Δευτέρα 5 Ιανουαρίου 2015

ΤΟ ΑΓΙΟΝ ΣΩΜΑ

«ἀκολασίας δέ καί νόσων πληθυουσῶν ἐν πόλει
ἄρ’ οὐ δικαστήρια τε καί ἱατρεῖα πολλά ἀνοίγεται…
τῆς δέ κακῆς τε καί αἰσχρᾶς παιδείας ἐν πόλει…
μεῖζον… τεκμήριον… τό δεῖσθαι ἱατρῶν καί δικαστῶν».
(Πλάτων, Πολιτεία, 405α.)

Δεν υπάρχει τίποτε θειότερο, το οποίο να μπορούσε να σκεφθεί ο άνθρωπος, από την παιδεία αυτού του ίδιου και των οικείων του». Δεν βρίσκω προσφορότερη φιλοσοφική εισαγωγή στην παιδεία από αυτή του Πλάτωνος στον διάλογο Θεάγης 1221), κι αυτό για δύο λόγους. Πρώτον, γιατί ανταποκρίνεται στο πιστεύω μου ότι η γνήσια φιλοσοφία είναι αναζήτηση του θειότερου, δηλαδή, προσπάθεια υπέρβασης από το απλώς υπάρχειν, ολό-πλευρης ψυχοπνευματικής ανάπτυξης του ανθρώπου, και δεύτερον γιατί κατηγορηματικά εκφράζεται εδώ η άρνηση της δυνατότητας σύγκρισης της παιδείας με άλλες αξίες, εφόσον το θειότερον, που της ανήκει ουσιαστικά, λειτουργεί ως κατηγόρημα της αξιακής υπεροχής της.

Μόρφωση του ανθρώπου, σε όλη τη διάρκεια της ιστορίας της παιδείας, σημαίνει κυρίως δύο επιτεύξεις:
α) ακριβή γνώση και περιορισμό της άγνοιας, γνώση όμως που δεν είναι πανουργία, αλλά δύναμη διανοητική και συνάμα ηθική δύναμη μετατροπής της ζωής σε βίον, του ζην στο ευ ζην – αυτό σημαίνει όχι απλώς συσσώρευση γνώσεων, αλλά φρόνηση, αρμονία των μερών της ανθρώπινης ψυχής και ηγεμονία του λογικού και,
β) μάθηση του μέτρου, της αναλογίας, ιδέας που έχει εφαρμογή παντού, στη φύση, στο ανθρώπινο σώμα και στην ανθρώπινη ψυχή, στην κοινωνία – πολιτεία.

Οι προηγούμενες, γνωστές, φιλοσοφικές θέσεις, είναι προϋποθέσεις μιας τρίτης βα-σικής αρχής, που η φιλοσοφία ονομάζει εγκράτεια κι εγώ συνηθίζω ν’ αποκαλώ αρχοντιά, με την αρχαία σημασία του όρου, τη δηλωτική ότι είναι κάποιος άρχοντας του εαυτού του, ελεύθερος από τα πάθη του, γνώστης των τρόπων που εναρμονίζουν κατά το δυνατόν τη σχέση του σώματος και της ψυχής του. Οι έννοιες αρχοντιά και αρμονία δεν παραπέμπουν τόσο σε μέρη που αξιολογικά διαφέρουν, αλλά σε μέρη που συνταιριάζονται και, υπακούοντας στην αρχή του καλύτερου, λειτουργούν ως όλο. Αυτή την ιδέα θα επιχειρήσω να δείξω μέσα από το θέμα μου για το άγιον, στη φιλοσοφική του σύλληψη, σώμα και με ε-μπνευστική πηγή τον Πλάτωνα.

Είναι γνωστό ότι ήδη στην ιπποκρατική ιατρική -τουλάχιστον στα έργα «Περί ιερής Νούσου» και στο 4ο βιβλίο του «Περί διαίτης», δεν ισχύει η διάκριση της ψυχής από το σώμα. Και για τον Πλάτωνα το σώμα δεν είναι μόνο σήμα, τάφος για την ψυχή, όπως λέγεται στην ορφικής προέλευσης πλατωνική θεώρηση του Φαίδωνος. Το ίδιο το σώμα δεν είναι κακόν, αφού ο Αθηναίος φιλόσοφος στο μεγάλο παιδευτικό του έργο, την Πολιτεία, επιτάσσει παράλληλα την άσκηση του σώματος με τη γυμναστική και της ψυχής με τη φιλοσοφία, ενώ στον διάλογο Τίμαιος προσθέτει στη φροντίδα της ψυχής και τη μουσική -όλα αυτά αν θέλει κάποιος να αποκαλείται δίκαια καλός – ωραίος – και αγαθός (88ο), και τόσο στον Φαιδρό όσο και στην Πολιτεία με το ερωτικό του λεξιλόγιο της σχέσης της ψυχής με τις ιδέες, ο Πλάτων καθαγιάζει την κατ’ εξοχήν σωματική αίσθηση, την αφή.

Η αξία του σώματος δηλώνεται ήδη στον Φαίδρο με τη θεώρηση του ως όλου. Ο Πλάτων, μολονότι μόνο δύο φορές σ’ όλο του το έργο κάνει μνεία του Ιπποκράτη, στον Φαίδρο επιλέγει να αναφερθεί στον μεγάλο Κώο γιατρό μέσα από την κατανόηση του σώματος ως όλου: «Εἰ μέν Ἱπποκράτει γε τῶν Ἀσκληπιαδῶν δεῖ τι πιθέσθαι, οὐδέ περί σώματος ἄνευ τῆς μεθόδου ταύτης» (Φαίδρος 270ο). Αυτό δεν είναι απλή υιοθέτηση της βασικής αρχής της ιπποκρατικής μεθόδου, όταν στην αναφορά αυτή ο λόγος που διακρίνει την τριβήν ή εμπειρίαν από την τέχνην είναι διερευνητικός της φύσης του σώματος παράλληλα με εκείνην της ψυχής, που είναι για τον Πλάτωνα ουσία του ανθρώπου (βλ. π.χ. Αλκιβιάδης 130&).

Παρατηρήθηκε πρόσφατα (L.Ayache, Hippocrate, Paris, PUF 1994, σ. 119), ότι ο Πλάτων δεν κατανόησε την ιπποκρατική αρχή του όλου, καθόσον θεμελίωσε την αναλογία ιατρικής και ρητορικής στη διάκριση ανάμεσα στο σώμα, αντικείμενο της πρώτης και στη ψυχή, αντικείμενο της δεύτερης. Και συζητείται (Δ. Λυπουρλής, Ιπποκρατική ιατρική, Θεσσαλονίκη, Περιηγητής, 1983, σ. 59) το αν το χωρίο αποτελεί υπαινιγμό στην αληθινή μέθοδο του Ιπποκράτη, «αν με το όλον εννοεί ο Πλάτων το παν, τότε… ο Ιπποκράτης βάσιζε την ιατρική του σε μια γενικότερη γνώση της φύσης».
Επειδή έμαθα να σκέπτομαι εφαρμόζοντας την πλατωνική αρχή ότι συχνά η αλήθεια είναι πολυδιάστατη, ότι, όταν σου προτείνουν δυο, είναι ορθότερο να κάνεις όπως τα παιδιά, να πάρεις και τα δύο, θα υποστηρίξω ότι με το όλον, όπως στον Ιπποκράτη, έτσι και στον Πλάτωνα νοούνται και η συζυγία σώματος και ψυχής και η συζυγία με την όλη φύση.

Στον διάλογο Τίμαιος ο Πλάτων δεν αποκαθιστά μόνο, ως προς την ίδια την προηγούμενη φιλοσοφία του, τη φύση, τον αισθητό κόσμο στο σύνολο του, προβάλλοντας τον, παρά τη θεώρηση του ως αντιγράφου του νοητού κόσμου, ως πρότυπο διάρκειας και αρμονίας που πρέπει να μιμηθούν ο άνθρωπος και η πολιτεία, αλλά διατυπώνει και ορισμένες απόψεις για τη σχέση σώματος – φύσης, σώματος – ψυχής ιδιαίτερα επίκαιρες ή και προφητικές για τη ζωή μας σήμερα, θα τις παραθέσω με μια σειρά που στοιχειοθετεί την απόδειξη της προηγούμενης θέσης μου.

Οι αρρώστιες είναι συνέπεια της διατάραξης της κατάστασης των τεσσάρων στοιχείων, της γης, της φωτιάς, του νερού και του αέρα, που συνιστούν το ανθρώπινο σώμα. Υπερβολή – πλεονεξία – ή έλλειψη -ένδεια-, βασικές έννοιες της φιλοσοφίας και της ιατρικής, αντίμαχες στην θεμελιακή έννοια του μέτρου (μέτριου), είναι αιτίες νόσων, όπως και η μετάβαση του ενός στοιχείου από την οικεία θέση του σε αλλότρια, ή η κακή κατανομή των στοιχειακών συστατικών (Τίμ. 82).

Γιατί μια είναι η αρχή της υγείας του σώματος, η ίδια που ισχύει και για την ψυχή: να είναι καλόν, δηλαδή να είναι ωραίο, και το ωραίο δεν είναι ποτέ άμετρο∙ το ζωντανό ον για να είναι καλόν και αγαθόν πρέπει να είναι σύμμετρο. Σε ό, τι αφορά την υγεία και την αρρώστια, την αρετή και την κακία καμμία συμμετρία και αμετρία δεν είναι σημαντικότερη από εκείνη της ίδιας της ψυχής προς το ίδιο σώμα (87c). Όταν μια πολύ ισχυρή ή πολύ μεγάλη ψυχή συσταθεί σ’ ένα πολύ αδύναμο ή πολύ μικρό σώμα ή αντίστροφα, τότε, καθώς απουσιάζει η συμμετρία, χάνεται η ωραιότητα, αλλά και βρίσκει πρόσφορο έδαφος η νόσος.

Ό, τι στη φιλοσοφία ισχύει, περισσότερο από οπουδήποτε αλλού, η αρχή της ένωσης της αφετηρίας με το τέλος -με την έννοια ότι κάθε διερεύνηση μπορεί να έχει μια προεξάρχουσα ιδέα στην οποία και καταλήγει- επαληθεύεται ακόμη μια φορά: μετά τον πρώτο εκφραστή της, τον γιατρό και φιλόσοφο από τον Κρότωνα της Κάτω Ιταλίας, πρώτο επίσης διδάξαντα την ιδέα της ισονομίας των στοιχείων του σώματος, Αλκμαίωνα. Η ιδέα επανέρχεται με τον Αθηναίο Πλάτωνα. Εδώ ο λόγος για την αρρώστια της ψυχής επαναφέρει στο προσκήνιο της προβληματικής της υγείας την αξία της γνώσης. Υπάρχουν αρρώστιες της ψυχής «δια σώματος έξιν», η άνοια, η μανία, οι ηδονές, οι λύπες, η αμάθεια -η μέγιστη νόσος (881). Κατηγορική προσταγή -θεραπεία η φροντίδα και της ψυχής και του σώματος: «Μία δή σωτηρία πρός ἄμφω, μήτε ψυχήν ἄνευ σώματος κινεῖν μήτε σῶμα ἄνευ ψυχῆς γίγνησθον ἰσορρόπω καί ὑγιῆ» (885).

Ο Πλάτων – κι εδώ θα τον ακολουθήσει ο Αριστοτέλης (περί γενέσεως και φθοράς 336 b10) – ήξερε πως για όλα τα είδη υπάρχει μια ορισμένη διάρκεια ζωής «τεταγμένοι χρόνοι του βίου» (89ο). Πρώτος συνέλαβε την ιδέα του χρονοδιακόπτη του βίου. Για τούτο και, εκτός από τα νοσήματα που έχουν μεγάλους κινδύνους, δεν συνιστούσε τα φάρμακα. Ό, τι έχει μέγιστη σημασία είναι η ισορροπία της σχέσης σώματος και ψυχής, η ευεξία του πρώτου – που επιτυγχάνεται με την κίνηση και την άσκηση, όπως υποστηρίζει ο φιλόσοφος και στους Νόμους (789ο), με τη μεσότητα των ηδονών (Νόμοι 792d) – και η καλή κατάσταση της ψυχής που επιτυγχάνεται με τη διαρκή παίδευση της.

Η τελευταία πλατωνική αλήθεια που θέλω να αναφέρω εδώ, παρμένη από το τελευταίο έργο του μεγάλου φιλοσόφου, τους Νόμους, αφορά την άσκηση της παιδείας και την υγεία, το έργο του παιδαγωγού και του γιατρού, και συνάμα τη σχέση των δύο αυτών με τον άνθρωπο ως παιδαγωγούμενο ή έχοντα ανάγκη ιατρικής βοήθειας. Μη δίνεις, υποστηρίζει ο Πλάτων, συμβουλή, παιδευτική ή ιατρική, αν δεν στη ζητήσουν. Παραλλάσσοντας μια αρχή ενός σύγχρονου ξένου παιδαγωγού και φιλοσόφου – που λέει ότι: πρέπει να θέλεις να είσαι ευτυχισμένος και να βάλεις γι’ αυτό το δικό σου μερίδιο προσπάθειας – θα έλεγα πως η ελευθερία της προσωπικότητας εκφράζεται μέσα από την ίδια τη συνεργία του ανθρώπου στο ορθό, το υγιές, την αυτοσυνείδητη προσφυγή του στον ειδήμονα. Και αυτό είναι ήδη παιδευτική πράξη.

Τάντρα: από το σαρκικό έρωτα στο διαλογισμό και την έκσταση

Τάντρα: από το σαρκικό έρωτα στο διαλογισμό και την έκστασηΤο “τάντρα” κάνει το σεξ θέμα διαλογισμού

Πολλοί από εμάς διδαχτήκαμε πριν γίνουμε ανάπηροι ή στην εφηβεία ότι το σεξ πρόκειται για έναν ενθουσιασμό που γίνεται όλο και πιο έντονος μέχρι να φτάσει στο αποκορύφωμα. Ο στόχος συνήθως βλέπεται ως τον οργασμό και την απελευθέρωση συγκεντρωμένης σεξουαλικής έντασης.

Μάθαμε για το σεξ σε μια κουλτούρα που το αντιμετωπίζει ως αμαρτωλό και ακατανόμαστο, αλλά συγχρόνως χρησιμοποιεί το ιατρικό μοντέλο για να το περιγράψει. Σύμφωνα με αυτό το μοντέλο του σεξ και του οργασμού, η συγκέντρωση μυικής έντασης οδηγεί στη κορύφωση, και ακολουθείται από μια “ανακούφιση”- την εκσπερμάτωση για τους άντρες και τις συστολές των μυών που περιβάλλουν το αιδοίο για τις γυναίκες. Καθώς αυτό που μπορεί να μετρήσει η επιστήμη είναι κυρίως σωματικό, ο οργασμός βλέπεται βασικά ως ένα αυτόματο αντανακλαστικό, ένας απλός σπασμός γενετικών συστολών.

Το ιατρικό μοντέλο δεν ισχύει για όλους. Όταν οι αναπηρίες συνοδεύονται από μια απώλεια της αίσθησης των γενητικών οργάνων, από περιορισμένη κίνηση ή από ανικανότητα εκσπερμάτωσης ή γενετικών συστολών, ίσως νιώθουμε τη τάση να εγκαταλείψουμε την ιδέα ολοκληρωτικά. Η σεξουαλική ευχαρίστηση που είχαμε μάθει ή γνωρίζαμε κάποτε έχει γίνει απροσπέλαστη.

Το ταντρικό σεξ- βασισμένο σε εσωτερικά διδάγματα αρκετών ανατολικών θρησκειών- παρέχει έναν εναλλακτικό τρόπο στην εμπειρία της σεξουαλικής ευχαρίστησης και φέρνει ένα καινούριο νόημα στις ερωτικές σχέσεις. Ο ταντρικός οργασμός είναι αντίθετος στη κοινή λογική του ιατρικού μοντέλου. Στο Τάντρα, ο ενθουσιασμός είναι απλά η αρχή, παρά το μέσο για τον σκοπό. Αντί να βιαστεί προς την αποκορύφωση, ο ασκητής του Τάντρα πηγαίνει πιο σιγά, μένοντας στη στιγμή, και ταξιδεύοντας σε μια βαθιά χαλάρωση. Στο ιατρικό μοντέλο, η σεξουαλική ενέργεια συγκεντρώνεται, και μετά χάνεται. Στο τάντρα, η ενέργεια δεν χάνεται αλλά μεγαλώνει. Αντί να χρησιμοποιούν τον σύντροφο για τη προσωπική τους ευχαρίστηση, οι ταντρικοί εραστές παρέχουν ζωτική ενέργεια ο ένας στον άλλον.

Το σεξ μεταμορφώνεται

Ο Ray Stubbs, εκπαιδευτής και συγγραφέας πάνω στη σεξουαλικότητα και μασάζ-θεραπευτής, καθώς και κάπως πρόσφατος τετραπληγικός, έχει αυθόρμητους οργασμούς ενώ διαλογίζεται, παρά τη κάκωσή του, και περιγράφει τις εκστατικές του εμπειρίες. Έχει γράψει αρκετά βιβλία, με το τελευταίο του να ονομάζεται “Η Ουσία του Τάντρα: Ένας σύγχρονος οδηγός στη Πνευματική Σεξουαλικότητα”.

Οι εξαιρετικές εμπειρίες του Stubb δεν συμβαίνουν έτσι απλά, από το πουθενά. Ακολουθούν μετά από πολλά χρόνια συνειδητής αναζήτησης και μελέτης με δασκάλους του Τάντρα και ιθαγενείς Αμερικάνους σαμάνους. Έχει επίσης εξασκήσει και διδάξει σύγχρονο διαλογισμό στη μορφή του μασάζ που εσωκλείει τη σεξουαλική ενέργεια.

Ο Gary Karp, συγγραφέας του “Life On Wheels” και παράλυτος από τη μέση και κάτω, ενδιαφέρεται επίσης για το τανρικό σεξ. Λέει ότι μετά τον τραυματισμό του, ένα βιβλίο πάνω στο Τάντρα τον ώθησε να θεωρήσει ότι ο “φυσιολογικός” οργασμός μπορεί να μην είναι τελικά όλα αυτά που θεωρείται ότι είναι. Του άρεσε ιδιαίτερα το τανρικό δίδαγμα ότι δυο εραστές με την “κατάλληλη ενέργεια” έχουν συμπληρωματικές πολικότητες. “Το να κάνεις έρωτα”, λέει ο Karp, επίσης συμμετέχων στο iCan, “είναι μια πράξη εκπλήρωσης και σύνδεσης για το κάθε άτομο με ένα βαθύ, εξελικτικό και έμφυτο πνευματικό επίπεδο”.

Η σύνδεση του Stubbs είναι με το θεϊκό, για τον Karp είναι με τον άλλον σύντροφο. Και οι δύο προσεγγίσεις είναι πνευματικές. Στη πραγματικότητα το Ταντρα δεν πρόκειται καθόλου για το σεξ. Ενώ το αποτέλεσμα του Ταντρικού σεξ μπορεί να είναι μια παρατεταμένη σεξουαλική ευχαρίστηση, αυτός δεν είναι ο σκοπός. Το σεξ είναι ένα όχημα. Το σεξ μετατρέπεται σε αγάπη, η αγάπη σε διαλογισμό, σε φως, στη γνώση του θεϊκού, σε έκσταση, σε ευτυχία.
Σύμφωνα με τον Bhagwan Shree Rajneesh, στο “Τάντρα, Πνευματικότητα και Σεξ”, από τη στιγμή που γνωρίσεις αυτή την ευτυχία, βρίσκεσαι στην πραγματικότητα. Και η πραγματικότητα είναι ότι στον βαθύ σεξουαλικό οργασμό, δεν είναι το σεξ που σου δίνει την ευτυχία. Για άλλη μια φορά το σεξ είναι μόνο το όχημα. Κάτι άλλο παράγει αυτή την ευφορία, την έκσταση. Αυτό το κάτι άλλο, σύμφωνα με τον Rajneesh, μπορεί να χωριστεί σε τρία στοιχεία- την απώλεια αίσθησης του χρόνου, του εγώ σου, και το ότι επιστρέφεις στη φυσική σου κατάσταση. Αυτά είναι τα στοιχεία που παράγουν την έκσταση και την ευτυχία.

Το ξέρω ότι όλα αυτά μπορεί να ακούγονται παράξενα ή απλά τετριμμένα, αλλά κάντε υπομονή. Ακόμα και οι δάσκαλοι του Τάντρα λένε ότι η εξάσκηση και η εμπειρία πρέπει να προηγούνται της πίστης. Η μεταστροφή έρχεται με την εμπειρία όχι με την ιδεολογία. Η πρόκληση που θέτω σε εσάς είναι να αρχίσετε να σκέφτεστε τη σεξουαλική ευχαρίστηση και τον οργασμό με διαφορετικό τρόπο.

Μέσα στη στιγμή

Για να συμβεί ένας τανρικός οργασμός, δεν είναι ανάγκη να υπάρξει η κορύφωση της σεξουαλικής έντασης, για την επαφή, την εκσπερμάτωση ή για τις μυικές συστολές. Στη πραγματικότητα, δεν υπάρχει καθόλου η ανάγκη για σεξ, από τη στιγμή που ανακαλύψεις ότι ο οργασμός μπορεί να είναι ένας βαθιά χαλαρωτικός διαλογισμός, μια κατάσταση που συνδυάζει τα τρία στοιχεία του Rajneesh την απώλειας αίσθησης του χρόνου, του εγώ σου, και το βρεθείς στη φυσική σου κατάσταση.
Όταν δεν έχεις την αίσθηση του χρόνου, είσαι μονάχα στη στιγμή που ζεις, χωρίς να συγκρίνεις με παλιές αναμνήσεις ή να εστιάζεις σε προσδοκίες του μέλλοντος.
Όταν δεν έχεις αίσθηση του εγώ σου, γίνεσαι ένα με τον σύντροφό σου ή το σύμπαν, δεν είσαι πια ένα άτομο περιορισμένο από σωματική αναπηρία ή αρνητικές σκέψεις.
Όταν είσαι στη φυσική σου κατάσταση, με τα λόγια του Rajneesh,

“Το μη-πραγματικό χάνεται, η πρόσοψη, το πρόσωπο, χάνονται. Η κοινωνία, η κουλτούρα, ο πολιτισμός χάνονται. Είσαι μέρος της φύσης- όπως είναι τα δέντρα, τα ζώα, τα αστέρια. Είσαι μέρος από κάτι μεγαλύτερο και σημαντικότερο- τον κόσμο”.
Ακόμα σας φαίνεται τραβηγμένο; Λοιπόν, σκεφτείτε αυτό: Οι Drs. Beverly Whipple, Gina Ogden και Barry Komisaruk έχουν δείξει σε εργαστηριακές μελέτες στο Πανεπιστήμιο του ότι οι γυναίκες μπορούν να έχουν οργασμούς μόνο με τις φαντασιώσεις τους, χωρίς καμιά σωματική διέγερση. Μερικοί από τους οργασμούς των γυναικών δεν συνδέονταν με μυικές συστολές.
Ακόμα είστε σκεπτικοί; Νομίζετε ότι αυτό ισχύει μόνο στις γυναίκες χωρίς αναπηρίες;

Η πρόσφατή μου έρευνα με άντρες και γυναίκες με κάκωση νωτιαίου μυελού καταγράφει εμπειρίες που αναγνωρίστηκαν ως οργασμό από τους συμμετέχοντες αλλά δύσκολα θα περιγραφόντουσαν ως οργασμοί σύμφωνα με το ιατρικό μοντέλο. Ενώ κάποιοι συμμετέχοντες είχαν ακόμα παραδοσιακούς οργασμούς, άλλοι- και από τα δυο φύλα- είπαν ότι οι οργασμοί τους ήρθαν “ως έκπληξη”. Δεν υπήρχε η συνήθης κορύφωση της μυικής έντασης, παρόλα αυτά εκστατικά συναισθήματα συνέβησαν στο κεφάλι τους ή σε ολόκληρα τα σώματά τους, ακόμα και για αυτούς χωρίς καθόλου αίσθηση κάτω από το σημείο της κάκωσης.
Αρχίζει μήπως το μυαλό σας να ανοίγεται σε καινούριες συνατότητες;

Η αρχή

Ο Stubbs γράφει στο βιβλίο του “Η Ουσία του Τάντρα” ότι το Τάντρα είναι βασικά ένα δίδαγμα αποδοχής και απελευθέρωσης.
Όταν προσπαθούμε να πιάσουμε κάτι, είμαστε δέσμιοι. Δεν υπάρχει ελευθερία.
Όταν αποφεύγουμε κάτι, είμαστε δέσμιοι. Δεν υπάρχει ελευθερία.
Είναι μέσα από την αποδοχή των πάντων όπως είναι που γινόμαστε ελεύθεροι.
Η αποδοχή δεν είναι υποταγή ή εγκατάλειψη. Εδώ, αποδοχή σημαίνει αποδέσμευση. Τι σημαίνει αυτό για μας; Σημαίνει να δεχτούμε τον εαυτό μας όπως είμαστε και να αφήσουμε τις προκαταλήψεις γύρω από το σεξ και τον οργασμό. Σημαίνει να αναγνωρίσουμε μόνο τα συναισθήματα και τις αισθήσεις που έχουμε, όσο επιφανειακά και να φαίνονται στην αρχή. Με την ολοκληρωτική αποδοχή, με την αποδέσμευση, υπάρχει η μεταμόρφωση.

Ο Stubbs μας προειδοποιεί να μην παρασυρθούμε από τις αισθησιακές απεικονίσεις του Ταντρα από τα μαζικά μέσα ενημέρωσης που το μεταδίδουν ως ένα “πακέτο” σεξουαλικής ευχαρίστησης. Η ουσία του Τάντρα δεν είναι το να κάνεις σεξ σε μια συγκεκριμένη στάση ή το να έχεις μια παρατεταμένη επαφή. Η αλήθεια του Τάντρα βρίσκεται στην ικανότητα να χαλαρώνεις, να απελευθερώνεσαι, να μετατρέπεις τη σωματική εμπειρία σε στοχαστική. Είναι η προσοχή στις αισθήσεις, η συνείδηση του παρόντος. Ο Stubbs προσθέτει ότι όταν μπορούμε να μετατρέψουμε την ενέργεια κατά βούληση τότε είμαστε απελευθερωμένοι.

Για μένα, ένας απλός φοιτητής, το Τάντρα είναι ένας τρόπος για να παγιδεύω την ενέργεια του σώματος μου την οποία γνώριζα ότι είχα αλλά δεν μπορούσα να εκφράσω. Παρέχει έναν άλλον τρόπο για μένα και τη γυναίκα μου να παραμένουμε σεξουαλικά και πνευματικά συνδεδεμένοι ανάμεσα στις φορές που κάποιοι θα ονόμαζαν συνηθισμένο σεξ.

Το να κατακτήσεις το Τάντρα χρειάζεται πολλά χρόνια μελέτης και εξάσκησης. Όλοι μας, παρόλα αυτά, μπορούμε να λάβουμε τα πλεονεκτήματα αυτής της πνευματικής προοπτικής με το να εξασκούμαστε σε μερικές απλές ασκήσεις που μπορούν να ενσωματοθούν στις καθημερινές μας ζωές.

1. Αναπτύξτε την αυτοσυνείδησή σας. Εάν είστε συνηθισμένοι στο να φοράτε ένα ρολόι στον αριστερό σας καρπό, φορέστε το στο δεξί. Κάθε φορά που πάτε να κοιτάξετε την ώρα στον αριστερό καρπό, αντί για το δεξί, πείτε “‘Εχω συνείδηση”.

2. Εστιάστε τη προσοχή σας στην αναπνοή σας. Οι περισσότεροι από εμάς δεν αναπνέουμε βαθιά. Η βαθιά χαλάρωση ξεκινάει με την πιο βαθιά αναπνοή. Κάθε φορά που περνάτε από μια πόρτα ελέγξτε την αναπνοή σας. Πάρτε μια βαθιά αναπνοή εάν μπορείτε, κρατήστε την και εκπνεύστε ολοκληρωτικά. Σε μετέπειτα στάδιο θα μπορέσετε να μάθετε να εναρμονίζετε αυτά τα τρία στάδια της αναπνοής.

3. Ώστε να αποκτήσετε καλύτερη αίσθηση της ενέργειας του σώματός σας, εστιάστε στην δεξιά παλάμη σας. Προσέξτε τις αισθήσεις σας. Μετά, εστιάστε στην αριστερή παλάμη. Αλλάξτε την προσοχή σας από τη μια παλάμη στη άλλη. Ύστερα προσεγγίξτε τα χέρια μεταξύ τους μέχρι να ακουμπήσουν σχεδόν. Προσέξτε καλά τις αλλαγές και τί αισθάνεστε ανάμεσα στις παλάμες σας. Εάν δεν έχετεαίσθηση στα χέρια σας τότε εστιάστε στο ένα αυτί, και μετά στο άλλο. Έπειτα μετακινήστε, ή πείτε σε κάποιον άλλον να μετακινήσει, την παλάμη σας σε απόσταση ενός εκατοστού από το αυτί σας. Θα δείτε ότι η σωματική σας ενέργεια εκτείνετε πέρα από το σώμα σας.

4. Για να αυξήσετε την αναγνώριση των εκτεταμένων σας αισθήσεων, τρώτε αργά. Γευτείτε πραγματικά τη γεύση του φαγητού και του ποτού. Προσέξτε την υφή και τη θερμοκρασία. Κρατήστε τη προσοχή σας στις αισθήσεις σας καθώς κατεβαίνει το φαγητό στον οισοφάγο. Αυτό είναι το πρώτο πράγμα που κάνω κάθε πρωί με χυμό πορτοκάλι.

Η εξάσκηση είναι απαραίτητη καθώς ξαναμαθαίνουμε να νιώθουμε όλη την ενέργεια των σωμάτων μας. Σύμφωνα με τον Stubbs, ο αισθησιασμός, η σεξουαλικότητα και η πνευματικότητα ξεκινούν από εμάς. Είναι όλα μέσα μας. Τα εμπόδια σε αυτές τις εμπειρίες κατά τη διάρκεια του σεξ περιλαμβάνουν την υπερβολική συγκέντρωση στην επιδεξιότητα και όχι αρκετά στις αισθήσεις, τη κριτική άλλων, και οι συγκρίσεις με το παρελθόν που ακυρώνουν το παρόν, και η εστίαση σε προσδοκίες αντί για τον πλούτο που υπάρχει στη στιγμή. Για να υπερβούμε όλα αυτά τα εμπόδια, πρέπει να απελευθερωθούμε από τις προσδοκίες. Το να επιτρέπουμε, αντί να προσπαθούμε υπερβολικά, είναι το κλειδί στο να καταλάβουμε ότι δεν είμαστε δέσμιοι του ιατρικού μοντέλου του οργασμού.
 
Αξίζει λοιπόν να κρατήσουμε το γεγονός πως στην ταντρική παράδοση, ο οργασμός δεν είναι ο σκοπός κάθε σεξουαλικής συνεύρεσης. Η ανταλλαγή, η σωματική και πνευματική ένωση είναι τα στοιχεία εκείνα που οδηγούν στην έκσταση. Η βασική παραδοχή είναι ότι ο έρωτας δεν σχετίζεται αποκλειστικά με το σώμα, αλλά και με το πνεύμα και την ψυχή. Είναι ένα μέσον για να φτάσει κανείς στην απόλυτη ένωση και εναρμόνιση όχι μόνο με το σύντροφό του, αλλά και με τη φύση και τον κόσμο.

 Στα πλαίσια αυτά αναφέρω και την παρακάτω πρακτική, που δείχνει την πρωταρχική εστίαση στα άλλα, μη υλικά επίπεδα αποδοχής:

«Το κοίταγμα των ψυχών»

«Το κοίταγμα των ψυχών» είναι μια ταντρική πρακτική, που βοηθά να ξεπεράσετε τυχόν αναστολές σας, να αποβάλετε τα αρνητικά σας συναισθήματα και να ανοιχτείτε ο ένας στον άλλο.

Το κοίταγμα των ψυχών εναρμονίζει τα ενεργειακά πεδία και θα μπορούσε κανείς να το παρομοιάσει με την προετοιμασία των μουσικών και το κούρδισμα των οργάνων, πριν από μια συναυλία.

Εφαρμογή:

1. Χαλαρώστε το λαιμό σας κουνώντας δεξιά αριστερά το κεφάλι σας. ''Τινάξτε'' τους ώμους και πάρτε μερικές βαθιές ανάσες.

2. Καθίστε ο ένας απέναντι στον άλλο, σε καρέκλα ή οκλαδόν.

3. Κρατηθείτε απαλά από τα χέρια, κλείστε τα μάτια και αναπνεύστε αργά και βαθιά.

4. Ταξιδέψτε νοερά μέσα στο σώμα σας. Αισθανθείτε τα σημεία εκείνα που είναι σφιγμένα, αλλά αγνοείστε τα.

5. Αφήστε τις σκέψεις να έρχονται και να φεύγουν. Παρακολουθείστε τις από μακριά.

6. Όταν θα είστε έτοιμοι, δώστε σήμα ο ένας στον άλλο σφίγγοντας ελαφρά τα χέρια και ανοίξτε τα μάτια σας.

7. Καθώς τα βλέμματά σας θα συναντηθούν, κοιτάξτε χαλαρά στο αριστερό μάτι του συντρόφου σας. Σύμφωνα με τις ανατολίτικες αντιλήψεις, είναι το δεκτικό μάτι που αφήνει την εξωτερική ενέργεια να εισχωρήσει μέσα μας.

8. Αφήστε την προσοχή σας να απορροφηθεί στο να κοιτάτε ο ένας τον άλλο και προσηλωθείτε στο παρόν. Νιώστε τα μάτια σας να γίνονται παράθυρα στην ψυχή σας. Η ακινησία του βλέμματος θα αδειάσει σταδιακά το μυαλό σας. Θα αναγνωρίσετε τον άλλο πέρα από την ατομικότητά του, διεισδύοντας στην ουσία της ανθρώπινης υπόστασής του, ενώ ταυτόχρονα θα νιώσετε και τη δική σας υπόσταση. Βαθμιαία οι αναπνοές σας θα συγχρονιστούν. Θα εισπνέετε και θα εκπνέετε ταυτόχρονα.

Απολαύστε την αίσθηση της αφοσίωσης που φέρνει αυτή η αναγνώριση και συνειδητοποιήστε ότι μπορείτε να δεχθείτε ακόμα και τις ατέλειες του συντρόφου σας. Το κοίταγμα των ψυχών είναι μια διαδικασία βαθμιαίας εξοικείωσης. Ξεκινήστε, λοιπόν, κάνοντάς το επί πέντε λεπτά για πέντε συνεχόμενες ημέρες και μετά αυξήστε το χρόνο στα δέκα, δεκαπέντε και είκοσι λεπτά, ακολουθώντας το δικό σας ιδιαίτερο ρυθμό...

5 Ιανουαρίου 1913 - Η ναυμαχία της Λήμνου και η πανωλεθρία του Τουρκικού Στόλου

Ο ήλιος έγερνε να βουτήξει στη θάλασσα καθώς το τελευταίο από τα τουρκικά πλοία εγκατέλειπε το Αιγαίο κι έσπευδε να χωθεί στα στενά του Ελλησπόντου: Τέσσερα θωρηκτά και οκτώ ελαφρά πολεμικά τσακισμένα, ντροπιασμένα και με την ουρά στα σκέλια, βιάζονταν να κρυφτούν κάτω από τα τηλεβόλα της ακτής. Ήταν 5 Ιανουαρίου του 1913 και η ναυμαχία της Λήμνου μόλις είχε τελειώσει. Στα 57 του χρόνια, ο υποναύαρχος Παύλος Κουντουριώτης καλούσε, από τη γέφυρα του θωρηκτού «Αβέρωφ», τα κανόνια να σιγήσουν κι άκουγε με υπερηφάνεια τις ιαχές των ανδρών του ελληνικού στόλου, που τον επευφημούσαν. Δεν ήταν η πρώτη φορά.
 
Γεννημένος το 1855, έκλεινε τα 19, όταν, το 1874, κατατάχθηκε δόκιμος στο Πολεμικό Ναυτικό. Στα 31 του, ήταν αρχικυβερνήτης των δύο κανονιοφόρων που πέρασαν σαν σίφουνας τα στενά της Πρέβεζας βομβαρδίζοντας τις εχθρικές κανονιοστοιχίες της ακτής και προκαλώντας τρομερές ζημιές σε δυο τουρκικά πολεμικά. Και στα 42 του, στον άτυχο πόλεμο του 1897, είπε «όχι» βροντερό, όταν κλήθηκε από τους Ευρωπαίους ναυάρχους να εγκαταλείψει με την ατμοκίνητη φρεγάδα του τα Χανιά. Τον απείλησαν ότι θα τον βυθίσουν κι απάντησε πως θα έπαιρνε στο βυθό και μερικά από τα πλοία των μεγάλων δυνάμεων, αν το επιχειρούσαν. Δεν τόλμησαν.
 
Στα 1901, ήταν ο πρώτος Έλληνας κυβερνήτης πολεμικού (του «Μιαούλης»), που πέρασε τον Ατλαντικό κι έφτασε ως την Αμερική, πραγματοποιώντας εκπαιδευτικό ταξίδι. Στα 1905, ο βασιλιάς Γεώργιος τον ζήτησε υπασπιστή του. Στα 1910, ήταν αρχηγός μοίρας και, στα 1911, πήγε στην Αγγλία να παραλάβει το κόσμημα του ελληνικού στόλου, το θωρηκτό «Αβέρωφ», με τον θρύλο του οποίου συνέδεσε το όνομά του.
 
Ανήμερα της κήρυξης του βαλκανικού πολέμου, στις 5 Οκτωβρίου 1912, ο Παύλος Κουντουριώτης έπαιρνε τον βαθμό του υποναυάρχου, αναλάμβανε αρχηγός του στόλου στο Αιγαίο και ύψωνε το σήμα του στον «Αβέρωφ». Την επομένη, 6 του μήνα, έπλεε έξω από τη Λήμνο. Έφτασαν και δυο επιταγμένα ατμόπλοια με 600 ναύτες και μια διλοχία αποσπασμένη από το 20ό σύνταγμα πεζικού. Στις 8 Οκτωβρίου, έγινε απόβαση στο νησί. Στις 9, η Λήμνος ήταν ελληνική.
 
Ο Κουντουριώτης έκανε το νησί βάση κι ορμητήριό του, έστειλε καταδρομικά να περιπολούν στα Δαρδανέλια, ώστε να μην μπορεί τουρκικό πλοίο να ξεμυτίσει από τα στενά, απέκλεισε τους Τούρκους στα παράλια της Μικράς Ασίας κι άρχισε τις επισκέψεις στα νησιά του Αιγαίου.
 
Ως τις 18 Οκτωβρίου, είχαν ελευθερωθεί σχεδόν δίχως μάχες η Θάσος, ο Αϊ Στράτης και η Ίμβρος. Στις 19, η διλοχία απελευθέρωσε τη Σαμοθράκη, στις 21 τα Ψαρά, στις 24 την Τένεδο και, στις 4 Νοεμβρίου, την Ικαρία. Στο ίδιο διάστημα, η Σάμος επαναστάτησε χωρίς βοήθεια, ενώ η Κρήτη είχε στείλει τους εκπροσώπους της στο ελληνικό κοινοβούλιο. Με εξαίρεση τα Δωδεκάνησα που κατείχαν οι Ιταλοί από τον περασμένο Απρίλιο, σχεδόν όλα τα νησιά είχαν απελευθερωθεί. Έμεναν η Μυτιλήνη και η Χίος. Γι' αυτές, η διλοχία δεν αρκούσε. Οι Τούρκοι τις είχαν οχυρώσει κι έπρεπε να ασχοληθεί στα σοβαρά ο στόλος.
 
Στις 7 Νοεμβρίου, έγινε η απόβαση στη Μυτιλήνη. Στο νησί βγήκαν 1030 αξιωματικοί κι οπλίτες και 250 ναύτες. Κυνήγησαν τους Τούρκους που υποχώρησαν στο εσωτερικό κι οχυρώθηκαν σε ένα παλιό στρατόπεδο. Οι Έλληνες τους πολιόρκησαν. Ενισχύσεις που έφτασαν την 1η Δεκεμβρίου, επέτρεψαν στους Έλληνες να κάνουν γενική επίθεση στις 2 του μήνα. Πέντε ώρες αργότερα, οι Τούρκοι παραδόθηκαν. Είχε προηγηθεί η απελευθέρωση της Χίου.
 
Όταν ολοκληρώθηκε η απόβαση στη Μυτιλήνη, ο ελληνικός στόλος έφυγε για το νησί της μαστίχας. Στις 11 Νοεμβρίου, στάλθηκε τελεσίγραφο στον Τούρκο διοικητή να παραδοθεί. Αρνήθηκε. Ο στόλος μετακινήθηκε σε άλλη θέση. Την ίδια μέρα ξεκίνησε, με βάρκες, η απόβαση ενός συντάγματος που είχε αποσπαστεί από τη 2η μεραρχία. Οι Τούρκοι μαζεύτηκαν απέναντι κι άρχισαν να πυροβολούν. Μια ομοβροντία από τα πλοία τους έπεισε ν' αποσυρθούν στην πόλη. Ώσπου το σύνταγμα να βγει στη στεριά, είχε νυχτώσει. Η μεταφορά των κανονιών αναβλήθηκε για την επομένη. Μέσα στη νύχτα, οι Τούρκοι έφυγαν από την πόλη κι οχυρώθηκαν σ' ένα χωριό.
 
Ξημερώματα 12 Νοεμβρίου, τα κανόνια μεταφέρθηκαν στην ξηρά και οι στρατιώτες παρατάχθηκαν και με βήμα παρέλασης μπήκαν στην πόλη της Χίου, που πλημμύριζε στα γαλανόλευκα. Την ίδια μέρα, έγινε έφοδος εναντίον των Τούρκων που παράτησαν το οχυρωμένο χωριό και αποτραβήχτηκαν σε οχυρές θέσεις στο βουνό. Ως τη νύχτα, ολόκληρο το νησί είχε κυριευθεί, εκτός από το βουνό, όπου οχυρώθηκαν οι τουρκικές δυνάμεις. Οι Έλληνες τις περικύκλωσαν κι άρχισαν να κανονιοβολούν. Σε λίγες μέρες, οι Τούρκοι παραδόθηκαν.
 
Στις 20 Νοεμβρίου 1912, η Τουρκία υπέγραψε τη συνθήκη της Τσαλτάτζας, με την οποία τερματιζόταν ο πόλεμος με τις βαλκανικές χώρες, εκτός από την Ελλάδα. Οι ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις συμφωνήθηκε ν' αρχίσουν στις 3 Δεκεμβρίου, στο Λονδίνο. Ώσπου να καταλήξουν σε κάποια συμφωνία, ο πόλεμος θα συνεχιζόταν. Αυτό σήμαινε αυξημένες ευθύνες για τον ελληνικό στόλο, καθώς η θάλασσα ήταν ο μοναδικός δρόμος για τους Τούρκους. Ο Κουντουριώτης εγκαταστάθηκε στο λιμάνι του Μούνδρου, στη Λήμνο.
 
Την 1η Δεκεμβρίου, το ελληνικό πολεμικό «Σφενδόνη» περιπολούσε έξω από τα στενά. Το πλήρωμα είδε ένα τουρκικό αντιτορπιλικό που προσπαθούσε να βγει στο Αιγαίο. Άρχισε να το κανονιοβολεί, ενώ κοντά τους έσπευσε και το «Λόγχη». Οι Τούρκοι απάντησαν με τα κανόνια της στεριάς αλλά το πολεμικό προτίμησε να ξαναμπεί στα στενά. Το μεσημέρι της ίδιας μέρας, οι Τούρκοι δοκίμασαν πάλι να βγουν στο Αιγαίο με ένα καταδρομικό και τρία αντιτορπιλικά. Τα δυο ελληνικά τους βγήκαν μπροστά και τα τουρκικά ξαναγύρισαν στα στενά. Τη νύχτα, έφτασαν εκεί άλλα οχτώ ελληνικά πλοία. Απλώθηκαν σε σχήμα τόξου, καθώς γινόταν φανερό πως οι Τούρκοι θα επαναλάμβαναν την απόπειρα.
 
Η 2 του μήνα πέρασε ήσυχη. Ήταν η μέρα, που εκδηλώθηκε η νικηφόρα ελληνική γενική επίθεση στη Μυτιλήνη. Στις 3 κι ενώ στο Λονδίνο άρχιζαν οι ελληνοτουρκικές συνομιλίες, ο στόλος των Τούρκων έκανε εντυπωσιακή εμφάνιση: Τέσσερα θωρηκτά κι άλλα εννιά πολεμικά ξεμύτισαν από τα στενά.
 
Αλλά και οι Έλληνες διέθεταν τέσσερα θωρηκτά. Τους περίμεναν απλωμένοι, κοντά στο ακρωτήριο της Έλλης, στο σημείο που κατά τη μυθολογία έπεσε και πνίγηκε η σύντροφος του Φρίξου, καθώς τους κουβαλούσε το χρυσόμαλλο κριάρι. Οι Τούρκοι άνοιξαν πυρ στις 9.22' το πρωί. Οι Έλληνες πλησίασαν κι απάντησαν στα πυρά, στις 9.25'. Στις 9.35', το θωρηκτό «Αβέρωφ» αποσπάστηκε από τον σχηματισμό και με συνεχές ζιγκ ζαγκ βρέθηκε στην πορεία των τουρκικών, που το έβλεπαν να πλέει καταπάνω τους με όλη την ταχύτητα των 24 κόμβων που ανέπτυσσαν τα 19.000 άλόγα των μηχανών του. Έπεσε πανικός. Οι Τούρκοι ανέκρουσαν πρύμνα κι έσπευσαν να φυλαχτούν στα στενά. Στις 10.25', η ναυμαχία της Έλλης είχε τελειώσει.
 
Για ένα μήνα, οι Τούρκοι δεν ξανατόλμησαν να βγουν απ' τα στενά. Στις 2 Ιανουαρίου 1913, το καταδρομικό τους «Χαμιδιέ» ξεγλίστρησε και πέρασε τον ελληνικό κλοιό. Οι Τούρκοι υπέθεσαν ότι ο Κουντουριώτης θα το κυνηγούσε κι άρα θα άφηνε αφύλαχτα τα στενά. Ο ναύαρχος, όμως, έδωσε διαταγή να μην ασχοληθεί κανείς με αυτό το σκάφος. Καθώς οι διαπραγματεύσεις καρκινοβατούσαν, ο θαλασσόλυκος καταλάβαινε πως δεν ήταν δυνατόν να μην επιχειρήσουν πάλι οι Τούρκοι να σπάσουν τον αποκλεισμό. Δε διαψεύστηκε.
 
Πρωί, 5 Ιανουαρίου 1913, τα τέσσερα θωρηκτά «Χαϊρεντίν Μπαρμπαρόσα», «Τουργούτ Ρέις», «Μεσουδιέ» και «Μετζιτιέ» καθώς και οκτώ ελαφρά πολεμικά πλοία βγήκαν στο Αιγαίο. Σκοπός τους, να ενισχύσουν τον τουρκικό στρατό που νικιόταν παντού στη στεριά από τους Έλληνες, οι οποίοι συνέχιζαν μόνοι τον Α' Βαλκανικό πόλεμο.
 
Ο Κουντουριώτης τους άφησε να ανοιχτούν και τους περίμενε έξω από τη Λήμνο με τη ναυαρχίδα του, το θωρηκτό «Αβέρωφ», και τα επίσης θωρηκτά «Ύδρα», «Σπέτσες» και «Ψαρά», μαζί με οκτώ αντιτορπιλικά. Η ναυμαχία κράτησε ως το σούρουπο, όταν τα τουρκικά αναγκάστηκαν να γυρίσουν πίσω τσακισμένα. Ως τις 30 Μαΐου, οπότε τέλειωσε ο πόλεμος, τουρκικό πλοίο δεν ξαναβγήκε απ' τα στενά. Ο Κουντουριώτης μετείχε και στις ελληνικές επιχειρήσεις του Β' Βαλκανικού πολέμου, στην παραλία της Θράκης. Το τέλος του χρόνου τον βρήκε τιμημένο αντιναύαρχο.
 
Δεν έμεινε αργός. Στα 1915, ο Ελευθέριος Βενιζέλος του ανέθεσε το υπουργείο των Ναυτικών. Το κράτησε ως το 1916, οπότε παραιτήθηκε για να μετάσχει στο κίνημα της Εθνικής Άμυνας στη Θεσσαλονίκη. Έγινε μέλος της τριανδρίας και ξαναπήρε το υπουργείο, μετά τις 14 Ιουνίου του 1917, όταν η Ελλάδα επανενώθηκε κι ο Βενιζέλος ξανάγινε πρωθυπουργός. Έμεινε στην κυβέρνηση ως το 1919. Στα 64 του χρόνια, παραιτήθηκε κι αποχώρησε με τον βαθμό του ναυάρχου. Πίστευε ότι ήταν ώρα να ιδιωτεύσει. Όμως, είχε ακόμα πολλά να προσφέρει.
 
Με τον Κωνσταντίνο παραιτημένο, στον θρόνο του βασιλείου της Ελλάδας ήταν ο γιος του Αλέξανδρος. Μια μαϊμού τον δάγκωσε. Πέθανε, στις 12 Οκτωβρίου 1920, ενώ η Ελλάδα βρισκόταν στη δίνη του προεκλογικού αγώνα.
 
Ο Παύλος Κουντουριώτης κλήθηκε να αναλάβει αντιβασιλιάς ώσπου να ξεκαθαριστεί το τοπίο. Οι εκλογές έγιναν την 1η Νοεμβρίου 1920 κι οδήγησαν το κόμμα των Φιλελευθέρων στη συντριβή. Ο Βενιζέλος, που πριν από δυο μήνες έφερνε «την Ελλάδα των δύο ηπείρων και των πέντε θαλασσών», ούτε καν βουλευτής δε βγήκε. Ο Κουντουριώτης παραιτήθηκε από αντιβασιλιάς, ενώ στον θρόνο επανήλθε ο Κωνσταντίνος.
 
Με βαθιά οδύνη, ο ναύαρχος παρακολούθησε τα γεγονότα που ακολούθησαν ως τη μικρασιατική καταστροφή και το κίνημα Πλαστήρα - Γονατά. Ο Κωνσταντίνος εκδιώχθηκε γι' άλλη μια φορά, τον Σεπτέμβριο του 1922. Τον Δεκέμβριο του 1923, τον ακολούθησε κι ο γιος του Γεώργιος Β'. Στα 68 του χρόνια, ο Παύλος Κουντουριώτης κλήθηκε να αναλάβει αντιβασιλιάς για δεύτερη φορά.
 
Λίγους μήνες αργότερα, με μοχλό τον Αλέξανδρο Παπαναστασίου, η Ελλάδα ανακηρύχθηκε δημοκρατία. Ο Κουντουριώτης μετονομάστηκε σε προσωρινό πρόεδρο και παρακλήθηκε να μείνει στο πόστο αυτό, ώσπου να γίνουν οι εκλογές για την ανάδειξη τακτικού προέδρου. Ήταν άνοιξη του 1924. Τον Μάρτιο του 1926, οι εκλογές δεν είχαν γίνει ακόμα. Κι ο Θεόδωρος Πάγκαλος είχε επιβάλει μια περίεργη δικτατορία. Ο ναύαρχος παραιτήθηκε διαμαρτυρόμενος για τις μεθοδεύσεις. Τον Αύγουστο, ο Πάγκαλος είχε ανατραπεί κι ο Παύλος Κουντουριώτης ξαναγινόταν προσωρινός πρόεδρος της Δημοκρατίας.
 
Επιτέλους, οι εκλογές για την ανάδειξη κανονικού προέδρου έγιναν τον Μάιο του 1929. Ο Κουντουριώτης ήταν τότε 74 χρόνων. Εκλέχτηκε πανηγυρικά κι έμεινε στο πόστο του ως τον Δεκέμβριο του ίδιου χρόνου, οπότε παραιτήθηκε για λόγους υγείας. Πέθανε έξι χρόνια αργότερα, στα 1935, σε ηλικία 80 χρόνων. 
 
Η ναυμαχία κράτησε ως το σούρουπο, όταν τα τουρκικά αναγκάστηκαν να γυρίσουν πίσω τσακισμένα. Ως τις 30 Μαΐου, οπότε τέλειωσε ο πόλεμος, τουρκικό πλοίο δεν ξαναβγήκε απ' τα στενά.
 
Η ναυμαχία κράτησε ως το σούρουπο, όταν τα τουρκικά αναγκάστηκαν να γυρίσουν πίσω τσακισμένα.
 
Ανήμερα της κήρυξης του βαλκανικού πολέμου, στις 5 Οκτωβρίου 1912, ο Παύλος Κουντουριώτης έπαιρνε τον βαθμό του υποναυάρχου, αναλάμβανε αρχηγός του στόλου στο Αιγαίο και ύψωνε το σήμα του στον «Αβέρωφ».
 

Ο γέρος και η θάλασσα του Χέμινγουεϊ

o γέρος και η θάλασσαΟ Αλεξάντερ Πετρόφ, δημιουργός animation ταινιών μικρού μήκους, έχει αποσπάσει πλήθος βραβείων για την εκπληκτική κινηματογραφική μεταφορά της νουβέλας του Έρνεστ Χέμινγουεϊ «Ο γέρος και η θάλασσα».

Το μυθιστόρημα του Χέμινγουεϊ αφηγείται την ιστορία ενός γέρου ψαρά, που μόνος και αβοήθητος παλεύει απελπισμένα στον ωκεανό, στα ανοιχτά της Κούβας, με έναν τεράστιο ξιφία.


Ο Αριστοτελικός Ουρανός και ο χωρόχρονος του Αϊνστάιν

(Ο Ουρανός του Αριστοτέλη, το πρώτο κινούν, ο χωρόχρονος του Αϊνστάιν, η γενική σχετικότητα, Αριστοτελική περιγραφή του χωρόχρονου, σχόλιο).

Ο Ουρανός του Αριστοτέλη .
Ανάμεσα στις φυσικές κινήσεις, ο Αριστοτέλης παρατήρησε μία που ήταν διαφορετική από τις άλλες. Ήταν η κίνηση των ουράνιων σφαιρών, δηλαδή των άστρων. Η ιδέα λοιπόν ότι η κίνηση των υλικών σωμάτων μπορούσε να περιγραφεί σαν κίνηση των σωμάτων καθώς ψάχνουν το φυσικό τους τόπο (Αριστοτέλης, Φυσικά), δεν μπορούσε να εφαρμοστεί στους πλανήτες, των οποίων η κίνηση είναι φανερά κυκλική και αιώνια. Διαφορετική φυσική κίνηση σημαίνει διαφορετικό σώμα και έτσι ο Αριστοτέλης όρισε ότι τα ουράνια σώματα και ο ουρανός, πάνω στον οποίο θεωρούνται στερεωμένα τα άστρα, δεν αποτελούνταν από τα τέσσερα στοιχεία, γη, νερό, αέρα, φωτιά, αλλά από ένα πέμπτο στοιχείο τον αιθέρα, (απ’ το ρήμα αίθω που σημαίνει καίω) του οποίου η φυσική κίνηση ήταν κυκλική, με όλες τις ιδιότητες που είχε ανακαλύψει για την κυκλική κίνηση. Οι ιδιότητες αυτές θα προσδιορίσουν τον ουρανό οντολογικά. (Περί Ουρανού 269 β 1)

Ο ουρανός που εκτελεί αυτήν την κίνηση δεν θα υφίσταται γένεση και φθορά, δηλαδή δεν θα υφίσταται τις μεταβολές που χαρακτηρίζουν την ύλη, πράγμα που θα αλλοίωνε την κίνησή του [1].

Μέσα στο χωρόχρονο οι κινήσεις δεν είναι κινήσεις αλλά χωροχρονικές τροχιές που μεταφράζονται σε κινήσεις, μια στατικότητα που ‘μεταφράζεται’ σε κίνηση. Το χωρόχρονο τον δημιούργησε ο μαθηματικός συλλογισμός, τον Ουρανό, ο ποιοτικός.
Ο Ουρανός του Αριστοτέλη είναι η άλλη περιοχή που περιλαμβάνει τον «υπερσελήνιο» τόπο, όπου εκεί βασιλεύει η «αϊδία κίνηση των αθανάτων αϊδίων ουσιών’’ που φθάνει μέχρι της σφαίρας των απλανών. Από τον αιθέρα του «υπερσελήνιου» τόπου φέρεται να πιστεύει ο Αριστοτέλης ότι αποτελούνται και οι διαφανείς ομόκεντροι ουράνιες σφαίρες πάνω στους οποίους είναι στερεωμένοι (Περί Ουρανού 289 β 31 ) οι απλανείς και οι πλανήτες. Από την ουσία δε αυτή («πεμπτουσία«) αποτελείται επίσης το σώμα των απλανών αστέρων και των επτά πλανητών που τα θεωρεί όντα που δεν υπόκεινται σε άλλη μεταβολή εκτός της κατά τόπου κίνησης, άρα είναι άϋλα. Στον ουρανό λοιπόν υπάρχουν διαφορετικοί νόμοι και διαφορετικές δομές. Ο γήινος και ουράνιος χώρος δεν είναι ισοδύναμοι για τα υλικά σώματα, τα οποία προτιμούν το γήινο.

Ο Ουρανός και όλα σε αυτόν είναι άϋλες μορφές.( Περί Ουρανού 278 β 12). Τι θα πει μορφή χωρίς ύλη; Θα πει βάρος χωρίς σώμα, πλάτος κύματος χωρίς κύμα, είναι μια άυλη ύπαρξη ιδιοτήτων χωρίς δυνατότητες μεταβολής, μια νέα οντότητα του υπερσελήνιου χώρου, θα πεί σήμερα μια αξιωματική βάση, θα πει μαθηματικά. Είναι κάτι σαν το μαθηματικό χώρο, που μπορεί να είναι Ευκλείδειος, Ρημάνειος, τετραδιάστατος, που έχει διαστάσεις και ιδιότητες χωρίς να έχει σώματα. Όμως αντίθετα με το μαθηματικό χώρο, ο ουρανός πρέπει να υπάρχει ενεργητικά αφού κινεί τα άστρα, είναι Αριστοτελική μορφή, πρέπει να είναι ένα ενεργό άυλο, να κινεί χωρίς μηχανισμούς, χωρίς τον παράγοντα της υλικής αναγκαιότητας που χαρακτηρίζει κάθε άλλη μεταβολή. Η έννοια αυτή του ενεργού άυλου επανέρχεται στη φυσική με το χωρόχρονο της γενικής σχετικότητας που θα αναλύσουμε παρακάτω.
Έτσι ο ουρανός (που αποτελείται από τον αιθέρα) προικίζεται με τις ιδιότητες που τον καθιστούν το άλλο άκρο της φύσης, καθαρή μορφή απέναντι στην καθαρή πρώτη ύλη, αγέννητο και άφθαρτο, όπως η καθαρή ύλη, αμετάβλητο αφού δεν περιέχει ύλη, αφού η κίνησή του είναι αιώνια, ισοταχής και συνεχής.
Στον Ουρανό όμως όπου οι μορφές είναι άυλες, άρα δεν μεταβάλλονται, δηλαδή δεν υφίσταται η εντελέχεια, από πού πηγάζει η κίνηση; Ποια είναι η πρωταρχική αιτία της; Είναι το πρώτο κινούν.

Το πρώτο κινούν .[2]
Τι είναι το Αριστοτελικό πρώτο κινούν;

Σήμερα θα λέγαμε απλά, είναι τα μαθηματικά του χωρόχρονου της γενικής σχετικότητας, η μαθηματική ερμηνεία της κίνησης. Είναι κάτι που το ορίζουμε εμείς, κάτι νοητό, σαν να υπήρχε στη φύση, γιατί αλλιώς δεν μπορούμε να φτάσουμε στην πηγή της φυσικής κίνησης. Είναι η μεταφυσική υπόθεση στην ερμηνεία της κίνησης.

Ποιες είναι οι «φυσικές» του ιδιότητες;
Δίνω τα συμπεράσματα, γιατί η συζήτηση είναι μεγάλη στο βιβλίο Θ.
1. Δεν μπορεί να είναι κάτι που κινείται το ίδιο. Γιατί και αυτό θα είχε ανάγκη από ένα αίτιο της κίνησής του. Πηγαίνοντας συνεχώς προς τα πίσω από αποτέλεσμα σε αίτιο, δεν θα φτάναμε ποτέ σε ένα πρώτο αίτιο.
Άρα το πρώτο κινούν είναι ακίνητο (Φυσικά258 β 5)
2. Ένα πρώτο κινούν που κινεί όλα όσα βρίσκονται σε κίνηση χωρίς να κινείται το ίδιο (μόνο του ή από κάτι άλλο) πρέπει να είναι μάλλον ελκτικό παρά απωθητικό. Θυμηθείτε πως το ακίνητο γάλα κινεί τη γάτα με νοητικά αίτια.
3. Ακόμα πρέπει να είναι αιώνιο
4. Να είναι αδύνατον να έχει κάποιες υλικές διαστάσεις
5. Να μην έχει κανένα μέγεθος πεπερασμένο ή άπειρο
6. Να είναι αμερές [3]
Το πρώτο κινούν είναι μια έννοια του ίδιου επιστημολογικού status με τον απόλυτο χώρο του Νεύτωνα. Είναι η πηγή της φυσικής κίνησης στον ουρανό.
Ακόμα το πρώτο κινούν κινεί νοητικά όχι μηχανιστικά. Τι σημαίνει αυτό;
Το χτύπημα της μπάλας με τη ρακέτα είναι το ποιητικό αίτιο της κίνησης της μπάλας. Το γάλα όμως μέσα στο πιάτο προκαλεί την κίνηση της γάτας με έναν άλλο τρόπο. Η γάτα κινείται με σκοπό το γάλα, το οποίο δρα σαν τελικό αίτιο όχι ποιητικό. Το γάλα δρα στη ‘νοημοσύνη’ της γάτας, η οποία ανταποκρίνεται σε αυτή τη δράση. Όλα αυτά φαίνονται μυθολογία στο σημερινό άνθρωπο. Είναι πολύ «φυσική» η ακαριαία δράση της δύναμης της βαρύτητας, από απόσταση, χωρίς ενδιάμεσο, ενώ η «νοημοσύνη» στην κίνηση φαίνεται αδιανόητη.
Μια τέτοια όμως μυθολογία αναπτύσσεται στη γενική σχετικότητα όπου ο χωρόχρονος (ουρανός) καθορίζει την κίνηση των σωμάτων μέσα από τις άυλες καμπυλότητες του άυλου μετρικού του πεδίου, και απεικονίζει αρκετά πιστά το πρώτο κινούν. Υπάρχει εδώ μηχανισμός; Ο χώρος γεμίζει με «αυλάκια» μέσα στα οποία κινούνται τα σώματα. Τα αυλάκια δεν είναι υλικά σαν τα αυλάκια στο έδαφος της γης. Είναι νοητικά, είναι αυλάκια στη γεωμετρική υφή του χώρου που γίνονται από τις μάζες που βρίσκονται εκεί κοντά, όχι όμως με μηχανισμούς, είναι μια εγκεφαλική κατασκευή άρα η κίνηση είναι σαν μια νοητικά σχεδιασμένη κίνηση. «Ο χώρος και ο χρόνος δεν είναι συνθήκες-όροι στους οποίους ζούμε, αλλά τρόποι με τους οποίους σκεφτόμαστε….Αινστάιν»

Ο χωρόχρονος του Αϊνστάιν .
Στη φυσική ο χωρόχρονος είναι ένα μαθηματικό μοντέλο που συνδυάζει το χώρο και το χρόνο σε μια μοναδική κατασκευή που ονομάζεται χωροχρονικό συνεχές. Ο χωρόχρονος συνήθως ερμηνεύεται με το χώρο να είναι τρισδιάστατος και το χρόνο να παίζει το ρόλο της τέταρτης διάστασης.
O χωρόχρονος είναι μια μαθηματική κατασκευή, κάτι άϋλο, η πεμπτουσία, που όμως κινεί τα σώματα όπως κάνει το πρώτο κινούν, ας μην προσπαθήσουμε να σχηματίσουμε μια εικόνα γι’ αυτόν, μόνο να τον βάλουμε στους υπολογισμούς μας , όπως ακριβώς τον απόλυτο χώρο του Νεύτωνα και το πρώτο κινούν του Αριστοτέλη. Ούτε ο Αϊνστάιν ούτε ο Minkowski o οποίος πρώτος στα 1908 τον θεμελίωσε με αυστηρά μαθηματικό τρόπο, «έβλεπαν» το χωρόχρονο. Στο χωρόχρονο, ο χρόνος (το ct) γίνεται μια άλλη χωρική διάσταση που υφαίνεται θεμελιακά με τις τρεις διαστάσεις του χώρου. [4] Έτσι μαθηματικά κατασκευάζω μια γεωμετρία για τις τέσσερις διαστάσεις, παρόλο που δεν έχω μια ρεαλιστική εικόνα γι’ αυτές. Οι αλλαγές με τον παλιό τρισδιάστατο χώρο είναι χαρακτηριστικές:
Αν είναι δύσκολο να εννοήσουμε διαισθητικά το χωρόχρονο, ακόμα πιο δύσκολη είναι η σύλληψη του καμπυλωμένου χωρόχρονου.

Κατανοούμε τις καμπυλωμένες επιφάνειες, όπως την επιφάνεια μιας σφαίρας ή την επιφάνεια μιας κουρτίνας με τις στενόμακρες πτυχές της. Εδώ οι επιφάνειες είναι δισδιάστατες και η καμπυλότητα συμβαίνει κατά την τρίτη διάσταση. Έτσι εμείς που έχουμε την τρισδιάστατη εποπτεία, τις ‘συλλαμβάνουμε’ με τις αισθήσεις μας. Αυτό τώρα πρέπει να το «δούμε» στις τέσσερις διαστάσεις. Τώρα είναι ο τρισδιάστατος χώρος που καμπυλώνεται κατά τη διάσταση του χρόνου.
Μέσα στον καμπυλωμένο χωρόχρονο «στήθηκε» η γενική σχετικότητα.
Ας θυμηθούμε όμως ότι τα μαθηματικά δεν είναι για να «σώζουν» τα φαινόμενα, όπως στην εποχή του Κοπέρνικου, αλλά για να τα ερμηνεύουν.
Το μαθηματικό θαύμα φαίνεται στην περίπτωση του χωρόχρονου πολύ καθαρά. Τα μαθηματικά γεωμετρικοποιούν την κίνηση μέσω του χωρόχρονου ο οποίος μέσα από τις καμπυλότητές του γίνεται η πηγή της κίνησης. Η κίνηση γίνεται γεωμετρία και το πρόβλημα του φυσικού είναι τώρα τι είναι αυτό που δημιουργεί τη γεωμετρία άρα και την κίνηση.

Η πίστη σε μια πραγματικότητα που την παράγουν τα μαθηματικά, (τα νοητά για τον Αριστοτέλη), βασισμένα σε κάποιες φυσικές παρατηρήσεις, είναι μια μεταφυσική πίστη με την έννοια που της δώσαμε στην αρχή του βιβλίου. Ο Αινστάιν, γνήσια Γαλιλαιϊκός, επέμενε πάντοτε, ότι οι έννοιές του δεν είναι απλά μαθηματικά κατασκευάσματα, αλλά έκφραση της πραγματικότητας. Αργότερα θα αλλάξει γνώμη… «Ο χωρόχρονος υπάρχει ως «μαθηματική οντότητα-αιτία των φαινόμενων της κίνησης». Πιστεύουμε ότι υπάρχει, όπως το πρώτο κινούν, και η πίστη μας αυτή παράγεται από τη μαθηματική περιγραφή των συνεπειών της ύπαρξής του, οι οποίες μας εξηγούν τον κόσμο των κινήσεων, όπως τον βλέπουμε τώρα. Η πίστη σε μαθηματικές αιτίες των φαινόμενων άρχισε από την ηλεκτρομαγνητική θεωρία του Μάξγουελ και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ίσως οι πειραματικές δυνατότητες της φυσικής να είναι πεπερασμένες και η μόνη «φυσική» θεωρία κάποτε θα είναι τα μαθηματικά. Πόσο μπορεί να μεγαλώσει ο σωλήνας του CERN;
Μέσα στο χωρόχρονο οι κινήσεις δεν είναι κινήσεις αλλά χωροχρονικές τροχιές που μεταφράζονται σε κινήσεις, μια στατικότητα που ‘μεταφράζεται’ σε κίνηση. Το χωρόχρονο τον δημιούργησε ο μαθηματικός συλλογισμός, τον Ουρανό, ο ποιοτικός. Δεν υπάρχει (ο χωρόχρονος) στον κόσμο των αισθήσεων, γιατί ο χώρος και ο χρόνος έχουν διαφορετικούς δρόμους πρόσβασης στο νοητικό μας σύστημα και δεν μπορούμε να «δούμε» τη διαπλοκή τους. Τη διαπλοκή αυτή μας την επέβαλλε ο (μαθηματικός) συλλογισμός. Το ίδιο και στον Ουρανό (ποιοτικός συλλογισμός) όπου δεν υπάρχει ύλη, είναι καθαρή μορφή.
Γι’ αυτό και η φανταστική και άυλη φυσική υπόσταση του χωρόχρονου, ερμηνεύει την αιώνια κίνηση του κόσμου, με έναν τρόπο Αριστοτελικό.

Η γενική σχετικότητα .
Η γενική σχετικότητα είναι η επαναστατική υπόθεση του Αϊνστάιν ότι η βαρύτητα είναι συνέπεια του γεγονότος, ότι ο χωρόχρονος που ήδη είχε περιγραφεί ως φυσικο-μαθηματική οντότητα, δεν είναι επίπεδος, όπως πιστευόταν μέχρι τότε, αλλά καμπύλος.
Eίναι η γεωμετρική εκδοχή της βαρύτητας.
Η γενική σχετικότητα βάζει δύο ερωτήματα:
1. Πώς η καμπυλότητα του χωρόχρονου καθορίζει την κίνηση της ύλης;
2. Πώς η παρουσία της ύλης επηρεάζει την καμπυλότητα του χωρόχρονου;
Η πρώτη απάντηση είναι η γεωδαισιακή εξίσωση, δηλαδή η περιγραφή του συντομότερου χωροχρονικού διαστήματος.
Η δεύτερη είναι οι πεδιακές εξισώσεις του Αϊνστάιν.
Η γεωδαισιακή εξίσωση και οι πεδιακές εξισώσεις συνδέονται με τη γνωστή μας ΑΕΔ (αρχή της ελάχιστης δράσης).
Η γεωδαισιακή είναι η «ευθεία» στους καμπύλους χώρους. Είναι η διαδρομή με το ελάχιστο «χωροχρονικό μήκος». Η μορφή της (εξίσωσή της) εξαρτάται από την καμπυλότητα του χώρου και δίνεται στη διαφορική γεωμετρία.
Οι πεδιακές εξισώσεις του Αϊνστάιν είναι δέκα εξισώσεις οι οποίες στο ένα μέλος έχουν τα χαρακτηριστικά της ύλης και στο άλλο την καμπυλότητα, με τη μορφή του περίφημου μετρικού τανυστή gμν που καθορίζει τη γεωμετρία του χωρόχρονου, το μετρικό του πεδίο (όπως οι μαγνήτες το μαγνητικό), άρα και την «ευθεία» του χωρόχρονου. Έτσι τελικά συμβαίνει αυτό που λέει ο John Wheeler:

« Η ύλη λέει στο χώρο πώς να καμπυλωθεί και ο χώρος λέει στην ύλη πώς να κινηθεί».
Ο νέος νόμος της κίνησης των σωμάτων είναι ότι όλα τα ελεύθερα σώματα ακολουθούν γεωδαισιακές του χωρόχρονου, ανεξάρτητα αν βρίσκονται σε περιοχές κοντά σε μάζες ή σε απομακρυσμένες περιοχές, ακόμα στον ενδοαστρικό χώρο. Την κίνηση αυτή από τη θέση Α στη θέση Β, πάνω στη γεωδαισιακή που τα ενώνει, εξασφαλίζει πάλι η ΑΕΔ, που είναι το Αριστοτελικό τελικό αίτιο και στην κίνηση των ουρανίων μαζών, γιατί η γεωδαισιακή είναι που ελαχιστοποιεί τη δράση ανάμεσα σ’ αυτά. Αυτή είναι η γενικευμένη αρχή της αδράνειας. Η κίνηση δίπλα στον ήλιο ή η κίνηση στο ενδοαστρικό διάστημα είναι το ίδιο «ελεύθερες». Tα φαινόμενα βαρύτητας που φαίνονταν να καθορίζουν την κίνηση δίπλα στον ήλιο, είναι γεωμετρικά φαινόμενα.
Για να κατανοήσουμε τα παραπάνω θεωρούμε το εξής σκηνικό.
Ας πάρουμε για παράδειγμα του χώρου ένα στρώμα, που υπό κανονικές συνθήκες είναι επίπεδο. Μόλις καθίσουμε επάνω του, βουλιάζει από το βάρος μας. Το βούλιαγμα αυτό περιγράφεται μαθηματικά από τις πεδιακές εξισώσεις. Έτσι έχουμε τη γεωμετρία του χωρόχρονου, άρα και τον αυτόματο καθορισμό των γεωδαισιακών. Ένα «ελεύθερο» σώμα που κυλάει πάνω στο στρώμα, θα επιλέξει την πιο συμφέρουσα τροχιά από ενεργειακή άποψη. Δηλαδή η ΑΕΔ του υπαγορεύει ότι η χωροχρονική του τροχιά θα είναι η γεωδαισιακή.
Και η Νευτωνική βαρύτητα τι έγινε; Την κίνηση που κάνει η γη γύρο από τον ήλιο, αν δεν αντιληφθούμε την καμπυλότητα του χώρου, θα την αποδώσουμε σε κάποια φανταστική ελκτική δύναμη ανάμεσα στις δύο μάζες. Αυτό είναι το αποκορύφωμα του ανθρωποκεντρισμού, που τόσο καταδίκαζε η κλασσική μηχανική!

Αριστοτελική περιγραφή του χωρόχρονου .
Αριστοτελικά, ο χωρόχρονος με το μετρικό του πεδίο είναι το στοιχείο της αϋλότητας που εισάγει ο νους σε έναν υλικό κόσμο, κάτι αντίστοιχο με τον Ουρανό. [1] Αυτό που κινεί τα σώματα βρίσκεται μέσα τους δεν έρχεται από κάτι εξωτερικό, όμως δεν είναι τα ίδια τα σώματα που κινούν τους εαυτούς τους, αλλά η φύση, Φυσικά 255 α 6 Στη γενική σχετικότητα αυτή η Αριστοτελική εικόνα της κίνησης περιγράφεται με μαθηματικούς όρους, όπου ενώ η κίνηση των όντων είναι φαινομενικά αυτοκίνηση, στην πραγματικότητα δεν είναι παρά αυτοκίνηση πράγματος κινουμένου απέξω και όπου η αλυσίδα «κινούν-κινούμενον» προϋποθέτει ένα «ακίνητον κινούν»
Ας παρακολουθήσουμε μια Αριστοτελική περιγραφή του χωρόχρονου (Ουρανού)
….Είναι άφθαρτος και αγέννητος, όπως η καθαρή ύλη, ανεπηρέαστος από κάθε δυσκολία που ανήκει στα θνητά, και επί πλέον απαλλαγμένος απ’ τον κόπο, αφού δεν διακατέχεται από βία και ανάγκη που τον κρατά και τον εμποδίζει να κινείται διαφορετικά από ότι είναι στη φύση του. Πράγματι κάθε παρόμοια κατάσταση θα ήταν επίπονη, και δεν θα μετείχε έτσι στην άριστη κατάσταση Περί Ουρανού 284 α 13,
Ο Ουρανός του Αριστοτέλη κινείται, ο χωρόχρονος του Αϊνστάιν παραμορφώνεται αλλά και οι δύο παραμένουν αναλλοίωτες μορφές. Ή ακόμα ο χωρόχρονος συνδεόμενος με την αιωνιότητα της κίνησης, είναι αγέννητος, αφού κατά τον Αϊνστάιν, χωρίς αυτόν τα σώματα δεν θα ήξεραν πώς να κινηθούν, [2] δεν θα υπήρχε κίνηση.
Αλλά και η λειτουργία του πρώτου κινούντος, που όπως είδαμε είναι λειτουργία μέσω «νοημοσύνης», όπως το γάλα στη γάτα, αναδεικνύει την καμπυλότητα του χωρόχρονου, δηλαδή το μετρικό του πεδίο, ως το πρώτο κινούν του Αριστοτέλη, άυλο όπως και εκείνο και με νοητική επίδραση, όπως εκείνο!

Τι είναι το μετρικό πεδίο του χωρόχρονου; Είναι θα έλεγε ο Αριστοτέλης το πρώτο κινούν αλλά με μαθηματική μορφή. Ο καμπυλωμένος χωρόχρονος δεν είναι κάτι σαν τα σώματα, ΕΊΝΑΙ ΜΟΡΦΗ, και συμβαίνει κάτι ασυνήθιστο. Συνήθως αποδίδουμε μορφές στα σώματα της εμπειρίας μας, τώρα αποδώσαμε μορφή εκεί όπου δεν υπήρχε κανένα σώμα, είναι κάτι αναγνωρίσιμο μόνο από τον ανθρώπινο νου, τον οποίο η φυσική ποτέ δεν έχει λογαριάσει [3]. Η καμπυλότητα της επιφάνειας της κουρτίνας είναι μορφή που αποδίδεται στην κουρτίνα γι’ αυτό και είναι αναγνωρίσιμη από τον νου, όμως στη χωροχρονική καμπυλότητα ποια είναι η κουρτίνα; Τα χαρακτηριστικά του πρώτου κινούντος του Αριστοτέλη σε ποιο σώμα αναφέρονται;
Δεν υπάρχει σώμα, ούτε εκεί, ούτε εδώ, μόνον ιδιότητες οι οποίες εκεί αναγνωρίζονται με τη λογική και εδώ με τα μαθηματικά.

Ο χωρόχρονος ορίζει τις καμπυλότητες. Και μέσα από αυτές ορίζει τις γεωδαισιακές. Και «συνεννοείται» με το σώμα για τις δυνατότητες κίνησής του, [4] του στρώνει θα λέγαμε τους δρόμους, κι εκείνο επιλέγει την τροχιά του ανάλογα με τις αρχικές συνθήκες που διαθέτει, αλλά με σκοπό πάντα την ΑΕΔ (αρχή ελάχιστης δράσης). Για να κινηθεί το σώμα πρέπει να γνωρίζει το μετρικό τανυστή [5] gmn, τη γεωμετρία δηλαδή του χώρου, για να ακολουθήσει την εντελεχειακή γεωδαισιακή, την τροχιά της ελάχιστης δράσης, η κίνησή του μοιάζει ‘νοητική’ αλλά η νοημοσύνη είναι φυσική.
…Όλα τα όντα στη φύση, παρουσιάζονται να έχουν μέσα τους ΑΡΧΗ ΚΙΝΗΣΗΣ υπό την έννοια ότι διαθέτουν μια δυνητικότητα να πάρουν μέρος σε διεργασίες αλλαγής από την άποψη του χώρου…. Φυσικά 192 β
Η δυνητικότητα αυτή περιγράφει τη δυνατότητα αυτόματης συνεννόησης του σώματος με το χωρόχρονο στην οποία συνεννόηση συμμετέχουν και τα δύο.
Το σώμα έχοντας μέσα του το σκοπό του, δηλαδή την ΑΕΔ ως τελικό αίτιο, επιλέγει την τροχιά.
…..στη φυσική τα ελαφρά και τα βαριά, κινούνται εξ’ αιτίας εκείνου που τα δημιούργησε και τα έφτιαξε να είναι ελαφριά ή βαριά. Φυσικά 255 β 34

Το Αριστοτελικό ελαφρύ ή βαρύ παράγει διαφορετική καμπυλότητα, άρα «παράγει για τον εαυτό του» διαφορετική κίνηση, μέσω όμως της καμπυλότητας, αφού η καμπυλότητα το οδηγεί στην κίνηση. Η αιτία της κίνησης βρίσκεται μέσα του, αλλά δεν κινεί το ίδιο τον εαυτό του, δίδαξε ο Αριστοτέλης (Κεφάλαιο θεωρία κίνησης). Βλέπουμε την καταπληκτική ακρίβεια της σύμπτωσης της Αριστοτελικής περιγραφής με τα πορίσματα της γενικής σχετικότητας. (Αν ζητούσαμε από κάποιον φυσικό σήμερα να μας περιγράψει χωρίς εξισώσεις το πώς η καμπυλότητα του χωρόχρονου παράγει την κίνηση, η περιγραφή του πρώτου κινούντος του Αριστοτέλη θα ήταν μια αξιόπιστη περιγραφή).
Η κίνηση των σωμάτων στο χωρόχρονο, όπως και στον Αριστοτελικό χώρο, είναι ελεύθερη κίνηση, δεν υπόκειται σε δυνάμεις, όπως στη Νευτώνεια βαρύτητα.
«… δεν είναι όμως προσιτή στην αίσθηση η δύναμη που τα κάνει να εκτελούν τις κινήσεις προς τους φυσικούς τους τόπους, ενώ όταν εκτελούν κίνηση όχι σύμφωνη με τη φύση, είναι προσιτή στην αίσθησή μας …»

Οι φυσικοί τόποι; Έχουν εικόνα στη γενική σχετικότητα; Στον ουρανό [6] απεικονίζουν τα αυλάκια του χωρόχρονου, δηλαδή τις γεωδαισιακές, τα άυλα αυλάκια, όπου εγκλωβίζονται τα σώματα για να κινηθούν, τα οποία αυλάκια χαράζει το πρώτο κινούν δηλαδή το μετρικό πεδίο, αυτό το ενεργό άυλο που απεικονίζει το Αριστοτελικό πρώτο κινούν, που είναι ακίνητο και όμως κινεί, αμερές και αδιάστατο, (δηλαδή μη υλικό). Ακόμα η αντίδραση αυτών των αυλακιών, όταν τα σώματα εξαναγκαστούν να κινηθούν έξω από αυτά, είναι οι γνωστές μας δυνάμεις αδρανείας, οι οποίες έτσι ταυτίζονται με τις δυνάμεις βαρύτητας. Εκφράζουν τη γεωμετρική «παραβίαση» και τη γεωμετρική «συμμόρφωση» της κίνησης των σωμάτων αντίστοιχα.
Η προσπάθεια να αποδοθεί φυσική υπόσταση στο χωρόχρονο, πάντα πιστοί στην εξωτερική υλική πραγματικότητα, δεν έχει αποδώσει ακόμα τίποτα. (Η μορφή δεν είναι ύλη θα έλεγε ο Αριστοτέλης). Θα έπρεπε τότε τα σώματα να θεωρηθούν ως πακέτα στρεβλωμένου χωρόχρονου, όμως τα βαρυτόνια, τα υποθετικά σωματίδια που ερμηνεύουν τη βαρυτική αλληλεπίδραση, είναι άμαζα,…

Αντίθετα, η άποψη του Αριστοτέλη, ότι η φύση μόνο σε σχέση με μας αποκτάει το νόημά της φαίνεται να επαληθεύεται από το φαινόμενο κατά το οποίο τα φυσικά αξιώματα στις φυσικές θεωρίες τείνουν να λιγοστεύουν και τα μεταφυσικά να αυξάνονται, ακόμη και ο Αϊνστάιν με το ακλόνητο Γαλιλαιικό φιλοσοφικό σκεπτικό για την ανεξάρτητη φυσική πραγματικότητα, φαίνεται να κλονίζεται, λέγοντας, μήπως τελικά «Ο χώρος και ο χρόνος δεν είναι συνθήκες-όροι στους οποίους ζούμε, αλλά τρόποι με τους οποίους σκεφτόμαστε.»
Σχόλιο
Η Κβαντομηχανική και η Γενική Σχετικότητα αποτελούν τις δύο μεγαλύτερες φυσικές θεωρίες της εποχής μας και παρά τις προσπάθειες, είναι αδύνατη μια συμφιλίωσή τους. Εδώ και πολλά χρόνια οι φυσικοί απορούν με την περίεργη ασυμβατότητα των δύο θεωριών. Ενώ και οι δύο είναι τόσο επιτυχημένες στο δικό τους τομέα η κάθε μία, μοιάζουν με διαφορετικές γλώσσες περιγραφής του σύμπαντος με θεμελιακά διαφορετικούς τρόπους. Ο Αριστοτέλης θα το θεωρούσε αυτονόητο, αφού απευθύνονται στα δύο άκρα της φύσης , σε διαφορετικές περιοχές της πραγματικότητας, στην πρώτη ύλη (Κβαντομηχανική ) και στην καθαρή μορφή (Γενική σχετικότητα). Η Κβαντομηχανική είναι η φυσική της δυνατότητας, η Γενική σχετικότητα η φυσική της μορφής, το μετρικό πεδίο μπορούμε να το φανταστούμε, τη δυνατότητα όχι.
Το παιχνίδι της κατανόησης του κόσμου έχει δύο παίχτες: το νου και τη φύση. Ο νους δημιουργεί Αριστοτελικές μορφές που είναι τελικά τα μαθηματικά, και ο κόσμος είναι οι δυνατότητες της Αριστοτελικής ύλης. Οι μορφές χάνονται μέσα στα βάθη του μυαλού, και ο κόσμος στα βάθη των δυνατοτήτων της πρώτης ύλης. Την ύλη την ανιχνεύουν τα πειράματα, τη μορφή οι μαθηματικές αποδείξεις και τα αξιώματα.
Ίσως κάποτε οι δύο πραγματικότητες του Αριστοτέλη ερμηνευτούν από τη Φυσική, αν και σήμερα η αποδοχή τους γίνεται στα κρυφά και ανεπίσημα. Το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο που είναι κορυφαία έννοια της φυσικής είναι Αριστοτελική μορφή, δεν το ανιχνεύει καθεαυτό κανένα πείραμα, είναι απλά τα θεωρήματα της διανυσματικής ανάλυσης και του Stokes [7]. Ακόμα ο τετραδιάστατος χωρόχρονος και οι καμπυλώσεις του είναι μια πολλαπλότητα Ρήμαν, μια μορφή, «είναι ο τρόπος που σκεφτόμαστε» κατά το δημιουργό του.
Με αυτή την έννοια ίσως κάποτε και το ασυμβίβαστο των δύο θεωριών (Κβαντική και σχετικότητα) αποκτήσει σαφήνεια. Τότε η Αριστοτελική μεταφυσική θα αποτελέσει την εξηγητική συνιστώσα ολόκληρης της φυσικής, κι όχι ενός τμήματός της, αφού θα εκφράζει το σύνολο των μεταβολών από το ένα όριο στο άλλο, και (τότε) οι φυσικοί θα πρέπει να μελετούν τον Αριστοτέλη για να κατανοούν τα ίδια τους τα συμπεράσματα.
-----------------------------
[1] Κατά μία έννοια ονομάζουμε ουρανό την ουσία της έσχατης περιφοράς του σύμπαντος, κατά άλλη έννοια το σώμα που είναι συνεχόμενο με την έσχατη περιφορά του σύμπαντος…Περί Ουρανού 278 β 12

[2] Ολόκληρος ο ουρανός- χωρόχρονος, ούτε έχει γίνει, ούτε ενδέχεται να φθαρεί, όπως λένε μερικοί γι αυτόν αλλά είναι ένας και αιώνιος δεν έχει αρχή και τέλος στον άπαντα αιώνα, αλλά φέρει και περιέχει μέσα του τον άπαντα χρόνο, αναλλοίωτο και αμετάβλητο.

[3] Το ίδιο συνέβη και με τον απόλυτο χώρο του Νεύτωνα, εκείνος δρούσε μέσω δυνάμεων-ψευδοδυνάμεων-, ο χωρόχρονος δρα μέσω καμπυλοτήτων. Και οι δύο αποτελούν μεταφυσικές εξηγητικές συνιστώσες της φυσικής θεωρίας.

[4] Η εντελέχεια του κινητού ως κινητό, ιδού η κίνηση.

[5] Προφανώς λοιπόν όσο είναι ακόμα δυνάμει και οδεύει προς την εντελέχεια πηγαίνει προς τον τόπο που καθορίζει η εντελέχεια…Περί Ουρανού 310 β 31

[6] Οι γήινοι φυσικοί τόποι του Αριστοτέλη είναι τα σημεία όπου διακόπτονται οι γεωδαισιακές, το «εμπόδιο» στη φυσική κίνηση.

[7] Το ηλεκτρομαγνητικό πεδίο ως εκτελεστική έννοια (www.mpantes.gr)
----------------
[1] Περί Ουρανού 270 α 18

[2] Την έννοια αυτή θα την αναλύσω με βάση τα «Φυσικά» δηλαδή σαν μια φυσική έννοια , κι όχι τις μεταφυσικές της παραλλαγές, Θεός, Νους κλπ. Αυτό είναι θέμα της «πρώτης φιλοσοφίας». Αυτό που πάλι θα μας απασχολήσει θα είναι αν η έννοια του πρώτου κινούντος περνάει στη φυσική, και με ποιο όνομα.

[3] Αμερές εννοώ ό,τι είναι από την άποψη του ποσού ανεπίδεκτο διαίρεσης.. Φυσικά Θ10

[4] Ο χρόνος δεν είναι η τέταρτη διάσταση του χώρου, αλλά η τέταρτη διάσταση του χωρόχρονου.