Τετάρτη 3 Ιουνίου 2015

Η ΕΠΙΚΑΙΡΟΤΗΤΑ ΤΟΥ ΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΣΚΕΠΤΙΚΙΣΜΟΥ ΣΤΗΝ ΕΠΟΧΗ ΜΑΣ

Ο σκεπτικισμός είναι νομίζω η μορφή αρχαίας σκέψης που άσκησε την πιο διαρκή και ισχυρή επίδραση στη νεότερη εποχή. Χρησιμοποιώ την έκφραση «μορφή σκέψης», γιατί δεν πρόκειται για μια σχολή, αλλά για περισσότερες, καθεμιά από τις οποίες γνώρισε μια μακρά ιστορική εξέλιξη ενίοτε για πολλούς αιώνες, με κάποιες περιόδους σε λανθάνουσα κατάσταση. Πρόκειται μάλιστα για σχολές οι οποίες συχνά είχαν ζωηρές διαφωνίες μεταξύ τους. Ο πυρρωνισμός, για παράδειγμα, αντιμαχόταν σφοδρότατα την Ακαδημία τη λε­γάμενη «σκεπτική», λέγοντας πως αυτή δεν διαφωνούσε με διάφορες μορφές δογματισμού.
Η ετυμολογία της λέξης «σκεπτικισμός» παραπέμπει στον ελληνικό όρο «σκέψις» που απλά σημαίνει «εξέταση, προσεκτική εκτίμηση, μελέτη». Προφανώς δεν είναι αυτό το στοιχείο που διακρίνει τους σκεπτικούς από εκείνους που οι σκεπτικοί αποκαλούν «δογματικούς». Ακόμα και οι δογματικοί οφείλουν να εξετάζουν και να διερευνούν τα γεγονότα που προσπαθούσαν να εξηγήσουν (για παράδειγμα, ο Αριστοτέλης γράφει στα Φυσικά II, 4, 196b 5-7, ότι πρέπει να εξετάσει [σχεπτέον] τι είναι η τύχη και το αυτόματον). Ο σκεπτικός πιστεύει προφανώς ότι είναι ο μόνος που θα εξετάσει με σωστό τρόπο τα πράγματα, εφόσον όλοι οι άλλοι καταλήγουν σε δογματικές κρίσεις. Χρειάζεται κάτι περισσότερο από μία απλή σκέψιν για να διακριθεί ο σκεπτικισμός από τις άλλες μορφές στοχασμού.

Σε τι συνίσταται λοιπόν η αυθεντική σκεπτική σκέφις, οι ρίζες της οποίας ανέρχονται ώς τον Πύρρωνα τον Ηλείο στους αλεξανδρινούς χρόνους και η οποία βρίσκει την πιο οριστική της έκφραση στο έργο Πυρρώνειοι Υποτυπώσεις του Σέξτου Εμπειρικού, εμπειρικού γιατρού του 2ου ή 3ου αι. μ.Χ. Αυτός είναι ο ακριβής ορισμός που δίνει ο Σέξτος ακο­λουθώντας μια μακρά παράδοση: ’Έστι δε ἡ σκεπτική δύναμις ἀντιθετική φαινομένων τε καί νοουμένων καθ’ οἱονδήποτε τρόπον, ἀφ ἧς ἐρχόμεθα διά τήν ἐν τοῖς ἀντικειμένοις πράγμασι καί λόγοις ἰσοσθένειαν τό μέν πρῶτον εἰς ἐποχήν τό δέ μετά τοῦτο εἰς ἀταραξίαν (Πυρρ.Υπ. 18). Θα πρέπει να αποφύγουμε να δώσουμε μια πολύ αυστηρή ερμηνεία του όρου δύναμις. Ο όρος σημαίνει μόνο αυτό που ο καθένας θα περί- μενε ακούγοντάς τον. Ο σκεπτικισμός λοιπόν εμφανίζεται από τις εναντιότητες και τις αντιθέσεις που διαπιστώνουμε στα πράγματα και στις αναπαραστάσεις. Εάν τα κοιτάξουμε από πιο κοντά θα δούμε ότι όλα αυτά είναι ισοδύναμα (ισοσθένεια). Έτσι, φυσιολογικά ακολουθεί η αναστολή της κρίσης (εποχή) και η απουσία κάθε ανησυχίας (αταραξία).
 
Στην προ-σκεπτική ελληνική σκέψη υπήρχαν φυσικά αντι­φατικές θεωρήσεις του κόσμου και του ανθρώπου (π.χ. Ηράκλειτος και Παρμενίδης), ο σχετικισμός του Πρωταγόρα, σύμφωνα με τον οποίο είναι «ὁ ἄνθρωπος πάντων χρημάτων μέτρον», η θεωρία του Δημόκριτου για την αισθητηριακή αντίληψη, που θεωρούσε τις δευτερεύουσες ποιότητες καθαρά υποκειμενικές με τον ίδιο σχεδόν τρόπο του John Locke, δύο χιλιετίες αργότερα. Ο αρχικός όμως σκεπτικισμός έχει τελείως διαφορετικές φιλοδοξίες. Κηρύσσει την πλήρη ανικανότητα της νόησης να γνωρίσει τα πράγματα και να εκφέρει κρίσεις γι’ αυτά. Δεν υπάρχει εδώ μια αντίφαση;
 
Σύμφωνα με τους πυρρώνειους, ίσως με τον Πύρρωνα και τον Τίμωνα ασαφέστερα και πιο υπαινικτικά στην αρχή, πιο καθαρά και σαφέστερα μετά τη δοκιμασία της πολεμικής με την Ακαδημία, ο πυρρώνειος σκεπτικισμός επιχειρεί να ξερριζώσει την απαίτηση να γνωρίσουμε τον κόσμο και τους ανθρώπους και να εκφέρουμε κρίσεις γι’ αυτούς. Από εκεί πηγάζουν το ανικανοποίητο και η ταραχή. Γι’ αυτό, το οποίο τα στωικά και επικούρεια δόγματα ζητούσαν να πραγματοποιήσουν μέσω της γνώσης, ο σκεπτικισμός διακηρύσσει πως είναι ανίκανος. Απλώς με τη βοήθεια της τύχης (τυχικώς), εγκαταλείποντας τις δογματικές αξιώσεις, κατορθώνει αυτό που οι στοχαστές της εποχής του θεωρούσαν ύψιστο ιδανικό, την ηρεμία, την απουσία ταραχής (αταραξία). Εντούτοις πρέπει να αποφύγουμε τη μετατροπή αυτής της ανικανότητας σε κρίση ανικανότητας ή την αναστολή της κρίσης σε κρί­ση αναστολής. Για να αποφύγουμε μια μορφή δογματισμού, μηδενισμού, η αναστολή της κρίσης (εποχή) πρέπει να είναι στοχαστική (αυτό που αλλού ονόμασα στοχαστική εποχή, ή εποχή δεύτερης φάσης). Πρέπει λοιπόν να φαίνεται ότι η αναστολή της κρίσης προβάλλει αυθόρμητα, με άλλα λόγια προκύπτει φυσιολογικά από τα φαινόμενα και τα ισοδύναμα επιχειρήματα που προτείνονται και από τις δύο πλευρές για κάθε ζήτημα. Ταυτόχρονα, όμως, ο σκεπτικός κατασκευάζει ισχυρά οπλοστάσια (τους τρόπους του Αγρίππα και τους τρόπους του Αινησίδημου), για να ισχυροποιήσει την αναστολή της κρίσης. Έχει απόλυτη συνείδηση της πιθανής αδυναμίας της αναστολής της κρίσης υπό το φως των δύο αυτών απόψεων και της άρθρωσης αυτών των δύο απόψεων. Πώς είναι δυνατόν πράγματι μία κατάσταση, η εποχή, η οποία σηματοδοτεί την αποτυχία της έρευνας (ζήτησις), να οδηγεί στην ηρεμία και την αταραξία; Ως αποτέλεσμα τύχης; Αυτό ακριβώς υποστηρίζει ο Σέξτος και προτείνει κάποιες αναλογίες για να δικαιολογηθεί: ο εργάτης μπορεί να αναποδογυρίσει τη σκάλα αφού τη χρησιμοποίησε για να ανέβει στη σκεπή· το καθαρτικό αποβάλλεται μαζί με τα περιττώματα του σώματος. Η φωτιά καταναλώνεται μαζί με τα ξύλα που καίει. Ομοίως, π.χ., και ο ζωγράφος Απελλής προσπαθούσε να ζωγραφίσει τον αφρό που βγαίνει από το στόμα ενός αλόγου. Όσο κι αν προσπαθούσε δεν τα κατάφερνε. Πέταξε λοιπόν εκνευρισμένος το σφουγγάρι πάνω στον πίνακα και η τύχη επέτυχε αυτό που μάταια επιδίωκε να κάνει με όλη του την τέχνη.
 
Ο σκεπτικισμός της Ακαδημίας έχει πολύ πιο ευγενικές απαρχές: το Σωκράτη και τον Πλάτωνα. Γνωρίζουμε πως το μαντείο των Δελφών είχε αποφανθεί πως ο Σωκράτης ήταν ο πιο σοφός από τους ανθρώπους. Σχετικά με αυτό ο Σωκράτης έφτασε στο συμπέρασμα ότι ο λόγος ήταν γιατί οι άλλοι άνθρωποι νόμιζαν πως γνώριζαν κάτι, ενώ δεν γνώριζαν τί­ποτε, και ο ίδιος γνώριζε ότι δεν γνώριζε τίποτε (id unum scio me nihil scire, μετέφραζε ο Κικέρωνλ 0 Αρκεσίλαος, ο οποίος είχε τη διεύθυνση της Ακαδημίας για κάποιο διάστημα μετά το θάνατο του Πλάτωνα, διακρίθηκε από το ότι πρότεινε μια ελαφρά διόρθωση στην ομολογία της άγνοιας για την οποία επαιρόταν ο Σωκράτης. Η διόρθωσή του αποσκοπούσε να καταστήσει κάπως πιο στοχαστική τη δήλωση της σωκρατικής άγνοιας: ne id quidem scio me nihil scire. Εντούτοις, οι σκεπτικοί της Ακαδημίας δεν πίστευαν στην αναγκαστική αποδοχή της ισοδυναμίας ή ισοσθένειας των αντιθέτων εμπειριών και επιχειρημάτων. Απέρριπταν τη δυνατότητα των οριστικών κρίσεων, αλλά αναγνώριζαν πως κάποιες προτάσεις μπορούσαν να φανούν πιο πιθανές ή πιο ισχυρές από κάποιες άλλες.
 
Μ’ αυτές τις δύο μορφές ο σκεπτικισμός διαδόθηκε στη νεότερη Δύση. Κατά τη διάρκεια του Μεσαίωνα, ο σκεπτικισμός δεν φαίνεται να επιβλήθηκε με μεγάλη επιτυχία, αλλά στο τέλος αυτής της περιόδου έντονης πίστης, κάποιες ρωγ­μές αρχίζουν να εμφανίζονται με τον Pomponazzi (1462- 1525), τον Jacob Sadoletto (1477-1547), τον Agrippa de Net- tesheim (1486-1534). 0 τελευταίος έγραψε ένα βιβλίο Περί της αβεβαιότητας και της ματαιοδοξίας όλων των επιστημών, του οποίου το μεγαλύτερο μέρος επιτίθεται στα διάφορα μέρη της γνώσης.
Θα σταματήσουμε λοιπόν καταρχήν στο ερώτημα της φυσικής διαθεσιμότητας των σκεπτικών συγγραμμάτων στην αυγή της νεότερης περιόδου. Θα επιχειρήσουμε να δείξουμε την καθοριστική επιρροή του σκεπτικισμού στη διαμόρφωση της νεότερης νοοτροπίας. Ύστερα θα ανασύρουμε κάποια σημαντικά ίχνη σκεπτικισμού σε όλη την πορεία της ιστορίας της νεότερης φιλοσοφίας μέχρι τις μέρες μας. Ας πούμε κατά πρώτον ότι αυτή η οπτική δεν έχει καμιά πρωτοτυπία καθώς ο Pierre Bayle την καταθέτει ήδη στο Ιστορικό και Κριτικό Λεξικό (1695-1697), στο λήμμα «Πύρρων».
 
Η μεσαιωνική σκέψη δεν είναι εντελώς απαλλαγμένη από αμείωτες αντιθέσεις και σφοδρές λογομαχίες. Με την εμφάνιση της διαμαρτυρόμενης Μεταρρύθμισης στο ξεκίνημα της Αναγέννησης, η καθολική σκέψη με τον Έρασμο και άλλους, δεν βρίσκει τίποτε καλύτερο, για να υπερασπιστεί τον κανόνα της πίστης, από το να ανατρέξει στο μετριοπαθή σκεπτικισμό της Νέας Ακαδημίας, όπως εκτίθεται κυρίως στα φιλοσοφικά έργα του Κικέρωνα (βλ. και Richard Η. Popkin: Η ιστορία του σκεπτικισμού. Από τον Έρασμο στον Καρτέσιο, κεφ. I, «Η διανοητική κρίση της Μεταρρύθμισης», 1-16)’. 0 Κικέρων, και λίγο αργότερα ο Σέξτος Εμπειρικός και ο πυρρωνισμός χρησιμοποιούνται για την υπεράσπιση της πίστης ενάντια στους μεταρρυθμιστές διαμαρτυρομένους. Ο φυσικός λόγος, η λογική δηλαδή χωρίς τη βοήθεια της πίστης που μας εμπνέει ο θεός, δείχνεται ανίκανος να συλλάβει τις θεμελιώδεις αλήθειες. Ο άνθρωπος δεν έχει άλλη διέξοδο από το να αφεθεί στη θεία χάρη και στην πίστη που του αποκαλύπτει αυτό που διαφορετικά θα παρέμενε κρυμμένο στην αδύναμη λογική του.
 
Αυτός ο κικερώνειος σκεπτικισμός, που τέθηκε στην υπηρεσία της καθολικής πίστης, επρόκειτο να γίνει σε λίγο ριζοσπαστικός με τη διάδοση των «συστηματικών» έργων του «πυρρώνειου» Σέξτου Εμπειρικού. Μερικοί ερευνητές, τους οποίους παραθέτει ο Popkin (σελ. 19, υποσ. 2a), αποκαλύπτουν πως ο Σέξτος διαβαζόταν κιόλας από τον 15ο αιώνα (από τους ουμανιστές Francesco Filelfo και Giovanni Aurispo ήδη το 1441). Υπάρχουν τουλάχιστον δύο μεσαιωνικά χειρόγραφα στα λατινικά του Σέξτου, το ένα, μια λατινική μετά­φραση των Υποτυπώσεων στο τέλος του 13ου αιώνα, και το άλλο, μια αναθεώρηση του πρώτου, εκατό χρόνια αργότερα στην Ισπανία. Κατά τον Popkin, τα ελληνικά χειρόγραφα του Σέξτου εμφανίζονται στην Ιταλία το 15ο αιώνα και εξαπλώνονται σε όλη την Ευρώπη. Το 1562 εμφανίζεται η πρώτη λατινική μεταφρασμένη έκδοση των Πυρρώνειων Υποτυπώσεων από τον Henri Estienne. To 1569 ο Hervet επανεκτυπώνει τη λατινική μετάφραση του Estienne προσθέτοντας τη δική του λατινική μετάφραση των βιβλίων κατά των καθηγητών  (Adversus Mathematicos). Τέλος, το 1621 εμφανίζεται η αυθεντική έκδοση όλου του ελληνικού κειμένου, συνοδευόμενη από τις λατινικές μεταφράσεις του Estienne και του Hervet. Ο Popkin σημειώνει αγγλικές μεταφράσεις των Υποτυπώσε­ων το 1591 και το 1656-1659. Φαίνεται πως υπήρξαν γαλλικές μεταφράσεις το 1630. Αυτές οι πολυάριθμες εκδόσεις και μεταφράσεις πιστοποιούν το ενδιαφέρον που προκλήθηκε από τον πυρρώνειο σκεπτικισμό στην αυγή της νεότερης εποχής.
 
Αν δεχτούμε τον κεντρικό ρόλο του Montaigne στην κυοφορία της νεότερης σκέψης, αρκεί να δείξουμε μέχρι ποιο σημείο έχει εμπνευσθεί από τον Σέξτο στα Δοκίμιά του. Ο Leon Brunschvicq υπογράμμιζε ήδη στο βιβλίο του Descartes και Pascal, αναγνώστες του Montaigne2, την επίδραση του Montaigne στον Descartes και τον Pascal: «Η τύχη», γράφει (σελ. 15), «χάρισε στον Montaigne τους πιο επιμελείς και πιο ένθερμους αναγνώστες που θα μπορούσε ένας συγγραφέας να ευχηθεί, τον Rene Descartes και τον Blaise Pascal. Και οι δύο τον ενσωμάτωσαν στην ουσία τους… ανυπομονώντας ωστόσο να του απαντήσουν και να προφυλάξουν έτσι από τις αδυσώπητες κριτικές του τις αρχές των πεποιθήσεών τους». Ο Montaigne, που συνθέτει τα Δοκίμιά του επί είκοσι έτη, από το 1572 έως το θάνατό του το 1592, διαβάζει τις Πυρρώνειες Υποτυπώσεις, από τα 1575-76. Σφραγίζεται τόσο πολύ από αυτές που υιοθετεί ως σύνθημα το πυρρώνειο επέχω. Καλύπτει τα δοκάρια του γραφείου του με πυρρώνεια και σκεπτικά ρητά ώστε να τα έχει συνεχώς μπροστά στα μάτια του και παρόντα στο πνεύμα του.
 
Η Απολογία του Raimond Sebond, που αποτελεί το 7ο κεφάλαιο του 2ου βιβλίου των Δοκιμίων, το πιο σημαντικό κεφάλαιο του έργου του Montaigne, του δίνει ένα πρόσχημα για να εκθέσει τα σκεπτικά επιχειρήματα και να δείξει ότι η πίστη ενισχύεται από αυτά: «Εάν τείναμε στο Θεό από τη μεσολάβηση μιας ζωντανής πίστης», λέει, «αν τείναμε στο Θεό από αυτόν και όχι από εμάς, εάν είχαμε μια βάση και ένα θεϊκό θεμέλιο, οι ανθρώπινες συμπτώσεις δεν θα μπορούσαν να μας κλονίσουν, όπως το έχουν κάνει ο έρωτας για το καινούργιο… οι απερίσκεπτες και τυχαίες αλλαγές των απόψεών μας δεν θα είχαν τη δύναμη να διασείσουν ή να αλλοιώσουν την πίστη μας. Δεν θα την αφήναμε να ταραχθεί στο έλεος ενός νέου επιχειρήματος και στην πειθώ ούτε όλης της Ρητορικής…» (σελ. 484-485). Πρέπει να αντικρουσθεί αυτή η απαίτηση που υποτάσσει την πίστη στα επιχειρήματα της λογικής: «Είναι δυνατό να φαντασθούμε κάτι πιο γελοίο από αυτό το άθλιο και καχεκτικό δημιούργημα», σημειώνει, «που ονομάζεται αρχόντισσα και αυτοκράτειρα του σύμπαντος, του οποίου δεν έχει τη δύναμη να γνωρίσει το παραμικρό μέρος, τόσο πολύ υπολείπεται του να το διοικήσει» (σελ. 495). «Η πανούκλα του ανθρώπου», λέει ο Montaigne (σελ. 541), «είναι η άποψη ότι γνωρίζει. Να λοιπόν γιατί η άγνοιά μας έχει τόσο πολύ συστηθεί από τη θρησκεία μας ως το προσήκον φιλοδώρημα στην πίστη και την υπακοή» (σελ. 541).
 
Ο Montaigne υπενθύμιζε πως ο Πύρρων σύστηνε στους άλλους να αναζητήσουν «την αταραξία της ψυχής και του σώματος» (σελ. 541) και πρότεινε ένα χοιρίδιο ως παράδειγμα στους ταξιδιώτες που ήταν τρομοκρατημένοι από την τρικυμία (σελ. 543).
Θα έπρεπε ίσως να παραθέσουμε το σύνολο του κεφαλαίου για να εκτιμήσουμε καλύτερα την επίδραση του πυρρωνισμού στη σκέψη του Montaigne. Κάποτε επαναλαμβάνει σχεδόν κατά λέξη το κείμενο του Σέξτου Εμπειρικού χωρίς μάλιστα να μπαίνει στον κόπο να αναφέρει την προέλευση, τόσο η σκέψη του παντρεύεται με τις ίδιες τις μορφές του πυρρωνισμού (ας συγκρίνουμε παραδείγματος χάριν τα Δοκίμια II κεφ.. XII, σελ. 588, 2η παράγραφο και όλες τις πρώτες γραμμές του 1ου βιβλίου των Υποτυπώσεων). Η πιστιοκρατία έρχεται να προστεθεί σχηματικά στην εκτίμηση των διαφόρων σκεπτικών επιχειρημάτων και στάσεων: στη σχετικότητα των γνώσεών μας, την υπεροψία των δογματισμών, την ισοσθένεια, την αναστολή της κρίσης, τους τρόπους της εποχής, τους περιορισμούς της πρακτικής ενέργειας, τις διαφορετικές και αντιφατικές απόψεις για το Θεό, την πρόνοια, τον κόσμο, την ψυχή. τη ζωή και το θάνατο, τέλος την αδιαφορία, την απάθεια και την αταραξία που επιτυγχάνεται με την πρακτική της εποχής. Όλη η ποικιλία των πυρρώνειων θεμάτων παρελαύνει με εναλλακτικούς ρόλους στο Montaigne. Δεν υπάρχει τίποτε πιο παράλογο που να μην ειπώθηκε από κάποιον: η φιλοσοφία είναι καθαρή κατασκευή. Τελικά, η μόνη διέξοδος βρίσκεται μάλλον στον πυρρωνισμό παρά στην πιθανοκρατία της Ακαδημίας που οδηγεί μοιραία στο δογματισμό: διότι, λέει ο Montaigne, «τελικά θα συμβεί να επικρατήσει οπωσδήποτε ισορροπία και θα συλλάβει μια επιλογή και μια πλήρη αλήθεια. Πώς αφήνονται να συμμορφωθούν με την αληθοφάνεια όταν δεν γνωρίζουν το αληθές;». Τέλος, σαν επρόκειτο να εγκαθιδρύσει την εποχή όπως ο Σέξτος Εμπει­ρικός, επικαλείται το επιχείρημα του μελλοντικού σοφού: «Έτσι όταν μας εμφανίζεται ένα καινούριο δόγμα, έχουμε μεγάλη ευκαιρία να είμαστε δύσπιστοι σ’ αυτό και να σκεφτούμε ότι, πριν παραχθεί αυτό το δόγμα, το αντίθετό του ήταν του συρμού, κι έτσι όπως ανατράπηκε από αυτό θα μπορεί στο μέλλον να παραχθεί μια τρίτη “επινόηση”, που θα αντικρούσει επίσης τη δεύτερη» (σελ. 642) και λίγο πιο κάτω: «Είναι στο χέρι μου να εκτιμήσω ότι αυτό το οποίο εγώ δεν μπορώ να ικανοποιήσω, κάποιος άλλος θα ικανοποιήσει».
 
Ο Leon Brunschvicq δείχνει ικανοποιητικά ως ποιο σημείο ο Descartes και ο Pascal είχαν διαβάσει Montaigne με ενδιαφέρον και εμμονή. Τα γραπτά του ενός και του άλλου είναι παραγεμισμένα από παραθέματα και, όπως και τα γραπτά του Montaigne, επαναλαμβάνουν λέξη προς λέξη τον Σέξτο Εμπειρικό. Ακόμη και αν παριστάνει ότι δεν χρησιμοποιεί παρά μόνο τον κοινό νου του και απαλλάσσεται από τα βιβλία, παραμένει το γεγονός ότι οι πρώτες μορφές της μεθόδου του Descartes συνίστανται σε μια καθολική αμφιβολία. Αυτήν την αμφιβολία, αυτούς τους λόγους να δυσπιστεί στις κρίσεις, στα επιχειρήματα, στις αισθητηριακές αντιλήψεις την είχε εμφανώς αντλήσει μέσα από μια σκεπτική φιλολογία από όλους αυτούς τους συναγωνιστές του Σέξτου και του Κικέρωνα, που πολλαπλασιάζονταν σαν τα μανιτάρια! 0 πρώτος από αυτούς είναι χωρίς αμφιβολία ο Montaigne, του οποίου τα Δοκίμια γνώριζε πολύ καλά: «Η διαδικασία του ρεαλισμού», γράφει ο Brunschvicq (ό.π., σελ. 57), «που θεμελιώνεται στα αισθητηριακά δεδομένα για να διεισδύσει ως την ουσία των πραγμάτων, παίζει στην επιχειρηματολογία της Απολογίας έναν κεντρικό ρόλο που θα εμφανιστεί ξανά στην αρχή των καρτεσιανών Στοχασμών».
 
Ο Descartes πιστεύει λοιπόν πως πρέπει να καταφύγει στην αμφιβολία για να ανακαλύψει μια μέθοδο και μιαν αρχή της αλήθειας. Καμία αλήθεια που αποδέχτηκε ως τώρα δεν στηρίζεται σε μια σίγουρη μέθοδο. Και καθώς η διάνοια όπως και οι αισθήσεις μάς ξεγελούν συχνά, δεν μπορούμε να ισχυριστούμε ότι είμαστε βέβαιοι οριστικά για οτιδήποτε. Πρέπει προφανώς να θέσουμε κατά μέρος τις αλήθειες της πίστης και τις επιταγές της ηθικής, από τα οποία δεν μπορούμε να απαλλαγούμε ακόμη και προσωρινά: Αυτό όμως δεν μειώνει καθόλου την καθολικότητα της μεθοδικής αμφιβολίας που αφορά κάθε αλήθεια που εξαρτάται μόνο από το θεωρητικό λόγο. Αντλεί ξανά από τον Montaigne πολυάριθμες αιτίες αμφιβολίας, τις πλάνες των αισθήσεων, την ποικιλία των ηθών, τις φιλοσοφικές διαμάχες. Και θυμάται ευκαιριακά τα επιχειρήματα του Montaigne: «έχοντας μάθει ήδη από το κολλέγιο ότι δεν θα μπορούσα να φαντασθώ τίποτα πιο παράξενο και τόσο λίγο πιστευτό, που δεν το είχε πει κάποιος από τους φιλοσόφους» (Discours, 2ο μέρος).
 
Ο πρώτος και ο δεύτερος από τους Στοχασμούς επανέρχονται πιο λεπτομερειακά στους λόγους της αμφιβολίας. Η αμφιβολία, εμπνευσμένη ευρέως από τον Montaigne, και μέσω αυτού από τον Σέξτο Εμπειρικό, δεν είναι παρά μια πρώτη αναγκαία φάση στην κατάκτηση της αλήθειας. Με την αμφιβολία φτάνουμε σε μια πρώτη αδιαμφισβήτητη αλήθεια, που είναι, αναμφίβολα, το σκεπτόμενο εγώ, μέσα στο οποίο ανακαλύπτουμε τελικά το κριτήριο που την καθιστά στέρεη και σίγουρη. Ο καρτεσιανισμός δεν είναι πυρρωνισμός ή σκεπτικισμός, αλλά δεν υφίσταται χωρίς την καθολική αμφιβολία διά της οποίας προσεγγίζει μια πρώτη αλήθεια. Ως ξεπέρασμα της αμφιβολίας εξαρτάται ουσιωδώς από εκείνο του οποίου είναι υπέρβαση. Υπ’ αυτήν την έννοια ο Descartes και ο καρτεσιανισμός εξακολουθούν να χρωστούν πολλά στον Montaigne και στον πυρρωνισμό, από τον οποίο ο Montaigne αντλεί τα επιχειρήματά του στην αυγή της νέας εποχής.
 
Εκείνο όμως που για τον Descartes φαινόταν αναμφίβολο και δεδομένο μια για πάντα δεν ήταν το ίδιο και για τον Blaise Pascal που δεν τον πείθει ο Λόγος περί της μεθόδου και οι Στοχασμοί. «Άχρηστο και αβέβαιο», δηλώνει με αφορμή τον Descartes, συνεχίζοντας να σκέπτεται όπως ο Montaigne, πως «ο πυρρωνισμός είναι το αληθινό».
 
Στο έργο του Συνομιλία με τον Μ. de Saci για τον Επίκτητο και τον Montaigne, αναγνωρίζει το τεράστιο χρέος του στον Montaigne. Αυτό που κυρίως κρατάει από τον Επίκτητο είναι ο κανόνας του στωικού βίου. Αντίθετα απορρίπτει την εμπιστοσύνη που δείχνει ο Επίκτητος στις ανθρώπινες ικανότητες, μια εμπιστοσύνη που τη χαρακτηρίζει διαβολική υπεροψία. Ο Pascal οικειοποιείται τον πυρρωνισμό του Montaigne: ισοσθένεια, αναστολή της κρίσης. «Η αβεβαιότητα (του Montaigne) κυλάει πάνω στον εαυτό της σε ένα διαρκή κύκλο δίχως ανάπαυλα: αντιτιθέμενος εξίσου σ’ αυτούς που βεβαιώνουν ότι τα πάντα είναι αβέβαια και σ’ αυτούς που λένε το αντίθετο, ακριβώς γιατί δεν θέλει να επιβεβαιώσει τίποτα… εφόσον τα φαινόμενα είναι ίσα και από τη μια ως την άλλη μεριά δεν ξέρει πού να στηρίξει την πίστη του» (σελ. 258). Η υπόθεση του κακού πνεύματος, «ενός όντος ψεύτικου και κακού» (σελ. 259), δεν μπορεί να εξοβελισθεί παρά μόνο μέσω της πίστης, όχι από μόνη τη λογική, όπως διατεινόταν ο Descartes. Αντίθετα με τον Saci που καταδικάζει εκείνο που αντιλαμβάνεται ως διπλή υπερβολή, την υπεροψία του Επικτήτου και την ομολογούμενη αδυναμία του Montaigne, ο Πασκάλ αναγνωρίζει μάλλον και στα δύο, το στωικισμό την πρακτική της ζωής και την ταπεινότητα μέσα στη γνώση, έναν πόθο προς την πληρότητα της πίστης. «Ο Montaigne είναι απαράμιλλος», δηλώνει ο Πασκάλ, «στο να ταπεινώνει την αλαζονεία εκείνων που μακριά από την πίστη επαίρονται για μιαν αληθινή δικαιοσύνη· για να μεταπείθει εκείνους που προσκολλώνται στις απόψεις τους και πιστεύουν πως θα βρουν στις επιστήμες ακλόνητες αλήθειες».
 
Στη μετακαρτεσιανή εποχή, ο πυρρωνισμός συνεχίζει να επηρεάζει, ακόμα και να θεμελιώνει τη σκέψη είτε ως μόνη έγκυρη περιγραφή των πιθανοτήτων της λογικής είτε ως μια θέση που πρέπει κανείς να ξεπεράσει, να υπερβεί για να πραγματώσει μια ουσιαστικά φιλοσοφική μεταστροφή του ανθρώπινου πνεύματος.
 
Ο εμπειρισμός του Hume και όλες οι σύγχρονες τάσεις που τον επικαλούνται βρίσκουν στο σκεπτικισμό έναν τρόπο να απελευθερώσουν το πνεύμα από τη σκουριά του δογματισμού και του μύθου που παρεμποδίζουν την πρόοδο της επιστημονικής μεθόδου. Διότι ο David Hume θεωρεί τον εαυτό του σκεπτικό και παραπέμπει σαφώς τους αναγνώστες και τους μαθητές του στους μεγάλους σκεπτικούς της ελληνικής αρχαιότητας. Στους αξιοσημείωτους Διαλόγους για τη φυσική θρησκεία παίρνει συνειδητά ως πρότυπο το De natura deorum του Κικέρωνα. Διαβάζοντάς τους μένει κανείς με την πεποίθηση πως η διαλογική μορφή του αποκαλύπτει μιαν αναποφασιστικότητα καθαρά σκεπτικής προέλευσης του Hume, μιαν ανικανότητα του συγγραφέα να φυλακίσει τη σκέψη του μέσα στους τύπους ενός μόνο δόγματος, έστω εκείνου της Νέας Ακαδημίας, όπως εκφραζόταν από το πρόσωπο του Φίλωνα στο διάλογο.
 
Στο 4ο μέρος του 1ου βιβλίου της Πραγματείας για την ανθρώπινη φύση, ο Hume αναρωτιέται πάνω στο τι είναι ο σκεπτικισμός αναφορικά με το λόγο. Εφόσον όλη η έρευνα είναι το έργο σφαλερών και αβέβαιων ικανοτήτων (faillible and uncertain faculties), πρέπει να επαληθεύσουμε την πιθανότητα των αρχικών μας κρίσεων με καινούργιες κρίσεις, που οι ίδιες δεν είναι τίποτε άλλο από πιθανές και ούτω καθεξής αδιάκοπα, και οι πιθανότητες μειώνονται εφόσον δεν μπορούμε να τις στηρίξουμε παρά μόνο σε καινούριες πιθανότητες, μέχρι που η πιθανότητα ανάγεται στο μηδέν.
 
Εάν κάνουμε αφαίρεση με τον ποσοτικό και μαθηματικό τρόπο, με τον οποίο ο Hume συλλαμβάνει εδώ την πιθανότητα. η πιθανοκρατία του διαλύεται οριστικά μέσα στον πυρρώνειο σκεπτικισμό. Η πιθανότητα των προτάσεων εξαφανίζεται μέσα στην ισοσθένεια, όπου ο σκεπτικισμός καταργείται συγχρόνως με τα δόγματα μέσα στην πιο καθαρή πυρρώ- νεια παράδοση. Με διαφορετικούς όρους, στην Πραγματεία υπάρχει το θέμα ενός σκεπτικισμού που τρέφεται από ένα δογματισμό, του οποίου εξασθενεί τη βεβαιότητα των κρίσε­ων με την έννοια μιας ολοένα ελαττούμενης πιθανότητας, μέχρι την ολοκληρωτική εποχή, η οποία επίσης αυτοκαταργείται.
 
Στο 7ο τμήμα της Έρευνας γιά την ανθρώπινη νόηση, ο Hume περιγράφει ένα «μετριοπαθή σκεπτικισμό», τον οποίο φαίνεται να προτιμά από τον ακραίο που χαρακτηρίζεται πυρρώνειος. Κατ’ αυτόν, ο πυρρωνισμός δεν αντιστέκεται στις πιέσεις του πράττειν. Επιλέγει λοιπόν το σκεπτικισμό της Ακαδημίας, αλλά φαίνεται να μην αντιλαμβάνεται αρκετά, όπως επισημαίνει ο Jean Paul Dumont στο βιβλίο του Ο Σκεπτικισμός και το φαινόμενο4, πως αυτό που εκθειάζει συμπίπτει απολύτως με τον πυρρωνισμό.
 
Μπορούμε να σημειώσουμε ακόμη τα σκεπτικά χαρακτηριστικά στοιχεία που οφείλονται στον Hume, τον Montaigne, τον Σέξτο Εμπειρικό ή τον Κικέρωνα. τα οποία σφραγίζουν την πορεία και τη σκέψη φιλοσόφων, όπως ο Kant, ο Hegel, ο θετικισμός, ο επιστημονισμός της εποχής μας, ο εμπειρισμός του Alfred Ayer ή το έργο του Wittgenstein. Η φιλοσοφία της εποχής μας παραμένει σφραγισμένη από τον πυρρωνισμό, είτε επιλέγοντας σαφώς, καίτοι σε συγκαλυμμένες μορφές, τη σκεπτική αδυναμία (φαινομενισμός, θετικισμός, επιστημονισμός, σχετικισμός κ.ά.), είτε αναζητώντας τη λύση μιας αδυναμίας εμπνευσμένης έμμεσα ή άμεσα από το σκεπτικισμό σε μια πορεία υπέρβασης, της οποίας ο ίδιος ο σκεπτικισμός αποτελεί κατά συνέπεια ένα αναγκαίο προηγούμενο.
 
Μπορούμε να αναρωτηθούμε εάν, άπαξ και εγκλωβιστούμε στα γρανάζια της αμφιβολίας, είναι δυνατόν να την υπερβούμε μέσα σ’ αυτό που οι ίδιοι οι σκεπτικοί δεν παρέλειψαν να χαρακτηρίσουν ως νεοδογματισμό, τον ορθολογισμό, το σύστημα ενός Descartes για παράδειγμα, τη φιλοσοφία του Kant ή του Hegel. Εκεί βρίσκεται πιστεύω το ουσιώδες της ερώτησης που έχουμε δικαίωμα να θέσουμε σχετικά με τη σκέψη της εποχής μας. Είναι δυνατόν να υπερβούμε τη σκεπτική αμφιβολία; Η λύση του αδιεξόδου ενυπάρχει στην αναζήτηση κάποιου πράγματος πέραν της αμφιβολίας ή απέναντι στις εσωτερικές εντάσεις μιας αμφιβολίας που θέλει να είναι καθολική, μέσα σε μια εξέταση ταπεινή αλλά επίμονη των προϋποθέσεών της; Πρέπει να ομολογήσουμε ότι αυτός ο στοχασμός πάνω σε κάτι εντεύθεν του σκεπτικισμού δεν έχει ιδιαίτερα σφραγίσει τη νεότερη φιλοσοφία. Και είναι ακριβώς σ’ αυτό που συνίσταται η επικράτηση της ελληνικής σκεπτικής σκέψης στην υφή και την ίδια την ουσία ενός μεγάλου μέρους της σύγχρονης σκέψης.
 
Μετά τον Montaigne, ο μέγας Pascal εκφράζει καλά τη σύγχυση και την αταξία που από τον 16ο αιώνα είναι εγκατεστημένες στη Δυτική σκέψη και επιμαρτυρούν την επικαιρότητα στην εποχή μας της σκεπτικής απορίας:
«Τίποτα δεν σταματά για μας», γράφει στους Στοχασμούς (αρ. 72). «Είναι η κατάσταση που μας είναι φυσική αλλά ωστόσο η πιο αντίθετη στην κλίση μας. Καιγόμαστε από επιθυμία να βρούμε μια θέση αμετάβλητη και μια τελική βάση σταθερή για να υψώσουμε πάνω της έναν πύργο που θα υψώνεται στο άπειρο. Όμως, όλο μας το οικοδόμημα τρίζει και η γη ανοίγει έως την άβυσσο. Ας μην ψάχνουμε λοιπόν για βεβαιότητα και σταθερότητα. Η λογική μας πάντοτε εξαπατάται από την αστάθεια των φαινομένων. Τίποτα δεν μπορεί να καθορίσει το πέρας μεταξύ των δύο απείρων που το περικλείουν και το αποφεύγουν».
----------
Σημειώσεις
 1. Richard Η. Popkin, The History of Skepticism from Erasmus Descartes, New York, Harper-Row, 1964.
2.   Leon Brunschvicq, Descartes et Pascal, lecteurs de Montaigne, Ne York, Brentanos, 1944.
3.   Michel de Montaigne, Essais, Bibliotheque de la Pleiade, Librair Gallimard, 1950.
4.         Jean -Paul Dumont, Le scepticisme et le phenomene, Paris, Vrin, 1972

Επιστήμονες ανέμιξαν ύλη και αντιύλη για να λύσουν ένα παζλ δεκαετιών της φυσικής στοιχειωδών σωματιδίων

Οι οπαδοί της επιστήμης και της επιστημονικής φαντασίας έχουν προειδοποιήσει ότι η ανάμειξη ύλης με αντιύλη μπορεί να αποφέρει εκρηκτικά αποτελέσματα. Και είναι ακριβώς αυτό που οι φυσικοί βασίζονται , με την ελπίδα να λυθεί ένα παζλ που τους απασχολεί για δεκαετίες.

Ένα «κοκτέιλ» από σωματίδια και αντισωματίδια επιστράτευσαν Αμερικανοί επιστήμονες για να βρουν την απάντηση σε ένα «γρίφο» της φυσικής στοιχειωδών σωματιδίων, ο οποίος παρέμενε αναπάντητος εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία. Το ερώτημα, το οποίο αφορούσε την εσωτερική δομή του πρωτονίου, είχε εξελιχθεί όλα αυτά τα χρόνια σε «πονοκέφαλο» για τους φυσικούς, αφού τα σχετικά πειράματα έδιναν αντιφατικά αποτελέσματα.

Αν και ήδη από τη δεκαετία του 1960 οι επιστήμονες γνωρίζουν ότι το πρωτόνιο δεν είναι στοιχειώδες σωμάτιο, αλλά ότι αποτελείται από μικρότερα σωματίδια που ονομάζονται κουάρκ, δεν μπορούσαν να προσδιορίσουν την ακριβή διάταξη αυτών των «δομικών λίθων». Η εν λόγω πληροφορία «κρύβεται» σε ένα μέγεθος που ονομάζεται ηλεκτρικός παράγοντας μορφής του πρωτονίου, και το οποίο περιγράφει την κατανομή των κουάρκ μέσα στο πρωτόνιο, «χαρτογραφώντας» το φορτίο τους.

Οι πυρηνικοί φυσικοί χρησιμοποιούσαν όλα αυτά τα χρόνια δύο διαφορετικές μεθόδους για τη μέτρηση του παράγοντα μορφής. Όσο όμως μεγάλωνε η ακρίβεια των αντίστοιχων πειραμάτων, τόσο απέκλιναν τα αποτελέσματα από τις δύο μεθόδους. Εν τέλει, οι μετρήσεις με τη μία τεχνική κατέληξαν να είναι πέντε φορές μεγαλύτερες συγκριτικά με τη δεύτερη, μία διαφορά που ξεπερνούσε κατά πολύ τα όποια πειραματικά σφάλματα.Το  CEBAF Large Acceptance Spectrometer,,  ή CLAS στο Jefferson Lab, Πειραματική Αίθουσα Β χρησιμοποιήθηκε για να μετρήσει τα ηλεκτρόνια κατά τη διάρκεια του πειράματος.

Με ένα μίγμα όμως ύλης με αντιύλη, οι Αμερικανοί επιστήμονες από το Πανεπιστήμιο Παλιάς Επικρατείας της Βιρτζίνια και το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Φλόριντα επιβεβαίωσαν πως, στην ανάλυση των μετρήσεων που προκύπτουν από τη μία τεχνική, θα πρέπει να συνυπολογισθεί ένας μηχανισμός ο οποίος μέχρι σήμερα δεν λαμβανόταν υπόψη. Τότε, όπως έδειξαν, τα αποτελέσματα από τις δύο κατηγορίες πειραμάτων έρχονται σε συμφωνία μεταξύ τους.

Ο μηχανισμός αυτός ενεργοποιείται από τον τρόπο με τον οποίο μελετάται πειραματικά το πρωτόνιο. Γι’ αυτό τον σκοπό, το σωμάτιο «βομβαρδίζεται» με ηλεκτρόνια μεγάλης ενέργειας, καταγράφοντας τον τρόπο με τον οποίο αλληλεπιδρούν με αυτό. Κατά κανόνα, η αλληλεπίδραση γίνεται με την ανταλλαγή ενός εικονικού φωτονίου ανάμεσα στα δύο σωματίδια – με το εικονικό φωτόνιο να είναι ένα «πακέτο» ενέργειας που το ηλεκτρόνιο μεταβιβάζει στο πρωτόνιο.

Αντίθετα όμως με τον παραπάνω κανόνα, υπάρχουν περιπτώσεις όπου το ηλεκτρόνιο μεταβιβάζει δύο εικονικά φωτόνια. «Κατά τη σύγκρουση ενός ηλεκτρονίου με ένα πρωτόνιο, η μεταβίβαση ενός εικονικού φωτονίου είναι αρκετή για να εξασφαλίσει ότι τα δύο σωμάτια θα απωθηθούν. Αυτό που υποθέσαμε είναι πως ορισμένες φορές μεταβιβάζεται κι ένα δεύτερο εικονικό φωτόνιο – κάτι που, μολονότι συμβαίνει πολύ σπάνια, η συχνότητά του θα μπορούσε να εξηγήσει την ασυμφωνία των αποτελεσμάτων», αναφέρει στο σάιτ του Πανεπιστημίου Παλιάς Επικρατείας της Βιρτζίνια ο Λάρι Ουάινσταιν, καθηγητής φυσικής στο ακαδημαϊκό ίδρυμα .

Για να επιβεβαιώσουν την υπόθεσή τους, οι επιστήμονες έπρεπε να βρουν έναν τρόπο ώστε να βρουν πειραματικά αυτή τη συχνότητα. Ωστόσο, όχι μόνο μέχρι σήμερα δεν είχαν πραγματοποιηθεί ποτέ άλλοτε ανάλογες μετρήσεις, αλλά χρειαζόταν επίσης ένα επίπεδο ακρίβειας στην πραγματοποίησή τους, το οποίο θα ήταν δύσκολο να επιτευχθεί λόγω της περιπλοκότητας της δομής του φωτονίου.

Για να ξεπεράσει τα δύο εμπόδια, η ομάδα χρησιμοποίησε ένα μίγμα ύλης με αντιύλη. Έτσι, παρόλο που δεν μέτρησαν απευθείας πόσες φορές ανταλλάσσονται δύο φωτόνια, κατάφεραν να προσδιορίζουν έμμεσα αυτό το νούμερο – μετρώντας τη συχνότητα που ένα ηλεκτρόνιο αλληλεπιδρά με ένα πρωτόνιο, και συγκρίνοντάς την με την αντίστοιχη συχνότητα αλληλεπίδρασης του πρωτονίου με τα ποζιτρόνια, τα αντισωμάτια του ηλεκτρονίου. Επομένως, μπόρεσαν να εκτιμήσουν σε πόσες περιπτώσεις ανταλλάσσονται δύο φωτόνια και, κατά συνέπεια, σε ποιον βαθμό αυτός ο μηχανισμός εμπλέκεται στα πειράματα για τον παράγοντα μορφής.

Από τη σύλληψη της ιδέας, μέχρι την ανάλυση των δεδομένων και την επιβεβαίωση της υπόθεσής του, οι επιστήμονες χρειάσθηκαν τέσσερα ολόκληρα χρόνια. Τώρα όμως, που έλυσαν το αίνιγμα την κατανομή των κουάρκ μέσα στο πρωτόνιο, σχεδιάζουν να χρησιμοποιήσουν την ίδια τεχνική για να μελετήσουν πιο διεξοδικά απ’ ό,τι μέχρι σήμερα και τον μαγνητικό παράγοντα μορφής, ο οποίος με τη σειρά του θα αποκαλύψει περισσότερα στοιχεία για τον τρόπο κίνησης των κουάρκ μέσα στο πρωτόνιο.

Η ΒΙΛΑ ΤΩΝ ΜΥΣΤΗΡΙΩΝ ΣΤΗΝ ΠΟΜΠΗΙΑ


Βρίσκεται στην άκρη της πόλεως
και είναι ένα πολύ μεγάλο κτίσμα.
Αυτή η βίλα, είναι χτισμένη γύρω από μια κεντρική αυλή με περιστύλιο και περιτριγυρισμένη από βεράντες, όπως και οι άλλες μεγάλες βίλες της Πομπηίας. 

Ωστόσο, περιλαμβάνει ένα πολύ ασυνήθιστο χαρακτηριστικό..! Ένα δωμάτιο είναι διακοσμημένο με όμορφες αλλά και παράξενες σκηνές.

Η αίθουσα αυτή, γνωστή σε εμάς ως "The Initiation Chamber, είναι 5 επί 10 μέτρα και βρίσκεται στην μπροστινή δεξιά μεριά της βίλας.

 Ο θάλαμος που εγγράφονται οι τοιχογραφίες μέσω ενός ανοίγματος ανθρωποθυρίδας που βρίσκεται μεταξύ του πρώτου και του τελευταίου σκηνές από την τοιχογραφία.

Τα Μυστήρια
 Ο όρος "μυστήρια" αναφέρεται εδώ για τις μυστικές τελετές έναρξης του κλασικού κόσμου Η ελληνική λέξη για την "τελετή " σημαίνει μεταξύ άλλων "να μεγαλώσει" να αλλάξει επίπεδο. Οι ιεροτελεστίες, λοιπόν, ήταν αρχικά τελετές για να βοηθήσουν τα άτομα να επιτύχουν την ενηλικίωση. Οι τελετές επίσης δεν είναι μόνο εορτασμοί για κάποιο γεγονός όπως η αποφοίτηση από κάποιο σχολείο υψηλού επίπεδου. αλλά ορόσημο της ψυχολογικής εξέλιξης μέσα από τα στάδια της ζωής. Συχνά, ένα δράμα συμβαίνει κατά την διάρκεια ενός δρώμενου κατά την οποία η κίνηση εκτελείται για κάποιο συγκεκριμένο ρόλο.

Το δράμα μπορεί να περιλαμβάνει μια προσομοίωση του θανάτου και της αναγέννησης….. Δηλαδή., Τον θάνατο του παλιού εαυτού και τη γέννηση του νέου εαυτού. Περιστασιακά η κίνηση ήταν καθοδηγούμενη από την τελετουργία με έναν ιερέα ή ιέρεια που στο τέλος της τελετής ο πρωταγωνιστής η πρωταγωνίστρια γίνονται δεκτοί στην ομάδα.



Οι εικόνες των τοιχογραφιών που θα δείτε στη Βίλα των Μυστηρίων φαίνεται ότι είναι μέρος τελετής, πιθανά είναι τελετουργικά που αποσκοπούν στην προνομιακή προετοιμασία, προστατεύοντας και βοηθώντας τα κορίτσια, τις νεανίδες, για την ψυχολογική μετάβαση στη ζωή, να μεταβούν δηλαδή στο στάδιο που βρίσκονται οι έγγαμες γυναίκες. Οι τοιχογραφίες στη Βίλα των Μυστηρίων μας δίνη την ευκαιρία να διαβλέψουμε ότι κάτι σημαντικό συμβαίνει με τις ιεροτελεστίες της «μετάβασης» για τις γυναίκες της Πομπηίας, αλλά δεδομένου ότι υπάρχουν λίγες γραπτές καταγραφές για τα θρησκευτικά μυστήρια και τις τελετές έναρξης, κάθε εικονογραφική ερμηνεία είναι πιθανό να περιέχει σφάλματα. Έτσι στο τέλος μένουμε με τις υπέροχες τοιχογραφίες αλλά και το μυστήριο Παρ 'όλα αυτά, η ερμηνεία προσφέρεται, δείτε αν συμφωνείτε ή διαφωνείτε.

 Ερμηνεύοντας τις Τοιχογραφίες







 Στο κέντρο των τοιχογραφιών είναι οι μορφή του Διόνυσου, το άλλο μέλος της τοιχογραφίας ,όπως συμφωνήθηκε από τους μελετητές, είναι η μητέρα του Σεμέλη (άλλες ερμηνείες θεωρούν ότι είναι η Αριάδνη). Όπως για τις Ελληνίδες έτσι και για τις Ρωμαίες, ο Διόνυσος ήταν ο πιο δημοφιλής θεός Ήταν η πηγή και η ελπίδα για αυτές, αισθησιακή και πνευματική.



Η δράση αρχίζει με μια ιεροτελεστία, με την κίνηση μιας διαδικασίας που η νύφη έχει να περάσει ίσως από κάποιο όριο, ίσως κάποιες προετοιμασίες για μια τελετή που πρέπει να ξεκινήσει. Ο καρπός του χεριού της είναι τοποθετημένος στο ισχίο της,δ είχνει στάση αναμονής. Μήπως πάει να βγάλει το κάλυμμα της κεφαλής ; Μήπως ακούει το αγόρι που διαβάζει από τον πάπυρο; Είναι αυτή έγκυος; Η γύμνια του αγοριού μπορεί να σημαίνει ότι είναι θεϊκή μορφή .Είναι αυτός που διαβάζει τους κανόνες της ιεροτελεστίας; …το αγόρι φοράει σανδάλια του θεάτρου ίσως δείχνει τη δραματική πτυχή της τελετής. Η ιέρεια (πίσω από το αγόρι) κρατάει στο χέρι άλλο ρολό παπύρου και την γραφίδα στο άλλο της χέρι δείχνει αυτό ότι κρατάει « το δικαίωμα.» ..; .. Είναι έτοιμη να προσθέσει ένα όνομα σε έναν κατάλογο των επιτυχόντων ; ….Επίσης υπάρχει η κίνηση, της γυναικείας μορφής δεξιά που είναι και ελαφριά ντυμένη και φέρει ένα δίσκο προσφοράς ,φορά ένα στεφάνι μυρτιάς και στο χέρι της κρατάει «το δικαίωμα »….ένα δάφνινο κλαδάκι.



Σκηνή 2
Μια ιέρεια (κέντρο), φορώντας καλύπτρα στο κεφάλι και ένα στεφάνι από μυρτιά αφαιρεί δε την επικάλυψη από μια τελετουργική κάλαθο την οποίο βαστά ένα γυναικείο πρόσωπο. Περισσότερες εικασίες σχετικά με το περιεχόμενο του καλαθιού είναι, δάφνη, ένα φίδι, ή πέταλα λουλουδιών. Μια δεύτερη γυναίκα συνοδός φορώντας στεφάνι, χύνει το νερό του καθαρισμού {καθαρμού}σε μια λεκάνη στην οποία η ιέρεια πρόκειται να βουτήξει ένα κλαδάκι δάφνης. Μυθολογικοί χαρακτήρες και η μουσική επίσης εισάγονται στην αφήγηση , είναι η γερασμένη μορφή του Σειληνού που παίζει δεκάχορδη λύρα και στηρίζεται σε μια στήλη.
Σκηνή 3
Ένας νεαρός αρσενικός σάτυρος παίζει αυλό, ενώ μια νύμφη θηλάζει μια αίγα. Η κίνηση έχει αναγωγή στη στενή σχέση με τη φύση. Αυτή η κίνηση ίσως να αντιπροσωπεύει μια μετατόπιση από τον συνειδητό ανθρώπινο κόσμο για τον «ασυνείδητο» των ζώων. Σε πολλές τελετές, αυτή η παλινδρόμηση, με τη βοήθεια της μουσικής, είναι αναγκαία για την επίτευξη μιας ψυχολογικής κατάστασης που απαιτείται για την αναγέννηση του ανθρώπου. Η κίνηση αυτή της γυναίκας δεξιά έχει μια γεύση του τι της περιμένει (τις γυναίκες)στο εσωτερικό του ιερού, όπου θα πραγματοποιηθεί η «κατάβασης». Αυτή είναι η ευκαιρία ίσως της κάθε γυναίκας εδώ να φύγει τρέχοντας . Ίσως αυτή η κίνηση δείχνει ακριβώς αυτό . Η επόμενη σκηνή παρέχει συμβουλές σχετικά με το τι τόσο τρομάζει και γιατί αναμένει με αυτή την κίνηση.
Σκηνή 4.
Ο Σειληνός την κοιτάζει επικριτικά την γυναίκα, εδώ δείχνει ότι την τρόμαξε αυτή ακριβώς η κίνηση που ο Σειληνός κάνει ….γιατί κάτι έχει μέσα σε ένα ασημένιο δοχείο. Ένας άλλος νεαρός ατενίζει το κύπελλο, του σάτυρου σαν να έχει γοητευθεί. Ένας άλλος νεαρός σάτυρος κρατάει μια θεατρική μάσκα (που μοιάζει με τον Σειληνό) ψηλά. Μερικοί θεωρούν ότι η μάσκα και όχι ο σάτυρος αντιμετωπίζουν τον φόβο με ότι αντανακλάται στο ασημένιο κύπελλο. Έτσι, εξετάζοντας την σκηνή είναι πιθανό ότι αποτελεί μια πράξη της μαντικής: ο νεαρός σάτυρος βλέπει τον εαυτό του στο μέλλον, ένα νεκρό σάτυρο . Ο νεαρός σάτυρος και ο άλλος νέος ίσως διακρίνει εδώ τον θάνατο της αθωότητας, της παιδικής αθωότητας. Το κύπελλο μπορεί να περιέχει την Κυκεώνα, το μεθυστικό ποτό των συμμετεχόντων σε Ορφικά -Διονυσιακά μυστήρια.
Σκηνή 5
Αυτή η σκηνή είναι στο επίκεντρο τόσο του δωματίου και του τελετουργικού. Ο Διόνυσος απλώνεται στην αγκαλιά της μητέρας του, Σεμέλης. Ο Διόνυσος φοράει ένα στεφάνι από κισσό, επίσης στο σκήπτρο του τον θυρσό έχει και άλλα δεμένα με κίτρινη κορδέλα και βρίσκονται απέναντι από το σώμα του, ένα σανδάλι είναι πλάι στα ανοικτά τα πόδια του. Ακόμη και αν η τοιχογραφία έχει υποστεί μεγάλες ζημίες, μπορούμε να δούμε ότι η Σεμέλη κάθεται σε θρόνο με το Διόνυσο να γέρνει πάνω της. Σεμέλη, η βασίλισσα, η μεγάλη μητέρα που είναι η «υπέρτατη».
Σκηνή 6.
Στην επόμενη σκηνή η κίνηση, μεταφέρεται σε κάποιο πρώσωπο που φορώντας κάλυμμα στο κεφάλι φαίνεται σαν αν, επιστρέφει από το ταξίδι της νύχτας. Αυτό που συμβαίνει εδώ είναι ένα μυστήριο για μας. Αλλά σε παρόμοιες τελετές πάλι προκαλείται σύγχυση μερικές φορές και ίσως γίνεται υπό την επήρεια ουσιών σε αυτούς που συμμετέχουν στα δρώμενα και η κίνηση αναδύεται σαν ένα βρέφος κατά τη γέννηση, από ένα σκοτεινό μέρος σε ένα φωτιζόμενο χώρο. Φτάνει να υπάρχει ένα καλυμμένο αντικείμενο που βρίσκεται σε ένα λίκνο η ένα καλάθι λικνιζόμενο, Το αντικείμενο αυτό κατά μια άλλη εξήγηση που λαμβάνεται από πολλούς άλλους είναι ένας φαλλός. Προς τα δεξιά είναι ένας φτερωτός θεός, ίσως η Αιδός, το χέρι της με την κίνηση που έχει δείχνει να απορρίπτει ή να αποτρέπει κάτι. Η φτερωτή μορφή κοιτώντας προς τα αριστερά και είναι έτοιμη να χτυπήσει με ένα μαστίγιο. Δύο μορφές που Στέκονται πίσω από αυτήν την κίνηση είναι δύο πιθανά γυναίκες , δυστυχώς, έχουν υποστεί σοβαρές ζημιές. Πάντως διακρίνουμε μια γυναίκα (άκρα αριστερά), κρατά μια πλάκα με τα όσα φαίνεται να είναι πάνω σε αυτή πευκοβελόνες και αυτές βρίσκονται πάνω από την κίνηση του κεφαλιού. Υπάρχει και μια δεύτερη μορφή λίγο πλάι και αριστερά κρατάει κάποιο μεγάλο ραβδί και αυτό είναι περασμένο ανάμεσα στην μορφή που βρίσκεται χαμηλά .
Σκηνή 7.
Τα δύο θέματα αυτής της σκηνής είναι τα βασανιστήρια και η μεταμόρφωση, το υποβλητικό αποκορύφωμα της ιεροτελεστίας.. Δεικνύει την πλήρη εγκατάλειψη και κρατά σε αγωνία το πρόσωπο του δρώμενου ιδίως η κίνηση και το μαστίγιο σε όλη της την πλάτη. Εδώ υπάρχει και η παρηγοριά από μια γυναίκα που προσδιορίζεται ως νοσοκόμα. Προς τα δεξιά μια γυμνή χορεύτρια τελειώνει τις συγκρούσεις και δοκιμασίες των γυναικών κρατώντας εορταστικό κύμβαλα και επίσης άλλη μια γυναίκα πρόκειται κάνει κίνηση με έναν θύρσο συμβολίζοντας την επιτυχή ολοκλήρωση της ιεροτελεστίας. Ο θύρσος για τους αρχαίους ήταν ελαφρύ ραβδί, τυλιγμένο στην κορυφή του με φύλλα κισσού. Χρησίμευε κατά τις πανηγυρικές πομπές, όπου το κρατούσαν ψηλά όσοι έπαιρναν μέρος στις οργιαστικές γιορτές που γίνονταν προς τιμή του Διόνυσου. Υπάρχει η παράστασή του σε αγγεία, με παραστάσεις του Διόνυσου με τις Μαινάδες και τους Σάτυρους. Πριν από την εποχή του 5ου αιώνα χρησιμοποιούσαν και κλαδιά δέντρων ή και αμπελιού.
Σκηνή 8
 
Αυτή η σκηνή αποτελεί ένα γεγονός, μετά την ολοκλήρωση του τελετουργικού δράματος. Η νύφη προετοιμάζεται με τη βοήθεια ενός συνοδού, για το γάμο. Μια νεαρή μορφή Έρωτα κρατάει έναν καθρέπτη που αντανακλά την εικόνα της νύφης. Και η νύφη και την εικόνα της που αντικατοπτρίζεται στον καθρέφτη κοιτάζουν έξω προς εμάς, τους παρατηρητές.

Σκηνή 9
Η παραπάνω μορφή έχει αναγνωριστεί ως: η μητέρα της νύφης, η ερωμένη της βίλας, ή η νύφη η ίδια. Παρατηρήστε ότι προσπαθεί φορέσει ένα δαχτυλίδι στο δάχτυλό της. Αν αυτή είναι η ίδια γυναίκα που άρχισε η δραματική τελετουργία ως πεισματάρικο κορίτσι, έχει σίγουρα ωριμάσει ψυχολογικά.
Σκηνή 10 Ο Έρωτας, θεός της αγάπης, είναι το τελευταίο ψηφίο σε αυτή την αφήγηση. 

ΕΓΙΝΕ ΜΙΑ ΠΡΟΣΠΑΘΕΙΑ ΕΡΜΗΝΕΙΑΣ ΣΤΟΝ ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΟ ΚΟΣΜΟ ΤΩΝ ΑΡΧΑΙΩΝ ΠΡΟΓΟΝΩΝ ΜΑΣ .ΑΣΦΑΛΩΣ ΤΙΠΟΤΕ ΔΕΝ ΜΠΟΡΕΙ ΝΑ ΕΙΝΑΙ ΣΙΓΟΥΡΟ ΣΕ ΟΛΑ ΑΥΤΑ ΑΛΛΑ ΚΑΙ ΝΑ ΑΠΕΧΕΙ ΤΟΣΟ ΠΟΛΥ ΑΠΟ ΤΗΝ ΠΡΑΓΜΑΤΙΚΟΤΗΤΑ. Η ΑΝΑΛΥΣΗ ΕΓΙΝΕ ΑΠΟ ΤΟΝ JAMES W. JACKSON

Η Ανιδιοτελής Προσφορά

heart_burst_4Πολλοί άνθρωποι υποστηρίζουν ότι ένα βασικό χαρακτηριστικό της αγάπης είναι η ανιδιοτέλεια. Τι είναι όμως η ανιδιοτέλεια; Μερικοί λένε ότι ανιδιοτελή είναι τα συναισθήματα και η συμπεριφορά που εκδηλώνονται χωρίς να απορρέουν από κάποια ανάγκη μας. Η ανάγκη όμως είναι μία από τις κυρίαρχες ιδιότητες της ανθρώπινης φύσης.
        
Στο σημείο αυτό καταφεύγω και πάλι στο ίδιο λεξικό και κοιτάζω τη λέξη ιδιοτέλεια. Βρίσκω να λέει: «Η προσήλωση προς το ίδιον συμφέρον». Μ’ άλλα λόγια, η συμπεριφορά που έχει σαν μοναδικό σκοπό την ικανοποίηση των δικών μας και μόνον αναγκών.

Η ανιδιοτέλεια λοιπόν δεν σημαίνει την ολοκληρωτική απουσία κάποιας ανάγκης. Αν πιστέψουμε κάτι τέτοιο, μοιραία θα οδηγηθούμε και πάλι στην ουτοπία της εξιδανικευμένης αγάπης, μια και δεν υπάρχει άνθρωπος χωρίς ανάγκες. Οπότε φτάνουμε και πάλι στο αφοριστικό συμπέρασμα: «Άνθρωπε, δεν είσαι σε θέση ν’ αγαπήσεις».

Κι εδώ ακριβώς είναι που χρειάζεται να γίνει η κρίσιμη διάκριση: Για να θεωρηθεί η συμπεριφορά μου σαν ανιδιοτελής, δεν χρειάζεται να μην έχω ανάγκες, αλλά να μην καθορίζεται η συμπεριφορά μου από κάποια ανάγκη μου.

Έτσι, αν θέλουμε να κατανοήσουμε τι είναι η ανιδιοτελής προσφορά ως βασικό γνώρισμα της αγάπης, χωρίς να πέσουμε στην παγίδα της άρνησης των αναγκών μας, θα χρειαστεί να λάβουμε υπόψη μας έναν ακόμη σημαντικό παράγοντα: Την εκλογή.

Ο Κρίσιμος Παράγοντας της Εκλογής
Κάθε άνθρωπος προσπαθεί να έχει τη δυνατότητα να διαλέγει ο ίδιος τη συμπεριφορά του και ν’ αποφασίζει για τον εαυτό του. Όλοι όμως γνωρίζουμε ότι κάτι τέτοιο δεν είναι πάντοτε εφικτό. Υπάρχουν φορές που η συμπεριφορά μας είναι αποτέλεσμα της εκλογής μας. Άλλες πάλι είναι αποτέλεσμα της αδυναμίας μας να δράσουμε διαφορετικά. Όταν λοιπόν η ένταση των αναγκών είναι τέτοια που μας αφαιρεί τη δυνατότητα εκλογής από τη συμπεριφορά μας, τότε γινόμαστε ευάλωτοι και κατά συνέπεια ιδιοτελείς.

Έτσι, όταν τη συμπεριφορά μου απέναντί σου την καθορίζει ένα αναμενόμενο κέρδος μου, τότε η συμπεριφορά αυτή είναι ιδιοτελής και δεν μπορεί να χαρακτηριστεί σαν αγάπη. Αν πάρουμε υπόψη μας αυτό το στοιχείο, τότε καταλήγουμε σ’ έναν ρεαλιστικό ορισμό για την αγάπη που παίρνει υπόψη του την ανθρώπινη φύση μας:

Αγάπη είναι η συναισθηματική κατάσταση που μας οδηγεί να προσφέρουμε σαν αποτέλεσμα της ελεύθερης εκλογής μας και δεν καθορίζεται από τις ανάγκες μας.
Φαίνεται λοιπόν πως η βασική προϋπόθεση, ώστε να είμαστε σε θέση ν’ αγαπήσουμε, είναι μία: Να μην είμαστε συναισθηματικά ευάλωτοι. Μ’ άλλα λόγια η αγάπη μας προς τον άλλο να είναι το αποτέλεσμα της ελεύθερης εκλογής και όχι της αδυναμίας μας να δράσουμε διαφορετικά.

Για παράδειγμα, όλοι θέλουμε ένα σύντροφο στη ζωή μας. Άλλο όμως να δημιουργούμε μία σχέση επειδή το διαλέγουμε κι άλλο επειδή δεν μπορούμε να ισορροπήσουμε συναισθηματικά από μόνοι μας. Στη δεύτερη περίπτωση, η «αγάπη» που πιθανόν να νιώσουμε για κάποιον άνθρωπο δεν είναι αποτέλεσμα της εκλογής μας, αλλά απορρέει από την επιτακτική μας ανάγκη να ισορροπήσουμε συναισθηματικά. Στην περίπτωση αυτή είμαστε ευάλωτοι στη συναισθηματική εκμετάλλευση, είτε σε βάρος μας, είτε σε βάρος του άλλου.

Ό,τι δε σε σκοτώνει σε κάνει πιο δυνατό!

Ή αλλιώς, Συναισθηματική Ανθεκτικότητα, ένα χρήσιμο ψυχικό χαρακτηριστικό

Σας έχει τύχει να βρεθείτε στα δύσκολα και ενώ αρχικά νομίζετε ότι δεν θα τα καταφέρετε τελικά όχι μόνο τα καταφέρνετε, αλλά, με κάποιον τρόπο βγαίνετε κερδισμένοι –επειδή αισθάνεστε καλύτερα, επειδή πετύχατε κάτι, επειδή κάτι άλλαξε προς το καλύτερο, κλπ;

Η συναισθηματική ανθεκτικότητα αναφέρεται στην ικανότητα κάποιου να προσαρμόζεται σε στρεσογόνες καταστάσεις και κρίσεις. Οι πιο ανθεκτικοί άνθρωποι μπορούν να αντέξουν και να προσαρμοστούν σε αντίξοες συνθήκες χωρίς μεγάλες δυσκολίες, ενώ οι λιγότερο ανθεκτικοί δυσκολεύονται περισσότερο να αντιμετωπίσουν το άγχος και τις αλλαγές στη ζωή.

Τι επηρεάζει τη Συναισθηματική Ανθεκτικότητα;
Η συναισθηματική και σωματική ανθεκτικότητα είναι, σε ένα βαθμό, κάτι με το οποίο γεννιέστε. Μερικοί άνθρωποι εκ φύσεως, ταράσσονται λιγότερο από αλλαγές και εκπλήξεις - αυτό γίνεται ορατό στην παιδική ηλικία και σταθεροποιείται κατά τη διάρκεια της ζωής κάποιου. Η συναισθηματική ανθεκτικότητα σχετίζεται ακόμα με κάποιους παράγοντες που δεν είναι υπό τον έλεγχό σας, όπως η ηλικία, το φύλο, και έκθεση σε τραυματικά γεγονότα. Εντούτοις, η ανθεκτικότητα μπορεί να εξελιχθεί με λίγη προσπάθεια. Αν ξέρετε τι να κάνετε, μπορείτε να γίνετε πιο ανθεκτικός, ακόμα και αν είστε φυσιολογικά πιο ευαίσθητος στις δυσκολίες της ζωής.

Ποια είναι τα γνωρίσματα της συναισθηματικής ανθεκτικότητας;
Η ανθεκτικότητα δεν είναι μια ιδιότητα που είτε την έχεις είτε όχι. Υπάρχουν διάφορες διαβαθμίσεις για το πόσο καλά μπορεί κάποιος να διαχειριστεί το άγχος. Και πάλι όμως υπάρχουν συγκεκριμένα χαρακτηριστικά που είναι κοινά στους ανθεκτικούς ανθρώπους. Κάποια από τα κύρια χαρακτηριστικά είναι:

Συναισθηματική Επίγνωση: Καταλαβαίνουν τι νιώθουν και γιατί.

Επιμονή: Είτε λειτουργούν με εξωστρεφείς στόχους είτε με εσωστρεφείς στρατηγικές - προσανατολίζονται ως προς τις πράξεις τους- δείχνουν εμπιστοσύνη στη διαδικασία και δεν παραιτούνται.

Εσωτερικό Κέντρο Ελέγχου: Πιστεύουν ότι έχουν τον έλεγχο της ζωής τους, ασχέτως από εξωτερικές δυνάμεις.

Θετικισμός: Βλέπουν τα θετικά στις περισσότερες περιπτώσεις και πιστεύουν στη δική τους δύναμη.

Υποστήριξη: Ενώ έχουν την τάση να είναι δυνατά άτομα, γνωρίζουν την αξία της κοινωνικής υποστήριξης και μπορούν να περιβάλλουν τον εαυτό τους με υποστηρικτικούς φίλους και οικογένεια.

Αίσθηση του Χιούμορ: Έχουν την ικανότητα να γελούν με τις δυσκολίες της ζωής.

Προοπτική: Οι ανθεκτικοί άνθρωποι έχουν τη δυνατότητα να μαθαίνουν από τα λάθη της ζωής (παρά να τα αρνούνται), να βλέπουν τα εμπόδια ως προκλήσεις, και να αφήνουν τις αντιξοότητες να τους κάνουν πιο δυνατούς. Μπορούν επίσης να βρουν νόημα στις δοκιμασίες της ζωής, αντί να βλέπουν τον εαυτό τους ως θύματα.

Πνευματικότητα: Το να έχετε επικοινωνία με την πνευματική σας πλευρά, σας κάνει πιο ανθεκτικούς συναισθηματικά, εδικά αν είστε εσωτερικά συνδεδεμένοι. (Αυτό δε σημαίνει ότι αν δεν είστε πνευματικά άτομα δεν μπορείτε να γίνεται ανθεκτικοί, απλά έχει βρεθεί αυτή η συσχέτιση).

ΤΟ ΒΙΩΜΑ ΚΑΝΕΙ ΤΗ ΔΙΑΦΟΡΑ

Ποσο διψασμενοι ειναι οι ανθρωποι για γνωση, για καθοδηγηση. Ποσο ευκολα εντυπωσιαζομαστε οταν καποιος εμφανιζεται και μας υποσχεται οτι θα πας πει την αληθεια, θα μας δωσει τη γνωση του, θα μας μαθει να βλεπουμε τον κοσμο μεσα απο τα δικα του ματια.

Εχουν ξεχασει οι ανθρωποι οτι η γνωση ειναι μεσα τους, απ'τους αλλους μονο το ερεθισμα μπορεις να παρεις, το ερεθισμα που θα κινησει την αντιληψη σου και το νου σου. Αν εχεις νου καλεισαι να συνθεσεις μονος σου την αληθεια συμφωνα με τη δικη σου γνωση.

Μην ακολουθειτε σαν προβατα οποιον σας λεει οτι γνωριζει, τον καθε ειδους ειδικο , τον παπα,τον γκουρου, τον δικηγορο, τον γιατρο, τον πολιτικο,τον καθε δασκαλο, ακομα και τους μεγαλους φιλοσοφους, τους μεγαλους λογοτεχνες ,τους ποιητες, τους επιστημονες. Οτι ανακαλυψαν το ανακαλυψαν συμφωνα με τη δικη τους γνωση και συμφωνα με τη δικη τους προσωπικη πορεια εξελιξης.

 Πολλα απ'οσα εχουν πει ειναι αναμφισβητητα μεγαλες αληθειες και κοινες , αλλα αν δεν το ανακαλυψεις μονος σου, θα ειναι μιση αληθεια, απλως θα τους μιμεισαι, θα τους ακολουθεις και θα προσπαθεις να δεις με τα δικα τους ματια, δεν θα εχεις ποτε το βιωμα που ειχαν εκεινοι.

Εκεινοι δειχνουν ενα δρομο, τον δρομο που ιδιοι βαδισαν και τους οδηγησε στη δικη τους ολοκληρωση, εσυ καλεισαι να βρεις τον δικο σου με πυξιδα και εργαλεια τη δικη τους γνωση, να μπορεις να βλεπεις μονος σου με τα δικα σου ματια , τοτε αποκτα αξια και η δικη τους προσφορα στην ανθρωποτητα και στον κοσμο, τοτε η αληθεια τους παραμενει ζωντανη κι επιβεβαιωνεται.

Οταν κανουμε πραξη τη γνωση που αποκτουμε αλλαζουν τα πραγματα κι οχι οταν μιλαμε απλως για αυτα.Αυτη ειναι αλλη μια ιδιοτητα της αληθειας, ακολουθειται απο πραξη δεν ειναι μονο θεωρια.
Ο καθενας γνωριζει αυτα που χρειαζεται ο ιδιος για την δικη του εξελιξη , για τη δικη του πορεια ,κανενας δεν φερει και δεν γνωριζει την απολυτη αληθεια για ολους.

 Η αληθεια συντιθεται καθε μερα...καθε στιγμη, δεν ειναι ετοιμη σε κονσερβες ουτε σε χαπακια.
Η αληθεια ρεει..κινειται...ειναι ζωντανη, δεν ειναι στασιμη...δεν ειναι νεκρη, διαμορφωνεται καθε στιγμη απ'ολους μας...

Αφουγκραστειτε την ψυχη σας, ακουστε την , δωστε της χωρο να σας μιλησει και θα σας πει τα παντα, θα σας πει καταρχην να εμπιστευεστε τον εαυτο σας και τη δικη σας σκεψη, τη δικη σας αντιληψη τη δικη σας νοηση, οποια κιαν ειναι οφειλετε να την σεβαστειτε, γιατι ειναι η δικη σας ...και δεν ειναι δανεικη, ειναι αυτη που αποκτησατε απο την εμπειρια σας, απο τα βιωματα σας γιαυτο και ειναι η μονη αληθινη...

Ο καθενας μας μπορει να υπερασπιστει αυτο που ο ιδιος νοει και κατονοει , αυτο που ο ιδιος ειναι, οτι κιαν ειναι αυτο, αυτο που εχει κατακτησει αυτο που τον εχει διαμορφωσει σε αυτο που ειναι κι οχι οτι ειναι ξενο και δανεικο.

Βρισκουν χωρο οι ειδικοι παντος ειδους και χωνονται μεσα μας ,πονταροντας στην ανασφαλεια μας, στην ελλειψη εμπιστοσυνης που εχουμε στον εαυτο μας, στον κενο χωρο που υπαρχει αναμεσα στο εγω και την ψυχη μας... οσο ειμαστε απομακρυσμενοι απο κεινη και μας λενε... εσυ δεν ξερεις εγω θα σου πω... κανενας δεν μπορει να σου πει τιποτα που δεν γνωριζεις.

 Το μονο που μπορει να σου πει αν πραγματικα θελει να σε βοηθησει , αν πραγματικα βλεπει κατι περισσοτερο ,ειναι να σου πει ψαξε λιγο προς τα κει μηπως και βρεις κατι , βοηθητικα να σου δειξει και μια αλλη κατευθυνση , μια αλλη επιλογή, μαι αλλη οπτικη κι εσυ καλεισαι να επιλεξεις αν θελεις να το δεις, ειναι δικη σου επιλογη αν θελεις να ψαξεις προς τα κει με δικη σου ευθυνη . Να εχεις δηλαδη παντα ελευθερη τη βουληση σου, να σου επιτρεπει να εχεις ελευθερη βουληση και να μην στη αφαιρει. Χωρις ελευθερη βουληση και επιλογη διαδρομη προς τη γνωση και την αληθεια δεν υπαρχει..

Εσυ γνωριζεις παντα καλυτερα για σενα τι χρειαζεσαι, εσυ γνωριζεις ποιος εισαι κι εσυ μπορεις να μαθεις για σενα τα περισσοτερα, αν θελεις , οποτε θελεις και με οποιον τροπο θελεις. Αυτο δεν εμπεριεχει καμμια αλαζονια για τον εαυτο σου, αλλα σεβασμο προς την υπαρξη σου και σ'αυτο που εισαι, αυτο ειναι αγαπη προς τον εαυτο σου και τιμη οτι αναγνωριζεις την μοναδικοτητα του και τις ιδαιτεροτητες του οποιες κιαν ειναι..εμπεριεχει αποδοχη του εαυτου.

 Οι αλλοι θα βλεπουν σε σενα αυτο εκεινοι μπορουν να δουν, μια πλευρα σου, μια πτυχη σου, ισως και περισσοτερες καποιοι, αλλα ολοκληρο το ειναι σου μονο εσυ ο ιδιος μπορεις να το αντιληφθεις , μονο σε σενα αποκαλυπτεται .

Μεσα απο τα ματια της ψυχης σου μπορεις να παρατηρησεις ολον τον εαυτο σου, ειναι η μονη θεση και οπτικη που επιτρεπει να εχεις την καλυτερη θεα του εαυτου σου, αυτο που καλουμε ανωτερο εαυτο, αν κι αυτο χωραει πολυ συζητηση, γιατι κιαυτη η θεση μεταβαλλεται αναλογα με την συνειδηση και την επιγνωση που εχουμε καθε στιγμη...

Εν ολιγοις ξυπνηστε την γνωση που εχετε μεσα σας και πραξτε συμφωνα μ'αυτην....κιαν συναντησετε καποιον στο δρομο σας που η αληθεια του μοιαζει με τη δικη σας...μ'αυτη τη νεα αληθεια που ανακαλυψατε εντος σας, τοτε απλως συνθεστε μαζι του.

 Βαλτε το δικο σας κομματακι διπλα στο δικο του, αν ταιριαζει, η εικονα θα ανοιξει,ο νους θα ανοιξει, η καρδια σας θ'ανοιξει και αυτο που θα συμβει θα ειναι μαγικο. Θα εχετε ενα βιωμα της αληθειας σας ,αν οχι ,τιποτα δεν θα συμβει ,θα λαβετε μια στειρα γνωση, μια απλη πληροφορια για ακομα μια φορα.

Η αληθινη γνωση ειναι εμπειρια, ειναι βιωμα..αλλιως δεν ειναι αληθεια...
Η αληθεια απελευθερωνει δεν δεσμευει και δεν δεσμευται, σε οδηγει στην χαρα και την πληροτητα ,σε οδηγει να βρεις την αγαπη μεσα σου...γιατι αυτο ειναι το μονο ζητουμενο...η αγαπη και η ολοκληρωση που επερχεται μεσα απο κεινη. Αν δεν την βρισκεις παλι σε λαθος δρομο εισαι, καπου σε μπερδεψαν, καπου χαθηκες, καπου αλλαξες πορεια.

Η μονη ενδειξη οτι βαδιζεις στο σωστο δρομο και η αληθεια που αναζητας ειναι η αληθεια αυτη καθε αυτη, ειναι να σε οδηγει ολο και βαθυτερα μεσα σου, να συνθετεις συνεχεια τον ανωτερο εαυτο σου , να συνδεεσαι ολο και περισσοτερο μαζι του , να αφηνεσαι να σε οδηγει εκεινη, να μεγαλωνει η εμπιστοσυνη σου και να γινεται βαθεια πιστη.

Αυτο παλι εισαι ο μονος που θα το γνωριζεις, γιατι εσυ θα ξερεις απο που ξεκινησες, ποιος εισουν πριν και ποιος εισαι τωρα, ποιος εισουν χωρις ψυχη και ποιος εισαι με ψυχη (απομακρυσμενος κατα μια αλλη εννοια η συνδεδεμενος ).

Οταν το δεις αυτο τιποτα δεν ειναι ικανο να σου αλλαξει πορεια, κανενας δεν θα μπορεσει ποτε να σε πεισει για το αντιθετο, να σε χειραγωγησει , να σε ελεγξει, να σε μειωσει , να σε υποτιμησει, να σε κανει οπαδο του , να σε προσηλυτισει , να σε κανει προβατο να ακολουθεις με κλειστα ματια οτι σου λενε.

Τωρα βλεπεις με τα δικα σου ματια , γνωριζεις πλεον, εχεις τη δικη σου γνωση τη δικη σου αληθεια και τα βιωματα της, εχεις συνθεσει τον αληθινο σου εαυτο συμφωνα με τη δικη σου γνωση κιαυτη ειναι η εσωτερικη σου δυναμη, η γαληνη σου , το σπιτι σου και το λιμανι σου , που κανεις πλεον δεν μπορει να σου κλεψει, γιατι κανεις δεν θα βρει τον δρομο να ερθει εκει που εσυ εισαι, δεν θα γνωριζει τον δρομο ακομα κιαν βαδισει βημα βημα οπου εσυ πατησες, αλλου θα οδηγηθει .

 Ειναι αυτο που λεμε και ξαναλεμε οτι το μονοπατι για την ολοκληρωση ειναι εντελως προσωπικο , ανοιγεται σε καθε βημα , διαμορφωνεται καθε στιγμη , αλλαζει οπως ακριβως και η αληθεια και η γνωση και η αγαπη, δεν υπαρχει τιποτα στασιμο , ολα κινουνται και μεταβαλλονται καθε στιγμη, συμπορευεσαι και δεν ακολουθεις , ενωνεσαι με το ποταμι , ρεεις μαζι του δεν τρεχεις ξοπισω του , να το προλαβεις γιατι αυτο ειναι αδυνατον.

Φυσικα αυτο δεν ισχυει για ολους...αλλα για κεινους που θελουν να βρουν την ψυχη τους..για κεινους που εχουν αντιληφθει οτι ειναι κατι περισσοτερο απο ενα υλικο σωμα και την ψαχνουν.
για τους αλλους θα ειναι παντα το ιδιο, θα ψαχνουν για σωτηρες, θα ψαχνουν ηγετες, σοφους και γκουρου ,ειδικους για να τους ακολουθησουν, σαν τους τυφλους που ψαχνουν στα σκοταδια , απελπισμενοι κι απεγνωσμενοι θα αναγνωρισουν τον μονοφθαλμο ως βασιλια τους...

Ομως αναμφισβητητα το να βλεπεις με δυο ματια, να νοεις με δυο ημισφαιρια και να το ζεις αυτο με την καρδια σου ειναι ανεπαναληπτη εμπειρια.

   "Ειναι το βιωμα που κανει τη διαφορα...!"

Γιατί δεν ικανοποιούμαι με το σώμα μου;

Άνδρες και γυναίκες αντιμετωπίζουν το σώμα τους ως αντικείμενο, ως ένα προϊόν που πρέπει να μορφοποιούν και να ανανεώνουν κατά καιρούς για να αρέσει στους άλλους και να ταιριάζει στα πρότυπα της εποχής.

Το σώμα ως αντικείμενο
Το ίδιο ισχύει και για τις γενικότερες επιλογές στην εμφάνιση και τη διατροφή τόσο των ανδρών, όσο και των γυναικών. Όταν οι καμπύλες θεωρούνται σέξι, όλες οι γυναίκες ψάχνουν τρόπους να τις αποκτήσουν, ενώ όταν οι στιβαροί άνδρες είναι «στη μόδα», τρέχουν χιλιόμετρα σε διαδρόμους γυμναστηρίων. Η φράση-κλειδί εδώ είναι η εξής: «στη μόδα». Πώς είναι δυνατό να καθορίζουμε με τί θα μοιάζουμε; Τα πρότυπα της μόδας αλλάζουν διαρκώς − αυτό συνεπάγεται ότι θα αλλάζουμε και το σώμα μας ανάλογα με το νέο τεύχος του τάδε περιοδικού; Οφείλουμε να κατανοήσουμε πως το σώμα μας δεν είναι ένα αντικείμενο προς πώληση, αλλά κάτι που χρειάζεται την αγάπη και τη φροντίδα μας. Ας φροντίσουμε να είμαστε υγιείς καινα αρέσουμε πρώτα από όλα σε εμάς τους ίδιους και ας παραμερίσουμε τα πρότυπα ομορφιάς…

Αλλαγές για το φαίνεσθαι, όχι για τις ανάγκες μας

Όταν δοκιμάζουμε δίαιτες, συμπληρώματα, προγράμματα γυμναστικής με στόχο να αποκτήσουμε κάτι που είναι πολύ δημοφιλές σε μια δεδομένη περίοδο, τα κίνητρά μας είναι λάθος. Επιθυμούμε να αποκτήσουμε κάτι, χωρίς να γνωρίζουμε εάν το σώμα μας το αντέχει και εάν όντως μας χρειάζεται και πάλι αντιμετωπίζουμε το σώμα μας ως αντικείμενο.

Για παράδειγμα, μια γυναίκα που ο σωματότυπός της είναι αυτός του μήλου, δε θα μπορέσει να αποκτήσει μέση-δαχτυλίδι. Πρόκειται για ένα πραγματικό γεγονός. Η εν λόγω κυρία, όμως, εάν είναι πεπεισμένη ότι αυτό θέλει και ότι αυτό είναι που θα την κάνει επιθυμητή, θα προσπαθήσει τα πάντα για να πετύχει το στόχο της. Μπορεί να αποκτήσει διατροφικές διαταραχές και να κάνει κακό στην υγεία της (σωματική και ψυχική), αλλά θα προσπαθήσει. Τα κίνητρά της πηγάζουν από την ιδανική εμφάνιση, όπως αυτή περιγράφεται από τα media, όχι από τις σωματικές της ανάγκες. Το αποτέλεσμα θα είναι να μην απολαμβάνει τη νέα της διατροφή ή τη γυμναστική και να είναι γεμάτη αρνητικά συναισθήματα. Θα μπορούσε να τρέφεται και να αθλείται ανάλογα με αυτό που το σώμα και ο γυμναστής της τη συμβουλεύουν, ώστε να είναι υγιής και να διατηρεί μια καλή εμφάνιση. Τότε θα ένιωθε όμορφα και θα επέλεγε το στυλ που θα της ταίριαζε, ενώ η αυτοπεποίθησή της θα ήταν στα ύψη: θα ένιωθε καλά με τον εαυτό της.

Η αυτοπεποίθηση «πουλάει»
Η αυτοπεποίθηση θεωρείται διεγερτικό. Μια γυναίκα υποτίθεται ότι πρέπει να είναι γεμάτη αυτοπεποίθηση για να ελκύει τους άλλους, ενώ οι άνδρες χωρίς αυτοπεποίθηση θεωρούνται τουλάχιστον αποτυχημένοι. Οι απόψεις τέτοιου είδους και θεωρούν τους ανθρώπους ως προϊόντα προς κατανάλωση και μας κάνουν να επιλέγουμε τη διατροφή, τα χόμπι, το στυλ μας, ώστε να γίνουμε επιθυμητοί και όχι για να εκφραστούμε. Τελικά, καταλήγουμε να κρίνουμε την παραμικρή λεπτομέρεια πάνω μας και να ζούμε για τους άλλους. Η αυτοπεποίθηση πρέπει να είναι στόχος, όμως όχι γιατί «πουλάει», αλλά γιατί έτσι αισθανόμαστε όμορφα, είμαστε υγιείς, περνάμε ευχάριστα και έχουμε μια καλή ποιότητα ζωής και θετική διάθεση!

Δες! Απλά Δες!

Στοχασμός είναι να Βλέπεις, απλά να Βλέπεις. Σαν να βρέθηκες ξαφνικά, Εδώ, Τώρα, σε πραγματικό χρόνο, σε ένα κόσμο που σου είναι παντελώς άγνωστος, και πρέπει να τον δεις, να τον αναγνωρίσεις, να δεις που είσαι, τι είναι εδώ, τι υπάρχει εδώ… Να δεις τα πράγματα όπως είναι, όπως συμβαίνουν αυτήν την στιγμή.

Απλά να Βλέπεις. Αυτό είναι όλη η ζωή, αυτό είναι όλη η γνώση, αυτό είναι όλη η εμπειρία, να Βλέπεις, να αντιδράς αυθόρμητα. Αυτή η ζωή, αυτή η στιγμή, αλλάζει κάθε στιγμή, Ρέει. Δεν μπορείς να την κρατήσεις, δεν χρειάζεται να την κρατήσεις, γιατί κάθε στιγμή είναι κάτι νέο. Ισορροπείς στην στιγμή, τρέχεις μαζί της, γίνεσαι ένα μαζί της.

Μπορείς να Δεις έτσι; Να Βλέπεις έτσι; Όταν Βλέπεις, κι όταν κοιτάζεις, Κοίταξε αυτό που είναι, αυτό που συμβαίνει, την τάξη και την αταξία, την ομορφιά και την ασχήμια των πραγμάτων. Μην επικαλείσαι μνήμες, γνώσεις, εμπειρίες, για να κατατάξεις τα πράγματα, να τα κάνεις γνωστά, να φτιάξεις μια εικόνα του κόσμου… Κοίταξέ τα σαν να μην τα έχεις ξαναδεί, δες τα τώρα ζωντανά μπροστά σου, υπάρχουν, συμβαίνουν… τα πράγματα δεν είναι έννοιες και πληροφορίες. Δες τον κόσμο ζωντανό, ελεύθερο, πραγματικό κι απλά διερεύνησέ τον. Ζήσε, μην κοιμάσαι μέσα στις κατασκευές της σκέψης.

Ξύπνα! Μην κοιμάσαι! Μην πέφτεις σε λήθαργο! Μην γλιστράς στο κόσμο που κατασκευάζει η σκέψη, η φαντασία, η μνήμη! Η ζωή είναι Εδώ, Τώρα. Αυτή είναι η Αλήθεια. Αυτή είναι η Εμπειρία της Στιγμής που Ανανεώνεται Συνεχώς, όπως το νερό της πηγής. Ανανεώσου Συνεχώς, Μείνε Ζωντανός, Αυτή είναι η Ροή της Πραγματικής Ζωής. Μην ταξιδεύεις με το ποτάμι της σκέψης και μην χάνεσαι στα βαλτονέρια της μνήμης που αναδύουν μόνο θάνατο, ακινησία και μούχλα.

Ξύπνα Εδώ, Τώρα! Στην Στιγμή που Ρέει! Δες! Δες! Απλά Δες!
Κι ακολούθα το Ρεύμα της Ζωής.

Μεταφυσική και Επιστήμη Μια συμβολή στην Φιλοσοφία των Ιδεών

Λέμε καμιά φορά στην καθημερινή μας ζωή τη φράση «ο Χ έχει έντονες μεταφυσικές ανησυχίες» και εννοούμε, βεβαίως, ότι ο Χ προβληματίζεται έντονα πάνω σε πράγματα που ξεπερνούν τα όρια της πραγματικότητας. Ποια είναι, όμως, η πραγματικότητα για την οποία ενδεχομένως μπορούμε να μιλήσουμε; Πώς αναφερόμαστε σ’ αυτήν; Τι υπάρχει πέρα από την πραγματικότητα; Μπορούμε να μιλήσουμε γι’ αυτήν; Και, αν ναι, τότε πώς; Αυτά είναι κάποια καίρια ερωτήματα που θα μας απασχολήσουν εδώ.

 Εμπειρικά θα μπορούσε να πει κανείς ότι πραγματικότητα είναι το σύνολο όλων των πραγμάτων. Αν δεχθούμε αυτόν τον ορισμό, θα πρέπει να ορίσουμε πρώτα τα ίδια τα πράγματα: υπάρχουν δηλαδή τα πράγματα ή είναι μόνο μια ψευδαίσθηση; Αν υπάρχουν, τότε πώς αποκαλύπτονται σε μας; Το τραπέζι λ.χ. που βλέπω μπροστά μου είναι αυτό το τραπέζι που βλέπω χρησιμοποιώντας την αίσθηση της όρασης ή είναι μια εικόνα που τη γεννάει ο νους μου δια των πεπερασμένων αισθήσεων μου και δεν υπάρχει στην πραγματικότητα ως τέτοιο; Αυτό το πρόβλημα υπάρχει εξ αρχής σε περιπτώσεις πραγμάτων που δεν μπορώ να γνωρίζω την ύπαρξή τους, ακόμα κι αν οι αισθήσεις μου μου παρέχουν γι’ αυτά τις καλύτερες δυνατές προσλαμβάνουσες. Επομένως, θα πρέπει να ορίσουμε κάπως αλλιώς την πραγματικότητα. Ένας άλλος εμπειρικός ορισμός θα μπορούσε να λέγει ότι πραγματικότητα είναι όσα συμβαίνουν: συμβαίνει λ.χ. να ξημερώνει, συμβαίνει να πηγαίνω το πρωί στη δουλειά μου, συμβαίνει να είμαι ερωτευμένος με μια ωραία γυναίκα, συμβαίνει να υποστηρίζω τον Παναθηναϊκό κοκ. Όλα αυτά είναι κάποια μεμονωμένα συμβάντα που υπάρχουν στη ζωή μας και μας είναι γνωστά. Επομένως, εδώ έχουμε να κάνουμε με την πραγματικότητα εννοουμένη ως σύνολο συμβάντων και όχι πραγμάτων. Ένα συμβάν μπορεί να πει κανείς με βάση τα παραπάνω είναι ένα σύνθετο σύνολο από πράγματα, καταστάσεις, συναισθήματα κοκ.

 Ο L.Wittgenstein, ο γερμανός φιλόσοφος του 20ου αι., θα πει ότι «o κόσμος είναι όλα όσα συμβαίνουν. Ο κόσμος είναι το σύνολο των γεγονότων, όχι των πραγμάτων» (Tractatus logico-philosophicus, 1, 1.1). Θα επιλέξω να χρησιμοποιώ τη λέξη συμβάν από τη λέξη γεγονός, γιατί η ίδια η ετυμολογία της λέξης δείχνει ότι κάτι έχει συμ-βεί, όταν συν-τρέξουν εκείνες οι συν-θήκες που θα συγ-κροτήσουν μια σειρά από ανεξάρτητα και άσχετα μεταξύ τους σημεία σε μια ολοκληρωμένη ενότητα, σε τέλεια συμβάντα: συμβαίνει λ.χ. να πηγαίνω το πρωί στη δουλειά μου, γιατί, αν δεν πάω ή πάω οποιαδήποτε άλλη ώρα εκτός από το πρωί, κινδυνεύω να χάσω τη δουλειά μου. Συμβαίνει να υποστηρίζω τον Παναθηναϊκό, γιατί οι άλλες ομάδες δεν μου αρέσουν ή γιατί θέλω να διαφοροποιηθώ από την οικογένεια μου που είναι όλοι Ολυμπιακοί. Συμβαίνει να είμαι ερωτευμένος με μια ωραία γυναίκα, γιατί μου αρέσει να ερωτεύομαι ωραίες γυναίκες ή γιατί η συγκεκριμένη γυναίκα, αν και όχι τόσο ωραία, τη βλέπω ως ωραία, και άρα είμαι ερωτευμένος. Συμβαίνει να ξημερώνει, γιατί ο Ήλιος βγαίνει από την Ανατολή ή έρχεται μια καινούργια μέρα. Όλες αυτές οι συν-δέσεις που κάνω στο μυαλό μου – και προφανώς γίνονται σε απειροελάχιστο χρόνο – είναι τόσο αυτονόητες σε μας που περνάνε ανυποψίαστα.

Το ερώτημα εδώ που τίθεται είναι: έχουμε μάθει να συν-δέουμε το πρωί με τη δουλειά, έχουμε μάθει να υποστηρίζουμε μια ομάδα, έχουμε μάθει να ερωτευόμαστε ωραίες γυναίκες, έχουμε μάθει να συν-δέουμε το ξημέρωμα με την ανατολή του ΄Ηλιου; Υπεισέρχεται, δηλαδή, κάποιος ψυχολογικός παράγοντας (η μάθηση) στην συγ-κρότηση των συμβάντων ή είναι έτσι κατασκευασμένη η ανθρώπινη νόηση, ώστε να συν-δέει πράγματα που ενδεχομένως ήταν α-σύν-δετα πριν μεταξύ τους; Όπως και να έχει, είναι ένα καίριο φιλοσοφικό ερώτημα που έχει διχάσει ανά τους αιώνες τους στοχαστές. Ας πάρουμε μια περίπτωση συμβάντος ως μη εκ του προφανούς: μια μπάλα λ.χ., ένας θόρυβος, ένα σπασμένο τζάμι και ο ήχος από παιδιά που τρέχουν. Σαν μεμονωμένα σημεία είναι προφανώς άσχετα μεταξύ τους, αλλά αν τα συν-ενώσουμε και τα συ-σχετίσουμε θα δούμε ότι μπροστά μας έχουμε ένα πολύ συν-ηθισμένο συμβάν, κατά το οποίο ένα παιδί σε αγώνα ποδοσφαίρου έσπασε με την μπάλα κάποιο τζάμι και μετά μαζί με τα άλλα τα παιδιά έτρεξαν να φύγουν. Παρατηρούμε ότι ο συ-σχετισμός και ο συλ-λογισμός που κάνουμε είναι αμεσότατος και εναργέστατος.

Κάθε τι, λοιπόν, στοιχείο αυτού του κόσμου δεν εμφανίζεται μεμονωμένο αλλά εμφανίζεται ενοποιημένο στο πνεύμα μας, επειδή ακριβώς λειτουργούμε με νόμους. Έτσι, όταν λέμε "νομίζουμε", στην ουσία "φτιάχνουμε" έναν νόμο, με τον οποίο επεμβαίνουμε στον κόσμο. Η έννοια, όμως, του νόμου δεν είναι χωρίς προβλήματα: είναι οι νόμοι αυτοί που έχουμε οι ίδιοι ή διαφέρουν από εποχή σε εποχή ή είναι άλλοι από αυτούς που ισχύουν στον αντικειμενικό κόσμο; Νόμοι υπάρχουν στην Φυσική, για να σταθμίσουν κάποιο πειραματικά παρατηρούμενο φαινόμενο. Η Φυσική δεν προβαίνει σε εφεύρεση νέων νόμων, αλλά σε ανακάλυψη ήδη υπαρχόντων στη Φύση νόμων. Είναι όμως πραγματικοί νόμοι, νόμοι αιώνιοι και αναλλοίωτοι, ή είναι συμ-βατικοί, επειδή τα στοιχεία που προσκόμισε η Επιστήμη συν-έτρεξαν στο να συμ-περάνουν οι επιστήμονες την σταθερή συμ-περιφορά ενός φαινομένου. Η εξέλιξη της επιστήμης και η διαρκής ανατροπή των δεδομένων μάλλον αποδεικνύει ότι τα επιστημονικά συμ-περάσματα είναι προσωρινά, όχι όμως αναληθή και, άρα, αμελητέα. Αυτό που ισχύει σε κάθε επιστήμη είναι όχι να εξηγεί τα δεδομένα της πραγματικότητας, αλλά να τα ερμηνεύει. Η ερμηνεία ενέχει μέσα της την ανατροπή και την δυνατότητα νέας ερμηνείας. Ζούμε σε έναν κόσμο που χρήιζει ερμηνείας και το κάθε τι που υπάρχει σ’ αυτόν. Η σχέση του ανθρώπου με τα πράγματα είναι σχέση πρωτίστως ερμηνεύοντος και ερμηνευομένου. Τα ονόματα που δίνουμε στα πράγματα αντικατοπτρίζει, θα λέγαμε, την ερμηνευτική μας πρόθεση και διάθεση απέναντι στα πράγματα.

Ανάμεσα σε μας και στα πράγματα μεσολαβεί η σκέψη. Πάντα όταν σκεφτόμαστε, σκεφτόμαστε κάτι. Ο φιλόσοφος Παρμενίδης έλεγε: «εκείνο που σκεφτόμαστε και εκείνο που υπάρχει είναι ένα και το αυτό». Άρα, δεν μπορούμε να σκεφτούμε κάτι που δεν υπάρχει (το κενό π.χ.), σύμφωνα με την άποψη αυτή, και αντιστρόφως, κάτι που δεν υπάρχει (το κενό π.χ.) δεν μπορούμε να το σκεφτούμε. Όταν υπάρχει, λοιπόν, ένα πράγμα, δύναται να το πραγματευτώ (ανάλογη (παρ-)ετυμολογική σχέση συμβαίνει και στα λατινικά με το reor (=σκέφτομαι) και το res (=πράγμα) και στα αγγλικά και γερμανικά με το think – thing και denken – ding.

Τι γίνεται, όμως, πέραν από την πραγματικότητα, την οποία προσπαθήσαμε να την ορίσουμε και να την περιγράψουμε; Υπάρχει αυτή; Και αν ναι, πώς μπορούμε να αναφερθούμε σ’ αυτήν; Μπορούμε, τέλος, με τη γλώσσα να ορίσουμε κάτι που είναι πέραν του πραγματικού; Συμβατικά μπορούμε να κάνουμε τη διάκριση σε πραγματικό κόσμο και σε α-πραγματικό κόσμο. Έτσι θα καταφέρναμε να οριοθετήσουμε κάποια πράγματα, όπως αφ’ ενός εκείνα που μπορούμε να σκεφτούμε και υπάρχουν, αφ’ ετέρου εκείνα που δεν μπορούμε να σκεφτούμε και, άρα, δε υπάρχουν. Με τη διάκριση αυτή εξορ(κ)ίζουμε τα προβλήματα της πραγματικότητας σε άλλη μακριά από μας διάσταση. Όσο σαφές συμβαίνει να είναι το πραγματικό, άλλο τόσο ασαφές συμβαίνει να είναι το απραγματικό. Το απραγματικό θα μπορούσε να υπάρξει, αλλά επειδή δε μπορούμε να το σκεφτούμε καταχωρείται ως πραγματικό, πράγμα που, τελικώς, εξισώνεται με το ανύπαρκτο και το κενό.

Στη ζωή μας, όμως, συμβαίνει να υπάρχουν πράγματα υπαρκτά μεν ακατανόητα δε ή τουλάχιστον μη συνηθισμένα. Ούτε πραγματικά μπορούν να θεωρηθούν ούτε απραγματικά μπορούν να θεωρηθούν. Κάτι ενδιάμεσο μένει μόνο να πούμε. Ήδη από την προϊστορία και τη μυθολογία έχουμε σημεία και πρόσωπα που, αν μη τι άλλο, έχουν κάποιο μεταφυσικό χαρακτήρα, καθώς αναφέρονται σε δυνάμεις υπερφυσικές ή σε καταστάσεις μαγικού χαρακτήρα: η Σφίγγα λ.χ. στην αρχαία μυθολογία συμβαίνει να έχουμε μάθει ότι ήταν πλάσμα της φαντασίας των τότε ανθρώπων. Αφού ήταν πλάσμα της φαντασίας γιατί η εμφάνισή της είναι συχνότατη είτε σε ναούς είτε σε αγγεία είτε οπουδήποτε αλλού; Προφανώς ο συμβολισμός της Σφιγγός ήταν τόσο σημαντικός (λειτουργούσε ως αποτροπαϊκό σύμβολο πιθανόν) που, αν και ανύπαρκτη, ήταν ωσεί υπαρκτή. Σημειωτέον ότι η Σφιγξ συνίστατο από υπαρκτά, πραγματικά μέρη (φτερά, σώμα λέοντος κοκ.). Κάτι εντελώς απραγματικό δεν υπάρχει με την έννοια της μορφής παρά μόνον με την έννοια της αναπαράστασης κάποιου πράγματος που βρίσκεται πέρα από την πραγματικότητα. Εδώ πάντα υπάρχει το οντολογικό ζήτημα ότι πως είναι δυνατόν κάτι που δεν υπάρχει να έχει λεξική υπόσταση.

Και σε επίπεδο γλωσσικού μηνύματος μπορούμε να συναντήσουμε λέξεις ή φράσεις που δεν έχουν καμία λογική βάση παρά μόνον αν ληφθούν ως ΄΄ομοιωματικές΄΄ φράσεις, όπως στα αρχαία η φράση «μά τον Κυνα», η οποία έχει περισσότερο συμβολικό-μαγικό χαρακτήρα παρά αναφορικό. Αυτό που εμείς σήμερα δεν καταλαβαίνουμε για εκείνους ήταν τρόπος επικοινωνίας. Επίσης, εδώ μπορούμε να πούμε πως οι διάφοροι μαγικοί – ιεροί αριθμοί (3, 9, 12…) εντάσσονται στην ίδια μεταφυσική σκέψη που διαμορφώθηκε μέσα από τα πανάρχαια χρόνια.

Αυτό μας δείχνει ότι αφενός η μεταφυσική είναι μέρος μιας (υπερ)πραγματικότητας, αφ’ έτερου είναι τόσο παλαιότερη της Επιστήμης, ώστε να μην μπορεί η τελευταία να την προσδιορίσει. Η Μεταφυσική, κοντολογίς, δεν είναι απλώς η αθέατη πλευρά της πραγματικότητας, αλλά είναι, θα λέγαμε, η προϊστορία και η μυθολογία της. Εξάλλου και το εγκεφαλικό δυναμικό ούτως ή άλλως είναι τόσο περιορισμένο και ανεξερεύνητο που και η ίδια η υπόσταση της επιστήμης τίθεται ενίοτε εν αμφιβόλωι. Και στα διάφορα Μυστήρια της αρχαιότητας οι μυημένοι δεν μάθαιναν, αλλά απλά ήσαν παρόντες ψυχηι τε και σώματι, «ου μαθειν τι, αλλά παθειν και διατεθήναι», αλλά κυρίως σώπαιναν, επειδή, όπως λέει ο L. Wittgenstein, «για όσα δεν μπορεί κανείς να μιλάει, γι’ αυτά πρέπει να σωπαίνει»

Η άδεια βάρκα

Ένας από τους μεγαλύτερους δασκάλους Ζεν, ο Λιν Τσι, συνήθιζε να λέει:
“Όταν ήμουν νέος, ήμουν ενθουσιασμένος με την κωπηλασία. Είχα μια μικρή βάρκα, και πήγαινα στη λίμνη μόνος μου. Έμενα εκεί για ώρες ολόκληρες. Κάποτε έτυχε να διαλογίζομαι στη βάρκα μου με κλειστά μάτια, μια όμορφη νύχτα. Τότε πλησίασε μια άλλη βάρκα ακολουθώντας το ρεύμα και χτύπησε τη βάρκα μου. Τα μάτια μου ήταν κλειστά, έτσι σκέφτηκα : Κάποιος είναι εδώ με τη βάρκα του και χτύπησε τη δική μου βάρκα’.

Θυμός γεννήθηκε μέσα μου. Άνοιξα τα μάτια μου και ήμουν έτοιμος να πω θυμωμένος κάτι σ’ αυτόν τον άνθρωπο, αλλά τότε συνειδητοποίησα ότι η βάρκα ήταν άδεια! Και δεν υπήρχε τρόπος να εκτονωθεί ο θυμός μου. Προς ποιόν θα τον εξέφραζα; Η βάρκα ήταν άδεια, απλώς έπλεε ακολουθώντας το ρεύμα από μόνη της και ήρθε και χτύπησε τη βάρκα μου. Έτσι δεν υπήρχε τίποτε να κάνω. Δεν υπήρχε δυνατότητα να εκτονώσω τον θυμό μου σε μια άδεια βάρκα”.

Έτσι ο Λιν Τσι είπε: “Έκλεισα τα μάτια μου. Ο θυμός ήταν εκεί, αλλά δεν μπορούσε να βρει διέξοδο. Έκλεισα τα μάτια μου και απλώς κινήθηκα προς τα πίσω μαζί με τον θυμό. Και η άδεια βάρκα έγινε η συνειδητοποίησή μου. Έφτασα σ’ ένα σημείο μέσα μου εκείνη τη σιωπηλή νύχτα. Εκείνη η άδεια βάρκα έγινε ο δάσκαλός μου. Και τώρα εάν κάποιος έρχεται και με προσβάλλει, γελάω και λέω: Και αυτή η βάρκα είναι επίσης «άδεια». Κλείνω τα μάτια και πηγαίνω μέσα.”

Το παίρνω μαζί μου στην Σιωπή…

Χρειάζεται μεγάλο Θάρρος, μα κυρίως ειλικρίνεια, για να ξεκαθαρίσουμε τα συναισθήματα μας πίσω από κάθε μας πράξη…

Υπάρχουν ασυνείδητες προσδοκίες, και προσωπικά οφέλη, ακόμα και πίσω από μια πράξη που φαίνεται ανιδιοτελής, όπως πχ. η σωτηρία των ανθρώπων…

Και τι είναι εκείνο που μας σπρώχνει να «διαλαλούμε» μια πράξη άραγε, αντί απλά να μοιραζόμαστε ότι απλόχερα έχουμε μέσα στον Εαυτό μας?

Διάβασα κάπου ένα πνευματικό μήνυμα και σφίχτηκε η καρδιά μου, στο πόσο το προσωπικό συναίσθημα εκφράζεται μέσα από τον εκφοβισμό των άλλων…

Τι τάχα θέλει να κερδίσει? Πάντως σίγουρα όχι την σωτηρία τα των άλλων…

Η εποχή που βιώνουμε είναι υπέροχη από όλες τις απόψεις… Ποτέ κανένας πνευματικός δάσκαλος δεν θα επέκρινε τους ανθρώπους (αφυπνισμένους ή μη) λέγοντάς τους τι τους περιμένει αν δεν αφυπνιστούν… Η Ζωή είναι μόνο πνευματική, όπως και να εκδηλώνεται…

Ο πόνος είναι προσωπική υπόθεση του καθενός, όπως και η τιμωρία… Αν σου ζητάει η Ζωή να χορέψεις, μπορεί να αρνηθείς ή να δεχτείς, χωρίς να σε νοιάζει αν γνωρίζεις τα βήματα…

Όλα τα άλλα είναι θρησκευτικά κατάλοιπα…
Λυπήθηκα η αλήθεια είναι…

Το παίρνω μαζί μου στην Σιωπή…

Η αδυναμία σου, η δύναμή σου

Λίγο προσεκτικά αν κοιτάξουμε γύρω μας τη φύση θα αντλήσουμε πολλά διδάγματα από τα φυτά. Μπορούμε να προσδιορίσουμε τις τοξικές περιοχές απλά παρατηρώντας τι φυτρώνει εκεί και να αντιληφθούμε πώς ορισμένα φυτά πραγματικά μπορούν να βοηθήσουν τα υπόλοιπα να ευδοκιμήσουν. Αλλά το πιο βαθύ μάθημα που μπορεί να μάθει κανείς είναι ότι το δηλητήριό του είναι στην πραγματικότητα το σημαντικότερο δώρο του.

Πολλά από τα πιο δηλητηριώδη φυτά μπορεί στην πραγματικότητα να είναι μερικά από τα ισχυρότερα και πιο σωτήρια φάρμακα στις σωστές συνθήκες. Η θανατηφόρα μπελαντόννα από καιρό χρησιμοποιείται για τη θεραπεία της νόσου του Parkinson, ενώ η επικίνδυνη δακτυλίς χρησιμοποιείται ευρέως με φαρμακευτική μορφή για τη θεραπεία της συμφορητικής καρδιακής ανεπάρκειας.

Στην πραγματικότητα, ολόκληρο το πεδίο της ομοιοπαθητικής βασίζεται στην ιδέα ότι όλα τα δηλητηριώδη φυτά είναι πραγματικά ευεργετικά φάρμακα σε πολύ χαμηλές δόσεις. Έτσι, εάν η χειρότερη αδυναμία είναι στην πραγματικότητα η μεγαλύτερη δύναμη της φύσης, τότε γιατί να μην συμβαίνει το ίδιο και σε εμάς;

Ο πολιτισμός έχει θεσπίσει αυστηρές κατευθυντήριες γραμμές για το πώς θα αντιμετωπίσουμε τις δυνάμεις και τις αδυναμίες. Από νωρίς στη ζωή, μαθαίνουμε ότι το σύνολο των δυνατοτήτων μας εμπίπτει σε μία από τις δύο κατηγορίες, εκείνες που είναι χρήσιμες και εκείνες που δεν είναι. Τα δυνατά μας σημεία και οι αδυναμίες μας. Και από στόμα σε στόμα διαδίδεται μια πολύ απλή στρατηγική για την επιτυχία στη ζωή: μεγιστοποιήσετε τις δυνάμεις σας και ελαχιστοποιήστε τις αδυναμίες σας.

Αλλά ποιος μπορεί να πει ποια είναι τα δυνατά σημεία και ποιες είναι οι αδυναμίες σας;

Πάρτε για παράδειγμα τον ακόλουθο τύπο ανθρώπου. Είναι εξαιρετικά ευαίσθητος και επιρρεπής στο άγχος. Πολλοί, αν όχι όλοι, θα συμφωνούσαν ότι πρόκειται για αδύνατα σημεία. Ταυτόχρονα, είναι έξυπνος, απίστευτα επικοινωνιακός και έχει δημιουργική σκέψη. Και στις δύο περιπτώσεις, μιλάμε για ένα υπερδραστήριο νευρικό σύστημα. Ωστόσο, σε ένα πλαίσιο αυτό θεωρείται ως αδυναμία, ενώ σε ένα άλλο θεωρείται δύναμη.
Όλες οι ικανότητες είναι εγγενώς ουδέτερες. Και σε ένα συγκεκριμένο πλαίσιο καθορίζεται η αξία τους.

Αν επιθυμείτε να απολαύσετε ένα ωραίο φλιτζάνι τσάι το βράδυ, η μπελαντόννα κατά πάσα πιθανότητα δεν θα είναι η πρώτη σας επιλογή. Αλλά, αν φοβάστε μήπως θα νοσήσετε από Parkinson, η επιλογή αυτή θα μπορούσε απολύτως να αλλάξει τη ζωή σας. Αν εργάζεστε σε ένα περιβάλλον υψηλού στρες, η υπερδραστηριότητα του νευρικού συστήματος κατά πάσα πιθανότητα δεν είναι καθόλου χρήσιμη. Αλλά, αν είστε χαλαρός και οργανώνεται σωστά τον χρόνο σας, αυτό ακριβώς μπορεί να είναι το μεγαλύτερο προσόν σας. Και όλα εξαρτώνται από το πλαίσιο που θέτεις τον εαυτό σου.

Οποιαδήποτε αδυναμία μπορεί να είναι μια συντριπτική δύναμη στο σωστό πλαίσιο. Στην πραγματικότητα, οι χειρότερες αδυναμίες είναι συχνά το πιο ισχυρό ανεκμετάλλευτο δυναμικό, απλά σε λάθος πλαίσιο. Αν ένα συγκεκριμένο χαρακτηριστικό μπορεί να καταστρέψει τη ζωή σας, φανταστείτε τι θα μπορούσε να κάνει αν γνωρίζατε πώς να το χρησιμοποιήσετε.
Σκεφτείτε πώς το τρέχον πλαίσιο επηρεάζει τις δυνάμεις και τις αδυναμίες σας:
Πόσο άγχος έχετε στη ζωή σας;
Πόσο υποστηρικτικές είναι οι σχέσεις σας;
Πώς η διατροφή σας σας κάνει να αισθάνεστε;
Πόσο αγαπάτε (ή μισείτε) τη δουλειά σας;
Πόσο χρόνο αφιερώνετε για τον εαυτό σας;
Πώς όλα αυτά μεταμορφώνουν τις ικανότητές σας σε δυνατά ή αδύνατα σημεία;

Το πιο φυσικό πράγμα στον κόσμο είναι να είσαι ο εαυτός σου. Κανένα φυτό εκεί έξω δεν προσπαθεί ποτέ να είναι οτιδήποτε άλλο. Εμείς απλά χρειαζόμαστε ένα πλαίσιο που να ταιριάζει με τη φυσική μας κατάσταση προκειμένου να μετατρέψει όλες τις αδυναμίες μας σε πλεονεκτήματα.

Κρίνεται αναγκαίο, λοιπόν, να προσφέρετε το σωστό περιβάλλον στις αδυναμίες σας για να ευδοκιμήσουν. Φανταστείτε πόσο διαφορετική θα ήταν η ζωή σας. Φανταστείτε πόσο εύκολη θα ήταν η ζωή σας, αν ήσασταν απλώς ο εαυτός σας. Αυτό το μάθημα συμβαίνει σε όλη τη φύση. Ρωτήστε τα φυτά.