεις για την καρδιά σου χωρίς τη δική της συναίνεση. Δεν σου ζητά να την προστατέψεις. Να την αφήσεις να χτυπήσει μέχρι να σπάσει σου ζήτησε.

Άφησέ την να σπάσει από αγάπη . Μόνο τότε τα κομμάτια της θα μπορέσουν να ενωθούν. Μόνο τότε. Μην προστατεύεις την καρδιά σου! Ξέρει αυτή.

Δημιούργησαν μίνι ανθρώπινους εγκεφάλους εργαστηρίου για μελέτες

Αλλη μία ομάδα ερευνητών στις ΗΠΑ -μεταξύ των οποίων μία Ελληνίδα επιστήμων- ανακοίνωσε ότι ανέπτυξε στο εργαστήριο μικροσκοπικούς εγκεφάλους, που διαθέτουν πολλούς νευρώνες και άλλα κύτταρα του κανονικού ανθρώπινου εγκεφάλου.

Οι μικροσκοπικοί εγκέφαλοι διαθέτουν επίσης μερικές -ασφαλώς ούτε κατά διάνοια όλες- από τις φυσιολογικές λειτουργίες, όπως τη δημιουργία μυελίνης που μονώνει τα νεύρα, αλλά και την αυθόρμητη εκδήλωση ηλεκτροχημικής δραστηριότητας, που μπορεί να καταγραφεί με ηλεκτρόδια και η οποία παραπέμπει στη σκέψη, αν και σε πρωτόγονη μορφή.
Ο εργαστηριακός εγκέφαλος, που μπορεί να αναπαραχθεί σε μαζική κλίμακα, προορίζεται να βοηθήσει την φαρμακολογική και άλλη έρευνα πάνω στις διάφορες νευρολογικές παθήσες (Αλτσχάιμερ, Πάρκινσον, πολλαπλή σκλήρυνση, αυτισμό κ.α.), ενώ θα μειώσει και την ανάγκη να γίνονται ανάλογα τεστ σε ζώα.
Οι ερευνητές της Ιατρικής Σχολής και της Σχολής Δημόσιας Υγείας του Πανεπιστημίου Τζονς Χόπκινς της Βαλτιμόρης, με επικεφαλής τον καθηγητή τοξικολογίας Τόμας Χάρτουνγκ, έκαναν τη σχετική ανακοίνωση σε συνέδριο της Αμερικανικής Ένωσης για την Προώθηση της Επιστήμης (AAAS) στην Ουάσιγκτον. Στην ερευνητική ομάδα συμμετέχει η ελληνίδα Γεωργία Μακρή, που πήρε το διδακτορικό της από το Ινστιτούτο Παστέρ στην Αθήνα και σήμερα είναι μεταδιδακτορική ερευνήτρια στο Τμήμα Νευρολογίας του Τζονς Χόπκινς.
Οι μίνι-εγκέφαλοι έχουν διάμετρο όσο το μάτι μιας μύγας ή ενός μολυβιού -το μέγεθος που έχει ο εγκέφαλος ενός εμβρύου δύο μηνών- και είναι οριακά ορατοί με γυμνό μάτι. Εκατοντάδες χιλιάδες αντίγραφά τους μπορούν να παραχθούν σε κάθε «φουρνιά» (καλλιέργεια). Εκτός από τις νευρολογικές παθήσεις, έχουν ήδη αρχίσει δοκιμές για την αξιοποίηση των εργαστηριακών εγκεφάλων σε περιπτώσεις ιογενών λοιμώξεων, τραυμάτων και εγκεφαλικών επεισοδίων.
Οι επιστήμονες δήλωσαν αισιόδοξοι ότι τέτοιοι μίνι-εγκέφαλοι θα αλλάξουν δραματικά τον τρόπο που δοκιμάζονται τα νέα φάρμακα από πλευράς ασφάλειας και αποτελεσματικότητας. Οι μίνι-εγκέφαλοι έχουν ως «πρώτη ύλη» δερματικά ενήλικα κύτταρα, που -μετά από γενετικό επαναπρογραμματισμό- μετατρέπονται σε πολυδύναμα βλαστικά κύτταρα, παρόμοια με τα εμβρυικά, και τελικά εξειδικεύονται σε εγκεφαλικά κύτταρα.
Οι εν λόγω μικροσκοπικοί εγκέφαλοι είναι «μπάλες» κυττάρων, που αναπτύσσουν δομές παρόμοιες των κανονικών εγκεφάλων μέσα σε διάστημα δύο μηνών στο εργαστήριο. Θεωρούνται ανώτεροι για την μελέτη των εγκεφαλικών παθήσεων, σε σχέση με τα ευρέως χρησιμοποιούμενα πειραματόζωα όπως οι αρουραίοι και τα ποντίκια, επειδή αποτελούνται από κύτταρα ανθρώπων και όχι τρωκτικών.
Όπως ανέφερε ο Χάρτουνγκ, «το 95% των φαρμάκων, αφότου έχουν δοκιμασθεί σε ζώα, δείχνουν πολλά υποσχόμενα, αλλά στη συνέχεια αποτυγχάνουν, όταν δοκιμάζονται στους ανθρώπους, πράγμα που σημαίνει μεγάλη σπατάλη χρόνου και χρημάτων».
«Δεν είμαστε αρουραίοι, όπως δεν είμαστε ούτε μπάλες κυττάρων. Όμως μπορούμε να πάρουμε καλύτερες πληροφορίες από αυτές τις κυτταρικές μπάλες, παρά από τα τρωκτικά», τόνισε.
'Αλλες επιστημονικές ομάδες στις ΗΠΑ και την Αυστρία έχουν ήδη δημιουργήσει μεγαλύτερους μίνι-εγκεφάλους, οι οποίοι όμως δεν μπορούν να αναπαραχθούν μαζικά σε πανομοιότυπη μορφή.
«Ο δικός μας μίνι-εγκέφαλος δεν είναι ούτε ο πρώτος, ούτε κατ' ανάγκη ο καλύτερος. Όμως είναι ο πιο τυποποιημένος. Και όταν δοκιμάζει κανείς φάρμακα, αυτό είναι καθοριστικό», δήλωσε ο Χάρτουνγκ. «Επιπλέον, αν τέτοια μοντέλα του εγκεφάλου χρησιμοποιηθούν από κάθε εργαστήριο, τότε θα μπορέσουμε να αντικαταστήσουμε σε ευρεία κλίμακα τα πειράματα στα ζώα», πρόσθεσε.
Ο Αμερικανός τοξικολόγος ήδη κατέθεσε αίτηση για την κατοχύρωση της σχετικής πατέντας, ενώ αναπτύσσει και την εταιρεία Organome για την παραγωγή τους, η οποία αναμένεται να αρχίσει έως το τέλος του 2016, σε συνεργασία με την εταιρεία Atera του Λουξεμβούργου.
 

Ελπίδες για την προστασία από το Αλτσχάιμερ δίνουν οι «νευροστατίνες»

Επιστήμονες από τη Βρετανία και τη Σουηδία ελπίζουν ότι εντόπισαν ένα φάρμακο, που μελλοντικά ίσως μπορεί να προστατεύσει τον εγκέφαλο από τη νόσο Αλτσχάιμερ, δρώντας προληπτικά όπως οι στατίνες, γι' αυτό ονομάσθηκε «νευροστατίνη». Η εν λόγω δραστική ουσία (Bexarotene) έχει ήδη χρησιμοποιηθεί ως αντικαρκινική, καθώς έχει εγκριθεί από την εποπτική Αρχή των ΗΠΑ, την Υπηρεσία Τροφίμων και Φαρμάκων (FDA), για τη θεραπεία του λεμφώματος.
 
Αν και η σχετική έρευνα βρίσκεται σε αρχικό στάδιο και τα πρώτα πειράματα έχουν γίνει μόνο σε καλλιέργειες νευρικών κυττάρων στο εργαστήριο και σε νηματώδεις σκώληκες, οι ερευνητές, με επικεφαλής τον καθηγητή του Τμήματος Χημείας του Πανεπιστημίου Κέμπριτζ Μικέλε Βεντρουσκόλο, που έκαναν τη σχετική δημοσίευση στο περιοδικό "Science Advances", διαπίστωσαν ότι η συγκεκριμένη ουσία εμποδίζει το πρώτο στάδιο του θανάτου των εγκεφαλικών κυττάρων.
 
Όταν η νευροστατίνη δόθηκε εκ των υστέρων σε σκώληκες που είχαν γενετικά τροποποιηθεί και είχαν ήδη αναπτύξει ένα είδος Αλτσχάιμερ, δεν μπόρεσε να «φρενάρει» τη νόσο. Όταν όμως η ίδια ουσία χορηγήθηκε έγκαιρα, προτού καν εμφανισθεί το πρώτο σύμπτωμα, τότε η ασθένεια δεν έκανε την εμφάνισή της στους σκώληκες. Οι ερευνητές αισιοδοξούν ότι και άλλα παρεμφερή χημικά μόρια μπορεί να έχουν ανάλογη προληπτική και προστατευτική δράση.
 
'Αλλοι ειδικοί τόνισαν ότι είναι σημαντικό να ξεκαθαρισθεί -μέσα από πειράματα με μεγαλύτερα ζώα- κατά πόσο αυτές οι ουσίες θα μπορούσαν να δοθούν με ασφάλεια και αποτελεσματικότητα σε ανθρώπους. Αν αυτό όντως επιβεβαιωθεί, τότε όπως οι στατίνες λαμβάνονται προληπτικά για να αποφευχθεί ένα καρδιαγγειακό πρόβλημα, έτσι οι και «νευροστατίνες» θα μπορούσαν να δίνονται για να προλάβουν την τοξική νευροεκφυλιστική διαδικασία του Αλτσχάιμερ.
 
Εδώ και μια δεκαετία δεν έχουν βρεθεί νέα φάρμακα για την άνοια και το Αλτσχάιμερ. Αντίθετα με τα υπάρχοντα φάρμακα για τη νόσο, τα οποία απλώς καθυστερούν κάπως την εκδήλωση των συμπτωμάτων, οι νευροστατίνες αφήνουν υποσχέσεις ότι θα εμποδίζουν εξ αρχής την ίδια την εκδήλωση της ασθένειας. Προτού όμως γίνουν κλινικές δοκιμές σε ανθρώπους, οι επιστήμονες θα πρέπει να είναι βέβαιοι για το πώς δουλεύουν οι νευροστατίνες.
 
Η ουσία βεξαροτένη (bexarotene) είχε προ ολίγων ετών δοκιμασθεί ξανά κατά του Αλτσχάιμερ χωρίς επιτυχία, αλλά τότε οι κλινικές δοκιμές είχαν εστιάσει στην χορήγησή της, όταν πια η ασθένεια είχε προχωρήσει και είχαν σχηματισθεί τοξικές πλάκες της πρωτεϊνης αμυλοειδούς στον εγκέφαλο του ασθενούς. Αυτή τη φορά, οι ερευνητές -ενθαρρυμένοι από τα πειράματα με τους σκώληκες- ακολουθούν διαφορετική στρατηγική: τη χρήση της ίδιας φαρμακευτικής ουσίας αλλά με προληπτικό τρόπο.
 
Έως το 2050 ο αριθμός των ανθρώπων με Αλτσχάιμερ προβλέπεται ότι, από 40 εκατομμύρια σήμερα, θα φθάσει τα 130 εκατ. παγκοσμίως. «Ο μόνος ρεαλιστικός τρόπος για να σταματήσει αυτή η δραματική αύξηση περιστατικών είναι μέσω προληπτικών μέτρων», ανέφεραν οι ερευνητές.
 
Αν και ούτε οι νευροστατίνες μπορούν να θεωρηθούν θεραπεία για το Αλτσχάιμερ, σύμφωνα με τους επιστήμονες, πιθανώς μπορούν να μειώσουν τον κίνδυνο εμφάνισης της νόσου, βοηθώντας τις φυσικές άμυνες του οργανισμού να καταστρέψουν τις πρώτες-πρώτες πρωτεϊνες που εγκαινιάζουν την τοξική αλυσίδα της νευροεκφύλισης στον εγκέφαλο.

Πελώριο σκάφος θα εκτοξεύει διαστημόπλοια.

perierga.gr - Πελώριο σκάφος θα εκτοξεύει διαστημόπλοια!Ο Αμερικανός μεγιστάνας Πολ Άλεν που εκτός των άλλων δραστηριοτήτων του δραστηριοποιείται έντονα στον τομέα του διαστημικού τουρισμού παρουσίασε τα σχέδια ενός γιγάντιου σκάφους που θα λειτουργεί ως εναέριος εκτοξευτήρας διαστημοπλοίων. Το Stratolaunch είναι το μεγαλύτερο αεροσκάφος που έχει κατασκευαστεί ποτέ και το άνοιγμα των φτερών του θα έχει έκταση 116 μέτρων, μεγαλύτερη από αυτή ενός γηπέδου ποδοσφαίρου!

Ο Πολ Άλεν, συνιδρυτής της Microsoft, συνεργάζεται με τον πρωτοπόρο σχεδιαστή αεροδιαστημικών ιπτάμενων μηχανών Μπερτ Ράταν με τον οποίο είχαν συνεργαστεί και το 2004 στον μεγάλο διαγωνισμό για την κατασκευή του πρώτου ιδιωτικού διαστημικού σκάφους. Το Stratolaunch διαθέτει έξι μηχανές 747 που θα του δίνουν την απαραίτητη ισχύ ώστε να μεταφέρει κάποιο διαστημικό σκάφος ψηλά στην ατμόσφαιρα και αυτό να εκτοξεύεται από εκεί έξω από τον πλανήτη μας.
perierga.gr - Πελώριο σκάφος θα εκτοξεύει διαστημόπλοια!
«Το Stratolaunch είναι το επόμενο μεγάλο βήμα: μια ιδιωτική διαστημική πλατφόρμα. Θα είναι έτοιμο να ξεκινήσει τις πρώτες δοκιμαστικές πτήσεις του σε τέσσερα χρόνια», αναφέρει -μεταξύ άλλων- ο Άλεν κατά την παρουσίαση των σχεδίων του Stratolaunch. Η NASA υποδέχτηκε με θερμό τρόπο την παρουσίαση του Stratolaunch και τόνισε ότι είναι πολύ θετική η ιδιωτική συμβολή στο διαστημικό τομέα.

Airlander-10: Το μεγαλύτερο ιπτάμενο κατασκεύασμα στον κόσμο

Airlander-10Η κατασκευή του πρωτότυπου Airlander-10 κοντεύει να ολοκληρωθεί, σε λίγες ημέρες το μεγαλύτερο ιπτάμενο κατασκεύασμα στον κόσμο αναμένεται να απογειωθεί για την πρώτη δοκιμαστική πτήση του.
Το γιγάντιο αερόπλοιο είναι αρκετά εντυπωσιακό, έχει δανειστεί στοιχεία από τα συμβατικά αεροσκάφη, ενώ κινείται με έλικες ελικοπτέρου. Όμως το στοιχείο που μας έχει αφήσει άφωνους, είναι η όψη του Airlander!

Στην πρώτη φάση δοκιμών, το αερόπλοιο της Hybrid Air Vehicles (HAV) θα μεταφέρει μόνο εμπορεύματα. Αργότερα, θα διαμορφωθεί η καμπίνα επιβατών σε 48 διακεκριμένες θέσεις, προσφέροντας απίστευτο επίπεδο χλιδής που μόνο με ένα πολυτελές κρουαζιερόπλοιο θα μπορεί να συγκριθεί.
Σκοπός της ιπτάμενης μηχανής, είναι να πετάει αργά και σε χαμηλό ύψος, πάνω από τοπία απαράμιλλης ομορφιάς και σημεία τουριστικού ενδιαφέροντος.
Οι επιβάτες θα απολαμβάνουν τη θέα από τεράστια παράθυρα που θα εκτείνονται από το δάπεδο μέχρι την οροφή, ενώ παράλληλα θα δέχονται υπηρεσίες φιλοξενίας υψηλού επιπέδου. Υπάρχει επίσης δυνατότητα το Airlander να εκτελεί κανονικά δρομολόγια, πετώντας σε ύψος μέχρι 20.000 πόδια.
airlander
Το νέο αεροσκάφος που κατασκευάζει η HAV είναι μακράν το μεγαλύτερο στον κόσμο, έχει εμβαδό γηπέδου ποδοσφαίρου (92 μέτρα μήκος – 43,5 μέτρα πλάτος) και είναι ψηλό σαν 6 διώροφα λεωφορεία (26 μέτρα).
Εκτός από το τεράστιο μέγεθός του, το Airlander-10 υπερτερεί σε σχέση με τα συμβατικά αεροσκάφη γιατί απογειώνεται σχεδόν κάθετα, χωρίς να χρειάζεται διάδρομο απογείωσης.

Βαρυτικά κύματα: Απαντήσεις για μια ανακάλυψη συγκρίσιμη με την αποκρυπτογράφηση του DNA

Βαρυτικά κύματαΑν και Άλμπερτ Αϊνστάιν περιέγραψε πριν από 100 χρόνια τα βαρυτικά κύματα, ο ίδιος δεν φανταζόταν πως θα υπήρχε ποτέ η τεχνολογική δυνατότητα να ανιχνευθούν – αφού αυτό θα σήμαινε πως θα χρειαζόταν να μετρηθούν απειροελάχιστες παραμορφώσεις του χώρου, οι οποίες στην απόσταση Γης-Σελήνης θα ισοδυναμούσαν περίπου με τη διάμετρο ενός μόλις ατόμου.

Κι όμως την περασμένη Πέμπτη, οι επικεφαλής του πειράματος LIGO στις ΗΠΑ ανακοίνωσαν πως ανίχνευσαν άμεσα τέτοιες διαταραχές που διαδίδονται στο χωροχρονικό συνεχές, όπως προβλέπει η Γενική Θεωρία της Σχετικότητας. Επομένως, δικαίωσαν τον Αϊνστάιν δείχνοντας επίσης πως η τεχνολογία έχει εξελιχθεί σε τέτοιο βαθμό, που ούτε ένας από τους μεγαλύτερους φυσικούς όλων των εποχών δεν μπορούσε να διανοηθεί έναν αιώνα νωρίτερα.
Τι όμως περιέγραψε ο «πατέρας» της Γενικής Σχετικότητας με τον όρο βαρυτικά κύματα και ποιες είναι οι συνέπειες για τη φυσική από την ανίχνευσή τους; Απαντήσεις σε τέτοια ερωτήματα δείχνουν γιατί επιστήμονες όπως ο Κάρστεν Ντάνζμαν από το Ινστιτούτο Max Planck στη Γερμανία συγκρίνουν το επίτευγμα του Advanced LIGO με την ανακάλυψη του «σωματιδίου του Θεού» και την αποκρυπτογράφηση του DNA.

Τι είναι τα βαρυτικά κύματα;
Πρόκειται για διαταραχές οι οποίες διαδίδονται στον χωρόχρονο. Αν βρισκόμασταν σε ένα πλοίο που έπλεε σε τελείως ήρεμη θάλασσα, θα βλέπαμε η κίνησή του να δημιουργεί «ρυτιδώσεις», οι οποίες διαχέονται σε ολοένα μεγαλύτερο μέρος της επιφάνειας του νερού.  Τα βαρυτικά κύματα είναι οι αντίστοιχες «ρυτιδώσεις» που δημιουργεί η κίνηση των υλικών σωμάτων μέσα στο χωροχρονικό συνεχές, το οποίο έχει τέσσερις διαστάσεις (τρεις χωρικές και μία χρονική) και, σύμφωνα με τον Άλμπερτ Αϊνστάιν, παραμορφώνεται. Έτσι, οι βαρυτικές δυνάμεις προκαλούνται από την καμπύλωση του χωροχρόνου.

Τι σημαίνει πως πρόκειται για την πρώτη άμεση ανίχνευση;
Έμμεσες ενδείξεις υπάρχουν από το 1974, όταν οι φυσικοί Τσόζεφ Τέιλορ και Ράσελ Χαλς μελέτησαν ένα σύστημα δύο πάλσαρ, δηλαδή δύο περιστρεφόμενων αστέρων νετρονίων που εκπέμπουν ακτινοβολία. Η περίοδος περιστροφής του συστήματος μειώνεται αφού, όπως προβλέπει η Γενική Σχετικότητα, χάνει ενέργεια εκπέμποντας βαρυτικά κύματα. Μάλιστα, αποδεικνύοντας πως οι τιμές συμφωνούν με μεγάλη ακρίβεια με τα αποτελέσματα από τις θεωρητικές εξισώσεις, το 1993 κέρδισαν το βραβείο Νόμπελ φυσικής.

Γιατί χρειάσθηκαν 100 χρόνια για να εντοπισθούν;
Επειδή είναι εξαιρετικά ασθενή. Ακόμη και σώματα με τερατώδη μάζα που κινούνται με τεράστιες επιταχύνσεις, όπως για παράδειγμα ένα ζεύγος από μαύρες τρύπες οι οποίες στροβιλίζονται η μία γύρω από την άλλη, εκπέμπουν κύματα τα οποία προκαλούν απειροελάχιστες παραμορφώσεις – περίπου 1000 φορές μικρότερες από τη διάμετρο ενός πρωτονίου.

Πώς λειτουργεί το Advanced LIGO;
Όταν τα βαρυτικά κύματα «συναντούν» ένα αντικείμενο, αλλοιώνουν το μέγεθός του – συστέλλοντας τη διάστασή του που είναι παράλληλη με τη διεύθυνση διάδοσης των κυμάτων και διαστέλλοντάς το στο επίπεδο που είναι κάθετο στη διεύθυνση διάδοση.
Κάθε ανιχνευτής του Advanced LIGO αποτελείται από δύο σήραγγες μήκους 4 χιλιομέτρων, οι οποίες είναι κάθετες μεταξύ τους. Στην κοινή τους βάση, μία συσκευή διαιρεί μία δέσμη λέιζερ, στέλλοντας από μία σε κάθε σήραγγα. Κάθε δέσμη θα διατρέξει τη σήραγγα, θα ανακλασθεί στο άκρο από ένα κάτοπτρό, και θα επιστρέψει. Αν οι δέσμες ταξιδέψουν ίσες αποστάσεις, τότε θα γυρίσουν ταυτόχρονα πίσω στη βάση. Αν όμως περάσει από τη διάταξη κάποιο βαρυτικό κύμα, τότε αυτό θα αλλοιώσει τις αποστάσεις που διανύουν οι δέσμες – μία αλλαγή που μπορούν να ανιχνεύσουν οι επιστήμονες.
Το Advanced LIGO, στο οποίο συμμετέχουν περίπου 1.000 επιστήμονες από 15 χώρες, διαθέτει δύο τέτοιες διατάξεις – μία στη Λουιζιάνα και μία στην Ουάσιγκτον. Ο λόγος είναι ο περιορισμός του πειραματικού λάθους αφού, αν ανιχνευθεί κάποιο σήμα στη μία διάταξη, θα πρέπει σε λίγα χιλιοστά του δευτερολέπτου να καταγραφεί και στην άλλη.

Σε πόσο χρόνο το πείραμα πέτυχε τον στόχο του;
Η πρώτη φάση διήρκεσε από το 2002 μέχρι το 2010, χωρίς να υπάρξει αποτέλεσμα. Με τη λήξη της οι διατάξεις αναβαθμίσθηκαν, μία διαδικασία που διήρκεσε 5 χρόνια και κόστισε 200 εκατομμύρια δολάρια. Η δεύτερη φάση του πειράματος, το οποίο μετονομάσθηκε από LIGO σε Advanced LIGO, ξεκίνησε επίσημα στις 18 Σεπτεμβρίου 2015.

Από πού προήλθε το κύμα που ανιχνεύθηκε;
Από τη συγχώνευση δύο μελανών οπών, με μάζες 36 και 29 φορές μεγαλύτερες από τη μάζα του Ήλιου, σε απόσταση περίπου 1,3 δισεκατομμυρίων ετών φωτός από τη Γη. Σε ένα τέτοιο φαινόμενο, αρχικά οι δύο μαύρες τρύπες αρχίζουν να στροβιλίζονται η μία γύρω από την άλλη, με τις ταχύτητές του να αυξάνονται προοδευτικά και να μειώνεται η απόστασή τους. Όταν τελικά συγχωνευθούν, προκύπτει μία νέα μαύρη με ακανόνιστο σχήμα σε πρώτη φάση, το οποίο στην πορεία γίνεται σφαιρικό.

Πότε έγινε η ανίχνευση;
Στις 14 Σεπτεμβρίου, δηλαδή τέσσερις ημέρες πριν από την επίσημη έναρξη της δεύτερης φάσης του πειράματος. Το σήμα καταγράφηκε πρώτα στη Λουιζιάνα και, επτά χιλιοστά του δευτερολέπτου αργότερα, στη διάταξη της Ουάσιγκτον. Στη συνέχεια, η ανάλυση έδειξε πως συμφωνούσε απόλυτα σε διαταραχές από τη σύγκρουση δύο μαύρων τρυπών.

Τι αποδείχθηκε με αυτό τον τρόπο;
Κατ’ αρχάς μία από τις τελευταίες προβλέψεις της Γενικής Σχετικότητας που δεν είχε επαληθευτεί με παρατηρησιακά δεδομένα. Επίσης, πέρα από μια ακόμη απόδειξη για την ύπαρξη των μελανών οπών, ήταν η πρώτη φορά που επιστήμονες μπόρεσαν να παρατηρήσουν τη συγχώνευση δύο μελανών οπών και να την αντιπαραβάλουν με τη θεωρητική πρόβλεψη για την εξέλιξή της.

Τι αλλάζει για την αστρονομία;
Ούτε λίγο ούτε πολύ ανοίγει τον δρόμο για έναν εντελώς καινούριο τρόπο μελέτης του σύμπαντος. Επειδή τα βαρυτικά κύματα είναι διαταραχές στον χωρόχρονο, πολλές φορές παραλληλίζονται με τους ήχους – δηλαδή τις δονήσεις που διαδίδονται στον αέρα και αντιλαμβανόμαστε με την ακοή μας. Σε αυτό το πλαίσιο, πολλοί ειδικοί σημείωσαν χαρακτηριστικά πως η αστρονομία αποκτά μία επιπλέον «αίσθηση».
Πρακτικά, αυτό σημαίνει πως τα τηλεσκόπια ανίχνευσης βαρυτικών κυμάτων θα επιτρέπουν στους επιστήμονες να «ακούν» τα κοσμικά φαινόμενα, εκτός από το να τα «βλέπουν» με τα συμβατικά τηλεσκόπια που χρησιμοποιούν έως σήμερα.
Τέτοια φαινόμενα είναι οι εκρήξεις υπερκαινοφανών και τα ζεύγη από αστέρες νετρονίων ή μελανών οπών, τη στιγμή που οι βαρυτικές διαταραχές θα μπορούσαν να αξιοποιηθούν ως μια επιπλέον μέθοδος μέτρησης της ταχύτητας διαστολής του σύμπαντος, ενδεχομένως βελτιώνοντας τους σημερινούς υπολογισμούς.

Ποιος ο ρόλος του Advanced LIGO από εδώ και πέρα;
Το πείραμα συνεχίζει να αναζητά βαρυτικά κύματα, επομένως σύντομα η ανίχνευσή τους θα αρχίσει να γίνεται σε τακτική βάση. Τα φαινόμενα που βρίσκονται ψηλά στη λίστα του για μελέτη είναι οι συγχωνεύσεις μελανών οπών και οι αστέρες νετρονίων. Το Advanced LIGO συνεργάζεται επίσης με άλλες ανάλογες διατάξεις στον κόσμο, όπως το Virgo στην Ιταλία ή το GEO600 στη Γερμανία, με σκοπό να μπορεί να προσδιορίζει καλύτερα από πού προέρχονται τα κύματα που ανιχνεύει.