Δευτέρα 7 Δεκεμβρίου 2015

Ανθολογία Αρχαίας Ελληνικής Γραμματείας, ΛΥΡΙΚΗ ΠΟΙΗΣΗ, ΣΟΛΩΝ

Σόλωνος ἀπόλογος

Ο Σόλων χρησιμοποίησε την ποίηση ως μέσο για να υπερασπίσει το νομοθετικό και πολιτικό του έργο και για να διαδώσει τις πολιτικές του ιδέες. Στους ιάμβους του μιλά για τον εαυτό του, το έργο του, τα κίνητρά του, ενώ στα ποιήματα που είναι γραμμένα σε ελεγειακούς στίχους επιχειρεί να θεμελιώσει θεωρητικά την προσπάθειά του και να διδάξει τους συμπολίτες του. Το απόσπασμα που ακολουθεί αναφέρεται στο μεγάλο μεταρρυθμιστικό του έργο που συντελέστηκε με τη σεισάχθεια ("απόσειση βαρών"), πιθανώς το 594/3 π.Χ., όταν οι ἐκτήμοροι (φτωχοί αγρότες που ήταν αναγκασμένοι να παραδίδουν τα 5/6 της σοδειάς τους στους πλούσιους δανειστές) απαλλάχτηκαν από τα χρέη, καταργήθηκε το μέτρο της πώλησής τους ως δούλων λόγω χρεών και η γη "απελευθερώθηκε" από τα λίθινα ορόσημα (ὅροι που δήλωναν υποθηκευμένη ιδιοκτησία. Ο Σόλων απαντά με το ποίημα στις κατηγορίας όσων υποστήριζαν ότι έκανε κατάχρηση της εμπιστοσύνης εκείνων που τον όρισαν "μεσολαβητή" και δεν τήρησε τις υποσχέσεις του. Υπενθυμίζει τις σημαντικές συνέπειες της μεταρρύθμισής του και τον τρόπο με τον οποίο έφερε σε πέρας το έργο του, τηρώντας πάντα το μέτρο και ίσες αποστάσεις. Η γλώσσα του ποιήματος είναι, όπως και στα άλλα ποιήματα του Σόλωνα, απλή, θυμίζει σχεδόν πεζό λόγο. Όπως έχει εύστοχα παρατηρηθεί, ο λόγος του εδώ είναι χειμαρρώδης, όπως μια μακρά ρήση της κλασικής τραγωδίας. Ακόμη και η γραμματική δομή παρουσιάζει μεγάλη απόκλιση· οι προτάσεις είναι μακρές και αναπτύσσουν το ένα θέμα μετά το άλλο με σαφή τάξη, χωρίς να επανακάμπτουν -καθώς προχωρεί η επεξεργασία τους- στην αρχή. Δεν υπάρχει τίποτε αρχαϊκό στο ύφος αυτού του κομματιού.

Απόσπασμα 36

ἐγὼ δὲ τῶν μὲν οὕνεκα ξυνήγαγον
δῆμον, τί τούτων πρὶν τυχεῖ̣ν̣ ἐ̣παυσάμην;
συμμαρτυροίη ταῦτ᾽ ἂν ἐν δίκῃ Χρόνου
μήτηρ μεγίστη δαιμόνων Ὀλυμπίων
5 ἄριστα, Γῆ μέλαινα, τῆς ἐγώ ποτε
ὅρους ἀνεῖλον πολλαχῇ πεπηγότας,
πρόσθεν δὲ δουλεύουσα, νῦν ἐλευθέρη.
πολλοὺς δ᾽ Ἀθήνας πατρίδ᾽ ἐς θεόκτιτον
ἀνήγαγον πραθέντας, ἄλλον ἐκδίκως,
10 ἄλλον δικαίως, τοὺς δ᾽ ἀναγκαίης ὑπὸ
χρειοῦς φυγόντας, γλῶσσαν οὐκέτ᾽ Ἀττικὴν
ἱέντας, ὡς δὴ πολλαχῇ πλανωμένους·
τοὺς δ᾽ ἐνθάδ᾽ αὐτοῦ δουλίην ἀεικέα
ἔχοντας, ἤθη δεσποτέων τρομεομένους,
15 ἐλευθέρους ἔθηκα. ταῦτα μὲν κράτει
ὁμοῦ βίην τε καὶ δίκην ξυναρμόσας
ἔρεξα, καὶ διῆλθον ὡς ὑπεσχόμην·
θεσμοὺς δ᾽ ὁμοίως τῷ κακῷ τε κἀγαθῷ
εὐθεῖαν εἰς ἕκαστον ἁρμόσας δίκην
20 ἔγραψα. κέντρον δ᾽ ἄλλος ὡς ἐγὼ λαβών,
κακοφραδής τε καὶ φιλοκτήμων ἀνήρ,
οὐκ ἂν κατέσχε δῆμον· εἰ γὰρ ἤθελον
ἃ τοῖς ἐναντίοισιν ἥνδανεν τότε,
αὖτις δ᾽ ἃ τοῖσιν οὕτεροι φρασαίατο,
25 πολλῶν ἂν ἀνδρῶν ἥδ᾽ ἐχηρώθη πόλις.
τῶν οὕνεκ᾽ ἀλκὴν πάντοθεν ποιεόμενος
ὡς ἐν κυσὶν πολλῇσιν ἐστράφην λύκος.

***
Εγώ, από τους στόχους που έταξα, όταν συγκάλεσα τον δήμο,
ποιον εγκατέλειψα πριν τον πετύχω;
Μάρτυρας αψευδής στο δικαστήριο του Χρόνου
η μεγάλη μητέρα των Ολυμπίων θεών,
η σκοτεινή Γη·1 από πάνω της εγώ5
σήκωσα κάποτε τα σημάδια των συνόρων ,2
που είχανε καρφωθεί παντού
-τότε ήταν δούλη, τώρα ελεύθερη.
Πολλούς που τους είχαν πουλήσει
-κάποιους δικαίως, κάποιους άδικα-
τους έφερα πίσω στην Αθήνα, τη θεόκτιστη γη των πατέρων τους,10
όπως και άλλους, που τους εξόρισε η σκληρή ανάγκη,
που δεν μιλούσαν πια την Αττική λαλιά,
καθώς περιπλανιόνταν σε τόπους και τόπους·
άλλους πάλι, που ζούσαν μιαν απάνθρωπη δουλεία εδώ στην πόλη,
που έτρεμαν το φέρσιμο των αφεντάδων,
τους ελευθέρωσα. Και αυτά15
τα έπραξα με την εξουσία που μου δόθηκε,
συνδυάζοντας δίκαιο και δύναμη·
και όσα υποσχέθηκα τα τήρησα.
Εξίσου για τον μικρό και τον μεγάλο
θέσπισα νόμους δίκαιους και ίσιους.
Αν όμως το βουκέντρι, όπως το πήρα εγώ,20
το είχε αδράξει κάποιος άλλος,
άνδρας αστόχαστος και άπληστος,
δεν θα μπορούσε να δαμάσει τον δήμο·
γιατί αν εγώ έσπευδα να δεχθώ
όσα ήθελαν τότε οι αντίπαλοι
κι έπειτα εκείνα που σχεδίαζαν γι᾽ αυτούς οι άλλοι,
η πόλη ετούτη θα είχε θρηνήσει πολλούς άντρες.25
Γι᾽ αυτό αντιτάχθηκα με σθένος σε όλους,
κινήθηκα όπως ο λύκος μέσα σε αγέλη σκύλων.
---------------
1 Η Γη ταυτίζεται εδώ με την αττική γη και συγχρόνως παρουσιάζεται ως μητέρα των θεών, όπως αναφέρεται στον Ομηρικό Ύμνο Εἰς γῆν μητέρα πάντων (ιδιαίτερα 30, 17) και όπως προκύπτει έμμεσα από την ησιόδεια γενεαλογία (Θεογονία 116 κ .ε.).
2 Εδώ δεν πρόκειται για συνηθισμένους ὅρους, που δήλωναν τα όρια πόλεων, ναών ή ιδιοκτησιών, αλλά για ὅρους που δήλωναν ότι για τη συγκεκριμένη γη και τους ἑκτημόρους που την καλλιεργούσαν υπήρχαν αξιώσεις κυριότητας. Στην περίπτωση αυτή επρόκειτο συνήθως για ασβεστολιθικές πλάκες που έφεραν πρόχειρα γραμμένες επιγραφές.

Μπορούμε να ανακυκλώσουμε την ίδια την ενέργεια;


Για να εξοικονομήσουμε ενέργεια και να προστατέψουμε τις πηγές ενέργειας, στην εποχή μας ανακυκλώνουμε τα πάντα. Μπορούμε να ανακυκλώσουμε την ίδια την ενέργεια;

Βεβαίως, αν με την ανακύκλωση εννοείς τη μετατροπή ενός αντικειμένου σε μια άλλη πιο χρήσιμη μορφή. Το κάνουμε συνεχώς. Τα εργοστάσια παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος μετατρέπουν την ενέργεια από το κάρβουνο ή την πυρηνική ενέργεια σε ηλεκτρισμό. Με την τοστιέρα στην κουζίνα μας μετατρέπουμε ηλεκτρική ενέργεια σε θερμική ενέργεια. Με τις μηχανές των αυτοκινήτων μας μετατρέπουμε χημική ενέργεια σε κινητική ενέργεια. Όλες οι μορφές ενέργειας εναλλάσσονται, αρκεί να εφεύρουμε το κατάλληλο μηχάνημα να τις μετατρέψει.

Υπάρχει, όμως, ένα μειονέκτημα — ίσως το μεγαλύτερο μειονέκτημα σε ολόκληρο το σύμπαν: Κάθε φορά που μετατρέπουμε ενέργεια, χάνουμε ένα μέρος της αξίας της. Όχι επειδή τα μηχανήματά μας είναι ανεπαρκή ή επειδή εμείς κάνουμε τσαπατσούλικη δουλειά. Ο λόγος είναι πολύ πιο θεμελιώδης. Είναι σαν να αλλάζεις συνάλλαγμα σε μια ξένη χώρα: Υπάρχει κάποιος παγκόσμιος πράκτορας συναλλάγματος που τελικά παίρνει μια μικρή προμήθεια από κάθε συναλλαγή. Το όνομα αυτού του παγκόσμιου πράκτορα συναλλάγματος είναι ο δεύτερος νόμος της θερμοδυναμικής.

Είναι πραγματικά σαν εκείνα τα ανέκδοτα που περιέχουν τη φράση: «Υπάρχουν καλά νέα και άσχημα νέα».

Πρώτα τα καλά νέα. Αυτά είναι ο νόμος της διατήρησης της ενέργειας, γνωστός και ως πρώτος νόμος της θερμοδυναμικής. Υπαγορεύει ότι η ενέργεια ούτε δημιουργείται ούτε καταστρέφεται. Μπορεί να αλλάζει συνεχώς στις πολλές μορφές της — θερμότητα, φως, χημική, ηλεκτρική, ενέργεια μάζας και ούτω καθεξής — αλλά σύμφωνα με τον πρώτο νόμο η ποσότητά της πρέπει να παραμένει πάντα η ίδια, καθώς η ενέργεια δεν εξαφανίζεται ποτέ. Η ποσότητα της ενέργειας μάζας στο σύμπαν καθορίστηκε τη στιγμή της δημιουργίας του . Δεν πρόκειται ποτέ να ξεμείνουμε από ενέργεια.

Θαυμάσια! Τότε το μόνο που έχουμε να κάνουμε είναι να μετατρέπουμε και να ξαναμετατρέπουμε την ενέργειά μας σε οποιαδήποτε μορφή χρειαζόμαστε ανά πάσα στιγμή — φως από το γλόμπο, ηλεκτρισμό από μια μπαταρία, κίνηση από μια μηχανή — και να συνεχίσουμε να τη χρησιμοποιούμε ξανά και ξανά. Θα ανακυκλώνουμε την ενέργεια όπως ανακυκλώνουμε τα αλουμινένια κουτάκια των αναψυκτικών, σωστά;

Δυστυχώς, κάνεις λάθος. Τώρα έρχονται τα άσχημα νέα. Ο δεύτερος νόμος της θερμοδυναμικής υπαγορεύει ότι κάθε φορά που μετατρέπουμε ενέργεια από τη μια μορφή στην άλλη, χάνουμε ένα μικρό μέρος της ποιότητάς της. Δεν μπορούμε να χάσουμε κανένα μέρος της ίδιας της ενέργειας — το απαγορεύει ο πρώτος νόμος — αλλά χάνουμε ένα μέρος της ικανότητάς της να κάνει δουλειά. Και αν δεν μπορείς να κάνεις τη δουλειά σου με αυτή, ποιο το όφελος της ενέργειας;

Ο λόγος που ένα μέρος της υποβαθμίζεται κάθε φορά που μετατρέπουμε ενέργεια από τη μια μορφή σε άλλη, είναι ότι ένα μέρος της καταλήγει σε θερμική ενέργεια είτε το θέλουμε είτε όχι.

Το 60 τοις εκατό περίπου της ενέργειας του κάρβουνου που καίγεται στο τοπικό εργοστάσιο παραγωγής ρεύματος σπαταλάτε ως θερμότητα, και μόνο το 40 τοις εκατό καταλήγει ως ηλεκτρισμός, και ένα μεγάλο μέρος αυτού χάνεται στο δρόμο για το σπίτι σου μέσα από τα καλώδια. Ύστερα, το 98 τοις εκατό της ηλεκτρικής ενέργειας που δίνεις στο γλόμπο σου σπαταλάτε ως θερμότητα. Ένα μεγάλο μέρος της χημικής ενέργειας της βενζίνης φεύγει από το ψυγείο και την εξάτμιση του αυτοκινήτου σου ως θερμότητα.

Ακόμη και αν όλες αυτές οι περίπλοκες λειτουργίες είχαν το 100 τοις εκατό της αποδοτικότητάς τους, και πάλι.θα χανόταν λίγη θερμότητα στο τέλος. Ακόμη και όταν ένας τροχός γυρίζει με νερό, ένα μικρό μέρος της ενέργειας του νερού καταλήγει ως θερμότητα τριβής στον άξονα του τροχού.

Το να περιμένεις να μην υπάρξει καθόλου θερμότητα είναι σαν να περιμένεις να μην υπάρξει τριβή. Και το να περιμένεις να μην υπάρξει τριβή είναι σαν να περιμένεις μια μηχανή να λειτουργεί για πάντα. Αέναη κίνηση. Ενέργεια από το πουθενά. Και αυτό είναι αδύνατον. (Βλέπε τον πρώτο νόμο.) Επομένως, όπου υπάρχει ενέργεια που καταναλώνεται, θα δήμιουργηθεί οπωσδήποτε θερμότητα.

Αλλά η θερμότητα δεν παύει να είναι ενέργεια, έτσι δεν είναι; Βεβαίως και είναι. Τότε γιατί δεν μπορούμε να πάρουμε αυτή τη θερμότητα και να τη βάλουμε να δουλέψει ως ωφέλιμη ενέργεια;

Εδώ έχουμε τα πολύ άσχημα νέα σχετικά με το δεύτερο νόμο: Μπορούμε πράγματι να το κάνουμε αυτό, αλλά όχι εντελώς. Ενώ άλλες μορφές ενέργειας μπορούν να μετατραπούν κατά 100 τοις εκατό σε θερμότητα, η θερμότητα δεν μπορεί να μετατραπεί κατά 100 τοις εκατό σε άλλη μορφή ενέργειας. Γιατί; Επειδή η θερμότητα σχετίζεται με μια τυχαία, άτακτη κίνηση μορίων. Και όταν η ενέργεια βρίσκεται σε αυτήν τη χαώδη κατάσταση, δεν μπορείς να την εκμεταλλευτείς πλήρως. Είναι σαν να προσπαθείς να οργώσεις ένα χωράφι με μια «ομάδα» αλόγων που τρέχουν προς όλες τις κατευθύνσεις.

Έτσι, λίγο λίγο, καθώς η Γη συνεχίζει να περιστρέφεται, όλες οι μορφές ενέργειας μετατρέπονται ακατάπαυστα σε χαμένη ενέργεια που είναι αδύνατον να επανακτηθεί. Η ενέργεια του πλανήτη μετατρέπεται σταδιακά σε μια άχρηστη, χαοτική κίνηση σωματιδίων. Όσο περισσότερη χρησιμοποιούμε τόσο περισσότερη χάνουμε.

Το σύμπαν αδειάζει σαν φτηνή μπαταρία.
Έχουμε πάρει την κατηφόρα, χωρίς επιστροφή.
Σου εύχομαι να έχεις μια όμορφη μέρα.

ΓΙΑΤΙ ΓΙΝΕΤΑΙ ΑΥΤΟ;

Μπορεί η ερώτηση να ακούγεται ηλίθια, αλλά τι είναι εκείνο που κάνει τα πράγματα να συμβούν ή να μη συμβούν; Το νερό κυλά προς τα κάτω, αλλά όχι προς τα πάνω. Μπορώ να βάλω ζάχαρη στον καφέ μου, αλλά, αν βάλω πάρα πολύ, δεν μπορώ να τη βγάλω. Μπορώ να κάψω ένα σπίρτο, αλλά δεν μπορώ να το επαναφέρω στην κατάσταση που ήταν πριν το κάψω. Υπάρχει κάποιος κοσμικός νόμος που καθορίζει τι μπορεί να συμβεί και τι δεν μπορεί;

Δεν υπάρχουν ηλίθιες ερωτήσεις. Στην πραγματικότητα, η ερώτησή σου είναι ίσως η πιο βαθυστόχαστη για ολόκληρη την επιστήμη. Παρ’ όλα αυτά, υπάρχει μια αρκετά απλή απάντηση — από τότε που μια ιδιοφυία με το όνομα Τζοσάια Γουίλαρντ Γκιμπς κατανόησε τα πάντα στα τέλη του δέκατου ένατου αιώνα.

Η απάντηση είναι ότι παντού στη φύση υπάρχει μια ισορροπία μεταξύ δύο θεμελιωδών αξιών: Της ενέργειας, για την οποία γνωρίζεις ορισμένα πράγματα, και της εντροπίας, για την οποία πιθανώς δε γνωρίζεις αρκετά (αλλά θα μάθεις σύντομα). Αυτή η ισορροπία είναι η μόνη που καθορίζει αν μπορεί να συμβεί κάτι ή όχι.

Ορισμένα πράγματα μπορούν να συμβούν από μόνα τους, αλλά δεν μπορούν να συμβούν προς την αντίθετη κατεύθυνση, αν δεν υπάρξει κάποια εξωτερική βοήθεια. Για παράδειγμα, μπορούμε να κάνουμε το νερό να πάει προς τα πάνω αν το σπρώξουμε ή το αντλήσουμε. Και αν θέλαμε πραγματικά να βγάλουμε τη ζάχαρη από τον καφέ, θα μπορούσαμε να εξατμίσουμε το νερό κι έπειτα να ξεχωρίζαμε με χημικό τρόπο τη ζάχαρη από τα στερεά του καφέ. Το να επαναφέρουμε ένα σπίρτο στην κατάσταση που ήταν πριν το κάψουμε είναι πολύ πιο δύσκολο, αλλά, αν είχαμε αρκετό χρόνο και εξοπλισμό στη διάθεσή μας, ένας μικρός στρατός από χημικούς πιθανώς θα μπορούσε να ανασυνθέσει το σπίρτο από τη στάχτη, τον καπνό και τα αέρια.

Η ουσία είναι ότι σε καθεμία από αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται σημαντική εξωτερική παρέμβαση — δαπάνη ενέργειας απέξω. Από μόνη της, η Μητέρα Φύση επιτρέπει να συμβούν πολλά πράγματα αυθόρμητα. Άλλα πράγματα, όμως, δε συμβαίνουν ποτέ αυθόρμητα, ακόμη κι αν περιμένουμε με σταυρωμένα τα χέρια ως τη συντέλεια του κόσμου. Η ουσία της φύσης είναι: Συμβαίνουν αυθόρμητα τα φαινόμενα που ικανοποιούν κανόνες σχετικά με την ενέργεια και την εντροπία.

Ας δούμε την ενέργεια πρώτα. Μετά θα εξηγήσουμε και την εντροπία.

Γενικώς, οποιοδήποτε αντικείμενο θα προσπαθήσει να μειώσει την ενέργειά του, αν μπορεί. Σε έναν καταρράκτη, το νερό διώχνει τη συσσωρευμένη ενέργεια της βαρύτητας πέφτοντας σε μια λίμνη. (Μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε αυτή τη σπαταλημένη ενέργεια για να περιστρέφουμε έναν υδραυλικό τροχό καθώς εκείνο πέφτει.) Αλλά από τη στιγμή που το νερό φτάνει στη λίμνη, είναι σε «χαμηλότερη ενέργεια», τουλάχιστον όσον αφορά τη βαρύτητα. Δεν μπορεί να ανέβει ξανά στην κορυφή. Πολλές χημικές αντιδράσεις συμβαίνουν για μια παρόμοια αιτία: Οι χημικές ουσίες διώχνουν τη συσσωρευμένη ενέργειά τους μετατρέποντας αυθόρμητα τη μορφή τους σε διαφορετικές χημικές ουσίες που έχουν λιγότερη ενέργεια. Το καμένο σπίρτο είναι ένα παράδειγμα.

Έτσι, υπό τις ίδιες συνθήκες, στη φύση υπάρχει η τάση οποιοδήποτε αντικείμενο να μειώνει την ενέργεια του, αν μπορεί. Αυτός είναι ο πρώτος κανόνας.

Αλλά η μείωση της ενέργειας είναι η μισή εξήγηση σχετικά με το τι κάνει τα πράγματα να συμβούν. Η άλλη μισή είναι η αύξηση της εντροπίας. Εντροπία είναι απλώς μια φανταχτερή λέξη για την ακαταστασία, ή το τυχαίο, τη χαοτική, ακανόνιστη διάταξη των πραγμάτων. Όταν ξεκινά ένας αγώνας ποδοσφαίρου, όλοι οι παίκτες έχουν μια συγκεκριμένη θέση και βρίσκονται σε τακτική διάταξη — δε βρίσκονται σε αταξία, επομένως έχουν χαμηλή εντροπία. Μετά το ξεκίνημα του αγώνα, όμως, οι παίκτες σκορπίζονται στο γήπεδο σε άτακτη διάταξη, δηλαδή με υψηλή εντροπία.

Το ίδιο συμβαίνει και με τα ξεχωριστά σωματίδια που απαρτίζουν όλες τις ουσίες: Τα άτομα και τα μόρια, Ανά πάσα στιγμή, μπορεί να βρεθούν σε τακτική διάταξη, σε ένα άτακτο κουβάρι, ή σε μια ενδιάμεση κατάσταση. Δηλαδή, μπορεί να έχουν διαφορετικές ποσότητες εντροπίας, από χαμηλή σε υψηλή.

Αλλά υπό τις ίδιες συνθήκες (συγκεκριμένα της ενέργειας), στη φύση υπάρχει η τάση να αυξάνεται η αταξία των σωματιδίων οποιουδήποτε αντικειμένου — δηλαδή, οπουδήποτε αντικείμενο θα αυξήσει την εντροπία του, αν μπορεί. Αυτός είναι ο δεύτερος κανόνας. Μπορεί να υπάρξει μια «αφύσικη» αύξηση ενέργειας, με την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει ένα αρκετά σημαντικό αντιστάθμισμα σε αύξηση εντροπίας. Ή μπορεί να υπάρξει μια «αφύσικη» μείωση εντροπίας, με την προϋπόθεση ότι θα υπάρξει ένα αρκετά σημαντικό αντιστάθμισμα σε μείωση ενέργειας. Το κατάλαβες;

Επομένως, το ζήτημα αν κάτι μπορεί να συμβεί ή να μη συμβεί αυθόρμητα στη φύση — χωρίς εξωτερική παρέμβαση — είναι ζήτημα ισορροπίας μεταξύ των κανόνων της ενέργειας και της εντροπίας.

Ο καταρράκτης; Αυτό συμβαίνει επειδή υπάρχει μια μεγάλη μείωση δυναμικής ενέργειας. Δεν υπάρχει καμία ουσιαστική διαφορά εντροπίας μεταξύ της κατάστασης του νερού στην κορυφή και στον πάτο. Είναι μια διαδικασία που οδηγείται από ενέργεια.

Η ζάχαρη στον καφέ; Διαλύεται επειδή υπάρχει μεγάλη αύξηση της εντροπίας. Τα μόρια της ζάχαρης που κολυμπούν μέσα στον καφέ είναι πολύ πιο άτακτα απ’ ό,τι ήταν όταν ήταν σφιχτά δεμένα μεταξύ τους στους κρυστάλλους της ζάχαρης. Εν τω μεταξύ, δεν υπάρχει καμία ουσιαστική διαφορά ενέργειας μεταξύ της στερεής ζάχαρης και της διαλυμένης ζάχαρης. (Ο καφές δε γίνεται πιο ζεστός ή πιο κρύος όταν διαλύεται η ζάχαρη, έτσι δεν είναι;) Είναι μια διαδικασία που οδηγείται από εντροπία.

Το καμένο σπίρτο; Εμφανώς, υπάρχει μεγάλη μείωση ενέργειας. Η συσσωρευμένη χημική ενέργεια απελευθερώνεται ως θερμότητα και φως. Υπάρχει, όμως, και τεράστια αύξηση εντροπίας. Ο κυματιστός καπνός και τα αέρια είναι πολύ πιο άτακτα από ό,τι στο μικρό, συμπαγές κεφάλι του σπίρτου. Επομένως, αυτή η αντίδραση έχει την ευλογία και των δύο φυσικών κανόνων, και συμβαίνει πολύ αυθόρμητα τη στιγμή που θα τρίψεις το σπίρτο πάνω στο κουτί. Είναι διαδικασία που οδηγείται και από ενέργεια και από εντροπία.

Τι γίνεται αν έχουμε μια διαδικασία στην οποία μία από τις δύο ποσότητες, ενέργεια ή εντροπία, «ακολουθήσει λάθος δρόμο»; Λοιπόν, η διαδικασία θα λειτουργήσει αν η άλλη ποσότητα ακολουθήσει το «σωστό» δρόμο με αρκετή ένταση ώστε να υπερισχύσει. Δηλαδή, η ενέργεια μπορεί να αυξηθεί, εφόσον υπάρχει αρκετή αύξηση εντροπίας για να την αντισταθμίσει. Και η εντροπία μπορεί να μειωθεί εφόσον υπάρχει αρκετή μείωση ενέργειας ώστε να την αντισταθμίσει.

Αυτό που κατόρθωσε ο Τζ. Γουίλαρντ Γκιμπς ήταν να δημιουργήσει μια εξίσωση γι’ αυτή την ισορροπία ενέργειας- εντροπίας. Αν το αποτέλεσμα αυτής της εξίσωσης έχει το αρνητικό σημείο, η εν λόγω διαδικασία είναι μια από εκείνες τις οποίες η Μητέρα Φύση επιτρέπει να συμβούν αυθόρμητα. Αν το αποτέλεσμα έχει το θετικό σημείο, η διαδικασία είναι αδύνατον να συμβεί. Απολύτως αδύνατον, εκτός αν ο άνθρωπος ή κάποια άλλη δύναμη παραβαίνει τους κανόνες με πλάγιο τρόπο, προσθέτοντας ενέργεια από εξωτερική πηγή.

Χρησιμοποιώντας αρκετή ενέργεια, μπορούμε πάντα να υπερισχυσουμε του φυσικού κανόνα της εντροπίας, σύμφωνα με τον οποίο τα πάντα τείνουν προς την αταξία. Για παράδειγμα, με πολλή προσπάθεια θα μπορούσαμε να μαζέψουμε, άτομο προς άτομο, τα δέκα εκατομμύρια τόνους διαλυμένου χρυσού που είναι διασκορπισμένα στους ωκεανούς της Γης, οι οποίοι κάθονται εκεί και περιμένουν να τους μαζέψει κάποιος, Αλλά είναι διασκορπισμένοι σε 324 εκατομμύρια κυβικά μίλια (1,35 δισεκατομμύρια κυβικά χιλιόμετρα) ωκεανού σε άτακτη διάταξη απίστευτα υψηλής εντροπίας. Το πρόβλημα είναι ότι η ενέργεια που απαιτείται για να ξεχωριστεί και να καθαριστεί όλος αυτός ο χρυσός θα κόστιζε πολύ περισσότερο από την αξία του.

Φημολογείται ότι ο Αρχιμήδης (287-212 π.Χ.), μια κρίση υπερβολικού ζήλου για τους νόμους της μηχανικής, είχε αναφωνήσει: «Δώστε μου έναν αρκετά μακρύ μοχλό και ένα μέρος για να σταθώ, και θα κινήσω τη Γη». Αν γνώριζε για την εντροπία και τη μηλόπιτα, θα μπορούσε να είχε προσθέσει: «Δώστε μου αρκετή ενέργεια και θα ξανασυναρμολογήσω τη Γη με την τάξη μιας μηλόπιτας».

Αυταπάτες

Πώς ένας άνθρωπος συνειδητοποιεί την απάθεια του κι όμως συνεχίζει να την επιλέγει;

Η "συνειδητοποίηση" είναι βαθύτερη έννοια που δεν αντιλαμβανόμαστε. Επειδή το λέει, δεν σημαίνει και πως το αντιλαμβάνεται, το συνειδητοποιεί.

Τι αντιλαμβάνεται; Την κατηγοριοποίηση και την ένταξη του εαυτού του; Τον ορισμό του Είναι του, που δεν διαχωρίζει από την στάση του γιατί δεν καταλαβαίνει τη διαφορά;

Η πραγματική συνειδητοποίηση αφορά άλλες διεργασίες μέσα στον ανθρώπινο νου, που οι περισσότεροι δεν θέλουν και άρα δεν είναι πρόθυμοι να εξερευνήσουν.

Διαδικασίες αλλαγής του τρόπου σκέψης που τον οδηγούν αναγκαστικά στην ελεύθερη, αδέσμευτη σκέψη. Κάτι που όχι μόνο δεν ήξερε να κάνει, αλλά πολύ περισσότερο εμποδίστηκε και μεταλλάχθηκε ώστε να μην ανακαλύψει αυτή τη δυνατότητα ποτέ.

Αφορά μια επικίνδυνη κατάσταση που τον βάζει σε άγνωστα πεδία, όπου τα πάντα σείονται, αμφισβητούνται, καταστρέφοντας ψευδαισθήσεις και βολικές, εικονικές πραγματικότητες, ενώ αναδύουν μεγαλόπρεπα και απλά, την αλήθεια που δεν γίνεται να καταπιέζεται αιώνια η να εξολοθρεύεται.

Κι όμως, η δύναμη της ένταξης, της συμμόρφωσης και της ακολουθίας των αριθμών, του όχλου, είναι τεράστια και όπλο του εξουσιαστή του νου.

Δεν χρειάζεται καν εξωτερικούς εξουσιαστές για να επιβάλλει εύκολα και πειστικά τη βούληση του. Έχει στο χέρι του τη συγκατάθεση και την απλόχερη συγκατάθεση της κοιμισμένης συνείδησης.

Σ' έναν κόσμο όπου το ονείρεμα φαίνεται σαν ξύπνημα είναι αδύνατον να ξεχωρίσεις τη διαφορά αν κοιμάσαι, ο τρόπος σκέψης που υιοθέτησε, τον παγιδεύει ακόμα περισσότερο, ενώ πιστεύει πως βλέπει με τα μάτια του και σκέφτεται με το νου του.. το νου της μάζας, το νου της κοινωνίας, της εποχής, της ιστορίας και της ομάδας...

Με αφορμή... έναν νέο μπαμπά με τις καλύτερες προθέσεις, μια όμορφη συζήτηση φανέρωσης των κρυμμένων και όλες τις αόρατες διαδρομές της ελευθερίας του νου που επιτρέπει την παρατήρηση.

Ο μπαμπάς έφυγε, εγώ συνέχισα να δημιουργώ την πραγματικότητα μου, απολαμβάνοντας τις στιγμές της ευέλικτης, ανοιχτής προθυμίας μου στη ζωή...χωρίς φόβο, αγωνία, δέσμευση των ψευδαισθήσεων που προσωρινά διαμορφώνουν τον καμβά της ζωής μου, φανερώνοντας τη γνώση που αυτός μου προσφέρει και η συνείδηση μου μετατρέπει σε σοφία.

Μια λεπτομέρεια μέσα στη μέρα...ένας κόσμος άλλος, που πρέπει να θέλεις να δεις... Κρυμμένος από τον κόσμο της αυταπάτης, αν και βρίσκεται πάντα, ακριβώς μπροστά μας, εντελώς φανερός και απλός στη μεγαλοπρέπεια της αλήθειας του.

ΟΙ ΕΥΤΥΧΕΣΤΕΡΟΙ ΑΝΘΡΩΠΟΙ

5557692_m-650x400-600x369Ο πιο ευτυχισμένος άνθρωπος είναι εκείνος που φέρνει στην επιφάνεια και ασκεί ότι είναι καλύτερο για τον ίδιο. Η ευτυχία και η αρετή συμπληρώνουν η μία την άλλη.
    
Καλύτεροι δεν είναι μόνο οι πιο ευτυχισμένοι, αλλά οι πιο ευτυχισμένοι είναι συνήθως οι καλύτεροι στην τέχνη της καλής ζωής. Εκφράστε περισσότερη αγάπη, φως, αλήθεια και ομορφιά και θα συγκαταλεχτείτε στα πιο ευτυχισμένα άτομα του σημερινού κόσμου.

Ο Επίκτητος, ο στωικός φιλόσοφος, είπε: «Μόνο ένας τρόπος υπάρχει για να αποκτήσουμε ηρεμία του νου και ευτυχία. Γι’ αυτό έχετε πάντα στο νου σας, τόσο όταν ξυπνάτε νωρίς το πρωί, όσο και σ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας και όταν πηγαίνετε να κοιμηθείτε το βράδυ, ότι δεν πρέπει να θεωρείτε τίποτα δικό σας».

Τα διάφορα στάδια προς την ευτυχία, περιληπτικά
  1. Ο Ουίλιαμ Τζέιμς είπε ότι η μεγαλύτερη ανακάλυψη του 19ου αιώνα ήταν η ανακάλυψη της δύναμης του υποσυνείδητου όταν υποκινείται από την πίστη.
  2. Υπάρχει μια φοβερά μεγάλη δύναμη μέσα σας. Θα βρείτε την ευτυχία όταν εμπιστευτείτε απόλυτα αυτή τη δύναμη. Τότε τα όνειρά σας θα επαληθευτούν.
  3. Επιλέξτε την ευτυχία. Είναι συνήθεια.
  4. Εκφράστε κάθε μέρα τις ευχαριστίες σας για όλα τα καλά που έχετε. Επιπλέον, σκεφτείτε για τη γαλήνη, την ευημερία και την ευτυχία όλων των μελών της οικογένειάς σας, των συνεργατών σας και όλου του κόσμου.
  5. Με το να κάνετε συνεχώς σκέψεις που σας προκαλούν φόβο, ανησυχία, οργή, μίσος και αίσθημα αποτυχίας γίνεστε μελαγχολικοί και δυστυχισμένοι. Να θυμάστε ότι η ζωή σας είναι αποτέλεσμα των σκέψεων σας.
  6. Δεν μπορείτε να αγοράσετε την ευτυχία ούτε με όλα τα χρήματα του κόσμου. Μερικοί εκατομμυριούχοι είναι πολύ ευτυχισμένοι, άλλοι είναι πολύ δυστυχισμένοι. Πολλοί άνθρωποι με πολύ λίγα υλικά αγαθά είναι πολύ ευτυχισμένοι, άλλοι είναι δυστυχισμένοι. Το βασίλειο της ευτυχίας βρίσκεται στη σκέψη και τα αισθήματά σας.
  7. Η ευτυχία είναι η συγκομιδή ενός ήρεμου νου. Αγκυροβολήστε με τη σκέψη σας στη γαλήνη, την ηρεμία, την ασφάλεια και στη θεία καθοδήγηση, και ο νους σας θα παράγει ευτυχία.
  8. Δεν υπάρχει εμπόδιο στην ευτυχία σας. Τα εξωτερικά πράγματα δεν αποτελούν τα αίτια, αλλά το αποτέλεσμα. Η σκέψη σας είναι αιτία και μια καινούργια αιτία προκαλεί καινούριο αποτέλεσμα.
  9. Ο ευτυχέστερος άνθρωπος είναι εκείνος που αναδεικνύει τον ανώτερο και τον καλύτερο εαυτό του.

ΥΒΡΙΔΙΑ ΑΝΘΡΩΠΩΝ ΚΑΙ ΖΩΩΝ

Επιστήμονες δημιούργησαν περισσότερα από 150 έμβρυα τα οποία είναι υβρίδια ανθρώπων-ζώων σε Βρετανικά εργαστήρια. Σύμφωνα με την Daily Mail, 155 «αναμεμειγμένα» έμβρυα τα οποία περιείχαν ανθρώπινο και ζωικό γενετικό υλικό κατασκευάζονται από το 2008 οπότε και δημιουργήθηκε το Human Fertilisation Embryology Act.

Τρία εργαστήρια στο Ηνωμένο Βασίλειο (King’s College London, Newcastle University και Warwick University) απέκτησαν άδεια για πειράματα αυτού του είδους, προκειμένου, σύμφωνα με τους ιθύνοντες ερευνητές, να βρεθούν πιθανές θεραπείες για ανίατες ασθένειες. Το ύποπτο στην όλη υπόθεση είναι ότι τα υβρίδια αυτά δημιουργήθηκαν κρυφά τα τελευταία τρία χρόνια.

Το θέμα έφτασε στο Βρετανικό Κοινοβούλιο καθώς –αφού υπάρχει «ηθικός» και «ιατρικός» σκοπός και όλοι όσοι εργάζονται εκεί είναι υπερήφανοι για τις προσπάθειές τους– δεν υπήρχε λόγος τα εν λόγω πειράματα να γίνονται εν αγνοία του κόσμου.

Ανάμεσα σε άλλες, εκείνη που προκαλεί εντύπωση είναι η απάντηση του κατεξοχήν υπεύθυνου καθηγητή Robin Lovell-Badge του Medical Research Council’s National Institute for Medical Research, ο οποίος είπε «Ο λόγος που γίνονται αυτά τα πειράματα είναι για να κατανοήσουμε την πρώιμη ανθρώπινη ανάπτυξη αλλά και για να βρούμε θεραπείες σε σοβαρές ασθένειες. Σαν επιστήμονας αισθάνομαι ότι υπάρχει ηθικό χρέος να συνεχιστεί αυτή η έρευνα».

Η έρευνα αυτή την στιγμή έχει σταματήσει λόγο έλλειψης οικονομικών πόρων, αλλά οι επιστήμονες είναι βέβαιοι ότι η «δουλειά» τους θα συνεχιστεί στο μέλλον.

Αλλά το θέμα δεν είναι τόσο απλό. Ποιος μπορεί να εξασφαλίσει ότι στο κοντινό μέλλον –αν όχι στο παρόν που ζούμε– δεν θα υπάρχει ήδη «αγορά» για «βελτιωμένα» όργανα, για βρέφη που όταν θα μεγαλώσουν θα είναι «διαφορετικά»;

Κάποτε όλα αυτά έμοιαζαν με σενάρια για ταινίες επιστημονικής φαντασίας, αλλά η πραγματικότητα μας έχει ξεπεράσει. Ποιοι και με ποιο σκοπό θα εκμεταλλευτούν αυτές τις «αλλαγές»; Τι συνέπειες θα έχουν στους Νόμους της Φύσης;

Πόσα από αυτά τα διάφορα υβρίδια που κατά καιρούς ξεβράζονται στην θάλασσα ή βρίσκονται ανορθόδοξα σε ερήμους είναι πλαστά, αυθεντικά ή «δημιουργήματα» των συγκεκριμένων ή άλλων επιστημόνων;
Σε αυτό το βίντεο αποτυπώνεται η μεγαλύτερη απειλή για την ανθρωπότητα του 21ου αιώνα. Στα σημεία που ο Άλεξ αναπτύσσει συγκεκριμένα θέματα, στην οθόνη εμφανίζονται και τα σχετικά άρθρα από BBC και άλλες "έγκυρες" πηγές που επιβεβαιώνουν ότι αυτά που λέει ΕΧΟΥΝ δημοσιευτεί. . Δυστυχώς ο εφιαλτης είναι πλέον οχι μόνο υπαρκτός, αλλά και ορατός.

Η ΠΕΡΙΠΕΤΕΙΑ ΤΟΥ ΔΙΑΣΗΜΟΥ ΚΟΥΡΟΥ ΠΟΥ ΚΟΣΜΟΥΣΕ ΤΟΝ ΝΑΟ ΤΟΥ ΠΩΣΕΙΔΩΝΑ

Τον έκρυψαν οι αρχαίοι μέσα σε πηγάδι για να τον σώσουν από τους Πέρσες. Τον έθαψαν και οι νεοέλληνες για να τον προστατεύσουν από τους γερμανούς κατακτητές...

To 1906 ανακαλύφθηκε στον ναό του Ποσειδώνα στο Σούνιο, το εντυπωσιακό άγαλμα ενός Κούρου. Ο Κούρος του Σουνίου, όπως ονομάστηκε, είναι από τους μεγαλύτερους Κούρους που κατασκευάστηκε και προκαλεί δέος με το υπερφυσικό του μέγεθος.

Έχει ύψος 3,05 και παριστάνει έναν νέο άντρα, πιθανότατα αριστοκράτη. Ο άντρας είναι γυμνός και έχει μακριά μαλλιά, που είναι δεμένα με μια διπλή κορδέλα. Έχει πλατύ στήθος, στενή μέση, προβάλει το ένα του πόδι και χαμογελάει ελαφρά (αρχαϊκό μειδίαμα). Κατασκευάστηκε, όπως τα περισσότερα γλυπτά της εποχής, από το φημισμένο μάρμαρο της Νάξου. Μετά την ολοκλήρωση του, τοποθετήθηκε στην πρόσοψη του ναού και ήταν αφιερωμένος στον θεό Ποσειδώνα.

Το γιγαντιαίο του μέγεθος επέτρεπε στους διερχόμενους ναυτικούς να τον βλέπουν μέσα από τα πλοία τους. Στεκόταν μπροστά στον ναό σε ύψος 73 μέτρων από τη θάλασσα μαζί με άλλους τρεις κούρους.
Η δημιουργία του χρονολογείται κατά την αρχαϊκή εποχή, περί 590 π.Χ. Την περίοδο εκείνη, ο ελληνικός πολιτισμός αναπτύχθηκε ραγδαία και δημιουργήθηκαν σημαντικά έργα γλυπτικής.

Εκατό χρόνια αργότερα, το 480 π.Χ. οι Πέρσες οργάνωσαν τη δεύτερη μεγάλη εκστρατεία εναντίον της Ελλάδας. Όταν εισέβαλαν στην έρημη πόλη της Αθήνας έβαλαν φωτιά και κατέστρεψαν όλους τους ναούς. Λεηλάτησαν την Ακρόπολη αλλά και το ναό του Σουνίου. Ο Κούρος βρέθηκε αργότερα από τους αρχαιολόγους μέσα σε ένα πηγάδι κοντά στο ναό του Σουνίου. Πιθανότατα τοποθετήθηκε εκεί για να προστατευτεί από την εισβολή των Περσών. Στη συνέχεια μεταφέρθηκε στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο, όπου κατείχε περίοπτη θέση μεταξύ των εκθεμάτων. 

Οι αρχαίοι έκρυψαν τον Κούρο μέσα σε πηγάδι στον ναό του Ποσειδώνα για να τον σώσουν από την επιδρομή των Περσών.
Απόκρυψη Κούρου από τους Γερμανούς

Τριαντατέσσερα χρόνια μετά την εύρεσή του χρειάστηκε πάλι να θαφτεί για να προστατευτεί από τους ξένους εισβολείς. Όταν κλιμακώθηκε η κατάσταση στην Ευρώπη και ο κίνδυνος της Γερμανικής κυριαρχίας άρχισε να γίνεται αισθητός και στην Ελλάδα, το προσωπικό του Αρχαιολογικού Μουσείου φρόντισε να διαφυλαχτεί η κληρονομιά της χώρας. Ο καλύτερος τρόπος ήταν να θάψουν τις αρχαιότητες. Ύστερα από πολλές διαβουλεύσεις αποφασίστηκε να μην μεταφερθούν μακριά αλλά σε κατακόμβες στο υπόγειο του Μουσείου. Δημιούργησαν μεγάλες αποθήκες και ορύγματα, γέμισαν το εσωτερικό τους με χώμα και έπειτα τοποθέτησαν τα αρχαία.

Ο Κούρος του Σουνίου τοποθετείται με προσοχή σε ένα όρυγμα του Μουσείου .
(Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο)
Ο Κούρος και τα υπόλοιπα μεγάλα αγάλματα, θάφτηκαν όρθια.

 Στη συνέχεια σφράγιζαν τις οροφές με τσιμεντένιες πλάκες. Το σχέδιο για την διάσωση των αρχαίων στέφθηκε από επιτυχία. Χιλιάδες αρχαιότητες κλάπηκαν από τους Γερμανούς την περίοδο της κατοχής. Τα αρχαία του μεγαλύτερου μουσείου της χώρας όμως δεν έπεσαν στα χέρια τους. Ο Κούρος του Σουνίου μετά την αποχώρηση των γερμανικών στρατευμάτων επέστρεψε στη θέση του, στην οποία βρίσκεται έως σήμερα.

H πρώτη ερωτική απογοήτευση στην εφηβεία

Μία δύσκολη περίοδος που διανύουν τα παιδιά είναι αυτή της εφηβείας. Σε αυτή την φάση της ζωής τους αρχίζουν να ανακαλύπτουν τον κόσμο γύρω τους, πτυχές της προσωπικότητας τους αλλά και την έλξη τους προς το αντίθετο φύλλο. Οι σχέσεις είναι το κομμάτι που τα απασχολεί περισσότερο.

Μία ερωτική απογοήτευση είναι δύσκολη σε όποια ηλικία και αν τη βιώσει κάποιος. Στην εφηβεία όμως μπορεί να προκαλέσει μεγάλη δυσαρέσκεια καθώς ο νέος ανακαλύπτει για πρώτη φορά τα συναισθήματα του και σε έντονο βαθμό. Έτσι ο ενθουσιασμός του μετατρέπεται πολύ γρήγορα σε απογοήτευση.

Πως νιώθει ο έφηβος μετά από την πρώτη του ερωτική απογοήτευση
• Μειώνεται η αυτοπεποίθηση και η αυτοεκτίμηση του
• Χάνει το ενδιαφέρον του για κοινωνικές δραστηριότητες και συναναστροφές
• Κλείνεται στον εαυτό του
• Έχει πολλά νεύρα και ξεσπάει στην οικογένεια
• Πληγώνεται ο εγωισμός του
• Δυσκολεύεται να έρθει ξανά σε επαφή με το αντίθετο φύλλο
• Δεν ικανοποιείται με τίποτα
• Μένει κλεισμένος για ώρες στο δωμάτιο του και ακούει μουσική

Συμβουλές για γονείς:
• Οι γονείς δεν πρέπει να υποτιμήσουν τα συναισθήματα του παιδιού λέγοντας φράσεις όπως «είσαι μικρός ακόμα», «θα γνωρίσεις άλλον/η» κλπ.
• Το παιδί σας ήδη είναι πολύ ευάλωτο
• Προσπαθήστε να ενισχύσετε την αυτοπεποίθηση του
• Προσπαθήστε να είστε διακριτικοί. Μη το πιέζετε και επιβεβαιώστε του ότι είστε κοντά του αν θελήσει να σας μιλήσει
• Στηρίξτε και καθησυχάστε το παιδί σας αποφεύγοντας να κρίνετε αρνητικά τις προηγούμενες επιλογές του, λέγοντας «στα έλεγα εγώ» «δεν σου άξιζε»

Συμβουλή Ειδικού:
Ενισχύστε την αυτοπεποίθηση και την αυτοεκτίμηση του παιδιού σας. Η ερωτική απογοήτευση των εφήβων μπορεί να χρειαστεί χρόνο.

Ξεχάστε τα στερεότυπα: Η βαρεμάρα στη σχέση είναι... φυσιολογική!

Η βαρεμάρα που μπορεί κάποιος να νιώσει μέσα σε μια μακροχρόνια σχέση είναι ένα ζήτημα που ενώ απασχολεί πάρα πολύ κόσμο, λίγοι βρίσκουν το κουράγιο να το συζητήσουν. Οι περισσότεροι μάλιστα θεωρούν την ανία σαν ένα συναίσθημα μικρής σημασίας που απλά θα πρέπει με κάποιο τρόπο να καταπολεμηθεί. Η χαμηλή προτεραιότητα που δίνεται στο εν λόγω συναίσθημα οφείλεται πρωτίστως στο γεγονός ότι αποτελεί ένα «χαμηλών τόνων» συναίσθημα που δεν έχει (εμφανώς τουλάχιστον) ιδιαίτερα προβληματικές συνέπειες για τη σχέση (όπως πχ ο θυμός). Στην πραγματικότητα όμως, το συναίσθημα αυτό κουβαλάει ένα πολύ ιδιαίτερο μήνυμα: Το γεγονός ότι η κατάσταση την οποία βιώνουμε δεν έχει κάποιο νόημα και δεν μας προσφέρει οποιοδήποτε κέρδος.
 
Οι περισσότεροι ψυχολόγοι συμφωνούν ότι η ανία μέσα σε μια σχέση είναι ένα συναίσθημα που θα πρέπει να μάθουμε να μεταφράζουμε. Αυτό που πρέπει πρώτα από όλα να ξεκαθαρίσει με τον εαυτό του ένα άτομο που νιώθει ότι η σχέση του έχει ρουτινιάσει είναι μήπως απλά βιώνει μια φάση αναπτυξιακής μετάβασης. Πριν καταδικάσετε μια σχέση σκεφτείτε μήπως αυτό που έχετε βαρεθεί δεν είναι η σχέση σας αλλά μια προηγούμενη φάση της ζωής σας που (ενώ αναπολείτε) έχετε πλέον ξεπεράσει. Μπορεί τα μπαρ, τα ξενύχτια και οι εκδρομές να ήταν πολύ συναρπαστικά στα 20 αλλά στα 30 να έχουν πλέον άλλα πράγματα σημασία για εσάς πέρα από την καλοπέραση και τη διασκέδασή σας. Παρότι μπορεί πλέον ούτε μόνοι σας, ούτε με άλλο ταίρι να είστε σε θέση να χαρείτε με τον τρόπο που χαιρόσασταν στο παρελθόν, οι εποχές των μεταβάσεων πάντα κουβαλάνε και μια αίσθηση απώλειας…
 
Σε περίπτωση βέβαια που δεν είσαστε έτοιμοι, ούτε θέλετε να ξεπεράσετε αυτή τη φάση ίσως η βαρεμάρα να είναι ο καλύτερος τρόπος για να το κατανοήσετε. Αν δηλαδή νιώθετε ότι η ένταση, το πάθος, το παιχνίδι και η διαρκής επιβεβαίωση είναι για εσάς τα βασικά ζητούμενα από μια σχέση, ίσως θα ήταν καλή ιδέα να χωρίσετε. Κάτι τέτοιο είναι πολύ φυσικό να συμβαίνει ιδιαίτερα σε νεαρές ηλικίες που η “βαθιά” δέσμευση σε μια σχέση και το “προχώρημά της” δεν είναι ακόμα στην ατζέντα σας ή σε περίπτωση που παρά το ότι τα χρόνια έχουν περάσει δεν έχετε καταφέρει να πετύχετε την ωρίμανση που απαιτείται για μια σχέση μακροχρόνιας δέσμευσης.
 
Σε κάθε άλλη περίπτωση, η δική μου συμβουλή είναι να γίνει μια προσπάθεια εντοπισμού της ρίζα του προβλήματος. Μην αρκείστε στο να δίνετε στον εαυτό σας την στερεότυπη απάντηση ότι έχει περάσει ο καιρός και επήλθε κορεσμός και βαρεμάρα. Στην πραγματικότητα η βαρεμάρα είναι συχνά ένα ασφαλές προσωπείο πίσω από το οποίο κρύβονται απογοητεύσεις, θυμοί καθώς και σκέψεις ή συναισθήματα που θεωρείτε “απαγορευμένα” και προτιμάτε να στέλνετε απευθείας στο ασυνείδητό σας.
 
Το να επιλέγουμε να βλέπουμε το πρόβλημα εκτός του πλαισίου της υπόλοιπης σχέσης μας οδηγεί σε γενικεύσεις και στερεότυπες αντιλήψεις όπως πχ ότι «μετά τα δύο χρόνια το πάθος χάνεται», «όλοι βαριούνται μέσα σε μια μακροχρόνια σχέση» κλπ. Οι γενικεύσεις και οι δικαιολογίες είναι το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να αντιμετωπίσετε μιας και όχι μόνο θα σας οδηγήσουν σε αδιέξοδο αλλά παράλληλα θα χρησιμεύσουν σαν παραπέτασμα πίσω από το οποίο θα κρυφτούν οι πραγματικές δυσκολίες σας. 
 
Το να αποσπάσετε την προσοχή σας από αυτό που σας κάνει να βαριέστε (είτε «διασκεδάζοντας» απλά τον χρόνο σας εισάγοντας εξωγενείς παράγοντες στη σχέση σας – από έξτρα επαγγελματικές δραστηριότητες, χόμπι και παρέες μέχρι και μια παράλληλη σχέση) μπορεί να σας δώσει μια πρόσκαιρη ικανοποίηση αλλά συγχρόνως θα σας εμποδίσει από το να ανακαλύψετε τι ακριβώς είναι αυτό που σας ενοχλεί κι έχει σταματήσει την περεταίρω ανάπτυξη της σχέσης μας. Εστιάστε λοιπόν στα συναισθήματά σας, διερευνήστε τις διάφορες διαστάσεις της σχέσης σας, επικοινωνήστε με το σύντροφό σας όσο πιο καλοπροαίρετα μπορείτε και μην αποπροσανατολίζεστε. Η βαρεμάρα έχει κάτι να σας πει. Ακούστε την προσεκτικά!

ΜΥΣΤΙΚΑ ΣΧΕΣΕΩΝ

Οι σχέσεις χαλάνε γιατί κάθε συμπεριφορά την παίρνουμε προσωπικά, και γιατί δεν αναγνωρίζουμε, 10 μεγάλα μυστικά των σχέσεων.

1. Η κάθε θέση, στάση, λόγος του άλλου, έχει ως στόχο το τι πιστεύει ο ίδιος για τον εαυτό του, ώστε να το αναγνωρίσει, (γι’ αυτό και το εκφράζει προς τα έξω, στη προκειμένη περίπτωση σε μας,) και ποτέ δεν έχει στόχο εμάς τους ίδιους προσωπικά.

2. Άρα αντιστρέφοντας το παραπάνω σε μας, ο άλλος υπάρχει, για να αναγνωρίσουμε τον εαυτό μας, κοιτώντας τη δική μας συμπεριφορά απέναντι του.

3. Οπότε, η προσοχή μας (ώστε να διδασκόμαστε), δεν πρέπει να είναι στους άλλους, αλλά σε μας. Το τι μας κάνουν όσα βιώνουμε μαζί τους, άσχετα από τους ίδιους.


4. Πρέπει να βλέπουμε αυτό που Είναι ο άλλος, κι όχι αυτό που «νομίζει ότι είναι», και δείχνει προς τα έξω στους ανθρώπους, και φυσικά και σε μας. Να βλέπουμε βαθιά του, (τα κίνητρα του), κι όχι αυτό που θέλει να φαίνεται.

5. Όσοι άνθρωποι εμπλέκονται στη ζωή μας, σε οποιαδήποτε είδους σχέση, αφορούν διαφορετικά κομμάτια του ίδιου του εαυτού μας.

6. Για να’ ναι μαζί μας υπάρχει λόγος. Είτε για μας, είτε για τους ίδιους. Όταν ο λόγος, ή ο στόχος αυτός ολοκληρωθεί, θα φύγουν μαγικά από τη ζωή μας.

Δεν είναι όλες οι καταστάσεις ευχάριστες με τους ανθρώπους που συναναστρεφόμαστε.

Αυτό δεν σημαίνει όμως πως δεν υφίστανται λόγοι, εξίσου σημαντικοί και στις δυσαρμονικές σχέσεις, όπως ακριβώς και στις αρμονικές.

Έτσι, αν διώξουμε κάποιους που κάτι σε αυτούς μας είναι κάτι δυσάρεστο χωρίς να το λύσουμε, (να βρούμε την ουσία του μέσα μας,) δεν θα μάθουμε το λόγο που τους γνωρίσαμε.

Σίγουρα στο μέλλον, θα έρθει στη ζωή μας μία άλλη, παρόμοια κατάσταση, σε ένα άλλο σκηνικό που θα στηθεί, και θα αφορά έναν άλλον άνθρωπο, αλλά θα επικρατεί σε σχέση με αυτόν, η ίδια δυσάρεστη κατάσταση, σαν αυτή που υπήρξε με τον άνθρωπο που απομακρύναμε.

Οπότε:
Όλες μας οι σχέσεις, ευχάριστες ή δυσάρεστες, αφορούν κομμάτια διαφορά του είναι μας, που χρειάζεται να καταλάβουμε, λύσουμε, υπερβούμε, μάθουμε.

Αν δεν λύνουμε τα θέματα μας με τους ανθρώπους στο τώρα, θα τα βρίσκουμε πάντα μπροστά μας στο μέλλον μας.

7. Πάντα είμαστε ταυτόχρονα μαθητές, (όταν παίρνουμε), και Δάσκαλοι, (όταν δίνουμε).

Γίνομαι μαθητής, (και παίρνω) σημαίνει, ακούω, συνεργάζομαι, εξετάζω, βλέπω τον άλλον σαν καταλύτη νέων ιδεών για μένα, και γενικά, ότι από τον άλλον μπορώ να χρησιμοποιήσω στην εσωτερική μου κατάσταση, και μπορεί να αφορά την άνοδο μου.

Γίνομαι Δάσκαλος (και δίνω), σημαίνει ότι γίνομαι εγώ καταλύτης για τον άλλον, για αλήθειες, βιώματα και καταστάσεις που γνωρίζω από προσωπική πείρα. Το πώς θα τις χρησιμοποιήσει ο άλλος, και κατά πόσο μπορεί να το κάνει, έγκειται στην δική του απόφαση και ευθύνη.

8.  Όταν οι άλλοι δεν έχουν παράπονα από μας, δεν σημαίνει πως η σχέση είναι υποχρεωτικά καλή.
Και αντίθετα: Όταν μας κατηγορούν, δεν σημαίνει πως η σχέση πάσχει.

Αυτό που συμβαίνει είναι πως απουσιάζει η αυτογνωσία.

Και, ή κουκουλώνουμε ότι μας πνίγει επειδή δεν θέλουμε φασαρίες, ή ακόμα χειρότερα, δεν τολμάμε να τα δούμε, κι όλα μοιάζουν ήρεμα, αγανακτούμε, θυμώνουμε, νιώθουμε προσβεβλημένοι, δημιουργούμε καυγάδες και διαφωνίες, για να προστατέψουμε και να υπερασπιστούμε, όλα τα χαμηλότερα εγώ που έχουμε τα οποία μας κυβερνάνε, και αφορούν τα κατώτερα μας σώματα :
- Υλικό, (η προστασία και καλοπέραση του υλικού μας σώματος), - Αστρικό (συναισθήματα ευχαρίστησης που επιβάλουμε σε μας και στους άλλους τα οποία μας παρέχουν φαινομενική ασφάλεια), και
- Τη λογική μας, (συγκεκριμένη, περιορισμένη σκέψη).
Καθορισμένα πιστεύω και πεποιθήσεις που δεν τα αγγίζουμε, κι ούτε και οι άλλοι θέλουμε, ή θα ανεχτούμε να το κάνουν.

9. Αν η προσοχή μας στις σχέσεις μας, βρίσκεται στα αρνητικά, κι ασχολούμαστε με αυτά, ανακυκλώνοντας τα, δεν υπάρχει μέλλον στη σχέση, και δημιουργούμε μοιραία μια ημερομηνία λήξης γι’ αυτήν.

Η προσοχή μας πρέπει να είναι στα θετικά, και στη δική μας θέση στην κάθε είδους σχέση.

Αυτό, αποσαφηνίζοντας τι προσδοκούμε από αυτήν, όχι στο μέλλον για το τι θα μας δώσει, αλλά τι βιώνουμε από αυτήν ήδη στο παρόν μας.

Αν πληρεί για μας στάνταρντ προϋποθέσεις για τον λόγο ύπαρξης αυτής της σχέσης, χρειάζεται το μερίδιο συντήρησης της από μας, κι όχι να αφήνουμε την ευθύνη μόνο σε αυτόν που έχουμε απέναντι μας για την οποιαδήποτε έκβαση.

Ας σταματήσει πια αυτό που συμβαίνει με τις σχέσεις.

Πάντα σε μαλώματα ή χωρισμούς, φταίνε μόνο οι άλλοι, και ποτέ εμείς.

10. Η κάθε σχέση με οποιονδήποτε άνθρωπο, αφορά μία αντανάκλαση της σχέσης που έχουμε με τον εαυτό μας.

Είμαστε σατράπηδες, εριστικοί, υπομονετικοί;
Ξέρουμε να αγαπάμε;
Να προσφέρουμε;
Να μοιραζόμαστε;
Να εκτιθέμεθα;
Να αντικρίζουμε αλήθειες;
Πόσο κρυβόμαστε, και πόσο ξεκάθαροι είμαστε και σε ποιες περιπτώσεις;

Ε λοιπόν. Αυτή είναι και η σχέση που έχουμε με τον ίδιο μας τον εαυτό. Κρίνουμε; Αποδεχόμαστε; Καταδικάζουμε; Ποιοι είμαστε;

Η ψυχολογική '' αίσθηση '' της ηλικίας μας, Πότε πραγματικά γερνάμε ;


Σε ανθρώπους οι οποίοι έχουν ξεπεράσει ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας, όπως ο καρκίνος, συχνά παρατηρείται μία ιδιαίτερα αισιόδοξη στάση απέναντι στη ζωή.

Συχνά παρατηρούμε τη διαφορετική στάση των ανθρώπων απέναντι σε εορτές που συμβολίζουν το πέρασμα του χρόνου (γενέθλια, πρωτοχρονιά, επέτειοι). Άλλοι νιώθουν ικανοποίηση, ενώ σε άλλους ανθρώπους φέρνουν μελαγχολική διάθεση.

Ο φόβος του χρόνου που περνά, δεν είναι κάτι παράλογο, καθώς ο άνθρωπος είναι ένα ον που έχει συνείδηση του τέλους της ύπαρξής του. Παρόλα αυτά, πολλοί άνθρωποι εστιάζουν σε αυτό το τέλος, χάνοντας την ουσία της ύπαρξής τους.

Αντίθετα, βλέπουμε παραδείγματα ανθρώπων οι οποίοι σε μεγάλη ηλικία παραμένουν υπερδραστήριοι. Το ερώτημα που τίθεται είναι αν σε αυτούς τους τελευταίους υπάρχει κάποιο κοινό χαρακτηριστικό που καθορίζει τη στάση τους απέναντι στη ζωή.

Σε ανθρώπους οι οποίοι έχουν ξεπεράσει ένα σοβαρό πρόβλημα υγείας, όπως ο καρκίνος, συχνά παρατηρείται μία ιδιαίτερα αισιόδοξη στάση απέναντι στη ζωή. Οι άνθρωποι αυτοί αρχίζουν να εστιάζουν περισσότερο στο να εκμεταλλευτούν δημιουργικά τον προσωπικό τους χρόνο, την επαφή με άλλους ανθρώπους, και λιγότερο σε ότι θεωρούσαν μέχρι το σημείο εκείνο ως υποχρέωσή τους απέναντι στους '' άλλους ''.

Η ατελείωτη διεκδίκηση των υλικών αγαθών, τους φαντάζει πλέον μάταιη και σπατάλη χρόνου, η οποία δεν προσφέρει ψυχική ικανοποίηση. Οι ατελείωτες ώρες εργασίας, οι οποίες μπορεί να τους στερούσαν τον χρόνο με την οικογένειά τους, μάταιες.

Οι άνθρωποι αυτοί, ακόμη και μεγάλης ηλικίας, συχνά παρουσιάζουν μία δεύτερη νεότητα και δραστηριοποίηση σε πολλούς τομείς ενδιαφερόντων.

Επιστημονικά θα μπορούσαμε να εξηγήσουμε την αλλαγή αυτή της συμπεριφοράς λέγοντας ότι μία τόσο συγκλονιστική εμπειρία, μειώνει το άγχος που προκαλούν οι διάφοροι ρόλοι που αναλαμβάνει ένας άνθρωπος στη ζωή του (πχ μητέρα, εργαζόμενη, νοικοκυρά, σύντροφος).

Παρ ότι το άτομο επιθυμεί να ανταποκριθεί σε αυτούς τους ρόλους, αυτό δεν σημαίνει ότι δεν το φθείρουν ψυχικά, καθώς παραμελεί ασυναίσθητα, δραστηριότητες που θα του προσέφεραν συναισθηματική ικανοποίηση. Μπορούμε να πούμε λοιπόν ότι ο φόβος του γήρατος προκύπτει από μία ασυνείδητη ή και συνειδητή μερικές φορές, έλλειψη ικανοποίησης, από την καθημερινή ζωή.

Η ικανοποίηση αυτή δεν '' πηγάζει '' τόσο από την επαγγελματική επιτυχία.

Αντιθέτως, η υπερβολική προσήλωση του άντρα, για παράδειγμα στην επαγγελματική του καθιέρωση, σημαίνει συχνά ταυτόχρονα μία παραμέληση της επαφής με την οικογένειά του και την ουσιαστική '' απουσία '' του ρόλου του ως πατέρα, η οποία δεν αντικαθίσταται στα παιδιά με την παροχή υλικών αγαθών.

Στη γυναίκα, μεγαλώνοντας, αλλάζει ο ρόλος από κόρη σε σύντροφο και μητέρα. Η έμφαση στην ενασχόληση με τη φυσική της εμφάνιση είναι ένα χαρακτηριστικό με βιολογική σκοπιμότητα, την ''προσέλκυση'' του συντρόφου με σκοπό την αναπαραγωγή.

Δεν είναι σπάνιο όμως το φαινόμενο, καθώς δημιουργεί τη δική της οικογένεια, να ''παραμελείται''από τον σύντροφό της, ειδικά μετά τη γέννηση ενός παιδιού. Πρόκειται για ένα ασυνείδητο λάθος που γίνεται από τους άνδρες, δίνοντας έμφαση στο κυνήγι της επαγγελματικής επιτυχίας.

Έτσι, η γυναίκα βρίσκεται σε μία πολλαπλότητα ρόλων, φροντίδας του παιδιού, του συντρόφου, εργαζόμενη, χωρίς χρόνο για τον εαυτό της, προκειμένου να μη νιώσει ασφυξία από ένα πλήθος υποχρεώσεων. Η ικανοποίηση από τη ζωή της δεν αρκεί εφόσον ''αντλείται'' μόνο από τη φροντίδα των άλλων και την παραμέληση δραστηριοτήτων που δίνουν στον εαυτό ψυχική ικανοποίηση.

Συχνά η γυναίκα δυσκολεύεται να το κάνει αυτό, διότι μπορεί να νιώσει ''τύψεις'' ως μητέρα, και σύντροφος. Δεν είμαστε όμως μόνο γονείς, είμαστε και άνθρωποι και ή ύπαρξη μόνο υποχρεώσεων είναι αναπόφευκτο να οδηγήσει σε μία ψυχική ‘κούραση’ και αίσθηση πρόωρου γήρατος.

Συχνά, μια και πρόκειται για ''μαθημένη'' συμπεριφορά του ατόμου από μικρή ηλικία, απαιτείται η ''πίεση'' του ειδικού, προκειμένου η γυναίκα να μάθει να συνδυάζει καλύτερα τους ρόλους και να δώσει χρόνο για τον εαυτό της, χωρίς να νιώθει ενοχές.

Ο απολογισμός μιας ζωής η οποία αφιερώθηκε αποκλειστικά στη φροντίδα των άλλων φέρνει συνήθως θλίψη στο άτομο αυτό. Αυτό δεν σημαίνει ότι δεν πρέπει να κάνουμε μία εκτίμηση της ποιότητας της ζωής μας και της συναισθηματικής μας διάθεσης, το αντίθετο μάλιστα.

Γιορτές και επέτειοι μπορούν να μας βοηθήσουν σε αυτό, λέγοντας μάλιστα ότι είναι μία συμβολική αφετηρία για αλλαγές στη ζωή μας. Αν νιώθουμε αδύναμοι, λέγοντας ''σιγά μην αλλάξει κάτι'', αυτό είναι ένα σημάδι μελαγχολίας, την οποία πρέπει να παραδεχτούμε στον εαυτό μας έγκαιρα.

Στην καθημερινή του πρακτική, ο ειδικός βλέπει καταστάσεις στη ζωή των ανθρώπων, τις οποίες υποκειμενικά, καθώς τις ζουν οι ίδιοι, θεωρούν ότι είναι αδύνατον να τις αλλάξουν και τις εκλαμβάνουν ως δεδομένες. Το γιατί συμβαίνει αυτό θα το απαντήσουμε παρακάτω.

Σε κάποιες περιπτώσεις πάντως, αυτή η έλλειψη ικανοποίησης από τη ζωή μπορεί να οδηγήσει σε χειρουργικές επεμβάσεις οι οποίες προσπαθούν να ''σταματήσουν τον χρόνο'', δεν μπορούν όμως να ‘ανανεώσουν’ τον εσωτερικό μας εαυτό, ούτε να αλλάξουν τις καταστάσεις που πραγματικά μας κάνουν να νιώθουμε κουρασμένοι και ''γερασμένοι'' στη ζωή μας.

Πρέπει να τονίσουμε επίσης ότι η συναισθηματική μας διάθεση επηρεάζει την αντίληψή μας για τον χρόνο που περνά. Όλοι οι άνθρωποι μπορούν να σκεφτούν κάποια χρονική περίοδο, όπου ήταν ερωτευμένοι, και όταν βρίσκονταν με τον σύντροφό τους, είχαν την αίσθηση, ότι ο χρόνος μαζί του περνούσε πολύ γρήγορα.

Το ίδιο συμβαίνει και σε άλλες καταστάσεις που είναι ιδιαίτερα ευχάριστες. Η αίσθηση είναι ότι ο χρόνος περνά πολύ γρήγορα. Πόσο συχνά έχουμε πει τη φράση ''αλήθεια, πώς πέρασε έτσι η ώρα''; Αντίθετα, σε δυσάρεστες καταστάσεις, ή όταν απλά βαριόμαστε, η αίσθηση είναι ότι ο χρόνος δεν κυλάει με τίποτα.

Όταν χωρίς να το αντιληφθούμε, απλά ακολουθούμε τις συνθήκες που φέρνει η καθημερινότητα, θεωρώντας ότι είναι αδύνατον να τις αλλάξουμε, και απλά ανταποκρινόμαστε σε αυτές σαν ρομπότ, είναι επόμενο να βιώνουμε άγχος, μελαγχολία ή και κατάθλιψη, συνέπεια της ανικανότητας που νιώθουμε να αντιδράσουμε.

Νιώθουμε μάλιστα σαν να έχουμε μια απώλεια της αίσθησης του χρόνου, π.χ δεν ξέρουμε και δεν μας ενδιαφέρει τι ημερομηνία έχουμε, απλά ζούμε, από τη μία μέρα στην άλλη. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η οικονομική κρίση που βιώνουν οι Έλληνες.

Το οξύ και παρατεταμένο άγχος της επιβίωσης, σταδιακά οδηγεί όλο και περισσότερους ανθρώπους σε μελαγχολία ή κατάθλιψη. Οι εορτές εντείνουν σε πολλούς αυτή την διάθεση καθώς φέρνουν ένα ‘υποχρεωτικό’ κλίμα χαράς. Προκαλούν επίσης σκέψεις γύρω από το παρελθόν σε ανάλογη εποχή, οι οποίες επηρεάζουν περισσότερο αρνητικά τη συναισθηματική διάθεση.

Χαρακτηριστικά αυτής της μελαγχολίας είναι η καταθλιπτική διάθεση, η μείωση της ενεργητικότητας, ψυχοσωματικά συμπτώματα, αδυναμία συγκέντρωσης, όλο και μεγαλύτερο ''κλείσιμο'' στον εαυτό, υπνηλία, έλλειψη διάθεσης επαφής με ανθρώπους κλπ.

Η αίσθηση της κούρασης, σωματικής και ψυχικής, του ‘γερασμένου’ ανθρώπου είναι εμφανής σε πολλούς συνανθρώπους μας, καθώς το μυαλό μας δεν ''βλέπει'' διαφυγή από την κατάσταση αυτή. Είναι σημαντικό να κατανοήσουμε ότι η συναισθηματική μας διάθεση προκύπτει από τις σκέψεις που κάνουμε.

Άλλοι άνθρωποι απελπίζονται καθώς αντιμετωπίζουν οφειλές και χρέη, νιώθοντας ενοχές, και άλλοι άνθρωποι αδιαφορούν απέναντι σε αυτές, καθώς προτεραιότητα έχει η επιβίωση της οικογένειάς τους, και όχι οι οφειλές τους.

Είναι σημαντικό να αντιληφθούμε έγκαιρα ότι δεν πρέπει να αγνοήσουμε την προσωπική μας ψυχαγωγία σε τέτοιες στιγμές και να εντείνουμε την επαφή με φίλους. Η απόσυρση και το κλείσιμο στο σπίτι, λόγω ''περικοπών'' αυξάνουν την καταθλιπτική διάθεση και το άγχος και απειλούν την υγεία μας.

Αν αυτό συμβαίνει, η επαφή με ειδικό είναι απαραίτητη, προκειμένου να σταματήσει το αυξανόμενο ''βύθισμα'' της συναισθηματικής διάθεσης. Είναι προτιμότερο να προσπαθούμε να ''μετατρέπουμε'' τα μελαγχολικά συναισθήματα και τις αρνητικές σκέψεις, σε συναισθήματα θυμού, τα οποία συζητούμε με φίλους.

Η κατάθλιψη φέρνει απόσυρση και σταδιακή παραίτηση από τη ζωή, εκφράζει τον θυμό για την κατάστασή μας ενάντια στον ίδιο μας τον εαυτό.

Τι είναι αυτό όμως που καθορίζει τον τρόπο με τον οποίο άλλοι άνθρωποι ‘βλέπουν’, ακόμα και μεγαλώνοντας, τις καταστάσεις που αντιμετωπίζουν στη ζωή τους, αισιόδοξα και με δυναμισμό, και άλλοι είτε με φόβο, είτε απαισιόδοξα ή και παθητικά; Πρόκειται για αυτό που ονομάζουμε προσωπικότητα.

Η έννοια της προσωπικότητας όμως στην ψυχολογία, είναι κάπως διαφορετική από αυτήν που χρησιμοποιούμε στην καθημερινότητα. Πρόκειται για ένα σύνολο τρόπων με τον οποίο, έχουμε μάθει, από πολύ μικρή ηλικία, να αντιδρούμε απέναντι σε καταστάσεις που μοιάζουν με καταστάσεις που αντιμετωπίσαμε στο παρελθόν.

Ο εγκέφαλός μας ''μαθαίνει'' και ''αποθηκεύει'' όχι μόνο γνώσεις, αλλά και συμπεριφορές των άλλων ανθρώπων σε διάφορες καταστάσεις, πχ των γονιών μας, από την παιδική μας ηλικία. Έτσι για παράδειγμα, η υπερπροστατευτικότητα μιας μητέρας, η οποία δεν μαθαίνει το παιδί της να διαβάζει μόνο του, άθελά της του μεταδίδει παράλληλα το μήνυμα ότι δεν είναι ικανό να τα καταφέρει μόνο του.

Το μήνυμα αυτό, μπορεί να θεωρηθεί από το παιδί, ότι ισχύει και σε άλλες καταστάσεις της ζωής του. Μέσα από αυτό το ιδιαίτερα απλουστευμένο παράδειγμα, θέλουμε να πούμε ότι ως ενήλικες, έχουμε σχηματίσει μια εικόνα για τον εαυτό μας από πολύ παλιά, σχετικά με τις ικανότητες και τις δυνατότητές μας, τα χαρίσματά μας, τις ηθικές αξίες κλπ.

Με βάση αυτή την εικόνα προσεγγίζουμε τα διάφορα σημαντικά γεγονότα της ζωής μας. Μία κόρη θα παρατηρήσει τη συμπεριφορά της μητέρας της ως συντρόφου του πατέρα της, και είναι αρκετά πιθανό να την αναπαράγει μέσα στον δικό της γάμο.

Εάν η μητέρα της ήταν αποκλειστικά αφοσιωμένη στη φροντίδα της οικογένειας, σε σημείο που να παραμελεί τον ίδιο της τον εαυτό, το άτομο ως ενήλικας μπορεί να βιώνει και άγχος αν δεν ανταποκρίνεται στον ρόλο που ''έμαθε'' παρατηρώντας και μεγαλώνοντας.

Για τον λόγο αυτό πολύ συχνά, ένας άνθρωπος δεν μπορεί να αναλύσει από μόνος του τον εαυτό του, να συνειδητοποιήσει τη βασική αιτία του άγχους και να τη θεραπεύσει. Διότι το άτομο έμαθε μία συμπεριφορά ή μια ηθική αξία σε μία ηλικία όπου οι γονείς είναι ο αδιαμφισβήτητος ''δάσκαλος'' του τι είναι σωστό και τι όχι, τι πρέπει και τι δεν πρέπει.

Αυτά αποθηκεύονται από τον εγκέφαλό μας ως συγκεκριμένοι τρόποι σκέψης, συγκεκριμένα νοητικά σχήματα, τα οποία μαθαίνουμε να χρησιμοποιούμε σε παρόμοιες καταστάσεις. Στην καθημερινή του πρακτική, ο ψυχολόγος θα δει γυναίκες ηλικίας 50 και 60 ετών, να βιώνουν έντονο άγχος, αν αφήσουν μία φορά τον σύζυγό τους χωρίς να έχει φαγητό, σε σημείο που οι ίδιες να μη γνωρίζουν τι θα πει προσωπική διασκέδαση.

Οι γυναίκες αυτές, αναπαράγοντας τον μαθημένο ''ρόλο'' τους, συχνά βιώνουν έντονες ''ενοχές'', αν αμελήσουν αυτό που έμαθαν ως ηθική αξία. Δεν μπορούν να σκεφτούν ή να πράξουν διαφορετικά, δεν αντιλαμβάνονται καν ότι μπορούν.

Οι άνθρωποι που έχουν μάθει να παραμελούν την φροντίδα του εαυτού τους, και όχι να τη συνδυάζουν με τη φροντίδα των άλλων, βιώνουν αναπόφευκτα μία ψυχική κούραση, η οποία οδηγεί στην αίσθηση ότι έχουν ‘γεράσει’ πρόωρα.

Πολλοί άνθρωποι σκέφτονται, ''ωραία η θεωρία, τη γνωρίζω, αλλά η πραγματικότητα είναι διαφορετική και δεν μπορώ να εφαρμόσω τη θεωρία, δεν εφαρμόζεται''. Αυτό πραγματικά μπορεί να συμβεί, όχι γιατί η θεωρία δεν εφαρμόζεται, αλλά γιατί δεν μπορούμε να είμαστε αντικειμενικοί με τον εαυτό μας και να δούμε αποστασιοποιημένα, τα προβλήματα της ζωής.

Πολλές φορές απαιτούνται ριζικές αλλαγές στον τρόπο θεώρησης των πραγμάτων, τις οποίες δεν μπορούμε να τις αντιληφθούμε, χωρίς την παρέμβαση ειδικού. Το μυαλό μας έχει μάθει να λειτουργεί από μικρή ηλικία με συγκεκριμένους τρόπους.

Πρόκειται για κάτι που συχνά ακούει ο ειδικός στην αρχή μιας συνεδρίας. Και όμως τελικά το άτομο επιτυγχάνει πάντοτε να κάνει τις αλλαγές που θεωρούσε ότι ήταν αδύνατον να συμβούν.

Οι άνθρωποι λοιπόν που νιώθουν ότι ''γερνούν'', μπορούν να το αλλάξουν αυτό. Δεν οφείλεται στα χρόνια που περνούν, και τα κεριά που θα σβήσουν σε μία τούρτα. Υπάρχουν άνθρωποι που στην ηλικία των εβδομήντα ετών πηγαίνουν στο γυμναστήριο και δείχνουν δέκα χρόνια νεότεροι.

Αν τους ρωτήσει κάποιος την ηλικία τους, τη λένε με χαμόγελο. Οι άνθρωποι αυτοί φέρνουν στο μυαλό τη φράση ενός διάσημου συγγραφέα, '' Την τελευταία μου στιγμή, που θα είναι να φύγω από τον κόσμο αυτόν, τότε θα νιώσω ότι γέρασα ''.

Η παραμέληση του εαυτού στους ενήλικες

Αίτια, μορφές, τρόποι αντιμετώπισης

Η φροντίδα προς τον εαυτό θεωρείται αυτονόητη, όμως παρατηρεί κανείς όλο και πιο συχνά, ανθρώπους που παραμελούν να φροντίσουν τον εαυτό τους με πολλούς τρόπους, ακόμη και τους πιο βασικούς.

Η παραμέληση έχει μελετηθεί αρκετά στην περίπτωση όταν προέρχεται από τον ενήλικα προς το παιδί. Λίγα πράγματα όμως έχουν γραφεί σχετικά με την παραμέληση του ενήλικα ως προς τον εαυτό του. Θεωρείται δεδομένο ότι η φροντίδα του εαυτού είναι κάτι που όλοι γνωρίζουν, πιθανότατα από την οικογένειά τους, και μπορούν να εφαρμόσουν αποτελεσματικά.

Θεωρείται αυτονόητο, όμως παρατηρεί κανείς όλο και πιο συχνά, ανθρώπους που παραμελούν να φροντίσουν τον εαυτό τους με πολλούς τρόπους, ακόμη και τους πιο βασικούς.

Τα αίτια είναι πολλά. Ένα από τα πιο βασικά είναι η κατάθλιψη, αλλά δεν είναι το μόνο. Σε μια εποχή, όπου η έννοια της οικογένειας, του ‘σπιτικού’ καταρρέει, όπου πολλοί γονείς δεν έχουν επαρκή ψυχικά αποθέματα να φροντίσουν ουσιαστικά τα παιδιά τους και να τους διδάξουν την αυτοφροντίδα, σε μια εποχή όπου η παιδεία βασίζεται στο πώς να γεμίσουμε το μυαλό με άχρηστες γνώσεις, παρά πώς να μάθουμε να στηρίζουμε τον εαυτό μας, σε μια εποχή, όπου τα μέσα μαζικής ενημέρωσης σφυροκοπούν ακατάπαυστα τους καταναλωτές σχετικά με πλασματικές ανάγκες, αγνοώντας τις πραγματικές ανάγκες, σε μια εποχή, όπου οι άνθρωποι σκέφτονται με ψυχαναγκαστική εμμονή μόνο τον εαυτό τους, χωρίς, παραδόξως, να βλέπουν καθόλου τι πραγματικά χρειάζεται αυτός ο εαυτός, σε μια τέτοια εποχή, δεν είναι καθόλου τυχαίο, να βλέπει κανείς ανθρώπους να αφήνονται, να παραιτούνται στην ανημπόρια και το αίσθημα αναξιότητας.

Η παραμέληση του παιδιού από το γονιό του είναι από τους βασικούς λόγους που, όταν το παιδί ενηλικιωθεί, δεν μπορεί να φροντίσει τον εαυτό του σωστά και συχνά παραμελεί και τα δικά του παιδιά. Έτσι, η παραμέληση είναι ένα δυσλειτουργικό μοτίβο στέρησης, που μεταδίδεται από γενιά σε γενιά.

Με άλλα λόγια, το μεγαλωμένο παιδί δεν μπορεί να δώσει αυτό που δεν έχει πάρει, ούτε καν στον ίδιο του τον εαυτό. Δεν είναι απλώς η μαθημένη συμπεριφορά, ή η έλλειψη δεξιοτήτων (ατομική υγιεινή, ντύσιμο, σωστή διατροφή, ιατρική παρακολούθηση, στοργή, φιλία κλπ.).

Το παραμελημένο παιδί δέχεται σε βαθύ επίπεδο το μήνυμα ‘Δεν αξίζω τη συνεχή προσοχή κάποιου’, ή ‘Δεν υπάρχουν αρκετά αποθέματα στον κόσμο (χρήματα, χρόνος, όρεξη, προσοχή, αγάπη, επιβεβαίωση) για να καλυφθούν οι ανάγκες μου’.

Έτσι, φυλακισμένο σε ένα σύνολο ασυνείδητων πεποιθήσεων έλλειψης και αναξιότητας, αντανακλά στην καθημερινή του ζωή αυτό το οποίο έχει, μέσω της ιστορίας της παιδικής του ηλικίας, διδαχθεί. Τα μέσα μαζικής ενημέρωσης ελάχιστα βοηθούν, καθώς συμπεριφέρονται στο θεατή ως ένα αντικείμενο από το οποίο θα ‘αρπάξουν’ κάτι, με κάθε κόστος.

Οι διαφημίσεις ενθαρρύνουν όλων των ειδών τις άχρηστες επίπλαστες ανάγκες, και ειδικά τους εθισμούς, π.χ. σχετικά με την εμφάνιση, το αλκοόλ, τα χρήματα κλπ., οι οποίες διασπούν την προσοχή από τις ουσιαστικές ανθρώπινες ανάγκες.

Έτσι, μπορεί να υπάρχει το παράδοξο, να ξοδεύει κανείς υπέρογκα ποσά για μοντέρνα εμφάνιση, όμως ταυτόχρονα, να μην είναι καθαρός. Ή να καπνίζει, ακυρώνοντας οποιαδήποτε χρήση ακριβού μέικ-απ. Το εκπαιδευτικό μας σύστημα, βομβαρδίζει τα παιδιά με απαιτήσεις για πράγματα που δεν θα τους χρειαστούν ποτέ, αλλά δεν τους διδάσκει την αυτοεκτίμηση που είναι απολύτως απαραίτητη, για να συνεχίσει κάποιος να φροντίζει τον εαυτό του, ακόμη και μετά από πιθανές δυσκολίες ή χτυπήματα στη ζωή ή ακόμη αφού τον έχουν εγκαταλείψει οι άλλοι.

Κάτι που μου έχει κάνει εντύπωση στην εθελοντική μου εργασία με άστεγους, είναι πώς γίνεται η συντριπτική πλειοψηφία τους να είναι άνδρες. Η οικονομική κρίση έχει χτυπήσει όλους. Οι γυναίκες, αν μη τι άλλο, είχαν πάντα μεγαλύτερα ποσοστά ανεργίας από τους άνδρες.

Πώς γίνεται λοιπόν οι περισσότεροι από τους όσους καταλήγουν στο δρόμο να είναι άνδρες; Υπάρχουν βέβαια πολλοί κοινωνικο-οικονομικοί λόγοι, δεν πρέπει να στιγματίζουμε ή να παράγουμε σεξιστικά στερεότυπα, όμως μια πιθανή ερμηνεία για αυτήν την τάση, θα μπορούσε να είναι η εξής: Τα κορίτσια μεγαλώνουν από μικρά μαθαίνοντας να φροντίζουν τους άλλους.

Τα οικοκυρικά θεωρούνται απαραίτητο τμήμα της ανατροφής ενός ‘σωστού’ κοριτσιού. Μέσα από αυτό, το κορίτσι μαθαίνει να φροντίζει τον εαυτό του και φαίνεται ότι αυτό είναι μια ισχυρή συνήθεια και πεποίθηση που το ακολουθεί μια ζωή (αν και μπορεί να παραμελεί τον εαυτό της με άλλους τρόπους, όπως επαγγελματικά).

Τα αγόρια, από την άλλη μεριά, στη χώρα μας, έχουν μεγαλώσει με την πεποίθηση ότι θα τους φροντίζουν οι γυναίκες κι ότι η δική τους ευθύνη είναι να βγάζουν χρήματα. Όταν λοιπόν φτάνουν στο σημείο, όπου για διάφορους λόγους, δεν μπορούν να κερδίζουν αρκετά χρήματα ή δεν έχουν μια γυναίκα στη ζωή τους να τους περιποιηθεί, η αυτοεκτίμησή τους καταρρακώνεται, με συνέπεια την εγκατάλειψη του εαυτού.

Κάτι αντίστοιχο μπορεί να συμβαίνει και σε γυναίκες, δεν υπάρχουν απόλυτα συμπεράσματα, και σε καμία περίπτωση κατάκριση του ατόμου, απλά φαίνεται η τάση αυτή να είναι πιο κυρίαρχη στους άνδρες (τουλάχιστον στη χώρα μας) και η διαφορετική ανατροφή μπορεί να είναι μια πιθανή εξήγηση.

Ποιες είναι οι μορφές παραμέλησης του εαυτού; Μπορεί τα παρακάτω να ακούγονται εντελώς αυτονόητα, όμως δεν είναι λίγοι οι άνθρωποι σήμερα, που στον ιδιωτικό τους χώρο παραμελούν τον εαυτό τους ακόμη και στα πιο στοιχειώδη.

Σωματική παραμέληση, όπως ατομική υγιεινή και καθαριότητα, στο σώμα, μαλλιά, δόντια, ιδρώτας, πόδια, αυτιά κλπ. Τα ρούχα, είναι καθαρά, σε καλή κατάσταση; Μπορεί αρκετοί άνθρωποι να έχουν αρκετά ρούχα στο σπίτι, όμως φορούν τα ίδια και τα ίδια, και ας είναι σκισμένα ή βρώμικα.

Μπορεί να φροντίζουν τα εξωτερικά ρούχα, αλλά τα εσώρουχα ή οι πιτζάμες να είναι σε κακή κατάσταση, ειδικά αν ζουν μόνοι. Τα ρούχα δεν χρειάζεται να είναι ακριβά ή περίπλοκα για να μας δώσουν μια καλή εμφάνιση. Απλά χρειάζεται λίγη προσοχή και να πιστεύουμε ότι ‘εγώ αξίζω λίγο λεπτά την ημέρα παραπάνω για να προσέξω λίγο το ντύσιμό μου’.

Η υπερβολική κοκεταρία δεν σημαίνει αυτοεκτίμηση. Δεν είναι ασυνήθιστο, γυναίκες με υπερβολική εμμονή στην κοκεταρία σε μια νέα ηλικία, να παραιτούνται εντελώς (με τρύπιες φόρμες και φαρδιές μπλούζες-σακιά) σε μια άλλη ηλικία.

Καθαριότητα σπιτιού, κήπου, γραφείου, αυτοκινήτου κλπ.: Οι πρόσφατες σειρές στην τηλεόραση, όπου καθαρίστριες αναλαμβάνουν να φτιάξουν σπίτια σε απίστευτο χάλι, αντικατοπτρίζουν μια πραγματική κοινωνική κατάσταση κι όχι μόνο στην προσφιλή χώρα που παρουσιάζουν! Παρόμοια πράγματα συμβαίνουν και σε δικά μας σπίτια! Όταν ένα σπίτι φτάνει να ξεφεύγει τόσο από τον έλεγχο, ίσως υπάρχει κατάθλιψη στον ένοικο, ίσως υπάρχουν βαθύτερα θέματα αυταξίας, αυτοοργάνωσης και αυτοδιαχείρισης που θα πρέπει να επιλύσει.

Ο καθαρίστριες στην εν λόγω εκπομπή λειτουργούν πυροσβεστικά, αν όμως δεν υπάρξει ουσιαστική αλλαγή στον ψυχισμό και τρόπο σκέψης του ενοίκου, η ίδια κατάσταση θα ξαναπροκύψει μετά από λίγο. Δεν είναι τυχαίο που η πλειοψηφία των ενοίκων ζουν μόνοι.

Το σπίτι μας καθρεφτίζει την κατάσταση του νου μας. Ένα σπίτι χαοτικό, με τα πάντα ανακατωμένα, δείχνει ένα άνθρωπο αποδιοργανωμένο. Η ανακατωσούρα στο σπίτι με τη σειρά της κάνει τον ένοικο να νιώθει ακόμη πιο χαμένος, ανάστατος κι ανεπαρκής κι έτσι ένας φαύλος κύκλος καταθλιπτικής παραίτησης επιδεινώνεται, με το σκεπτικό: ‘Από πού να αρχίσω τώρα; Έχουν μαζευτεί τόσα πολλά… Άστο καλύτερα…’.

Διατροφή. Το φαγητό μπορεί να είναι πλημμελώς προετοιμασμένο, του ‘ποδαριού’, ανθυγιεινό, να μη μαγειρεύουν, αλλά να παίρνουν έτοιμα κλπ. Μέρος της παραμέλησης είναι να ξεχνά το άτομο να αγοράσει φαγητό σε σημείο να πεινά.

Υγεία. Παραμελείται η ιατρική παρακολούθηση, είτε προληπτικά, είτε για να αντιμετωπισθούν υπάρχουσες παθήσεις. Δεν επισκέπτεται τον γιατρό, δεν ακολουθεί τις οδηγίες συστηματικά κλπ. Δεν ακολουθεί ένα φυσικό τρόπο ζωής, όπως άθληση και παραμελεί ακόμη και βασικές προληπτικές πρακτικές, όπως αντηλιακή κρέμα για τον ήλιο.

Εκθέτει τον εαυτό του σε κινδύνους, π.χ. παραμελεί να πλύνει τα χέρια, δεν ντύνεται καλά και κρυολογεί κλπ. Παιδιά που μεγάλωσαν χωρίς να έχουν τη συνεχή φροντίδα ενός συμπονετικού ενήλικα, όταν ήταν άρρωστα, είναι πολύ δύσκολο (όταν μεγαλώσουν) να μπορέσουν να νιώσουν συμπόνια για τον εαυτό τους, να τον φροντίσουν και να τον παρηγορήσουν σε μια αρρώστια ή αδιαθεσία.

Συναισθηματική παραμέληση: Παιδιά που μεγάλωσαν σε ένα περιβάλλον, όπου αγνοούνταν, πρέπει να μάθουν από την αρχή να φροντίζουν τον εαυτό τους, να του δώσουν κουράγιο και τρυφερότητα. Η έλλειψη προσοχής από τους άλλους γίνεται έλλειψη προσοχής προς τον εαυτό τους.

Δεν έχουν μάθει καν να αναγνωρίζουν ποιες είναι οι ανάγκες και τα συναισθήματά τους, πολύ περισσότερο δε, να μιλούν για αυτά. Πολλοί άνθρωποι σήμερα είναι γαλουχημένοι να πιστεύουν στην έλλειψη αγάπης. Προσπαθούν να απομυζήσουν αγάπη και προσοχή από τους άλλους, όταν δεν έχουν μάθει να τη δίνουν οι ίδιοι στον εαυτό τους.

Έτσι, υπάρχουν πολλοί άνθρωποι που όλοι περιμένουν να πάρουν, νιώθοντας όλοι το ίδιο φτωχοί. Το πρόβλημα είναι ότι δεν έλκονται ο ένας προς τον άλλον. Οι μάχες αναγκών ξεκινούν κι αντί οι ανθρώπινες σχέσεις να είναι συνεύρεση αυθόρμητου μοιράσματος, γίνονται πεδίο υπολογισμών και ανταγωνισμού (ποιανού οι συναισθηματικές ανάγκες θα καλυφθούν πρώτες).

Αν έχουν ανατραφεί να πιστεύουν ότι δεν πρέπει να έχουν συναισθηματικές ανάγκες (όπως π.χ. πολλοί άνδρες), τότε αποσύρονται παντελώς και δεν ζητούν, αλλά προσπαθούν να τις καλύψουν με εθισμούς. Αν έχουν ανατραφεί να πιστεύουν ότι οι μόνο οι άλλοι μπορούν και οφείλουν να τους καλύψουν τις συναισθηματικές τους ανάγκες (όπως π.χ. πολλές γυναίκες), τότε απαιτούν διαρκώς από τους άλλους την αγάπη που δεν δίνουν στον ίδιο τους τον εαυτό. Αυτό για τους άλλους είναι εξουθενωτικό, οπότε τις αποφεύγουν. Όταν τελικά εγκαταλείπουν την αγωνιώδη προσπάθεια, κλείνονται στον εαυτό τους και παραιτούνται πικραμένοι-ες από οποιαδήποτε προσπάθεια σύνδεσης με τους άλλους.

Γίνονται ερημίτες, παραμελώντας τις συναισθηματικές τους ανάγκες για αυθεντική ανθρώπινη επικοινωνία.

Επαγγελματική παραμέληση είναι όταν σταματούν την προσπάθεια να βρουν δουλειά ή να βελτιώσουν τη θέση εργασίας τους, να βρουν κάποιο πόστο που να τους ικανοποιεί περισσότερο ή να απαιτήσουν από τη δουλειά τους τα χρήματα που δικαιούνται.

Παραιτούνται, κρυμμένοι πίσω από τις πεποιθήσεις ‘Δε βρίσκει κανείς δουλειά σήμερα’, ‘Δεν μπορώ να το κάνω’ ή εγκλωβίζονται σε κύκλους αναβλητικότητας (‘procrastrination’) ακόμη και για τα πιο απλά πράγματα. Κατακρίνουν κάθε πιθανή επαγγελματική ευκαιρία (‘μπα, δεν είναι καλό, δεν αξίζει’).

Αυτό είχε γίνει ιδιαίτερα έντονο στη χώρα μας, όπου πολλοί απαξιούσαν να κάνουν δουλειές χειρωνακτικές ή εκτός του τόπου διαμονής (συχνά με παρεμβάσεις των γονιών), με αποτέλεσμα να χάνουν σιγά σιγά τα ανακλαστικά εκείνα, που οδηγούν τον άνθρωπο να παίρνει ρίσκα, να μαθαίνει από αυτά και να δημιουργεί νέες ευκαιρίες.

Όταν απαξιώνουμε κάθε ευκαιρία, μετά οι ευκαιρίες σταματούν να έρχονται! Έτσι, παραμελούν εν τέλει και τους εαυτούς τους, με μόνο τελικό σύντροφο την απογοήτευση.

Ως δευτερογενές σύμπτωμα της παραμέλησης, έρχονται οι αρνητικές συνήθειες, οι εθισμοί, η αποφυγή να ζητήσουμε βοήθεια, η απόσυρση. Τα όνειρα και οι επιθυμίες θάβονται κάτω από τις κοινωνικές επιταγές και την κριτική των άλλων, ως ‘ουτοπικά’.

Το άτομο παραμελεί να προσπαθήσει έστω να διερευνήσει την πιθανότητα να ικανοποιήσει κάποιο ενδιαφέρον, χόμπι, ή δημιουργική δραστηριότητα που τον ευχαριστεί, γιατί ουσιαστικά θεωρεί τον εαυτό του ανάξιο να εισπράξει αυτού του είδους την ‘πνευματική’ φροντίδα.

Έτσι, ενώ του άρεσε, π.χ. να ζωγραφίζει, το αφήνει στην άκρη, σκεπτόμενος: ‘Ποιο το νόημα; Δεν έχει αξία, ούτως ή άλλως σαχλαμάρα είναι’. Εγκαταλείπει ακόμη και τις τελευταίες πιθανές πηγές αυτό-εκπλήρωσης και ικανοποίησης της ψυχής.

Όμως, η αλήθεια είναι ότι κανείς δεν θα έρθει να μας φροντίσει στην ενήλικη ζωή, αν δεν φροντίσουμε πρώτα εμείς τον εαυτό μας. Ή τουλάχιστον, αν δεν πιστέψουμε ότι αξίζουμε τη συνεχή προσοχή και φροντίδα κι αν δεν κάνουμε τα πρώτα, έστω μικρά βήματα, για να γίνει αυτό πράξη.
Αν το άτομο πάσχει από κατάθλιψη, είναι σημαντική η επίσκεψη σε κάποιον γιατρό ή επαγγελματία ψυχικής υγείας, γιατί μπορεί να χρειάζεται συγκεκριμένη θεραπεία. Η επίσκεψη σε έναν καλό γιατρό είναι μέρος της αυτοφροντίδας και δεν θα πρέπει να την παραμελούμε.

Παρακάτω δίνονται κάποιες ιδέες για το πώς να βοηθηθεί το άτομο να σταματήσει το φαύλο κύκλο της παραμέλησης και αυτό-απαξίωσης, αλλά δεν μπορούν να αντικαταστήσουν την ιατρική συμβουλή, όπου και αν αυτή χρειάζεται:
Προσωπική δουλειά για τη θεραπεία τραυμάτων της παιδικής ηλικίας και την ενίσχυση της αυτοεκτίμησης. Παρότι ένας θεραπευτής μπορεί να βοηθήσει, είναι χρήσιμο να κινητοποιηθεί το άτομο να διαβάσει και να εργαστεί πάνω στον εαυτό του από μόνος του.

Τα βιβλία της Louise Hay έχουν βοηθήσει εκατομμύρια ανθρώπους σε ολόκληρο τον κόσμο εδώ και δεκαετίες, για το χτίσιμο της αυτοεκτίμησης. Είναι πολύ πρακτικά και θα ήταν χρήσιμο για όλους να τα ακολουθήσουν. Δεν μπορούμε να δώσουμε καλά πράγματα στον εαυτό μας, όταν πιστεύουμε ότι δεν τα αξίζουμε.

Είναι πολύ σημαντικό να πιστέψουμε πραγματικά μέσα μας ότι: ‘Εγώ αξίζω. Αξίζω που υπάρχω, αξίζω τη φροντίδα, αξίζω καλά πράγματα’. Η αυτοαγάπη μέσα από συνεχείς θετικές δηλώσεις είναι βασικό κομμάτι της δουλειάς αυτής.

Η αυτοφροντίδα είναι δουλειά. Θέλει χρόνο, αφοσίωση, ενέργεια. Είναι όμως η πρώτη μας ευθύνη. Η πρώτη ευθύνη που έχουμε ως ανθρώπινα όντα σε αυτόν τον πλανήτη είναι να φροντίσουμε τον εαυτό μας, χωρίς να καταπατούμε τα όρια των άλλων.

Υπάρχει τρόπος. Μάλιστα, είναι ακριβώς όταν ΔΕΝ φροντίζουμε τον εαυτό μας, που οι ανεκπλήρωτες ψυχικές μας ανάγκες μπορεί να μας παραπλανήσουν να καταπατήσουμε τα όρια των άλλων. Αυτή η δουλειά της αυτοφροντίδας δυστυχώς δεν διδάσκεται σε κανένα σχολείο, δυστυχώς ούτε σε πολλές οικογένειες.

Χρειάζεται να νιώσουμε ότι είμαστε πραγματικά άξιοι, παρά τις αδυναμίες (ή ‘αποτυχίες’) μας. Ότι δεν είμαστε ένα ‘λάθος’ ή ένα ‘ατύχημα’ ή ένα ‘βάρος’ στον κόσμο αυτό που γεννηθήκαμε, αλλά ότι μας αξίζει η συνεχής προσοχή και φροντίδα.

Ότι μας αξίζει η ανιδιοτελής αγάπη, χωρίς ανταποδοτικούς υπολογισμούς από τους άλλους κι ότι μπορούμε να αρχίσουμε να δίνουμε αυτήν την αγάπη στον εαυτό μας σήμερα.

Όσο περισσότερο φροντίζουμε κι αγαπούμε τον εαυτό μας, τόσο περισσότερο οι άλλοι έλκονται προς εμάς και θέλουν να μας δώσουν. Επίσης, όσο περισσότερο δίνουμε φροντίδα στους άλλους, τόσο περισσότερο αναιρούμε τη συλλογική πεποίθηση ότι ‘δεν υπάρχουν αρκετά’ και η αυτοεκτίμησή μας αυξάνεται.

Η αυτοφροντίδα ίσως αρχικά μας φανεί επώδυνη, καθώς ανασύρει από το παρελθόν παλιές μνήμες εγκατάλειψης. Όμως πρέπει να συνεχίσουμε, έστω και αν είναι με μικρά βήματα κάθε φορά. Μια πολύ χρήσιμη άσκηση είναι να γράφουμε κάθε μέρα μια ανάγκη μας, την πιο βασική και μια επιθυμία μας.

Γράφουμε την ουσία, την ποιότητα της ανάγκης και της επιθυμίας, όχι την μορφή με την οποία περιμένουμε να ικανοποιηθεί. Συχνά κάτω από μια επιφανειακή ανάγκη, κρύβεται μια άλλη ουσιαστικότερη και βαθύτερη. Έστω και τα μικρά βήματα που θα κάνουμε για ικανοποιηθεί αυτή η ανάγκη, (πάντα χωρίς να καταπατούμε τα όρια των άλλων) όσο μικρά και αν είναι, θα μας βοηθήσουν πολύ και την επόμενη μέρα θα μπορούμε να κάνουμε περισσότερα.

Προσέχουμε τις επιλογές στις φιλίες μας. Δεν περιμένουμε να αντλήσουμε αγάπη και φροντίδα από συγκεκριμένα άτομα, γιατί αυτό θα το νιώσουν αμέσως ως βάρος και αυτόματα θα απομακρυνθούν από εμάς. Επιλέγουμε θετικές δηλώσεις και πεποιθήσεις ότι υπάρχει αρκετή αγάπη στο σύμπαν και για εμάς και για όλους κι ότι θα βρεθεί ο τρόπος να βρούμε αυτό που έχουμε ανάγκη.

Πάνω από όλα, έχουμε αρκετή αγάπη μέσα μας που μπορούμε να δώσουμε στον εαυτό μας. Δεν κατακρίνουμε τον εαυτό μας που νιώθουμε ανάγκες ή που αφεθήκαμε στο παρελθόν. Όταν λαμβάνουμε έστω και μικρά δείγματα αγάπης λέμε ‘ευχαριστώ’, ακόμη και στον εαυτό μας.

Μαθαίνουμε να λέμε ‘όχι’ στους ανθρώπους που μας ‘ξεζουμίζουν’, ανθρώπους που σκέπτονται εγωιστικά και μόνο το δικό τους συμφέρον. Αποφεύγουμε ανθρώπους που μιλούν ακατάπαυστα μόνο για τον εαυτό τους και ασχολούνται μόνο με τις δικές τους απύθμενες ανάγκες (και βέβαια προσπαθούμε να μην τους μιμηθούμε!) Είμαστε ανοιχτοί να ξεκινήσουμε φιλίες με νέους ανθρώπους, με προσοχή να μην ελκόμαστε πάλι σε παλιά δυσλειτουργικά πρότυπα που θυμίζουν τους γονείς μας.

Κρατούμε ημερολόγιο με τις σκέψεις, τα συναισθήματα και τις ανάγκες μας. Βλέπουμε ότι γράφοντας και μόνο, ανοίγουμε την πόρτα γνωριμίας με τον εαυτό μας, που είναι ένας ολόκληρος κόσμος. Το γράψιμο είναι από μόνο του μια πράξη αυτοφροντίδας και αυτοθεραπείας κι ο εαυτός μας είναι κάποιος που αξίζει να τον γνωρίσουμε.

Η αυτοφροντίδα θα επεκταθεί σε κάθε πλευρά της ζωής μας και μάλιστα με τρόπο που δεν θα μπορούσε κανείς άλλος να μας προσφέρει. Σπάζοντας τον κύκλο της ανεκπλήρωτης ανάγκης-έλλειψης-παραμέλησης, διδάσκουμε στους γύρω μας, και πάνω από όλα στα ίδια μας τα παιδιά, την αφθονία, την υπευθυνότητα και την αυταξία.

Πόσοι είναι οι φυσιολογικοί παλμοί της καρδιάς;

Ο φυσιολογικός καρδιακός παλμός ενός ενηλίκου όταν κάθεται ήρεμος στην καρέκλα του κυμαίνεται από 60 έως 100 παλμούς το λεπτό. Πολλοί επιστήμονες όμως πιστεύουν πως ήρθε η ώρα να επανεξεταστεί το ανώτερο όριο.

Ερευνητές διαπίστωσαν πως όταν ο καρδιακός παλμός σε κατάσταση ηρεμίας βρίσκεται κοντά σε αυτό το όριο αυξάνεται ο κίνδυνος εγκεφαλικού, καρδιοπάθειας, διαβήτη και παχυσαρκίας. Γι’ αυτό υποστηρίζουν πως το ανώτερο φυσιολογικό όριο πρέπει να ελαττωθεί στο 90 ή ακόμα και στο 80.

Σε μία μελέτη που δημοσιεύθηκε στο επιστημονικό περιοδικό «Journal of Epidemiology & Community Health», οι ερευνητές παρακολούθησαν επί δύο δεκαετίες 50.000 υγιείς άνδρες και γυναίκες.

Διαπίστωσαν πως για κάθε αύξηση των παλμών κατά 10 το λεπτό, ο κίνδυνος θανάτου από έμφραγμα αυξανόταν κατά 18% στις γυναίκες και κατά 10% στους άνδρες.



Σε μία άλλη μελέτη που δημοσιεύθηκε στην «Αμερικανική Επιθεώρηση Υπέρτασης» διαπιστώθηκε πως οι ενήλικοι που είχαν παλμό πάνω από 80 κτύπους το λεπτό όταν δήλωσαν συμμετοχή σε αυτήν, διέτρεχαν σημαντικά αυξημένο κίνδυνο να έχουν γίνει παχύσαρκοι και να πάσχουν από διαβήτη δύο δεκαετίες αργότερα.

Για να μειώσετε τους παλμούς σας να γυμνάζεστε συστηματικά, προτιμώντας τη διακοπτόμενη προπόνηση (να γυμνάζεστε έντονα για 30-60 δευτερόλεπτα, μετά να γυμνάζεστε χαλαρά για άλλο τόσο και να επαναλαμβάνετε τον κύκλο αυτόν συνολικά 10 φορές).

O φόβος φοβάται την αγάπη

Αποφασίστε, ή μάλλον επιλέξτε που θέλετε να είστε. Από την μία υπάρχει ο φόβος, η συρρίκνωση, το κουτί, το εγώ, εκεί που δεν αισθάνεστε βολικά και χάνετε την ζωή μέσα από την μιζέρια και την απογοήτευση και από την άλλη αυτή η αγάπη που είναι άπειρη χωρίς να κρίνει, λαμπερή, χωρίς όρια, εκεί που αισθάνεστε χαρούμενοι, αισθάνεστε ένωση με τον κόσμο και τους ανθρώπους και ..μιά ροή που μπορείτε να είστε δημιουργοί του μαγικού κόσμου της υλοποίησης.

Κάποτε κάποιος μου είπε. Καλά η αγάπη, αλλά η αλήθεια βρίσκεται πέρα από αυτήν. Εκεί που δεν υπάρχει αγάπη ή φόβος. Εκεί που υπάρχει σιωπή και ηρεμία. Σωστό αυτό. Αλλά φτάστε πρώτα την αγάπη και περάστε μέσα από αυτήν σε κάθε κύτταρο της ύπαρξής σας προς εσάς, τους άλλους ανθρώπους, την φύση, την ίδια σας την ύπαρξη και μετά υπερβείτε την. Ας ζήσουμε την αγάπη πρώτα λοιπόν. Ας αγαπηθούμε και ας αγαπήσουμε, ας δεχτούμε την αγάπη χωρίς φόβο.

Εσείς επιλέγετε εάν ανοίγεστε στην αγάπη ή στον φόβο, εσείς επιλέγετε πως ο λόγος σας μέσω της σκέψης σας ορίζει την ζωή σας. Και όταν είσαι στην αγάπη και στον μη φόβο τότε είσαι δημιουργός της αφθονίας σου. Χαίρεσαι που υπάρχεις και υπάρχουν και οι άλλοι γύρω σου, ενώνεσαι μαζί τους και με τον κόσμο όλο και τα θαύματα αρχίζουν να γίνονται στην ζωή σου. Απλοχεριά αγάπης σημαίνει και απλοχεριά στην ζωή σου. Αφθονία.

Είστε δημιουργοί της πραγματικότητάς σας. Το ρήμα φοβάμαι είναι από μόνο του μια λέξη με δόνηση συρρίκνωσης. Ο φόβος λοιπόν φοβάται. Τι φοβάται ο φόβος; Την αγάπη. Η αγάπη αγαπά. Δεν μπορεί να φοβάται. Αγαπά ακόμα και τον φόβο. Είναι σαν το φως και το σκοτάδι. Το σκοτάδι όταν πέφτει στο φως διαλύεται, το φως όταν φωτίζει σκιές τις εξαφανίζει. Κι όμως συνυπάρχουν. Εσύ διαλέγεις που θα πας. Στο φως ή στο σκοτάδι. Ισορροπία είναι η απάντηση. Και ισορροπία σημαίνει να γνωρίζεις ότι δεν ξέρεις τίποτα. Οτι υπάρχεις ανάμεσα σε φως και σκοτάδι και επιλέγεις να είσαι στο φως.

Επιλέγεις να ζεις στην αγάπη.
Γιατί επιλέγεις να αγαπάς και να μην φοβάσαι. Θυμήσου αυτό. Ο φόβος πάντα φοβάται. Είναι αυτό το ρήμα του. Η ενέργειά του. Ο φόβος φοβάται την αγάπη. Όταν βρίσκεσαι στην αγάπη ο φόβος εξαφανίζεται. Για να δώσει την θέση του στην Πίστη. Και τότε αρχίζει η μεταμόρφωση. Η αφθονία και τα θαύματα.

Αγάπα. Αγαπάν. Αγεί εις το Πάν. Οδηγήσου στα πάντα. Απείρως, Αιώνιος, Ολοκληρωμένος και Πλήρης όπως ήσουν όταν γεννήθηκες. Την στιγμή που γεννήθηκες δεν ήσουν στο κουτάκι…

Έχεις το κουράγιο να αλλάξεις;

Για να ζήσεις, πρέπει να μην φοβάσαι να πεθάνεις.

Συχνά μας φοβίζει αυτό που επιθυμούμε.

Κάποιες φορές είναι εξαιρετικά δύσκολο να το κάνουμε πραγματικότητα.

Όμως πρέπει να κοιτάμε πάντα μπροστά....και γατί αυτό;

Γιατί έχει πάντα κι' άλλα πράγματα.. χαμόγελα, φίλοι, έρωτες που μας περιμένουν να γνωριστούμε.

Η Ζωή είναι το τώρα που πηγάζει από το παρελθόν και επηρεάζει το μέλλον.

Όλοι μας μοιάζουμε με έναν ταξιδιώτη που περιμένει το τρένο.

Το τρένο που θα επιλέξει να μπει, μπορεί να επηρεάσει όλη του τη ζωή.

Αν το τρένο του είναι σε λάθος διαδρομή, τότε σε κάθε σταθμό που θα φτάνει, θα είναι ένας λάθος σταθμός...

Το ίδιο ισχύει και για τη ζωή και για τις επιλογές μας..

Ωστόσο ποτέ δεν είναι αργά για να αλλάξεις αυτή τη διαδρομή.

Πάντα αξίζει να την αλλάζεις, όταν νιώθεις πως αυτό θα σε οδηγήσει σε κάτι νέο, κάπου που θα νιώθεις δημιουργικός και σημαντικός!

Μερικές φορές το μόνο που χρειάζεται είναι κάποιος να σου απλώσει το χέρι..
Από εκεί και πέρα είναι επιλογής σου αν θα το πιάσεις ή θα το αφήσεις....

Πάντα αξίζει να τολμάς και να διεκδικείς αυτό που θέλεις!

Πάντα αξίζει να αλλάξεις τη ΖΩΗ ΣΟΥ και να την κάνεις όπως την ονειρεύεσαι!
                                                   
Έτσι δεν θα παραμείνει ένα απλό όνειρο.....

Αν μπορέσεις ν’ αφήσεις την αγάπη να συμβεί


 Οι σχέσεις είναι ένα από τα μυστήρια της ζωής. Κι επειδή υπάρχουν ανάμεσα σε δύο
άτομα, εξαρτώνται και από τους δύο.

Κάθε φορά που δύο άνθρωποι συναντιόνται, δημιουργείται ένας καινούριος κόσμος.
Η συνάντησή τους και μόνο, φέρνει ένα καινούριο φαινόμενο στη ζωή, που δεν υπήρξε
πριν. Και μέσα από αυτό το καινούριο φαινόμενο, τα δύο άτομα αλλάζουν και
μεταμορφώνονται.

Είσαι διαφορετικός όταν δεν σχετίζεσαι και όταν σχετίζεσαι, ξαφνικά γίνεσαι κάτι
άλλο. Κάτι καινούριο συνέβη. Όταν μία γυναίκα γίνεται η αγαπημένη κάποιου, παύει να
είναι η ίδια γυναίκα. Όταν ένας άντρας γίνεται πατέρας, παύει να είναι ο ίδιος άντρας.

Όταν ένα παιδί γεννιέται, μας ξεφεύγει εντελώς ότι την ίδια στιγμή γεννιέται και η
μητέρα. Η γυναίκα υπήρχε, αλλά όχι και η μητέρα. Η μητέρα είναι κάτι απόλυτα καινούριο.
Δημιουργείς τη σχέση και ύστερα η σχέση δημιουργεί εσένα.

Όταν δύο άνθρωποι συναντιόνται, σημαίνει ότι συναντιόνται δύο κόσμοι. Το πράγμα
δεν είναι απλό, είναι περίπλοκο. Κάθε άνθρωπος έχει το δικό του κόσμο, ένα σύνθετο
μυστήριο, με ένα μεγάλο παρελθόν και ένα αιώνιο μέλλον.

Στην αρχή, συναντιόνται στην περιφέρεια. Αν η σχέση γίνει στενή, αν βαθύνει
περισσότερο, τότε σιγά σιγά, τα δύο κέντρα θ’ αρχίσουν να συναντιόνται. Η συνάντηση των κέντρων λέγεται αγάπη.

Η συνάντηση των περιφερειών είναι η γνωριμία. Το να αγγίζεις τον άλλο εξωτερικά,
στα σύνορά του, αυτό είναι σχέση. Πολλές φορές, ονομάζετε την γνωριμία σας αγάπη, αλλά αυταπατάστε. Η γνωριμία δεν είναι αγάπη. Η αγάπη είναι πολύ σπάνια.

Για να συναντήσεις έναν άνθρωπο στο κέντρο του, πρέπει να περάσεις ο ίδιος από μία επανάσταση, επειδή, αν θέλεις να συναντήσεις έναν άνθρωπο στο κέντρο του, θα πρέπει ν’ αφήσεις εκείνον τον άνθρωπο να φράσει στο δικό σου κέντρο. Θα πρέπει να γίνεις ευάλωτος, απόλυτα ευάλωτος, ανοιχτός.

Είναι επικίνδυνο. Είναι επικίνδυνο και ριψοκίνδυνο το ν’ αφήσεις κάποιον να φτάσει
στο κέντρο σου, επειδή ποτέ δεν ξέρεις τι θα κάνει μαζί σου όταν μάθει όλα σου τα μυστικά, όταν φανερωθεί αυτό που είχες κρυφό και βρεθείς απόλυτα εκτεθειμένος. Ποτέ δεν μπορείς να ξέρεις τι θα κάνει ο άλλος.

Ο φόβος υπάρχει. Γι’ αυτό δεν ανοιγόμαστε ποτέ. Μία απλή γνωριμία και νομίζουμε
πως είναι αγάπη. Οι περιφέρειες συναντιόνται και νομίζουμε πως συναντιόμαστε εμείς. Εσύ
είσαι κάτι άλλο από την περιφέρεια σου. Μάλιστα, η περιφέρεια είναι τα όρια όπου εσύ
τελειώνεις, είναι μόνο ένας φράκτης γύρω σου. Δεν πρόκειται για σένα. Η περιφέρεια είναι
το μέρος όπου τελειώνεις εσύ κι αρχίζει ο κόσμος.

Ακόμα και οι σύζυγοι, που μπορεί να έζησαν μαζί για πολλά χρόνια, μπορεί να είναι
απλώς γνωστοί. Μπορεί να μην έχουν γνωρίσει ο ένας τον άλλον. Και όσο περισσότερο ζεις
με κάποιον, τόσο ξεχνάς τελείως ότι τα κέντρα παρέμειναν άγνωστα.

Γι’ αυτό κατάλαβέ το: Μην περνάς τη γνωριμία για αγάπη. Μπορεί να κάνετε έρωτα
μαζί, μπορεί να έχετε σεξουαλικές σχέσεις, αλλά και το σεξ είναι περιφερειακό. Αν τα
κέντρα δεν συναντηθούν, το σεξ δεν είναι παρά η συνάντηση δύο σωμάτων. Και η
συνάντηση δύο σωμάτων δεν είναι η δική σας συνάντηση. Το σεξ είναι μία γνωριμία, μία
φυσική, σωματική σχέση, αλλά οπωσδήποτε μία γνωριμία.

Μπορείς ν’ αφήσεις κάποιον να μπει στο κέντρο σου, μόνο όταν δεν φοβάσαι, όταν
δεν είσαι τρομοκρατημένος.

Γι’ αυτό σας λέω, ότι υπάρχουν δύο τρόποι να ζήσει κανείς. Ο ένας είναι να
φοβάσαι, κι ο άλλος είναι ν’ αγαπάς. Όταν ζεις με το φόβο δεν θα μπορέσεις να πας ποτέ
βαθιά σε μία σχέση. Παραμένεις φοβισμένος και δεν μπορείς ν’ αφήσεις τον άλλον, δεν
μπορείς ν’ αφήσεις τον άλλο να σε διαπεράσει μέχρι τον πιο βαθύ σου πυρήνα. Αφήνεις τον
άλλο μέχρι ενός σημείου, ύστερα μπαίνει στη μέση ο τοίχος και όλα σταματούν.

Ο άνθρωπος που αγαπά είναι άνθρωπος της «θρησκείας». Ο άνθρωπος που
αγαπά είναι ο άνθρωπος που δεν φοβάται το μέλλον, ο άνθρωπος που δεν φοβάται τα
αποτελέσματα και τις επιπτώσεις, που ζει στο εδώ και τώρα.

Ο άνθρωπος που φοβάται υπολογίζει πάντα, κάνει σχέδια, κανονίζει, σιγουρεύει.
Ολόκληρη η ζωή του χάνεται μ’ αυτό τον τρόπο.

Αν μπορείς να βρίσκεσαι σ’ ετούτη τη στιγμή, στην παρούσα στιγμή, σ’ αυτό το
παρόν, σ’ αυτή την πληρότητα, τότε μόνο θα μπορέσεις ν’ αγαπήσεις. Η αγάπη είναι ένα
σπάνιο λουλούδι. Συμβαίνει μόνο μερικές φορές. Εκατομμύρια εκατομμυρίων ανθρώπων
ζουν με την αυταπάτη ότι αγαπιόνται, νομίζουν ότι αγαπούν, αλλά πρόκειται μόνο για την
ιδέα τους.

Η αγάπη είναι ένα σπάνιο λουλούδι. Είναι σπάνιο, επειδή μπορεί να συμβεί μόνο
όντα δεν υπάρχει φόβος. Ποτέ πριν. Αυτό σημαίνει ότι η αγάπη μπορεί να συμβεί μόνο σ’ ένα βαθειά πνευματικό άτομο. Το σεξ γίνεται με όλους. Οι γνωριμίες γίνονται με όλους. Όχι όμως και η αγάπη.

Όταν δεν φοβάσαι, όταν δεν έχεις τίποτα να κρύψεις, τότε μπορείς ν’ ανοιχτείς,
τότε μπορείς ν’ αποσύρεις όλα τα σύνορα. Και τότε μπορείς να προσκαλέσεις τον άλλο να
μπει μέσα σου, μέχρι το μεδούλι σου. Και μην ξεχνάς ότι, αν αφήσεις κάποιον να σε
διαπεράσει βαθειά, τότε και εκείνος θα σ’ αφήσει να τον διαπεράσεις, επειδή όταν αφήνεις
κάποιον να μπει μέσα σου, δημιουργείται εμπιστοσύνη.

Όταν δεν φοβάσαι, χάνει και ο άλλος το φόβο του.

Στη δική σου αγάπη, υπάρχει πάντα ο φόβος. Ο άντρας φοβάται τη γυναίκα, και η
γυναίκα φοβάται τον άντρα. Οι εραστές φοβούνται πάντα. Αυτή όμως δεν είναι αγάπη.

Είναι απλώς η συμφωνία δύο ανθρώπων που φοβούνται και που ο ένας εξαρτάται από τον άλλο, εκμεταλλευόμενοι ο ένας τον άλλον, ελέγχοντας κατακτώντας ο ένας τον άλλον, αλλά δεν πρόκειται για αγάπη. Αν μπορέσεις ν’ αφήσεις την αγάπη να συμβεί, δεν υπάρχει ανάγκη προσευχής, δεν υπάρχει ανάγκη διαλογισμού, δεν υπάρχει ανάγκη για εκκλησίες και ναούς.

Αν μπορέσεις ν’ αγαπήσεις, μπορείς να ξεχάσεις το Θεό τελείως, επειδή με την αγάπη σου
συμβαίνουν τα πάντα: διαλογισμός, προσευχή, θεός. Σου συμβαίνουν τα πάντα. Αυτό εννοείο Ιησούς όταν λέει: Η αγάπη είναι Θεός.

Αλλά η αγάπη είναι δύσκολη. Ο φόβος πρέπει να πέσει. Και το περίεργο είναι ότι αν
και φοβάσαι τόσο, δεν έχεις τίποτα να χάσεις.