Τρίτη 15 Δεκεμβρίου 2015

Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, ΜΕΛΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ, ΑΛΚΜΑΝ

Παρθένειο

Το ποίημα από το οποίο προέρχεται το απόσπασμα ανήκει στα Παρθένεια του Αλκμάνα, δηλ. τα άσματα που προορίζονταν να τραγουδηθούν από χορό κοριτσιών. Συγκαταλέγεται στα παλαιότερα παπυρικά ευρήματα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας -βρέθηκε το 1855- και συγχρόνως αποτελεί το αρχαιότερο δείγμα ελληνικής χορικής ποίησης, που κατά σύμπτωση προέρχεται από τη Σπάρτη. Η κατανόηση του κειμένου παρουσιάζει ανυπέρβλητες δυσκολίες, με συνέπεια να εξακολουθούν να παραμένουν ασαφή αρκετά σημεία, που έχουν να κάνουν ακόμη και με μείζονα θέματα, όπως είναι η ταυτότητα της κορυφαίας και ο συγκεκριμένος ρόλος της Αγιδώς και της Αγησιχόρας ή η ταυτότητα της τιμώμενης θεότητας και ο ακριβής χαρακτήρας της τελετουργίας.

Από το κείμενο συνάγεται ότι η λυρική αυτή σύνθεση τραγουδιόταν από χορό δέκα κοριτσιών, που ενδεχομένως διαγωνιζόταν με κάποιο άλλο χορό, στο πλαίσιο μιας θρησκευτικής τελετουργίας, που φαίνεται ότι άρχιζε νύχτα και κορυφωνόταν τα χαράματα. Η τελετουργία αυτή πιθανώς περιλάμβανε την προσφορά αρότρου ή πέπλου.

Είναι λίγο πολύ βέβαιο ότι στην πλήρη μορφή του το ποίημα είχε έκταση 140 στίχων, από τους οποίους σώζονται -ακέραιοι ή αποσπασματικά- οι 101, και ότι απαρτιζόταν από δέκα δεκατετράστιχες στροφές, από τις οποίες εδώ ανθολογούνται οι τρεις καλύτερα διατηρημένες, η 6η, η 7η και η 8η. Η ενότητα αυτή διαφοροποιείται εμφανώς από το σωζόμενο πρώτο μέρος, που έχει κυρίως μυθολογικό περιεχόμενο και όπου η αφήγηση των (σπαρτιατικού ενδιαφέροντος) μύθων εκβάλλει σε παραινέσεις ή γνώμες (αφορισμούς, γενικεύσεις) για την τήρηση του μέτρου ή την τιμωρία που έρχεται αναπόδραστη από τους θεούς. Το απόσπασμα που ακολουθεί, αντίθετα, δεν αναφέρεται στο μυθικό παρελθόν αλλά στο εορταστικό παρόν: στο λατρευτικό πλαίσιο, στο συγκεκριμένο γεγονός του χορού και πάνω απ᾽ όλα στην απαράμιλλη ομορφιά πρωτίστως των κορυφαίων του χορού, της Αγησιχόρας και της Αγιδώς, που η λάμψη τους παραβάλλεται με τη λάμψη του ήλιουή του χρυσού. Εντυπωσιακά πυκνές είναι στην ενότητα αυτή οι αναφορές σε άλογα.

Απόσπασμα 1, 36-77

ἔστι τις σιῶν τίσις·
ὁ δ᾽ ὄλβιος, ὅστις εὔφρων
ἁμέραν [δι]απλέκει
ἄκλαυτος· ἐγὼν δ᾽ ἀείδω
40 Ἀγιδῶς τὸ φῶς· ὁρῶ
F᾽ ὥτ᾽ ἄλιον, ὅνπερ ἇμιν
Ἀγιδὼ μαρτύρεται
φαίνην· ἐμὲ δ᾽ οὔτ᾽ ἐπαινῆν
οὔτε μωμήσθαι νιν ἁ κλεννὰ χοραγὸς
45 οὐδ᾽ ἁμῶς ἐῇ· δοκεῖ γὰρ ἤμεν αὔτα
ἐκπρεπὴς τὼς ὥπερ αἴτις
ἐν βοτοῖς στάσειεν ἵππον
παγὸν ἀεθλοφόρον καναχάποδα
τῶν ὑποπετριδίων ὀνείρων·
50 ἦ οὐχ ὁρῇς; ὁ μὲν κέλης
Ἐνετικός· ἁ δὲ χαίτα
τᾶς ἐμᾶς ἀνεψιᾶς
Ἁγησιχόρας ἐπανθεῖ
χρυσὸς [ὡ]ς ἀκήρατος·
55 τό τ᾽ ἀργύριον πρόσωπον,
διαφάδαν τί τοι λέγω;
Ἁγησιχόρα μὲν αὕτα·
ἁ δὲ δευτέρα πεδ᾽ Ἀγιδὼ τὸ Fεῖδος
ἵππος Ἰβηνῷ Κολαξαῖος δραμήται·
60 ταὶ Πεληάδες γὰρ ἇμιν
ὀρθρίαι φᾶρος φεροίσαις
νύκτα δι᾽ ἀμβροσίαν ἅτε σήριον
ἄστρον ἀυηρομέναι μάχονται·
οὔτε γάρ τι πορφύρας
65 τόσσος κόρος ὥστ᾽ ἀμύναι,
οὔτε ποικίλος δράκων
παγχρύσιος, οὐδὲ μίτρα
Λυδία, νεανίδων
ἰανογ[λ]εφάρων ἄγαλμα,
70 οὐδὲ ταὶ Ναννῶς κόμαι,
ἀλλ᾽ οὐ[δ᾽] Ἀρέτα σιειδής,
οὐδὲ Σύλακίς τε καὶ Κλεησισήρα,
οὐδ᾽ ἐς Αἰνησιμβρ[ό]τας ἐνθοῖσα φασεῖς·
Ἀσταφίς [τ]έ μοι γένοιτο
75 καὶ ποτιγλέποι Φίλυλλα
Δαμαρ[έ]τα τ᾽ ἐρατά τε Fιανθεμίς·
ἀλλ᾽ Ἁγησιχόρα με τείρει.

***
Υπάρχει αυτό που λένε θεία δίκη.1
Ο ευτυχισμένος εκείνος που με άδολη καρδιά
έζησε την ημέρα του αδάκρυτος.
Μα εγώ τραγουδάω τη λάμψη της Αγιδώς·40
τη βλέπω, ίδιος ο ήλιος,
που η Αγιδώ για μας τον βάζει μάρτυρα.
Εμένα όμως η ξακουσμένη κορυφαία2
δεν με αφήνει με κανένα τρόπο45
ούτε να την επαινώ ούτε να την ψέγω·3
μοιάζει από μόνη να ξεχωρίζει έτσι
όπως θα ξεχώριζε, αν κάποιος πλάι σε γιδοπρόβατα
έβαζε στιβαρό άλογο αγώνων,
που ηχούν οι οπλές του όταν καλπάζει,
από αυτά που ονειρεύεσαι κάτω απ᾽ τους βράχους.

Κοίτα, δεν βλέπεις; Το άλογο ιππασίας είναι ενετικό.450
Η χαίτη της Αγησιχόρας, της ξαδέρφης μου,
λάμπει όπως το καθαρό χρυσάφι.
Και το ασημένιο πρόσωπό της55
-τι να σου λέω λόγια κι άλλα λόγια;
Ιδού η Αγησιχόρα.
Η δεύτερη στην ομορφιά μετά την Αγιδώ
άλογο κολαξαίο5 θα τρέξει πλάι σε ιβηνό.6
Γιατί οι Πελειάδες,7 που υψώνονται χαράματα,8 μας πολεμάνε,60
όταν εμείς μέσα στην αθάνατη νύχτα σηκώνουμε το άροτρο,9
όπως υψώνεται ο Σείριος.10

Και δεν υπάρχει για να αμυνθούμε
ούτε τόσος πλούτος πορφύρας11
ούτε τόσα λεπτοδουλεμένα ολόχρυσα φίδια65
ούτε λυδικοί κεφαλόδεσμοι,
το καμάρι των κοριτσιών με το σκοτεινό βλέμμα,
ούτε η κόμη της Ναννώς,70
ούτε και η θεϊκή Αρέτα,
ούτε η Φυλακίδα και η Κλεησιθήρα·
ούτε θα πας στην Αινησιμβρότα12
και θα πεις: «κάνε να γίνει δική μου η Ασταφίς,
να με κοιτά κατάματα η Φίλυλλα75
και η Δαμαρέτα και η εράσμια Ιανθεμίς».
Εμένα η Αγησιχόρα με λιώνει.
-------------
1 Ο αφορισμός αυτός λειτουργεί διττά: ως επισφράγισμα των προηγηθέντων και ως αφετηρία για τα επόμενα.
2 Χωρίς να είναι απολύτως βέβαιο, φαίνεται πιθανότερο ότι η «ξακουσμένη κορυφαία» (κλεννὰ χοραγὸς) είναι η Αγησιχόρα.
3 Πιθανώς εννοεί την Αγιδώ, και όχι, όπως έχει επίσης υποστηριχθεί, την ίδια την Αγησιχόρα, εφόσον αυτή είναι η κορυφαία.
4 Τα ενετικά άλογα προέρχονταν ή από την περιοχή κοντά στο βόρειο άκρο της Αδριατικής θάλασσας ή από την Παφλαγονία, όπου επίσης μαρτυρούνται Ενετοί. Δεν είναι βέβαιο αν ο χαρακτηρισμός αναφέρεται στην Αγιδώ ή (πιθανότερο) στην Αγησιχόρα.
5 Σκυθικό.
6 Οι Ιβηνοί είναι λαός της Κελτικής ή, κατά τον αρχαίο σχολιαστή, της Λυδίας. Παραδίδεται ότι και τα κολαξαία και τα ιβηνά άλογα ήσαν γρήγορα και ότι υπερείχαν τα ιβηνά. Δεν είναι απολύτως βέβαιο αν «η δεύτερη στην ομορφιά μετά την Αγιδώ» είναι η Αγησιχόρα, όπως γίνεται ευρέως δεκτό, ή άλλη γυναίκα.
7 Έως σήμερα δεν έχει προταθεί ικανοποιητική ερμηνεία γι᾽ αυτή την αινιγματική αναφορά. Πλειάδες σημαίνει κατά γράμμα "περιστέρες". Πλειάδες και αργότερα Πλειάς αποκαλείται ο αστερισμός της Πούλιας. Οι Πλειάδες, σύμφωνα με τον μύθο, αρχικά ήταν επτά αδελφές που μεταμορφώθηκαν σε περιστέρια και αργότερα σε αστέρια. Έχει, μεταξύ άλλων, υποστηριχθεί ότι με τον όρο "Πλειάδες" (Πεληάδες) εννοείται α) η Πούλια,β) η Αγιδώ και η Αγησιχόρα και γ) ένας αντίπαλος χορός.
8 Στο πρωτότυπο ὀρθρίαι. Κάποιοι μελετητές διαβάζουν Ὀρθρίᾳ (δοτική) και δέχονται ότι ο λόγος είναι για προσφορά στην Ὀρθρία (θεότητα του όρθρου, της αυγής)· άλλοι συσχετίζουν το χωρίο με την Ἄρτεμιν Ὀρθίαν, για την οποία η Σπάρτη ήταν σημαντικότατο κέντρο λατρείας.
9 Στον πάπυρο πάνω από τη λέξη φᾶρος, που κανονικά σημαίνει "ύφασμα", "φόρεμα", "πέπλο", είναι γραμμένη ως ερμήνευμα η λέξη ἄροτρον, σημασίαπου μαρτυρείται από μία ακόμη πηγή. Αν η λέξη είχε τη συνήθη σημασία, θα είχαμε προσφορά ανάλογη με την προσφορά πέπλου, που είναι γνωστή από τη λατρεία άλλων θεών.
10 Ο μεγαλύτερος αστέρας του αστερισμού του Μεγάλου Κυνός, ο πιο λαμπερός από τους απλανείς αστέρες.
11 Πορφυροβαφή φορέματα.
12 Η Αινησιμβρότα ήταν ίσως φαρμακεύτρια (μάγισσα) που βοηθούσε όσους προσέφευγαν σ᾽ αυτή να εκπληρώσουν τις επιθυμίες τους. Για τις υπόλοιπες γυναίκες που αναφέρονται ονομαστικά δεν γνωρίζουμε τίποτα.
 

Ο ύπνος της φύσης

Ένα από τα χαρακτηριστικά της χορικής ποίησης του Αλκμάνα είναι η ιδιαίτερη αίσθηση της φύσης που μεταδίδουν οι περιγραφές του. Στο απόσπασμα που ακολουθεί περιγράφεται η απόλυτη γαλήνη της φύσης που κοιμάται. Τα συμφραζόμενα του ποιήματος από το οποίο προέρχεται το απόσπασμα δεν τα γνωρίζουμε. Ίσως η περιγραφή να συνδεόταν με την επιφάνεια κάποιου θεού ή να αποτελούσε το πλαίσιο για μια νυχτερινή τελετουργία. Θα μπορούσε όμως και να υπάρχει ως αντίθεση με την κατάσταση αϋπνίας ή ψυχικής ταραχής κάποιου ανθρώπου. Η εικόνα των άγριων ζώων που κοιμούνται απαντά βέβαια και σε άλλους ποιητές, αλλά εδώ ο Αλκμάν πρωτοτυπεί, αφού στην περιγραφή του περιλαμβάνει ολόκληρη τη φύση, έμψυχη και άψυχη. Τα στοιχεία που ακινητούν παρουσιάζονται με περισσή τέχνη: ξεκινούμε από τα άψυχα και ασάλευτα βουνά και τα φαράγγια, ακολουθούν τα αργοκίνητα ερπετά της γης, και καθώς ο ρυθμός της κίνησης όλο και δυναμώνει, ακούμε με τη σειρά για τ᾽ αγρίμια του βουνού, για τις μέλισσες και τα κήτη της θάλασσας, τέλος για τα μακροφτέρουγα πουλιά. Η επανάληψη ορισμένων λέξεων (εὕδουσι στ. 1 και 6, φῦλα στ. 3 και 6) προσδίδει στο ποίημα πρόσθετη ρυθμικότητα.

Απόσπασμα 89

εὕδουσι δ᾽ ὀρέων κορυφαί τε καὶ φάραγγες
πρώονές τε καὶ χαράδραι
φῦλά τ᾽ ἑρπέτ᾽ ὅσα τρέφει μέλαινα γαῖα
θῆρές τ᾽ ὀρεσκῷοι καὶ γένος μελισσᾶν
5 καὶ κνώδαλ᾽ ἐν βένθεσσι πορφυρέας ἁλός·
εὕδουσι δ᾽ οἰωνῶν φῦλα τανυπτερύγων.

***
Κοιμούνται οι βουνοκορφές κοιμούνται τα φαράγγια,
κοιμούνται οι χαράδρες και οι κορυφογραμμές,
και τα σερνάμενα πάνω στη γη τη σκοτεινόχρωμη,
τα άγρια του βουνού και τα μελίσσια,
ακόμη και τα κήτη στα βάθη της θάλασσας5
κοιμούνται και τα μακροφτέρουγα πουλιά.

Ο Αριστοτέλης και η διαχρονικότητα της τυραννίας

Με δεδομένο ότι η βασιλεία κρίνεται παρωχημένη (η εξέλιξη της κοινωνίας και η άνοδος των πολιτών σε οικονομικό και μορφωτικό επίπεδο, αναπόφευκτα, επιφέρουν διεκδικήσεις και σε επίπεδο διακυβέρνησης), ο μόνος τρόπος διατήρησης της εξουσίας από το βασιλιά είναι ο συμβιβασμός με σταδιακές παραχωρήσεις κυριαρχικών αξιωμάτων: «… η βασιλεία διατηρείται με το βαθμιαίο μετριασμό της δύναμής της. Γιατί όσο λιγότερα κυριαρχικά αξιώματα έχουν οι βασιλείς, τόσο πιο μακροχρόνια κατ’ ανάγκη γίνεται η εξουσία, γιατί και αυτοί οι ίδιοι γίνονται λιγότερο αυταρχικοί και περισσότερο εξομοιώνονται στις συνήθειες με τους πολίτες κι έτσι λιγότερο τους φθονούν οι αρχόμενοι». (1313a 19 – 23).

Με άλλα λόγια, ο συνετός βασιλιάς είναι αυτός που μπορεί να προσαρμοστεί στις απαιτήσεις των καιρών κατανοώντας το αδύνατο της μονοπώλησης της εξουσίας. Σε περίπτωση που αυτό δε γίνει κατανοητό, δεν υπάρχει άλλη επιλογή απ’ την αυταρχικότητα, που, αναπότρεπτα, θα οδηγήσει στην τελική ρήξη. Η υποχωρητικότητα που οφείλει να δείξει ο βασιλιάς, προκειμένου να αποφύγει τα χειρότερα, είναι η αναγνώριση της διαρκούς κοινωνικής κινητικότητας, η οποία επιβάλλει και πολιτειακές αναπροσαρμογές. Τελικά, κάθε πολίτευμα που δεν ακολουθεί τις κοινωνικές εξελίξεις κρίνεται επίφοβο: «Σε αυτό οφείλεται η μακρόχρονη διατήρηση της βασιλείας στους Μολοσσούς και το ότι οι Λακεδαιμόνιοι από την αρχή μοίρασαν την εξουσία σε δύο βασιλείς και το ότι αργότερα πάλι ο Θεόπομπος την περιόρισε και με άλλους τρόπους και θεσπίζοντας το θεσμό των εφόρων για να ασκούν κάποιο έλεγχο σε αυτή. Έτσι, αφού αφαίρεσε από τη δύναμή της, παρέτεινε τη διάρκειά της, ώστε τρόπον τινά δεν την αποδυνάμωσε, αλλά την ενίσχυσε. Αυτό ακριβώς απάντησε και στη γυναίκα του, λένε, όταν τον ρώτησε αν δεν ντρέπεται που παραδίδει στους γιους του μικρότερη βασιλική εξουσία απ’ όσο ο ίδιος παρέλαβε από τον πατέρα του: “Καθόλου”, είπε, “διότι την παραδίδω μακροβιότερη”». (1313a 23 – 33).

Όταν, όμως, γίνεται λόγος για την τυραννία, τα πράγματα δεν μπορούν να λειτουργήσουν με τον ίδιο τρόπο. Η τυραννία, ως στρέβλωση της βασιλείας – ο βασιλιάς αγωνίζεται για το καλό του τόπου, ενώ ο τύραννος για το καλό του εαυτού του – δε θα μπορούσε παρά να δράσει αυταρχικά. Βεβαίως, δεν αποκλείεται και η περίπτωση του τυράννου που συμπεριφέρεται σαν βασιλιάς κατανοώντας την αξία της υποχωρητικότητας (όπως βέβαια δεν αποκλείεται και η περίπτωση του βασιλιά που ενεργεί σαν τύραννος επιλέγοντας την αυταρχικότητα), αλλά σαφώς ο πιο ενδεδειγμένος δρόμος της τυραννικής εξουσίας είναι η καταπιεστική βαρβαρότητα: «… ένας είναι ο παραδοσιακός» (τρόπος) «και σύμφωνα μ’ αυτόν οι περισσότεροι τύραννοι ασκούν την εξουσία». (1313a 35 – 36).

Κι αν κάποιος θέλει διευκρινίσεις για τον τρόπο των τυράννων, ο Αριστοτέλης είναι ξεκάθαρος: «Αυτά είναι και όσα αναφέρθηκαν για τη διατήρηση της τυραννίδας, όπως ο περιορισμός της δύναμης όσων υπερέχουν, η θανάτωση των πολιτών με υψηλό φρόνημα και ακόμη η απαγόρευση των συσσιτίων, των πολιτικών παρατάξεων, της εκπαίδευσης των πολιτών και κάθε άλλου παρόμοιου μέσου, αλλά και η αυστηρή παρακολούθηση όλων αυτών από τα οποία συνήθως προκύπτουν δύο σημαντικά στοιχεία, το ανεξάρτητο φρόνημα και η αμοιβαία εμπιστοσύνη, κι επιπλέον η απαγόρευση σχηματισμού φιλοσοφικών σχολών και κάθε άλλου μορφωτικού συλλόγου». (1313a 39 – 1313b 4).

Η εξόντωση των πολιτών που ξεχωρίζουν για το υψηλό αντιαυταρχικό τους φρόνημα, ο τραμπουκισμός και ο εκφοβισμός είναι οι πάγιες μεθοδεύσεις των δικτατόρων, αφού το ανελεύθερο, πριν απ’ όλα, προϋποθέτει το φόβο. Οι εκτοπίσεις, τα βασανιστήρια και η αυθαιρεσία των ανθρώπων που υπηρετούν (δήθεν) τη δημόσια ασφάλεια καθιστούν σαφές ότι το καλύτερο που έχει να κάνει κανείς είναι να μην τα βάζει μαζί τους.

Η αποθάρρυνση των πολιτών από κάθε μορφή πολιτικοποίησης (η συμμετοχή σε χυδαία στημένες καθεστωτικές δημόσιες τελετές – εκδηλώσεις είναι η μόνη αποδεκτή «πολιτική» πράξη) αποτελεί το βασικότερο μέλημα του τυράννου. Γι’ αυτό είναι αναγκαίο να καταπολεμήσει την εκπαίδευση περιορίζοντας, όσο το δυνατό, τη συμμετοχή των πολιτών σ’ αυτή. Η λογοκρισία στο περιεχόμενό της, η κατάργηση των φιλοσοφικών σχολών και η εκδίωξη κάθε είδους μορφωτικού συλλόγου ανήκουν στις πάγιες μεθοδεύσεις της τυραννίας. Το ζήτημα είναι να αποτραπεί η διακίνηση των ανεπιθύμητων ιδεών, γιατί οι ανεπιθύμητες ιδέες μπορεί να φέρουν κι ανεπιθύμητες πράξεις. Η εκπαίδευση οφείλει να απαξιωθεί μετατρεπόμενη σε υποχείριο, αφού διαφορετικά εγκυμονεί κινδύνους.

Όμως, αν η επιδίωξη του τυράννου είναι η απαξίωση της εκπαίδευσης, είναι φανερό ότι – αντιστοίχως – η επιδίωξη της υγιούς δημοκρατίας πρέπει να είναι η ενίσχυσή της. Η εκπαίδευση, σήμερα, που δεν προάγει την κριτική σκέψη και που αποκτά ξεκάθαρα ωφελιμιστικό χαρακτήρα (ως ανάγκη για την κατάκτηση εργασιακής ταυτότητας κι όχι ως καθαυτό αξία) αναπαράγοντας τη στειρότητα της δίχως περιεχόμενο απομνημόνευσης, της βαθμοθηρίας και του ανταγωνισμού, είναι η εκπαίδευση που έχει χάσει τον προσανατολισμό της. Υπό αυτούς τους όρους, δεν μπορεί παρά να είναι απεχθής, σαν αναπόφευκτη συμφορά. Κι αυτή είναι η πιο καταλυτική υποβάθμιση.

Αν συνυπολογίσει κανείς ότι εκπαίδευση δεν είναι μόνο το σχολείο, αλλά οτιδήποτε λειτουργεί ως φορέας διακίνησης ιδεών, μπορεί να αντιληφθεί την ολοκληρωτική ήττα της σχολικής εκπαίδευσης μπροστά στη δυναμική των Μέσων, που επί της ουσίας την υποκαθιστούν αναλαμβάνοντας, σχεδόν εξολοκλήρου, το ρόλο της διαπαιδαγώγησης. Η ολοκληρωτική ευτέλεια των Μέσων, τα δήθεν πρότυπα που προβάλλονται, τα καλλιτεχνήματα χειρίστης υποστάθμης, η γλωσσική κακοποίηση και η υποβάθμιση κάθε έννοιας διαλόγου ή πολιτικής αντιπαράθεσης συνθέτουν το πορτρέτο της γενικευμένης φτήνιας που ονομάζεται πνεύμα των καιρών.

Η θεοποίηση του χρήματος, ο ατομικισμός που γίνεται ιδεολογία και η συνακόλουθη χρησιμοθηρική αντίληψη των σχέσεων (σε συνδυασμό με το παντελώς ανίσχυρο σχολείο) δεν επιφέρουν μόνο τη δυστυχία σε ατομικό επίπεδο, αλλά και την ολοκληρωτική διάλυση οποιασδήποτε συνοχής σε κοινωνικό, αφού σχεδόν όλα διαμορφώνονται μέσα από το πλέγμα του προσωπικού συμφέροντος. Η μεταφορά του εκπαιδευτικού βάρους στα ελάχιστα κέντρα των ανθρώπων που χειρίζονται τα Μέσα, είναι η πιο επικίνδυνη τυραννία, αφού και διαμορφώνει τους πολίτες σύμφωνα με τα πρότυπα που συμφέρουν και εξασφαλίζει τη συναίνεσή τους σ’ αυτό και τρέφει την ψευδαίσθηση της ελεύθερης επιλογής, ώστε να μη νιώθουν καταπιεσμένοι.

Όσο για τον ατομικισμό, δεν είναι παρά η κοινωνική αποξένωση που μοιραία θα λειτουργήσει διασπαστικά. Γι’ αυτό και είναι από τις βασικότερες επιδιώξεις του τυράννου: «Γενικά οι τύραννοι πρέπει να χρησιμοποιούν όλα τα μέσα, ώστε να αποξενώνονται οι πολίτες μεταξύ τους όσο γίνεται περισσότερο (γιατί η αλληλογνωριμία αυξάνει την αμοιβαία εμπιστοσύνη των πολιτών». (1313b 4 – 6).

Βέβαια, ο Αριστοτέλης αναφέρεται στις τυπικές τυραννικές μεθοδεύσεις του χαφιεδισμού και της συκοφαντίας που θα επιφέρουν τον εκφοβισμό και την έλλειψη εμπιστοσύνης: «Επίσης να επιδιώκεται να μην μένουν κρυφά όσα κάποιος υπήκοος τυχαία λέει ή κάνει, αλλά να υπάρχουν κατάσκοποι, όπως οι γυναίκες που αποκαλούνται “ποταγωγίδες” στις Συρακούσες κι εκείνοι τους οποίους ο Ιέρων συνήθιζε να στέλνει ως “ωτακουστές” όπου υπήρχε κάποια συγκέντρωση ή συνέλευση… Ακόμη να ενθαρρύνονται οι συκοφαντίες ανάμεσα στους πολίτες και οι συγκρούσεις των φίλων με φίλους, του λαού με τους επιφανείς πολίτες και των πλουσίων μεταξύ τους». (1313b 11 – 15, 1313b 17 – 18).

Δεν υπάρχει τίποτε πιο ευνοϊκό για τον τύραννο από το διαίρει και βασίλευε. Ο κόσμος που διασπάται, χωρίς να αντιλαμβάνεται το ενιαίο των λαϊκών συμφερόντων, και βλέπει επιφυλακτικά τους άλλους, αδυνατώντας να εμπιστευτεί (και να ενταχθεί σε) οτιδήποτε, είναι ο καταλληλότερος για κάθε μορφή τυραννίας. Η ενότητα των πολιτών μπορεί να επιφέρει δυναμικές διεκδικήσεις και οι διεκδικήσεις μπορούν να φέρουν ανατροπές.

Για τον τύραννο, ο λαός δεν πρέπει να έχει συνείδηση του ενιαίου στα συμφέροντά του. Πρέπει να τα αντιλαμβάνεται μονάχα συντεχνιακά, αφού η συντεχνιακή αντίληψη του συμφέροντος λειτουργεί ιδιαιτέρως επιθετικά απέναντι στους άλλους. Υπό αυτές τις συνθήκες, ο τύραννος έχει το κεφάλι του ήσυχο. Η ανθρωποφαγία που θα επακολουθήσει δεν τον αφορά. Ο ίδιος θα έχει την πολυτέλεια να εμφανιστεί και πάλι ως διαχειριστής της κατάστασης. Ως εκ τούτου, οι παλαιού τύπου μεθοδεύσεις του τραμπουκισμού και του χαφιεδισμού κρίνονται περιττές. Εξάλλου, εν τέλει, φέρνουν τα αντίθετα αποτελέσματα, αφού λειτουργούν ενωτικά απέναντι σ’ έναν τύραννο που είναι απολύτως ορατός.

Θα λέγαμε ότι η ιδανική εκδοχή της τυραννίας θέλει τον τύραννο αόρατο και το λαό διασπασμένο, παρουσιάζοντας την καταπίεση και τον εκβιασμό ως ιστορική ή οικονομική συνθήκη που επέρχεται εξ’ ανάγκης και που όλοι οφείλουν να προσαρμοστούν σαν αναπόφευκτη – αντικειμενική πραγματικότητα. Ο σύγχρονος τύραννος δεν εμπλέκεται ποτέ άμεσα με την πολιτική σκηνή. Αρκείται να την καθοδηγεί από το παρασκήνιο.

Όμως, το κυριότερο μέλημα του τυράννου είναι να καταστήσει το λαό ανίσχυρο, ώστε να μην μπορέσει ποτέ να ορθώσει ανάστημα. Και δεν υπάρχει ασφαλέστερη μέθοδος απ’ την επιβολή της φτώχειας: «Και ανήκει στα γνωρίσματα της τυραννίδας να κάνει τους υπηκόους φτωχούς, με σκοπό να συντηρείται η φρουρά, αλλά κυρίως να μη μένει χρόνος στους πολίτες να συνωμοτούν, καθώς συνεχώς απασχολούνται στις καθημερινές εργασίες τους». (1313b 18 – 21).

Η φτώχεια συνιστά την αδυναμία και η συνείδηση της αδυναμίας χαμηλώνει την αυτοεκτίμηση. Όσο πιο ασήμαντοι νιώθουν οι πολίτες, τόσο πιο πετυχημένος είναι ο τύραννος. Η φτώχεια δεν επιφέρει μόνο τη φτήνια της εργασίας, αλλά και την ηττοπάθεια, αφού λειτουργεί ως αναγκαία συνθήκη της ταπείνωσης. Αν καταφέρει να συνδυαστεί και με χαμηλό μορφωτικό επίπεδο, το έργο του τυράννου γίνεται παιχνιδάκι. Αρκεί οι απελπισμένοι να μη γίνουν επικίνδυνοι. Να αισθάνονται δηλαδή ότι δεν έφτασαν στο έσχατο σημείο. Να ελπίζουν. Να τα φέρνουν βόλτα, έστω δουλεύοντας εξαντλητικά. Να έχουν κάτι που να φοβούνται μήπως το χάσουν. Αυτά είναι τα όρια που πρέπει να διαχειριστεί ο τύραννος.

Η υπερεργασία λειτουργεί ευεργετικά, όχι μόνο γιατί εξευτελίζει την τιμή της εργασίας, αλλά (κυρίως) γιατί δρα αποπροσανατολιστικά: «Παράδειγμα γι’ αυτό είναι οι πυραμίδες της Αιγύπτου, τα αφιερώματα των Κυψελιδών, η ανέγερση του ναού του Ολυμπίου Διός από τους Πεισιστρατίδες… (γιατί όλα αυτά αποβλέπουν στον ίδιο σκοπό, με άλλα λόγια στη συνεχή απασχόληση και στη φτώχεια των υπηκόων) και η καταβολή των φόρων επίσης, παράδειγμα στις Συρακούσες (γιατί επί Διονυσίου σε διάστημα πέντε χρόνων συνέβαινε όλη η περιουσία των υπηκόων να εισρέει στο δημόσιο ταμείο)». (1313b 21 – 28).

Η υπερεργασία, η επιτηδευμένη εκπαιδευτική ανεπάρκεια, η φτωχοποίηση και η εξοντωτική φορολογία είναι συνήθεις μεθοδεύσεις των τυράννων. Τα μεγάλα έργα, που θα δώσουν την ψευδαίσθηση της ενωτικής υπερηφάνειας, ή οι μεγάλοι κίνδυνοι, που θα επιδράσουν συσπειρωτικά στο πρόσωπο του τυράννου, είναι ενδεικτικά μέσα της εξουσίας του. Γι’ αυτό ο τύραννος αγαπά τους πολέμους. Γιατί μετατοπίζουν το ενδιαφέρον απ’ το κοινωνικό γίγνεσθαι φέρνοντας στο προσκήνιο την αγάπη προς την πατρίδα, που πρέπει με κάθε τρόπο να σωθεί: «Ακόμη γνώρισμα του τυράννου είναι να προκαλεί πολέμους, με σκοπό οι αρχόμενοι να είναι απασχολημένοι και να έχουν ανάγκη πάντα από αρχηγό». (1313b 28 – 29).

Ο πόλεμος αναπαράγεται προς εσωτερική κατανάλωση συγκαλύπτοντας τα πολιτικά ζητήματα, που δεν πρέπει με κανένα τρόπο να έρθουν στο φως. Εχθροί θα υπάρχουν πάντα. Κι αν δεν υπάρχουν, θα επινοηθούν.

Υπενθυμίζοντας ότι για τον Αριστοτέλη και η αθηναϊκή δημοκρατία, όπως τη βλέπει να λειτουργεί, είναι μορφή τυραννίας, αφού ο κόσμος παίρνει τις αποφάσεις υπό την επιρροή των δημαγωγών, φτάνουμε μπροστά σ’ ένα ακόμη στοιχείο που αποτελεί σήμα κατατεθέν κάθε τυραννικής εξουσίας, την κολακεία. Όπως ο λαός λειτουργώντας ως τύραννος αγαπά το δημαγωγό ακριβώς γιατί ξέρει να τον κολακεύει, έτσι κι ο τύραννος αρέσκεται στους κόλακες, που κατά βάση πλαισιώνουν τον περίγυρό του: «Γι’ αυτό και οι δύο πλευρές τιμούν τον κόλακα, οι λαοί τιμούν τους δημαγωγούς (γιατί ο δημαγωγός είναι κόλακας του λαού) και οι τύραννοι τιμούν τους δουλοπρεπείς, γιατί η δουλοπρέπεια είναι έργο της κολακείας». (1313b 39 – 1314a 1).

Αναπόφευκτα, το πολίτευμα που επιβραβεύει την κολακεία δεν μπορεί παρά να αναδεικνύει την ολοκληρωτική ευτέλεια: «Γι’ αυτόν το λόγο πράγματι η τυραννίδα έλκει τους ευτελείς, γιατί οι τύραννοι ευχαριστιούνται με κολακείες, μόνο που κανείς πολίτης με ελεύθερο φρόνημα δε θα τους κολάκευε, αλλά αντίθετα οι αξιοπρεπείς πολίτες εκτιμούν τους άλλους, αλλά δεν τους κολακεύουν. Κατάλληλοι εξάλλου για ευτελείς πράξεις είναι μόνο οι ευτελείς άνθρωποι, γιατί, όπως λέει και η παροιμία, “το καρφί μόνο με το καρφί”». (1314a 1 – 5).

Ο μηχανισμός που επιτρέπει να αναρριχηθούν οι αδίστακτοι εξαναγκάζοντας τους αξιοπρεπείς να αποχωρήσουν είναι ο μηχανισμός της τυραννίας που σηματοδοτεί την πιο διαβρωμένη εξουσία. Η πολιτική σκηνή αυτού του είδους δεν μπορεί παρά να γεννήσει μεγάλους ή μικρούς τυραννίσκους (ανάλογα με το πόστο) που θα λυμαίνονται τον κρατικό ιστό και θα συμπεριφέρονται αυθαίρετα. Η μη εφαρμογή του νόμου είναι η επισφράγιση της αυθαιρεσίας. Η ρουσφετολογία και η συνεπαγόμενη αναξιοκρατία είναι η επιβράβευση της δουλοπρέπειας που μετατρέπει την ευτέλεια σε πολιτική πράξη. Ο πραγματικά άξιος, αν δεν υποκύψει σ’ αυτές τις συνθήκες, δεν έχει άλλη επιλογή απ’ την περιθωριοποίηση.

Κι αυτή είναι η πιο επαίσχυντη καταπίεση. Η κατάλυση της δικαιοσύνης και η αναξιοκρατία επιφέρουν τη σαθρότητα του πελατειακού κράτους. Η τυραννία έχει ήδη εγκατασταθεί, ασχέτως του πολιτεύματος που τη συγκαλύπτει. Ο λαός που υποστηρίζει αυτού του είδους τη διακυβέρνηση είναι ο λαός της δουλοπρέπειας. Είναι δηλαδή το αγαπημένο παιδί των τυράννων: «Χαρακτηριστικό επίσης της τυραννίδας είναι ότι δυσαρεστείται με κάθε αξιοπρεπή κι ελεύθερη πράξη…». (1314a 5 – 6).

Ο Αριστοτέλης δεν αφήνει κανένα περιθώριο παρεξηγήσεων: «… η τυραννίδα έχει τρεις στόχους: Πρώτο να υποτάξει το φρόνημα των πολιτών… δεύτερο να διασπείρει τη δυσπιστία ανάμεσα στους πολίτες… τρίτο να αποδυναμώσει τους πολίτες… Οι στόχοι λοιπόν, προς τους οποίους αποβλέπουν τα σχέδια των τυράννων είναι αυτοί οι τρεις, γιατί όλες οι μέθοδοι των τυράννων θα μπορούσαν να αναχθούν στις εξής βασικές αρχές: να είναι καχύποπτοι οι πολίτες μεταξύ τους, να είναι ανίσχυροι και να έχουν υποταγμένο φρόνημα». (1314a 15 25).

Κι αυτό ακριβώς είναι το τρίπτυχο κάθε πετυχημένης τυραννίας. Πολίτες καχύποπτοι, αφού δεν εμπιστεύονται ούτε τους θεσμούς ούτε τη δικαιοσύνη, ανίσχυροι, αφού πρώτα τρομοκρατούνται με οποιοδήποτε τρόπο και αποδυναμώνονται οικονομικά, κι ως εκ τούτου υποταγμένοι, αφού τελικά παραδίνονται στην ισοπεδωτική ισχύ των άλλων.

Με δεδομένο ότι η ωμή βία και η στέρηση των δικαιωμάτων οδηγούν μάλλον σε βραχύβιες καταστάσεις («Οι περισσότερες τυραννίδες υπήρξαν στο σύνολό τους πολύ βραχύβιες». 1315b 38 – 39), η τυραννία όφειλε να εκσυγχρονιστεί. Να βρει ένα άλλο μοντέλο πραγμάτωσης. Πιο ήπιο. Πιο μελετημένο. Λιγότερο βάρβαρο. Αλλά εξίσου αποτελεσματικό. Να πείσει ότι σέβεται τις ελευθερίες. Ότι παλεύει γι’ αυτές. Να καταστήσει σαφές ότι ο φτωχός είναι υπεύθυνος για τη φτώχεια του. Ότι δεν τίθεται θέμα αδικίας, αλλά προσωπικής αποτυχίας. Ότι όλοι έχουν ισότιμες ευκαιρίες. Ότι το σύστημα δεν κάνει διακρίσεις…
 
Αριστοτέλης: «Πολιτικά», τόμος 3ος

Το πείραμα του Κορανίου

Πώς αντιδρά κάποιος Ευρωπαίος στη Βίβλο, όταν του λες ότι είναι το Κοράνι;

Ένα τρομερά ενδιαφέρον πείραμα, έγινε στην Ολλανδία, από την εκπομπή Dit is Normaal, μια σατυρική και προβοκατόρικη εκπομπή με μεγάλη επιτυχία.

Οι δύο νεαροί παρουσιαστές, μετά τις επιθέσεις στο Παρίσι και την αναζωπύρωση της ισλαμοφοβίας, με τα δημοσιεύματα και τους μύθους για την «θρησκεία της βίας», την θρησκεία που ταπεινώνει τις γυναίκες, που είναι οπισθοδρομική και δεν έχει θέσει στον Δυτικό κόσμο, αποφάσισαν να σκαλίσουν λίγο τα νερά.

Πήραν μια βίβλο, και υπογράμμισαν κομμάτια της τα οποία ακούγονται φριχτά, όπως για το ότι η θέση της γυναίκας είναι να υπακούει τον άνδρα, ότι η γυναίκα απαγορεύεται να διδάσκει, η αγάπη μεταξύ δύο ανδρών είναι σατανική και οι άνδρες πρέπει να πεθάνουν, ότι αν πιάσεις έναν να κλέβει πρέπει να του κόψεις το χέρι κλπ.

Οι δημοσιογράφοι σκέπασαν το εξώφυλλο της Βίβλου, και έβαλαν του Κορανίου. Βγήκαν στον δρόμο, και ρώταγαν Ολλανδούς πολίτες όλων των ηλικιών τη γνώμη τους για αυτά τα αποσπάσματα. Όλοι ανεξαιρέτως τα βρήκαν φριχτά, σκοταδιστικά, και ότι δεν έχουν θέση στην σύγχρονη ζωή. Όταν τους είπαν δε ότι είναι από το Κοράνι και τους ρώτησαν τη διαφορά μεταξύ Κορανίου και Βίβλου, όλοι είπαν ότι η Βίβλος δεν έχει καμία σχέση με τη Βία, ότι δεν μιλά υποτιμητικά για τις γυναίκες, ότι έχει μεγαλύτερη κατανόηση και είναι πιο ανοιχτή.

Η έκπληξη και η ντροπή στα πρόσωπά τους, όταν μετά τους αποκαλύπτεται ότι τα αποσπάσματα ήταν τελικά από τη Βίβλο, είναι ενδεικτικά. Πόσο αληθινά είναι τα στεγανά μας, ή πόσο προϊόν προπαγάνδας;

ΠΡΟΚΛΟΣ - ΥΠΕΡΑΣΠΙΣΗ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΜΥΘΟΛΟΓΙΑΣ

«Οι άνθρωποι της εποχής μας κατεξοχήν συνηθίζουν να επικρίνουν τους Παλαιούς Μύθους ότι ευθύνονται, υποτίθεται, για τη μεγάλη, αφ’ ενός, θρασύτητα στις περί Θεών δοξασίες και, αφ’ ετέρου, για τις πολλές, άτοπες και πλημμελείς φανταστικές εικόνες, και ότι δεν κάνουν τίποτε άλλο από το να οδηγούν τους πολλούς ανθρώπους στη τωρινή φοβερή και ανώμαλη καταπάτηση των ιερών θεσμών.

Από πλευρά μας δεν θα χρειαστούμε πολλά λόγια για να απαντήσουμε σε αυτούς που ενοχοποιούν την παραδοχή των Μύθων για την αδιαφορία προς το Θείο∙ πρώτον, ότι εκείνοι που παραμέλησαν τη θεραπεία (=λατρεία) των κρειττόνων (=ανωτέρων) από εμάς λόγω των φαινομενικών πλασμάτων των Μύθων, αγνοώντας και το σκοπό της μυθοποιίας και τη δύναμή της, συνέβη να σωριαστούν στην αλόγιστη και Γιγαντική[1] ανοσιότητα.

Διότι, αν οι μύθοι προέταξαν το φανερό τους περιεχόμενο στο σύνολό του αντί για την αλήθεια που είναι εγκαθιδρυμένη στην απόρρητη περιοχή και χρησιμοποιούν για τα αφανή και άγνωστα στους πολλούς διανοήματα [και το κατεξοχήν ιδιαίτερο αγαθό τους είναι το ότι δεν αποκαλύπτουν κανένα στοιχείο της Αλήθειας στου βέβηλους, αλλά φανερώνουν μόνο κάποια ίχνη της όλης Μυσταγωγίας τους σε εκείνους που από της φύση τους έχουν την ικανότητα να περιδιαβούν την απροσπέλαστη για πολλούς θεωρία (=θέαση)], και αν οι άλλοι, αντί να αναζητούν την Αλήθεια που βρίσκεται κρυμμένη μέσα στους Μύθους, ασχολούνται μόνο με την εξωτερική προσχηματική μορφή των μυθικών πλασμάτων και, αντί για την κάθαρση του νου, ακολουθούν τις φανταστικές και μορφοποιητικές εικόνες, τότε ποιό τέχνασμα μπορεί να βρεθεί ώστε να κατηγορηθούν οι Μύθοι για κάποια δική τους παρανομία και όχι εκείνοι που κάνουν κακή χρήση των Μύθων για τη δική τους αδιαφορία;

Έπειτα, μπορούμε να απαντήσουμε ότι βλέπουμε πως οι πολλοί βλάπτονται και από όλα τα άλλα, όσα φαίνονται εξαιρετικά σεμνά και τίμια, εγκαθιδρυμένα στους Θεούς και δημιουργημένα από Εκείνους, χωρίς όμως για το λόγο αυτό να μεμφόμαστε τη γένεση εκείνων αλλά τη ανόητη έξη της ψυχής που έχουν τούτοι. Πράγματι, ποιός δεν θα συμφωνούσε ότι τα Μυστήρια και οι Τελετές ανυψώνουν τις ψυχές από την ένυλη και θνητή ζωή και τις συνάπτουν με τους Θεούς, ότι αφανίζουν όλη την ταραχή της αλογίας με τις νοερές ελλάμψεις τους, και ότι με το Φως των Θεών απομακρύνουν τον αόριστο και σκοτεινό χαρακτήρα των τελούμενων;»
(Βλ., Πρόκλος «Υπόμνημα εις τας Πολιτείας Πλάτωνος» 1.74.4 – 1.75.10)
-------------
[1] Οι Γίγαντες της Ελληνικής Μυθολογίας συμβολίζουν τα άλογα και ένυλα στοιχεία στις ζωές των ψυχών και στο σύμπαν.
(Βλ., Πρόκλος «Υπόμνημα εις Πλάτωνος Παρμενίδην 643.11, 643.14, 643.22, 687.27, 698.27, 849.14 », «Υπόμνημα εις Πλάτωνος Τίμαιον 1.168.25, 3.346.30»)

Ο Νόμος της Αβλάβειας…

Κάθε φορά που επικρίνεις τον Εαυτό σου,
κάθε φορά που δεν φροντίζεις τον Εαυτό σου,
κάθε φορά που δεν σέβεσαι τον Εαυτό σου,
κάθε φορά που προσπαθείς να γίνεις τέλειος,
κάθε φορά που φοβάσαι,
κάθε φορά που ντρέπεσαι για εσένα,
κάθε φορά που συγκρίνεσαι,
κάθε φορά που νομίζεις ότι δεν είσαι άξιος να έχεις τις δικές σου ανάγκες,
κάθε φορά που θεωρείς ότι είσαι λίγος και απαξιώνεις εσύ ο ίδιος την εργασία σου,

κάθε τέτοια φορά που το κάνεις…

έχεις πάρει τα μάτια σου από τον συνάνθρωπο και τα έχεις στρέψει προς αυτόν τον μηχανιστικό τρόπο ζωής, που γεμίζει τον εσωτερικό σου κόσμο με σκιές, δίνοντάς τους ζωή μέσα σου...

Τις τρέφεις και τις αφήνεις να σε θρέψουν, με ότι λιγότερο έχει η Ανθρώπινη Φύση....Την κοινή ασθένεια του εγωισμού!

Δεν υπάρχει ούτε μία περίπτωση να βλάψεις τον Εαυτό σου, χωρίς συγχρόνως να βλάπτεις και τους άλλους…Και είναι ανάλογο του δεν υπάρχει ούτε μία περίπτωση να βλάψεις τους άλλους, χωρίς, συγχρόνως, να βλάψεις τον Εαυτό σου…

Ας ξεκινήσουμε από αυτό, για να νιώσουμε τι καλύτερο μπορούμε να κάνουμε για εμάς και για τους άλλους, με πνευματική συγχρονικότητα, λυτρώνοντας από την επίκριση τον Εαυτό μας και τους άλλους…

Η ανάγκη να γινόμαστε επικριτικοί, σημαίνει ότι κάπου μέσα μας έχουμε αφήσει άγνωστες περιοχές στην εσωτερική «Ζώνη» της Ελευθερίας.

Η πιο δημιουργική μου εργασία είναι να γνωρίσω αυτό το υπέροχο πλάσμα που Είναι «Εγώ», χωρίς παρεμβολές του αυτοματοποιημένου «εγώ» μου…

Το να αποκτώ Συνείδηση της Ύπαρξής μου, θα μπορούσε να είναι αυτή η περιοχή του Πνεύματος μέσα μου, που σφύζει από Ζωή και Σιωπή…

Η μεγαλύτερη υπέρβαση που μπορεί να κάνει ένας άνθρωπος είναι να ξεπεράσει τις δεισιδαιμονίες του…Εκεί είναι όλος ο αγώνας του καλού και του κακού και της μη Συνειδητής Ζωής…

Κάποια στιγμή ο Δρόμος σε φτάνει στο σημείο να Είσαι ο ίδιος αυτός που οδηγεί, με αυτόν που περπατά στο μονοπάτι του…

Η πνευματική εξέλιξη έχει δύο δρόμους


Η πνευματική εξέλιξη έχει δύο δρόμους να προκύπτει... τον δρόμο της ασθένειας και τον δρόμο της θεραπείας...


Και οι δύο προς την ολοκλήρωση οδηγούν, με άλλον τρόπο.


Ο άνθρωπος με την ελεύθερη βούληση, απλά επιλέγει τον τρόπο... κανείς δεν μπορεί να εμποδίσει το θεϊκό σχέδιο της εξέλιξης να συμβεί...

O κάθε άνθρωπος μπορεί να κουβαλά τις σκιές του, τους μύθους του, τις ερμηνείες του, τους θεούς του και τους δαίμονές του, τις θρησκείες του και τις πατρίδες του, γεμίζοντας απλά τον Δρόμο του με εμπόδια, που αργά η γρήγορα θα κλιθεί να υπερβεί και τότε δεν θα μπορεί να κάνει αλλιώς.

Η καρδιά δεν μπορεί να μείνει αιώνια πληγωμένη μέσα σε μια Ψυχή που ατενίζει το Πνεύμα της.

Όταν τα φώτα σβήνουν, τότε τα μάτια μας συνηθίζοντας το σκοτάδι, βλέπουν ότι έχει αληθινό Ερεβοκτόνο Φως.


Και σίγουρα, κάποια στιγμή τα φώτα σβήνουν… για τον καθένα μας!

Γιατί οι γονείς πληγώνουν τόσο βαθειά;

Η μητρική αγάπη θεωρείται αυτονόητο συναίσθημα αλλά αντικειμενικά δεν είναι.
Τα παιδιά δεν είναι τα ιδανικά παιδιά της φαντασίας μας . Όπως επίσης και οι μητέρες δεν μοιάζουν μ αυτές που περιγράφουν τα ποιήματα.

Ο μύθος της μητρότητας – όπως κάθε μύθος – είναι απλουστευμένος και απλοποιημένος. Όλοι μας έχουμε βιώσει την κατάρριψη αυτού του μύθου στην παιδική μας ηλικία, αλλά μεγαλώνοντας όλοι θέλουμε ν’ αποδείξουμε ότι εμείς θα τον επαληθεύσουμε ως γονείς.

Μοιάζει να υπάρχει μια συλλογική πεποίθηση ότι όταν μια γυναίκα γίνεται μητέρα – μεταμορφώνεται σε καθαγιασμένο πλάσμα. Όσοι έχουν μπει στη διαδικασία να δουλέψουν θεραπευτικά με τον εαυτό τους, γνωρίζουν ότι το είδος και η ποιότητα της αγάπης που έχουμε εισπράξει ως παιδιά, αυτό είναι που μπορούμε να προσφέρουμε ως γονείς.

Η σχέση με το παιδί είναι μαγική. Ο ενήλικος άνθρωπος φαινομενικά, έχει τη δυνατότητα να δημιουργήσει την ιδανική σχέση, να πλάσει τον ιδανικό άνθρωπο, όπως τον έχει στο μυαλό του.
Αυτό όμως το πρότυπο πολύ συχνά , μέσα στο εικοσιτετράωρο συγκρούεται με τα πραγματικά συναισθήματα που ξεπηδούν απ' εκεί που δεν τα περιμένεις και τα οποία παραμένουν ανομολόγητα και καλά κρυμμένα.

Προσπαθώντας οι γονείς να φτιάξουν αυτό που φαντάζονται πολύ συχνά – ανάλογα και με τον χαρακτήρα τους – το πετυχαίνουν. Πετυχαίνουν ακριβώς την εικόνα και ξεγελούν τον κοινωνικό περίγυρο και τον εαυτό τους. Ο μόνος που δεν ξεγελιέται είναι το παιδί. Το οποίο παραμένει ο μοναδικός αξιόπιστος μάρτυρας της αλήθειας των συναισθημάτων κάθε οικογένειας.

Μπορεί να κακοποιηθεί συναισθηματικά ένα παιδί για να αναγκαστεί να χωρέσει στην εικόνα που έχουν οι γονείς, να ανταποκριθεί στις προσδοκίες τους, να γίνει αυτό που εκείνοι θέλουν. Όμως πάντα θα υπάρχει κάτι που αργά η γρήγορα θα εμφανισθεί ως αδυναμία, ασθένεια, επιθετικότητα, απάθεια και δεν θα μπορεί να το εξηγήσει κανείς.

Η κακοποίηση των παιδιών δεν είναι μόνο οι ακραίες ιστορίες που βγαίνουν στις ειδήσεις. Συμβαίνει καθημερινά από ανύποπτους γονείς. Συμβαίνει μ ένα απλανές βλέμμα, με μια επιτιμητική ματιά, με προσβλητικά λόγια, με θυμό που εγκλωβίζεται σ ένα κλειστό στόμα. Συμβαίνει όταν οι γονείς εστιάζουν στα επιτεύγματα και όχι στο ίδιο το παιδί, στην ύπαρξη του.

Συμβαίνει, όχι γιατί αυτό που κάνει ή δεν κάνει ένας γονιός, είναι από μόνο του τόσο φοβερό, αλλά γιατί το μωρό είναι τόσο εύθραυστο και εξαρτημένο για την επιβίωση του απ' αυτούς. Είναι φτιαγμένο έτσι ώστε να αντιλαμβάνεται στο κέντρο της ύπαρξης του την κάθε δόνηση που νοιώθει το πλάσμα που του δίνει ζωή.

Δεν πρέπει καμία μητέρα να νομίζει πως μπορεί να φροντίζει ένα μωρό μηχανικά, χωρίς επιπτώσεις. Το μωρό που δεν συναντά ένα βλέμμα να το κοιτάζει, νοιώθει ότι βρίσκεται σε θανάσιμο κίνδυνο. Το αποτύπωμα της συναισθηματικής απουσίας ή της συναισθηματικής αναστάτωσης της μητέρας είναι ανεξίτηλο στην ψυχή και στο σώμα του ανθρώπου.

Όμως γιατί οι μητέρες δεν είναι τόσο διαθέσιμες όσο χρειάζεται να είναι, για τις ανάγκες του παιδιού;

Γιατί οι μητέρες και οι πατέρες είναι πριν απ' όλα άνθρωποι. Άνθρωποι που έχουν διανύσει μια απόσταση στη ζωή τους, μπορεί να έχουν πληγές ανοιχτές, κρυμμένα μυστικά, καταπιεσμένα συναισθήματα και σε κάθε περίπτωση παιδικά τραύματα που τώρα ενεργοποιούνται.

Έρχεται το παιδί στη ζωή μας και μας φέρνει αντιμέτωπους με το παρελθόν μας. Έχουμε δύο επιλογές ή θα το αντιμετωπίσουμε ή θα του το κληροδοτήσουμε αυτούσιο. Αυτή είναι ακριβώς η ευκαιρία που δίνει η γονεϊκότητα. Σου καθρεφτίζει τις πληγές, τις στρεβλώσεις, τα κενά. Μπορείς πάντα να αποστρέψεις το βλέμμα αλλά όχι χωρίς τίμημα.

Οι γονείς που νοιάζονται, το πιο σημαντικό που μπορούν να κάνουν, για να προστατεύσουν τα παιδιά τους απ τον εαυτό τους, είναι να φροντίσουν τον εαυτό τους. Μόνο έτσι θα επιτρέψουν στην αγάπη τους να εκδηλωθεί αβίαστα και ευεργετικά.

Ο Παγωμένος Άνθρωπος

O Παγωμένος Άνθρωπος, που πάγωσε όλα τα συναισθήματα του και έμεινε μετέωρος στον αέρα. Ο άνθρωπος που προσπάθησε να επιβιώσει μέσα στο πέρασμα της ζωής του βλέποντας την ζωή του να περνάει μπροστά από τα μάτια του.

Ο Παγωμένος Άνθρωπος με ρώτησε πως να Ζει και αμέσως σκέφτηκα ότι η απάντηση στην ερώτηση της ανήκει σε θεωρητικό, όχι σε θεραπεύτρια. Πως μπορούσα να απαντήσω σε κάτι τόσο γενικό και ταυτόχρονα τόσο προσωπικό; Επίσης μόνο αυτή θα μπορούσε να δώσει την απάντηση, όχι εγώ. Αλλά ήταν τόση η απελπισία που έβλεπα και έτσι αποφάσισα να απαντήσω με τον μόνο τρόπο που μπορούσα : θεραπευτικά.

 Με ρωτάς πως να ζεις. Θέλεις να σου δώσω απαντήσεις, να πλάσω θεωρίες και ιστορίες για τον νόημα της δικής σου ζωής, χωρίς εσένα.Δεν γίνεται, δεν μπορώ και δεν θέλω. Αλλά μπορώ να σου πω ότι για να ζεις, χρειάζεται πρώτα να μπορείς να υπάρχεις μέσα στο πετσί σου. Να μπορείς να αφουγκράζεσαι το χρώμα της ψυχής σου, να αναγνωρίζεις το αίσθημα σου, να δίνεις φωνή στις άλυτες εσωτερικές σου συγκρούσεις, να δίνεις χώρο στους φόβους να υπάρχουν. Τους φόβους σου προτού τους πολεμήσεις να τους αναγνωρίσεις, την ταραχή που σε βασανίζει προτού την πατήσεις να την ακούσεις.

Μην μπαίνεις σε διαδικασίες να προσπαθείς να αποβάλλεις από μέσα σου Αισθήματα. Παρεμβαίνεις με καταστροφή και μανία σε ζωντανό έδαφος της ύπαρξης σου. Η αποβολή έχει μέσα της μια συμβολική μορφή θανάτου και εσύ γίνεσαι θύτης της ύπαρξης σου. Να σε ακούς.

Με ρωτάς για τις ματαιώσεις. Γιατί θέλεις να μάθεις για κάτι που η απάντηση είναι μόνο βιωματική; Η ματαίωση δεν είναι θεωρία, είναι ζωή. Θυμάσαι εκείνη την στιγμή που ένιωσες να φεύγει η γη κάτω από τα πόδια σου και Ένιωσες για πρώτη φορά πως είναι να πονάει η Ψυχή σου και η Καρδιά σου? Θυμάσαι τι είπες; Κράτα το βίωμα σου, μπες μέσα σε αυτό και ταξίδεψε στα συναισθήματα σου.

Αυτή είναι η Ζωή, εσύ και έτσι Ζεις. Βιώνοντας, αλλάζοντας και θεραπεύοντας μέσα από την αγάπη σου για σένα, Εσένα.

Πως να ξεπαγώσεις; Απλά να υπάρχεις σε κάθε λεπτό που αναπνέεις, σε κάθε λεπτό που συναισθάνεσαι εσένα. Απλά να αφήνεσαι στην ανάγκη σου να βιώσεις. Δεν ξεπαγώνουμε από την μία στιγμή στην άλλη. Είναι μια πορεία και μια διαδικασία που γεννιέται και ορίζεται από τα συναισθήματα σου.

Τι να κάνεις με τις σχέσεις; Μόνο να εκτίθεσαι για να ανοίγεις συναισθηματικά. Ανθίζεις μέσα από άνοιγμα, δεν ανθίζεις μέσα από απομόνωση. Με ρωτάς.

Γιατί είναι Σημαντικές οι σχέσεις; Γιατί μέσα από σχέση δημιουργήθηκες, μεταμορφώθηκες από έμβρυο σε νεογέννητο, από νεογέννητο σε βρέφος, από βρέφος σε παιδί. Μέσα από σχέση και συναισθήματα έγινες αυτό που είσαι. To πρώτο σου καταγεγραμμένο περιβάλλον είναι το συναισθηματικό Η πρώτη σου αναπνοή χρωματίστηκε από συναισθήματα. Το πρώτο σου βλέμμα πλαισιώθηκε από συναισθήματα..

Με ρωτάς για τον φόβο. Ο φόβος και η παντοδυναμία του και εσύ μικρή και ανήμπορος. Ο φόβος μικραίνει μόνο όταν εσύ εκπληρώσεις ότι έχεις αφήσει ανεκπλήρωτο. Με ρωτάς Πως; Μέσα από τον έρωτα, μέσα από την αγάπη. Ζήσε το και άφησε το να σε Ζήσει. Ο γνήσιος ερωτισμός εμπνέει και ο έρωτας γεννά δημιουργία.

Με ρωτάς για την απώλεια. Φοβάσαι τον θάνατο, φοβάσαι να χάσεις αγαπημένους ανθρώπους. Μεγαλύτερη απώλεια από το χάνεις την ψυχή σου, δεν υπάρχει.

Αλλά συνεχίζεις να ρωτάς. Δεν είμαι εδώ για απαντήσεις. Είμαι εδώ για να σε βοηθήσω πρώτα ως Άνθρωπος.

Με τα όχι χτίζονται οι ζωές

Να μάθεις να κλείνεις τις πόρτες από εκεί που τίποτα δε σε κρατάει. Να μη γυρνάς πίσω, να μη ρίχνεις βλέμματα δεύτερα και ματιές λοξές. Να μη σε νοιάζει ποιος έχει δίκιο και ποιος άδικο. Να μην αναλύεις πολλά και να μη σκέφτεσαι το ίδιο πράγμα χίλιες φορές. Το ένστικτό σου πολλές φορές επιλέγει για σένα πριν από σένα.

Ξέρει αυτό που θα σε οδηγήσει, ποιον άνθρωπο θα χωνέψεις και ποιον θα αντιπαθήσεις απ' το πρώτο λεπτό. Σφίγγει το στομάχι σου και κρατάς στάση αμυντική. Κι ας μη το ξέρεις κι ας μην το καταλάβεις ποτέ. Εκείνο φτιάχνει γύρω σου μια φούσκα προστατευτική και σου κρούει τον κώδωνα. Θα το 'χεις αισθανθεί κάποιες φορές σε εκείνες τις πρώτες γνωριμίες με φάτσες άγνωστες, με μέρη που δεν έχεις ξαναδεί.

Άλλα σε τραβάνε σα μαγνήτης κι άλλα σε διώχνουν μακριά. Έχουν λευκό μητρώο στο ιστορικό σου. Δε σου έχουν κάνει κάτι, δεν τους ξέρεις αλλά κάτι σου λέει πως δε θες να τους γνωρίσεις. Κάτι στην όψη τους, κάτι στην αύρα τους, κάτι ανεξήγητο σε σπρώχνει σε άλλη κατεύθυνση απ' τη δική τους.

Άνθρωποι, τόποι, δουλειές που ο οργανισμός σου φωνάζει ένα βροντερό όχι. Όχι μην πας εκεί. Όχι, μην κάτσεις άλλο εδώ. Όχι, δε θα σου κάνει καλό. Τα όχι μας είναι αυτά που μας πάνε ένα βήμα παραπέρα στη ζωή. Τα ναι είναι εύκολα και βολικά. Λες ναι παντού κι όλοι είναι ευχαριστημένοι. Συμφωνείς, γνέφεις καταφατικά κι όλα κυλούν λάδι. Κανείς δεν αντιδρά, κανείς δε δυσαρεστείται.

Μόνο εσύ που κάνεις τον κουφό σε αυτή την εσωτερική φωνή που ουρλιάζει να φύγεις. Εσύ που επιλέγεις να μείνεις σε μια σχέση τελειωμένη από την ανασφάλειά σου και τη λύπησή σου για τον άλλο. Εσύ που συμβιβάζεσαι σε μια δουλειά που σιχαίνεσαι για να βγάζεις τα προς το ζην. Εσύ που ανέχεσαι λόγια και συμπεριφορές για να μην προκαλέσεις αντιπαραθέσεις.

Εσύ που σκύβεις το κεφάλι κι αφήνεσαι στην μοίρα να σε οδηγήσει όπου εκείνη θέλει. Εσύ που δεν ορίζεις τη ζωή σου, που αφήνεις να την ορίζουν οι φίλοι, οι γονείς, οι συγγενείς, η σχέση σου. Εσύ που δέχεσαι γιατί ξέχασες πως είναι να αρνείσαι.

Ξεχνάς τη δύναμη του όχι. Όχι, δε γουστάρω να βγούμε. Όχι, δεν ανέχομαι να μη με σέβεσαι. Όχι, δε θέλω να είμαι η δεύτερη επιλογή. Μου αξίζει να είμαι η πρώτη. Μου αξίζει να κάνω πράγματα που αγαπώ. Μου αξίζει να επιλέγω τι και ποιος θα μπαινοβγαίνει στη ζωή μου.

Να μάθεις να λες όχι. Να το πιστεύεις και να το εννοείς. Να βάζεις τον εαυτό σου προτεραιότητα και τους άλλους δίπλα σου, συνοδοιπόρους και φίλους. Όσους αξίζουν. Όσους δεν αξίζουν να τους στέλνεις στον αγύριστο. Να μη φοβάσαι να εκτεθείς, να μη φοβάσαι μη μείνεις μόνος. Οι αληθινοί μένουν, τα ψεύτικα φεύγουν.

Με τα όχι χτίζονται οι ζωές γιατί αυτά είναι τα δύσκολα. Αυτά που συνειδητά αποφασίζεις πως δε χωράνε στο δισάκι που κουβαλάς στον ώμο σου και τα πετάς στη διαδρομή. Πετώντας τα βάρη, γίνεσαι ελαφρύτερος και προχωράς με σταθερό βήμα.

Τα ναι είναι για τους χαζούς και τους δειλούς. Κι εσύ δεν είσαι ούτε το ένα, ούτε το άλλο.

Οι βρικόλακες του συναισθήματος

Προσφέρουν αδιαπραγμάτευτο θαυμασμό και εξιλεώνονται με ανενδοίαστη παραδοχή της αυθεντίας σου, ιδιότητα δυσεύρετη σε ανταγωνιστικές εποχές. Εξαρτώνται από τα λόγια σου, θεοποιούν τις στιγμές, που τους δίνεις σημασία, αναπολούν τις ώρες, που αφιερώνεις, ακούγοντάς να μηρυκάζουν την ανασφάλειά τους. Σου περιγράφουν με λεπτομέρειες επικαλυπτόμενες συναισθήματα παρεμφερή.

Και το πράττουν επίμονα, ψυχαναγκαστικά, αδιάλειπτα.

Κρέμονται από τα χείλη σου και υπομένουν τις ιδιοτροπίες σου. Ακόμα κι αν εκνευριστείς, δεν θα διακινδυνεύσουν να σε χάσουν. Θα υποχωρήσουν, μέχρι να βεβαιωθούν πως παραμένεις κοντά τους.

Τη στάση σου ως αδιαφορία αν εκλάβουν, θα επιδοθούν σε αναλύσεις ατέρμονες: Γιατί μου φέρθηκε έτσι, πώς ύψωσε τον τόνο της φωνής του. Μήπως δεν με αγαπά; Γιατί δε με καταλαβαίνει. Ένα απύθμενο χωνευτήρι περιττολογίας και αυτοτροφοδοτούμενων ενοχών.

Ποιος δεν έλκεται από μία άνευ όρων παράδοση, με πενιχρό φαινομενικά αντάλλαγμα λίγο χάδι. Ποιος δε γοητεύεται από ένα πρόσωπο, που σε αποδέχεται δίχως ενστάσεις, όπως ακριβώς η μητέρα.

Μόνο που το τίμημα είναι η αφαίμαξη, η αυξανόμενη μετάγγιση συναισθηματικής ρώμης και η τελική απώλεια του ελέγχου: Όταν θα σταματήσει η παρασιτική αυτή σχέση, οι ρόλοι θα έχουν αντιστραφεί και ο εξαρτώμενος αλώβητος θα κινήσει για νέες περιπέτειες.

Ο τρόμος της μοναξιάς και της εγκατάλειψης διακατέχει την ύπαρξή τους. Και γι αυτό επιζητούν ενίσχυση για κάθε τους πράξη ή, χειρότερα, σε εξαναγκάζουν να πάρεις αποφάσεις για αυτούς. Είλωτες για τον έπαινο του οποιουδήποτε, κόλακες για νεύματα συγκατάβασης.

Σπουδαίοι δραματουργοί, σκηνοθετούν την επόμενη θεατρική κατάρρευση, διαδηλώνουν πόσο εύθραυστους οι περιστάσεις τους κατέστησαν και τι ευάλωτοι από τις τραυματικές εμπειρίες έχουν γίνει, προσφέρουν γη και ύδωρ για στήριξη, θαλπωρή, αγαλλίαση.

Παρουσιάζονται στους αδαείς ως αλτρουιστές, δοτικοί, αλλά στην πραγματικότητα δεν εμβαθύνουν σε καμία σχέση, από την οποία δεν θα προκύψει κάποιο όφελος συναισθηματικό ή δεν θα είναι εγγυημένη η πολυπόθητη αναγνώριση.

Και φυσικά δεν αποτολμούν καμία μάχη. Ο ξενιστής είναι εκείνος, που θα πολεμήσει όλους τους δικούς τους πολέμους, που οφείλει να τους υποστηρίξει, ακόμα κι αν δεν έχουν αντιληφθεί ορθά τα δεδομένα, επειδή οι άλλοι διαρκώς τους πληγώνουν, δεν τους κατανοούν, τους μειώνουν, δε θωπεύουν το θαυμαστό πήλινο κόσμο τους.

Καταδυναστεύονται από συντριπτικό άγχος για όσα βιώνουν, επιδιώκουν, αντιλαμβάνονται. Πληγώνονται εύκολα, αλλά δεν αποτολμούν την έξοδο από το περιήλιο της προσωπικότητας σου, παρά μόνο αν βεβαιωθούν για τρία πράγματα: Πως δεν σου έχουν αφήσει καμία ικμάδα ή αντοχή, πως αποστράγγισαν κάθε δυνατότητα ανάνηψης και τελικά πως ανακάλυψαν έναν νέο φορέα εξουσίας, έναν άφθαρτο και ανυποψίαστο αφελή, του οποίου την αφαίμαξη θα σχεδιάσουν και θα ενορχηστρώσουν με χειρουργική ακρίβεια.

Είναι οι άνθρωποι, που πάσχουν, εξαιτίας της εξαρτητικής προσωπικότητας, που αναπτύχθηκε κατά την παιδική ηλικία, τότε που ήταν αδύνατο να διαγνωσθεί.

Υποφέρουν γιατί οι σημαντικοί ενήλικες είτε με την αδιαφορία τους είτε με την υπερπροστατευτικότητα είτε με την απουσία δεν τους επέτρεψαν να καλλιεργήσουν ένα ακέραιο εγώ, μια αυτόνομη ηθική και μία λογική πέρα από το εδώ και τώρα.

Κι έτσι επαναλαμβάνουν βασανιστικά την ξέγνοιαστη εξάρτηση των αθώων χρόνων, επαιτώντας για μπράβο και ξεπουλώντας την αυτοεκτίμηση για λίγη αναγνώριση.

Σαν βαμπίρ αναβιώνουν το χειριστικό παιδί, που κλαίει, κάνει θόρυβο, απαιτεί άμεση ικανοποίηση των θέλω του, θηρεύει τις αγκαλιές. Στο κενό πέφτουν οι προσπάθειές τους να σπάσουν αυτήν την καθήλωση, εις μάτην επιθυμούν να διαρρήξουν τη νοσηρή και υποσυνείδητη προσκόλληση. Και τελικά υποδουλώνοντας την ωριμότητα στη σκιά όσων εκλαμβάνουν ως ισχυρούς, παράδοξα, μα αποτελεσματικά, διασφαλίζουν τον έλεγχο.

Τα δεινά τους, όμως, είναι ασήμαντα μπροστά στις δοκιμασίες, που θα περάσει το θύμα τους, ειδικά αν και το ίδιο εμφορείται από το σύνδρομο του σωτήρα.

Συχνά παραπονούνται για αδιαθεσίες και ημικρανίες, μιμούμενοι το παιδί, που δε θέλει να πάει σχολείο. Μοιρασμένη η συχνότητά τους στα δύο φύλα, εγκαθιδρύουν αθόρυβα τις μικρές δυναστείες τους και ομιλούν με τέτοιο ζήλο για τον εαυτό τους και τις οδύσσειες του, που έντρομος διαπιστώνεις πως δε χρειάζεται καν να τους απαντάς: Έτσι κι αλλιώς θα υποπέσουν σε μάντεμα σκέψης αυθαίρετες γενικεύσεις και προσωποποίηση των πάντων.

Πώς θα τους αναγνωρίσετε
Δυσκολεύονται να πάρουν αποφάσεις, ακόμα και απλές, και αναζητούν διαρκή συμβουλευτική υποστήριξη και αναλυτική καθοδήγηση.

Επαφίενται σε άλλους για τη λήψη καθοριστικών αποφάσεων.

Αναλαμβάνουν την περαίωση αγγαρειών, εργασιών, που οι υπόλοιποι αποφεύγουν, για να γίνουν αρεστοί και αποδεκτοί.

Δεν βάζουν τέλος σε καμία σχέση, αν δεν βεβαιωθούν πως έχουν βρει τον αντικαταστάτη.

Υπολογίζουν σε μεγάλο βαθμό τη γνώμη των άλλων και αποφεύγουν τις συγκρούσεις.

Έχουν συμπτώματα κατάθλιψης, εάν αντιληφθούν πως η υποτακτική συμπεριφορά τους δεν αρκεί, για να κρατήσει τους γύρω ή εάν βρεθούν σε ανταγωνιστικά και αμείλικτα περιβάλλοντα.

Μεγαλοποιούν τα αρνητικά και χαίρονται με την παραμικρή, ακόμα και τυπική θετική ενίσχυση.

Εάν αμφισβητηθούν δεν μπορούν να ελέγξουν τη συμπεριφορά και τις ενορμήσεις τους.

Απογοητεύονται εύκολα ακόμα και στην υποψία αποτυχίας.

Δεν διακινδυνεύουν, παρά μόνο αν τους πάρετε από το χέρι και χρεωθείτε τις επιλογές τους.

Πιστεύουν πως οι άλλοι είναι ικανότεροι και είχαν περισσότερες ευκαιρίες, γεγονός που τους κάνει μεμψίμοιρους.

Εξιδανικεύουν εκείνους από τους οποίους θα εξαρτηθούν.

Πολλές φορές παρουσιάζονται ως τελειοθήρες, ώστε να έχουν προσχήματα, που θα δικαιολογήσουν την ατολμία και την αποφυγή δράσης

Οι προσκολλήσεις τους δεν αναφέρονται αναγκαστικά σε συγκεκριμένα πρόσωπα, αλλά σε όποιον αποπνέει επίφαση δύναμης.

Πώς να τους βοηθήσω
Αν αποφασίσετε να τους βοηθήσετε, επιστρατεύστε όλες σας τις δεξιότητες και μάθετε να θέτετε εσείς τα όρια. Ακούστε τους με αγάπη και ενδιαφέρον, αλλά διακόψετε τους, αν αρχίσουν να μακρηγορούν.

Μην ενισχύετε την αποποίηση ευθυνών, που επιδιώκουν και μη μετατραπείτε σε αυθεντία, από την οποία ασφυκτικά θα γαντζωθούν.

Αναθέστε τους μικρές αποστολές, στις οποίες γνωρίζετε πως εύκολα θα επιτύχουν, αυξάνοντας το βαθμό δυσκολίας.

Όσο κι αν σας κολακεύει, να θυμάστε ότι μόνο εάν γίνουν ανεξάρτητοι, θα ενδυναμωθούν.
Ακόμα κι αν αυτό σημαίνει πως θα πρέπει εσκεμμένα να τους αγνοήσετε.

23 παράξενα πράγματα που δεν ξέρατε για το γυναικείο στήθος

Είτε είσαι άντρας, είτε γυναίκα, το στήθος δεν είναι ακριβώς αυτό που λέμε μυστήριο. Πιο πολύ θα λέγαμε πως είναι μια πραγματικότητα την οποία όλοι έχουμε πάνω στο κορμί μας. Αυτό το οποίο όμως είναι εντυπωσιακό, είναι τα μυστικά που κρύβει ένα στήθος.

1. Τακτικές μαλάξεις στο στήθος, μπορούν να αποτρέψουν τον καρκίνο. Σύμφωνα με την μελέτη, με τις μαλάξεις, διεγείρεται η φυσιολογική ανάπτυξη των κυττάρων και η αναπαραγωγή τους.
2. Οι στηθόδεσμοι δεν αποτρέπουν την χαλάρωση του στήθους. Αντίθετα, μελέτες έχουν δείξει πως έχουν ωφέλιμη δράση στην πλάτη και το λαιμό.
3. Οι μαλάξεις στο στήθος και τις ρόγες, εκλύουν οξυτικίνη στον εγκέφαλο. Πρόκειται για την ίδια χημική ουσία που εκλύεται όταν μας αγκαλιάζουν.
4. Το 2-6% των γυναικών και το 1-3% των αντρών έχουν και τρίτη ή και τέταρτη ρόγα.
5. Το μέσο μέγεθος μιας ερεθισμένης ρόγας είναι περίπου σαν πέντε κέρματα το ένα πάνω στο άλλο.
6. Οι ρόγες μπορούν να βγάλουν υγρά ακόμα κι όταν δεν θηλάζετε.
7. Το ανθρώπινο μητρικό γάλα, είναι γλυκύτερο από το αγελαδίσιο.
8. Όταν ασκείστε χωρίς τα κατάλληλα ρούχα, μπορεί να προκαλέσετε έγκαυμα και αιμορραγία στις ρόγες σας.
9. Στην Κίνα μπορείτε να πάρετε πτυχίο στις σπουδές για στηθόδεσμους.
10. Στις περισσότερες γυναίκες το ένα στήθος είναι εμφανώς μεγαλύτερο από το άλλο.
11. Το στήθος δεν έχει μυς οπότε με γυμναστική δεν το διατηρείτε σφιχτό. Αντίθετα, με άσκηση των θωρακικών μυών, το στήθος κρατιέται σε φόρμα!
12. Οι καπνίστριες, έχουν πιο χαλαρό στήθος από τις μη-καπνίστριες καθώς τα τσιγάρα περιλαμβάνουν χημικά τα οποία καταστρέφουν την ελαστίνη του σώματος.
13. Το 80% των γυναικών, φοράνε λάθος μέγεθος στηθόδεσμου, το οποίο με τον καιρό τους δημιουργεί πόνους στην πλάτη και δυσπεψία.
14. Το μέγεθος του στήθους, είναι κυρίως θέμα γονιδίων αλλά και βάρους. Μάλιστα, παίρνοντας ή χάνοντας βάρος, είναι το πρώτο σημείο του σώματος που αλλάζει.
15. Ο καφές, μπορεί να κάνει το στήθος πολύ πιο ευαίσθητο, σύμφωνα με μελέτες για τις επιπτώσεις της καφεΐνης.
16. Υπάρχουν οχτώ διαφορετικά είδη ρογών, μεταξύ των οποίων, οι «φουσκωτές» και οι «ανεστραμμένες».
17. Οι άντρες έχουν ρόγες γιατί όλα τα έμβρυα ξεκινούν ως θηλυκά.
18. Οι γυναίκες μπορούν να περπατούν γυμνόστηθες στη Χαβάη, το Τέξας, το Οχάιο, την Νέα Υόρκη και το Μέιν. Αλλά μην αρχίσετε να γδύνεστε! Μπορεί να είναι νόμιμο, αλλά και πάλι μπορούν να σας επιπλήξουν για δημόσιο γυμνισμό.
19. Στην Ιαπωνία, κάποιοι, είτε κάνουν τατουάζ, είτε μακιγιάρουν τις ρόγες τους, ώστε να δείχνουν πιο έντονες και ροζ.
20. Το πιο ευαίσθητο σημείο του στήθους δεν είναι οι ρόγες αλλά το σημείο ακριβώς από πάνω.
21. Περίπου 2 εκατομμύρια άτομα στις ΗΠΑ, έχουν εμφυτεύματα στο στήθος τους.
22. Σύμφωνα με μια μελέτη, το 1% των γυναικών μπορούν να έρθουν σε οργασμό, με διέγερση του στήθους.
#23. Το μεγαλύτερο στήθος στον κόσμο το έχει η Annie Hawkins-Turna. Έχει συνολική περιφέρεια 1,77 μέτρα!!!

Μην αναζητάς νέα τοπία - "Φόρεσε" άλλα μάτια!

Είναι δίπλα σου, μιλάς καθημερινά γι΄αυτό, κι όμως δεν μπορείς να αντιληφθείς πώς μπορεί να είναι διαφορετικό.
 
Ο Marcel Proust σ’ έναν από τους διασημότερους στοχασμούς του, δηλώνει πως «το αληθινό ταξίδι ανακάλυψης δεν είναι να αναζητήσεις καινούρια τοπία, αλλά να έχεις καινούρια μάτια». Αυτή την ικανότητα συνήθως την έχουν οι καλλιτέχνες και οι φιλόσοφοι, να μπορούν δηλαδή να δουν το καινούριο μέσα από το παλιό.
 
Είναι πολύ σημαντικό να μπορεί να βλέπει κάποιος την ευκαιρία και την διαφορετικότητα σε κάτι που είναι ξαναϊδωμένο απ’ όλο τον κόσμο. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να ξέρει κανείς να βλέπει τη ζωή χωρίς φίλτρα, να τον διεγείρει η περιέργεια. Ένας πιο σύγχρονος πεζογράφος, ο Paul Auster, συμπεραίνει το εξής: «Οι άνθρωποι λένε, ότι χρειάζεται να ταξιδέψεις για να δεις τον κόσμο. Είναι φορές που σκέφτομαι πως, αν μείνεις ήσυχος σε μια μόνη θέση και με τα μάτια ορθάνοιχτα, θα δεις όλα όσα μπορείς να χειριστείς».
 
Σκεφτείτε πόσες φορές σας έχει τύχει, ένας φίλος ή γνωστός να δει κάτι διαφορετικό, σε κάτι πολύ οικείο και για τους δύο σας. Είναι η τύχη που επηρεάζει τους ανθρώπους αυτούς ή έχουν εκπαιδευτεί με κάποιο τρόπο ώστε να βλέπουν τα πάντα γύρω τους, πιο διευρυμένα; Εσείς πως μπορείτε να το καταφέρετε; Να οραματιστείτε κάτι διαφορετικό μέσα στη ρουτίνα της καθημερινότητας; Αλλά να βρείτε και τους τρόπους να το υιοθετήσετε;

Οι μοναδικοί πίνακες ενός τυφλού ζωγράφου

Ο Esref Armagan γεννήθηκε τυφλός αλλά έμαθε μόνος του να διαβάζει και να γράφει. Σήμερα είναι ένας πετυχημένος ζωγράφος, με τα έργα του να έχουν εκτεθεί σε δεκάδες εκθέσεις. Η μοναδική του τεχνική, του επιτρέπει να μπορεί να ζωγραφίζει χωρίς καμία απολύτως βοήθεια.
Αρχικά χαράζει στον καμβά ένα περίγραμμα του σχεδίου του, ώστε να μπορεί να ψηλαφίζει την εικόνα με τα χέρια του. Όταν είναι ικανοποιημένος με το σχέδιο, αρχίζει να εφαρμόζει τα χρώματα τα οποία κατα κύριο λόγο έχουν σαν βάση το λάδι.
Επειδή η εφαρμογή γίνεται με τα χέρια, πρέπει να περιμένει δύο ή τρεις ημέρες για να στεγνώσει το ένα χρώμα πριν ξεκινήσει να χρωματίζει με κάποιο άλλο. Σε διαφορετική περίπτωση, τα χρώματα θα μπλέκονταν μεταξύ τους.
















Πρόνοια: Αντίδοτο στο Αγχος

Πώς να παραμείνετε ήρεμοι όταν ξέρετε ότι θα αγχωθείτε
Λίγα χρόνια πριν, διέρρηξα το ίδιο μου το σπίτι. Μόλις είχα φτάσει σπίτι, γύρω στα μεσάνυχτα στο έρημο χειμωνιάτικο Μόντρεαλ. Είχα πάει στον φίλο μου τον Τζεφ στην άλλη άκρη της πόλης και το θερμόμετρο στη βεράντα έδειχνε μείον 40 βαθμούς. Μην ρωτήσετε αν είναι βαθμοί Κελσίου ή Φάρεναϊτ. Στο μείον 40 οι δύο κλίμακες συναντιούνται. Έκανε πολύ κρύο κι όπως στεκόμουν στην είσοδο ψάχνοντας στις τσέπες μου, ανακάλυψα ότι δεν είχα τα κλειδιά μου. Για την ακρίβεια, τα έβλεπα μέσα από το τζάμι επάνω στην τραπεζαρία, όπου τα είχα αφήσει. Έτσι έτρεξα γύρω και δοκίμασα όλες τις άλλες πόρτες και παράθυρα, όλα ήταν καλά κλειδωμένα. Σκέφτηκα να καλέσω κλειδαρά -τουλάχιστον είχα το κινητό μου μαζί- αλλά μέσα στη νύχτα θα του έπαιρνε κάμποση ώρα να εμφανιστεί και έκανε κρύο. Δεν μπορούσα να περάσω τη νύχτα στο φίλο μου Τζεφ γιατί νωρίς το επόμενο πρωί πέταγα προς Ευρώπη, κι έπρεπε να πάρω το διαβατήριο και τη βαλίτσα μου.
Απεγνωσμένος και ξεπαγιασμένος, βρήκα μια μεγάλη πέτρα, έσπασα το παράθυρο του ισογείου, καθάρισα τα θραύσματα του γυαλιού, σύρθηκα μέσα, βρήκα ένα κομμάτι χαρτόνι και κάλυψα το άνοιγμα υπολογίζοντας ότι το πρωί καθ΄οδόν για το αεροδρόμιο θα τηλεφωνούσα στον εργολάβο ζητώντας να το επιδιορθώσει. Αυτό θα ήταν ακριβό, αλλά πιθανώς όχι πιο ακριβό από έναν κλειδαρά στη μέση της νύχτας, έτσι υπολόγισα ότι μου ερχόταν το ίδιο, δεδομένων των συνθηκών.

Ξέρω λίγα πράγματα για το πώς αποδίδει ο εγκέφαλος υπό πίεση. Απελευθερώνει κορτιζόλη που αυξάνει τους καρδιακούς παλμούς, ρυθμίζει τα επίπεδα αδρεναλίνης και συγχέει τη σκέψη σας. Έτσι το επόμενο πρωί, όταν ξύπνησα με πολύ λίγο ύπνο, ανησυχώντας για την τρύπα στο παράθυρο κι ένα νοητό σημείωμα να καλέσω τον εργολάβο μου και τις παγωμένες θερμοκρασίες και τις επερχόμενες συναντήσεις στην Ευρώπη και ξέρετε, με τόση κορτιζόλη στον εγκέφαλό μου, η σκέψη μου ήταν θολή, αλλά δεν ήξερα ότι ήταν θολή διότι η σκέψη μου ήταν θολή!

Μόνο όταν έφτασα στον έλεγχο εισιτηρίων, συνειδητοποίησα ότι δεν είχα το διαβατήριό μου. Έτσι έτρεξα σπίτι μέσα στο χιόνι και τον πάγο, 40 λεπτά, πήρα το διαβατήριό μου, έτρεξα πίσω στο αεροδρόμιο, τα κατάφερα πάνω στην ώρα, αλλά είχαν δώσει τη θέση μου σε κάποιον άλλον, έτσι στριμώχτηκα στο πίσω μέρος του αεροπλάνου, δίπλα στις τουαλέτες, σε ένα κάθισμα χωρίς ανάκλιση, σε μια πτήση οκτώ ωρών. Είχα αρκετό χρόνο να σκεφτώ μέσα σ’ αυτές τις οκτώ ώρες χωρίς ύπνο.

Άρχισα να αναρωτιέμαι αν υπάρχει κάτι που μπορώ να κάνω, συστήματα που να μπορώ να εφαρμόσω, που θα αποτρέψουν άσχημα πράγματα να συμβαίνουν ή τουλάχιστον, εάν αυτά συμβούν, να ελαχιστοποιείται η πιθανότητα να καταλήξουν σε πλήρη καταστροφή. Έτσι άρχισα να το σκέφτομαι, αλλά οι σκέψεις μου δεν πήραν μορφή παρά ένα μήνα αργότερα. Ενώ δειπνούσα με το συνεργάτη μου, Ντάνι Κάνεμαν, βραβευμένο με Νόμπελ και κάπως ντροπιασμένος, του είπα ότι έσπασα το παράθυρό μου, και, ξέρετε, ότι ξέχασα το διαβατήριο μου, και ο Ντάνι μου είπε ότι εξασκούσε κάτι που λέγεται «πιθανή επανεκτίμηση».

Είναι κάτι που πήραμε από τον ψυχολόγο Γκάρυ Κλάιν που έγραψε γι΄αυτό πριν λίγα χρόνια, ονομάζεται επίσης «προαυτοψία». Όλοι γνωρίζεται τη «μετά θάνατον αυτοψία». Όποτε υπάρχει μια καταστροφή, μια ομάδα ειδικών προσπαθεί να καταλάβει τι πήγε στραβά, σωστά; Κατά την «προαυτοψία», εξήγησε ο Ντάνι, κοιτάς μπροστά προσπαθώντας να καταλάβεις όλα όσα θα μπορούσαν να πάνε στραβά, κι ύστερα σκέφτεσαι τι μπορείς να κάνεις για να τα αποτρέψεις ή για να ελαχιστοποιήσεις τη ζημιά. Οπότε σήμερα θέλω να σας μιλήσω για πράγματα που μπορούμε να κάνουμε με τη μορφή μιας «προαυτοψίας». Κάποια είναι προφανή, κάποια όχι τόσο. Θα αρχίσω με τα προφανή.

Μέσα στο σπίτι, ορίστε ένα μέρος για τα πράγματα που χάνονται εύκολα. Τώρα, αυτό ακούγεται σαν απλή λογική και πιθανώς είναι, αλλά υπάρχει πολλή επιστήμη για να το υποστηρίξει, βασισμένη στον τρόπο με τον οποίο λειτουργεί η χωρική μας μνήμη. Υπάρχει μια δομή στον εγκέφαλο που λέγεται ιππόκαμπος κι έχει εξελιχθεί εδώ και δεκάδες χιλιάδες χρόνια ώστε να παρακολουθεί την τοποθεσία σημαντικών πραγμάτων – πού είναι το πηγάδι, πού μπορούν να βρεθούν ψάρια, δέντρα με φρούτα, πού μένουν οι φιλικές και οι εχθρικές φυλές.

Ο ιππόκαμπος είναι το μέρος του εγκεφάλου που διογκώνεται στους οδηγούς ταξί του Λονδίνου. Είναι αυτό που βοηθάει τους σκίουρους να βρουν τα καρύδια τους κι αν αναρωτιέστε, κάποιος πράγματι έκανε το πείραμα όπου έκοψαν την όσφρηση από τους σκίουρους και ακόμα έβρισκαν τα καρύδια τους. Δεν χρησιμοποιούσαν τη μυρωδιά, αλλά τον ιππόκαμπο, τον εξαιρετικά ανεπτυγμένο μηχανισμό του εγκεφάλου για την εύρεση πραγμάτων. Αλλά είναι πολύ καλό για πράγματα που δεν μετακινούνται πολύ, όχι τόσο καλό γι΄αυτά που μετακινούνται. Γι’ αυτό χάνουμε τα κλειδιά του αυτοκινήτου και τα γυαλιά και τα διαβατήρια. Στο σπίτι λοιπόν, ορίστε ένα σημείο για τα κλειδιά, ένα γάντζο δίπλα στην πόρτα, ίσως ένα διακοσμητικό μπολ. Για το διαβατήριο, ένα συγκεκριμένο συρτάρι. Για τα γυαλιά σας, ένα συγκεκριμένο τραπέζι. Εάν ορίσετε ένα σημείο και το τηρείτε σχολαστικά, τα πράγματα σας θα είναι πάντα εκεί όταν τα ψάχνετε. Και για τα ταξίδια; Βγάλτε μια φωτογραφία τις πιστωτικές σας κάρτες, το δίπλωμα οδήγησής σας, το διαβατήριό σας, ταχυδρομήστε τα ηλεκτρονικά για να μείνουν στο σύννεφο. Αν αυτά χαθούν ή κλαπούν, θα διευκολύνετε την αντικατάσταση.

Αυτά είναι μερικά προφανή πράγματα. Θυμηθείτε, όταν είστε αγχωμένοι, ο εγκέφαλος απελευθερώνει κορτιζόλη. Η κορτιζόλη είναι τοξική και προκαλεί θολή σκέψη. Κομμάτι λοιπόν της εξάσκησης του «προ θάνατον» είναι να αναγνωρίζετε ότι υπό πίεση δεν θα είστε στα καλύτερα σας και πρέπει να ενεργοποιήσετε κάποια συστήματα. Δεν υπάρχει πιο αγχωτική κατάσταση από όταν αντιμετωπίζετε μια ιατρική απόφαση που πρέπει να πάρετε. Σε κάποιο σημείο, όλοι θα βρεθούμε σε αυτή τη θέση, όπου πρέπει να πάρουμε μια πολύ σημαντική απόφαση για το μέλλον την ιατρικής φροντίδας δικής μας ή κοντινού μας προσώπου να τους βοηθήσουμε με μια απόφαση. Θέλω λοιπόν να μιλήσω για μια πολύ συγκεκριμένη ιατρική κατάσταση. Είναι ωστόσο αντιπροσωπευτική για οποιαδήποτε ιατρική απόφαση, και επίσης για οικονομικές αποφάσεις, για κοινωνικές αποφάσεις, για οποιοδήποτε είδος απόφασης πρέπει να πάρουμε που θα επωφελείτο από μια λογική εκτίμηση των γεγονότων.

Ας υποθέσουμε ότι πάτε στο γιατρό και ο γιατρός λέει, «Μόλις πήρα τα αποτελέσματά σας, η χοληστερόλη σας είναι λίγο υψηλή». Όλοι γνωρίζετε ότι η υψηλή χοληστερόλη σχετίζεται με αυξημένο κίνδυνο καρδιαγγειακών παθήσεων, εμφράγματος, εγκεφαλικού. Σκέφτεστε λοιπόν ότι η υψηλή χοληστερόλη δεν είναι το καλύτερο, κι έτσι ο γιατρός λέει «Θα ήθελα να σας δώσω ένα φάρμακο που θα βοηθήσει στη μείωση της χοληστερόλης, μια στατίνη». Πιθανώς θα έχετε ακούσει ότι οι στατίνες είναι ανάμεσα στα πιο ευρέως συνταγογραφούμενα φάρμακα στον κόσμο, σήμερα, ίσως ξέρετε και ανθρώπους που τα παίρνουν. Σκέφτεστε λοιπόν, «Ναι! Δώσ΄ μου τη στατίνη».
Υπάρχει όμως μια ερώτηση που πρέπει να κάνετε εδώ, μια στατιστική που πρέπει να ζητήσετε για την οποία πολλοί γιατροί δε θέλουν να μιλάνε, κι ακόμα λιγότερο θέλουν να μιλούν γι΄αυτήν οι φαρμακοβιομηχανίες. Είναι ο απαιτούμενος αριθμός για τη θεραπεία. Τι είναι λοιπόν αυτό το «ΝΝΤ»; Είναι ο αριθμός ατόμων που πρέπει να πάρουν ένα φάρμακο ή να υποβληθούν σε χειρουργείο, ή όποια ιατρική διαδικασία, πριν να βοηθηθεί ένα άτομο. Σκέφτεστε, τι είδους τρελή στατιστική είναι αυτή; Πρέπει να είναι «ένας». Ο γιατρός μου δε θα μου έγραφε κάτι εάν αυτό δε θα βοηθούσε. Ωστόσο, η ιατρική πρακτική δεν λειτουργεί έτσι.

Δεν είναι λάθος του γιατρού, εάν είναι λάθος κάποιου επιστήμονα. Δεν έχουμε κατανοήσει καλά τους βαθύτερους μηχανισμούς. Αλλά η Glaxo Smith Kline υπολογίζει ότι το 90% των φαρμάκων λειτουργούν μόνο στο 30 εώς 50% των ανθρώπων. Ο αναγκαίος αριθμός για τη θεραπεία, για την πιο ευρέως συνταγογραφούμενη στατίνη ποιος νομίζετε ότι είναι; Πόσοι πρέπει να πάρουν το φάρμακο πριν ένας να βοηθηθεί; 300. Αυτό προκύπτει από έρευνα από τους ερευνητές Τζέρομ Γκρούπμαν και Πάμελα Χάρτζμπαντ, που επιβεβαιώθηκε ανεξαρτήτως, από το Bloomberg.com. Εξέτασα ο ίδιος τους αριθμούς, 300 άτομα πρέπει να πάρουν το φάρμακο για ένα χρόνο πριν προληφθεί ένα έμφραγμα, εγκεφαλικό ή άλλο δυσμενές επεισόδιο.

Πιθανόν τώρα σκέφτεστε, «ΟΚ, έχω 1 στις 300 πιθανότητα να μειωθεί η χοληστερόλη μου. Γιατί όχι, γιατρέ; Γράψ’ το όπως και να΄χει». Σε αυτό το σημείο όμως πρέπει να ζητήσετε άλλη στατιστική, «Πείτε μου τις παρενέργειες». Σωστά; Για το συγκεκριμένο φάρμακο, οι παρενέργειες επέρχονται στο 5% των ασθενών. Περιλαμβάνουν απαίσια πράγματα -εξουθενωτικό πόνο μυών και αρθρώσεων, γαστρεντερικές διαταραχές- τώρα όμως σκέφτεστε, «5%, δεν είναι πολύ πιθανό να συμβεί σε εμένα, Θα πάρω το φάρμακο». Περιμένετε όμως ένα λεπτό. Θυμηθείτε, με άγχος δε σκέφτεστε καθαρά. Σκεφτείτε λοιπόν πώς θα το χειριστείτε από νωρίτερα, ώστε να μην χρειαστεί να φτιάξετε την αλυσιδωτή λογική επί τόπου.
300 άτομα παίρνουν το φάρμακο, σωστά; Ένα άτομο ωφελείται, 5% αυτών των 300 έχουν παρενέργειες, αυτό μας κάνει 15 άτομα. Είναι 15 φορές πιθανότερο το φάρμακο να σας βλάψει παρά να σας βοηθήσει. Τώρα, εγώ δεν λέω εάν θα πρέπει να πάρετε ή όχι τη στατίνη. Λέω απλά ότι θα πρέπει να το συζητήσετε με τον κατάλληλο γιατρό (και ταυτόχρονα να έχετε ένα μυαλό που δουλεύει) . Η ιατρική ηθική το απαιτεί, είναι μέρος της αρχής “συναίνεση εν γνώσει”. Πρέπει να μπορείς να έχεις πρόσβαση σε τέτοιου είδους πληροφορίες ώστε να αρχίσει η συζήτηση για το εάν θέλεις να πάρεις ή όχι το ρίσκο, άλλωστε για την δική σου ζωή πρόκειται.
Τώρα ίσως να σκέφτεστε ότι επινόησα τον αριθμό ΝΝΤ για να σας σοκάρω, αλλά είναι αρκετά συνηθισμένος αυτός ο αριθμός ΝΝΤ. Για τις πιο διαδεδομένες χειρουργικές επεμβάσεις σε άνδρες άνω των 50 ετών, αφαίρεση του προστάτη λόγω καρκίνου, ο απαραίτητος αριθμός για τη θεραπεία είναι 49. Σωστά, 49 χειρουργεία πραγματοποιούνται για κάθε ένα άτομο που βοηθάται. Οι παρενέργειες σε αυτή την περίπτωση επέρχονται στο 50% των ασθενών. Συμπεριλαμβάνουν ανικανότητα, στυτική δυσλειτουργία, ακράτεια ούρων, απόσχιση του ορθού, ακράτεια κοπράνων. Μόνο αν είσαι τυχερός και είσαι ανάμεσα στο 50% που τα έχει αυτά, θα διαρκέσουν Μόνο κάνα-δυο χρόνια.

Η ιδέα λοιπόν της «προαυτοψίας» είναι να σκέφτεσαι εκ των προτέρων τις σημαντικές ερωτήσεις που μπορείτε να κάνετε που σπρώχνουν τη συζήτηση μπροστά (Φυσικά αν διαθέτετε ένα μυαλό που μπορεί να σκέφτεται σημαντικές ερωτήσεις). Δεν χρειάζεται να κατασκευάσετε όλο αυτό επί τόπου. Θέλετε επίσης να σκεφτείτε πράγματα όπως η ποιότητα ζωής. Διότι συχνά έχετε μια επιλογή, «Θέλω μια ζωή συντομότερη, χωρίς πόνο, ή μια μακρύτερη ζωή που μπορεί να τελειώσει με πολύ πόνο;» Για όλα αυτά πρέπει να μιλήσετε, να σκεφτείτε τώρα, μαζί με την οικογένειά σας, να μάθετε τώρα και να αναπτύξετε της αρχή της ΔΙΚΑΡΙΣΗΣ. Ίσως να αλλάξετε γνώμη στην ένταση της στιγμής, αλλά τουλάχιστον θα έχετε εξασκηθεί σε αυτό το είδος σκέψης.

Θυμηθείτε, το μυαλό μας υπό στρες απελευθερώνει κορτιζόλη κι ένα από τα πράγματα που συμβαίνουν τότε είναι ότι πολλά συστήματα δεν λειτουργούν. Υπάρχει ένας εξελικτικός λόγος γι΄αυτό. Μπροστά στο θηρευτή, δεν χρειάζεσαι το πεπτικό σου σύστημα, ή την λίμπιντο ή το ανοσοποιητικό σύστημα, γιατί εάν το σώμα ξοδεύει μεταβολισμό σε αυτά τα πράγματα και δεν αντιδράς γρήγορα, μπορεί να γίνεις το μεσημεριανό του λιονταριού, οπότε τίποτα δεν έχει σημασία. Δυστυχώς, ένα από τα πράγματα που ξεφεύγει κατά τις στιγμές άγχους είναι η λογική σκέψη, όπως έδειξαν ο Ντάνυ Κόνεμαν και οι συνεργάτες του. Πρέπει λοιπόν να εκπαιδεύσουμε τους εαυτούς μας ώστε να σκεφτόμαστε εκ των προτέρων, σε τέτοιες καταστάσεις. Αυτό λέγεται ΠΡΟΝΟΙΑ.

Το σημαντικό εδώ νομίζω είναι, να αναγνωρίζουμε ότι όλοι είμαστε ατελείς. Όλοι πότε πότε θα αποτύχουμε. Η ιδέα είναι να σκεφτόμαστε από πριν τι μπορεί να είναι αυτές οι αποτυχίες, ώστε να θέσουμε σε εφαρμογή συστήματα που βοηθούν στην ελαχιστοποίηση της ζημιάς ή αποτρέπουν άσχημα γεγονότα από το να συμβούν εξαρχής.

Επιστρέφοντας σε αυτή τη χιονισμένη νύχτα στο Μόντρεαλ, όταν επέστρεψα από το ταξίδι μου, έβαλα τον εργολάβο μου να εγκαταστήσει μια κλειδαριά με συνδυασμό στην πόρτα με ένα κλειδί της μπροστινής πόρτας μέσα, ένα συνδυασμό εύκολο να θυμηθείς. Οφείλω να παραδεχτώ, πως ακόμα έχω στοίβες αλληλογραφίας ατακτοποίητες και σωρούς ηλεκτρονικών μηνυμάτων που δεν έχω διαβάσει. Άρα δεν είμαι εντελώς οργανωμένος, αλλά βλέπω την οργάνωση ως μια σταδιακή, βαθμωτή διαδικασία και πλησιάζω προς τα εκεί. -Ντάνιελ Λέβιτιν

Ελεγχος μέσα στο χάος
Ένας δημιουργικός άνθρωπος χαρακτηρίζεται από πάθος, ενθουσιασμό κι ενεργητικότητα. Αυτό που δύσκολα μπορεί να καταλάβει κανείς είναι ποιες αρχές/σκέψεις διέπουν το μυαλό του και ποιοι κανόνες επηρεάζουν τη συμπεριφορά του. Πώς, για παράδειγμα, αντιμετωπίζει μια αποτυχία και πώς προσαρμόζεται στις διαφορετικές καταστάσεις που προκύπτουν στη ζωή; Με άλλα λόγια, ποια είναι η φιλοσοφία ζωής του;

Η φιλοσοφία δεν μας μαθαίνει απλά πώς να ζούμε καλύτερα και να γινόμαστε καλύτεροι άνθρωποι, αλλά μπορεί να μας βοηθήσει να ξεπεράσουμε τις δυσκολίες και τις δοκιμασίες της ζωής. Ορισμένες σχολές σκέψεις είναι περισσότερο αφηρημένες, ενώ άλλες παρέχουν τα εργαλεία με τα οποία μπορεί κανείς να ανταποκριθεί με πρακτικό τρόπο στις προκλήσεις που ανακύπτουν. Οι αρχές του Στωικισμού είναι, ίσως, το πιο σημαντικό και πρακτικό σετ κανόνων που πρέπει να έχουν υπόψη τους οι επιχειρηματίες, οι συγγραφείς και οι καλλιτέχνες γενικότερα. Οι Στωικοί εστιάζουν σε δύο πράγματα:
1. Πως μπορείς να ζήσεις με πάθος κι ευδαιμονία
2. Πως μπορείς να είσαι Ανθρωπος Ευθύνης
Απώτερος σκοπός των στωικών είναι να καταφέρουν να αποκτήσουν εσωτερική γαλήνη κι ηρεμία, ξεπερνώντας, ελέγχοντας κι αντιμετωπίζοντας τις αντιξοότητες, εξασκώντας τον αυτοέλεγχο, έχοντας επίγνωση των παρορμήσεων και συνειδητοποιώντας την εφήμερη φύση του ανθρώπου και το σύντομο χρονικό διάστημα που έχει μπροστά του. Όλες αυτές οι πρακτικές και η εφαρμογή τους, βοηθούν να ζήσουν σε αρμονία με τη Φύση και όχι εναντίον αυτής.

Ο Στωικισμός αποτελεί μία σημαντική φιλοσοφική σχολή των Ελληνιστικών και Ρωμαϊκών χρόνων (300 π.κ.ε. – περίπου 250 μ.κ.ε.). Ιδρύθηκε στην Αθήνα από τον Ζήνωνα τον Κιτιέα με κέντρο την «Ποικίλη Στοά» από όπου και πήρε το όνομά της η Σχολή. Κατά τους στωικούς, η ανθρώπινη φύση είναι τμήμα της παγκόσμιας φύσης, η οποία καθοδηγείται και κυβερνάται από τον συμπαντικό νόμο της Λογικής. Ο άνθρωπος, ως έλλογο ον, συγγενεύει όχι μόνο με τα άλογα ζώα αλλά και με τους Θεούς και πέραν του ενστίκτου διαθέτει και ηθική αίσθηση. Κύριο ζητούμενο του βίου είναι συνεπώς το να ζει κάποιος σύμφωνα με την φύση του, η οποία για τον άνθρωπο, μέσω της λογικότητάς του, ωθεί προς την Αρετή, άρα το «κατά Φύσιν ζην» σημαίνει «κατ’ Αρετήν ζην». Η Αρετή είναι το μόνο αγαθό και μόνο από αυτήν εξαρτάται η ευημερία. Όλα τα υπόλοιπα πράγματα, ευχάριστα ή δυσάρεστα, στερούνται αξίας, είναι «αδιάφορα».

Σύμφωνα με τον στωικισμό, καθήκον του ανθρώπου είναι να θέσει τον εαυτό του σε αρμονία με το Σύμπαν, το οποίο, ως Λογικό και αγαθό, του μεταφέρει τις ιδιότητές του. Με το να βλάπτει κανείς τους άλλους για το εγωπαθές συμφέρον του, υπονομεύει κατ’ ουσίαν την ίδια του την φύση. Ο στωικός δεν αρνείται τον κόσμο των θνητών πραγμάτων, ούτε όμως κι εξαρτάται από αυτόν, απλώς ζει ατάραχα, ευχάριστα με δέος μέσα του.

Κατά τους στωικούς, οι άνθρωποι συνδέονται μεταξύ τους μέσω της κοινής Λογικής φύσης τους. Η αγάπη και προσφορά για την πατρίδα είναι το πρώτο βήμα της αγάπης και της προσφοράς για την μεγάλη πατρίδα όλων μας, την «κοσμόπολι» της ανθρωπότητας και του Σύμπαντος (που κυβερνάται από αιώνιους και αμετάβλητους φυσικούς νόμους). Ένας τεράστιος αριθμός πραγμάτων που οι άνθρωποι αποδέχονται από ένστικτο, μπορεί να αποδειχθεί και με την Λογική, ο συμμερισμός των άλογων συναισθημάτων δεν είναι επιθυμητός, το δίκαιο είναι θέμα όχι άποψης αλλά φύσης, ο βίος καθορίζεται από την *Ειμαρμένη και φυσικά, η Μαντική ευσταθεί.

Οι Θεοί εφορεύουν στην τάξη των Συμπάντων του Κόσμου κι αποτελούν πληθύνσεις μίας αρχικής πολυώνυμης Θείας οντότητας, «ζώου λογικού, τελείου και νοερού», που εισδύει παντού και παίρνει τα χαρακτηριστικά του κάθε στοιχείου με το οποίο έρχεται σε επαφή. Νόμος όλων των πραγμάτων είναι η Ειμαρμένη, μία ταυτόχρονα φυσική και θεϊκή οργανωτική Δύναμη, που αποτελεί τον Λόγο και την νομοτέλεια του Παντός, μιά Δύναμη που διατηρεί και διατηρείται κυβερνώντας και περιλαμβάνοντας τα ενάντια.

Είναι σημαντικό λοιπόν κανείς να Προνοεί και να Κατανοεί τις δυσκολίες που εμφανίζονται μπροστά του ώστε να τις Αντιμετωπίζει, να μην τρέχει μακριά από αυτές, αφού έτσι κι αλλιώς αυτές θα τον κυνηγήσουν στα πέρατα του κόσμου. Είναι ζωτικής σημασίας το να μάθει πώς να τις μετατρέπει, μεταστοιχειώνει σαν τους παλιούς αλχημιστές σε Ενέργεια, σε καύσιμα, προκειμένου να τροφοδοτείται απ’ αυτές και να προχωρά μπροστά. Διαβάστε έξι αρχές με τις οποίες μπορείτε να διατηρείτε τον Ελεγχο, όταν η *Σύγχυση σας καταδιώκει ή δείχνει να παίρνει το πάνω χέρι:

1. Συνειδητοποιήσετε ότι όλα τα συναισθήματα προέρχονται από εσάς, από τις Σκέψεις σας. «Σήμερα κατάφερα να ξεφύγω από το άγχος. Μάλλον όχι. Το απέρριψα, γιατί ήταν μέσα μου, μέσα στη δική μου αντίληψη, όχι έξω από αυτήν» – Μάρκος Αυρήλιος, Εις Εαυτόν.

Αυτά που νιώθουμε δεν είναι αποτελέσματα κάποιων «εξωτερικών δυνάμεων», αλλά τα συναισθήματά που «γεννιούνται» από αυτά που εμεις σκεφτόμαστε και λέμε μόνοι μας, στους εαυτούς μας. Πολλοί θέλουν να ρίχνουν την ευθύνη και να κατηγορούν «εξωτερικούς παράγοντες» για όσα τους συμβαίνουν, γιατί είναι πιο εύκολο και δεν χρειάζεται να αναλάβουν καμία Ευθύνη για την ζωή τους. Όμως η αλήθεια είναι, ότι όλες οι συγκρούσεις ξεκινούν εσωτερικά, μέσα στο μυαλό σου, πουθενά αλλού δεν υπάρχουν, μπορεί εσύ να ακούς τα άσχημα στην τηλεόραση, αλλά το τι θα κρατήσεις και τι θα πετάξεις είναι αποκλειστικά δική σου Ευθύνη. Την επόμενη φορά που θα εμφανιστεί μπροστά σου ένα εμπόδιο και θα νιώσεις την ανάγκη να αντισταθείς σε αυτό, μην κοιτάξεις γύρω σου. Κοιτάξτε πρώτα τι γίνεται μέσα στο κεφάλι σου, κοίταξε τις σκέψεις που κάνεις, παρατήρησε τις λέξεις που χρησιμοποιείς, πάρε ένα καλό λεξικό, μάθε τους ορισμούς των λέξεων που χρησιμοποιείς.

Είναι τόσο σημαντικό αυτό που κυριολεκτικά κρέμεται η ζωή σου και η ψυχή σου απ’ αυτή σου την πράξη. Δεν είναι καθόλου τυχαίο που συχνά- πυκνά δίνω την λεξησαφήνηση κάποιων λέξεων. Σε κάποια άρθρα σχολίασαν με άψογη ηλιθιότητα, ότι στους ορισμούς των λέξεων έγραφα greeklish (!!!) δείχνοντας ολοφάνερα ότι δεν μπορούν να ξεχωρίσουν την λατινική ονομασία μιας λέξης κι ότι δεν έχουν ανοίξει ποτέ λεξικό στην ζωή τους. Κάποτε διάβασα ότι μπορείς να είσαι ηλίθιος αρκεί να το ξέρεις μόνο εσύ, αλλά πρόσεξε που ανοίγεις το στόμα σου γιατί θα γίνει ορατό και στους υπόλοιπους.

2. Βρείτε κάποιον άξιο σεβασμού και χρησιμοποιήστε τον ως παράδειγμα για να παραμείνετε τίμιοι προς τον εαυτό.
«Επιλέξτε κάποιον, ο τρόπος ζωής του οποίου, τα λόγια και οι πράξεις του αντικατοπτρίζουν το χαρακτήρα που κρύβει μέσα του. Να τον έχετε/σκέφτεστε πάντα ως παράδειγμα. Χωρίς ένα χάρακα στη ζωή δεν είναι εύκολο να παραμείνει κανείς σε μια ευθεία γραμμή» – Σενέκας, Επιστολές από έναν στωικό.
Με οτιδήποτε κι αν ασχολείται κανείς, υπάρχει πάντα κάποιος από τον οποίο μπορεί να μάθει κάτι. Μελέτησε, Παρατήρησε την ιστορία του, τις τεχνικές που ακολουθεί, τον τρόπο με τον οποίο σκέφτεται, εργάζεται και αντιμετωπίζει την επιτυχία και την αποτυχία στη ζωή του. Ανακάλυψε τα μοτίβα που τον οδήγησαν στην επιτυχία και εφάροσετα στην δική σου ζωή.

3. Αναγνωρίστε ότι η ζωή συνεχίζεται και μετά την αποτυχία
«Μήπως αυτό που συνέβη δε σας επιτρέπει να ενεργείτε με βάσει το δίκαιο, με γενναιοδωρία, αυτοέλεγχο, λογική, ειλικρίνεια, ταπεινότητα, ευθύτητα και όλες εκείνες τις αρετές που επιτρέπουν στο άτομο να ζει μια πλήρη ζωή; Να θυμάστε αυτήν την αρχή όταν κάτι σας απειλεί και πρόκειται να σας προκαλέσει πόνο: το ίδιο το πράγμα δεν είναι από μόνο του μια ατυχία, αλλά το να αντέξει κανείς και να το αντιμετωπίσει είναι μεγάλη τύχη» -Μάρκος Αυρήλιος, Εις Εαυτόν.
Μπορεί να αφιερώσεις αρκετό διάστημα επάνω σε ένα έργο και στο τέλος να δεχτείς αυστηρή κριτική ή, ακόμη χειρότερα, να μην το προσέξει κανείς. Κάπως έτσι μπορεί να περιγραφεί η αποτυχία, όταν μοιράζεται κανείς ένα μέρος του εαυτού του (εγώ) με άλλους. Όμως το να ξεπεράσει κανείς αυτήν την αποτυχία είναι μεγάλο μάθημα ζωής και αποκομίζει τεράστια Δύναμη.

4. Διαβάστε, μελετήστε κι Εφαρμόστε όσα έχετε μάθει
«Μην λέτε απλά ότι έχετε διαβάσει βιβλία. Δείξτε ότι μέσω αυτών έχετε μάθει να σκέφτεστε καλύτερα και ότι έχετε γίνει πιο διακριτικοί και στοχαστικοί. Τα βιβλία είναι τα βάρη με τα οποία γυμνάζει κανείς το μυαλό του. Είναι βοηθητικά, αλλά θα ήταν μεγάλο λάθος να πίστευε κανείς, ότι έχει κάνει πρόοδο απλά και μόνο επειδή έχει εσωτερικεύσει το περιεχόμενό τους» – Επίκτητος.
Με το διάβασμα προετοιμάζεται κανείς και αποφεύγει λάθη. Σκοπός της εκπαίδευσης είναι να εσωτερικεύσει τη γνώση, όμως τελικά να αποτελέσει τη σπίθα που θα προκαλέσει τη δράση και διευκολύνει τη λήψη πιο σοφών αποφάσεων. Αν την γνώση δεν την Μετατρέπει ο αναγνώστης σε Δράση, είναι απλά ένας “ντενεκές δεδομένων” χωρίς καμία απολύτως αξία. Χρειάζεται η Παρατήρηση του Ολοφάνερου για να μπορεσετε να δείτε το Ολοφάνερο. Μια Βιβλιοθήκη με όλη την Σοφία του πλανήτη π.χ. δεν έχει καμία απολύτως αξία από μόνη της, αρχίζει να αποκτά κάποια όταν ένας άνθρωπος αποφασίζει να αναλάβει Δράση και να Εφαρμόσει κάποια από τις γνώσεις που έχει αποκομίσει. Η Δράση και τα Αποτελέσματα που αυτή παράγει δίνει Αξία στην Γνώση.

5. Αφήστε στην άκρη την αναπόληση. Να είστε Εκεί.
«Δεν υπάρχει καλύτερη απόδειξη ενός καλά οργανωμένου μυαλού, από την ικανότητα του να σταματά ό,τι κάνει και να διαθέτει χρόνο γύρω του» – Σενέκας, Επιστολές από έναν στωικό.
Το να είναι κανείς παρών, αλλά και το να μπορεί να είναι μοναχός του είναι θέμα συνήθειας. Ορισμένοι άνθρωποι είναι πολύ καλοί σε αυτό, γιατί ακριβώς αφιερώνουν χρόνο σε αυτό. Μάλιστα, το έχουν τόσο μεγάλη ανάγκη, που δεν κάνουν διαφορετικά. Κατά τη διάρκεια της ημέρας αφιέρωσε χρόνο για να ηρεμήσεις και να μείνεις με τον εαυτό σου. Δεν έχει σημασία πού είσαι. Απλά κλείσε το κινητό τηλέφωνο τον υπολογιστή και πάρε μερικές βαθιές ανάσες. Αν εργάζεσαι, φροντίσε το μυαλό σου να είναι 100% εκεί. Αφοσιώσου σε αυτό που κάνεις, βαλε Πάθος και Φαντασία, κάνε το με επιμέλεια, κι Επίγνωση, Επιμονή και φροντίδα.
Το «να είσαι εκεί» σημαίνει «να είσαι στον Παρόντα Χρόνο» αφού αυτός είναι ο μοναδικός χρόνος που διαθέτεις για να ζήσεις και να δημιουργήσεις. Είναι ο μοναδικός τρόπος να βγάλεις κάποιον από την κατάθλιψη, αφού αυτή η σύγχρονη ασθένεια του υπερκαταναλωτικού πολιτισμού δημιουργείται και συντηρείται από την αναπόληση δηλ. από την μη ικανότητα του ανθρώπου να ζήσει στον Παρόντα Χρόνο. Αν κάποιον τον φέρεις στον Παρόντα Χρόνο (υπάρχουν ειδικές ασκήσεις γι’ αυτό) τότε η κατάθλιψη εξαφανίζεται. Το ίδιο συμβαίνει σε κάθε συναισθηματική ασθένεια, αφού αυτές υπάρχουν και συντηρούνται από την μη ύπαρξη στον Παρόντα Χρόνο.

6. Να θυμάστε ότι το βέλος του χρόνου, είναι φρακταλικό και πολύτιμο
«Μη ζείτε σαν να έχετε μπροστά σας την αιωνιότητα. Ο θάνατος σας επισκιάζει, είναι ήδη εδώ. Όσο είστε ζωντανοί και ικανοί, να είστε καλοί» – Μάρκος Αυρήλιος, Εις Εαυτόν.

Ο χρόνος εμφανίζεται να προχωρεί προς μια μόνο κατεύθυνση κι αυτή η ασυμμετρία του επηρεάζει μια σειρά από φυσικά φαινόμενα γύρω μας. Οι φυσικοί αποκαλούν αυτή την ασυμμετρία «το βέλος του χρόνου» και εννοούν ένα κοσμικής κλίμακας δείκτη που δείχνει σε μια μόνο κατεύθυνση. Ένα Σύμπαν ρολόι ή ένα σύμπαν που φοράει ρολόι; Έχουμε τόσο πολύ συνηθίσει να ακολουθούμε το βέλος του χρόνου ώστε το δεχόμαστε πια ως προφανές. Η δουλειά όμως των φυσικών είναι να εξηγούν το κάθε τι στο φυσικό κόσμο και η εξήγηση του βέλους του χρόνου ήταν πάντα ένα μόνιμο πρόβλημα. Οι άνθρωποι πάντα σκέφτονταν ή τους βόλευε να σκέφτονται, ότι το Σύμπαν είναι ένα ρολόι και μάλιστα ένα καλοκουρδισμένο ρολόι.

Οι αστρονόμοι πρόβλεπαν τις κινήσεις των πλανητών και τις εμφανίσεις των κομητών σύμφωνα με χρονικούς πίνακες. Ένα Σύμπαν ρολόι; Έχουμε τόσο πολύ συνηθίσει να ακολουθούμε το βέλος του χρόνου ώστε το δεχόμαστε πια ως προφανές το θεωρούμε αληθινό. Η δουλειά όμως των φυσικών είναι να εξηγούν το κάθε τι στο φυσικό κόσμο, και η εξήγηση του βέλους του χρόνου ήταν πάντα ένα μόνιμο πρόβλημα. Οι άνθρωποι πάντα σκέφτονταν το Σύμπαν σαν ένα καλοκουρδισμένο ρολόι. Οι αστρονόμοι πρόβλεπαν τις κινήσεις των πλανητών και τις εμφανίσεις των κομητών σύμφωνα με χρονικούς πίνακες.

Υπάρχουν θεωρίες που λένε, ότι υπάρχουν θύλακες στο Σύμπαν όπου ο χρόνος κυλάει αντίστροφα και θύλακες που ο χρόνος όπως τον γνωρίζουμε, είναι ανύπαρκτος. Είναι δύσκολο να ελέγξουμε αυτές τις θεωρίες, για να ξέρουμε αν υπάρχει καμιά αλήθεια σ’ αυτές, εδώ αναιρούνται οι αλήθειες αυτού του σύμπαντος που είναι ήδη σχεδόν γνωστές. Οι εποχές αλλάζουν ο χρόνος περνάει, «αεί γίγνεσθαι και μεταβάλλεσθαι και μη ουδέποτε το αυτό μένειν» κατά τον Μέγα Ηράκλειτο.
Το παρελθόν είναι πίσω μας και το μέλλον δεν έχει έλθει ακόμα. Υπάρχει μια ισχυρή αίσθηση ότι ο χρόνος περνάει και μάλιστα με σταθερό ρυθμό και γενικεύοντας λέμε, ότι αυτό συμβαίνει και σε κάθε γωνιά του Σύμπαντος, του γνωστού και μην ξεχνάμε πως το Σύμπαν είναι άπειρο και ταυτόχρονα φρακταλικό. Άρα;

Ομοίως, ανταλλαγές ενέργειας συμβαίνουν κάθε φορά που τα αντικείμενα αλληλεπιδρούν το ένα με το άλλο, αναδιανέμουν προοδευτικά το συνολικό ποσό ενέργειας στο Σύμπαν. Αυτός είναι ο Δεύτερος Θερμοδυναμικός Νόμος. Μας λέει ότι η θερμότητα (ή η ενέργεια) μπορεί να κινηθεί αυθόρμητα από θερμότερα αντικείμενα σε ψυχρότερα, αλλά ποτέ αντίστροφα. Γι αυτό και οι άνθρωποι που «παγώνουν» είναι εξαιρετικά σπάνιο θα «θερμανθούν» ξανά, μιλώντας σε συνειδησιακό-πνευματικό επίπεδο.

Χρειάζεται ενέργεια για να κρατηθούν τα πράγματα σε τακτοποιημένη δομή όπως αυτές που βλέπουμε γύρω μας – σπίτια, πόλεις, πλανήτες, αστέρια, γαλαξίες. Καθώς η ενέργεια αναδιατάσσεται η τάξη καταρρέει, σαν ερημωμένο χωριό που προοδευτικά καταρρέει. Ως αναπόφευκτη συνέπεια του Δεύτερου νόμου, το συνολικό ποσό της αταξίας – η εντροπία – πάντα αυξάνει στο Σύμπαν. Θεωρητικά το Σύμπαν θα φτάσει σε μια κατάσταση θερμοδυναμικής ισορροπίας, στην οποία κάθε τι βρίσκεται στην ίδια θερμοκρασία και όλες οι δομές έχουν καταρρεύσει. Το βέλος του χρόνου δείχνει από το χάος, την οριστική μοίρα του Σύμπαντος.

Ο τρόπος με τον οποίο ζει κανείς τη ζωή του πρέπει να ενσωματώνει βασικές αρχές Λογικής. Ας συγκρίνουμε μόνο όμοια πράγματα, ας καλιεργήσουμε αξίες Πολεμικής, αξίες “σύνδεσης με την Δύναμη”  όπως η Διάκριση, η Παρατήρηση του Ολοφάνερου, η Ολιγάρκεια, η Πειθαρχία. Ας γίνουμε αποτελεσματικοί, δημιουργικοί, άξιοι σεβασμού, ας μελετούμε πιο πολλά, μα μόνο αν τα μετατρέπουμε σε Δράση (αλλιώς είναι άχρηστα) κι ας ζούμε τη ζωή μας, έτσι κι αλλιώς μόνο να την ζούμε μπορούμε.
--------------------
Λεξησαφήνηση
*Ειμαρμένη η [imarméni] (χωρίς πληθ.): η Ανώτατη Δύναμη που κατευθύνει και επηρεάζει τα Σύμπαντα, καθώς και την τύχη κάθε ανθρώπου χωριστά· (πρβ. μοίρα, πεπρωμένο, τύχη).
*Σύγχυση 1η [sínxisi]: α.η κατάσταση που δημιουργείται από την ασάφεια, την αντιφατικότητα ή την έλλειψη τάξης: Yπάρχει μια ~ σχετικά με τις αρμοδιότητες της κάθε υπηρεσίας. Ο λαβύρινθος των νόμων και των διατάξεων προκαλεί συχνά ~ στον πολίτη. Mέσα στη ~ που ακολούθησε τα γεγονότα του 1922 στη Σμύρνη, πολλοί έχασαν τις οικογένειές τους. Mην κάνεις ~ της ελευθερίας και της ασυδοσίας, μη συγχέεις. β. (επιστ.) β1. (ψυχιατρ.) διανοητική ~, διαταραχή της συνειδήσεως, έλλειψη πνευματικής διαύγειας. β2. (νομ.) μέτρια / πλήρης ~ εξαιτίας της οποίας επιβάλλεται στο δράστη μικρότερη ποινή ή δεν του καταλογίζεται ευθύνη. (λόγ. έκφρ.) (πλήρης) ~ φρενών.
[λόγ.: α: αρχ. σύγχυ(σις) -ση (< συγχέω)· β: σημδ. γαλλ. confusion]
Σύγχυση 2η: ταραχή που προέρχεται από θυμό, εκνευρισμό ή από αγωνία, στενοχώρια: Πήρα μια ~ σήμερα, που τρέμω ακόμη. Mέσα στη σύγχυσή της δεν ήξερε τι έλεγε.

Η περιστροφή της Γης γίνεται πιο αργή

Υπάρχουν δεκάδες ανησυχητικές ή έστω ενδιαφέρουσες προβλέψεις για το μέλλον του πλανήτη, αλλά αυτή είναι ίσως μια από τις συναρπαστικότερες και φαινομενικά λιγότερο επικίνδυνες: καθώς οι πάγοι λιώνουν, η περιστροφή της Γης επιβραδύνεται, κάτι που κάνει τις μέρες να διαρκούν λίγο περισσότερο.
Αυτό είναι το συμπέρασμα μιας έρευνας του Χάρβαρντ που δημοσιεύτηκε μέσα στο σαββατοκύριακο στο επιστημονικό περιοδικό «Science Advances».
 
Η απλουστευμένη εξήγηση της εκδοχής των συγγραφέων αναφέρει πως οι παγετώνες συρρικνώνονται επηρεάζοντας τόσο την κλίση του άξονα όσο και του ρυθμού περιστροφής της Γης, εξαιτίας της ανακατανομής του νερού που ήταν πάγος.

Καθώς το νερό μετατοπίζεται από τους πόλους προς τον ισημερινό, το μεσαίο τμήμα του πλανήτη μας γίνεται όλο και πιο μεγάλο. Αυτό το πλεόνασμα στην περίμετρο της Γης προκαλεί ένα «φρενάρισμα».
 
Οι συγγραφείς υπολογίζουν ότι κατά τη διάρκεια του περασμένου αιώνα, η διάρκεια μιας ημέρας στη Γη έχει μεγαλώσει κατά ένα χιλιοστό του δευτερολέπτου και ότι θα μπορούσε να μεγαλώσει ακόμη περισσότερο και πιο συγκεκριμένα κατά πέντε χιλιοστά του δευτερολέπτου έως το 2100.
 
Αυτός ο χρόνος έρχεται να προστεθεί στο μεγάλωμα της διάρκεια που προκαλούν ούτως ή άλλως αρκετοί άλλοι παράγοντες όπως η βαρυτική έλξη της «πάλης» ανάμεσα στη Γη και τη Σελήνη, καθώς και αλλαγές στο ρυθμό περιστροφής του πυρήνα της Γης.

Πώς οι αρχαίοι μπορούσαν να «διακρίνουν» τους ενεργειακούς τόπους

Υπάρχουν ενδείξεις ότι ο πλανήτης μας διαπερνάται από πολλές ενεργειακές «γραμμές» που όλες μαζί σχηματίζουν ένα γιγάντιο γεωμετρικό σχήμα. Αυτό το γεωμετρικό σχήμα λέγεται πως εξασφαλίζει την κυκλοφορία της ζωτικής ενέργειας του ίδιου του πλανήτη και σχετίζεται στενά με τους αποκαλούμενους «τόπους δύναμης».

Από την αρχαιότητα ο άνθρωπος επέλεγε να χτίσει τα ιερά των θεών, που λάτρευε, σε ιδιαίτερους τόπους που εξέπεμπαν μεγάλες ποσότητες διακριτής ενέργειας.

Αυτή η ενέργεια που ερχόταν από τα έγκατα της γης, και έχει άμεση σχέση με τις γραμμές Ley, γινόταν και γίνεται αισθητή από τον εσωτερικό κόσμο του ανθρώπου, προσφέροντας κατά περίπτωση αισθήματα χαράς, λύπης, διαλογισμού, περισυλλογής, επαφής με το θείο και εν τέλει ψυχική ή σωματική ίαση.

Γι’ αυτό το λόγο, αυτοί οι τόποι δύναμης είναι διάσπαρτοι σε όλη την γη.
Οι γραμμές Ley, ήταν γνωστές από την αρχαιότητα με πολλά ονόματα όπως, πράνα, τελλουρικά ρεύματα, μονοπάτια του δράκου, ρεύματα του ερπετού και άλλα. Στην ουσία, πρόκειται για ενεργειακούς ποταμούς που ρέουν σε όλη την επιφάνεια της γης, σχηματίζοντας ένα πολύπλοκο πλέγμα που στα κομβικά σημεία ένωσης τους παρατηρείται αυξημένη αυτή η ενέργεια.

Αυτά τα κομβικά σημεία, επέλεγαν οι αρχαίοι, για να χτίσουν τους ναούς των θεών τους. Δεδομένου, όμως, του γεγονότος ότι δεν έχουν όλα τα κομβικά σημεία τις ίδιες ιδιότητες, και σε κάποια παρατηρούμε την ύπαρξη έντονης αρνητικής ενέργειας, τα ιερά διαχωρίζονταν της λατρείας των θεών ανάλογα με το είδος αυτής ακριβώς της ενέργειας.

Για παράδειγμα, τα ιερά των χθόνιων θεών ή τα νεκρομαντεία, εγκλείουν πάντα μεγάλη αρνητική ενέργεια, ενώ τα ιερά που έχουν σχέση με ηλιακούς ή ανθρωποσωτήριους θεούς διαχέονται από μεγάλες ποσότητες θετικής ενέργειας.

Επίσης, ιερά που σχετίζονται με ιαματικούς θεράποντες θεούς, παρουσιάζουν και αυτά τεράστιες ποσότητες θετικής ενέργειας, μέσω της οποίας γινόταν και η ίαση των ασθενών. Αυτό το φαινόμενο, δεν έχει εκλείψει στην εποχή μας και υπάρχουν πολλές αναφορές, από άτομα που βρήκαν ίαση από σοβαρές ασθένειες, επισκεπτόμενα τέτοιους τόπους δύναμης.

Το πώς οι αρχαίοι γνώριζαν τις ιδιότητες αυτών των τόπων δύναμης και πώς μπορούσαν να τους διακρίνουν, είναι άγνωστο. Ξέρουμε ότι τα εκάστοτε ιερατεία, επέλεγαν τον τόπο οικοδόμησης των ιερών αλλά τίποτα παραπάνω. Είναι άραγε οι γνώσεις των ιερατείων που κρατήθηκαν μυστικές για πάντα;

Είναι η χρήση κάποιας τεχνολογίας, που εμείς μόλις τον 20ο αιώνα ανακαλύψαμε ή μήπως οι άνθρωποι τότε ήταν περισσότερο αισθαντικοί από εμάς και μπορούσαν να αντιληφθούν αυτά που εμείς με δυσκολία αντιμετωπίζουμε; Όπως και να έχει η επιστήμη και η αρχαιολογία επιβεβαιώνουν πως πράγματι, οι τόποι αυτοί χρησιμοποιούνταν από την αρχαιότητα για τη λατρεία των θεών.

Οι ενεργειακοί τόποι πάντως, δεν παύουν να αποτελούν έναν καλό οδηγό γι’ αυτόν που θέλει να νιώσει και να αισθανθεί αυτή την δύναμη της γης. Δεν έχετε λοιπόν, παρά να επισκεφθείτε έναν χώρο από αυτούς και να αφεθείτε στα συναισθήματα που θα σας χαρίσει.