Παρασκευή 25 Ιουλίου 2014

Η Παγκόσμια μέθοδος του τρυπανισμού των κρανίων στην Ελληνική προϊστορία και στον λοιπό κόσμο

Φιλοσοφική ερμηνεία της ασθένειας

Ο Τρυπανισμός του κρανίου υπήρξε μιά από τις πρώτες ιατρικές χειρουργικές διαδικασίες πού αποπειράθηκε ο άνθρωπος και μάλιστα ο παλαιολιθικός άνθρωπος! Άραγε ήταν τόσο πρωτόγονος;

Το κρανίο της Χίου. Ανήκει σε άνδρα και φέρει τρήμα ή οπή 1,62 εκατοστών τρυπανισμού στο αριστερό βρεγματικό οστούν και βρέθηκε σε κιβωτιόσχημο τάφο του 2ου αιώνος π.Χ. στην περιοχή Ατσικής όπου έχει εντοπισθεί Ελληνιστική νεκρόπολη. Το κρανίο εκτίθεται από τις 5 Σεπτεμβρίου 2003 στο αρχαιολογικό μουσείο της Χίου, επιβεβαιώνοντας με τον καλύτερο δυνατό τρόπο τις αναφορές του Ιπποκράτη για
τρυπανισμό.


Κρανίο με τρήμα θεραπευτικού τρυπανισμού της εποχής του σιδήρου.

Η περίμετρος του βρεγματικού τρήματος του κρανίου περιβάλλεται από άλω νεόπλαστου οστικού ιστού (πού τείνει να κλείσει την οπή), δείχνοντας έτσι ότι ο προϊστορικός αυτός ασθενής επέζησε της επέμβασης! Ο λόγος της πανάρχαιας αυτής μεθόδου γινόταν για λόγους αφόρητης κεφαλαλγίας, μη αντιμετωπίσημων ημικρανιών και κατά μερικούς ερευνητές ακόμα και για πνευματιστικούς σκοπούς. Όμως το κυριώτερο ήταν το εγκεφαλικό οίδημα πού με την δημιουργία μιάς οπής η περισσοτέρων ο εγκέφαλος μπορούσε να απλωθεί πος τα έξω ανακουφίζοντας τον ασθενή. Το κρανίο στην ακεραιότητά του εμποδίζει στον εγκέφαλο να «απλώσει το οίδημά του» με αποτέλεσμα ο εγκέφαλος να συμπιέζεται αφόρητα εγκλωβισμένος στη φυσική αυτή σκελετική κοιλότητα.

Η επέμβαση αυτή όμως αφορούσε και την αφαίρεση αιματωμάτων, κυστών, ακόμα και θραυσμάτων όπλων (αιχμών βελών, δοράτων, κλπ). Ο Τρυπανισμός εμφανίζεται ήδη από τη Παλαιολιθική εποχή με αύξηση των επεμβάσεων κατά τη Μεσολιθική εποχή (περί το 20.000 π.χ.) και στην Ελλάδα έχουμε πολλά τέτοια κρανία πού διατηρούνται στα αρχαιολογικά μας μουσεία. Ένα από αυτά είναι το αρχαιολογικό μουσείο του Ρεθύμνου απέναντι από την ενετική Φορτέτζα, όπου φυλλάττονται μερικά τέτοια κρανία με άριστη τεχνική τρυπανισμού, πιθανώς αρχαίων οπλιτών τραυματισμένων από μάχη. Η δημοφιλής αυτή τεχνική και ευρέως διαδεδομένη στην Ελλάδα αλλά και σε όλον τον κόσμο της μεσολιθικής περιόδου τεκμηριώνει την εμπιστοσύνη των ανθρώπων σε αυτήν καθώς πολλοί επιβίωναν μετά την εγχείρηση διάγοντας μιά ζωή με καλή ποιότητα.


Σκελετός πού αποκαλύφθηκε στη Βέροια σε αρχαίο ελληνικό τάφο με πρόδηλα τα σημεία τρυπανισμού στο κρανίο του. Η τεχνική του τρυπανισμού ήταν γνωστή στον Ιπποκράτη, Γαληνό και Κέλσο και ενδέχεται να βρεθούν πολλά ακόμα κρανία με τέτοια τεκμήρια στην ελληνική γή.


Περιγραφική απεικόνιση Τρυπανισμού της περιόδου της Αναγέννησης στη Γερμανία του 1525. Δεξιά, Γαλλική απεικόνιση τρυπανισμού του 18ου αιώνα. Τα εργαλεία γίνονται λεπτότερα και οι κοχλίες τρυπανισμού (βίδες) μετατρέπονται σε φρέζες. Σήμερα είναι ηλεκτρικές!
Ο Τρυπανισμός (Trepanation)

O Τρυπανισμός (γνωστός επίσης με τους αγγλικούς όρους ως trepanning, trephination, trephining ή burr hole) αποτελεί χειρουργική επέμβαση κατά την οποία διανοίγεται μιά τρύπα στο κρανίο έτσι πού να εκτίθεται η σκληρά μήνιγγα, ώστε να αντιμετωπίζονται προβλήματα υγείας σχετιζόμενα με ενδοκρανιακά νοσήματα, άν και στη νεώτερη εποχή χρησιμοποιείται μόνον για την αντιμετώπιση των επισκληριδίων και υποσκληριδίων αιματωμάτων και ως χειρουργική προσπέλαση για κάποιες άλλες νευροχειρουργικές διαδικασίες, όπως η ρύθμιση της ενδοκρανικής πίεσης.

Ο τρυπανισμός τελείτο τόσο για ιατρικούς λόγους όσο και για μυστικιστικές πρακτικές για μιά μακρά περίοδο. Τεκμήρια τρυπανισμού βρέθηκαν σε προϊστορικά ανθρώπινα λείψανα από τη Νεολιθική περίοδο και μετά, σε τοιχογραφίες σπηλαίων δείχνοντας πως ο κόσμος πίστευε ότι η πρακτική αυτή θεράπευε τις επιληπτικές κρίσεις, τις ημικρανίες και τις διανοητικές διαταραχές. Στη προϊστορική περίοδο, ο τρυπανισμός θεωρείτο ότι θεράπευε ασθένειες απελευθερώνοντας τα κακά πνεύματα. Το οστό πού τρυπανιζόταν διατηρείτο από τους προϊστορικούς ανθρώπους και φορείτο σαν φυλακτό για να κρατήσει μακριά τα κακά πνεύματα.

Η νεώτερη ιατρική διαδικασία της χειρουργικής μεταμόσχευσης του κερατοειδούς κάνει χρήση μιάς τεχνικής γνωστής ως τρυπανισμός (trepanning ή trephining), πάντως η επέμβαση διεξάγεται στο μάτι κι όχι στο κρανίο, με ένα εργαλείο πού λέγεται τρύπανο (trephine). Στον νευροχειρουργικό εξοπλισμό, το αβάπτιστον αποτελεί ένα τρύπανο με κωνική αιχμή πού χρησιμοποιείται για τους τρυπανισμούς του κρανίου. Το κωνικό σχήμα αποτρέπει, μόλις διαπεραστεί το ανθεκτικό σκελετικό επίπεδο, την αιχμή να εισχωρήσει αιφνίδια στην εγκεφαλική μάζα πού είναι μαλακής υφής και να προκαλέσει επικίνδυνα τραύματα.


Χειρουργικά εργαλεία τρυπανισμού του κρανίου του 17ου αιώνα. Στο μέσον δύο αβάπτιστα.

Σε μιά αγγλική αναφορά του 1800 το Αβάπτιστον ή Abaptista περιγράφεται σαν χειρουργικό εργαλείο του οποίου η διατρητική μοίρα καλείται Τρύπανον. Το εργαλείο αυτό πού αναφέρεται από τον Γαληνό, τον Φαβρίκιο (Fabricius ab Aquapendente) κι άλλους, ήταν ένα κωνικό πριόνι με κυκλική κόψη. Οι νεώτεροι χειρουργοί (του 1800), πάντως, προτιμούν το κυλινδρικό σχήμα. Διάφορα τεχνάσματα έχουν συσταθεί για την αποφυγή του κινδύνου πού μπορεί να προκύψει από ζήλο επιδεξιότητας κατά την εκτέλεση της επέμβασης του τρυπανισμού, έτσι πού ένα νέο εργαλείο επινοήθηκε αργότερα γι αυτό το σκοπό από τον Mr. Rodman πού ήταν χειρουργός στο Paisley. Έχει τέτοια προδιαγραφή πού μπορεί να κόψει οποιοδήποτε πάχος οστού, δίχως κίνδυνο προσβολής του εγκεφάλου. Τα ατυχήματα πού σημειώθηκαν κάποιες φορές λόγω μή έγκαιρης απομάκρυνσής του κατά τη χρήση, προλαμβάνονται πλήρως. (Philosoph. Mag. April 1800).


Κρανίο ενήλικος ανδρός προκολομβιανής εποχής με οπή τρυπανισμού. Μουσείο Ανθρωπολογίας, Αρχαιολογίας και Ιστορίας της Λίμα, Περού.


Κρανία Προκολομβιανής περιόδου με τεράστια τρήματα τρυπανισμού. Η μη επούλωση μερικών καταδεικνύει την αποτυχία της προσπάθειας. Αρχαιολογικό Μουσείο Λίμας, Περού.


Δύο παλαιολιθικά κρανία από τη Δανία αποκαλύπτουν ιαμένες και αθεράπευτες οπές τρυπανισμού. Το κρανίο δεξιά δείχνει πώς νέα ανάπτυξη οστού ξεκίνησε στα χείλη της οπής και γέμισε μεγάλο μέρος της οπής ενώ το κρανίο αριστερά δείχνει ότι ο ασθενής πέθανε προτού το οστό προλάβει να αναπτυχθεί εκ νέου.



Εκπληκτική και μοναδική στο είδος της τεχνική τρυπανισμού με αποκοπή τετράγωνου σχήματος οστικών λεμβών των οπισθίων βρεγματικών οστών, πού εκτελέστηκε στο Περού πρίν από 12.000 χρόνια! Η επιβίωση εξαρτάτο από τη περιοχή της διάνοιξης. Εάν αυτή άγγιζε την οβελιαία ραφή (τη μέση γραμμή της κορυφής του κρανίου) συχνά προκαλείτο μοιραία αιμορραγία. (Λόγω πλήξεως του οβελιαίου κόλπου της μεγάλης δηλαδή φλέβας του εγκεφάλου)


Κατά τον μεσαίωνα έδρασαν και ιατροί απατεώνες εκτελώντας τρυπανισμό του κρανίου όπως δείχνει αυτή η χιουμοριστική απεικόνιση του μεγάλου ζωγράφου Hieronymus Bosch (1488-1516), με τίτλο «Η εξαγωγή του Λίθου της Τρέλλας».

Η ΑΣΘΕΝΕΙΑ

Eίναι ανάγκη νά επιβεβαιώσουμε ήδη από τήν αρχή τού παρόντος κεφαλαίου , μία αλήθεια πού ίσως φαίνεται σαφής , αλλά είναι πολύ λιγότερο απ’ότι πιατεύεται.

Η «ασθένεια» δέν είναι κάτι πού ανήκει στόν εξωτερικό κόσμο καί διεισδύει στόν άνθρωπο, ούτε είναι ανεξάρτητη τού ανθρώπου. Όταν μιλάμε γιά ασθένεια, μπαίνουμε στόν πειρασμό τού αφηρημένου, τής εικόνας μίας τεχνητής κατασκευής καί η αφηρημένη έννοια πού προκύπτει αποκηρύσσεται εξ αρχής. Είναι αλήθεια απεναντίας ότι υπάρχουν άνθρωποι «ασθενείς» καί ο καθένας έχει τή «δική του» ασθένεια. Αυτό εξ αιτίας τού γεγονότος ότι κάθε «άτομο» (individuo: από τό «in» καί «dividus»: αδιάχώριστος) κατέχει δικά του μοναδικά χαρακτηριστικά, σωματικά καί λειτουργικά, πού τό διαφοροποιούν από τό όμοιό του καί συνεπώς κατέχει επίσης αντιδράσεις καί συμπεριφορές διαφορετικές σέ σχέση μέ τούς παθογόνους παράγοντες. Πάραυτα στό πρακτικό πεδίο γνωρίζουμε καλά ότι κάθε άνθρωπος είναι εφοδιασμένος μέ μία αιματική κυκλοφορία, μία αναπνοή, μία πέψη, καί πάει λέγοντας. Οι αλλοιώσεις αυτών τών διαδικασιών εξωτερικεύονται σέ «συμπτώματα», πού έχουν όμοιους χαρακτήρες ακόμα καί σέ διαφορετικά άτομα. Παρουσιάζονται στήν παρατήρηση, όπως οι κλινικο – στατιστικές παρατηρήσεις εμφανίζονται σιγά σιγά, αποδεικνύοντας έτσι τούς ίδιους συνδυασμούς καί ευκαιρίες μέ ανάλογους ρυθμούς πού αναπτύσσονται σύμφωνα μέ τούς ίδιους βιολογικούς μηχανισμούς. Οι διαφορετικοί τύποι ασθενειών είναι συνεπώς μία αφηρημένη κατασκευή, πού πραγματοποιείται από τόν άνθρωπο, μέσω τής οποίας συναθροίζονται κλινικά φαινόμενα ή άλλου είδους ταυτόχρονα καί δημιουργούνται έτσι συνθετικές εικόνες μέ παγκόσμιο χαρακτήρα, χρήσιμες, μάλλον απαραίτητες, κατά κύριο λόγο στό πεδίο τής πρακτικής κατανόησης καί γνώσης.

Όντας η ασθένεια μία θεμελιώδης εμπειρία καί αναπόφευκτη στήν πορεία τής ανθρώπινης ύπαρξης, είναι σαφές ότι κάθε περίοδος τού πολιτισμού κατείχε τήν ερμηνευτική έννοια αυτής.

Εν τούτοις δέν είναι δυνατή μία ιστορική ανοικοδόμηση, προοδευτικού χαρακτήρα σ’αυτόν τόν τομέα. Μέ άλλα λόγια δέν κατέχει ιστορική αληθοφάνεια μία περιγραφή πού μάς παρουσιάζει μία «εξέλιξη» τής αντίληψης τής ασθένειας από τήν μαγικο – ανιμιστική σκέψη σ’εκείνη τήν πολύ εκλεπτυσμένη, πού υποβάλλεται από τίς ανιχνεύσεις τών πλέον τελοιποιημένων εργαλείων στήν λειτουργική εκτίμηση τών διαφόρων συστημάτων. Γιά ποιό λόγο; Γιά τό γεγονός ότι στήν ίδια περίοδο συνυπάρχουν πεποιθήσεις καί ερμηνείες τόσο διαφορετικές καί ποικίλες τόσο σέ προέλευση όσο καί σέ περιεχόμενο. Γιά παράδειγμα τό 1971 προχωρούσαμε σέ θαρραλέες αντικαταστάσεις οργάνων βάση ακριβών επιστημονικών γνώσεων καί βιολογικών ντιρεκτίβων από τή μία καί από τήν άλλη εμπιστευόμαστε τίς συμβουλές μάγων ή βοτανογνώστων, ακόμα δεσμευμένων από τόν αρχαίο χυμισμό ή τήν υπερφυσική παρέμβαση. Συνυπάρχουν, όπως καλά φαίνεται, οι επιστημονικές πεποιθήσεις μέ εκείνες τίς παραεπιστημονικές ή μαγικές.


Τρήματα τρυπανισμού σε αρχαιοελληνικά κρανία

ΤΡΥΠΑΝΙΣΜΟΣ ΚΡΑΝΙΟΥ. Πανάρχαια πρακτική αποκατάστασης των οιδημάτων του εγκεφάλου. Τα κρανιακά τρήματα δίνουν χώρο για να απλωθεί ο εγκέφαλος, διαφορετικά ο πονοκέφαλος είναι αφόρητος. (Σήμερα με 400 ml μανιτόλλης σε ενδοφλέβια έγχυση το εγκεφαλικό οίδημα αποκαθίσταται!). Τέτοια προϊστορικά κρανία βρέθηκαν στο Περού, στην Ελλάδα, στην Αφρική κλπ.

Η ΠΡΟΕΠΙΣΤΗΜΟΝΙΚΗ ΕΝΝΟΙΑ ΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ

Οι παλαιολιθικές έρευνες μάς πληροφορούν καί εγγυώνται ότι η διανόηση τού πρωτόγονου ανθρώπου, τού προϊστορικού, ήταν θετική, στραμμένη στό συγκεκριμένο καί βασιζόμενη στήν έρευνα μέ τήν χρήση τών πέντε αισθήσεων. Η καθημερινή παρατήρηση επαναλαμβανόμενη, έφερε τόν αρχέγονο πρόγονό μας νά αναγνωρίζει αρκετά άνετα τήν παθογόνο σημασία τών βλαβών, στόν οποίο έφθαναν από τόν εξωτερικό περιβάλλοντα κόσμο. Από τά έντομα, από τό βέλος τού εχθρού, από τήν βροχή, από τόν κεραυνό κλπ. Η πρώτη σκέψη πάνω στήν ασθένεια συνδέθηκε μέ μία «αιτιοπαθογένεση από ξένο σώμα». Ήδη περί τό τέλος τής παλαιολιθικής περιόδου αυτή η ερμηνεία κατέληξε ανεπαρκής. «Εσωτερικές» ασθένειες εκδηλώνονταν καί έφεραν τόν θάνατο στόν άνθρωπο χωρίς νά είναι δυνατόν ν’αναγνωρισθεί μία παθογόνος δράση από τά έξω.

Ο άνθρωπος στό μεταξύ είχε μάθει νά αναγνωρίζει τά αποτελέσματα τής θερμότητας, τού φωτός, καί άλλων φυσικών δυνάμεων καί νά τίς ταυτίζει σιγά – σιγά μέ μυστικές δυνάμεις τής φύσης καί μέ πνεύματα ή δαίμονες πού δρούσαν σ’αυτήν. Γεννιέται η μαγικο–ανιμιστική αντίληψη. Είναι η εποχή τού πολιτισμού τών πασσαλώσεων τών κατοικιών, ή αρχή τής Νεολιθικής περιόδου. Ο ρόλος τού ξένου σώματος, οργανοληπτικά αισθητού, αναλαμβάνεται από ένα όν συχνά άϋλο. Αλλοτε είναι ένα στοιχειωμένο δηλητήριο, μαγικό ή ένας δαίμονας ή ένα κακό πνεύμα. Χαρακτηρίστηκε σάν «οντολογική θεωρία» η αντίληψη, σύμφωνα μέ τήν οποία η ασθένεια θεωρείται σάν ένα quid* εξω από τήν ανθρώπινη σκέψη ή ακόμα σάν μία πραγματική οντότητα προικισμένη από μία αυτόνομη ύπαρξη.

[* Quid: λατινικά «κάτι τι», όρος χρησιμοποιούμενος στήν παγκόσμια ιατρική γιά νά χαρακτηρίσει τούς παθολογικούς παράγοντες, πού είναι αόριστοι.]

Η ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ

Ο Riese μέ βαθειά οξύνοια τόνισε τήν ιπποκρατική προτεραιότητα στήν ιστορική εξέταση τής ασθένειας . Στήν αρχή τού «Προγνωστικόν» σκιαγραφείται, πράγματι, καθαρά, η ιστορική όψη τού νοσηρού φαινομένου. Τά συμπτώματα δέν λαμβάνουν μία περιγραφή καί μία εκτίμηση μεμονωμένη ή αυτόνομη, αλλά ενσωματώνονται στήν «Ιστορία» τού ασθενούς καί τής ασθένειας. Μερικά παραδείγματα ξεκαθαρίζουν τήν σκέψη επί τού θέματος. Πρηνηδόν μέ ύπτια κοιλιά είναι σημείο δυσοίωνο, εκτός εάν υπάρχει συνήθεια σέ τέτοια θέση από υγιείς. Τρίζοντας τά δόντια είναι σύμπτωμα τρέλλας καί θανάτου, εφόσον ο άρρωστος δέν είναι συνηθισμένος νά τό κάνει από παιδί. Τών πληγών είναι χρήσιμη η γνώση τής ημερομηνίας εμφάνισης τους, πρίν από τήν αρρώστεια ή συγχρόνως μ’αυτήν. Τό χρωματικό καί μορφολογικό δεδομένο δείχνουν τά υπόλοιπα.

Η ασθένεια έτσι δέν είναι ένα στατικό γεγονός, αλλά μία δυναμική εξελικτική διαδικασία*. Αυτό εξηγεί τήν αλληλοεξάρτηση τών διαφόρων συμπτωμάτων καθώς καί τήν ποικιλία τους καί τήν μεταβλητότητά τους .

[* Παραπέμπεται ο αναγνώστης στήν φιλοσοφία τού Ηρακλείτου (η ιπποκρατική φυσιολογία είναι Ηρακλείτειας τοποθέτησης), ο οποίος πρώτος στήν ιστορία τής ευρωπαϊκής διανόησης δέχθηκε σάν κοσμική αρχή τό μελλοντικό γίγνεσθαι, τήν αέναη ροή όλων τών πραγμάτων, μέ τήν οποία γίνεται πραγματικό αυτό πού μία στιγμή πρωτύτερα δέν ήταν καί παύει νά είναι πραγματικό αυτό πού μία στιγμή πρίν ήταν. Ο Ηράκλειτος ο Εφέσιος, ο επονομαζόμενος σκοτεινός, κατέχει μια κεντρική θέση στο σύνολο της ελληνικής φιλοσοφίας και σε ολόκληρη την παγκόσμια ιστορία της σκέψης.]

Μέ τήν ιπποκρατική ιατρική εισάγονται στήν ιατρική πράξη οι πρώτες προσωπικές κλινικές ιστορίες (παραπέμπουμε στό περιεχόμενο τών «Αι Επιδημίαι») καί επιδεικνύονται η χρονολογική ερμηνεία τής πορείας τής νόσου καί η παρέμβαση τού χρονολογικού παράγοντα στήν πρόγνωση αυτής καί στήν θεραπευτική της αντιμετώπιση.

Η ΠΑΓΙΑ ΠΑΘΟΛΟΓΙΑΤό άλλο ρεύμα τής σκέψης πού οδήγησε τήν αρχαία παθολογία, παραπέμπει στήν υλιστική σωματιδιακή διδασκαλία. Αναγνώρισε τήν ουσία τής ζωής καί τής αρρώστιας στά στερεά μέρη, στά όργανα τού σώματος καί θεμελίωσε τίς βάσεις της αρχικά σέ φιλοσοφικές προπαντός αρχές. Οι κατευθυντήριες γραμμές τής πάγιας παθολογίας συνοψίζονται εντός ενός απλού πειστικού σχήματος, έστω καί χονδροειδούς! Η ασθένεια εμφανίζεται όταν μεσολαβεί μία διατάραξη στήν σχέση μεταξύ τών αγωγών καί τών σωματιδίων, πού εξαρτάται από μία υπερβολική συστολή ή από μία υπερβολική χάλαση τών μερών, πού μ’αυτόν τόν τρόπο επιβραδύνουν ή διευκολύνουν τήν σωματιδιακή ροή. Η ενόχληση σέ τελευταία ανάλυση ανάγεται σέ μία αλλοίωση τών στερεών μερών. Η χυμική (των χυμών του ανθρωπίνου σώματος) κακουχία είναι όλως δευτερεύουσα. Μέ τό νεώτερο γλωσσικό ιδίωμα θά μπορούσαμε ν’αναγνωρίσουμε μία «φυσική» παρέμβαση αποφασιστική στήν πάγια στερεά κατασκευή, όπως αντίθετα θά μπορούσαμε νά υποθέσουμε μία «χημική» τοποθέτηση στήν χυμική αντίληψη. Η συζήτηση μας είναι κατ’ανάγκην βραχεία σ’αυτό τό θέμα. Αξίζει όμως νά υπογραμμίσουμε ακόμα δύο όψεις.

Πρώτη: Η έννοια ενός status strictus (υπερβολική τάση), ενός status laxus (υπερβολική χάλαση) καί ενός status mixtus (συνδυασμός τών δύο προηγούμενων) σάν παράγοντες υπεύθυνοι στό αιτιοπαθογενετικό πεδίο δέν υπήρξαν προϊόν ιδιότροπων φαντασιών, αλλά αποτέλεσμα ανατομικών καί κλινικών παρατηρήσεων (αλεξανδρινής γένεσης) (παραπομπή στίς εμπύρετες διαδικασίες στίς διάφορες ελονοσιακές μορφές καί στίς σχετικές εναλλαγές από τό κρύο στή ζέστη στόν οργανισμό είτε μέ άφθονες εφιδρώσεις είτε μέ διακοπή τους).

Δεύτερη: Η πάγια άποψη υπήρξε κατά κάποιο τρόπο η κατευθυντήρια γραμμή τής ανάπτυξης τής παθολογίας μέ ανατομική βάση μέχρι τόν Morgagni. Αξίζει νά υπογραμμίσουμε τήν θετική προσφορά τών αρχαίων φυσικών πάγιων διδασκαλιών, πού προτάθηκε από τόν Prospero Alpini (1611) στήν Πάδουα τού 1600, πόλης ήδη ευαισθητοποιημένης από τήν παρουσία τού Γαλιλαίου γιά 18 ολόκληρα χρόνια (1592-1610) στην οποία υπήρξε καθηγητής της αστρονομίας, φυσικής και μαθηματικών.

Η «ΔΥΝΑΜΙΚΗ» ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΤΗΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ

Η χυμική καί η πάγια παθολογία, καί η ίδια η «ιστορική έννοια» τής ασθένειας λάμβαναν υπ’όψιν πράγματα καί γεγονότα εσωτερικά στόν οργανισμό, αλλά αυτές οι ερμηνείες δέν ήσαν σέ θέση νά δώσουν καμμία διελεύκανση στήν πραγματική ουσία τής νοσηρής διαδικασίας. Οι Ιπποκρατικοί, είναι αλήθεια, ανέτρεξαν στήν vis naturae adiuvatrix (βοηθητική φυσική δύναμις), ενδιαφέρουσα όμως καί προπαντός στό θεραπευτικό επίπεδο. Οι ιδιότητες τών χυμών ήσαν επίσης κατά τήν άποψή τους ενεργές δυνάμεις, αλλά δευτερεύοντος χαρακτήρα σέ σχέση μέ τίς ιδιότητες τής ύλης.

Μέ τόν Πλάτωνα, γενάρχη τής ιδεαλιστικής φιλοσοφίας, η «ψυχή» είχε προσλάβει έναν θεμελιώδη ρόλο στά πλαίσια ολόκληρου τού ανθρώπινου οργανισμού. Ο άνθρωπος ταυτιζόταν μέ μόνη τήν λογική ψυχή. Γιά τόν Αριστοτέλη η ψυχή είχε γίνει αρχή τής ζωής, οποιουδήποτε οργανισμού, καί όπως ήδη είδαμε, διακρίθηκαν τρία είδη σέ διάφορα επίπεδα. Υπήρξε ο Παράκελσος* (Paracelsus von Hohenheim 1490-1541 μέ τόν ερχομό αυτής τής προσωπικότητας ο γερμανικός πολιτιστικός κόσμος συμπίπτει μέ τήν αρχή τής Αναγέννησης), όχι βέβαια οριστικά, πού κατεδάφισε στό πρώτο ήμισυ τού 1500 τίς αρχαίες δομές καί τοποθέτησε τήν «δύναμη» πάνω από τήν «ύλη». Μία ζωτική αρχή, εξωτερική, σέ σχέση μέ στερεά καί χυμούς, ο archaeus (αρχαίος) προήχθη σέ αρχέγονη στιγμή καί σάν κυρίαρχος τής ζωής κατέστη απαραίτητος παράγοντας στούς διάφορους φυσιολογικούς καί φυσιοπαθολογικούς μηχανισμούς, δρώντας δυνάμει τού σωματικού χημισμού. Μιά υπερφυσική δύναμη, πού επινοήθηκε γιά νά επιτρέψει τήν ανάπτυξη τών φυσικών βιοχημικών λειτουργιών πού επισκιάζονταν κατά εμβρυώδη τρόπο. Στήν ασθένεια αναγνωριζόταν λοιπόν μία βιοχημική βάση, στό βάθος τής οποίας δέν έλειπε ποτέ η ευθύνη τού archaeus.

Αρισταίος: Ο μέγας ευεργέτης!

Ο Ησίοδος και ο Πίνδαρος αναφέρουν ότι ο Έλληνας ήρωας Αρισταίος ήταν γιος τού Θεού Απόλλωνα και της Νύμφης Κυρήνης, εγγονής της Ναϊάδας Κρέουσας, της όμορφης θυγατέρας τουΥψέα, που ήταν γιος του Πηνειού.

Ο Πίνδαρος, αναφέρεται στον μύθο τηςΚυρήνης και του Αρισταίου στην Επινίκια Ωδή που έγγραψε για τον νικητή των Πύθιων, Τελεσικράτη. Εκεί μας αφηγείται πως με την γέννηση του Αρισταίου, ο Ερμής παρέλαβε το βρέφος και το παρέδωσε στις Ώρες και την Γαία, οι οποίες τον θαύμασαν και του έδωσαν νέκταρ και αμβροσία, κάνοντάς τον αθάνατο «..έναν Ζεύς, έναν ιερό Απόλλων..»...

Στη συνέχεια ανέλαβαν την εκπαίδευσή του οι Μούσες. Κοντά τους έμαθε την τέχνη της ιατρικής και της μαντικής.

   Σύμφωνα με τα αρχαία κείμενα (Πίνδαρος, Διόδωρος ο Σικελός, Απολλώνιος ο Ρόδιος κ.α.), ο Αρισταίος ανατράφηκε και διδάχτηκε από τις νύμφες, τις μούσες και τον κένταυρο Χείρων.
 Ήταν ο εισηγητής της καλλιέργειας των μελισσών, του σταφυλιού και της ελιάς, ο προστάτης των βοσκών και των κυνηγών, θεράποντα της ιατρικής και της μαντικής.

 Λέγεται ότι ο Κένταυρος Χείρων προφήτεψε ότι ο Απόλλων θα έπαιρνε την Κυρήνη πέρα από τη θάλασσα, στον εκλεκτότερο κήπο του Δία, και θα την έκανε βασίλισσα μεγάλης πόλης, αφού πρώτα θα σύναζε νησιωτικό λαό γύρω σε λόφο πού ξεπροβάλλει από πεδιάδα .
Η Κυρήνη θα γινόταν δεκτή από τη Λιβύη σε χρυσό παλάτι και θα κέρδιζε βασίλειο εξίσου ευνοϊκό για κυνηγούς και αγρότες, και εκεί θα έκανε του Απόλλωνα γιο.

  Σχετικά με την γέννησή του, ο Διόδωρος ο Σικελιώτης αναφέρει:
«Ο Απόλλων ερωτεύτηκε μία παρθένο κόρη, η οποία ανατρεφόταν στο Πήλιο, ονομαζόταν Κυρήνη και ξεχώριζε στην ομορφιά, και την μετέφερε σ’ εκείνη την περιοχή τής Λιβύης, στην οποία αργότερα έχτισε πόλη, που εξαιτίας της ονομάστηκε Κυρήνη, ενώ σ’ εκείνο το μέρος ο Απόλλων απέκτησε από την Κυρήνη έναν γιο, τον Αρισταίο, τον οποίο, όταν ήταν νήπιο, παρέδωσε στις Νύμφες, για να τον αναθρέψουν, και αυτές έδωσαν στο παιδί τρία ονόματα, αποκαλώντας τον Νόμιο και Αρισταίο και Αγρέα»

  Ο Απόλλων πήρε πράγματι την Κυρήνη με το χρυσό άρμα του και την πήγε στην τοποθεσία όπου βρίσκεται σήμερα η πόλη Κυρήνη, εκεί η Αφροδίτη περίμενε για να χαιρετήσει την άφιξη τους .
Τη νύχτα εκείνη ο Απόλλων υποσχέθηκε στην Κυρήνη ζωή μακροχρόνια, δοσμένη στο πάθος της για το κυνήγι, και να βασιλέψει σε εύφορη χώρα.

Εκεί η Κυρήνη γέννησε τον Αρισταίο ( Άριστος ) ο οποίος όταν θα μεγάλωνε και θα γινόταν άνδρας, θα αποκτούσε τους τίτλους «Αθάνατος Ζευς», «Αγνός Απόλλων» και «Φύ­λακας των Κοπαδιών». ΤονΑρισταίο ανέθρεψαν οι Νύμφες.
Σαν μεγάλωσε και ανδρώθηκε ο γιος της Κυρήνης και του Απόλλωνα άφησε τις αγαπημένες του τροφούς κι άνοιξε τα φτερά του για ν’ ασχοληθεί με το μεγάλο πάθος του, τη γεωργία και την κτηνοτροφία.
Μετά από αρκετό καιρό μαθητείας δίπλα στον σοφό κένταυρο Χείρωνα, ο οποίος τον μύησε στα μυστήρια, ο νεαρός ποιμένας εγκαταστάθηκε στη μαγευτική κοιλάδα των Τεμπών, ευτυχισμένος με τις ελιές, τα κοπάδια του και τα μελίσσια του.
Από τις Νύμφες έμαθε την καλλιέργεια του αμπελιού και της ελιάς. την δημιουργία κυψελών για την εκτροφή μελισσών και την παραγωγή μελιού, διδάχθηκε την πήξη τού γάλακτος και την κατασκευή τού τυριού και πώς να μπολιάζει τις αγριελιές για να βγάζουν καρπό, ενός ιερού για τους Έλληνες δέντρου.

Σύμφωνα με τον Πλίνιο ο Αρισταίος ανακάλυψε το ελαιοπιεστήριο, ώστε να παίρνει λάδι από τον καρπό του ελαιόδεντρου. Επίσης του αποδίδονται και εφευρέσεις σχετικές με το κυνήγι, όπως οι λάκκοι και τα δίχτυα.
Τις χρήσιμες αυτές τέχνες ο Αρισταίος τις μεταβίβασε στους άλλους, και αυτοί, γεμάτοι ευγνωμοσύνη, τον τίμησαν με θεϊκές τιμές.
Ο Αρισταίος, με τη σειρά του, φρόντισε όσα γνώριζε να γίνουν κτήμα των ανθρώπων. Πρώτος αυτός, σύμφωνα με την μυθολογική παράδοση, δίδαξε στους ανθρώπους τις ανωτέρω γνώσεις, μαζί με πολλές άλλες, σχετικές με την καλλιέργεια τής γης, την κτηνοτροφία και την φροντίδα των καρποφόρων δένδρων.

Η προσφορά του στον ανθρώπινο πολιτισμό ήταν τόσο αξιόλογη, ώστε «εξαιτίας τής χρησιμότητας αυτών των ανακαλύψεων, οι ευεργετημένοι άνθρωποι τίμησαν τον Αρισταίο με ισόθεες τιμές, όπως είχε γίνει και με τον Διόνυσο» μας λέει ο Διόδωρος ο Σικελιώτης.
Ο Αρισταίος σχετίζεται και με τον κύκλο του Ορφέα. Σύμφωνα με το Βιργίλιο, αγάπησε την ωραία Ευρυδίκη, την καρδιά της οποίας είχε σκλαβώσει ήδη ο Ορφέας. Ο έρωτας του Αρισταίου για την όμορφη νύμφη τον έκανε να χάσει τα λογικά του και άρχισε να την κυνηγά την ημέρα που επρόκειτο να τελεσθούν οι γάμοι της με τον γιο της Μούσας (η μητέρα του Ορφέα ήταν η μούσα Καλλιόπη).

Η Ευρυδίκη έτρεξε για να τον αποφύγει, αλλά δεν πρόσεξε και πανικοβλημένη πάτησε ένα φίδι που ήταν κρυμμένο ανάμεσα στα χόρτα κι έχασε τη ζωή της απ’ το δήγμα του.



  Οι θεοί οργίστηκαν από την πράξη του. Ο Αρισταίος βέβαια δεν έμεινε ατιμώρητος. Έχασε όλες τις μέλισσές του. Εκείνος, για να μάθει την αιτία της συμφοράς του, ζήτησε τη βοήθεια της μητέρας του. Η Κυρήνη τον έστειλε στον Πρωτέα κι εκείνος του αποκάλυψε πώς οι θεοί τον τιμώρησαν για το θάνατο της Ευρυδίκης.
 Κατ’ άλλους καταστράφηκαν από τους ίδιους τους θεούς ενώ άλλοι πιστεύουν πως τον χαμό τους τον προκάλεσαν οι συντρόφισσες της Ευρυδίκης. Ο θεός-ποιμένας θρήνησε για τον χαμό τους μπρος στη μητέρα του που έφτασε για να τον προστρέξει.

Ο Οβίδιος, στο Ημερολόγιο, περιγράφει τη σκηνή με εξαιρετικά ποιητικό τρόπο:
"Άρχισε να θρηνεί ο Αρισταίος, τις μέλισσές του, όλες, σαν είδε νεκρές να κείτονται
κι έρημες τις κερήθρες με το μέλι που, πάνω τους καλά-καλά, δεν πρόφτασαν ν’ αφήσουν. Πασχίζει, η ουρανόχρωμη μητέρα του να τον παρηγορήσει / και πριν μονάχο πάλι τον αφήσει, με τον πόνο του, γλυκές του δίνει συμβουλές:
«Τα δάκρυα στέγνωσε, παιδί μου, και τράβα τη βοήθεια να γυρέψεις του γέροντα Πρωτέα που θα σου πει το μυστικό και σμήνος νέο θ’ αποκτήσεις. Να ’σαι, όμως, έτοιμος, γιατί θα σου ξεφύγει, την όψη του, αλλάζοντας / γι’ αυτό, τα χέρια του, πισθάγκωνα να τα κρατήσεις».
Κι έτσι του γέροντα της θάλασσας, λυμένα από τον ύπνο, τα χέρια αρπάζει, ο νεαρός, σαν έφτασε, και τα αλυσοδένει.

Σαν ένιωσε τον κίνδυνο, ο Πρωτέας, άλλαξε όψη, καλά τη γνώριζε την τέχνη, μα τα δεσμά του τον ανάγκασαν, γρήγορα, τη θεϊκή να ξαναβρεί μορφή του. Το πρόσωπό το υγρό φανέρωσε και τα δασιά του γένια, λέγοντας:
«Ήρθες ίσαμε εδώ για να σου πω αν είναι μπορετό νέα μελίσσια ν’ αποκτήσεις; Θα πρέπει έναν ταύρο νιούτσικο να σφάξεις και το κουφάρι του με χώμα να σκεπάσεις και σαν τον αγκαλιάσει η γης αυτό που περιμένεις θα σ’ το δώσει».
Του γέροντα ακολούθησε τη συμβουλή ο βοσκός, και σμήνη από το σκοτωμένο ζώο ξεχύθηκαν οι μέλισσες: χίλιες ζωές χάρη σε μια θυσία."

  Αργότερα ο Αρισταίος ταξίδεψε στην Βοιωτία, αγάπησε και νυμφεύθηκε την Αυτονόη, μία από τις περιζήτητες θυγατέρες τού Κάδμου, με την οποία απέκτησε έναν γιο, τον σπουδαίο κυνηγό Ακταίωνα, που είδε μια μέρα, άθελά του, την Άρτεμη να λούζεται γυμνή σε μια πηγή. Ο Ακταίων συνήθιζε να αφιερώνει τα καλύτερα θηράματά του στο ιερό της Αρτέμιδας, προς τιμήν της Θεάς, αποβλέποντας σε μελλοντικό γάμο του μαζί της, και παράλληλα ισχυριζόταν ότι στο κυνήγι ήταν καλύτερος από την ίδια τηνΑρχιθηρεύτρια Παρθένο Αρτέμιδα.
Η Θεά, λοιπόν, εξοργίστηκε από την υβριστική συμπεριφορά τού νεαρού και τον τιμώρησε αυστηρότατα.
Εξοργισμένη η θεά τον μεταμόρφωσε σε ελάφι και έτσι τον κατασπάραξαν τα ίδια του τα σκυλιά.
Ο Αρισταίος πλήρωσε, τελικά, πολύ ακριβά τον θάνατο της Ευρυδίκης και μάλιστα η ιστορία είναι ακόμη πιο τραγική αν σκεφτεί κανείς πως η θεά του κυνηγιού ήταν αδελφή του πατέρα του!



Μετά τον τραγικό θάνατο του Ακταίων, ο Αρισταίος επισκέφθηκε το Μαντείο των Δελφών, όπου ο Απόλλων, ο πατέρας του, του προείπε για την μετάβασή του στην νήσο Κέα και τις τιμές που θα δεχόταν από τους Κείους. Ο Αρισταίος για να τους βοηθήσει εγκαταστάθηκε στην Κέα, όπου έχτισε μεγάλο βωμό στο Δία και πρόσφερε καθημερινές θυσίες.
Ο Δίας εισάκουσε τις προσευχές του κι έστειλε τα μελτέμια (τους δροσερούς ανέμους), για να αλλάξουν το κλίμα στο νησί. Από τότε τα μελτέμια πνέουν όταν κάνει πολλή ζέστη και καθαρίζουν την ατμόσφαιρα των Κυκλάδων.
 
Η Μυθολογία μας αποκαλύπτει ενδιαφέρουσες λεπτομέρειες για το ταξίδι στο νησί:
«εκείνος, λοιπόν, έπλευσε σ’ αυτό το νησί και – επειδή είχε εξαπλωθεί λοιμός στην Ελλάδα – έκανε θυσία υπέρ όλων των Ελλήνων. Η θυσία έγινε κατά την ανατολή τού άστρου τού Σείριου, τότε που πνέουν οι ετήσιες, οπότε σταμάτησε η λοιμώδης νόσος. Μόνον αυτό αν συλλογιζόταν κάποιος, δικαιολογημένα θα θαύμαζε την ιδιαιτερότητα των περιστάσεων: εκείνος που είδε τον γιο του να πεθαίνει από τα σκυλιά, ο ίδιος έβαλε τέλος στην επίδραση τού ουράνιου αστέρα – που είχε το ίδιο όνομα, και για τον οποίον πίστευαν ότι εξοντώνει τους ανθρώπους – και έγινε αίτιος σωτηρίας των άλλων ανθρώπων».

Σημαντικότατη, εξάλλου, υπήρξε η συμβολή του Αρισταίου στον εκπολιτισμό και εξευγενισμό των πληθυσμών της Σαρδηνίας και της Σικελίας όπου δίδαξε τη μελισσοκομία, την καλλιέργεια της ελιάς και τη γαλακτοκομία στους κατοίκους των δύο μεγάλων αυτών νησιών της Μεσογείου.
Ο Διόδωρος ο Σικελιώτης αναφέρει περιληπτικά ότι :
«ο Αρισταίος άφησε απογόνους στην Κέα και μετά επανήλθε στην Λιβύη, απ’ όπου κατέπλευσε στην νήσο Σαρδηνία, ωθούμενος σ’ αυτή την αναχώρηση από την Νύμφη μητέρα του. Εγκαταστάθηκε εκεί, αγάπησε το νησί λόγω τού κάλλους του, έκανε φυτείες και εξημέρωσε τον τόπο που πριν ήταν άγριος. Εκεί, επίσης, απέκτησε δύο παιδιά: τον Χάρμο και τον Καλλίκαρπο. Μετά επισκέφτηκε και άλλα νησιά, ενώ στην Σικελία παρέμεινε για αρκετό καιρό και, λόγω τής αφθονίας των καρπών τού νησιού, και τού πλήθους των ζώων που έβοσκαν εκεί, φιλοτιμήθηκε να επιδείξει στους εντόπιους τις δικές του ευεργεσίες. Γι’ αυτό – λένε – ο Αρισταίος τιμήθηκε ιδιαιτέρως, ως Θεός, από τους κατοίκους τής Σικελίας, και μάλιστα από εκείνους που μαζεύουν τον καρπό τής ελιάς».

Εκεί λατρεύτηκε ως γεωργική θεότητα, προστάτης των ελαιοκαλλιεργειών.
Ο ήρωας, ωστόσο, περιηγήθηκε και πολλές άλλες περιοχές τής Μεσογείου, ενώ το τέλος του – αποθέωση ή φυσικός θάνατος; – παρέμεινε από τότε ένα άλυτο μυστήριο.
Από την ίδια πάντοτε πηγή μαθαίνουμε ότι :
«Βρέθηκε στην Θράκη για να συμμετάσχει στις οργιαστικές τελετές τού Διονύσου, συναναστράφηκε τον Θεό και από αυτόν έμαθε πολλά χρήσιμα πράγματα. Αφού, λοιπόν, κατοίκησε γιο αρκετό χρόνο στο όρος που ονομάζεται Αίμος, έγινε άφαντος και τού έλαχαν αθάνατες τιμές, όχι μόνον από τους εκεί βαρβάρους, αλλά και από τους Έλληνες».

Ο Ηρόδοτος γράφει πως, μετά την ανάληψή του στο ουράνιο στερέωμα, εμφανίστηκε στη μικρασιατική πόλη Κύζικο και τριακόσια χρόνια αργότερα στο Μεταπόντιο, στη Μεγάλη Ελλάδα.
Κατά τον Πλούταρχο, ο Αρισταίος μπορούσε να «παίζει» όσο ήθελε με την ψυχή του, με τη ζωή δηλαδή και τον θάνατο, και κάθε φορά που εγκατέλειπε το ανθρώπινο σώμα του γινόταν ελάφι.
Ο Αρισταίος έμελλε να συλλέξει το φως του κόσμου, που είναι οι μέλισσες ψυχές, αυτές που τον έθρεψαν με "νέκτ-άριο μέλι" και τον κατέστησαν Μελισσοθεό!
Ίσως αυτό έχει να κάνει με την ιδέα της μέλισσας που όπως μας λέει και ο Β. Ουγκώ:
"Τίποτα πιότερο δεν μοιάζει στην ψυχή από τη μέλισσα. Απ’ το ένα στ’ άλλο πάει λουλούδι η μια κι απ’ άστρο σ’ άστρο φτερουγίζει η άλλη και φέρνει η ψυχή το φως κι η μέλισσα το μέλι"

ΔΙΟΜΗΔΗΣ ΚΑΙ ΓΛΑΥΚΟΣ: Η ΔΥΝΑΜΙΣ ΤΗΣ ΦΙΛΙΑΣ ΕΚ ΦΙΛΟΞΕΝΙΑΣ ΣΤΟΥΣ ΕΛΛΗΝΕΣ.

 Μία από τις ισχυρότερες σχέσεις, τις οποίες οι Έλληνες από τους προομηρικούς ακόμη χρόνους θεωρούσαν ως ιερήν και την ετιμούσαν και διετηρούσαν άφθαρτον δι’ αρκετές γενεές, ήταν η φιλία εκ φιλοξενίας. Και ήταν ιερή, διότι την επέβαλεν ο Ξένιος Ζεύς, και η επισφράγισίς της εγίγνετο με όρκους και ανταλλαγή δώρων, μεταξύ των προσώπων, τα οποία συνεδέοντο διά της σχέσεως αυτής.

Με περισσήν σπουδήν διεφύλασσαν την φιλίαν εκ φιλοξενίας, και ο δεσμός της εθεωρήτο το ίδιον δυνατός με τον εξ αίματος αδελφικόν δεσμόν. Ο ξένος ομοεθνής φιλοξενούμενος, ήταν ως εκ τούτου ιερόν πρόσωπον, και η ξενία, η γενναιόδωρη δηλαδή φιλοξενία του ομοεθνούς επισκέπτη, ήταν θεσμός βασιζόμενος στην πνευματικήν γενναιοδωρίαν του Έλληνος.

Ο μέγιστος επικός μας ποιητής Όμηρος περιγράφει με έμφασιν και με μεγάλην σαφήνειαν στην Ζ΄ Ραψωδία της Ιλιάδος του, μία τέτοια σχέσιν, με την οποίαν ήταν συνδεδεμένοι δύο άνδρες, αντίπαλοι στην μάχην: Ο Αχαιός Διομήδης, στρατηγεύων στον Τρωϊκόν πόλεμον των Αργείων και ο Λύκιος, αλλά από Ελληνικήν γενεάν, Γλαύκος, ο οποίος επολεμούσε ως σύμμαχος των Τρώων και ταγός του στρατεύματος των Λυκίων.

Πάππος του Τυδείδου Διομήδους, ήταν ο βασιλεύς της Καλυδώνος Οινεύς, ενώ ο Ιππολόχιος Γλαύκος είχε πάππον του, τον ένδοξον Εφυραίον (Κορίνθιον) Βελλεροφόντην, τον οποίον ο Προίτος, βασιλεύς του Άργους, είχεν εκδιώξει στην Λυκίαν.

Κάποτε, όταν ο Βελλεροφόντης ήταν ακόμη στην Ελλάδα, πέρασε από την Καλυδώνα, όπου ο βασιλεύς της Οινεύς, τον εφιλοξένησε στο μέγαρόν του διά είκοσι ημέρες. Η φιλοξενία αυτή τους έδεσε με φιλικούς δεσμούς, οι οποίοι πιστοποιήθηκαν με την ανταλλαγήν δώρων. Ο Οινεύς είχε χαρίσει στον Βελλεροφόντη μία πολύτιμον ερυρθρόχρυση ζώνην, και ο Βελλεροφόντης προσέφερε στον Οινέα χρυσόν κύπελλον με δύο χειρολαβές, και το οποίον μετά τον θάνατον του πατρός του Τυδέως, το εκληρονόμησεν ο Διομήδης.

Οι δύο αντίπαλοι, Διομήδης και Γλαύκος βρέθηκαν αντιμέτωποι στο πεδίον της μάχης, την ημέραν κατά την οποίαν ο Διομήδης με μεγάλη γενναιότητα είχε σκορπίσει τον τρόμο στις τάξεις των Τρώων, σκοτώνοντας πολλούς ένδοξους άνδρες τους και τραυματίζοντας μάλιστα ακόμη και τους θεούς Αφροδίτην και Άρη, οι οποίοι είχαν αναμειχθεί στην μάχην!

Καθώς ετοιμαζόταν διά να μονομαχήσουν, ανεγνώρισαν ο ένας τον άλλον από την προσφώνησιν,. την οποίαν συνήθιζαν να κάνουν οι αντίπαλοι πριν να εμπλακούν στον θανάσιμον αγώνα, και τότε μέσα στην σφοδρότητα της μάχης, και ενώ γύρω τους ο θάνατος έστηνε μακάβριον χορόν, διεδραματίσθη μία υπέροχη σκηνή:
Οι υποψήφιοι μονομάχοι, οι οποίοι πριν λίγο κυριευμένοι από τον οίστρον της μάχης ήσαν έτοιμοι να αλληλοσκοτωθούν, ξεπέζεψαν από τα άλογά τους, κάρφωσαν στο χώμα τα ακόντιά τους, έδωσαν σαν αδελφικοί φίλοι τα χέρια και ανανέωσαν την φιλικήν τους πίστην με μίαν πράξιν, την οποίαν πρώτην φοράν συναντά κανείς σε ενεργόν πεδίον μάχης: Αντήλλαξαν τα όπλα τους, κάτω από τα βλέμματα των αντιμαχομένων ανδρών και συνεφώνησαν να μην έλθουν ξανά αντίπαλοι σε καμία από τις μάχες του πολέμου, αλλά να στρέφουν την μαχητικήν τους ορμήν σε άλλους αντιπάλους!

Ο Διομήδης του Τυδέως και ο Γλαύκος του Ιππολόχου, οι δύο αυτοί ήρωες του Τρωϊκού πολέμου, έδειξαν με αυτόν τον υπέροχον τρόπον, τι εσήμαινε θεσμός διά τους Έλληνες και πόσην δύναμιν είχε η εκ φιλοξενίας φιλία, ώστε να επιβεβαιώνεται και να υπερνικά ακόμη και τα έντονα πάθη, τα οποία αναπτύσσονται μέσα στην ορμήν της μάχης!
---------------------------
«…Έγχεα δ’ αλλήλων αλλεώμεθα καί δι’ ομίλου.
Πολλοί μέν γάρ εμοί Τρώες κλειτοί τ’ επίκουροι,
κτείνειν όν κε θεός γε πόρη καί ποσσί κιχείω,
πολλοί δ’ αύ σοί Αχαιοί εναιρέμεν όν κε δύνηαι.
Τεύχεα δ’ αλλήλοις επαμείψομεν, όφρα καί οίδε
γνώσιν ότι ξείνοι πατρώϊοι ευχόμεθ’ είναι.
Ώς άρα φωνήσανται, καθ’ ίππων αΐξαντε,
Χείράς τ’ αλλήλων λαβέτην καί πιστώσαντο…»
«…Τα ακόντια ενός εκάστου ας αποφεύγουμε και κατά την ομαδικήν σύγκρουσιν.
Διότι πολλοί είναι δι’ εμένα Τρώες και ένδοξοι επίκουροι,
διά να σκοτώσω, όποιον ο θεός εμπρός μου φέρει, ή τρέχοντας τον φθάσω,
αλλά κι εσύ πολλούς Αχαιούς έχεις διά να σκοτώσεις όποιον δύνασαι.
Τα όπλα λοιπόν ας ανταλλάξουμε, ώστε κι αυτοί να έχουν
γνώσιν ότι φίλοι πατρογονικοί καυχόμαστε ότι είμαστε.
Έτσι αφού εφώναξαν, κατέβηκαν από τους ίππους,
έδωσαν μεταξύ τους τα χέρια και ορκίσθηκαν πίστιν…»
(Ιλιάς, Ραψωδία Ζ΄ 226 – 233).

Ησίοδος: Οι γάμοι του Διός

Κι ο Δίας, των θεών ο βασιλιάς, πήρε τη Μήτιδα για πρώτη του γυναίκα,που πιο πολλά γνωρίζει απ᾽ όλους τους θεούς και τους θνητούς ανθρώπους. Μα όταν πια τη θεά Αθηνά, την αστραπόματη, έμελλε εκείνη να γεννήσει, τότε με δόλο το νου της ο Δίας τον ξεγέλασε και με συμβουλές της Γης και του Ουρανού που ᾽ναι γεμάτος άστρα...

Γιατί έτσι τον συμβουλέψανε, για να μην πάρει άλλος κανείς απ᾽ τους αιώνιους θεούς στη θέση του Δία τη βασιλική εξουσία.

Γιατί απ᾽ αυτήν ήταν μοίρα να γίνουνε παιδιά υπέρτερα στο νου απ᾽ όλους.  Πρώτα μια κόρη θα γεννούσε, την αστραπόματη την Τριτογένεια, που θαχε ορμή και φρόνιμη βουλή ίσα με τον πατέρα της,μα έπειτα έμελλε να γεννήσει γιο που θα γινόταν βασιλιάς θεών κι ανθρώπων και θα᾽χε καρδιά υπερδύναμη. Μα πιο μπροστά ο Δίας στην κοιλιά του την κατάπιε, για να στοχάζεται μαζί του η θεά το καλό και το κακό... Δεύτερη πήρε σύζυγο τη λαμπερή τη Θέμιδα που γέννησε τις Ώρες,την Ευνομία, τη Δίκη και τη θαλερή Ειρήνηπου των ανθρώπων των θνητών φροντίζουνε τα έργα, γέννησε και τις Μοίρες που ο συνετός ο Δίας τούς έδωσε τη μέγιστη τιμή,τη Λάχεση, την Άτροπο και την Κλωθώ που στους ανθρώπους δίνουν τους θνητούς και το καλό και το κακό να έχουν.

Τρεις Χάριτες μ᾽ ωραία μάγουλα του γέννησε η Ευρυνόμη, η κόρη του Ωκεανού που᾽χει όψη πολυέραστη, την Αγλαΐα, την Ευφροσύνη και την εράσμια Θαλίη. Από τα βλέφαρά τους στάζει καθώς κοιτάνε έρωτας που παραλύει τα μέλη. Κι ωραία κάτω απ᾽ τα φρύδια βλέπουν.

Αλλά και στης πολύτροφης της Δήμητρας την κλίνη ανέβηκε. Εκείνη γέννησε την Περσεφόνη με τα λευκά τα μπράτσα, που ο Άδης την απήγαγε απ᾽ τη μητέρα της κι ο συνετός ο Δίας τού την έδωσε.

Κι ύστερα πάλι τη Μνημοσύνη αγάπησε με την ωραία κόμη, και γεννηθήκανε απ᾽ αυτήν οι Μούσες που φορούν χρυσό διάδημα οι εννιά, που τους αρέσουν οι ευωχίες και η τέρψη των ασμάτων.

Και η Λητώ γέννησε τον Απόλλωνα και τη σαϊτοβόλα Άρτεμη,τα πιο αγαπητά παιδιά απ᾽ όλους τ᾽ Ουρανού τους απογόνους, σαν με το Δία έσμιξε ερωτικά που την αιγίδα έχει.

Και τελευταία τη θαλερή την Ήρα ομόκλινή του έκανε. Εκείνη την Ήβη και τον Άρη και την Ειλείθυια γέννησε,σαν έσμιξε ερωτικά με των θεών το βασιλιά και των ανθρώπων.

Ο ίδιος γέννησε απ᾽ το κεφάλι του την αστραπόματη Αθηνά, δεινή να ξεσηκώνει το θόρυβο της μάχης, στρατοδηγήτρια, αδάμαστη, δέσποινα, που της αρέσουν οι κραυγές, οι πόλεμοι κι οι μάχες. Η Ήρα τον ξακουστό τον Ήφαιστο —που απ᾽ όλους τους γόνους του Ουρανού ήταν υπέρτερος στις τέχνες— δίχως να σμίξει ερωτικάτον γέννησε, γιατί οργίστηκε πολύ και μάλωσε με τον ομόκλινό της.
------------------
Ζεὺς δὲ θεῶν βασιλεὺς πρώτην ἄλοχον θέτο Μῆτιν,
πλεῖστα θεῶν εἰδυῖαν ἰδὲ θνητῶν ἀνθρώπων.
ἀλλ᾽ ὅτε δὴ ἄρ᾽ ἔμελλε θεὰν γλαυκῶπιν Ἀθήνην
τέξεσθαι, τότ᾽ ἔπειτα δόλῳ φρένας ἐξαπατήσας
890 αἱμυλίοισι λόγοισιν ἑὴν ἐσκάτθετο νηδύν,
Γαίης φραδμοσύνῃσι καὶ Οὐρανοῦ ἀστερόεντος·
τὼς γάρ οἱ φρασάτην, ἵνα μὴ βασιληίδα τιμὴν
ἄλλος ἔχοι Διὸς ἀντὶ θεῶν αἰειγενετάων.
ἐκ γὰρ τῆς εἵμαρτο περίφρονα τέκνα γενέσθαι·
895 πρώτην μὲν κούρην γλαυκώπιδα Τριτογένειαν,
ἶσον ἔχουσαν πατρὶ μένος καὶ ἐπίφρονα βουλήν,
αὐτὰρ ἔπειτ᾽ ἄρα παῖδα θεῶν βασιλῆα καὶ ἀνδρῶν
ἤμελλεν τέξεσθαι, ὑπέρβιον ἦτορ ἔχοντα·
ἀλλ᾽ ἄρα μιν Ζεὺς πρόσθεν ἑὴν ἐσκάτθετο νηδύν,
900 ὥς οἱ συμφράσσαιτο θεὰ ἀγαθόν τε κακόν τε.....δεύτερον ἠγάγετο λιπαρὴν Θέμιν, ἣ τέκεν Ὥρας,
Εὐνομίην τε Δίκην τε καὶ Εἰρήνην τεθαλυῖαν,
αἵ τ᾽ ἔργ᾽ ὠρεύουσι καταθνητοῖσι βροτοῖσι,
Μοίρας θ᾽, ᾗς πλείστην τιμὴν πόρε μητίετα Ζεύς,
905 Κλωθώ τε Λάχεσίν τε καὶ Ἄτροπον, αἵ τε διδοῦσι
θνητοῖς ἀνθρώποισιν ἔχειν ἀγαθόν τε κακόν τε.τρεῖς δέ οἱ Εὐρυνόμη Χάριτας τέκε καλλιπαρήους,
Ὠκεανοῦ κούρη πολυήρατον εἶδος ἔχουσα,
Ἀγλαΐην τε καὶ Εὐφροσύνην Θαλίην τ᾽ ἐρατεινήν·
910 τῶν καὶ ἀπὸ βλεφάρων ἔρος εἴβετο δερκομενάων
λυσιμελής· καλὸν δέ θ᾽ ὑπ᾽ ὀφρύσι δερκιόωνται.αὐτὰρ ὁ Δήμητρος πολυφόρβης ἐς λέχος ἦλθεν·
ἣ τέκε Περσεφόνην λευκώλενον, ἣν Ἀιδωνεὺς
ἥρπασεν ἧς παρὰ μητρός, ἔδωκε δὲ μητίετα Ζεύς.
915Μνημοσύνης δ᾽ ἐξαῦτις ἐράσσατο καλλικόμοιο,
ἐξ ἧς οἱ Μοῦσαι χρυσάμπυκες ἐξεγένοντο
ἐννέα, τῇσιν ἅδον θαλίαι καὶ τέρψις ἀοιδῆς.Λητὼ δ᾽ Ἀπόλλωνα καὶ Ἄρτεμιν ἰοχέαιραν
ἱμερόεντα γόνον περὶ πάντων Οὐρανιώνων
920 γείνατ᾽ ἄρ᾽ αἰγιόχοιο Διὸς φιλότητι μιγεῖσα.λοισθοτάτην δ᾽ Ἥρην θαλερὴν ποιήσατ᾽ ἄκοιτιν·
ἡ δ᾽ Ἥβην καὶ Ἄρηα καὶ Εἰλείθυιαν ἔτικτε
μιχθεῖσ᾽ ἐν φιλότητι θεῶν βασιλῆι καὶ ἀνδρῶν.αὐτὸς δ᾽ ἐκ κεφαλῆς γλαυκώπιδα γείνατ᾽ Ἀθήνην,
925 δεινὴν ἐγρεκύδοιμον ἀγέστρατον ἀτρυτώνην,
πότνιαν, ᾗ κέλαδοί τε ἅδον πόλεμοί τε μάχαι τε·
Ἥρη δ᾽ Ἥφαιστον κλυτὸν οὐ φιλότητι μιγεῖσα
γείνατο, καὶ ζαμένησε καὶ ἤρισεν ᾧ παρακοίτῃ,
ἐκ πάντων τέχνῃσι κεκασμένον Οὐρανιώνων.

ΑΦΙΕΡΩΜΕΝΟ... ΣΤΟΝ ΑΝΩΝΥΜΟ ΑΝΕΡΓΟ ΝΕΟ!

Δεν με ξέρει κανείς. Δεν μου συμπαραστάθηκε ποτέ κανένας επώνυμος.
Δεν φτιάχτηκαν για μένα στιχάκια με ομοιοκαταληξία.
Δεν μου σφίξανε αδερφικά το χέρι , δεν με χτύπησαν στον ώμο με νόημα.
Δεν πέσανε πάνω μου τα φώτα της δημοσιότητας, δεν με κοίταξε κανείς στα μάτια με κατανόηση.
Δεν έκανα κατάληψη. Δεν εναντιώθηκα....

Ένας ακόμα άνεργος είμαι, που μόλις τελείωσα τις σπουδές μου  
Μαθαίνω να ψάχνω για δουλειά , ακόμα και εκεί που δεν υπάρχει μονιμότητα.
Να στέλνω αριστογραμμένα  βιογραφικά, να διεκδικώ.
Δίνω τον καλύτερο εαυτό μου. Είμαι συνεργάσιμος, φιλικός,
Δεν προδίδω τα πιστεύω μου και  δεν απλώνω το χέρι ν΄αρπάξω.
Βοηθώ και δίνω...όπου και όταν μπορώ...
Σπούδασα με Ατλελειωτες θυσίες και τελευταία πιάνω τον εαυτό μου να σκέφτεται
ότι είναι ματαιότητα του να σπαταλάς χρόνο και ενέργεια για να μοιραστείς
με κάποιους τρίτους όλα όσα σκέφτεσαι και σε προβληματίζουν.

Ακόμα περισσότερο, είχε αρχίσει να με παρασέρνει μέσα μου το ένστικτο της παραίτησης από κάθε προσπάθεια και κάθε δημιουργική ιδέα που πίστευα μέχρι πρότινος ότι μπορεί- έστω και στο ελάχιστο- να έχω για τη χώρα μου.
Το μεγαλύτερο για μένα δυστύχημα όμως ήταν ότι υπήρξαν στιγμές που συνέλαβα ασυνείδητα τον εαυτό μου να δηλώνει μέσα του συμβιβασμένος με την άποψη, που διακινούν πολλοί,
ότι τίποτα δεν μπορεί να αλλάξει σε αυτόν τον τόπο.
Ότι ο ατομισμός των Ελλήνων και η απελπισία όλων μας στον αγώνα να επιβιώσουμε
και να κρατηθούμε σήμερα όρθιοι, μάς έχει κλείσει ερμητικά πόρτες και παράθυρα
που υπό άλλες συνθήκες θα έπρεπε να ήταν ανοιχτά για να εμπνεύσουμε αλλήλους, να πιάσουμε ο ένας το χέρι του άλλου,
να δώσουμε και να πάρουμε ενέργεια για να ξεκινήσει και πάλι κάτι νέο, θετικό και ελπιδοφόρο για αυτή τη χώρα.

Έτσι... Γράφτηκα στον ΟΑΕΔ...  τι ελπιδοφόρο... δεν βρίσκετε...
Πες μου έχεις πάει κανένα πρωί έξω από τον ΟΑΕΔ ;
Να δεις πόσα όνειρα και βιογραφικά  λιώνουν στα βρώμικα σκαλιά του.     
Ξέρω πως δεν θα μου δωθεί ο λόγος ποτέ. Ξέρω πως δεν θα βρεθώ σε κανένα παράθυρο
και πως θα με γράφουν κάτω κάτω στα ονόματα των κομπάρσων μιας ιστορικής ταινίας, που άλλοι την έγραψαν, άλλοι την σκηνοθέτησαν, άλλοι πρωταγωνίστησαν, άλλοι την διήθυναν και άλλοι την αποτέλειωσαν.
Δεν θα γίνω γιγαντοοθόνη. Για μένα δημόσια συμπαράσταση δεν θα υπάρξει ποτέ.
Σαν να είμαι ένα λάθος, ένας αποσιωπημένος αριθμός, ένα στατιστικό στοιχείο..
Αυτό το όμως, άργησα , αλλά το κατάλαβα.     

Αυτή είναι η πραγματικότητα μου, η δική μου και όλων αυτών που βρέθηκαν στην θέση μου
και στην 1η του μήνα δεν έχουν πληρωθεί για αρκετούς προηγούμενους μήνες.
Πάντα μου άρεσε να πατώ τα πόδια μου στην πραγματικότητα και να μην ονειροβατώ.
Απο το πόσο γερά  πατάς  τα πόδια σου στην πραγματικότητα και το πόσο την αντέχεις ,
κρίνεται και όλη η αντίσταση σου στο κύμα της παραίτησης και της άρνησης στην ζωή
που ακολουθεί αυτή την βία που έχει το όνομα ανεργία.

Η ανεργία αποτυπώνει την ύπαρξη της στους αριθμούς και στα στοιχεία .
Ο άνεργος στην ψυχή του.     
Δεν το βάζω κάτω.
Μπορεί γι΄αυτή την χώρα να είμαι αποπαίδι,
δεν θα σταθώ όμως ούτε άδειος , ούτε γυμνός, να με πάρει το κύμα .
Θα γίνω ΄΄μάνα'' του εαυτού μου. Θα με θρέψω.
Τα όνειρα είναι δωρεάν.
Συμπαραστέκομαι σε ΟΛΟΥΣ τους τίμιους , άνεργους ανθρώπους και σε κανέναν άλλο χαραμοφάη.   
Δεν θα πάψω να νιώθω χρήσιμος, γιατί είμαι χρήσιμος, εδώ ή ακόμα και σ΄έναν εργοδότη κάπου στο εξωτερικό.
Έχω σκέψη , ιδέες, ταλέντα. Δεν ήμουν ποτέ μονάχα η δουλειά μου.   
Αρχίζω να καταλαβαίνω σιγά σιγά γιατί πάντα μου άρεσαν τα ανεξήγητα ,
τα ανείπωτα , τα άμορφα. Όλα όσα δεν χωράνε, όσα περισσεύουν , όσα κρύβουν μυστικά.
Σαν το λευκό πανί που περιμένει να φυσήξει ο αέρας για να φουσκώσει και να ξεκινήσει.
Και όπως πιστεύω στην ποίηση, στους άγραφους νόμους, πιστεύω και στην δύναμη της ψυχής.
Αυτό είναι. Πιστεύω.
Θα τα καταφέρω..έχω ψυχή...

Μαρία Ιωσηφίδου

*** Εύχομαι όλοι οι νέοι να βρούν το δρόμο τους...
το δρόμο που τους αξίζει...
σε μια κοινωνία που θα τους υποστηρίζει...

Η εποχή του ταχυανθρώπου και η σημασία της

Το ότι ο κόσμος βιώνει μία επιτάχυνση της ιστορίας είναι ένα γεγονός που δύσκολα αμφισβητείται. Όπως επίσης δεν μπορούν να αμφισβητηθούν και οι άμεσες συνέπειες του γεγονότος αυτού, που είναι ριζικές και πολυεπίπεδες. Κυρίως, όμως, δρομολογούν και οριοθετούν μία πρωτόγνωρη αντιπαράθεση του ανθρώπου με τον χρόνο, με ενδιάμεσο συντελεστή την ταχύτητα πλεύσεως του τελευταίου.
 
Ταχύτητα η οποία, πέρα από τις όποιες άλλες επιπτώσεις της –πολιτιστικές, κοινωνικές, επικοινωνιακές–, έχει πλέον και τεράστια οικονομική σημασία. Εξελίσσεται αθόρυβα αλλά σταθερά σε σημαντικό συντελεστή παραγωγής πλούτου, γεγονός που για την ώρα δεν φαίνεται να απασχολεί σοβαρά τους οικονομολόγους.
 
Ωστόσο, αν θέλουμε να κατανοήσουμε σημαντικά οικονομικά φαινόμενα της εποχής μας, θα πρέπει να εντάξουμε τον παράγοντα ταχύτητα στις κορυφαίες μεταβλητές. Για παράδειγμα, θα πρέπει να μετρήσουμε –αν αυτό είναι εφικτό– πόσο πλούτο παράγει η ιλιγγιώδης ταχύτητα κυκλοφορίας του χρήματος σε παγκόσμιο επίπεδο, πού πηγαίνει ο πλούτος αυτός και ποιον ρόλο παίζει τελικά στην δημιουργία νέων ανισοτήτων.

Υπό αυτές τις συνθήκες, πρέπει να αναγνωρίσουμε ότι η ταχύτητα δεν είναι μόνον μέτρηση των μετακινήσεων, αλλά ορισμός του παρόντος. Πρέπει συνεπώς να αντιληφθούμε ποιοι είναι οι ρυθμοί των γεγονότων και ανάλογα να προσαρμοστούμε, να τους θέσουμε υπό έλεγχο ή να αντισταθούμε σε αυτούς. «Η ταχύτητα», μάς έλεγε προσφάτως στο Παρίσι ο καθηγητής Ζιλ Ντελανουά, «σε συνδυασμό με την αναζήτηση της επιτάχυνσης, δημιουργούν έναν κόσμο στον οποίο κυριαρχεί η ταχυνομία, όπου η ταχύτητα γίνεται κανόνας…».
 
Κατά συνέπεια, το ερώτημα που τίθεται είναι αν ο σύγχρονος άνθρωπος βρίσκεται στο επίκεντρο μιας νέας εποχής, στο πλαίσιο της οποίας θα χρειαστεί να επαναπροσδιορίσει την σχέση του με τον χρόνο. από την φύση του, έλεγε ο Πασκάλ, ο άνθρωπος είναι πάντα ανικανοποίητος με το παρόν. Μήπως λοιπόν η επιτάχυνση της ιστορίας δημιουργεί όλο και περισσότερο ανικανοποίηση; Μήπως, στην εποχή της ταχυνομίας, η οποία εκ των πραγμάτων συνεπάγεται και τον ταχυάνθρωπο, προβάλλει περισσότερο κρίσιμο από τον ορισμό του χρόνου το θέμα της χρήσης του;
 
Στο επίπεδο αυτό προκύπτουν από τεχνικής πλευράς νέα ερωτήματα, τα οποία θα πρέπει να απαντηθούν. Το πρώτο από αυτά αφορά στην παγκοσμιοποίηση και τις επιπτώσεις της στην αναδιάταξη των διεθνών αγορών και των γεωπολιτικών σχέσεων. Έπεται το ερώτημα της, μέσω της παγκοσμιοποίησης, αποδυτικοποιήσεως του διεθνούς περιβάλλοντος και τί σημαίνει αυτό για Ευρώπη και Αμερική κυρίως. Τέλος, τίθεται το θέμα της αντιπροσωπεύσεως του μέλλοντος στις κοινωνίες μας, το οποίο, όπως εύκολα αντιλαμβάνεται κανείς, φέρνει στο προσκήνιο και πολύ σοβαρά θέματα κοινωνικών και πολιτικών ισορροπιών. Ισορροπίες οι οποίες, όπως αναγνωρίζει και ο γνωστός μελλοντολόγος συγγραφέας Άλβιν Τόφλερ, γίνονται όλο και πιο πολυσύνθετες καθ’ όσον για την δημιουργία πλούτου ειδικά η ταχύτητα διαπλέκεται με την γνώση.
 
Το φαινόμενο αυτό, υποστηρίζει ο διάσημος Αμερικανός συγγραφέας, δημιουργεί συνθήκες ασυγκρίτως πιο ανατρεπτικές από τις αντίστοιχες της βιομηχανικής επανάστασης του 19ου αιώνα διότι, σε σύγκριση με το παρελθόν, διαφοροποιεί τον τρόπο δημιουργίας, κυκλοφορίας, δαπάνης και αποταμιεύσεως του πλούτου. Όλα αυτά συμβαίνουν δε με μία ταχύτητα που ποτέ στο παρελθόν δεν γνώρισε ο πλανήτης. Δημιουργείται έτσι ένα «σύστημα πλούτου» χωρίς προηγούμενο στην Ιστορία. Σαφώς δε, στο σύστημα αυτό έντονη και αποφασιστική είναι η συμμετοχή μη δυτικών χωρών (Κίνα, Ινδία, Βιετνάμ, Μαλαισία, κ.α.) –γεγονός πολυσήμαντο, γιατί οριοθετεί και ένα φαινόμενο αποδυτικοποίησης του κόσμου.

Όλα δείχνουν ότι, αν δεν προσεχθεί ιδιαιτέρως από τις ευρωπαϊκές κυρίως χώρες, το νέο αυτό φαινόμενο αναπόφευκτα θα δημιουργήσει τους όρους για μια γεωστρατηγική υποβάθμιση της Ευρώπης, με άμεση συνέπεια την περιθωριοποίηση της Γηραιάς Ηπείρου σε λιγότερα από είκοσι έως τριάντα χρόνια –γεγονός που επιτρέπει στην ιστορικό Καρολίν Ποστέλ-Βιναί να γράψει ότι, στις νέες συνθήκες, η Ευρώπη καλείται «να βρει μια νέα αφήγηση για τη ιστορία της».
 
Με βάση τις παραπάνω διαπιστώσεις, οι οποίες ξεκάθαρα πλέον απομακρύνουν τον μελετητή από τα παραδοσιακά οικονομικά κλισέ, υπάρχουν κάποιοι οικονομολόγοι που κάνουν λόγο για ένα μη ορατό αίτιο της σημερινής κρίσης που, κατά την άποψή τους, είναι «η βλακώδης διαχείριση του χρόνου». Πιστεύουν, έτσι, ότι οι αναπτυγμένες κυρίως οικονομίες είναι θύματα της «συνέπειας του αποσυγχρονισμού», φαινόμενο που αναφέρεται στην μη συμβατή σχέση της ταχύτητας με τις δυνατότητες μιας κοινωνίας να προσαρμοστεί σε αυτήν.
 
«Πάρτε ένα απλό παράδειγμα», μάς λέει ο Βέλγος καθηγητής μάρκετινγκ Λουσιέν Ρουσώ. «Πριν μία εικοσαετία, ο μέσος χρόνος ζωής ενός νέου προϊόντος ήταν κάπου 15 με 18 μήνες. Σήμερα, υπάρχουν περιπτώσεις που δεν ξεπερνά τις 3 με 4 ημέρες. Είναι βέβαιο, έτσι, ότι οι εταιρείες που μπορούν να καινοτομούν με μεγάλη ταχύτητα έχουν ένα συγκριτικό πλεονέκτημα που δύσκολα αναιρείται. Το ίδιο συμβαίνει και στο επίπεδο των κρατών. Όσο πιο γραφειοκρατικό είναι ένα κράτος, τόσο λιγότερες πιθανότητες επιβίωσης έχει  στο νέο γεωοικονομικό περιβάλλον».
 
Το ίδιο ισχύει και για τις κοινωνίες. Γα να δημιουργηθεί μία προχωρημένη οικονομία, βασική προϋπόθεση είναι η ύπαρξη μιας προχωρημένης κοινωνίας. Και τούτο διότι κάθε οικονομία είναι το προϊόν της κοινωνίας στην οποία είναι ριζωμένη και εξαρτάται από τους θεσμούς-κλειδιά της. Κατά την Χάϊντι Τόφλερ, αν μία χώρα πετύχει να επιταχύνει την οικονομική της εξέλιξη χωρίς ταυτοχρόνως να κάνει το ίδιο και με τους θεσμούς της, τότε το δυναμικό της για δημιουργία πλούτου περιορίζεται αισθητά και τελικά πέφτει θύμα του «νόμου της ασυμβατότητας». Στην περίπτωση αυτή, δηλαδή, ο δημόσιος τομέας δεν μπορεί να συμβαδίσει με τον αντίστοιχο ιδιωτικό, με αποτέλεσμα η αναποτελεσματικότητα να πλήξει αμφότερες τις πλευρές. «Μία από τις κύριες αιτίες της ιαπωνικής στασιμότητας τα είκοσι τελευταία χρόνια είναι ακριβώς αυτός ο νόμος της ασυμβατότητας», τονίζει η Χάϊντι Τόφλερ. Προσθέτει δε ότι, αργά ή γρήγορα, το ίδιο φαινόμενο θα μπορούσε να συμβεί και στην Κίνα, παρά τις αντιγραφειοκρατικές πρωτοβουλίες που έχει αναλάβει η νέα ηγεσία του Κομμουνιστικού Κόμματος.
 
Επισημαίνεται, ωστόσο, από πολλούς οικονομολόγους και κοινωνικούς επιστήμονες ότι η ταχύτητα σήμερα συμβάλλει στην οικονομική απογείωση των αποκαλούμενων αναπτυσσόμενων χωρών με ρυθμούς που είναι υπερδεκαπλάσιοι από τους αντίστοιχους που γνώρισε η Δύση στην διάρκεια των διαφόρων σταδίων της βιομηχανικής επανάστασης. Γίνεται έτσι λόγος για το φαινόμενο της αποδυτικοποίησης του κόσμου ως άμεσο και σταθερό αποτέλεσμα της παγκοσμιοποίησης.
 
Η ανάπτυξη των συναλλαγών, η κυριαρχία του στιγμιαίου, η συρρίκνωση –αν όχι η κατάργηση– των αποστάσεων και η πλήρης απελευθέρωση των ροών γνώσεων, κεφαλαίων και πληροφοριών είναι σαφές ότι δημιουργούν μιαν άλλη ζώσα πραγματικότητα, η οποία όμως δεν βιώνεται με τους ίδιους ρυθμούς απ’ όλους. Αντιθέτως, υπάρχει μια κατάτμηση των ρυθμών μεταξύ των τύπων συναλλαγών και διασυνδέσεων και των περιφερειών. Παρατηρούνται έτσι αισθητές διαφορές στην αντίληψη του χρόνου, οι οποίες σε τελική ανάλυση έχουν και τις ανάλογες οικονομικές και κοινωνικές επιπτώσεις –επιπτώσεις τις οποίες ο κόσμος όλο και περισσότερο θα βιώνει με ιδιαίτερη ένταση.
 
Η ταχύτητα προκαλεί βαθειά ρήγματα, τα οποία όλως παραδόξως δημιουργούν μια γενικευμένη ανάγκη σε παγκόσμιο επίπεδο για περισσότερη ενότητα. Το μεγάλο πρόβλημα, όμως, στο επίπεδο αυτό είναι ότι στον κόσμο μας υπάρχουν φανατικές θρησκευτικές δυνάμεις οι οποίες, μέσα από τις ρήξεις που προκαλεί η ταχύτητα, προσπαθούν βίαια να σταματήσουν τον χρόνο –ή, ακόμα χειρότερα, να τον πάνε πίσω.

Η Σιωπηλή Γνώση… της Πηνελόπης! Τα Λύτρα της Γνώσης της ψυχής


Η Πηνελόπη. Η "αριστερή" πλευρά του Ανθρώπου, η θηλυκή. Είναι η διαφορετική "ροή" της ενέργειας αλλά, σαφώς συμπληρωματική,γι’αυτό η γυναίκα στέκεται πάντα αριστερά από τον άντρα..

Η Πηνελόπη Είναι η "Γνώση στο επίπεδο της Σιωπής"...Η Εχέφρων κόρη του Ικαρίου, γνωρίζει πράγματα που, ο Οδυσσέας πρέπει να τα κάνει

λόγια, πράξεις, έργα, για νάχουν αξία. Γι’αυτό και συναινεί σ’αυτό το ταξίδι και υπομένει αδιαμαρτύρητα αυτή την αναμονή.

Γι’ αυτό και δεν μπορεί να τον προδώσει η να τον ξεχάσει..Έχουν συμφωνήσει γι’αυτήν την αναγκαιότητα, αυτής της διαδρομής. Η Πηνελόπη γνωρίζει το Μυστικό και από εκεί προέρχεται η υπεροχή της. Η "Μυστική Γνώση" που κατέχει την κάνει απόρθητη καιδεν μπορεί να ενδώσει σε κανένα μνηστήρα. Ούτως η άλλως τους περιφρονεί βαθύτατα παρά τα ακριβά τους δώρα, για τα ζωώδη πάθη που τους έχουν κυριεύσει.

Περιφρονεί όλους αυτούς τους "άντρες" που δεν στάθηκαν στο ύψος του προορισμού τους και έχουν καταντήσει μνηστήρες και δούλοι των παθών και των επιθυμιών τους... Γι’αυτήν, όλοι ίδιοι είναι! Η Πηνελόπη είναι ο ‘Οδυσσέας’ με θηλυκά ρούχα. Είναι ο "στρατηγός" με το θηλυκό πρόσωπο. Άλλωστε, μόνο ένας Πολεμιστής πρώτης " σειράς", μπορεί να αναθρέψει τον γιο του.

Η ίδια δεν έχει περιθώριο, ούτε για λάθη, ούτε για παραλείψεις. Πολιορκείται και πρέπει να είναι άγρυπνη ,δυνατή και σε ετοιμότητα. Ο Οδυσσέας όταν "επιστρέψει", πρέπει να βρει τον Τηλέμαχο δυνατό, ευφυή,έτοιμο να τον αναγνωρίσει και να σταθεί στο πλευρό του.

Η ανέγγιχτη ψυχή του ανθρώπου, θα κρατήσει και την καρδιά του ανθρώπου, καθαρή και νεανική, πέρα απόλα τα λάθη που θα κάνει ο νους, το μυαλό του.
Χωρίς τον Τηλέμαχο δεν μπορεί να νικήσει ο Οδυσσέας, δεν έχει το κίνητρο άλλωστε. Δεν υπάρχει κανένα όραμα. Χωρίς τους νέους, δεν υπάρχει μέλλον για την ανθρωπότητα.

Ο Τηλέμαχος είναι ο Υιός και είναι πολύτιμος για τον οδυσσάμενο ταξιδευτή Πατέρακαι προστατευόμενος από μια σωστή, έξυπνη και δυνατή Μητέρα.
Δεν κοιμάται η Πηνελόπη.Ονειρεύεται, αλλά δεν κοιμάται.

Πως μπορεί να κοιμάται μια γυναίκα, όταν, μέσα στο σπίτι της κυκλοφορούν
τόσοι μνηστήρες κι’έχει να μεγαλώσει ένα παιδί μόνη της. Ονειρεύεται η Πηνελόπη ,γιατί είναι "ονειρεύτρια" και από την δύναμη και την εστίαση αυτού του Ονείρου της, θα εξαρτηθούν πολλά. Ονειρεύεται η Πηνελόπη τον γυρισμό του Οδυσσέα ,γιατί ο Οδυσσέαςείναι το ΟΝΕΙΡΟ της Πηνελόπης!

Τον ονειρεύεται συνέχεια, με πίστη, με αφοσίωση που τίποτα και κανείς δεν μπορεί να γκρεμίσει, μ”ολες τις λεπτομέρειες , τα χρώματα και τους ήχους
κρατώντας σταθερά την Προσοχή της σ’αυτό το Όνειρο.

Τον Ονειρεύεται σ' ένα βαθύ επίπεδο, του στέλνει ενέργεια μέσω αυτού του Ονείρου,του ψιθυρίζει λόγια έμπνευσης, τον στηρίζει, τον προστατεύει.Τον επισκέπτεται κάθε βράδυ για σαράντα και μια νύχτες και,όταν έρχεται ο ο Μορφέας , τον παίρνει στην αγκαλιά της.

Τον αγγίζει, τον χαϊδεύει ,τον θεραπεύει τον παρηγορεί Τ ο πρωί φεύγει με την ροδοδάκτυλη αυγούλα αφήνοντας μια μικρή ανάμνηση,μια ανάμνηση που θα λειτουργεί σαν φάρος, ώστε ο αγαπημένος της,να μη την ξεχάσει και χαθεί..
Ονειρεύεται άγρυπνα η Πηνελόπη, γιατί επιθυμεί την "άλλη" πλευρά της.

Επιθυμεί τον Οδυσσέα, γιατί είναι ερωτευμένη μαζί του μ¨ένα έρωτα αιώνιο.
Λαχταρά την επιστροφή του. Δεν ζήσαμε ποτέ μαζί, δεν χάρηκαν τον ερωτά , τα νιάτα τους.

Είναι η θυσία που απαιτήθηκε για τα "Λύτρα της Γνώσης της ψυχής στο γηινο ταξίδι της..". Όμως, θα συναντηθούν κάποτε, γιατί ,ο Οδυσσέας,η Πηνελόπη και το τρίτο νέο πεδίο,ο Τηλέμαχος, είναι το Τέλειο Ον. Ισότιμοι, ομοούσιοι και ενωμένοι.

Ο ΑΝΘΡΩΠΟΣ ΘΕΟΣ, ο οποίος θα γυρίσει στον παράδεισο, επιστρέφοντας από τη κόλαση, με τρόπαια που είναι, η κατανόηση και μετά από ένα επίπονο
μακροχρόνιο ταξίδι αυτογνωσίας.

Άλλωστε ο ‘διάβολος’ βρίσκεται σ’ότι δεν καταλαβαίνουμε!

Η Πηνελόπη, η βασίλισσα της Ιθάκης, η Πηνελόπη , είναι αυτή,που ξετυλίγει το κουβάρι της πιο μεγάλης Ιστορίας στο κόσμο, της ΟΔΥΣΣΕΙΑΣ!
Το μεγάλο ταξίδι της γνωριμίας και της συνάντησης με τον Εαυτό και… της διεκδίκησής του...!

Ποια είναι η Πηνελόπη;

 

Γνωρίζεις τον καθρέφτη;

Ο Νάρκισσος έμεινε ονομαστός στην ελληνική μυθολογία για την εμμονή του να θαυμάζει το είδωλό του καθώς καθρεφτιζόταν στο νερό. Την ίδια κίνηση όμως κάνουν κάθε μέρα, αιώνες τώρα, όλοι οι κάτοικοι του πολιτισμένου κόσμου χρησιμοποιώντας ένα μαγικό εργαλείο, τον καθρέφτη.
Ο καθρέφτης είναι μια οπτική ηχώ που δέχεται, απορροφά και αναπαράγει εικόνες διευρύνοντας τη διάσταση του χώρου. Μπορεί επίσης να παραμορφώσει την πραγματικότητα και έχει μεγάλη και περίεργη ιστορία πίσω του…

Πού καθρεφτίζονταν οι αρχαίοι
Οι αρχαίοι πολιτισμοί χρησιμοποιούσαν ορυκτά και μέταλλα που μπορούσαν να καθρεφτίζουν το είδωλο, όπως ηφαιστειακό γυαλί του οψιδιανού (Μάγιας, Αζτέκοι, Ολμέκοι), χαλκό, ορείχαλκο, σίδηρο, κασσίτερο, ασήμι, χρυσό. Έλληνες, Αιγύπτιοι, Πέρσες, Χαλδαίοι, Μεσοποτάμιοι, Ρωμαίοι, Ετρούσκοι, Ινδοί, Εβραίοι, Θιβετιανοί, Κινέζοι καθρεφτίζονταν σε γυαλισμένα φύλλα μπρούντζου και αργύρου.

Φυλαχτό
Ο γυάλινος καθρέφτης έκανε την εμφάνισή του τον 3ο αιώνα μ.Χ. και η κατασκευή του επεκτάθηκε μετά την εφεύρεση του φυσητού γυαλιού. Οι Ευρωπαίοι του Μεσαίωνα μετέφεραν μαζί τους μικρά κομμάτια του για φυλαχτό πιστεύοντας ότι μπορεί να συγκρατήσει τη χάρη όποιου ιερού αντικειμένου καθρεφτιζόταν επάνω του. Όπως όλοι οι πολιτισμένοι αποικιοκράτες που σέβονται τον εαυτό τους, τα προσέφεραν στις άγριες φυλές ως δώρα εντυπωσιασμού. Ο μεγάλος όρθιος καθρέφτης άρχισε να κατασκευάζεται τον 18ο αιώνα.

Έργο τέχνης
Ονομαστοί έμειναν οι περίτεχνοι βικτωριανοί και βενετσιάνικοι καθρέφτες (επιμεταλλωμένοι με θανατηφόρο υδράργυρο), οι οποίοι κόστιζαν μια ολόκληρη περιουσία, αφού θεωρούνταν σημαντικότατα έργα τέχνης.

Κατοπτρομάντεις και η Αικατερίνη των Μεδίκων
Ο καθρέφτης αποτελούσε τον βασικό εξοπλισμό κάθε μάγου και προφήτη. Η κατοπτρομαντεία συναντάται σε όλους τους αρχαίους λαούς, τους Βυζαντινούς, τους Άραβες αλλά και στην Ευρώπη της Αναγέννησης. Υπήρξε δημοφιλέστατη ανάμεσα στους μάγους των βασιλέων. Λέγεται πως η Αικατερίνη των Μεδίκων παρακολουθούσε μέσα σε έναν καθρέφτη ό,τι συνέβαινε στη Γαλλία και τις γειτονικές χώρες, ενώ ο μάγος των ανακτόρων της Ελισάβετ της Αγγλίας χρησιμοποιούσε τον 16ο αιώνα έναν καθρέφτη των Αζτέκων από οψιδιανό για να επικοινωνεί με τα πνεύματα. Σύμφωνα με άλλον μύθο, οι Ρωμαίοι χρησιμοποιούσαν έναν τεράστιο καθρέφτη απ΄ όπου παρακολουθούσαν όλες τις εχθρικές κινήσεις. Σήμερα αυτό το είδος της μαντείας εξακολουθεί να υπάρχει στην υποσαχάρια Αφρική.

Μαγικό εργαλείο
Στον μεσαίωνα ο καθρέφτης αντιμετώπισε τις χειρότερες κατηγορίες, αφού θεωρούνταν αναπόσπαστο εργαλείο της μάγισσας, μέσω του οποίου προσέλκυε και εγκλώβιζε τους δαίμονες. Σε δεκάδες παραμύθια η μάγισσα τον χρησιμοποιεί για να ρίχνει ματιές στο παρόν, το παρελθόν και το μέλλον και να κάνει τις μαγικές της τελετουργίες. Στις μυθολογίες διαφόρων χωρών οι μάγοι χάραζαν επάνω του σύμβολα ή γράμματα επιδιώκοντας επικοινωνία με τον «αντεστραμμένο κόσμο».
Οι παλιές δοξασίες ανέφεραν πως ο καθρέφτης μπορεί να αιχμαλωτίσει την ψυχή, γι΄ αυτό και κάλυπταν τους καθρέφτες μετά τον θάνατο μέλους της οικογένειας.
Σε πολλούς τόπους απέφευγαν να δουν το είδωλό τους στον καθρέφτη φοβούμενοι ότι η δύναμή τους θα απορροφηθεί από το είδωλο.
Στις ιστορίες του Χάρι Πότερ ο μαγικός καθρέφτης δεν αντανακλά την εικόνα αλλά τις βαθιές επιθυμίες όποιου τον κοιτάζει.
Στην «Αλίκη στη χώρα των θαυμάτων» συμβολίζει την πύλη για έναν άλλο κόσμο.
Στοιχεία για τη μαγική δύναμη του καθρέφτη βρίσκουμε και στην ελληνική παράδοση, όπως στο δίστιχο: «Αν ήταν η θάλασσα γυαλί και το γυαλί καθρέφτης, θα ΄βλεπα το πουλάκι μου σε τι κρεβάτι πέφτει». Επίσης ο καθρέφτης λέγεται ότι χρησιμοποιείται σε κάποια μέρη – και σε συγκεκριμένες ημέρες του χρόνου – από ανύπαντρες κοπέλες, για να δουν μέσα του ποιον και πότε θα παντρευτούν.
Στην αρχαία Κίνα (2ος αιώνας π.Χ. – 2ος αιώνας μ.Χ.) οι ονομαζόμενοι μαγικοί καθρέφτες έδιωχναν τα κακά πνεύματα και την άσχημη ενέργεια γύρω από το σπίτι ή, κατ΄ άλλους, τα παγίδευαν μέσα στον καθρέφτη. Γι΄ αυτό τους τοποθετούσαν επάνω από την πόρτα ή από ένα παράθυρο της εισόδου του σπιτιού.
Σύμφωνα με έναν θρύλο των Μάγιας, αν κάποιος κοιταζόταν στον καθρέφτη, μπορούσε να επικοινωνήσει με τους κατοίκους του Άλλου Κόσμου ή του Κόσμου του Δέους (εννοώντας τον Κάτω Κόσμο). Θεωρούσαν και αυτοί τον καθρέφτη πύλη μέσω της οποίας τα τέρατα του Κάτω Κόσμου άρπαζαν αυτόν που τον κοιτούσε. Γι΄ αυτό και χαρακτήριζαν το καθρέφτισμα ως πράξη ιδιαίτερου θάρρους, ενώ το απαγόρευαν ρητά στις γυναίκες.
Στην ίδια ήπειρο οι ιερείς των Αζτέκων χρησιμοποιούσαν τον καθρέφτη για μαντεία και θεραπείες. Αν ένα παιδί υπέφερε από την ασθένεια της «απώλειας της ψυχής», ο θεραπευτής παρατηρούσε το καθρέφτισμα της εικόνας του. Αν η εικόνα ήταν καθαρή, το παιδί θα θεραπευόταν, αν όμως ήταν σκοτεινή, η ψυχή του είχε χαθεί.
Άλλη δοξασία θεωρεί επικίνδυνο να κοιτάζεσαι στον καθρέφτη μετά τα μεσάνυχτα, ιδιαίτερα με χαμηλό φωτισμό, γιατί εμφανίζονται μέσα του οι ψυχές των νεκρών ή δαιμονικά πλάσματα. Από την άλλη, πιστευόταν ότι οι βρικόλακες δεν είχαν είδωλο στον καθρέφτη γιατί ήταν ήδη νεκροί και δεν είχαν ψυχή.

Επτά χρόνια γρουσουζιά;
Ανάμεσα στις προλήψεις που επικρατούν πιστεύεται ότι το σπάσιμο του καθρέφτη φέρνει επτάχρονη γρουσουζιά. Εικάζεται ότι η πρόληψη προήλθε από το γεγονός ότι, όταν έσπαζε ένας καθρέφτης, χρειαζόταν εργασία επτά ετών για την αντικατάστασή του, επειδή ήταν πολύ ακριβό αντικείμενο. Σύμφωνα με άλλη ερμηνεία, μαζί με τον καθρέφτη έσπαζε και παραμορφωνόταν και η ψυχή, η οποία χρειαζόταν επτά χρόνια για να αναγεννηθεί. Υπήρχαν όμως και ειδικά ξόρκια που εξασφάλιζαν τη διάλυση της γρουσουζιάς. Ίσως όμως να έπαιζε ρόλο και ο επικίνδυνος για την υγεία υδράργυρος, που χυνόταν κατά το σπάσιμο του καθρέφτη.

Στο σύγχρονο Φενγκ Σούι
Καλό είναι να αποφεύγονται οι καθρέφτες μέσα στο υπνοδωμάτιο, γιατί πιστεύεται πως απασχολούν συνέχεια το μυαλό μας και δεν αφήνουν το πνεύμα να ηρεμήσει και το σώμα να έχει καλό ύπνο. Προτείνεται δε να αντικατοπτρίζεται μέσα τους μόνο ό,τι όμορφο και χρήσιμο θέλουμε να έχουμε σε αφθονία. Για την είσοδο του σπιτιού ή του χώρου εργασίας συνιστάται η χρήση ενός μικρού στρογγυλού καθρέπτη τοποθετημένου μέσα σε οκταγωνικό πλαίσιο, που το κοσμούν με οκτώ τριγράμματα (pa kua), για να φέρνει τύχη και να απομακρύνει την αρνητική ενέργεια του εξωτερικού χώρου.

Στο οικοδυναμικό σπίτι
Σύμφωνα με την αρχαιοελληνική θεωρία του οικοδυναμικού σπιτιού, όπως τη διατυπώνει ο συγγραφέας Σπύρος Μακρής, ο καθρέφτης δεν πρέπει να τοποθετείται απέναντι από το κρεβάτι του υπνοδωματίου παρά μόνο στο πλάι του. Καλύτερα μάλιστα να είναι σκεπασμένος, όταν κοιμόμαστε, γιατί η αντανάκλαση του εαυτού μας επάνω του μπορεί να τρομάξει το αιθερικό ή αστρικό σώμα (κατά τον Πλάτωνα, το αιθερικό σώμα αποχωρίζεται από το υλικό στη διάρκεια του ύπνου). Επίσης δεν πρέπει να τοποθετείται απέναντι από πόρτες, τουαλέτες και σκάλες. Σε αυτή την περίπτωση καθρέφτης θεωρείται οποιαδήποτε γυάλινη επιφάνεια, όπως και η οθόνη της τηλεόρασης.

Κανείς δεν είναι τέλειος…
Τέλειος καθρέφτης λέγεται ότι δεν υπάρχει. Ίσως έχεις παρατηρήσει ότι το είδωλό σου διαφέρει από καθρέφτη σε καθρέφτη και ότι εμφανίζεται ελαφρώς παραμορφωμένο, αν το κοιτάξει ένας δεύτερος παρατηρητής, χωρίς να υπάρχει εξήγηση για το φαινόμενο. Σύμφωνα με μελέτη ψυχολόγων του πανεπιστημίου του Λίβερπουλ, οι άνθρωποι δυσκολεύονται γενικώς να κατανοήσουν πώς λειτουργούν οι καθρέφτες. Οι ίδιοι επιστήμονες διερωτώνται μήπως εν τέλει οι καθρέφτες μάς κάνουν να βλέπουμε εικονικά αντικείμενα που υπάρχουν σε έναν εικονικό κόσμο…
Οι συνηθισμένοι σημερινοί καθρέφτες είναι φτιαγμένοι από φύλλο γυαλιού, που φέρει στην πίσω πλευρά του μια λεπτή στρώση αργύρου ή αλουμινίου βαμμένο με βερνίκι και αντανακλούν το 80 – 95% του φωτός που πέφτει επάνω τους. Υπάρχουν επίσης ακρυλικοί καθρέφτες και κάποιοι που διπλώνονται σαν ρολό για να τους μεταφέρεις όπου θέλεις. Από διακοσμητική άποψη, ο οβάλ καθρέφτης θεωρείται ότι φέρνει την πιο ειρηνική και αρμονική ενέργεια στον χώρο.

Και μαγικός και hi-tech
Η φαντασία των σχεδιαστών παράγει σήμερα καθρέφτες προηγμένους τεχνολογικά, οι οποίοι, για παράδειμα:
Εκπέμπουν φωτεινά μηνύματα στο σκοτάδι.
Εμφανίζουν τυχαία ρητά και γνωμικά κάθε φορά που κοιταζόμαστε.
Προβάλλουν SMS σε συνεργασία με το κινητό μας τηλέφωνο.
Διαθέτουν οθόνη LCD, που προβάλλει βίντεο, πλήκτρα αφής, βαρόμετρο και ραδιόφωνο.
Προβάλλουν τηλεοπτικά προγράμματα της αρεσκείας μας.
Γίνονται… ψεύτες δείχνοντάς μας χαμογελαστούς και ευδιάθετους, ακόμα και όταν δεν είμαστε (αλλοιώνοντας την έκφραση του προσώπου μας) .
Ο πιο εξελιγμένος καθρέφτης συλλέγει στοιχεία από κάμερες, που σε παρακολουθούν συνεχώς σε όλο το σπίτι, για να καταγράφουν τις συνήθειές σου. Έτσι μπορεί να προβάλλει κάθε μέρα την εικόνα σου, όπως θα είσαι μετά από τρεις δεκαετίες, προκειμένου να σε πείσει να διορθώσεις τυχόν βλαβερές συνήθειες. Αυτόν μάλλον τον σπας άνετα, χωρίς να φοβηθείς τα 7 χρόνια γρουσουζιάς!

Η εικόνα μας στα μάτια των άλλων

Διάφορα περιστατικά τον τελευταίο μήνα με έκαναν να σκεφτώ πόσο τελικά διαφέρει αυτό που είμαστε, με αυτό που εκλαμβάνουν οι άλλοι, με αυτό που βλέπουνε ή με αυτό που λένε πως βλέπουνε... Πόσο σημαντικό τελικά είναι να είμαστε σίγουροι για τον εαυτό μας όχι απαραίτητα με την έννοια ότι τα κάνουμε όλα σωστά, αλλά ως προς τη σιγουριά του να ξέρω τι είναι καλό ή άσχημο ή τα πλεονεκτήματα και τα ελαττώματά μου, και τι κάνω τελικά σωστά και τι λάθος!

Πόσο σημαντικός είναι ο εσωτερικός κόσμος του καθενός από εμάς, η πληρότητα ή το κενό που νιώθουμε και μας κάνει γενναιόδωρους ή φειδωλούς στα λόγια και τις αντιδράσεις μας αντίστοιχα!
Διανύω μια πολύ ευαίσθητη περίοδο για την ζωή μιας γυναίκας. Παρόλο που δεν είναι η πρώτη μου φορά, δεν παύει σαν περίοδος να έχει ιδιαιτερότητες σε επίπεδο ψυχολογικό και όχι μόνο.

Σαφώς δεν έχω την απαίτηση από τους γύρω μου να αντιληφθούν απαραίτητα την κατάσταση αυτή, άσχετα αν κάποιες γυναίκες την έχουν περάσει και ενδεχομένως παραπάνω από μια φορά στη ζωή τους. Αυτό που μου κάνει ιδιαίτερη εντύπωση είναι το πώς καταλήγω να είμαι τελικά 'πτυσσόμενη' στα μάτια τους, όπως έλεγε και ο Ηλιόπουλος σε μια πολυαγαπημένη μου ελληνική ταινία! Παρατηρώ με μεγάλη έκπληξη (όχι πάντα ευχάριστη!) πως η εικόνα μου αλλάζει ανάλογα με τα μάτια που με κοιτούν κάθε φορά.

Σίγουρα θα έλεγε κανείς πως πάνω από όλα λόγω επαγγελματικής ιδιότητας θα έπρεπε να ξέρω καλύτερα από τον καθένα να αντιλαμβάνομαι την εικόνα μου και να γνωρίζω τα επιτρεπτά για την υγεία μου επίπεδα. Σαφώς και γνωρίζω, και σαφώς και παρακολουθώ το συγκεκριμένο θέμα γιατί είναι κάτι το οποίο με απασχολούσε πάντα, όχι πρωταρχικά για το αισθητικό κομμάτι, αλλά κυρίως για το κομμάτι της υγείας που σε αυτή την περίπτωση αφορά και ένα μωρό για το οποίο έχω την πλήρη ευθύνη.

Δεν παύει όμως να με σοκάρει η αντιμετώπιση των ανθρώπων που είναι πάντα έτοιμοι να κριτικάρουν με τον χειρότερο τρόπο μια γυναίκα στην φάση της αυτή ή σε οποιαδήποτε άλλη. Από την άλλη, με ευχαριστούν και τα θετικά σχόλια που είτε ο απέναντι τα πιστεύει πραγματικά, είτε τα λέει γιατί αντιλαμβάνεται πως η προτεραιότητα σε μια τέτοια φάση σαφώς δεν είναι να μετρήσουμε τους πόντους ή να κάνουμε αξιολόγηση του καλού κορμιού!

 Συνήθως όμως ο ανθρώπινος νους (τουλάχιστον ο δικός μου) έχει ένα τρόπο να καταχωνιάζει τα θετικά σχόλια ή στην καλύτερη περίπτωση να χαίρεται προς στιγμήν και μετά να τα ξεχνά! Τα αρνητικά σχόλια όμως το μυαλό συνήθως τα μεγεθύνει, τα σκεφτόμαστε, τα ξανασκεφτόμαστε, μας επηρεάζουν και μας επιβαρύνουν ψυχολογικά, μας κάνουν να ξεχνάμε και να ακυρώνουμε οτιδήποτε θετικό έχουμε καταφέρει σε οποιοδήποτε επίπεδο και απλά με ένα τρόπο εστιάζουμε εκεί και τα επαναφέρουμε συνέχεια.

Πως είναι όμως δυνατόν να ακούμε τόσο διαφορετικά σχόλια από ανθρώπους ενώ μιλάνε όλοι για το ίδιο άτομο; Πώς γίνεται κάποιος στον τρίτο μήνα της κύησης να σου λέει ''πω, πω μαμάδεψες'' (μην με ρωτήσετε τι σημαίνει, ούτε εγώ ξέρω!), ενώ στον μήνα σου πριν γεννήσεις κάποιος άλλος να λέει "μπράβο, μακάρι και εγώ να τα καταφέρω να είμαι σαν και εσένα όταν θα είμαι με το καλό έγκυος''! Είναι απλά δύο παραδείγματα (ενώ έχω αμέτρητα) τόσο εκ διαμέτρου αντίθετων σχολίων που μπορεί να έχω ακούσει στην διαδρομή αυτή των τελευταίων μηνών.

Έχω την κατάρτιση να ξέρω αν έχω πάρει φυσιολογικά κιλά για τον μήνα μου ή όχι. Γνωρίζω αν ο απέναντι έχει δίκιο, είτε λέει κάτι θετικό είτε κάτι αρνητικό. Δεν μπορώ να μην αναλογιστώ όμως το ψυχολογικό κόστος που μπορεί να έχουν τα σχόλια αυτά ιδιαίτερα όταν οι απόψεις διίστανται σε μια κοπέλα που μπορεί να μην είχε ποτέ αυτοπεποίθηση, σε μια κοπέλα που ίσως της φέρθηκαν άσχημα σε μια σχέση ή δεν βρίσκεται σε σχέση αυτό τον καιρό και τα αρνητικά σχόλια απλά της επιβεβαιώνουν πως το σώμα της φταίει για ότι "δεν μπορεί" ή μάλλον ότι "δεν έχει τύχει να έχει" σε επίπεδο σχέσης με το άλλο φύλλο στη φάση ζωής της αυτή.

Σε μια κοπέλα η οποία προσπαθεί με νύχια και με δόντια να μην βάλει επιπρόσθετο βάρος στην εγκυμοσύνη της γιατί συντρέχουν σοβαρότατοι λόγοι υγείας για τους οποίους δεν θα έπρεπε να αυξήσει υπερβολικά το βάρος της όπως π.χ. το σάκχαρο κύησης.

Σε μια κοπέλα η οποία μετά από πολλές ατυχείς προσπάθειες κατάφερε με εξωσωματική γονιμοποίηση να κυοφορεί ένα ή περισσότερα παιδάκια που πάντα ήθελε με μεγάλη λαχτάρα και η καταπόνηση της συγκεκριμένης διαδικασίας μπορεί να είναι και εμφανής στο σώμα της σε επίπεδο κατακρατήσεων ή κιλών.

Θέλω να καταλήξω τελικά στο ότι τα σχόλια των ανθρώπων είναι σαν την φασαρία που πρέπει να αγνοήσει το παιδί που διαβάζει. Είναι σαν τις δικαιολογίες που μπορεί να παρουσιάσουμε για να μην πάμε γυμναστήριο ενώ έχουμε υποσχεθεί στον εαυτό μας ότι θα το κάνουμε.

Είναι σαν τις μυρωδιές του φούρνου το πρωί από τις φρεσκοψημμένες τυρόπιτες όταν εμείς έχουμε φάει το ισορροπημένο μας πρωινό πριν φύγουμε από το σπίτι. Είναι πράγματα τα οποία υπάρχουν γύρω μας αλλά απλά πρέπει να μάθουμε να τα αγνοούμε.

Τα σχόλια των ανθρώπων γύρω μας για την εικόνα μας, τελικά είναι ο καθρέπτης της δικής τους ψυχής και των δικών τους βιωμάτων. Ξεκινάνε από δικά τους προβλήματα με το δικό τους σώμα ή με τον δικό τους εσωτερικό κόσμο.

Μπορεί να είναι εξαιρετικά σκληρά, άδικα ακόμα και να μην έχουν καμία σχέση με την πραγματικότητα. Απαραίτητη είναι η δική μας σωστή εικόνα σώματος, όχι υποκειμενικά, αλλά αντικειμενικά. Αυτός είναι ο καλύτερος τρόπος αντιμετώπισης και θωράκισης μας από όλα αυτά!

Η ζαβολιά στο παιχνίδι

kriftoΟ τρόπος επίλυσης ενός προβλήματος που μπορεί να αντιμετωπίζεις στην ζωή σου, βρίσκεται σ’ εκείνον τον τρόπο ζωής που κάνει το πρόβλημα να εξαφανίζεται. Λούντβιχ Βιτγκενστάιν (Πολιτισμός και αξίες).
Το κρυφτό είναι ένα παιχνίδι που χαρακτηρίζει το ανθρώπινο είδος και όχι μόνο στην παιδική του ηλικία, ένα παιχνίδι που δοκιμάζει ταυτόχρονα την εξυπνάδα εκείνου που ψάχνει και την αποφασιστικότητα εκείνου που κρύβεται. Είναι η πιθανότητα να μπορέσεις να ξεφύγεις από την πρόθεση, την επιθυμία, να σε βρει, ένα άλλο συγκεκριμένο άτομο.
Κάθε επιτυχημένο κρυφτό –με εξαίρεση τις τραγωδίες, με τον ένα ή τον άλλο τρόπο το κρυφτό είναι πάντοτε επιτυχημένο- καθησυχάζει τους παίχτες, αλλά και την κοινωνία που αυτοί ανήκουν, ό,τι κανείς τους δεν μπορεί να ξεφύγει, να το σκάσει, να πάει μακριά και ότι δεν υπάρχει κανένας άλλος τόπος, που να μπορεί αυτός να πάει, αν καταφέρει να ξεφύγει από τον διώκτη του.
Η ζαβολιά στο παιχνίδι –δηλ. η παραβίαση των κανόνων- είναι να βρεις ένα μέρος να κρυφτείς που να μην μπορεί να σε βρει κανείς, δηλ. να ξεφύγεις από τον κυνηγό σου. Η σπαζοκεφαλιά στο κρυφτό, το παράλογο δράμα που εμπεριέχει, είναι πως, το να σε βρουν σημαίνει ότι έχασες, ενώ το να μην σε βρουν, σημαίνει πως ακολουθείς κατά γράμμα τους κανόνες του παιχνιδιού. Σε ένα τέτοιο παιχνίδι και οι δύο παίχτες είναι εγκλωβισμένοι, παγιδευμένοι, ανεξάρτητα σε ποιά θέση βρίσκονται, κανείς τους δεν μπορεί να ξεφύγει, κρύβονται, γνωρίζοντας, πως αυτό που κάνουν δεν είναι απόδραση.
Αυτό που μοιράζονται είναι πως βρίσκονται εγκλωβισμένοι μαζί, κάπου, μέσα σε κάτι, –μια φούσκα, μια δημιουργία, έναν κόσμο- που θα μπορούσαμε να αποκαλέσουμε ανάγκη ή επιθυμία για συγκεκριμένα είδη αναγνώρισης και καθησυχασμού και από αυτό το κάτι, είναι αδύνατον να ξεφύγουν κι αν παρ ελπίδα το καταφέρουν, δεν υπάρχει τόπος να πάνε.
Υπάρχουν και κάποιοι παίχτες, που όταν παίζουν κρυφτό, απομακρύνονται τόσο πολύ, φεύγουν μακριά, που στην πραγματικότητα παύουν να παίζουν το παιχνίδι. Όταν αυτή η συμπεριφορά συνεχιστεί, οι υπόλοιποι παίχτες θα τρομάξουν στην αρχή, αλλά μετά από λίγο θα το συνηθίσουν και θα πάψουν να ασχολούνται με τους ζαβολιάρηδες. Ο ζαβολιάρης από την άλλη δεν έχει την υπομονή να περιμένει να τον βρουν ή να τους κάνει το χατίρι να παίζει με τους δικούς τους κανόνες και αρχίζει να φτιάχνει άλλους κανόνες δημιουργώντας δικό του παιχνίδι.
Το ότι δεν παίζει το παιχνίδι με τους κανόνες που είναι ήδη γνωστοί, δεν σημαίνει για τους παίχτες, πως ο ζαβολιάρης καινοτομεί, σημαίνει από την δική τους σκοπιά πως δεν προσφέρει τίποτε στο παιχνίδι.
…και τι να πούμε για τα παιχνίδια των θεών, που δεν παίζουν για να κερδίσουν -είναι αυτονόητο αυτό κατά την άποψη τους- αλλά παίζουν γιατί βαριούνται και παίζουν με τα ανθρωπάκια, μα παίζουν και μεταξύ τους. …κι όλα αυτά, μέχρι να πέσει στον δρόμο τους ένας ζαβολιάρης, που δεν παίζει με τους κανόνες, ο κατεργάρης, που τους κάνει να δουν “τον Βούδα φαντάρο”!!
Το αναφέρει και η μυθολογία, πως οι θεοκτόνοι ήταν πάντοτε άνθρωποι θνητοί, είναι πάντα ένας κατεργάρης που τους την φέρνει, εκεί που δεν το περιμένουν, από τον θείο εγωισμό και την θεϊκή αλαζονεία τους. Διάβασε για τα παιχνίδια των θεών αλλά και για το τι τους περιμένει, γιατί ως γνωστόν, «πίσω έχει η αχλάδα την ουρά».
Ο ζαβολιάρης ξέρει πως η ελευθερία του βρίσκεται στην αέναη πράξη της απελευθέρωσης του, η περιπέτεια είναι η η διαδικασία της απελευθέρωσης, όχι η ίδια η ελευθερία.