Πέμπτη 12 Νοεμβρίου 2015

Η Ρώμη και ο κόσμος της, Πώς να γίνετε πλανητάρχης

Απ᾽ έξω δημοκρατία και από μέσα Αύγουστος

Το 30 π.Χ. ο Οκταβιανός ήταν 33 χρόνων και ο πιο ισχυρός άνδρας της οικουμένης. Ματωμένη από μισό αιώνα εμφύλιου σπαραγμού, η Ρώμη τον υποδέχτηκε ως σωτήρα και εγγυητή της ειρήνης· και εκείνος υποσχέθηκε στους Ρωμαίους μια Νέα Τάξη πραγμάτων. Το νεαρό παλληκαράκι που το 44 π.Χ. ορκίστηκε να εκδικηθεί τον θάνατο του θετού πατέρα του, του Ιουλίου Καίσαρα, δεν έδινε την εντύπωση ότι μια μέρα θα γινόταν πλανητάρχης. Ήταν φιλάσθενος, και το 42 π.Χ., όταν ο Μάρκος Αντώνιος κατατρόπωνε στους Φιλίππους τα στρατεύματα του Βρούτου και του Κάσσιου, ο Οκταβιανός ήταν κρυολογημένος, είχε έναν άσχημο βήχα και δεν ξεμύτισε από τη σκηνή του. Αν τη χρονιά εκείνη γινόταν δημοσκόπηση με το ερώτημα: «Ποιος πιστεύετε ότι θα είναι ο επόμενος ισχυρός άνδρας της Ρώμης, ο Μάρκος Αντώνιος ή ο Οκταβιανός;», ελάχιστοι θα πόνταραν στον δεύτερο. Ο Αντώνιος ήταν αρχαιότερος, διέθετε πολύ μεγαλύτερο κύρος, πολύ περισσότερες στρατιωτικές περγαμηνές, και ήταν γενικά πολύ πιο δημοφιλής. Ήταν όμως και παρορμητικός - ακριβώς αυτό που δεν ήταν ποτέ ο νεότερος συνεταίρος του στην εξουσία. Ο Οκταβιανός ήξερε να περιμένει, ήξερε να προβλέπει τις περιστάσεις, ασκούσε έλεγχο στις ανθρώπινες αδυναμίες του και είχε από πολύ νωρίς τη βαθιά βεβαιότητα ότι το πεπρωμένο τού είχε αναθέσει να λυτρώσει τη Ρώμη - είχε, δηλαδή, οξύ πολιτικό ένστικτο και αυτό που θα λέγαμε όραμα.
 
Έκανε ό,τι περνούσε από το χέρι του για να υλοποιήσει το όραμά του· και από το χέρι του περνούσαν σχεδόν τα πάντα. Είχε τον απόλυτο έλεγχο της Συγκλήτου και, στα πρώτα χρόνια τουλάχιστο, τη συναίνεση τόσο της ανώτερης τάξης όσο και των λαϊκότερων στρωμάτων. Και σαν γνήσιος πολιτικός που ήταν, ήξερε πολύ καλά ότι η ρητορική του δεν ήταν απαραίτητο να συμπίπτει με την πολιτική του πρακτική: διακήρυσσε σε όλους τους τόνους και σε όλες τις κατευθύνσεις ότι σκοπός του ήταν να αποκαταστήσει τους θεσμούς της Δημοκρατίας, που είχαν τραυματιστεί βαριά από τους παρατεταμένους εμφύλιους πολέμους· αλλά ταυτόχρονα έκανε ό,τι χρειαζόταν για να διαχειρίζεται την εξουσία ως απόλυτος μονάρχης. Διατήρησε όλα τα πολιτικά όργανα και σώματα της Δημοκρατίας, αλλά όλοι οι πολιτειακοί παράγοντες ήταν εξαρτημένοι από την προσωπική του βούληση· δεν κουραζόταν να επαναλαμβάνει ότι ήταν απλώς ο «πρώτος μεταξύ ίσων» αλλά δεν έστερξε ποτέ να είναι και ίσος μεταξύ των πρώτων: ήταν το αδιαμφισβήτητο πολιτικό και στρατιωτικό αφεντικό - και κάποια στιγμή, στα κατοπινότερα χρόνια της εξουσίας του, έγινε και θρησκευτικό αφεντικό.
 
Το 27 π.Χ. πήρε τον τιμητικό τίτλο «Αύγουστος» (augustus σημαίνει «σεβαστός» στα λατινικά), ενώ τον είπαν και «πατέρα της πατρίδας» την ώρα που οι διαφημιστές του γέμιζαν την αυτοκρατορία με μνημεία, βωμούς και επιγραφές για να υπενθυμίζουν την ανδρεία, την επιείκεια, την ευσέβεια και τη δικαιοσύνη του. Για ένα μεγάλο διάστημα ο Αύγουστος έκανε συλλογή από τιμητικούς τίτλους, τιμητικές διακρίσεις και μετάλλια· πού και πού, όμως, έλεγε «όχι, ευχαριστώ», και αυτό ο κόσμος το εκτιμούσε ιδιαίτερα.
 
Έχοντας εξασφαλίσει την ειρήνη στο εσωτερικό της απέραντης αυτοκρατορίας του, ο Αύγουστος φρόντισε να οχυρώσει και τα εξωτερικά σύνορά της πολεμώντας, όπου το επέβαλλαν οι περιστάσεις, με εξωτερικούς εχθρούς. Αλλά η κυριότερη μέριμνά του ήταν να επαναφέρει τα προγονικά χρηστά ήθη - εκείνα που είχε εξυμνήσει ο γερο-Κάτωνας και που, σύμφωνα με τη ρωμαϊκή πατριδογνωσία, είχαν κάνει τη Ρώμη μεγάλη και τρανή. Έτσι, εγκαινίασε ένα πρόγραμμα ηθικής ανασύνταξης: από τη μια πλευρά ήθελε να προβάλει τα επιτεύγματα του παρελθόντος και να τιμήσει όλους εκείνους που μόχθησαν ανά τους αιώνες για το μεγαλείο της Ρώμης· και από την άλλη επιδίωκε να πατάξει την ανηθικότητα, την αδιαφορία για τα κοινά, τη χαλάρωση του θεσμού της οικογένειας και τον ευδαιμονισμό που χαρακτήριζαν τη συμπεριφορά των κοινωνικά ανώτερων τάξεων.
Τι τρόπους και μέσα διέθετε ο αυτοκράτορας για να επιτύχει τους στόχους του; Μια μέθοδος ήταν το «αποφασίζουμε και διατάζουμε». Δεν παντρεύεται, για παράδειγμα, ο κόσμος; Η λύση είναι η παντρειά με το ζόρι. Παντρεύονται, αλλά αποφεύγουν να κάνουν παιδιά; Ε, τότε να τιμωρούνται όσοι δεν θέλουν να τεκνοποιήσουν.
 
Ποια άλλα μέσα έχει στη διάθεσή του ο καλός Αύγουστος;
 
Και τι χρειάζονται οι ποιητές σ᾽ αυτό τον καιρό;

Νόμοι, εγκύκλιοι και προεδρικά διατάγματα προβλέπονται και στις σύγχρονες δημοκρατίες. Αλλά οι σύγχρονες δημοκρατίες κατά κανόνα σέβονται την ιδιωτική ζωή και τις προσωπικές επιλογές των πολιτών, και δεν αποφασίζουν ούτε διατάζουν· προσπαθούν να πείσουν. Για τον σκοπό αυτό ενεργοποιούν μηχανισμούς πληροφόρησης, χρησιμοποιούν τα μέσα μαζικής επικοινωνίας, κάνουν κοινωνιολογικές αναλύσεις· ενώ παράλληλα, επιστήμονες, διανοούμενοι, δημοσιογράφοι και όλοι αυτοί που διαμορφώνουν τη λεγόμενη κοινή γνώμη διατυπώνουν τις απόψεις τους για ζητήματα που απασχολούν την πολιτεία και το κοινωνικό σύνολο. Οι αρχαίες κοινωνίες δεν διαθέτουν τέτοιους μηχανισμούς πληροφόρησης και πειθούς. Όσο κι αν ακούγεται περίεργο σήμερα, τον ρόλο αυτό τον αναλάμβαναν κυρίως οι ποιητές.
 
Ο Αύγουστος δεν ήταν άσχετος με την ποίηση. Τουλάχιστον διάβαζε ποίηση, και σε ορισμένες περιπτώσεις αποπειράθηκε να γράψει κιόλας· αλλά αυτά που έγραψε δεν σώθηκαν - μάλλον για καλή μας τύχη. Πάντως αναγνώριζε τη δύναμη και τις δυνατότητες του ποιητικού λόγου, γι᾽ αυτό και περίμενε από τους σύγχρονούς του ποιητές μερικά απλά και αυτονόητα πράγματα: πρώτον, να διαφημίσουν τον ίδιο, τις πράξεις του και το καθεστώς του· δεύτερον, να γράψουν τον εθνικό ύμνο της Ρώμης· τρίτον, να κάνουν πλατιά γνωστό και να προπαγανδίσουν το πρόγραμμα ηθικής ανασύνταξης και τις αρετές της Νέας Τάξης πραγμάτων.
 
Στις περιπτώσεις αυτές οι ποιητές χωρίζονται χονδρικά σε τρεις κατηγορίες: είναι αυτοί που γράφουν απλούς πανηγυρικούς· αυτοί που ξέρουν να κρατούν λεπτές ισορροπίες ανάμεσα στον (λίγο πολύ αναγκαστικό) έπαινο του μονάρχη και στο δέος που προκαλούν τα ωραία και μεγάλα μυστήρια της συλλογικής και ιδιωτικής ζωής των ανθρώπων· και αυτοί που, χωρίς να προκαλούν ανοιχτά τον μονάρχη, γράφουν ποίηση που ελάχιστη σχέση έχει με την επίσημη καθεστωτική γραμμή. Στη Ρώμη του Αυγούστου υπήρχαν και τα τρία είδη ποιητών. Το πρώτο άφησε ελάχιστα ίχνη· τα άλλα δύο είναι πολύ πιο ενδιαφέροντα.
 
Με την ευγενή χορηγία του Μαικήνα

Από τις μεγάλες πεδιάδες της βόρειας Ιταλίας έφτασε μια μέρα στη Ρώμη (ας πούμε γύρω στο 52 π.Χ.) ένας ψηλός, μελαψός και εξαιρετικά ντροπαλός νεαρός, που ονομαζόταν Βιργίλιος. Στη Ρώμη βρέθηκε, κάπου δέκα χρόνια αργότερα, και ο πέντε χρόνια νεότερός του Οράτιος, από τη νότια Ιταλία. Συναντήθηκαν, και έγιναν φίλοι, στον φιλολογικό κύκλο του Μαικήνα.
 
Ο Μαικήνας ήταν προσωπικός φίλος του Αυγούστου. Αριστοκράτης από παλιό τζάκι και πάμπλουτος, αρνήθηκε σταθερά σε όλη τη ζωή του να αναμειχθεί επίσημα στην πολιτική. Υπήρξε όμως για πολύ καιρό ένας άτυπος «υπουργός πολιτισμού» του αυτοκράτορα και συνέβαλε σημαντικά στην προώθηση της πολιτιστικής και ηθικής πολιτικής του. Ο φιλόμουσος και φιλότεχνος αυτός ευπατρίδης έγινε ο μεγαλύτερος «σπόνσορας» της ποίησης στη διάρκεια του αυγούστειου καθεστώτος. Του άρεζαν οι ανέσεις, η πολυτέλεια και η καλή λογοτεχνική συντροφιά· ήταν όμως και οξυδερκής κυνηγός ποιητικών ταλέντων, διέθετε άριστη επικοινωνιακή πολιτική και έτσι κατάφερε να προσελκύσει τον Βιργίλιο και τον Οράτιο στον κύκλο του.
 
Συμποτικό «ιντερμέτζο»

Η ΣΚΗΝΗ είναι στην πολυτελή έπαυλη του Μαικήνα, στην πλαγιά ενός από τους εφτά λόφους της Ρώμης. 20 Ιανουαρίου του 27 π.Χ., δυο χρόνια μετά τον θάνατο του Αντωνίου και της Κλεοπάτρας και μια εβδομάδα αφότου ο Οκταβιανός δέχτηκε τον ανώτατο τιμητικό τίτλο «Αύγουστος». Ο «υπουργός πολιτισμού» (και προπαγάνδας) έχει καλέσει, κατά τη συνήθειά του, σε δείπνο λίγους στενούς φίλους.
 
ΤΑ ΠΡΟΣΩΠΑ: Μαικήνας, οικοδεσπότης. Βιργίλιος, ποιητής. Οράτιος, ποιητής. Μάρκος Αγρίππας, πολιτικός και στρατιωτικός, δεξί χέρι του Αυγούστου και ναύαρχος του στόλου του στο Άκτιο. Βάριος Ρούφος, ποιητής.

ΜΑΙΚΗΝΑΣ: Έδωσα εντολή στους σερβιτόρους να κρατήσουν για το τέλος το φαλερνικό κρασί που σας είχα προαναγγείλει. Είναι τουλάχιστο δεκάχρονο, και είμαι βέβαιος ότι τέτοιο νέκταρ δεν έχετε βάλει ακόμη στο στόμα σας.
ΑΓΡΙΠΠΑΣ: Πάντα απρόβλεπτος και με μια ευχάριστη έκπληξη, Μαικήνα!
ΜΑΙΚΗΝΑΣ: Ναι, αλλά θα συμφωνήσετε, ελπίζω, ότι τέτοιο κρασί θέλει και την ανάλογη συζήτηση. Και έχω πολύ σημαντικά θέματα απόψε στην ατζέντα μου.
ΡΟΥΦΟΣ: Να υποθέσω ότι πρέπει να αναλύσουμε τη σκοπιμότητα της μείωσης του αριθμού των συγκλητικών που έχει εξαγγείλει ο Αύγουστος;
ΜΑΙΚΗΝΑΣ: Κάθε άλλο, αγαπητέ Βάριε. Νομίζω ότι μιλήσαμε αρκετά για πολιτική. Εδώ έχουμε στη συντροφιά τρεις αστέρες της ποίησης, και θαρρώ ότι πρέπει να εκμεταλλευτούμε την παρουσία τους - αν δεν έχει αντίρρηση ο ναύαρχος.
ΑΓΡΙΠΠΑΣ: Ο ναύαρχος είναι όλος αφτιά…
ΜΑΙΚΗΝΑΣ: Λοιπόν, λέω να αποφύγω τις εισαγωγές και τους προλόγους. Ο Αύγουστος με ρωτάει κάθε μέρα πώς πάει η ποιητική σύνθεση του φίλου μας. Βιργίλιε, όπως θα κατάλαβες, είμαστε όλοι έτοιμοι να σε ανακρίνουμε· θέλουμε «έκθεση προόδου» εδώ και τώρα… Α, ωραία, έφτασε και το φαλερνικό μας αριστούργημα.
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ [με έκδηλη αμηχανία, και μετά από ένα δυο λεπτά σιωπής]: Αν επιτρέπεις, Μαικήνα, θα πρότεινα αναβολή του θέματος για-
ΜΑΙΚΗΝΑΣ: Μη συνεχίζεις… Ξέρω, προτιμάς να μη μιλάς γι᾽ αυτά τα πράγματα. Το πρόβλημα είναι ότι εκείνος επιμένει, και εγώ δεν μπορώ να του λέω συνέχεια «περίμενε». Άλλωστε, όλοι μας εδώ μέσα έχουμε αγωνία, λυπήσου μας.
ΟΡΑΤΙΟΣ: Συμφωνώ και επαυξάνω.
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ [με ευγενική διστακτικότητα, και πάλι μετά από ένα δυο λεπτά σιωπής]: Το βασικό πρόβλημα είναι ότι δεν κατέληξα ακόμη στο οριστικό πλάνο του ποιήματος.
ΜΑΙΚΗΝΑΣ: Ωραία, πες μας πού βρίσκεσαι, σε ποιο στάδιο;
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ: Αυτό που μπορώ με σιγουριά να πω είναι ότι παραιτήθηκα οριστικά από την ιδέα να γράψω ένα καθαρά ιστορικό ποίημα με πρωταγωνιστή τον Αύγουστο. Το είχα αρχίσει, δηλαδή, αλλά όταν αντιλήφθηκα πού πήγαινε το πράγμα…
ΡΟΥΦΟΣ: Αυτό είναι ενδιαφέρον, αν και νομίζω ότι δεν θα πολυαρέσει σ᾽ εκείνον.
ΜΑΙΚΗΝΑΣ: Μια στιγμή, δηλαδή, πού πήγαινε το πράγμα; Γίνε, σε παρακαλώ, σαφέστερος.
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ: Να το πω απλά: δεν ήθελα να γράψω ένα έμμετρο ιστορικό χρονογράφημα. Θα ήταν περισσότερο ιστορία παρά ποίηση.
ΟΡΑΤΙΟΣ: Κατανοητό. Αλλά πού προσανατολίζεσαι τώρα;
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ [αρχίζοντας να ξεπερνά την αρχική του αβεβαιότητα και δυσφορία]: Α, βλέπω ότι το πάτε για κανονική ανάκριση. Έστω. Θα πω ορισμένα πράγματα-
ΜΑΙΚΗΝΑΣ: Επιτέλους!
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ [μιλώντας αργά και τονίζοντας τις λέξεις]: Θα πω ορισμένα πράγματα, αλλά μην τα θεωρήσετε οριστικά.
Οι ΑΛΛΟΙ [όλοι μαζί, με μια δόση φιλικής ειρωνείας στη φωνή τους]: Λέγε, λέγε!
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ [που δείχνει να το διασκεδάζει ήσυχα]: Προσανατολίζομαι εδώ και καιρό σε έναν συνδυασμό ιστορίας και μύθου. Νομίζω ότι έχει μεγαλύτερη σημασία να σας πω ποιος είναι ο μύθος που έχω στο μυαλό μου.
ΟΡΑΤΙΟΣ [πολύ σιγά και σαν να μη θέλει να διακόψει]: Εδώ ο καθένας μαντεύει ό,τι θέλει.
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ: Μιλάω για τον μύθο του Τρωαδίτη Αινεία. Όπως ασφαλώς θυμάστε, πρόκειται για πρόσωπο που παίζει έναν κάποιο ρόλο στην Ιλιάδατου Ομήρου, στη ραψωδία Χ κυρίως. Εν πάση περιπτώσει, ο Αινείας μου, μετά την άλωση της Τροίας, επωμίζεται με εντολή των θεών την ευθύνη να οδηγήσει τους πρόσφυγες από την κατεστραμμένη Τροία στην Ιταλία, όπου οι απόγονοί του εν καιρώ θα ιδρύσουν τη Ρώμη. Περιπλανιέται με τους συντρόφους του για πολύν καιρό καθώς αναζητεί την Ιταλία και, όταν τελικά φτάνει, έχει να αντιμετωπίσει την εχθρότητα των ντόπιων ιταλικών φύλων. Ακολουθεί μια περίοδος πολεμικών συγκρούσεων ανάμεσα στους Τρώες και τους Ιταλούς, μέχρι τη στιγμή που ο Αινείας θα σκοτώσει σε μονομαχία τον πρώτο ήρωα των Ιταλών, και έτσι ανοίγει ο δρόμος για τη συμφιλίωση των ντόπιων και των προσφύγων, και για την ίδρυση της Ρώμης στη συνέχεια. Αυτό είναι το γενικό πλάνο.
ΑΓΡΙΠΠΑΣ: Να κάνει μια αφελή ερώτηση ο ναύαρχος; Και πού βρίσκεται ο Αύγουστος σε όλον αυτό τον μύθο;
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ: Καθόλου αφελής η ερώτηση, Αγρίππα. Εδώ ακριβώς βρίσκεται και ο όλος προβληματισμός μου. Για να το πω έτσι απλά, προέκρινα να μιλήσω για τα πρόσωπα και τα πράγματα της ρωμαϊκής ιστορίας, και φυσικά και για τον ίδιο τον Αύγουστο, διαμέσου του μύθου. Δηλαδή, κατά τη διάρκεια των περιπετειών και περιπλανήσεών του, ο Αινείας γίνεται αποδέκτης μιας σειράς προφητειών, χρησμών και πληροφοριών που αναφέρονται στο μέλλον του νέου έθνους που πρόκειται να ιδρύσει στην Ιταλία. Με τον τρόπο αυτό, η ιστορική πραγματικότητα γίνεται μέρος του μύθου που αφηγούμαι, και έτσι αποφεύγω αυτό που προηγουμένως ονόμασα «έμμετρο ιστορικό χρονογράφημα». Ας πούμε ότι ακολουθώ ένα είδος «μυθικής μεθόδου», αν μπορώ να το ονομάσω έτσι.
ΟΡΑΤΙΟΣ: Όπως το ακούω, μοιάζει πολύ ενδιαφέρον. Θα ήταν πολύ παρακινδυνευμένο αν υπέθετε κανείς ότι ο μύθος σου, όπως περιληπτικά μας τον εξέθεσες, συνδυάζει χονδρικά την πλοκή της Ιλιάδας και της Οδύσσειας;
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ: Ακριβώς, ακριβώς! Μόνο που τα είπες με την αντίστροφη σειρά, Οράτιέ μου. Πρώτα η Οδύσσεια, μετά η Ιλιάδα. Με άλλα λόγια, οι περιπλανήσεις του Αινεία και των συντρόφων του μέχρι να φθάσουν στην Ιταλία αντιστοιχούν πάνω κάτω με τις περιπέτειες του Οδυσσέα και των συντρόφων του μέχρι ο ήρωας να πετύχει τον νόστο του, ενώ οι μάχες στην Ιταλία, μέχρι τον φόνο του Τόρνου, του αρχηγού των Ιταλών, σε μονομαχία από τον Αινεία, αντιστοιχούν στην πολεμική Ιλιάδα. Να το πω κι αλλιώς: στο πρώτο περίπου μισό του έπους μου ο Αινείας είναι Οδυσσέας και στο δεύτερο κάτι σαν Αχιλλέας.
ΑΓΡΙΠΠΑΣ: Εμένα, κύριοι, μου φαίνεται μεγαλοφυές, πραγματικά μεγαλοφυές!
ΜΑΙΚΗΝΑΣ: Καλέ μου Βιργίλιε, σε ακούω και σε απολαμβάνω περισσότερο και από το φαλερνικό στο κύπελλό μου. Θα σε ρωτήσω όμως κάτι που ο ίδιος ο αυτοκράτορας θα δίσταζε ίσως να σου το ρωτήσει ευθέως. Μπορείς να μας δώσεις έστω και ένα πρόχειρο παράδειγμα της «εμφάνισης» του Αυγούστου στο πλαίσιο του αινειαδικού μύθου σου; Ό,τι έχεις πρόχειρο στο μυαλό σου.
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ: Προτρέχεις, όπως συνήθως, αλλά θα προσπαθήσω… Λοιπόν, σύμφωνα με το πλάνο, ο Αινείας κάποια στιγμή θα κατέβει, όπως και ο Οδυσσέας στη «Νέκυια», στον Άδη, συγκεκριμένα στα Ηλύσια Πεδία, όπου κατοικούν οι ψυχές των μακάρων και όπου θα συναντήσει τον πεθαμένο πατέρα του. Εκεί θα μάθει πολλά και σημαντικά για το μέλλον της γενιάς του στην Ιταλία· και εκεί ο πατέρας του θα του δείξει μια σειρά από ήρωες της ρωμαϊκής ιστορίας που μέλλουν να πάρουν σάρκα και οστά με το πλήρωμα του χρόνου. Πρόκειται για σημαντικές προσωπικότητες της ιστορίας μας. Θέλω να πω ότι ο Αινείας, καθώς μεταβάλλεται σε Ρωμαίο, βλέπει τα μελλούμενα της Ρώμης, και -εκεί θέλω να καταλήξω- ως αποκορύφωμα αυτής της παρέλασης ρωμαίων ηρώων στα Ηλύσια Πεδία εμφανίζεται ο Οκταβιανός Αύγουστος, ως το πρόσωπο εκείνο που θα πραγματώσει τα υψηλά πεπρωμένα του ρωμαϊκού έθνους και θα φέρει παντού την ειρήνη.
ΑΓΡΙΠΠΑΣ: Μεγαλοφυές, το ξαναλέω!
ΡΟΥΦΟΣ: Ως ενδιαφερόμενος ομότεχνος, Βιργίλιε, θέλω να σε ρωτήσω το εξής. Μας διευκρίνισες, και είναι προφανές, ότι η πλοκή του έπους σου στηρίζεται και στα δυο ομηρικά έπη. Υποπτεύομαι όμως ότι υπάρχουν κι άλλες ομοιότητες με τον Όμηρο… Ή, μάλλον, ας κάνω κατευθείαν την ερώτησή μου: ο Όμηρος στην Οδύσσειά του παρουσιάζει διάφορα πρόσωπα να αφηγούνται ή να τραγουδούν περιστατικά· με άλλα λόγια, όπως ξέρεις καλύτερα από μένα, εκτός από τον εξωτερικό αφηγητή Όμηρο, υπάρχουν και «εσωτερικοί» αφηγητές, με πρώτον και καλύτερο τον ίδιο τον Οδυσσέα, ο οποίος αφηγείται τα πάθη του στους Φαίακες.
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ: Όσο πάμε και μπαίνουμε σε περισσότερες λεπτομέρειες… Ναι, αγαπητέ μου Βάριε, καταλαβαίνω πολύ καλά πού το πας, και έχεις απόλυτο δίκιο που θέτεις το ζήτημα. Λοιπόν, σύμφωνα με το πλάνο, το ποίημα θα περιλαμβάνει κάτι αντίστοιχο με τους οδυσσειακούς «Απολόγους» - για να χρησιμοποιήσω την ορολογία των αλεξανδρινών κριτικών. Βάζω τον ίδιο τον Αινεία να αφηγείται στη βασίλισσα της Καρχηδόνας (η οποία τον υποδέχεται στη χώρα της μετά από μια τρικυμία που λίγο έλειψε να εξαφανίσει τους πρόσφυγες) τη νύχτα της άλωσης της Τροίας και όλες τις περιπέτειές του μέχρι τη στιγμή που φτάνει ναυαγός στην Καρχηδόνα.
ΡΟΥΦΟΣ: Δηλαδή η βασίλισσα της Καρχηδόνας εμφανίζεται σε ρόλο ομηρικής Καλυψώς ή Ναυσικάς…
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ: Ας πούμε…
ΡΟΥΦΟΣ: Και συνεπώς ερωτεύεται τον Αινεία…
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ: Πολύ πιθανό.
ΡΟΥΦΟΣ: Αυτό ακούγεται πολύ ενδιαφέρον. Και ποια είναι η κατάληξη του έρωτά τους;
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ [με ένα αμυδρό, αινιγματικό χαμόγελο]: Αυτό το σκέφτομαι ακόμη. Για όνομα των θεών, τον πήρατε στα σοβαρά τον ρόλο του ανακριτή;
ΟΡΑΤΙΟΣ: Πάνω σ᾽ αυτό που είπε ο Βάριος… Εμένα προσωπικά η ιστορία του Αινεία και της βασίλισσας της Καρχηδόνας μου θυμίζει πολύ περισσότερο τον Ιάσονα και τη Μήδεια, από τα Αργοναυτικά του Απολλώνιου του Ρόδιου - αλλά μπορεί να κάνω λάθος.
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ: Δεν κάνεις λάθος. Θα έλεγα μάλλον ότι θυμίζει λίγο απ᾽ όλα αυτά που είπατε, και ίσως και ορισμένα ακόμη που ούτε εγώ ο ίδιος μπορώ να συνειδητοποιήσω - ή, μάλλον, τα συνειδητοποιώ εκ των υστέρων όταν διαβάζω αυτά που έγραψα. Αυτό για το οποίο είμαι απόλυτα βέβαιος είναι ότι το βασικό μου πρότυπο είναι ο Όμηρος, και έπονται όλα τα άλλα.
ΜΑΙΚΗΝΑΣ: Στο σημείο αυτό, κύριοι, προτείνω να σηκώσουμε τα κύπελλά μας στην υγεία του Ρωμαίου Ομήρου.
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ [σχεδόν κοκκινίζοντας από αμηχανία]: Μεγάλος λόγος αυτός. Πολλοί, Έλληνες και δικοί μας, φιλοδόξησαν να ακολουθήσουν τα ομηρικά χνάρια. Η λέσχη των ομηρολατρών αριθμεί εκατοντάδες, για να μην πω χιλιάδες, μέλη· αλλά λίγοι είναι αυτοί που κατανοούν τη δυσκολία του εγχειρήματος. Είναι πιο εύκολο να κλέψεις το ρόπαλο από τον Ηρακλή παρά να δανειστείς έναν στίχο από τον Όμηρο, πιστέψτε με.
ΟΡΑΤΙΟΣ: Συμφωνώ απόλυτα, αν και προσωπικά δεν σκέφτομαι να τα βάλω ούτε με τον Ηρακλή ούτε με τον Όμηρο. Άλλωστε, το πού μπορεί να καταλήξει η μίμηση του Ομήρου όταν γίνεται από ποιητές που δεν έχουν καλή σχέση με τις Μούσες - αυτό μας το είπε καλύτερα από όλους πριν από 300 χρόνια ο Καλλίμαχος στην Αλεξάνδρεια. Ο Καλλίμαχος είχε αντιληφθεί αυτό που οι περισσότεροι ομηρολάτρες δεν υποπτεύονταν: ότι η εποχή στην οποία ζούσε ήταν κάθε άλλο παρά «ηρωική» και συνεπώς δεν σήκωνε έπη ομηρικού τύπου.
ΜΑΙΚΗΝΑΣ: Ακούσαμε πολλά, αλλά δεν ακούσαμε ακόμη τον τίτλο του έπους.
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ: Αυτό, όπως ξέρετε, έρχεται σχεδόν τελευταίο. Υποθέτω ότι θα αρκεστώ στο «Αινειάδα».
ΡΟΥΦΟΣ: Αινειάδα, το έπος της Ρώμης! Μαικήνα, νομίζω ότι θα έχεις καταπληκτικά νέα για τον Αύγουστο.
ΜΑΙΚΗΝΑΣ: Λέω τώρα να υποβάλουμε και την τελευταία μας παράκληση στον εθνικό μας ποιητή: να μας απαγγείλει όποιο κομμάτι τυχαίνει να θυμάται καλύτερα από την Αινειάδα. Νομίζω ότι αξίζουμε αυτή την προνομιακή μεταχείριση.
ΒΙΡΓΙΛΙΟΣ: Το περίμενα ότι θα κατέληγες εκεί, Μαικήνα. [Σιωπά και αυτοσυγκεντρώνεται.] Η ώρα είναι προχωρημένη, το φαλερνικό σου άρχισε να ανεβαίνει στο κεφάλι, αλλά νομίζω ότι μπορώ να θυμηθώ το προοίμιο του έπους:

Για τ᾽ άρματα και για τον άντρα το τραγούδι μου, που πρώτος απ᾽ της Τροίας
κινώντας την ακτή, της μοίρας πρόσφυγας, στην Ιταλία έφτασε και στο λαβινικό
το ακρογιάλι· στη γη και το βαθύ το πέλαγο πολύ ταράχτηκε
γιατί σκληροί το θέλανε θεοί κι η αγριεμένη Ήρα, που κρατούσε τον θυμό της.
Βάσανα πέρασε στον πόλεμο πολλά, ώσπου να χτίσει πόλη
και της πατρίδας τους θεούς να φέρει μες στο Λάτιο, όθε
το έθνος το λατινικό, της Άλβας οι πατέρες και της Ρώμης τα ψηλά τα κάστρα.
Μούσα, ανιστόρησε γιατί, ποιος δαίμονας πειράχτηκε, για ποιο γινάτι
η πιο τρανή μες στις θεές τον έριξε
στη δίνη τέτοιας συμφοράς, ν᾽ αντέξει τόσα πάθη,
τον άντρα που είχε ξέχωρη αρετή. Τέτοια οργή σε ουράνιο πνεύμα;

[Οι συνδαιτυμόνες σιγούν για λίγο και ύστερα ξεσπούν σε χειροκροτήματα.]
ΜΑΙΚΗΝΑΣ: Ξέρω ότι ο Βιργίλιος θα προτιμούσε να μην το πω, αλλά εγώ θα το πω: έχω την πεποίθηση ότι ζήσαμε μια ιστορική βραδιά· είναι μονάχα κρίμα που δεν ήταν εδώ και εκείνος. Όσο για τα επαινετικά σας σχόλια για το φαλερνικό μου νέκταρ (εννοώ εκείνα που ξεχάσατε να κάνετε), σας ευχαριστώ εκ βάθους καρδίας. Την επόμενη φορά θα σας ανταμείψω με το καλύτερο ξίδι που διαθέτουν τα κελάρια μου. Κύριοι, σας εύχομαι μια ήσυχη νύχτα.
[Σηκώνονται όλοι από τα ανάκλιντρα και προχωρούν προς την έξοδο, όπου τους περιμένουν οι δούλοι με τους πυρσούς για να τους συνοδεύσουν στα σπίτια τους.]

* * *
Ενώ ο Βιργίλιος έγραφε, έσβηνε και ξαναέγραφε την Αινειάδα, οι φήμες στους λογοτεχνικούς κύκλους φούντωναν, και ένας από τους ενδιαφερομένους ανέκραζε: «Πίσω έλληνες ποιητές, πίσω ρωμαίοι! Κάτι σπουδαιότερο από την Ιλιάδα είναι στα σκαριά!» Αυτό που μετά από δέκα χρόνια δουλειάς μάς έδωσε ο ποιητής δεν ήταν σπουδαιότερο από τα έπη του Ομήρου· ήταν απλώς διαφορετικό. Τα σημαντικότερα μας τα είπε ο ίδιος ο Βιργίλιος. Αυτό που δεν μπορούσε να προβλέψει ούτε ο ίδιος ούτε οι συνδαιτυμόνες του εκείνο το γεναριάτικο βράδυ ήταν ότι η Αινειάδα θα γινόταν ένα από τα πιο χαρακτηριστικά κείμενα του δυτικού πολιτισμού. Το ποίημα μιλάει έμμεσα, αλλά και με περηφάνια, για το πώς ένα μεγάλο έθνος δημιούργησε τις προϋποθέσεις της εξουσίας του στον κόσμο. Λέει αυτό που ήθελε να ακούσει ο Αύγουστος, ταυτόχρονα όμως μιλάει και για το κόστος αυτής της εξουσίας, για τα ανθρώπινα αισθήματα και τις ανθρώπινες ζωές που θυσιάζονται για χάρη της· μιλάει για την ατομική και συλλογική μοίρα των ανθρώπων που παρασύρονται στη δίνη της Ιστορίας· δείχνει βαθιά εμπιστοσύνη στη δικαιοσύνη των θεών, αλλά δεν ξεχνάει ότι οι ίδιοι θεοί μπορούν να γίνουν σκληροί, χωρίς ο ανθρώπινος νους να καταλαβαίνει το γιατί. «Τέτοια οργή σε ουράνιο πνεύμα;» Η βαθιά, μελαγχολική φωνή του Βιργιλίου αντηχούσε ακόμη στ᾽ αφτιά των συνδαιτυμόνων καθώς επέστρεφαν στα σπίτια τους εκείνη τη νύχτα.
 
Δυο Ιταλοί στην Αθήνα

Τον 1ο αιώνα π.Χ., στη Ρώμη, δύσκολα έβρισκες άνθρωπο των γραμμάτων και των τεχνών που να μην είχε κάνει μεταπτυχιακές σπουδές στην Ελλάδα, κυρίως στην Αθήνα. Στα χρόνια των ρωμαϊκών εμφυλίων πολέμων, το «κλεινόν άστυ», που είχε χάσει από πολύ καιρό την παλιά πολιτική και στρατιωτική αίγλη του, δεν ήταν παρά μια ήσυχη πανεπιστημιούπολη που όφειλε το κύρος της στις μεγάλες φιλοσοφικές σχολές, στους διανοούμενους και στους συνεχιστές της μεγάλης καλλιτεχνικής της παράδοσης. Σ᾽ αυτό το «Παρίσι» της αρχαιότητας έρχονταν για παρακολούθηση μαθημάτων, σεμιναρίων και πνευματικών εκδηλώσεων όσοι Ρωμαίοι διέθεταν την οικονομική άνεση. «Έχει κάνει σπουδές στην Αθήνα!» έλεγαν με θαυμασμό οι Ρωμαίοι· και για όσους είχαν το σχετικό «πιστοποιητικό» οι πόρτες για δημόσια σταδιοδρομία και αξιώματα ήταν διάπλατα ανοιχτές.

Πρέπει να ήταν κάπου είκοσι χρόνων ο Οράτιος όταν βρέθηκε στην Αθήνα. Και εκεί, στον «Σύλλογο Ρωμαίων Φοιτητών», συνάντησε πολλούς άλλους συμπατριώτες του, ανάμεσά τους και τον γιο ενός διάσημου πολιτικού, ρήτορα και φιλόσοφου, τον Μάρκο Κικέρωνα. Η συζήτηση ανάμεσα στους δυο γίνεται στο δωμάτιο του Οράτιου. Τέλος Αυγούστου του 44 π.Χ.

Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Σε ψάχνω τρεις μέρες τώρα, φίλε· πέρασα πολλές φορές από το σπίτι σου, αλλά εσύ πουθενά. Τι γίνεσαι;
ΟΡΑΤΙΟΣ: Βασικά έρχομαι σπίτι αργά, μόνο για ύπνο. Έχω πολλές παρακολουθήσεις, Μάρκο, και τρέχω συνέχεια από την Ακαδημία στον Περίπατο.
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Βάζω στοίχημα ότι στον Περίπατο πηγαίνεις βασικά για τον Κράτιππο, έτσι;
ΟΡΑΤΙΟΣ: Φοβερός ο τύπος, δε συμφωνείς; Κρατάω συνέχεια σημειώσεις από τα μαθήματά του, αν και ορισμένες φορές ο λόγος που χρησιμοποιεί είναι ιδιαίτερα περίπλοκος και με δυσκολεύει.
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Αυτός είναι ο λόγος που σταμάτησα να τον παρακολουθώ εγώ - τουλάχιστον προς το παρόν και μέχρι να βελτιωθούν κι άλλο τα ελληνικά μου. Εσύ με τη γλώσσα πώς τα πας;
ΟΡΑΤΙΟΣ: Από ό,τι μου λένε οι έλληνες γνωστοί μου, έχω κάνει φοβερή πρόοδο. Με την προφορά υπάρχουν κάποια προβλήματα, αλλά είμαι σίγουρος ότι με τον καιρό θα τα ξεπεράσω κι αυτά. Φοβερά μουσική και απαλή γλώσσα· συνήθως εκεί που τα σκατώνω είναι ο τονισμός.
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Άσε, μην το συζητάς. Αλλά τώρα μη μου πεις, ρε συ, ότι τρως όλη σου τη μέρα σε παρακολουθήσεις. Κάπου αλλού είσαι μπλεγμένος και κάνεις το κορόιδο…
ΟΡΑΤΙΟΣ: Μάρκο, είσαι μεγάλη μάρκα… το ᾽πιασες. Ναι, υπάρχει και κάτι άλλο, πολύ, πολύ σημαντικό.
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Ε, απ᾽ τον Μάρκο δεν μπορείς να κρυφτείς… Για λέγε, για λέγε…
ΟΡΑΤΙΟΣ: Είσαι έτοιμος να ακούσεις;
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Πεθαίνω από περιέργεια.
ΟΡΑΤΙΟΣ: Λοιπόν - μαζεύω χειρόγραφα· έχω κάνει ολόκληρη βιβλιοθήκη.
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Ε, δεν είμαστε καλά! Τι είδους χειρόγραφα μαζεύεις, δηλαδή;
ΟΡΑΤΙΟΣ: Θες να σου δείξω; Έχω βρει σπάνιες, σπανιότατες, εκδόσεις από ποιήματα του Αλκαίου, της Σαπφώς και του Ανακρέοντα - πράγματα που δε βρίσκεις στη Ρώμη με καμιά κυβέρνηση. Και σήμερα μόλις παράγγειλα σε ένα γραφέα να μου ετοιμάσει τους Ολυμπιόνικους και τους Πυθιόνικους του Πίνδαρου.
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Καλά, ρε φίλε, εσύ πρέπει να ξοδεύεις όλα σου τα λεφτά σε χειρόγραφα. Δεν τρως;
ΟΡΑΤΙΟΣ: Όχι ακριβώς· αλλά όπως βλέπεις, η κοιλίτσα δε λέει να πέσει.
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Ξέρω ότι σε ενδιέφεραν πάντα οι έλληνες λυρικοί, αλλά δε φανταζόμουν ότι είχες τέτοια τρέλα.
ΟΡΑΤΙΟΣ: Τρέλα που μεγαλώνει μέρα με τη μέρα, φίλε μου Μάρκο. Έχω ήδη αρχίσει να σχεδιάζω ορισμένα λυρικά ποιήματα στα λατινικά, χρησιμοποιώντας ελληνικά λυρικά μέτρα. Δύσκολη ιστορία, αλλά μ᾽ έχει απορροφήσει πλήρως. Αυτή τη στιγμή, όπως δε θα ξέρεις μάλλον, στα λατινικά δεν υπάρχει καθαρόαιμη λυρική ποιητική συλλογή - εκτός από μερικά σκόρπια που έγραψε πριν από μερικά χρόνια ο Κάτουλλος, και κάτι άλλα παλιότερα, χωρίς ιδιαίτερες αξιώσεις. Μάρκο, θα σου πω κάτι και ας με θεωρήσεις μεγαλομανή. Θέλω να γίνω ο Ρωμαίος Αλκαίος-Πίνδαρος-Ανακρέων-Σαπφώ…
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Τέσσερα σε συσκευασία ενός, δηλαδή.
ΟΡΑΤΙΟΣ: Τέσσερα και βάλε. Είναι ανεξάντλητος ο πλούτος και η ομορφιά της ελληνικής λυρικής ποίησης· και όλος αυτός ο πλούτος περιμένει να διασχίσει την Αδριατική για να φθάσει στη Ρώμη. Αναλαμβάνω να το κάνω εγώ, και θα το κάνω.
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Καλό κουράγιο και καλό αέρα στα πανιά σου, Οράτιε - τι άλλο να πω;
ΟΡΑΤΙΟΣ: Καλά το είπες αυτό. Ευχήσου μου να γίνω ο δέκατος λυρικός στον «κανόνα» των εννιά λυρικών ποιητών.
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Να στρογγυλέψει και το νούμερο, εδώ που τα λέμε.
ΟΡΑΤΙΟΣ: Ελπίζω να μη με δουλεύεις.
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Καθόλου, άλλωστε σου έχω απόλυτη εμπιστοσύνη και το ταλέντο σου το ξέρω καλά. [αλλάζοντας ύφος] Αλλά να πούμε και κάτι άλλο τώρα;
ΟΡΑΤΙΟΣ: Εννοείς κάτι σημαντικότερο από τον Αλκαίο και τον Πίνδαρο;
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Εννοώ κάτι που μας αφορά άμεσα και επειγόντως όλους μας.
ΟΡΑΤΙΟΣ: Όλους μας; Ποιους όλους μας;
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Όλους τους Ρωμαίους. Λοιπόν, άκου - γιατί μάλλον δεν έχεις πάρει μυρουδιά εσύ. Εδώ και τρεις μέρες βρίσκεται στην Αθήνα ο Βρούτος. Τι σου λέει αυτό;
ΟΡΑΤΙΟΣ: Μιλάμε για το γνωστό Βρούτο, που ανέκοψε την πορεία του Ιουλίου Καίσαρα κλπ.;
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Ποιον άλλον; [πιο χαμηλόφωνα] Κλείσε την πόρτα μην τυχόν και ακουγόμαστε. Είναι εδώ για να οργανώσει όλους τους δημοκρατικούς Ρωμαίους που ζουν αυτή τη στιγμή στην Αθήνα και στην Ελλάδα γενικότερα.
ΟΡΑΤΙΟΣ: Ναι, εντάξει, αλλά-
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Άσε να τελειώσω πρώτα. Καταλαβαίνεις ότι τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για την οργάνωση του αντιστασιακού αγώνα. Από όσο ξέρω, πάμε για ένοπλη σύγκρουση με τη μαφία Αντώνιου και Οκταβιανού. Μου λένε ότι η ανταπόκριση, όπου κι αν πήγε ως τώρα ο Βρούτος, είναι ενθουσιώδης, κυρίως από τους φοιτητές. Δεν πρέπει να μείνουμε με σταυρωμένα χέρια, Οράτιε. Δεν πρέπει να επιτρέψουμε στον Αντώνιο και τον Οκταβιανό να πετύχουν σε βάρος των δημοκρατικών θεσμών αυτό που άρχισε ο Καίσαρ.
ΟΡΑΤΙΟΣ: Να σε ρωτήσω κάτι-
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ [κόβοντας τον συνομιλητή του ανυπόμονα]: Δεν τέλειωσα ακόμα. Το άλλο νέο είναι ότι τις επόμενες μέρες αναμένεται στην Αθήνα και ο Κάσσιος. Έχω πληροφορίες ότι οι Αθηναίοι ετοιμάζονται να τους υποδεχτούν με δόξες και τιμές, και περνάει ήδη μια πρόταση να στηθούν μπρούντζινοι ανδριάντες και των δύο δίπλα στα αγάλματα των τυραννοκτόνων, του Αρμόδιου και του Αριστογείτονα.
ΟΡΑΤΙΟΣ: Δηλαδή η κοινή γνώμη στην Αθήνα είναι υπέρ των δημοκρατικών;
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Αυτό είναι δεδομένο· γουστάρουν τους τυραννοκτόνους, έχουν παράδοση οι άνθρωποι.
ΟΡΑΤΙΟΣ: Να σε ρωτήσω τώρα κάτι; Εμείς, χωρίς εκπαίδευση, όπλα κλπ., τι ρόλο θα παίξουμε;
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Όλα αυτά θα κανονιστούν. Σημασία έχει να δείξουμε τη διάθεση μας και να βοηθήσουμε με όλη μας τη δύναμη την οργάνωση της αντίστασης στην αρχική της φάση. Δεν πρέπει να απουσιάσει κανένας μας από αυτό το προσκλητήριο, Οράτιε. Ο Πίνδαρος και η Σαπφώ μπορούν να περιμένουν, η Δημοκρατία όχι. Τι σκέφτεσαι;
ΟΡΑΤΙΟΣ: Σκέφτομαι αν θα προλάβει ο γραφέας να μου τελειώσει τα κείμενα του Πίνδαρου - και, βεβαίως, σκέφτομαι ότι μπαίνουμε σε κρίσιμη περίοδο. Φίλε μου, παραβλέποντας το σχόλιό σου για το αν και κατά πόσο μπορεί να περιμένει ο Πίνδαρος και η Σαπφώ, θα συμφωνήσω μαζί σου ότι έχουμε όλοι την υποχρέωση να βάλουμε το χέρι μας για την υπόθεση της Δημοκρατίας.
Μ. ΚΙΚΕΡΩΝ: Έτσι, μπράβο. Λοιπόν, θα περάσω και από τους υπόλοιπους γνωστούς μέχρι το βράδυ. Ίσως μάθω περισσότερα. Πρέπει να είμαστε σε συνεχή επαφή. Κοίτα μη χαθείς πάλι, έτσι;

 
Τι έκανες στον πόλεμο, Οράτιε;

Πράγματι ο Κάσσιος έφτασε και βρήκε τον Βρούτο στην Αθήνα· πράγματι, οι Αθηναίοι τους τίμησαν ως τυραννοκτόνους με μια σειρά τιμητικών εκδηλώσεων. Και ο Βρούτος, που για ένα διάστημα περιφερόταν ως μεταπτυχιακός φοιτητής στα αθηναϊκά στέκια, κατόρθωσε να εμπνεύσει δημοκρατικό ενθουσιασμό στους νεαρούς ρωμαίους φοιτητές, οργανώνοντας την αντίστασή του εναντίον των διαδόχων και επίδοξων εκδικητών του Ιουλίου Καίσαρα. Και ο Οράτιος;
 
Ο Οράτιος, έναν περίπου χρόνο μετά τη συζήτηση που είχε με τον Μάρκο Κικέρωνα, βρέθηκε στην απέναντι πλευρά του Αιγαίου, στην περιοχή της Σμύρνης - και βρέθηκε εκεί ως χιλίαρχος, δηλαδή ανώτερος αξιωματικός του στρατού που ετοίμαζαν οι δημοκρατικοί για να αντιμετωπίσουν τους καισαρικούς. Η ζωή έχει πολλά απρόοπτα - και ο Οράτιος αξιωματικός του στρατού είναι ένα από τα πιο απρόοπτα που μπορεί να επινοήσει η ζωή.
 
Όπως ξέρουμε κιόλας, οι αντίπαλοι τελικά συγκρούστηκαν γύρω στα μέσα Νοεμβρίου του 42 π.Χ. στους Φιλίππους. Εκείνη τη μέρα ο Οκταβιανός ήταν κρυολογημένος (κι αυτό το ξέρουμε) κι έτσι όλη τη δουλειά την έκανε ο Αντώνιος. Στους Φιλίππους η ιστορία υπέγραψε τη ληξιαρχική πράξη θανάτου της ρωμαϊκής Δημοκρατίας. Τη συνέχεια την ξέρουμε κι αυτή.
 
Ξέρουμε ακόμη ότι ο Οράτιος, σύμφωνα με δική του δήλωση, εγκατέλειψε το πεδίο της μάχης όταν είδε πού έγειρε η πλάστιγγα. Γύρισε ταπεινωμένος, μαζί με πολλούς άλλους, στη Ρώμη, και ήταν τυχερός που δεν πλήρωσε με τη ζωή του τον νεανικό δημοκρατικό του ενθουσιασμό. Και στη Ρώμη πέρασε δύσκολες μέρες γιατί είχαν καταστραφεί τα οικονομικά του. Τι ακριβώς έκανε; Ο ίδιος μας λέει ότι η φτώχεια τον έσπρωξε να γράψει ποίηση για βιοπορισμό. Μάλλον υπερβολή. Κανένας αρχαίος συγγραφέας δεν έζησε από τα βιβλία του, απλούστατα γιατί στην αρχαιότητα το εμπόριο του βιβλίου είναι υποτυπώδες και τα συγγραφικά δικαιώματα ανύπαρκτα. Αυτό που του έδωσε τα προς το ζην ήταν μια θέση που εξασφάλισε ως υπάλληλος του «υπουργείου οικονομικών» - όσο χρειαζόταν για να ζει και να γράφει.
 
Προς το παρόν δεν γράφει λυρική ποίηση· αλλά αυτά που γράφει τραβούν την προσοχή του Βιργιλίου, που ανήκει ήδη στον κύκλο του Μαικήνα, και ο Βιργίλιος τον συστήνει στον μεγάλο χορηγό και ευεργέτη του - και εκεί λύνεται οριστικά το βιοποριστικό του πρόβλημα.
 
Στους Φιλίππους, μας λέει πάλι ο ίδιος, εγκατέλειψε την ασπίδα του. Μπορεί να είναι αλήθεια· αλλά το ίδιο είχαν πει σε κάποια ποιήματα τους και ο Αρχίλοχος και ο Αλκαίος και, πιθανότατα, ο Ανακρέων - και ο Οράτιος τα ποιήματα τους τα ήξερε, βέβαια, απ᾽ έξω. Λοιπόν, ήταν ρίψασπις ή όχι; Αδύνατο να αποφασίσουμε: τα πραγματικά βιώματα και τα λογοτεχνικά βιώματα (αυτά που αποκομίζουμε από την ανάγνωση της λογοτεχνίας) συνδυάζονται πολύ συχνά και μας παίζουν χίλια δυο παιχνίδια. Καλύτερα να είμαστε προσεκτικοί - όπως ήμασταν και στην ιστορία του Αντώνιου και της Κλεοπάτρας.
 
Εγκατέλειψε την ασπίδα του, αλλά προφανώς δεν άφησε εκεί τη θήκη με τους παπύρους των ελλήνων λυρικών ποιητών. Και φαίνεται ότι ενώ τα βέλη και τα ακόντια έλυναν τους λογαριασμούς της Ρώμης στους Φιλίππους, η ποιητική ιδέα πήγαινε κι ερχόταν μέσα στο μυαλό του χιλίαρχου. Κι όταν έγινε υπάλληλος του «υπουργείου οικονομικών», και κυρίως όταν βρήκε τη σιγουριά στον κύκλο του Μαικήνα, άρχισε να κάνει το σπουδαίο μέρος της λυρικής του ποίησης. Έτσι, καθώς το είχε υποσχεθεί, ο Αλκαίος, η Σαπφώ, ο Πίνδαρος, ο Ανακρέων και άλλα αστέρια της ελληνικής λύρας πέρασαν την Αδριατική και ξαναζωντάνεψαν μετά από 500 σχεδόν χρόνια στη Ρώμη.
 
Σε πολλά από αυτά τα λυρικά ποιήματα (που τα λέμε συνήθως Ωδές) ο Οράτιος υμνεί τον Αύγουστο, τις παραδοσιακές αρετές του ρωμαϊκού έθνους και την προσπάθεια του αρχηγού του κράτους να αποκαταστήσει την ηθική τάξη στη Ρώμη. Αλλά ο Οράτιος ξέρει να συνδυάζει το «Ίτε παίδες Ρωμαίων!» και το «Παιδιά, της Ιταλίας παιδιά, που σκληρά πολεμάτε» με σκέψεις (άλλοτε μελαγχολικές, άλλοτε ευτράπελες και άλλοτε πάλι ειρωνικές) πάνω στον έρωτα, τον θάνατο, τη λογοτεχνία, τους τρανούς και τους ταπεινούς ανθρώπους. Και τελικά κρατάει μια πολιτισμένη απόσταση από όλα και όλους.
 
Η ζωή έχει απρόοπτα. Ο νεαρός, ενθουσιώδης φοιτητής της Αθήνας που σήκωσε τα όπλα για χάρη της δημοκρατίας, έγινε ένας από τους πιο έμπιστους και αγαπημένους φίλους του Οκταβιανού Αυγούστου. Βολεύτηκε στο «κατεστημένο», ή κατάλαβε ότι ο Αύγουστος και η ειρήνη που έφερε ήταν προτιμότερη από τη ματωμένη και σπαραγμένη δημοκρατία που γνώρισε ως φοιτητής; Ίσως το πρώτο· μπορεί το δεύτερο· το πιθανότερο και τα δύο.
 
Carpe diem!
 
Φεβρουάριος του 13 μ.Χ. Λίγους μήνες πριν πεθάνει, ο Αύγουστος, φανερά καταπονημένος (είναι τώρα 78 χρόνων), συζητάει με τον Τίτο Λίβιο, τον μεγαλύτερο ιστορικό αυτής της περιόδου, που έχει ήδη συγγράψει 142 τόμους για την ιστορία της Ρώμης, από την ίδρυσή της μέχρι και τα χρόνια του Αυγούστου. Του μιλάει για τα χρόνια που κύλησαν, για το αβάσταχτο βάρος της διοίκησης μιας απέραντης αυτοκρατορίας, για όλα αυτά που ήθελε αλλά δεν μπόρεσε να κάνει. Θυμάται περασμένα μεγαλεία, πρόσωπα δικά του αγαπημένα που έφυγαν για πάντα. Και πάνω απ᾽ όλα, αναπολεί τους λίγους καλούς φίλους που συντρόφεψαν τη μοναξιά της απεριόριστης εξουσίας του. Μετράει: ο Βιργίλιος βιάστηκε να φύγει πρώτος, πριν από τριάντα δύο ολόκληρα χρόνια· ο Αγρίππας τον ακολούθησε μετά από λίγα χρόνια. Ο Μαικήνας απών, πάνε είκοσι τόσα χρόνια τώρα· και αμέσως μετά τον Μαικήνα, σαν να είχαν συνωμοτήσει οι δυο τους να τον αφήσουν μόνο, ο Οράτιος. «Και τώρα οι δυο μας, Λίβιε,» λέει κάποια στιγμή με ένα αχνό χαμόγελο ο αυτοκράτορας. Ο ιστορικός είναι πιο ρεαλιστής, και βρίσκει την ευκαιρία να πει για πολλοστή φορά ότι δεν μετανιώνει για τη ζωή που του έλαχε και ότι νιώθει προνομιούχος που έζησε και έγραψε στα ευλογημένα χρόνια της ειρήνης, μετά το Άκτιο. Ο ίδιος είναι 72 χρόνων, αλλά φαίνεται ακμαίος και διατηρεί ακόμη κάτι από τον δυναμισμό της βορεινής ιταλικής επαρχίας όπου γεννήθηκε. Οι λόγιοι της Ρώμης πιστεύουν ότι το ιστορικό του έργο είναι τόσο πολύτιμο όσο και το μεγάλο έπος του Βιργιλίου.
 
Ένα απαλό, χλομό φως απλωνόταν στη δυτική αίθουσα του ανακτόρου. Ο Λίβιος συνέχιζε να μιλάει, πιο δυνατά από ό,τι συνήθιζε, για να τον ακούει ο αυτοκράτορας. «Σκέφτομαι καμιά φορά ότι ήσουν πολύ τυχερός, Αύγουστε, που ευτύχησες να έχεις κοντά σου τους δυο μεγαλύτερους τεχνίτες του ποιητικού λόγου που γέννησε η Ιταλία - μεγάλοι ποιητές και σπουδαίοι άνθρωποι. Πρέπει να πω ότι σε ζηλεύω.» Ο Αύγουστος ανασηκώθηκε με δυσκολία από το κάθισμα του. «Δεν έχω παράπονο από την Τύχη, αγαπητέ μου Λίβιε!» Σιώπησε για λίγο, καθώς πάσχιζε να θυμηθεί το πιο αγαπημένο του από τα ποιήματα που είχε γράψει προς τιμή του ο Οράτιος, λίγα χρόνια μετά τη ναυμαχία του Ακτίου. Δεν τον βοηθούσε η μνήμη του, θυμόταν μέσες άκρες, και σχεδόν ψέλλιζε:

Γλεντήστε, σύντροφοι, και πιάστε το χορό!
Νικήθηκε του Νείλου η φοβέρα,
αυτή που ετοίμαζε της Ρώμης το χαμό.
Της λευτεριάς ξημέρωσε η μέρα!

Ξεδιάντροπη, φτηνή κι αμαρτωλή,
σερνάμενη σε ατέλειωτο μεθύσι,
ασκέρι μάζωνε στη λάγνα Ανατολή
κι ορέγονταν η άμυαλη τη Δύση.

Μάταια όνειρα! Ανώφελοι καημοί,
που σκόρπισαν στο κύμα και τ᾽ αγέρι!
Δε στέρξανε της Ρώμης οι θεοί·
τη δάμασε του Καίσαρα το χέρι.

Αλλά γενναία στα στερνά της συμφοράς,
σκλάβα δεν καταδέχεται να γίνει.
Τρανή βασίλισσα βασιλικιάς οχιάς
μέσα στις φλέβες της φαρμάκι χύνει.

Τα μάτια του, πριν θολά, τώρα έχουν πάρει μια απρόσμενη λάμψη. «Σπουδαίο ποίημα,» συμφωνεί χαμηλόφωνα ο ιστορικός, «αλλά ο Οράτιος ήξερε καλύτερα από όλους μας ότι την ώρα που η ζωή κολακεύει τη νιότη μας, ο χρόνος βιάζεται να κάνει αναμνήσεις τα καλύτερά μας χρόνια. Δεν θυμάμαι ποια ήταν η Λευκονόη ούτε αν υπήρξε ποτέ πραγματικό πρόσωπο· θυμάμαι όμως ακριβώς τους στίχους που έγραψε γι᾽ αυτήν. Το δικό μου αγαπημένο, Αύγουστε:

Ποιο τέλος όρισε για σένα η μοίρα, ποιο για μένα,
μην το ρωτάς ποτέ, καλή μου Λευκονόη· η γνώση απαγορευμένη.
Και μη ρωτάς τι λένε τ᾽ άστρα.
Μπορεί χειμώνες κι άλλους να ᾽γραψε στο μερτικό μας ο θεός,
μπορεί ετούτος που ταράζει τώρα πέλαγα να ᾽ναι ο στερνός μας -
μη νοιάζεσαι· κράτα την κρίση σου σωστή,
σήκωσε το ποτήρι στην υγειά μας.
Μικρή η αυγούλα μας ζωή, κόψε στα μέτρα της ελπίδα.
Κάνει ο καιρός φτερά καθώς μιλάμε -
δρέψε το σήμερα, στο αύριο μην πολυπιστεύεις.»

«Δρέψε τη μέρα» («carpe diem»), επανέλαβε αργά αργά ο Αύγουστος, «αυτό το θυμάμαι. Ήταν σοφός ο φίλος μας. Οι καλύτερες μέρες είναι πίσω μας, Λίβιε. Ο καιρός τώρα, θαρρείς, φτερουγίζει πιο δυνατά, και μετράμε μία μία τις μέρες που απόμειναν.» Σπάνια δάκρυζε ο Οκταβιανός Αύγουστος. Τουλάχιστον ο Λίβιος έβλεπε για πρώτη φορά δάκρυα στα μάτια του Αυγούστου.

 
 
Ο χάρτης δείχνει την εξάπλωση του ρωμαϊκού κράτους γύρω στα τέλη του πρώτου αιώνα μ.Χ. Πόσο καιρό ταξίδευε ο ρωμαίος επαρχιακός διοικητής που πήρε μετάθεση από την Αίγυπτο στη Βρετανία, ή ένας άλλος που πήγε από τη νότια Ισπανία στη Βόρεια Γερμανία;
 

Γνωρίζοντας τον Άντρα και τη Γυναίκα μέσα μας

Ξεκινάμε να μαθαίνουμε τι είναι θηλυκό και αρσενικό παρατηρώντας τους γονείς μας. Κάθε παιδί επιθυμεί την αρχετυπική οικογένεια. Το παιδί βρίσκεται στο κέντρο και δέχεται την προστασία, τη φροντίδα και την αγάπη της μητέρας και του πατέρα που είναι εκεί ενωμένοι αρμονικά. Αυτή είναι η ενστικτώδης εικόνα που έχει μέσα του το παιδί για την οικογένεια ως μήτρα στον κόσμο. Όμως, συχνά η πραγματικότητα αποδεικνύεται κατώτερη από αυτό το όραμα. Το «μοντέλο της σχέσης συνεργασίας» που μας έχουν διδάξει οι γονείς μας συνήθως θυμίζει ανακωχή γεμάτη ανησυχία. Και μεγαλώνουμε και μπαίνουμε στον κόσμο πληγωμένοι και απογοητευμένοι, συνεχίζοντας την προσπάθειά μας να γιατρέψουμε τη σχέση των γονιών μας και να φέρουμε κοντά στην καρδιά, στο σώμα και στην ψυχή μας, τον πατέρα και τη μητέρα μας, τους οποίους έχουμε εσωτερικεύσει ως εσωτερικό άνδρα και εσωτερική γυναίκα.
 
Αυτό που λαχταράμε, διαισθητικά, είναι ο ιερός γάμος, όπως ακριβώς ως παιδιά λαχταρούσαμε τη μήτρα. Η λαχτάρα για ένωση είναι προγραμματισμένη στα γονίδιά μας και συνοψίζεται σ’ αυτήν ακριβώς τη στιγμή της σύλληψης. Η αρχική συγχώνευση του σπερματοζωαρίου και του ωαρίου που μας πέταξε στη ζωή περιείχε την έμφυτη ευφυΐα όλης της δημιουργίας, την κωδικοποίηση όλων των στοιχείων του είδους μας, ακόμα και την αρχετυπική εικόνα της μελλοντικής μας ολότητας, την ένωση ανάμεσα στο εσωτερικό θηλυκό και στο εσωτερικό αρσενικό. Εκείνη τη στιγμή της παθιασμένης συγχώνευσης λάβαμε το DΝΑ μας, και το προσχέδιο της ζωής μας προσανατολίστηκε στη συνειδητή επιστροφή μας σε μια εκστατική αφύπνιση ως ζωή αυτή καθαυτή.
 
Σ’ αυτό το μηδενικό σημείο στο οποίο η ζωή ως καθαρή ενέργεια, καθοδηγούμενη από τις δυνάμεις της αγάπης και της βιολογικής επιθυμίας, μας έσυρε στην ύλη, λύθηκε με κάποιο μυστηριώδη τρόπο το παράδοξο της ζωής, της ύπαρξης και της ανυπαρξίας. Και η εσωτερική λαχτάρα μας για τη ζωή — οι δυνάμεις της συνείδησης, της αγάπης και της επιθυμίας — συνεχίζουν να μας ωθούν προς νέες συλλήψεις, νέες γέννες, νέες αφυπνίσεις.
 
Ως ενήλικες, όμως, κουβαλάμε τις αθεράπευτες πληγές που αποκτήσαμε ως παιδιά. Ζούμε και αγαπάμε συχνά χωρίς αυθεντικότητα. Η συνείδησή μας δεσμεύεται ή αντιδρά στο συναισθηματικό μας πόνο, στη θλίψη μας για τις διαλυμένες ή ρηχές σχέσεις, στη μοναξιά και αποξένωση που βιώνουμε, στο φόβο μας για το μέλλον, στην πίκρα μας για το παρελθόν και στη θεμελιακή εσωτερική διάκριση της αρσενικής και θηλυκής φύσης μας. Η εσωτερική αυτοεικόνα για το φύλο μας συχνά έχει πληγεί από μια ανισόρροπη σχέση με το γονιό του ίδιου φύλου. Και η εσωτερική αυτοεικόνα του αντίθετου φύλου είναι, συχνά, η πιο προβληματική πληγή στην ολότητά μας.

 Στη Δύση, οι άνδρες μαθαίνουν ότι για να αποκτήσουν αρσενική δύναμη και να κερδίσουν το σεβασμό και την τιμή της «φυλής» πρέπει να απαρνηθούν τα θηλυκά στοιχεία τους. Σε ψυχολογικό επίπεδο, για να μπορέσει ένα αγόρι να κερδίσει την ανεξαρτησία και τον ανδρισμό του πρέπει να απαρνηθεί τους κανόνες της μητέρας του. Πρέπει να αποδεσμευτεί από την επιβολή που του ασκεί η γυναίκα. Αυτή η άρνηση των μητρικών κανόνων επαναλαμβάνεται στις μελλοντικές σχέσεις του με τις γυναίκες. Για να είναι, όμως, ολόκληρος, πρέπει να αποδεχτεί τη δική του στοργική, δεκτική και διαισθητική θηλυκή φύση.
 
Πρόκειται για ένα εξαιρετικά ευαίσθητο έργο που απαιτεί σοφές τελετουργίες και τελετές μύησης που, δυστυχώς, λείπουν από τον πολιτισμό μας. Πολλοί πατέρες απουσιάζουν (συναισθηματικά και, συχνά, φυσικά), ή έχουν αρνητική παρουσία λειτουργώντας ως παθητικά ή επιθετικά μοντέλα ενός υπέρογκου ανδρισμού. Και τα περισσότερα αγόρια, όταν αφήνουν την παιδική ηλικία, βρίσκονται σε σύγκρουση, ή ελέγχονται από τη θηλυκή τους φύση, ενώ εξίσου πληγωμένη και εκτός ισορροπίας είναι η αρσενική πλευρά τους. Και αυτή η πληγή τα κινεί να αναζητούν σε εξωτερικούς συντρόφους αυτό που έχει χαθεί και μένει αθεράπευτο μέσα τους.
 
Στην κοινωνία μας, το κορίτσι αρχίζει να χάνει το εσωτερικό αρσενικό μοντέλο της όταν, κατά την εφηβεία, ο πατέρας της γίνεται όλο και πιο απόμακρος. Σ’ αυτή την ηλικία ανθίζει η σεξουαλικότητα των κοριτσιών και οι πατέρες νιώθουν δυσάρεστα και απομακρύνονται συναισθηματικά και σωματικά από τις κόρες τους. Σε μερικές περιπτώσεις, μάλιστα, εξαιτίας δικών τους πληγών, οι πατέρες αντιδρούν με ανάρμοστο τρόπο: γίνονται επιθετικοί και, κάποιες φορές, προβαίνουν σε σεξουαλική κακοποίηση.
 
Και πολλές μητέρες, όμως, των οποίων η θηλυκότητα έχει υποστεί τεράστιες πληγές και βρίσκονται σε σύγκρουση με τη σεξουαλικότητα, τους, νιώθουν ματαιωμένες από τα απαγορευτικά που έχει ορθώσει ο πολιτισμός ενάντια στην ελευθερία και στη δύναμή τους, και επιβάλλουν τα διλήμματα, τους φό­βους, την πίκρα και τα ανεκπλήρωτα όνειρά τους στις κόρες τους. Έτσι τα κορίτσια, όπως και τα αγόρια, ενηλικιώνονται κατακερματισμένα, με πληγωμένη τη θηλυκότητά τους, χωρισμένα ή κυριευμένα από την αρσενική πλευρά τους και αναζητούν τη χαμένη εσωτερική ολότητά τους σε εξωτερικές σχέσεις.
 
Για να πετύχει μια εξωτερική σχέση, πρέπει και οι δύο σύντροφοι να κάνουν ηρωική δουλειά μέσα τους. Γυναίκες και άνδρες πρέπει να γιατρέψουν τα εσωτερικά αρσενικά και θηλυκά χαρακτηριστικά τους. Οι σχέσεις μας είναι καθρέφτες που, αναπόφευκτα, καθρεφτίζουν οτιδήποτε αναξιοποίητο υπάρχει μέσα μας.

Οι εραστές μας αναπόφευκτα καθρεφτίζουν την εσωτερική εικόνα που κουβαλάμε στην ψυχή μας για το αντίθετο φύλο. Αυτή η εσωτερική εικόνα συχνά μας οδηγεί σε οδυνηρούς δρόμους που ούτε να προλάβουμε μπορούμε ούτε να ελέγξουμε. Ελκόμαστε από τους ανθρώπους, των οποίων οι πληγές ταιριάζουν με τις δικές μας. Το δράμα που θα ακολουθήσει είτε θα μας διδάξει τι πρέπει να κάνουμε για να γίνουμε ολόκληροι ή, αν αρνηθούμε να μάθουμε, θα μας οδηγήσει πιο βαθιά στη διάσπαση. Με τον καιρό, όλες οι σχέσεις μας θα γίνουν, σε κάποιο βαθμό, πεδίο πόνου. Και αυτό θα συνεχιστεί έως ότου αποφασίσουμε, συνειδητά, να ισορροπήσουμε και να ενώσουμε μέσα μας το αρσενικό και το θηλυκό. 

Τα SOS της πνευμονίας - Τί την προκαλεί

Η πνευμονία είναι από τις πλέον σοβαρές λοιμώξεις του αναπνευστικού και μπορεί να απειλήσει ακόμα και τη ζωή μας, αν δεν λάβουμε τα μέτρα μας.
 
Η πνευμονία, είναι μια απειλητική για τη ζωή αναπνευστική λοίμωξη και αποτελεί μία από τις κυριότερες αιτίες θανάτου σε όλο τον κόσμο. Ωστόσο, δεν της δίνουμε τη δέουσα σημασία, ίσως γιατί πιστεύουμε ότι δεν θα χτυπήσει τη δική μας πόρτα ή ότι ακόμα και αν συμβεί δεν είναι και τόσο σοβαρή νόσος.
Παγκοσμίως, επιβαρύνει οικονομικά τις οικογένειες, τις τοπικές κοινωνίες και τις κυβερνήσεις. Στην Ευρώπη υπολογίζεται ότι το συνολικό κόστος ανέρχεται σε 10,1 δις ευρώ ετησίως.

Τι την προκαλεί
Τα κυριότερα αίτια της πνευμονίας είναι τα βακτήρια, οι ιοί και οι μύκητες.
 
Τα βακτήρια: Το συνηθέστερο βακτηριακό αίτιο της πνευμονίας είναι ο στρεπτόκοκκος (Streptococcus pneumoniae), επίσης γνωστός ως πνευμονιόκοκκος, που αποτελεί μείζον αίτιο ασθένειας και θανάτου σε παιδιά και ενηλίκους παγκοσμίως. Άλλα βακτήρια που μπορεί να προκαλέσουν πνευμονία είναι ο «χρυσίζων σταφυλόκοκκος», αλλά και τα βακτήρια Klebsiella pneumoniae, Legionella pneumophila, Mycoplasma pneumoniae και ο αιμόφιλος της ινφλουέντζας τύπου β.
 
Οι ιοί: Η πνευμονία μπορεί επίσης να οφείλεται σε αναπνευστικούς ιούς, όπως οι ιοί της γρίπης, ο αδενοϊός και ο αναπνευστικός συγκυτιακός ιός (RSV).
 
Οι μύκητες: Στα βρέφη που έχουν μολυνθεί με τον ιό HIV, ο μύκητας Pneumocystis jirovecii αποτελεί ένα από τα συνηθέστερα αίτιά της.

Ποιοι είναι οι τύποι της 
Πνευμονία της κοινότητας (ΠΚ): Είναι ο συνηθέστερος τύπος πνευμονίας και οφείλεται συνήθως σε βακτήρια ή ιούς, ωστόσο το πιο συχνό βακτηριακό αίτιο είναι ο πνευμονιόκοκκος.
 
Πνευμονία σχετιζόμενη με χώρους παροχής φροντίδας υγείας (HCAP): Αυτή η πνευμονία προσβάλλει άτομα που βρίσκονται σε χώρους παροχής φροντίδας υγείας εκτός νοσοκομείων, όπως γηροκομεία, κέντρα αιμοκάθαρσης και εξωτερικά ιατρεία.
 
Ενδονοσοκομειακή πνευμονία (HAP): Η ενδονοσοκομειακή πνευμονία αφορά συγκεκριμένα ασθενείς που νοσηλεύονται σε νοσοκομείο για άλλο αίτιο.
 
Πνευμονία από εισρόφηση: Οφείλεται στην είσοδο τροφής, υγρών ή σάλιου στους πνεύμονες.

Πώς μεταδίδεται
Τα άτομα που είναι φορείς ιών που προκαλούν πνευμονία ή του βακτηρίου του στρεπτόκοκκου στη ρινική κοιλότητα και στον φάρυγγα μπορούν να μολύνουν άλλους μέσω του αέρα με το φτέρνισμα ή τον βήχα.

Ποιοι κινδυνεύουν περισσότερο
Η ηλικία αποτελεί τον σημαντικότερο παράγοντα κινδύνου. Κυρίως από τα 50 και μετά, το ανοσοποιητικό σύστημα καθίσταται ολοένα και λιγότερο ικανό να μας προστατεύει από πιθανές ασθένειες. Επιπρόσθετοι παράγοντες που αυξάνουν τον κίνδυνο νόσησης είναι ο διαβήτης, το άσθμα, η χρόνια αποφρακτική πνευμονοπάθεια (Χ.Α.Π.), το κάπνισμα, ο αλκοολισμός, το κατεσταλμένο ανοσοποιητικό σύστημα και διάφοροι περιβαλλοντικοί παράγοντες.

SOS
Οι χρόνιοι καπνιστές ανήκουν στις πλέον ευπαθείς ομάδες κινδύνου, γι’ αυτό και δεν πρέπει να αμελούν τον εμβολιασμό τους.

Πώς θα καταλάβω ότι έχω πνευμονία
Τα συμπτώματα της πνευμονίας κυμαίνονται από ήπια έως σοβαρά και μπορεί να ποικίλλουν ανάλογα με το αν η πνευμονία είναι βακτηριακής ή ιογενούς αιτιολογίας. Συμπτώματα που συσχετίζονται συνήθως με τη βακτηριακή πνευμονία είναι:
* Υπερβολική εφίδρωση.
* Υψηλός πυρετός, τρόμος και ρίγη.
* Θωρακικό άλγος κατά την αναπνοή ή τον βήχα.
* Βήχας με φλέμα που επιμένει ή επιδεινώνεται.
* Χείλη και νύχια που εμφανίζουν κυάνωση λόγω έλλειψης οξυγόνου στο αίμα.
Άλλα συμπτώματα της πνευμονίας είναι: Πυρετός, ξηρός βήχας, κεφαλαλγίες, μυαλγία, αδυναμία.

Η διάγνωση
Η πνευμονία μπορεί να διαγνωστεί με διάφορους τρόπους, μεταξύ άλλων κλινική εξέταση, ακτινογραφίες θώρακος και εξετάσεις αίματος.

Γρίπη και πνευμονία
Υπάρχει ένας αναγνωρισμένος συσχετισμός ανάμεσα στην πνευμονιοκοκκική πνευμονία και τη γρίπη, ενώ η γρίπη μπορεί να λειτουργεί ως προδιαθεσικός παράγοντας για την εκδήλωση της πνευμονιοκοκκικής πνευμονίας. Ως εκ τούτου, είναι σημαντικό οι ενήλικοι να εμβολιάζονται τόσο κατά της γρίπης όσο και κατά της πνευμονιοκοκκικής νόσου. Πρέπει να σημειωθεί ότι η πνευμονιοκοκκική πνευμονία μπορεί να εκδηλωθεί ανά πάσα στιγμή, ακόμη και αν δεν έχει προηγηθεί γρίπη.

Η θεραπεία

Όταν υπάρχει ισχυρή υποψία πνευμονιοκοκκικής πνευμονίας ή με το που θα γίνει η διάγνωση, η θεραπεία πρέπει να ξεκινά αμέσως, δεδομένου ότι η νόσος μπορεί να έχει ταχεία εξέλιξη. Οι θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν συνήθως αντιβιοτικά, όπως οι πενικιλίνες, οι κεφαλοσπορίνες ή η βανκομυκίνη, ανάλογα με τη σοβαρότητα της πνευμονίας και τον βαθμό ανθεκτικότητας του βακτηρίου στα αντιβιοτικά.

Στην Εποχή του Φωτός, το Ερεβοκτόνο Φως εκθέτει και διαλύει το σκοτάδι

Στις διακυμάνσεις της ενέργειας που συμβαίνουν αυτή τη στιγμή, είναι απαραίτητο οι πράξεις και οι προθέσεις σας να είναι αποφασιστικές. Και το πιο σημαντικό - είστε σε θέση να δηλώσετε καθαρά και με σαφήνεια, ότι βρίσκεστε στη νέα εποχή του Φωτός επάνω στον πλανήτη Γη;

Αυτή η νέα εποχή δεν γεννιέται, έχει ήδη γεννηθεί - και για εκείνους που το αναγνωρίζουν αυτό στις καρδιές τους, στα λόγια τους και στις πράξεις τους, για εκείνους αυτή είναι η πραγματικότητα που βιώνουν.

Υπάρχουν βέβαια ανάμεσά σας εκείνοι που δεν είναι σίγουροι· που σκέφτονται και μιλούν με λόγια γεμάτα αμφιβολία, ίσως από απογοήτευση, όσον αφορά το στάδιο στο οποίο έχει φτάσει ο πλανήτης σας. Είναι εκείνοι που βρίσκονται ανάμεσα σε δυο φάσεις, κάθονται κοντά στο φράκτη και κρατούν τις επιλογές τους ανοικτές. Αλλά δεν καταλαβαίνουν τις επιπτώσεις που έχουν στο γενικό σύνολο, καθώς ταλαντεύονται στις πεποιθήσεις τους.

Αντιλαμβάνεστε την έννοια της ''συναινετικής πραγματικότητας''; Είναι η πραγματικότητα που υπάρχει, ως αποτέλεσμα των επιλογών και των πεποιθήσεων μιας ομάδας ανθρώπων, για τον κόσμο τους. Αυτή η ομάδα ''ονειρεύεται'' έναν κόσμο που μοιάζει και λειτουργεί με ένα συγκεκριμένο τρόπο, ανάλογα με τις πεποιθήσεις τους.

Υπάρχουν ταυτόχρονα πολλές πραγματικότητες στον πλανήτη σας τώρα. Αυτή που βιώνεται από την πλειοψηφία των ανθρώπων είναι εκείνη η οποία αντανακλά τις πεποιθήσεις των μαζών.

Η δημιουργία μιας θετικής πραγματικότητας, πιο ειρηνικής, ευημερούσας και γεμάτης αγάπη και φως, δεν γίνεται με το να την επιθυμείτε, γίνεται με το να την επιλέξετε με όλη την καρδιά, το μυαλό και την ψυχή σας. Επιλέξτε την πραγματικότητά σας, αγαπημένοι – αποφασίστε τα σχετικά με αυτήν, και στη συνέχεια δράστε σαν να έχει ήδη εκδηλωθεί. Αυτό που στη συνέχεια θα αντιμετωπίσετε είναι Αγάπη και Φως στο λαό και στις συνθήκες γύρω σας - προσελκύοντας περισσότερη ειρήνη και ευημερία στην ατομική ζωή σας.

Αυτό που επιλέγετε για τον εαυτό σας, το επιλέγετε για την ανθρωπότητα. Τα πιστεύω και οι ενέργειες που κάνετε βασιζόμενοι σε αυτά τα πιστεύω δημιουργούν κυματισμούς στη ''συναινετική πραγματικότητα'' του πλανήτη σας.

Μην υποτιμάτε τη δύναμή σας, αγαπημένοι, για να εκδηλώσετε την πραγματικότητα που έχετε επιλέξει. Αφήστε πίσω σας το ''κόμπλεξ του σωτήρα'', το οποίο έχει προκαλέσει σε τόσους πολλούς από εσάς να περιμένετε την ημέρα που θα σας σώσει μια έξωθεν θεότητα ή μια ομάδα εξωγήινων. Αφήστε πίσω σας το ''κόμπλεξ του θύματος'' που έχει προκαλέσει σε τόσους πολλούςαπό εσάς να βυθίζονται σε ένα αίσθημα απόγνωσης και απελπισίας. Η ζωή δεν συμβαίνει σε εσάς, εσείς την δημιουργείτε κάθε μέρα.

Ολόγυρά σας υπάρχουν άνθρωποι που αφυπνίζονται σε αυτή την αλήθεια αναλαμβάνοντας τον έλεγχο της ζωής τους. Ολόγυρά σας υπάρχουν ομάδες Εργατών του Φωτός που συνενώνονται για να ενδυναμώνουν και να βοηθούν ο ένας τον άλλο στο ταξίδι τους στην αφύπνιση. Σε όλες τις γωνιές του πλανήτη δημιουργούνται κοινότητες που επιλέγουν ένα νέο τρόπο ζωής σε αρμονία με τον πλανήτη και τους άλλους.

Στην Εποχή του Φωτός, το Ερεβοκτόνο Φως εκθέτει και διαλύει το σκοτάδι. Τα ψέματα και οι πράξεις χειραγώγησης έρχονται καθημερινά στο φως. Η εξαπάτηση στο παρελθόν ήταν επιτρεπτή ως «αναγκαίο κακό» της κοινωνίας σας, αλλά τα νέα παιδιά δεν θα επιτρέψουν να συνεχιστεί αυτό. Μιλούν ανοιχτά τώρα, περιφρονώντας τις συνέπειες, και θα συνεχίσουν να μιλάνε και να εναγκαλίζονται την αλήθεια έως ότου οι μηχανισμοί ελέγχου είναι μια μακρινή ανάμνηση μεταξύ των ανθρώπων σας.

Το μήνυμά μας είναι για εκείνους από εσάς που έχουν αμφιβολίες σχετικά με τις αλλαγές και τη μετάβαση - σε εκείνους που πιστεύουν ότι το να κάθεσαι στο φράκτη είναι αποδεκτό. Σας ζητάμε να επιλέξετε τώρα - επιλέξτε να πιστέψετε ότι η Εποχή του Φωτός έχει ανατείλει - και ακολουθήστε την με τις πράξεις σας, με τέτοιο τρόπο ώστε οι προθέσεις, τα λόγια και οι πράξεις σας να είναι όλα θετικά προσανατολισμένα προς έναν κόσμο που βασισμένο στην Αγάπη και την Ειρήνη.

Η συμβολή σας παίζει σημαντικότατο ρόλο - οι πεποιθήσεις σας είναι μέρος της πραγματικότητας της συναίνεσης. Με το να υποθάλπετε αμφιβολίες και να χρονοτριβείτε μέχρι τη βελτίωση της δικής σας ζωής, επηρεάζετε όλα τα άλλα όντα στον πλανήτη σας.

Μην χάσετε την ευκαιρία να κάνετε τη διαφορά - αυτός είναι ακριβώς ο λόγος που είστε εδώ αυτή τη στιγμή. Ακριβώς εδώ, ακριβώς τώρα, αδράξτε τη στιγμή σας, αγαπημένοι.

Η Ώρα Είναι Τώρα!

Πώς να κάνετε τους ανθρώπους να σας συμπαθήσουν

Θέλετε να ξέρετε πώς να κάνετε τους ανθρώπους να σας συμπαθούν; Είναι πιο εύκολο απ 'όσο νομίζετε.

1. Ενθαρρύνετε τους άλλους να μιλήσουν για τον εαυτό τους
Δίνει στο μυαλό τους τόση ευχαρίστηση, όσο το φαγητό ή τα χρήματα:
Μιλώντας για τον εαυτό μας - είτε σε προσωπική συνομιλία ή μέσω ιστοσελίδων κοινωνικών δικτύων όπως το Facebook και το Twitter - προκαλείτε την ίδια αίσθηση ευχαρίστησης στον εγκέφαλο, όπως τα τρόφιμα ή τα χρήματα, οι ερευνητές ανέφεραν τη Δευτέρα.
Η νευροεπιστήμονας του Χάρβαρντ Diana Tamir, η οποία πραγματοποίησε πειράματα με τον συνάδελφό της Jason Mitchell, δημοσίευσε στο «Proceedings of the National Academy of Sciences». "Οι άνθρωποι ήταν πρόθυμοι ακόμη και να παρατήσουν τα χρήματα, προκειμένου να μιλήσουν για τον εαυτό τους.”

2. Για να πείτε τη γνώμη σας, κάντε ερωτήσεις
Εάν χρησιμοποιήσετε ερωτήσεις για να καθοδηγήσετε τους ανθρώπους προς τα σφάλματα στη διαδικασία σκέψης τους, θα τους επιτρέψετε να καταλήξουν στην λύση από μόνοι τους, και είναι λιγότερο πιθανό να αισθανθούν ότι απειλούνται και το πιο πιθανό είναι να ακολουθήσουν τις συμβουλές σας.
Δεν είστε εσείς που ψάχνετε το πρόβλημα. Οι άλλοι είναι αυτοί που ψάχνουν για κενά στον τρόπο σκέψης τους. Εσείς απλά θέλετε οι άνθρωποι να ψάξουν για υποθέσεις ή αποφάσεις που δεν έχουν νόημα κατά τον περαιτέρω προβληματισμό. Όσο περισσότερο μπορείτε να βοηθήσετε τους ανθρώπους να βρουν τις δικές τους ιδέες, τόσο πιο εύκολο θα είναι να βοηθήσετε τους άλλους να είναι αποτελεσματικοί, ακόμη και όταν κάποιος έχει χάσει το νόημα σε κάτι σημαντικό. Φέρνοντας τους άλλους στην εύρεση δικών τους ιδεών, σημαίνει ότι αντικαθιστώνται οι «εποικοδομητικές επιδόσεις» με την «διευκόλυνση της θετικής αλλαγής.»

3. Ζητήστε τη συμβουλή των άλλων
Ο καθηγητής του Στάνφορντ Jeffrey Pfeffer, ο ειδικός πειθούς Robert Cialdini και πολλοί άλλοι, συνιστούν τη ζήτηση συμβουλών, ως ένα ισχυρό μέσο που επηρεάζει τους άλλους και τους φέρνει κοντά σας.
Ο καθηγητής Adam Grant του Wharton, αναλύει:
Νέα έρευνα δείχνει ότι η αναζήτηση συμβουλών είναι μια εκπληκτικά αποτελεσματική στρατηγική για την άσκηση επιρροής, όταν δεν διαθέτουμε αρκετή εξουσία πάνω στο θέμα. Σε ένα πείραμα, η ερευνήτρια Katie Liljenquist έβαλε εθελοντές να διαπραγματευτούν για την πιθανή πώληση μιας εμπορικής ιδιοκτησίας. Όταν οι πωλητές επικεντρώθηκαν στο στόχο του να πάρουν την υψηλότερη δυνατή τιμή, μόνο το οκτώ τοις εκατό έφτασε σε μια επιτυχημένη συμφωνία. Όταν οι πωλητές κάλεσαν τους αγοραστές για συμβουλές για το πώς να πετύχουν τους στόχους τους, το 42 τοις εκατό έφτασε μια επιτυχή συμφωνία. Ζητώντας τη συμβουλή τους, ενθάρρυναν τη μεγαλύτερη συνεργασία και ανταλλαγή πληροφοριών, μετατρέποντας μία αμφιλεγόμενη διαπραγμάτευση σε μια συμφωνία που ωφελούσε και τον πωλητή, και τον αγοραστή. Οι μελέτες δείχνουν ότι σε όλες τις κατασκευαστικές εταιρίες, τις χρηματοοικονομικές και ασφαλιστικές υπηρεσίες, και βιομηχανίες φαρμακευτικών ειδών, η αναζήτηση συμβουλών είναι από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να επηρεάσουν τους συναδέλφους, τους ανωτέρους, και τους υφισταμένους τους.

4. Η τεχνική των δύο ερωτήσεων
Ρωτήστε τους για κάτι θετικό στη ζωή τους. Μόνο μετά την απάντηση τους, πρέπει να τους ρωτήσετε πώς αισθάνονται για τη ζωή τους γενικότερα.
Ακούγεται ανόητο, αλλά η μέθοδος αυτή βασίζεται σε έρευνα από βραβευμένο με Νόμπελ ψυχολόγο Daniel Kahneman.
Μια θετική απάντηση στο πρώτο ερώτημα θα οδηγήσει τους άλλους να αισθάνονται πιο θετικά για τη ζωή τους, όταν τους κάνετε και το δεύτερο ερώτημα:
Το ίδιο μοτίβο μπορεί να βρεθεί όταν μια ερώτηση σχετικά με τις σχέσεις των μαθητών με τους γονείς τους ή για τα οικονομικά τους τεθεί αμέσως πριν από την ερώτηση σχετικά με τη γενική ευτυχία στην ζωή τους. Και στις δύο περιπτώσεις, η ικανοποίηση σε έναν συγκεκριμένο τομέα κυριαρχεί τις θετικές αναφορές σε άλλα ερωτήματα. Οποιαδήποτε άλλη συναισθηματικά σημαντική ερώτηση που αλλάζει τη διάθεση ενός ατόμου, έχει το ίδιο αποτέλεσμα.

5. Επαναλάβετε τις τρεις τελευταίες λέξεις
Η ενεργειακή ακρόαση έχει απίστευτη δύναμη, και οι διαπραγματευτές ομήρων απαγωγών, χρησιμοποιούν αυτήν την τεχνική για να χτίσουν καλύτερες σχέσεις συμπάθειας με τον συνομίλητή τους έχοντας στόχο την μέγιστη αμοιβή.
Ποιος είναι λοιπόν ο πιο γρήγορος και βρώμικος τρόπος στο να γίνεται ενεργειακοί ακροατές χωρίς εκπαίδευση; Ο εμπειρογνώμονας κοινωνικών δεξιοτήτων και συγγραφέας Leil Lowndes συνιστά την απλή επανάληψη: "...απλά επαναλαμβάνεται - και παπαγαλία - τις δύο ή τρεις τελευταίες λέξεις που ο ομιλητής σας είπε, με έναν συμπαθητικό και προβληματισμένο τόνο. Αυτό ρίχνει την μπάλα πίσω στην μεριά του ομιλητή.»
Δείχνει ότι ακούτε και ενδιαφέρεστε, και τους επιτρέπει να πάρουν πίσω την αφήγηση της ιστορίας τους. Θα πρέπει να είστε συνειδητοποιημένοι όταν χρησιμοποιείτε την τεχνική αυτή, αλλά είναι αποδεδειγμένα εκπληκτικά αποτελεσματική.
-Εκπληκτικά αποτελεσματική;
-Ναι, είναι.
-Είναι;
Η έρευνα δείχνει ότι η επανάληψη είναι αποτελεσματική και στις διαπραγματεύσεις.

6. Κουτσομπολεψτε - αλλά θετικά
Η έρευνα δείχνει αυτά που λέτε για τρίτους, σχηματίζουν το πώς οι άνθρωποι σας βλέπουν. Δώστε κομπλιμέντα και σχολιάστε θετικά τρίτους, και είναι πιθανό να σας συμπαθήσουν πιο πολύ. Αν παραπονεύεστε, και είναι πιθανό να συνδεθείτε με αυτά τα αρνητικά χαρακτηριστικά που δεν σας αρέσουν:
Όταν κουτσομπολεύετε σχετικά με ένα άλλο πρόσωπο, οι ακροατές ασυνείδητα σας συνδέουν με τα χαρακτηριστικά που περιγράφετε, και, τελικά, οδηγήστε στην «μεταφορά» των χαρακτηριστικών αυτών σε εσάς. Οπότε, πείτε θετικά και ευχάριστα πράγματα για τους φίλους και τους συναδέλφους σας, και θα θεωρείστε ως ένα ευχάριστο πρόσωπο. Αντίθετα, η συνεχής διαμαρτυρία για τις αποτυχίες τρίτων, οι άνθρωποι θα εφαρμόσουν ασυναίσθητα τα αρνητικά χαρακτηριστικά και την ανικανότητα σε εσάς.

Καταναγκαστικό σεξ

Η καταναγκαστική σεξουαλική συμπεριφορά ή σεξουαλικός εθισμός, θα μπορούσε να ορισθεί ως «το φαινόμενο κατά το οποίο το άτομο μοιάζει καταναγκαστικά να αναζητεί σεξουαλικές εμπειρίες, ενώ εμφανίζει έντονη δυσφορία (συμπτώματα στέρησης) όταν δεν υπάρχει δυνατότητα ικανοποίησης των παρορμήσεων του. Οι άνθρωποι που εκφράζουν μια τέτοια συμπεριφορά νιώθουν διαρκώς την ανάγκη να κάνουν σεξ, ξανά και ξανά με σκοπό να νιώσουν ικανοποίηση και να απαλύνουν κατ επέκτασιν τον πόνο ή την οδύνη που μπορεί να νιώθουν αλλα δεν επιτρέπουν να αισθανθούν.

Πολλοί από τους άνδρες κυρίως ασθενείς αλλά και γυναίκες ενίοτε αντιμετωπίζουν προβλήματα με την αληθινή οικειότητα, και χρησιμοποιούν το σεξ για να αντιμετωπίσουν προβλήματα, όπως η μοναξιά, η κατάθλιψη, το άγχος ή το στρες της καθημερινής ζωής. Με άλλα λόγια, χρησιμοποιούν εντελώς παρορμητικά το σεξ ως τρόπο σωματικής και ψυχολογικής εκτόνωσης.

Επίσης έντονες δυσκολίες στο σχετίζεσθαι μπορεί να εκτονώνονται μέσω μιας τέτοιας συμπεριφοράς όπου το ζητούμενο είναι συγκεκριμένο( το σεξ), δεν υπάρχει συανισθηματική εμπλοκή και τον έλεγχο της σχέσης την έχει ο πάσχων αφού ορίζει το πλαίσιο τη διάρκεια και την ποιότητα της σχέσης. Μ εαυτό τον τρόπο σχετίζεται με το άλλο φύλο χωρίς όμως να εκτίθεται, να εμπλέκεται συνασιθηματικά και να νιώθει ασφαλής ότι δν θα πληγωθέι ή ότι δεν θα έρθει κοντά με κάποιον άλλον άνθρωπο. Με αυτό τον τρόπο μπορεί να εκφράζει και να επιβεβεβαιώνει την πανοτινή και αμέριστη αγάπη στον γονέα το αντίθετου ή και του ίδιου φύλου…Δεν θα τον προδώσει ποτέ…

Οι ΄΄σεξουαλικά εθισμένοι΄΄ δεν είναι σε θέση να ελέγξουν τις σεξουαλικές ορμές τους, οι οποίες μπορεί να περιλαμβάνουν όλο το φάσμα των σεξουαλικών φαντασιώσεων και της σεξουαλικής συμπεριφοράς». Τελικά, η ανάγκη της σεξουαλικής δραστηριότητας αυξάνεται, και η συμπεριφορά του ατόμου καταλήγει να κινείται αποκλειστικά και μόνο από την επίμονη επιθυμία του ατόμου να βιώσει τη σεξουαλική πράξη. Το ιστορικό αυτών των ατόμων αποκαλύπτει ένα μακροχρόνιο πρότυπο τέτοιας συμπεριφοράς, την οποία το άτομο προσπάθησε επανειλημμένα να διακόψει χωρίς όμως επιτυχία.

Παρά το γεγονός ότι ο πάσχων μπορεί να έχει αισθήματα ενοχής και τύψεις, μετά την πράξη, αυτά τα συναισθήματα δεν αρκούν για να αποφευχθεί η επανάληψή της. Επιπλέον, το άτομο μπορεί να αναφέρει ότι η ανάγκη ικανοποίησης των παρορμήσεων είναι πιο έντονη σε περιόδους στρες ή όταν βρίσκεται σε κατάσταση θυμού, θλίψης, άγχους, και δυσφορίας.

Οι ασθενείς με καταναγκαστική σεξουαλική συμπεριφορά δεν κάνουν σεξ για το σεξ, ούτε αποζητούν την αγάπη ή την ευχαρίστηση. Κάνουν σεξ είτε διότι η έκρηξη ενδορφινών στον οργανισμό τους πλημμυρίζει ευφορία (όπως ακριβώς κάνουν και τα ναρκωτικά), είτε διότι πάσχουν από άλλα ψυχολογικά προβλήματα και το σεξ τους βοηθεί να τα αντιμετωπίσουν.

Συχνά η καταναγκαστική σεξουαλική συμπεριφορά συνοδέυεται από συναισθήματα κατάθλιψης, μελαγχολίας ή και προσωπικής απαξίωσης ή ακόμα και συναιθηματικού μουδιάσματος…Τα συναισθήματα παγώνουν και τη θέση τους παίρνει το κυνήγι του σεξ με όπιο κόστος..στο χώρο εργασίας, στις διαπροσωπικές σχέσεις, στις οικογενειακές σχέσεις…

 Όταν το άτομο αρχίζει να καταλαβαίνει γιατί μπαίνει σε αυτή τη συμπεριφορά τι τον οδηγεί σε αυτή, και επιτρέψει να έρθει κοντά στα συναισθήματά του, τα άγχη του, τους φόβους του αλλά και τις δυσκολίες του που δεν του επιτρέπουν να έρθει κοντά με το άλλο φύλο με διαφορετικό τρόπο παρα μόνο μέσω του σεξ τότε θα αρχίσει να ελέγχει αυτή τη συμπεριφορά και να μειώνει τη δυσλειτουργική του πλευρά που τον κρατά αποκομμένο και δέσμιο του σεξ.

Θεραπεία
Η αναζήτηση βοήθειας για την αντιμετώπιση αυτής της συμπεριφοράς από εξειδικευμένο Σεξοθεραπευτή είναι το πρώτο βήμα για τη θεραπεία της.

ΑΠΕΝΑΝΤΙ ΣΤΟΝ ΧΡΟΝΟ…

O χρονος ειναι εχθρος.
ειναι υπουλος.
ειναι ψευτης.
ειναι απεναντι σου.
ειναι με τους αλλους.
μεσα απο το σκοτεινο του πεπλο δημιουργει αναμνησεις και σε παει πισω.
οδηγει την σκεψη σε πραγματα που εχουν συμβει,που εχουν τελειωσει, που εχουν μεινει στην μεση και δεν βρηκαν συνεχεια…

ενισχυει τα διλημματα και δημιουργει ερωτηματικα.
σε μπερδευει και σε κανει να αναρωτιεσαι.
σου δινει χωρο για αμφισβητηση του εαυτου σου,των πραξεων και των αποφασεων σου.
πιανεσαι απο το σημειο που επιλεγεις σαν αρχη και γαντζωνεσαι πεισματικα πανω του.
δημιουργεις μια δευτερη,παραλληλη με την κανονικη σου,ζωη.

Aρχιζεις και ζεις με αυτο που θα γινοταν αν δεν ειχε γινει αυτο που εγινε…
η πραγματικοτητα ομως ειναι ηδη πιο μπροστα,δεν εχει σημασια ποσο. εστω και μια στιγμη.
σημασια εχει πως προηγειται και πως αυτο που συνεβη ειναι το πραγματικο.που δεν γυριζει πισω.
δεν υπαρχει περιθωριο για διορθωσεις και για επανεκκινηση.
το χθες δεν αλλαζει…

μα ο ανθρωπος γοητευεται απο τα αν.
απο το τι θα γινοταν αν…
απο το τι δεν θα γινοταν αν…
απο το τι θα ηταν αν…
απο το τι δεν θα ηταν αν…
απο ολα τα αν…

Aυτα τα αν ειναι η μητρα που δημιουργει τις σκεψεις.
και ο χρονος βοηθαει σε αυτο.
οσο περναει ο καιρος τα ερωτηματα μεγαλωνουν.
οπως και η απορια.και η θεληση να μαθεις το γιατι και το πως.
και τοτε γινεσαι ενα με τον χρονο,με αυτον που εχει περασει…
αφηνοντας στην ακρη αυτο που ερχεται.
ωσπου καποια στιγμη,θα τα φερει ετσι ο χρονος,ωστε να εχεις τα ιδια ερωτηματα για το τωρα,που τοτε θα ειναι χθες.

O καθενας πρεπει να κανει αυτο που πιστευει,που νιωθει και θελει την στιγμη που συμβαινει.
αδιαφορωντας για το στιγμιαιο εκεινο αυριο.
η στιγμη δεν εχει χρονο.και πρεπει να την ζουμε.
με οποιαδηποτε αποφαση και αν παρουμε.
μονο ετσι θα αποκτησει νοημα ο χρονος.
οταν δεν υπαρχουν στο μυαλο ερωτηματικα και αν…για το καθε περασμενο.
οταν η αποφαση γινεται ζωη.
οταν ο περασμενος χρονος θα διαγραφεται απο μονος του.
οταν δεν θα εχει νοημα υπαρξης.

Oλα αυτα για τις στιγμες που θεωρουμε πως κατι δεν καναμε σωστα.
για τις στιγμες που μας αφησαν πληγες και μας τσαλακωσαν.
για ολες τις αλλες,που μας γοητευσαν και τις θυμομαστε με ευχαριστηση και χωρις αν,υπαρχει εκει εξω καποιος αλλος,
που για αυτον, εκεινος ο χρονος ειναι ο δικος του εχθρος…