Σάββατο 10 Ιανουαρίου 2015

Η Ψυχανάλυση από τα Ασκληπιεία ως τον Ιπποκράτη

Στην αρχαία Ελλάδα, τη λειτουργία του ψυχαναλυτή, ασκούσαν οι ιερείς του θεού Ασκληπιού, σε θεραπευτικά κέντρα που ονομάζονταν Ασκληπιεία. Ανάμεσα στα πιο σπουδαία Ασκληπιεία ήταν αυτά της Θεσσαλικής Τρίκκης, της Επιδαύρου και της Κω.
 
Στα Ασκληπιεία, κατέφευγαν ψυχικά άρρωστοι όλων των ειδών, αλλά κυρίως άτομα με παθήσεις που δεν μπορούσαν να θεραπεύσουν, με τα μέσα που διέθεταν οι κοινοί γιατροί. Τέτοιες παθήσεις συμβαίνει συχνά να είναι ψυχικές -και κατά κανόνα- σωματόμορφες, και γενικότερα παθήσεις στις οποίες ο ψυχολογικός παράγοντας παίζει πρωτεύοντα ρόλο. Κλασικό παράδειγμα η υστερία, η ψυχική αυτή διαταραχή που δυσκολεύεται κανένας να την ξεχωρίσει από παθήσεις που οφείλονται σε οργανικές αιτίες.
 
Μία από τις πιο αποτελεσματικές μεθόδους θεραπείας ψυχικών διαταραχών στα Ασκληπιεία ήταν η ερμηνεία των ονείρων, τόσο του αρρώστου όσο και του ιεροφάντη, που αναλάμβανε την θεραπεία του.
Τα όνειρα θεωρούνταν:
1) ότι χρησίμευαν ως μέσα επικοινωνίας με κάποια θεότητα που είχε σχέση με την αρρώστια του ατόμου, ή
2) ότι αντανακλούσαν την ψυχική κατάσταση του άρρωστου ατόμου, υποδεικνύοντας συγχρόνως την μυστική της αιτιολογία.
Ανάμεσα στους Ασκληπιάδες ιερείς του θεού της ιατρικής στην αρχαία Ελλάδα, υπήρξαν ερευνητικά πνεύματα, όπως ο Αλκμαίων, ο οποίος ήταν μαθητής του Πυθαγόρα, και επιδόθηκε στην ανατομική του ανθρώπινου σώματος και ιδιαίτερα του βολβού του ματιού, από την οποία έβγαλε το συμπέρασμα ότι η έδρα των αισθήσεων είναι ο εγκέφαλος.
 
Ένας άλλος ερευνητής γιατρός ήταν ο Ιπποκράτης. Κατά την παράδοση, ο Ιπποκράτης ήταν απόγονος του θεού Ασκληπιού, μαθήτευσε στο Ασκληπιείο της Κω τον 4ο π.Χ. αιώνα. Πρώτος ο Ιπποκράτης διακήρυξε πως όλες οι αρρώστιες, αρχίζοντας από την επιληψία, την »ιερή νόσο» της ανθρωπότητας, οφείλονται σε κάποια δυσλειτουργία του οργανισμού ή σε κάποια δυσμενή επίδραση του περιβάλλοντος και όχι σε υπερφυσικές δυνάμεις, όπως υποστήριζαν οι ιερείς του Ασκληπιού. Γι’ αυτό και θεωρείται ο πατέρας της ιατρικής.
 
Ο Ιπποκράτης περιέγραψε τις βασικές ψυχικές διαταραχές-τις λεγόμενες φρενίτιδες-δίνοντάς τους ονόματα που χρησιμοποιούνται ακόμα και σήμερα (υστερία, μανία, μελαγχολία, άνοια, παράνοια), όχι μόνο στην Ελλάδα αλλά σε ολόκληρο τον κόσμο. Προκειμένου για την υστερία, την οποία θεώρησε ως οργανική μάλλον παρά ψυχολογική πάθηση και την αναγνώρισε αποκλειστικά στις γυναίκες. Ο Ιπποκράτης επισήμανε τον σεξουαλικό χαρακτήρα της υστερίας, αποδίδοντάς την σε μία υπερκινητικότητα της μήτρας (της λεγόμενης υστέρας) και συνιστώντας ως θεραπεία τον γάμο.
Βέβαια αξίζει να σημειωθεί, ότι η ιδέα πως η υστερία οφείλεται σε κάποια ανώμαλη σεξουαλική κατάσταση, που υποτίθεται ότι αφορά τις γυναίκες και ιδιαίτερα το όργανο της μήτρας (υστέρας), υπάρχει ήδη στην Αίγυπτο από την 2η π.Χ. χιλιετηρίδα. Εξάλλου ανεξάρτητα από τον Ιπποκράτη, αναφέρεται και από τον Πλάτωνα, για τον οποίο η μήτρα είναι ένα ζώο με δική του θέληση και ανάγκες.
 
Κατά τον Ιπποκράτη, οι περισσότερες ψυχικές διαταραχές οφείλονται σε κάποια ανώμαλη έκκριση, σύσταση ή θερμοκρασία των «χυμών» του σώματος, που τους προσδιόρισε σε τέσσερις: το αίμα, την λέμφο, την κίτρινη και την μαύρη χολή. Εξάλλου η αναλογία των σωματικών αυτών «χυμών» προσδιορίζει τον ανθρώπινο χαρακτήρα, που κατά το ιπποκράτειο σύστημα διακρίνεται σε αιματώδη, λεμφατικό και χολερικό.
 
Η Ψυχανάλυση και η Φιλοσοφία
 Στην αρχαία Ελλάδα, εκτός από τον Ιπποκράτη, και οι φιλόσοφοι είχαν αναπτύξει διάφορες ιδέες, για την προέλευση των ψυχικών διαταραχών. Μάλιστα, ο ατομικός φιλόσοφος Δημόκριτος, φαίνεται να επηρέασε άμεσα τις θεωρίες του πατέρα της ιατρικής, του Ιπποκράτη. Σχεδόν σύγχρονός τους, ήταν ο Πλάτων, που αν και είχε μεγάλη εκτίμηση στον Ιπποκράτη, δεν ακολούθησε τις ιδέες του, για την οργανική προέλευση των ψυχικών διαταραχών του ανθρώπου. Αντίθετα υιοθέτησε μία θέση ιδεαλιστική και αντιεμπειρική. Κατά τον Πλάτωνα, οι ψυχικές διαταραχές δεν είναι τίποτα άλλο, παρά ειδικές και αναπόφευκτες εκφράσεις της ανθρώπινης ψυχής, οι οποίες δεν έχουν ανάγκη από εξωτερικές επιδράσεις ή αιτίες για να υπάρχουν. Ωστόσο, προκειμένου για τα συναισθήματα, τα συσχέτισε με την λειτουργία του εγκεφάλου περισσότερο, παρά της καρδιάς, όπως άλλοι σύγχρονοί του και μεταγενέστεροι φιλόσοφοι, ψυχαναλυτές, ψυχολόγοι και ψυχίατροι.
 
Αξίζει να σημειωθεί, ότι κατά τον Όμηρο, το κέντρο των συναισθημάτων και, γενικά, των ψυχικών λειτουργιών, ήταν το διάφραγμα ή οι φρένες, εξού και φρενοβλαβεία, φρενοκομείο, παραφρένεια, σχιζοφρένεια κλπ, όροι οι οποίοι είναι βασικά αναχρονιστικοί, που δημιουργήθηκαν και επικράτησαν σε μια πιο πρόσφατη εποχή.
 
Κοντά στον Πλάτωνα, είναι σωστό να αναφερθεί και ο Εμπεδοκλής. Αν και λίγο αρχαιότερος του Πλάτωνα, ο ποιητής-φιλόσοφος και ανατόμος Εμπεδοκλής, έδωσε μεγάλη σημασία στα συναισθήματα, κυρίως στον έρωτα και το μίσος, στην αδιάκοπη σύγκρουση των οποίων απέδωσε την ύπαρξη κάθε ζωής, και γενικά την ύπαρξη του κόσμου.
Τόσο ο Πλάτων στην αρχαιότητα, όσο και ο Φρόυντ στην σύγχρονη εποχή, κατέληξαν σε μία παρόμοια θεωρία. Από την μία μεριά η πλατωνική άποψη, ότι οι ιδέες και γενικά η αντίληψη που σχηματίζουμε για την πραγματικότητα πηγάζουν από μέσα μας και όχι από την εμπειρία, ότι δηλαδή έχουν μάλλον μία φυλογενετική παρά οντολογική προέλευση, βρήκε απήχηση στην ψυχολογία που ανέπτυξε ο Κάντ τον 18ο αιώνα, και πιο τελευταία στην θεωρία του ασυνείδητου που ανέπτυξε ο Φρόυντ, και γενικότερα στην δομική θεωρία που αντιπροσωπεύουν ο κοινωνιολόγος Κλωντ Λεβί-Στρως και ο γλωσσολόγος Νόαμ Τσόμσκυ.
 
Ο μαθητής του Πλάτωνα, ο Αριστοτέλης συστηματοποίησε την ψυχολογία του ανθρώπου, δημιουργώντας μία ακαδημαϊκή παράδοση που διατηρήθηκε ζωντανή ως τις μέρες μας. Είναι ο πρώτος που περιέγραψε τις ψυχικές λειτουργίες με τρόπο αναλυτικό ως σκέψη, θυμικό και βούληση. Όπως ο Ιπποκράτης, υποστήριξε την οργανική προέλευση κάθε αρρώστιας, σωματικής ή ψυχικής, αλλά αντί να τις αποδώσει σε διάφορους «χυμούς» και την πυκνότητά τους, επικαλέστηκε την ύπαρξη αερίων ή πνευμάτων, τα οποία κυκλοφορώντας από σώμα και εγκέφαλο και ανάλογα με την υγρότητα ή την ξηρότητά τους, προκαλούν τις διάφορες ψυχικές διαταραχές.
 
Τον Πλάτωνα και τον Αριστοτέλη  τον διαδέχθηκαν ο Επίκουρος και ο Ζήνων, που δεν δημιούργησαν απλώς φιλοσοφικές σχολές(τους επικούρειους και τους στωικούς), αλλά κοινότητες με δικά τους ιδανικά και τρόπους συμπεριφοράς. Και οι δύο αυτές φιλοσοφικοκοινωνικές σχολές υπογράμμισαν την σημασία της εμπειρίας και των διαπροσωπικών σχέσεων για την ανάπτυξη του ψυχικού κόσμου, που πίστευαν λίγο-πολύ, όπως οι Άγγλοι εμπειριστές στα πρόθυρα της εποχής μας, ότι γεννιέται σαν μάζα άγραφη, άχρωμη και άμορφη.
 
Αρχαία τραγωδία και ψυχανάλυση.
 Ο άνθρωπος νομίζει πως μπορεί να ξεγελάσει τους Θεούς του. Στην πραγματικότητα αυτή του η προσπάθεια να τους κοροϊδέψει, να τους αποφύγει, με λίγα λόγια να επαναστατήσει απέναντί τους, στο τέλος γίνεται δίκοπο μαχαίρι. Οι αρχαίοι ήρωες είναι στασιαστές ενάντια στο Θείο. Ο στασιαστικός χαρακτήρας αναδύεται από τη μανία με την οποία τα πρόσωπα των τραγωδιών αγωνίζονται ενάντια στην επιβεβλημένη από τους Θεούς κοσμική τάξη. Στις τελετές εκείνες μέσα στις οποίες πλάστηκε το αρχαίο δράμα, θυσίαζαν ένα τράγο. Τιμωρούσαν τον εαυτό τους που στασίαζαν, ένιωθαν ένοχοι και προσπαθούσαν να φανούν υπάκουοι και ευσεβείς, σκοτώνοντας ένα πλάσμα που προφανώς ήταν μια συλλογική προβολή τους. Η αρχαία ελληνική τραγωδία γεννήθηκε από την ενοχή των υποκειμένων. Την ίδια στιγμή όμως, σαν σκανταλιάρικα παιδιά, στους χορούς τους και στις ιστορίες τους επαναλάμβαναν την επανάστασή τους.
 
Από την άλλη στο περίφημο Γιομ Κιπούρ, την εβραϊκή γιορτή εξιλέωσης των αμαρτιών, απέβαλλαν από την κοινωνία τους έναν τράγο – τον γνωστό αποδιοπομπαίο τράγο και τον έστελναν να περιφέρεται «μολυσμένος»  στην ερημιά. Hircus (τράγος) Sacer κατά το γνωστό Homo Sacer, για να μιλήσουμε με αγκαμπενικούς όρους. Δεν τον θανάτωναν, τον εξόριζαν. Άφηναν το «μιαρό» αποτύπωμά τους σε κοινή θέα ώστε να το βλέπουν, να τους θυμίζει την ενοχή τους. Σε αντίθεση, η ενοχή των αρχαίων Ελλήνων ήταν τόσο μεγάλη που δεν μπορούσαν να αφήσουν ζωντανό το Πράγμα που την αντιπροσώπευε. Στην ψυχανάλυση κεντρικό ρόλο στη δομή της Επιθυμίας διαδραματίζει ακριβώς αυτή η έννοια του Πράγματος (Das Ding), το άπιαστο και κενό από κάθε έννοια αντικείμενο της επιθυμίας. Πάντα το Πράγμα θα διαφεύγει των δυνατοτήτων της γλώσσας και της φαντασίας, είναι αυτό το κάτι που βρίσκεται πέρα από τα όρια της αντίληψής μας. Μέσα στις πολιτισμικές συνδηλώσεις βέβαια μπορεί να λάβει διάφορες απεικονίσεις, όπως π.χ τη μητέρα. Μπράβο, Οιδίποδα, «κέρδισες» τη μητέρα σου! Γιατί τότε είσαι δυστυχισμένος; Γιατί πλάκωσε την πόλη σου λοιμός; Δεν μπορεί να ζήλεψαν οι Θεοί που εκπλήρωσες την αιμομικτική σου επιθυμία, οι ίδιοι Θεοί που ήταν παντρεμένοι μεταξύ τους, όντας αδέρφια, ξαδέρφια κτλ. Και όμως! Η μόνη αιμομικτική πράξη που δεν αναπαράχθηκε ήταν αυτή της μητέρας με τον γιο. Μια απαγόρευση ανώτερη και από τους Θεούς. Η μόνη περίπτωση που υπήρξε τέτοια επαφή, ήταν όταν η Γαία γέννησε τον Ουρανό και αυτός την τεκνοποίησε (αν και εξαιτίας της έλλειψης του πατέρα δεν αναπαράγεται η γνωστή τριάδα  του πατέρα, της μητέρας και του παιδιού). Η συνέχεια γνωστή. Ο Κρόνος, ένας από τους γιους τους, ευνούχισε τον πατέρα του.
 
  Η τραγική ενοχή
 Ο Οιδίποδας δηλαδή τιμωρήθηκε ώστε να μην προλάβει να ευνουχίσει τους Θεούς; Ο τράγος των τελετών θανατώθηκε σαν τιμωρία επειδή οι ίδιοι οι πρόγονοι των αρχαίων Ελλήνων απέκτησαν αυτό που δεν έπρεπε να αποκτήσουν και ύστερα από τόσες γενεές ακόμα αυτομαστιγώνονται και αυτοτιμωρούνται; Σκοτώνουν τον φροϋδικό «τοτεμικό» πατέρα; Μπορεί, αλλά τότε ο Οιδίποδας γιατί δεν βρήκε κάποιον άγριο θάνατο σε κάποια τελετή, αλλά πέθανε μολυσμένος και ταυτόχρονα ιερός, ήρεμα και απλά κάπου στην Αθήνα; Αυτό θυμίζει περισσότερο την τελετή του Γιομ Κιπούρ, παρά τις «βάρβαρες» τελετές της αρχαίας Ελλάδας. Hircus Sacer /Oedipus Sacer. Πως γίνεται ο Οιδίποδας, ο στασιαστής που ανέτρεψε το ταμπού της αιμομιξίας, ο «απόβλητος» Οιδίποδας, να βρίσκει έναν γαλήνιο θάνατο που όπως λέει και ο αγγελιαφόρος στον Οιδίποδα επί Κολωνώ: «έφυγε άντρας χωρίς να αναστενάζει και χωρίς απ’ αρρώστιες να είναι βασανισμένος, μα παραπάνω απ’ όλους ήταν θαυμαστός»;
 
Ο ήσυχος θάνατος δεν ταιριάζει στους Οιδίποδες αυτού του κόσμου. Θα έπρεπε να πεθαίνουν οργιαστικούς και αποκαλυπτικούς θανάτους μέσα σε δίνες άγριας και πρωτόγονης ευχαρίστησης. Αντιθέτως, αν και γνώρισε το ύψιστο αγαθό, που ήταν ταυτόχρονα το απαγορευμένο αγαθό, οι γνωστοί για τον φθόνο τους Ολύμπιοι Θεοί δεν τον σκοτώσανε μέσα σε μια έκρηξη οργής. Περισσότερο τον αφήσανε να πεθάνει από οίκτο. Ίσως είδανε πως το Πράγμα που απέκτησε ο Οιδίποδας, στην ουσία είναι κενό, άδειο. Δεν έκρυβε κάποια «μυστική ουσία», δεν βρήκε πρόσβαση σε μια ηδονή επέκεινα των ηδονών του ταπεινού μας κόσμου.  Έτσι ο άνθρωπος ο οποίος εκπλήρωσε την «απαγορευμένη επιθυμία», δεν έγινε Θεός, δεν έγινε υπεράνθρωπος, δεν έγινε πιο ευτυχισμένος. Δεν έγινε τίποτα. Η «απόκτηση» του Πράγματος δεν οδηγεί πουθενά. Ο Οιδίποδας έγινε το ζωντανό παράδειγμα της αποτυχίας, πλησίασε τόσο πολύ στο ενοχικό όνειρο των ανθρώπων, το άγγιξε και το γεύτηκε και τελικά άδειασε και ο ίδιος όταν ανακάλυψε πως η ευτυχία βρίσκεται όσο πιο μακριά γίνεται από τον απαγορευμένο πόθο.
 
Ο Οιδίποδας λοιπόν είναι ένοχος. Όχι όμως επειδή εκπλήρωσε κάποιου είδους συλλογική φαντασιακή ονείρωξη, αλλά επειδή απέδειξε πόσο μάταιη είναι αυτή. Το περίφημο σύμπλεγμα του Οιδίποδα δεν αφορά την επιθυμία για τη μητέρα, αλλά την αίγλη του απαγορευμένου. Κάτι θα απαγορεύεται παντού και πάντοτε και θα είμαστε εσαεί αποχωρισμένοι από αυτό που μας απαγορεύεται και αυτός είναι ένας Ρουβίκωνας που δεν γίνεται να τον περάσουμε. Δεν υπάρχει κάτι το τραγικό στο ότι είμαστε για πάντα αποχωρισμένοι από το αντικείμενο της επιθυμίας. Τραγικός είναι ο αγώνας μας παρά ταύτα να το αποκτήσουμε, να γίνουμε Οιδίποδες.
 
  Σύγκρουση Ορμών
 Ο κάθε τραγικός ήρωας είναι διχασμένος. Μέσα του χάσκει ένα σχίσμα ανάμεσα σε δυο διαφορετικές αξίες. Στο σύνολο των τραγωδιών τίθεται αργά ή γρήγορα ένα δίλημμα, μια απόφαση που πρέπει να πάρουν, πράγμα το οποίο τους ωθεί στον «τόπο της μεγάλης Άρνησης», αντίθετα με ό,τι θα υποστήριζε ο Φουκώ. Η Αντιγόνη και ο Κρέοντας. Θα ταφεί ή όχι ο Αίας; Θα σκοτώσει ή όχι η Μήδεια τα παιδιά της; Να θυσιάσουμε ή όχι την Ιφιγένεια; Και από την πλευρά των Θεών (οι Θεοί των αρχαίων Ελλήνων είναι εξίσου τραγικοί), θα τη σώσουμε ή όχι; Θα αθωώσουμε τον Ηρακλή και τον Ορέστη; Και ο κατάλογος μπορεί να συνεχιστεί. Το τραγικό υποκείμενο είναι αποτέλεσμα μιας έκρηξης ανάλογης του Bing Bang. Όλες του οι μοριακές επιθυμίες, η μαύρη τρύπα στο κέντρο της ύπαρξής του, η διαστολή της υποκειμενικότητάς του, ακόμα και η σκοτεινή ύλη που «κολλάει» τους μυριάδες γαλαξίες του ψυχισμού του, είναι αποτέλεσμα της αρχέγονης σύγκρουσης ανάμεσα σε δυο θεμελιακά σωματίδια. Μια εναντιοδρομία δυο «θετικών» αξιών μέσα από τους ίδιους τους φορείς τους. Και οι δυο αυτές αξίες είναι υψηλές (βλέπε το παράδειγμα της Αντιγόνης) και ακριβώς αυτή η σύγκρουση και η αναγκαστική επιλογή της μιας είναι που κάνει το υποκείμενο τραγικό.
Εάν δεν γίνει φανερή αυτή η εσωτερική σύγκρουση, τότε ένα πρόσωπο δεν είναι τραγικό. Είναι γνωστή η διάκριση ανάμεσα στην ορμή της ζωής και στην ορμή του θανάτου, μια φροϋδική ανακάλυψη που την ακολούθησε και η λακανική ψυχανάλυση. Αυτές οι δυο ορμές που στροβιλίζονται ένθεν του υποκειμένου αντιστοιχούν στις δυο «θετικές» αξίες που έρχονται αντιμέτωπες και στον τραγικό ήρωα. Η δύναμη της ζωής και του θανάτου, της ενότητας και της καταστροφής. Σε πόσες τραγωδίες δεν έχει αναπαραχθεί το ίδιο μοτίβο στον πυρήνα της πλοκής; Ο δυϊσμός αυτός των ορμών έχει γίνει αντικείμενο παρεξήγησης, καθώς η μια δεν υπάρχει αυτονομημένη από την άλλη. Υπάρχει μια ορμή της ζωής η οποία ενέχει εγγενώς της αρνητικότητά της. Κάθε ορμή είναι ταυτόχρονα ορμής της ζωής και οιονεί ορμή του θανάτου. Η ορμή του θανάτου δεν σημαίνει  πως είναι μια αρνητική ορμή per se, καθώς δεν στοχεύει πάντα στο φυσικό τέλος, αλλά στην «καταστροφή» του αντικειμένου της επιθυμίας, διατηρώντας έτσι την επιθυμία και συντηρώντας την θεμελιακή για το υποκείμενο έλλειψη.
 
Ο Hume, υποστήριζε πως στοιχείο της τραγωδίας είναι ο τρόπος με τον οποίο τα ανοίκεια αισθήματα που προκαλούνται από τη θέαση ενός γεγονότος κινητοποιούν εσωτερικές δυνάμεις που στο τέλος ανατρέπουν και μαλακώνουν τη θλίψη, προκαλώντας ευχαρίστηση. Περίπου το παιχνίδι ορμής της ζωής και ορμής του θανάτου. Σε μια από τις τρομερές τραγωδίες, στην Εκάβη του Σοφοκλή, όση αποστροφή και αν νιώθουμε για τις πράξεις της Εκάβης, άλλη τόση ευχαρίστηση αποκομίζουμε.
Ανάμεσα σε αυτές τις δυο ορμές, στο σταυροδρόμι των αντικρουόμενων αξιών, η θέση του τραγικού υποκειμένου είναι ρευστή . Σε αυτό το σημείο μηδέν, η ελευθερία γίνεται μάλλον ιδέα και συναίσθημα (affect) παρά μια πραγματική κατάσταση. Τόσο η ψυχανάλυση και η τραγωδία μας μαθαίνουν ένα πράγμα. Μπορεί να είμαστε ένοχοι, μπορεί να επιθυμούμε κάτι το άπιαστο (αφού δεν υπάρχει), μπορεί ο ψυχισμός μας να είναι ένα πεδίο μάχης, μπορεί ακόμα και να μην ελευθερωθούμε ποτέ από τις συγκρούσεις μας. Αλλά μπορούμε να είμαστε υπεύθυνοι απέναντι στις επιλογές μας και αυτός είναι ο δρόμος που οφείλει να ακολουθήσει το υποκείμενο. Ακόμα και αν το πληρώσουμε αυτό, όπως τόσοι και τόσοι τραγικοί ήρωες.
 
Γνώθι σαυτόν, η ψυχοθεραπεία στην Αρχαία Ελλάδα
 Ο πρώτος γνωστός ψυχοθεραπευτής της αρχαιότητος ήταν ο Μελάμπους. Κατά την μυθολογία οι θεοί του χάρισαν την ικανότητα να θεραπεύει όλες τις ασθένειες. Ο Μελάμπους με την ψυχοθεραπευτική του μέθοδο θεράπευσε τον Άλκανθο, βασιλιά των Μεγάρων, από χρόνια μελαγχολία. Θεράπευσε, επίσης, τον Ίφικλο, γιό του βασιλιά της Θεσσαλίας Φυλάκου, από ψυχογενή ανικανότητα, βρίσκοντας το ψυχικό τραύμα της παιδικής ηλικίας που του είχε προκαλέσει φόβο ευνουχισμού και είχε ως συνέπεια τα σεξουαλικά του προβλήματα!! (Ο Φρόιντ είναι 2.500 χρόνια μετά)
 
Πόση μεγάλη σημασία έδιναν οι Έλληνες στην αυτογνωσία φαίνεται από το γεγονός ότι στο μαντείο των Δελφών, τον κατεξοχήν χώρο προγνώσεως του μέλλοντος, οι πιστοί που διένυαν μεγάλες αποστάσεις και αντιμετώπιζαν σοβαρούς κινδύνους για να μάθουν από τον θεό το μέλλον τους, όταν έφταναν εκεί διάβαζαν στο αέτωμα του ναού ” γνώθι σαυτόν ” δηλαδή γνώρισε τον εαυτό σου για να γνωρίσεις τους Θεούς.
 
Η πίστη αυτή αποτυπώνεται και στους μύθους τους π.χ. στο μύθο του Ηρακλή. Σύμφωνα μ’ αυτόν, όταν γεννήθηκε ο Ηρακλής, ο Δίας ανέθεσε στον Ερμή να θηλάσει τον μικρό από το στήθος της Ήρας, όταν εκείνη κοιμόταν, για να γίνει αθάνατος. Η Ήρα όμως το αντιλήφθηκε και τραβήχτηκε. Από το γάλα που έσταξε δημιουργήθηκαν οι γαλαξίες και τα αστέρια.
 
Σύμφωνα με την αποκωδικοποίηση της Ελληνικής γλώσσας από τον Σημαιοφόρο Θεολόγο, ΉΡΑ σημαίνει την ενέργεια που ρέει πάνω και κάτω σε ισορροπία. Οπότε οι γαλαξίες και τα αστέρια δημιουργήθηκαν από την ενέργεια που ρέει σε ισορροπία!
 
Ηρακλής είναι το κλέος (η δόξα) της Ήρας. Είναι ο άνθρωπος που έχει φθάσει σε ισορροπία. Οι 12 άθλοι του είναι μυητικές διαδικασίες της ψυχής για να φθάσει στην Αθανασία π.χ. ο Μύθος της Λερναίας Ύδρας.
 
Η όγδοη αποστολή του Ηρακλή ήταν να οδηγηθεί σε ένα βρωμερό έλος, δίπλα στον ποταμό Αμωμώνη και να σκοτώσει ένα βρωμερό τέρας που κατοικεί σε αυτό και καταστρέφει την ύπαιθρο. Το τέρας είχε εννέα κεφαλές. Είχε και μια η οποία ήταν αθάνατη. Η ιδιαιτερότητα σε αυτές τις κεφαλές ήταν ότι, κόβοντας την μια κεφαλή στη θέση της ξεφύτρωναν δύο. Ο Ηρακλής την βρήκε εύκολα. Η δυσκολία βρισκόταν στον τρόπο που θα χρησιμοποιούσε για να βγει το θηρίο από το έλος. Μετά από ένα τέχνασμα τα κατάφερε. Όταν έκοβε ένα κεφάλι, για να μη βγουν δύο ο Ιόλαος του έδινε έναν πυρσό με τον οποίο το έκαιγε.
 
Η Ύδρα συμβολίζει το θηρίο που κουβαλάμε όλοι μέσα μας και ο βούρκος μέσα στον οποίο κατοικεί τις υποσυνείδητες, ενστικτώδεις παρορμήσεις μας. Το ξερίζωμα της μιας κεφαλής και το φύτρωμα της άλλης, δείχνει ότι ενώ αποκόβεται μια ποταπή σκέψη, επιθυμία, μια άλλη αμέσως παίρνει τη θέση της. Το ακόρεστο των υλικών αναγκών!!
 
Όσο ο Ηρακλής πολεμούσε μέσα στον βούρκο δεν μπορούσε να νικήσει την Ύδρα. Για να το καταφέρει έπρεπε να βρει άλλη προοπτική. Την σήκωσε στον αέρα. Έτσι το θηρίο αποδυναμώθηκε και εξοντώθηκε.
 
Ο μύθος λέει ότι το ένατο κεφάλι ήταν αθάνατο γι’ αυτό ο ήρωας το έθαψε και έβαλε από πάνω μια πέτρα. Η αθάνατη κεφαλή ίσως να δείχνει ότι όποια και αν είναι η αιτία που δημιουργεί ένα πρόβλημα μπορούμε να το αδρανοποιήσουμε έστω και αν αυτό με την πρώτη αφορμή θα ξεφυτρώνει να μας δείχνει τα σημάδια του.
 
Όλοι μας κάποιες φορές καταλαβαίνουμε ότι μέσα στις υπόγειες περιοχές της συνειδήσεως μας κουβαλάμε ένα τέρας με πολλά κεφάλια. Ο μόνος τρόπος να το νικήσουμε είναι να ανυψώσουμε το πρόβλημα μας σε μια υψηλότερη διάσταση, στο καθαρό φως της συνείδησής μας.
Ο τελευταίος άθλος του είναι η κάθοδος στον Άδη. Ο Άδης συμβολίζει το Υποσυνείδητο. Μετά την κάθοδο στο Υποσυνείδητο ανέβηκε στον Όλυμπο και έγινε αθάνατος.
Η θεραπεία της Ελληνικής ψυχής γινόταν στα αρχαία θέατρα μέσω της Τραγωδίας και της Κωμωδίας. Στην Αρχαία Ελλάδα υπήρχαν 800 θέατρα!! (απίστευτος αριθμός).
 Ο Αριστοτέλης διευκρινίζει:
Η Τραγωδία ” δι ελέου και φόβου ” περαίνει την των τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν.
Η Κωμωδία ”δι ηδονής και γέλωτος” περαίνει την των τοιούτων παθημάτων κάθαρσιν.
Οι θεατές παρακολουθώντας τα παθήματα των ηρώων έρχονταν σε επαφή με τον δικό τους απωθημένο ψυχικό πόνο, τα δικά τους παθήματα και έτσι επιτελείτο η προσωπική τους κάθαρση. Επιτύγχαναν την επανασύνδεση του νοητικού (Απολλώνιου πνεύματος) και του συναισθηματικού κόσμου (του Διονυσιακού).
Αυτή η σύνδεση δημιούργησε την Συνείδηση.
 
Για τους Έλληνες άνθρωπος είναι αυτός που έχει συνείδηση, δηλαδή γνωρίζει τί νιώθει και δεν φοβάται να νιώθει και να αισθάνεται…
Ο Όμηρος γνωρίζει πόσο σημαντικό είναι για την σωματική, ψυχική και πνευματική υγεία η βίωση του πόνου. Οι ήρωες της Ιλιάδας-Οδύσσειας δεν διστάζουν να εκδηλώσουν και μάλιστα δημόσια όλο το φάσμα των συναισθημάτων τους (τον θυμό, την θλίψη, την ντροπή, το κλάμα).
 
Έτσι ο Αχιλλέας, ο μεγάλος ήρωας των Ελλήνων, δεν διστάζει να θρηνήσει απαρηγόρητος τον χαμό του φίλου του, Πάτροκλου. Όταν ο Πρίαμος, ο πατέρας του Έκτορα πήγε να ζητήσει το σώμα του γιού του, οι δύο άντρες έκλαψαν αγκαλιασμένοι, ο καθένας για το δικό του προσωπικό πένθος. Οι δύο βασιλείς παραμέρισαν την αλαζονεία. Τα κοινά οδυνηρά συναισθήματα (για τον χαμό του φίλου και τον χαμό του γιού) τους ένωσαν. Η ανθρώπινη επικοινωνία συντελέσθη.
Η Ελληνίστρια, γαλλίδα ακαδημαϊκός Ζακλίν ντε Ρομίγυ στο βιβλίο της ” Έκτωρ ” γράφει:
”Η τελευταία ραψωδία του ποιήματος είναι αφιερωμένη στην ταφή του Έκτορα και στις τελευταίες λέξεις του έργου ηχεί για ύστατη φορά το όνομά του…
 
Αυτή η φροντίδα να δοξαστεί ένας ήρωας του εχθρικού στρατοπέδου, να προκαλέσει οίκτο ένας ηττημένος, η φροντίδα να φανεί ως άνθρωπος κτυπημένος από τον πόλεμο και ο θάνατός του να σκορπίζει ένα πένθος σπαρακτικό, αποτελεί, στην έναρξη της δυτικής λογοτεχνίας, αναφορά εξαιρετικής ανθρωπιάς. Και στη σύγχρονη εποχή μας, εποχή πολέμων και σφαγών, εποχή γεμάτη βαρβαρότητες, όπου αποκαλύπτονται ξαφνικά με τον εντοπισμό ομαδικών τάφων, η προβολή τόσης ανθρωπιάς, αποτελεί μια απάντηση στις αγωνίες μας. Οι Έλληνες συνεχίζουν σ’ αυτή την πορεία…
Η Ιλιάδα είναι ένα ποίημα για τον πόλεμο, αλλά όχι ένα ποίημα φιλοπόλεμο. Η τύχη που επιφυλάσσεται στο σώμα του Έκτορα οδηγεί στις υψηλότερες βασικές αρχές της ανθρωπότητας, για της οποίες είμαστε ευγνώμονες στην Ελλάδα ”
Οι Έλληνες γνώριζαν ότι δεν μπορείς να θεραπεύσεις τον κόσμο αν δεν θεραπεύσεις πρώτα τον εαυτό σου. Ο κόσμος είναι πιστή εικόνα των ψυχικών μας καταστάσεων.
Πόσο σημαντική είναι η κάθαρση του πόνου για την σωματική, ψυχική και πνευματική υγεία αποδεικνύεται πλέον από την Νευροβιολογία.
Ο Dr. ARTHUR JAΝΟV, ένας από τους σημαντικότερους κλινικούς ψυχολόγους διδάσκει ότι έχουμε 3 εγκεφάλους σ’ ένα:
Α) Το εγκεφαλικό στέλεχος ή ερπετοειδής εγκέφαλος (Η εξέλιξή του διήρκησε ένα δισεκατομμύριο χρόνια)
Β) Ο συναισθηματικός ή λιμβικός εγκέφαλος (Ο εγκέφαλος των θηλαστικών. Η εξέλιξη του διήρκησε τετρακόσια εκατομμύρια χρόνια)
Γ) Ο Νεόφλοιος (Η χρονική εξέλιξή του διήρκησε περίπου Δέκα εκατομμύρια χρόνια)
(Οι αρχαίοι Έλληνες γνώριζαν την τριτή διαίρεση του εγκεφάλου. Αυτό φαίνεται στο γεγονός ότι ονομάζουν την θεά Αθηνά, θεά της λογικής και της Σοφίας, Τριτογένεια. Η Σοφία επιτυγχάνεται με την εναρμόνιση των τριών στοιχείων (Νόησις – Θυμικόν – Ενστικτώδες)
 
Το τραυματικό γεγονός ανάλογα με τη χρονική περίοδο που συνέβη αποτυπώνεται σε διαφορετικό τμήμα του εγκεφάλου. Όταν συμβαίνει ένα τραυματικό γεγονός, επειδή ο πόνος είναι μεγάλος για να επιβιώσουμε, ο οργανισμός μας τον απωθεί. Αυτός ο πόνος δεν εξαφανίζεται αλλά παραμένει μέσα στο σώμα μας (σπλάχνα) και στον συναισθηματικό εγκέφαλο. Αποτέλεσμα είναι οι σωματικές, συναισθηματικές, νοητικές ασθένειες. Επειδή δεν είμαστε σε επαφή με τον απωθημένο πόνο μας αντιδρούμε στα σημερινά ερεθίσματα σαν να βρισκόμαστε στο παρελθόν. Ο παραμένων πόνος (σωματικός – συναισθηματικός) προκαλεί παραλογισμό σε ατομικό και ομαδικό επίπεδο. Ο άνθρωπος γίνεται αυτοκαταστροφικός για τον εαυτό του και τους άλλους. Καταστρέφει τη φύση που τον τρέφει, δημιουργεί πολέμους γιατί η ανθρώπινη ζωή δεν έχει καμία αξία, αφήνει παιδιά να πεθαίνουν από πείνα, ταυτίζει την ευτυχία με τα υλικά αγαθά, θεοποιεί το χρήμα, προωθεί την παγκοσμιοποίηση. Βασικός σκοπός της παγκοσμιοποίησης είναι ο εκμηδενισμός της κοινωνίας και των ανθρώπων αφού ισοπεδώνει την Ιστορία, τους πολιτισμούς, τις αξίες, τα ήθη και τα έθιμα.
Ο άνθρωπος μετατρέπεται σε μάζα, έτσι μπορεί να τον ελέγχει το σύστημα καλύτερα. Το άτομο έχει κριτική σκέψη και αντίληψη, η ύπαρξή του είναι απειλητική…
 
Ο πόνος, ό,τι κι αν κάνουμε για να τον αποφύγουμε, θα μας ακολουθεί σαν τον ίσκιο μας. η μόνη σωτηρία είναι η ενσωμάτωση (η κάθαρσις) δηλαδή σκέψη και συναίσθημα να γίνουν ολότητα. Να σκεφτόμαστε αυτό που αισθανόμαστε και να αισθανόμαστε αυτό που σκεπτόμαστε. Σημαίνει τέλος της υποκρισίας. Μόνο τότε η ανθρωπότητα θα έχει μέλλον…

Δεν υπάρχουν σχόλια :

Δημοσίευση σχολίου