Κυριακή 22 Ιουνίου 2014

Η καταστροφή της βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας

scrools2Πριν λίγες ημέρες είδα στον κινηματογράφο την ταινία “Agora”, που πραγματεύεται τη ζωή και το θάνατο της φιλοσόφου Υπατίας, στην Αλεξάνδρεια του 4ου αιώνα μ.Χ. Ομολογώ οτι εντυπωσιάστηκα με το οτι μια ταινία που παρουσιάζει τους χριστιανούς ως καταστροφείς και φονιάδες προβλήθηκε στις μεγάλες αίθουσες, ακόμα και στις αλυσίδες των πολυκινηματογράφων. Στις σύγχρονες, «πολιτισμένες» κοινωνίες μας μέχρι και ο φαιδρός «κώδικας Da Vinci» είχε ξεσηκώσει θύελλα αντιδράσεων στους κύκλους των φανατικών, ενώ μερικές γελοιογραφίες με το πρόσωπο του Μωάμεθ παραλίγο να οδηγήσουν στη δολοφονία των σκιτσογράφων από αφηνιασμένους μουσουλμάνους… Παρά κάποιες ιστορικές ανακρίβειες, η ταινία νομίζω οτι αποδίδει θαυμάσια το πνεύμα της σκοτεινής εκείνης εποχής και σας την προτείνω χωρίς δεύτερη σκέψη.
Η ταινία αυτή, εκτός από τον προβληματισμό που μου προκάλεσε, με παρακίνησε να γράψω το παρόν άρθρο για ένα θέμα, με το οποίο είχα υποσχεθεί πως θα ασχοληθώ αρκετά παλιότερα. Δυστυχώς όμως, πολυάριθμες υποχρεώσεις όσο και νέα θέματα που προέκυπταν με απέτρεψαν συστηματικά από τη συγγραφή του, μέχρι που στο τέλος πέρασε στη λήθη. Το θέμα που αναφέρομαι είναι η καταστροφή της περίφημης βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας, της μεγαλύτερης και πληρέστερης βιβλιοθήκης ολόκληρου του αρχαίου κόσμου. Σε μια ανταλλαγή απόψεων που είχα τότε με μια χριστιανή blogger, αυτή είχε υποστηρίξει πως η καταστροφή της βιβλιοθήκης ήταν έργο του Ιουλίου Καίσαρα και του χαλίφη Ομάρ, ενώ οι χριστιανοί απείχαν ολοκληρωτικά από οποιαδήποτε βεβήλωση του χώρου. Μια εκδοχή ιδιαίτερα συμφέρουσα για την Εκκλησία, δυστυχώς όμως πολύ καλή για να είναι αληθινή…

Θα προσπαθήσω στη συνέχεια να παρουσιάσω τις τέσσερις διαδοχικές καταστροφές της βιβλιοθήκης, με όσα ιστορικά στοιχεία συνέλεξα, αλλά και να καταθέσω την άποψή μου για τις πραγματικές αιτίες που οδήγησαν στην εγκατάλειψη και την παρακμή της. Το πρώτο μεγάλο πλήγμα που δέχτηκε η συλλογή της βιβλιοθήκης ήταν το 48 π.Χ., κατά τη διαμάχη μεταξύ Ιουλίου Καίσαρα και Πτολεμαίου του 13ου. Από το σύνολο των 16 ιστορικών της εποχής, οι 6 μόνο αναφέρονται στην καταστροφή της βιβλιοθήκης, ενώ οι υπόλοιποι δεν αναφέρουν τίποτα. Σύμφωνα με τον Πλούταρχο, ο Καίσαρας διέταξε να βάλουν φωτιά στα ίδια του τα πλοία για να αποτρέψει τον εχθρό από το να τους περικυκλώσει, μια φωτιά που στη συνέχεια επεκτάθηκε σε όλα τα κτίρια του λιμανιού. Σύμφωνα με την εκδοχή του Άουλου Γέλλιου, τη φωτιά την έβαλαν κατά λάθος οι στρατιώτες του Καίσαρα στο λιμάνι. Οι κατά πολύ μεταγενέστεροι (4ος αι.) Αμμιανός Μαρκελλινός και Ορόσιος συμφωνούν οτι η βασιλική βιβλιοθήκη καταστράφηκε από τη συγκεκριμένη πυρκαγιά.

Σύμφωνα όμως με τον ανώνυμο συγγραφέα των πολέμων της Αλεξάνδρειας, το κτίριο που καταστράφηκε δεν ήταν η βασιλική βιβλιοθήκη, αλλά μια αποθήκη που περιείχε αντίγραφα έργων της βιβλιοθήκης, τα οποία προορίζονταν για εξαγωγή. Αυτή η άποψη υποστηρίζεται από κάποιους σύγχρονους ιστορικούς, που αποδίδουν την παρανόηση σε λανθασμένη μετάφραση. Ένα ακόμα επιχείρημα των ιστορικών αυτών είναι οτι η κύρια βιβλιοθήκη βρισκόταν στη βασιλική συνοικία της πόλης, στην οποία βρήκαν καταφύγιο οι στρατιώτες του Καίσαρα από τη φωτιά, κάτι που δεν θα ήταν δυνατόν αν η πυρκαγιά είχε εξαπλωθεί εκεί. Επίσης, ο Σενέκας ο νεότερος (1ος αι. μ.Χ.) αναφέρει οτι καταστράφηκαν 40.000 αντίτυπα στη συγκεκριμένη φωτιά. Ο αριθμός αυτός θεωρείται μικρός σε σύγκριση με το σύνολο των έργων που φυλάσσονταν στην Αλεξάνδρεια, οπότε ακόμα και αν κάηκε η κύρια βιβλιοθήκη, η πλειοψηφία των αντιτύπων γλίτωσε την καταστροφή. Εκτός αυτού, η βασιλική βιβλιοθήκη δεν ήταν η μοναδική της πόλης, καθώς υπήρχαν τουλάχιστον ακόμη δύο, αυτές των ναών Σεραπείου και Μουσείου, η τελευταία εκ των οποίων επικοινωνούσε με την κεντρική βιβλιοθήκη.

Η επόμενη καταστροφή των έργων της βιβλιοθήκης έγινε στην εισβολή του αυτοκράτορα Αυρηλιανού, το 273 μ.Χ., κατά τον πόλεμο μεταξύ αυτού και της βασίλισσας Ζηνοβίας της Παλμύρας. Ένα μεγάλο τμήμα της Αλεξάνδρειας παραδόθηκε στις φλόγες, συμπεριλαμβανομένης και της συνοικίας στην οποία βρισκόταν η βιβλιοθήκη. Δυστυχώς, οι μαρτυρίες που έχουμε για το μέγεθος της καταστροφής δεν είναι επαρκείς. Αν κάηκε ολόκληρη η βιβλιοθήκη ή τμήμα της δεν μας είναι γνωστό, πάντως θεωρείται βέβαιο οτι πολλοί πάπυροι λεηλατήθηκαν και μεταφέρθηκαν στην Κωνσταντινούπολη, που έμελλε να αποτελέσει τη νέα πρωτεύουσα της αυτοκρατορίας.
Περνάμε τώρα στο 391 μ.Χ., όταν ο αυτοκράτορας Θεοδόσιος αποφασίζει με διάταγμά του την ερήμωση και καταστροφή όλων των παγανιστικών ναών, απαγορεύοντας τη λατρεία οποιασδήποτε άλλης θεότητας πέρα από το Χριστό και το Γιαχβέ των Ιουδαίων. Ο πατριάρχης Αλεξανδρείας Θεόφιλος ξεκινά αμέσως με την καταστροφή του ναού του Σεράπιδος, στον οποίο όπως προείπαμε υπήρχε αξιόλογη βιβλιοθήκη. Είναι θέμα αντιδικίας μεταξύ των σημερινών ερευνητών το κατά πόσο η βιβλιοθήκη αυτή λειτουργούσε την εποχή του διατάγματος του Θεοδοσίου. Οι χριστιανοί ιστορικοί Σωκράτης ο σχολαστικός και Ορόσιος αναφέρονται στην καταστροφή αγαλμάτων και θρησκευτικών συμβόλων, χωρίς να κάνουν νύξη για βιβλία (κάτι που φυσικά μπορεί να παρέλειψαν για ευνόητους λόγους). Ακόμα, ο παγανιστής ιστορικός Αμμιανός Μαρκελλινός περιγράφει και αυτός την καταστροφή του Σεραπείου, χωρίς να αναφέρεται σε βιβλία. Ο Ορόσιος αφήνει να εννοηθεί πως ένας αριθμός των έργων αυτών λεηλατήθηκε από τους χριστιανούς και μεταφέρθηκε σε εκκλησίες και μοναστήρια (6ο βιβλίο της «ιστορίας κατά των παγανιστών»): “ Σήμερα υπάρχουν σε εκκλησίες σεντούκια με βιβλία που εμείς οι ίδιοι έχουμε δει και, όταν αυτοί οι (παγανιστικοί) ναοί λεηλατήθηκαν, αυτά, όπως μας είπαν, πάρθηκαν από τους ίδιους τους ανθρώπους μας, κάτι που, σίγουρα, είναι αληθινό.”

Κυνηγώντας κατά το δυνατό την ιστορική αλήθεια, δεν μπορούμε να είμαστε σίγουροι οτι ο Ορόσιος αναφερόταν στο Σεράπειο, από την άλλη όμως υπήρχαν και άλλοι αρχαίοι ναοί με αξιόλογες βιβλιοθήκες, όπως το Μουσείο που αναφέραμε προηγουμένως. Για το Μουσείο, ο σύγχρονος ιστορικός Mostafa El-Abbadi γράφει στο έργο του «ζωή και μοίρα της αρχαίας βιβλιοθήκης της Αλεξάνδρειας»: “Ο Συνέσιος της Κυρήνης (χριστιανός επίσκοπος), που σπούδασε στη σχολή της Υπατίας στα τέλη του 4ου αιώνα, είδε το Μουσείο και περιέγραψε τις εικόνες των φιλοσόφων μέσα σε αυτό. Δεν έχουμε μεταγενέστερη μαρτυρία για την ύπαρξή του κατά τον 5ο αιώνα. Καθώς ο Θέων, διακεκριμένος μαθηματικός και πατέρας της Υπατίας… ήταν ο τελευταίος καταγεγραμμένος ερευνητής-μέλος (του Μουσείου), είναι πιθανό οτι το Μουσείο δεν επέζησε πολύ μετά το διάταγμα του Θεοδοσίου το 391 να καταστρέψουν όλους τους παγανιστικούς ναούς της πόλης”. Παρατηρούμε οτι ακόμα και στην περίπτωση που το Σεράπειο ήταν άδειο από βιβλία κατά τη χριστιανική εισβολή, το Μουσείο λειτουργούσε ακόμη σαν βιβλιοθήκη, ενώ οι αναφορές σε αυτό παύουν απότομα μετά τον σύγχρονο της Υπατίας Συνέσιο. Εύκολα συμπεραίνουμε οτι τα διατάγματα του Θεοδοσίου επηρέασαν καταλυτικά τη μοίρα των τελευταίων βιβλιοθηκών που είχαν απομείνει στην Αλεξάνδρεια…

Η τελευταία χρονολογικά καταστροφή των παπύρων που φυλάσσονταν στην Αλεξάνδρεια τοποθετείται στον 7ο αιώνα, όταν ο χαλίφης Ομάρ κατέλαβε την πόλη. Σύμφωνα με κείμενα χριστιανών του 13ου αιώνα (600 χρόνια μετά), ο χαλίφης διέταξε την καταστροφή των έργων της βιβλιοθήκης που ερχόταν σε αντίθεση με το Κοράνι και οι στρατιώτες του έκαψαν όλα τα βιβλία εκτός από αυτά του Αριστοτέλη, μια πράξη που τους πήρε 6 μήνες (!), ενώ χρησιμοποίησαν τη φωτιά για να ζεστάνουν τα δημόσια λουτρά στα οποία διασκέδαζαν. Σύμφωνα με τους σύγχρονους μελετητές, η παραπάνω ιστορία συγκεντρώνει όλα τα στοιχεία της εσκεμμένης παραποίησης. Οι μεσαιωνικοί Ευρωπαίοι είχαν κάθε λόγο να λοιδορήσουν τους Μωαμεθανούς εχθρούς τους, οι οποίοι κατά την περίοδο εκείνη κατακτούσαν ολοένα και περισσότερα εδάφη. Ο ιστορικός Bernard Lewis αναφέρει: “Η σύγχρονη έρευνα έχει δείξει οτι η συγκεκριμένη ιστορία είναι εντελώς αβάσιμη. Κανένα ιστορικό κείμενο της εποχής (7ος αι.), ούτε ακόμα και τα χριστιανικά, δεν αναφέρει αυτήν την ιστορία, η οποία εμφανίζεται στον 13ο αιώνα, και σε κάθε περίπτωση η μεγάλη βιβλιοθήκη του Σεραπείου είχε ήδη καταστραφεί από τις εσωτερικές διαμάχες πριν την έλευση των Αράβων”.
Μελετώντας τα ιστορικά κείμενα της εποχής, αλλά και αυτά των σύγχρονων μελετητών, καταλήγω όλο και περισσότερο στο συμπέρασμα οτι η ιστορία πρέπει να μελετάται κατά το εφικτό σφαιρικά. Επιρροές από προσωπικές απόψεις, πολιτικά και θρησκευτικά συμφέροντα, ελλιπής έρευνα και τυφλή αντιγραφή παλιότερων ιστορικών ήταν σφάλματα στα οποία έπεφταν συνέχεια οι συγγραφείς. Για να πλησιάσουμε όσο το δυνατόν περισσότερο την ιστορική αλήθεια πρέπει να μελετήσουμε όσες περισσότερες πηγές μπορούμε, ενώ από την άλλη να τις αξιολογήσουμε με βάση το πολιτικό, θρησκευτικό, κοινωνικό, εθνικό και ιδεολογικό πλαίσιο μέσα στο οποίο κινούταν. Τα συμπεράσματά μου από τη μελέτη που έκανα στο παρόν θέμα είναι οτι δεν μπορούμε να είμαστε απόλυτα βέβαιοι για την τύχη των βιβλιοθηκών της Αλεξάνδρειας, της βασιλικής και αυτών του Σεραπείου και του Μουσείου.

Αυτό όμως για το οποίο μπορώ να αποφανθώ με βεβαιότητα είναι πως η πολιτική των Ρωμαίων και Βυζαντινών αυτοκρατόρων καθόρισε αναπόφευκτα τη μοίρα της σπουδαίας εκείνης βιβλιοθήκης. Η έλλειψη παιδείας και αγάπης για τα γράμματα και τις επιστήμες που τους διέκρινε οδήγησε σταδιακά στην παρακμή όλων των υπολειμμάτων πολιτισμού του αρχαίου κόσμου, των φιλοσοφικών σχολών και των βιβλιοθηκών. Όταν ο Χριστιανισμός αναρριχήθηκε σε κυρίαρχη θρησκεία, τα πράγματα έγιναν ακόμα πιο σκοτεινά για τα δείγματα της αρχαίας διανόησης που είχαν απομείνει. Πλέον οτιδήποτε είχε σχέση με την αρχαία γνώση ταυτίζονταν αυτόματα με την ειδωλολατρεία και έπρεπε να καταστραφεί. Οι αξιωματούχοι δεν νοιάζονταν πλέον για την επιστημονική πρόοδο και την πολιτισμική ανάπτυξη, αλλά για τη μέλλουσα κρίση και τη σωτηρία των ψυχών τους! Δεν έχει λοιπόν καμία σημασία αν επί Θεοδοσίου καταστράφηκαν τα τελευταία αντίτυπα της βιβλιοθήκης ή αν κάποια επέζησαν. Το κύριο είναι πως με τη μισαλλόδοξη στάση του απέναντι στα γράμματα, τις επιστήμες και τις τέχνες, ο φανατικός και απαίδευτος αυτοκράτορας έσβησε τα τελευταία φώτα του αρχαίου κόσμου και ώθησε τους υπηκόους του ολοταχώς προς το μεσαίωνα…

Η τέχνη της αρωματοποιίας στην Αρχαία Ελλάδα

aromata
Αρχαία Αρώματα: τα είδη και οι μέθοδοι επεξεργασίας

Η αρωματοποιία αποτελούσε έναν κλάδο ξεχωριστό, που απαιτούσε δεξιοτεχνία, εφευρετικότητα, αλλά και την απαραίτητη μυστικότητα. Επρόκειτο για μια σπουδαία τέχνη για την οποία γράφτηκαν ποικίλα αρχαία συγγράμματα, με περιεχόμενο θεραπευτικό, καλλωπιστικό και επικουρικό. Οι αρχαίοι διέκριναν τα αρώματα σε δύο κατηγορίες. Σε αυτά που βρίσκονταν σε υγρή κατάσταση, τα έλαια, και στα παχύρρευστα και στερεά, τις αλοιφές. Τα ρήματα που χρησιμοποιούσαν αντίστοιχα ήταν το χρίω και το αλείφω, ενώ συναντάται επίσης το ξεραλοίφειν για επάλειψη σε στεγνό και όχι υγρό σώμα. Τα αρωματικά έλαια χαρακτηρίζονται ως ευώδη.

Οι αρχαίοι συγγραφείς όπως ο Αθήναιος, ο Ιπποκράτης, ο Ξενοφών, ο Ηρόδοτος, ο Αριστοτέλης, ο Θεόφραστος και άλλοι, αναφέρουν λεπτομέρειες σε σχέση με τα αρχαία αρώματα από λουλούδια, τα οποία έπαιρναν το όνομά τους είτε από το αρωματικό φυτό από το οποίο παράγονταν είτε από το όνομα του παρασκευαστή τους. Το μεγαλείον για παράδειγμα, διάσημο άρωμα της Εφέσου, πήρε το όνομά του από τον Μέγαλλο από τη Σικελία. Τα πιο γνωστά αρχαία ελληνικά αρώματα ήταν το ίρινον, ελαιόλαδο με εκχυλίσματα από ρίζες ίριδας, το νάρδον, το βάλσαμο, η στακτή το αυθεντικό βάλσαμο μύρου, το μελίνιο από κυδωνέλαιο, το ρόδιο μία διάσημη αλοιφή από τη Ρόδο από εκχύλισμα τριαντάφυλλου μαζί με άλλα αιθέρια έλαια, τοτύλιον έλαιον και άλλα.

Πολλές πόλεις μάλιστα ήταν ταυτισμένες με την παραγωγή συγκεκριμένων αρωμάτων και αλοιφών, όπως η Κύζικος περίφημη για το άρωμα της ίριδας, η Κως για το άρωμα μαντζουράνας και μήλων, η Φάσηλης για το ρόδο της κ.τ.λ.
Οι αρχαίοι συχνά εισήγαγαν αρώματα από την Ανατολή, τα οποία μάλιστα ασκούσαν σ’ αυτούς μία ιδιαίτερη γοητεία. Αρώματα, όπως το βρενθείον το ονομαστό άρωμα των Λυδών με μυρωδιά μόσχου και λεβάντας, το οποίο σκεύαζαν σε μικρά αγγεία, τα λυδία, το σούσινο το αρωματικό λάδι κρίνων από τα Σούσα, το μενδήσιο από τη Μέντη στο Νείλο, από λάδι βαλάνου αρωματισμένο με λάδι πικραμύγδαλων, όπως και το μετόπιο, μία ακριβή αρωματική κρέμα από την Αίγυπτο. Επίσης από τον 6ο αιώνα ήδη εισήγαγαν λάδι φοίνικα από την Ναύκρατη του Νείλου, κρίνο, λωτό και άνιθο από την Αίγυπτο και σίλφιο από τη Λιβύη από το οποίο παρασκεύαζαν ναρκωτικές, φαρμακευτικές αλοιφές, ως αντίδοτο κατά των δηλητηριάσεων. Τις εμπορικές σχέσεις με την ανατολή ευνόησαν ιδιαίτερα οι κατακτήσεις του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Από κει οι Έλληνες προμηθεύονταν καινούργια αρώματα και είδη καλλωπισμού. Η βιομηχανία των αρωμάτων έφτασε δε στο αποκορύφωμά της στην πτολεμαϊκή Αίγυπτο.

Μυρεψεία – Σκεύη και Μέθοδοι Επεξεργασίας των προϊόντων

Στο Μινωικό και Μυκηναϊκό πολιτισμό πρέπει να υπήρχαν πολλά μυρεψεία, χώροι παρασκευής προϊόντων καλλωπισμού, αλοιφών και αρωμάτων. Τέτοια στοιχεία εντοπίστηκαν στο ανάκτορο της Ζάκρου (α΄ μισό 15ου αιώνα), στο ανάκτορο της Πύλου (τέλη 13ου αιώνα), στην Οικία του Λαδεμπόρου, αλλά και στην Οικία των Σφιγγών στις Μυκήνες.
Στα μυρεψεία αυτά και κυρίως σ’ αυτό της Ζάκρου, βρέθηκε πλήθος αγγείων, κυάθια, κύπελλα, αγγεία κοινής χρήσης, σταμνοειδή, ευρύστομα καδοειδή, αλλά και ολόκληρες σειρές από πύραυνα, θυμιατήρια δηλαδή με διάτρητο πόδι και άνοιγμα για την τοποθέτηση του κάρβουνου, πυριατήρια, καλύμματα χυτρών, ηθμοί (σουρωτήρια), τριποδικές χύτρες, πήλινη σχάρα, σκεύη που στο σύνολό τους χρησιμοποιούνταν για την παρασκευή εκχυλισμάτων αρωματικών βοτάνων.

Γενικώς τα σκεύη που χρησιμοποιούνταν για την παραγωγή καλλυντικών προϊόντων και αρωμάτων ήταν:
  • Τα γουδιά και οι τριπτήρες, για το κομμάτιασμα ή το άλεσμα του καρπού ή για την επεξεργασία άλλων υλών, όπως το θρυμμάτισμα των ανόργανων υλικών για τα χρώματα
  • Οι λεκάνες, για την παραγωγή του κρασιού ή του λαδιού
  • Η ασάμινθος, η μπανιέρα δηλαδή, για το μούλιασμα των λουλουδιών μέσα σε νερό, λάδι ή λίπος για την εξαγωγή του αρώματός τους
  • Οι χύτρες, για το βράσιμο του λαδιού με σκοπό την παρασκευή του αρώματος
  • Τα μυροδοχεία, τα αγγεία στα οποία συσκεύαζαν το έτοιμο προϊόν, τα οποία είχαν διάφορα σχήματα, ονόματα, αλλά και διακόσμηση
  • Τα θυμιατήρια, τα λεγόμενα πύραυνα ή πυριατήρια
 
Σε σχέση με τις μεθόδους επεξεργασίας που πιθανόν χρησιμοποιούσαν οι αλοιφοποιοί της μινωικής και μυκηναϊκής εποχής, δεν έχουμε σαφείς γραπτές μαρτυρίες αλλά ούτε και άλλες αρχαιολογικές πληροφορίες. Ο Διοσκουρίδης του 1ου αι. μ.Χ. περιγράφει λεπτομερώς τη μέθοδο παρασκευής αρωματικών λαδιών, η οποία από τους ερευνητές θεωρείται πως θα πρέπει πιθανόν να ήταν ίδια με αυτή και των προγενέστερων εποχών (Demateria medica 1.43-55):

“Η επεξεργασία γινόταν σε δύο στύψεις. Σκοπός της πρώτης ήταν να καταστήσει το λάδι δεκτικό στο άρωμα των λουλουδιών και των φύλλων που θα προσέθεταν αργότερα. Κατά την πρώτη φάση λοιπόν παρασκεύαζαν μία αλοιφή από κονιορτοποιημένες ρίζες καλάμου, σχοίνου και κύπειρου, αναμεμειγμένες με νερό ή κρασί και την έβραζαν σε λάδι. Μετά σούρωναν το λάδι και το άφηναν να κρυώσει. Η δεύτερη στύψη αποτελούνταν από το βούτηγμα στο κρύο λάδι, εκείνων των λουλουδιών ή των φύλλων που θα έδιναν το τελικό άρωμα. Στο τέλος προσέθεταν τεχνικό χρώμα, αλάτι για τη συντήρηση ή μπαχαρικά”.
Η απόσταξη με τη σημερινή της έννοια δεν ήταν γνωστή στην αρχαιότητα. Οι μέθοδοι για την εξαγωγή αρώματος ήταν η εξαγωγή αρώματος από λουλούδια με εμποτισμό και η έκθλιψη – στύψη.
Στην πρώτη περίπτωση τα πέταλα των λουλουδιών απλώνονταν σε ζωικό λίπος ή λάδι και αντικαθίσταντο με νέα μέχρι το λίπος να κορεστεί από το άρωμά τους. Μέσα σ’ αυτό το λάδι ή το λίπος, που πιθανόν να ήταν ζεστό, τα λουλούδια θα έπρεπε να παραμείνουν για να μουλιάσουν. Από αυτή τη διαδικασία προέκυπτε έπειτα μία μυραλοιφή στην οποία έδιναν σχήμα σφαίρας ή κώνου και τη χρησιμοποιούσαν στις γιορτές και τον καλλωπισμό.

Στην έκθλιψη ή στύψη τα άνθη ή οι σπόροι τοποθετούνταν σε λινά υφάσματα υπό μορφή σάκου με θηλιές στις δύο απολήξεις οι οποίες στρέφονταν αντιθετικά ή ακολουθούσαν την ίδια διαδικασία του πιεστηρίου, όπως για την παρασκευή του κρασιού και του λαδιού.
Στην όλη διαδικασία θα χρησιμοποιούνταν επίσης η ρητίνη του λαδάνου, του στύρακος, της μαστίχας, του κέδρου και του πεύκου. Τα υλικά θα πρέπει να ανακατεύονταν στις κατάλληλες ποσότητες, στη σωστή σειρά και θερμοκρασία, ενώ στο μείγμα θα προστίθετο και μία ορυκτή χρωστική ουσία. Τις αλοιφές θα πρέπει να τις έβραζαν.

Οι Μινωίτες γνωρίζουμε πως εισήγαγαν κανέλα, βάλσαμο, μύρο, χέννα, νάρδο, βάλανα από την Αίγυπτο, τη Συρία, την Κύπρο και το Λίβανο, ενώ εξήγαγαν πρώτες ύλες, όπως ξύλα κυπαρισσιού, αλλά και έτοιμα προϊόντα όπως λάδι ελιάς, αμυγδάλου και λαδάνου. Πολλά μινωικά βάλσαμα ήταν ιδιαίτερα δημοφιλή στην Αίγυπτο και αναφέρονται σε πολλά κείμενα της 18ης και 19ης Δυναστείας.

Στις πινακίδες της Γραμμικής Β αναφέρονται επίσης διάφορα καρυκεύματα, κάποια από τα οποία αναφέρεται ότι ζυγίζονταν και άλλα ότι μετριόταν σε όγκο. Προφανώς οι ουσίες που αποτελούνταν από μικρούς σπόρους ή μόρια με συμπαγή και ομογενή φυσιογνωμία καταγράφονται με βάση τις μετρήσεις όγκου, ενώ αυτές που αποτελούνταν από μόρια διαφορετικών διαστάσεων και δεν παρουσίαζαν συμπαγή όψη, καταγράφονται με βάση τις μονάδες βάρους.

Ορισμένα αρώματα της αρχαιότητας
 
Ίρινον
Το ίρινον παράγονταν από τις ρίζες της ίριδας, αφού κόβονταν, απλώνονταν στη σκιά και ξεραίνονταν περασμένες σε νήματα. Το ίρινον ήταν άρωμα εύκολο στην παρασκευή του, με απλά συστατικά και οσμή που βελτιώνονταν με την πάροδο του χρόνου, καθώς και με την προσθήκη ελαιολάδου ή αιγυπτιακής βαλάνου. Επρόκειτο για ένα αγαπητό και σχετικά φθηνό άρωμα.

Νάρδον
Παράγονταν από τη ρίζα της ινδικής νάρδου, με λεπτό άρωμα που άντεχε στο χρόνο. Το καλύτερο νάρδον παράγονταν στην Ταρσό της Κιλικίας. Αποτελούσε απαραίτητο συστατικό της γυναικείας τουαλέτας, ενώ χρησιμοποιούνταν και για τον αρωματισμό του κρασιού, αλλά και για την παρασκευή παστίλιας για ευχάριστη αναπνοή.

Στακτή
Ακριβό και πολυτελές άρωμα, πικρό και δηκτικό, ήταν εισαγόμενο από την Ανατολή, από το έλαιον του θάμνου της σμύρνας. Ήταν ιδιαίτερα γνωστό στους Έλληνες της Μικράς Ασίας, ενώ το όνομά του υποδηλώνει τον τρόπο παρασκευής του, μέσω του σταξίματος του πολύτιμου υγρού της σμύρνας, όταν χαράσσονταν ο βλαστός και τα κλαδιά της. Η συγκομιδή της γινόταν στις πιο ζεστές μέρες του χρόνου και διαρκούσε αρκετό διάστημα. Η σμύρνα χρησιμοποιούνταν για υγρά αρώματα, αλοιφές, παστίλιες, θυμιάματα και αρωματικά κρασιά, καθώς και για ως συστατικό διάφορων σύνθετων αρωμάτων ή για τον εμπλουτισμό φτηνότερων ελαίων.

Βάλσαμο
Το φυτό αυτό ευδοκιμούσε στην Αραβία και τη Συροπαλαιστίνη και ήταν περιζήτητο για τις θεραπευτικές και τις κοσμητικές του χρήσεις. Επρόκειτο για μία ακριβή και σπάνια πρώτη ύλη που χρησιμοποιούνταν μάλιστα και ως ήδυσμα, συστατικό δηλαδή άλλων αρωμάτων. Καθώς λεγόταν, μία σταγόνα από το βάλσαμο αρκούσε για να αρωματίσει ολόκληρο δωμάτιο.

Τύλιον έλαιον
Ήταν διάσημο για το γλυκό και απαλό του άρωμα. Παράγονταν από τη σύνθλιψη σπόρων του φυτού τήλιος ή βούκερας, το γνωστό ως ελληνόχορτο, που συναντώνταν σε κάποια από τα εδάφη της Αττικής. Οι Αθηναίοι το προτιμούσαν μάλιστα ιδιαίτερα για καλλωπιστικούς και ιατρικούς σκοπούς, καθώς και για το φαγητό.
 

Αρχιμήδης: Η αρχαία ελληνική ρηματική φράση «εύρηκα - εύρηκα»

archimidis
Ο μαθηματικός, φιλόσοφος, φυσικός και μηχανικός Αρχιμήδης ήταν ένα από τα μεγαλοφυή πνεύματα που γνώρισε στην πορεία της η ανθρωπότητα. Σίγουρο θεωρείται ότι ο Αρχιμήδης γεννήθηκε στις Συρακούσες περί το 285 π.Χ. και πιθανόν είχε πατέρα τον αστρονόμο Φειδία.
Έκανε τα πρώτα βήματα για το μαθηματικό υπολογισμό επιφανειών με ακανόνιστο περίγραμμα και συμμετρικών εκ περιστροφής σωμάτων, μέθοδος που εξελίχθηκε, τεκμηριώθηκε και ονομάστηκε στη σύγχρονη εποχή Ολοκληρωτικός Λογισμός, υπολόγισε μία προσεγγιστική τιμή για τον άρρητο αριθμό π, διατύπωσε το νόμο της Μηχανικής για τους μοχλούς και, αντιλαμβανόμενος τις απεριόριστες προεκτάσεις του, γενίκευσε την εφαρμογή λέγοντας «Δος μοι πα στω και ταν γαν κινάσω» (δώσε μου σημείο να στηριχθώ και θα κινήσω τη Γη). Διατύπωσε επίσης την ομώνυμη αρχή για την άνωση του νερού, κατασκεύασε διάφορες μηχανές, ένα τύπο πολύσπαστου, τον κοχλία, μία αντλητική μηχανή με την «αρχιμήδειον έλικα» κ.ά.

Η αρχαία Ελληνική ρηματική φράση «εύρηκα - εύρηκα» (αρχαία: εὕρηκα) είναι η πασίγνωστη ιστορική αναφώνηση του Αρχιμήδη (287 π.Χ.-212 π.Χ.)που λέγεται ότι όταν ανακάλυψε την γνωστή Αρχή περί της άνωσης τόσο πολύ είχε ενθουσιασθεί που εξήλθε στο δρόμο γυμνός και τρέχοντας επαναλάμβανε συνεχώς αυτή τη φράση.

Η ιστορία του γεγονότος αυτού έχει ως εξής:
Μία μέρα, ο βασιλιάς Ιέρων Α' των Συρακουσών παρήγγειλε στο μεγαλύτερο καλλιτέχνη της πόλης να του φτιάξει μία κορώνα από καθαρό χρυσάφι. Όταν ο βασιλιάς πήρε την κορώνα, άρχισαν να διαδίδονται φήμες πως ο καλλιτέχνης τον είχε κοροϊδέψει, παίρνοντας ένα μέρος από το χρυσάφι και αντικαθιστώντας το με άλλο μέταλλο.

Ωστόσο, η τελειωμένη κορώνα είχε το ίδιο βάρος με το χρυσάφι του βασιλιά. Ο βασιλιάς κάλεσε τότε τον Αρχιμήδη να εξετάσει το ζήτημα. Στα πειράματά του, ο Αρχιμήδης βρήκε το νόμο του ειδικού βάρους. Ανακάλυψε πως όταν ένα στερεό σώμα μπει μέσα σε υγρό χάνει τόσο βάρος όσο είναι το βάρος του όγκου του νερού που εκτοπίζει.

Ο Αρχιμήδης επινόησε το σύστημα να παίρνει το ειδικό βάρος των στερεών σωμάτων. Ζύγιζε πρώτα το στερεό στον αέρα και έπειτα το ζύγιζε μέσα στο νερό. Και αφού το στερεό ζύγιζε λιγότερο μέσα στο νερό, αφαιρούσε το βάρος που είχε μέσα στο νερό από το βάρος που είχε στον αέρα.
Τέλος, διαιρούσε το βάρος του στερεού σώματος στον αέρα με την απώλεια βάρους που είχε το σώμα μέσα στο νερό. Έμαθε έτσι, πως ένας δοσμένος όγκος από χρυσάφι ζυγίζει 19,3 φορές τον ίσο όγκο νερού.

Όμως, καθώς δεν μπόρεσε να προχωρήσει περισσότερο στο πρόβλημα της βασιλικής κορώνας, ο Αρχιμήδης σηκώθηκε να πάει στα λουτρά για να ξεκουραστεί. Εκεί βρήκε τη λύση. Μέσα στον ενθουσιασμό του βγήκε από το λουτρό γυμνός στο δρόμο φωνάζοντας: "Εύρηκα! Εύρηκα!".

Ο Αρχιμήδης γύρισε στο σπίτι του, ζύγισε την κορώνα στον αέρα και ύστερα τη ζύγισε μέσα στο νερό. Με τη μέθοδο αυτή βρήκε το ειδικό βάρος της κορώνας. Το ειδικό βάρος της δεν ήτανε 19,3. Δεν μπορούσε, λοιπόν, η κορώνα να είναι από καθαρό χρυσάφι. Ο Αρχιμήδης απέδειξε πως ο καλλιτέχνης ήταν απατεώνας.

Σ' αυτό το ιστορικό περιστατικό αποδίδεται σήμερα όλη η ουσία της Ανακριτικής. Και μάλιστα θεωρείται η πρώτη αναμφισβήτητα προσπάθεια που έγινε για τον σκοπό της αποκάλυψης εγκλήματος με προσφυγή σε επιστημονικές γνώσεις και εν προκειμένω του Αρχιμήδη, που ενήργησε ως πραγματογνώμων.

Τι πρέπει να κάνω αν με πιάσει κράμπα;


Εμφανίζονται συχνότερα το καλοκαίρι αφού η ζέστη επηρεάζει την ομαλή κυκλοφορία του αίματος. Έχουν την τάση να μας αιφνιδιάζουν και σχεδόν πάντα μας βρίσκουν απροετοίμαστους. Προτιμούν κυρίως τους υπέρβαρους, τους αγύμναστους αλλά και τους ηλικιωμένους. Ο λόγος για τις κράμπες οι οποίες μας «πιάνουν» αυτήν την εποχή και ιδιαίτερα όταν κολυμπάμε για πολλή ώρα στη θάλασσα και με έντονο ρυθμό.

Μπορεί να θεωρούνται «αθώες» αλλά εάν επιμένουν να εμφανίζονται για μεγάλο χρονικό διάστημα, θα πρέπει να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό, για να διερευνήσει τις αιτίες που τις προκαλούν.

Τι είναι;

Οι κράμπες είναι ακούσιες και επώδυνες συσπάσεις των μυών που εμφανίζονται κυρίως στα πόδια και πιο σπάνια στα χέρια, στον αυχένα, καθώς επίσης στην περιοχή του θώρακα και της κοιλιάς.

Σύμφωνα με τους ειδικούς επιστήμονες της Αμερικανικής Ορθοπαιδικής εταιρείας στα σημεία όπου εμφανίζονται συγκεντρώνονται κάποιες ουσίες, όπως το γαλακτικό οξύ, που προκαλούν τοπικά σκλήρυνση και συρρίκνωση της μυϊκής μάζας, καθώς και έντονο πόνο.

 Γιατί εμφανίζονται;

Oι παράγοντες που ενοχοποιούνται για την εμφάνιση τους είναι μεταξύ άλλων η κακή κυκλοφορία του αίματος, η έλλειψη νατρίου καθώς και μεταλλικών στοιχείων όπως είναι το ασβέστιο,ο φώσφορος και το μαγνήσιο.

Από την άλλη πλευρά οι συνθήκες που ευνοούν την εμφάνιση τους είναι οι:

Οι πολύ υψηλές ή πολύ χαμηλές θερμοκρασίες.

Όταν οι μύες καταπονούνται υπερβολικά

Μια γυναίκα βρίσκεται σε περίοδο εγκυμοσύνης.

O οργανισμός παρουσιάζει αφυδάτωση.

Έχουμε καταναλώσει μεγάλες ποσότητες αλκοόλ.

Πρόληψη

Πίνετε αρκετό νερό, ώστε ο οργανισμός σας να έχει επάρκεια σε ηλεκτρολύτες και μεταλλικά στοιχεία.

Μην εκτίθεστε πολλές ώρες στον ήλιο ή στο πολύ κρύο.

Κάντε προθέρμανση πριν τη γυμναστική και στο τέλος ασκήσεις χαλάρωσης.

Έχει παρατηρηθεί ότι όσοι δεν είναι αρκετά γυμνασμένοι, οι πιθανότητες να εμφανίσουν κράμπες είναι πολύ περισσότερες σε σχέση με κάποιον που είναι προπονημένος.

Πριν τον ύπνο, κάντε διατάσεις στα πόδια σας, για να τονώσετε την κυκλοφορία του αίματος.

Αν όμως επιμένουν καλό είναι να απευθυνθείτε στον ειδικό γιατρό.

Ὁ βιολιστὴς τῶν Ἀβδήρων…

Στα αρχαία Άβδηρα έπαιζαν βιολί!

     Η Θράκη είναι μουσικομάνα. Γέννησε πλήθος μουσικών, αλλά και μουσικών οργάνων. Η απαρίθμησή τους και μόνον θα αποτελούσε την ύλη ενός ολόκληρου βιβλίου. Ένα απ’ αυτά τα μουσικά όργανα – που, όμως, λένε πως δεν ήταν γνωστό στην αρχαία Ελλάδα – είναι και το βιολί – το οποίο τότε δεν το έλεγαν φυσικά έτσι.

     Απόδειξη περί τούτου είναι η ύπαρξις ενός αρχαίου πήλινου ειδωλίου (περίπου 3ος αι. π.Χ.) που ευρέθη στα Άβδηρα, και εκτίθεται στο Αρχαιολογικό Μουσείο Καβάλλας (αρ. ευρ. Ε 193). Είναι καμωμένο από ροδοκάστανο πηλό, και σε μερικά σημεία του ήταν ζωγραφισμένο με λευκό και κυανό χρώμα. Το εύρημα ευρέθη σε τάφο, μαζί με άλλα τέσσερα ειδώλια Ερωτιδέων. Στο πίσω μέρος του φέρει οπή, κάτι που σημαίνει ότι μάλλον το κρεμούσαν από εκεί, και ο πτερωτός θεός-μουσικός έδειχνε πράγματι πως πετά. Απ’ το (συγκολλημένο) ειδώλιο λείπουν τα πτερά, η κεφαλή, τμήμα του δεξιού χεριού και τμήμα του δεξιού ποδιού, αλλά σώθηκε αυτό που έπρεπε να σωθεί.

Εικονίζει έναν Έρωτα, με την μορφή γυμνού παιδιού (σημείο αγνότητος), που φέρει γύρω από την μέση του τυλιγμένο ένα ιμάτιο, που ήταν βαμμένο λευκό, η άκρη του οποίου πέφτει κατά μήκος του αριστερού του ποδιού. Ως εδώ τίποτε το περίεργο. Αλλά ο Έρως αυτός κρατά στο αριστερό του χέρι ένα τρίχορδο μουσικό όργανο, που το στηρίζει στον δεξιό ώμο του, ενώ το προτεταμένο δεξί χέρι (που το μισό λείπει), θα κρατούσε πιθανότατα δοξάρι (ή άλλο είδος «πλήκτρου», όπως το έλεγαν τότε). Τα δάκτυλα του αριστερού χεριού πιέζουν τις χορδές στο τέλος του βραχίονος του μουσικού οργάνου.

     Δεν υπάρχει, λοιπόν, καμμιά αμφιβολία πως πρόκειται για ένα σύγχρονου τύπου αρχαίο βιολί, ίσως άρπα με δοξάρι, που παίζει αυτός ο Έρωτας, σπάνια, έως σπανιότατη – ίσως και μοναδική – απεικόνιση σε αρχαίο κομμάτι, αν εξαιρέσει κανείς σχετικό το ανάγλυφο του Εθν. Αρχ. Μουσείου Αθηνών, που εικονίζει τον μουσικό διαγωνισμό Απόλλωνος-Μαρσύα, που όμως έγινε με κιθάρα! Το ανάγλυφο του Εθν. Μουσείου είναι λίγο μεταγενέστερο απ’ αυτό των Αβδήρων (ανάγεται στο 330-320 π.Χ.)!..

     Αυτό το μουσικό όργανο, λοιπόν, του Έρωτα των Αβδήρων ανήκει στην μεγάλη οικογένεια των λαγούτων, αλλά δεν είναι πανδουρίδα, αφού αυτή δεν στηριζόταν στον ώμο, αλλά στην κοιλιακή χώρα, όπως η εξέλιξή της, ο ταμπουράς και το μπουζούκι. Και αν στηριζόταν στον ώμο, είχε άλλη στήριξη απ’ αυτήν του ειδωλίου των Αβδήρων. Κάτι ανάλογο με τον «βιολιστή των Αβδήρων» έχει βρεθεί και στην περιοχή της αρχαίας Κορίνθου.

     Επειδή το αρχαίο μουσικό όργανο που εικονίζεται στο εύρημα των Αβδήρων είναι τρίχορδο, εξάγουμε το συμπέρασμα πως είναι ένα πρωτόγονο βιολί, αφού το σημερινό βιολί είναι τετράχορδο (σολ, ρε, λα, μι). Επισήμως είναι αποδεκτό ότι το βιολί, ίσως, και να προέρχεται από το αραβικό μουσικό όργανο ρεμπάμπ, που έγινε γνωστό στην Ευρώπη μετά την αραβική εισβολή στην Ισπανία (711 μ.Χ.). Ο πρόγονος του βιολιού, η βιέλλα (> βιόλες, βιολιά), απαντάται σε βυζαντινές περγαμηνές, και παιζόταν από τα τέλη του 10ου-13ο αι. και με δοξάρι. Η σημερινή ονομασία του οργάνου («βιολί») απαντάται για πρώτη φορά στην Γαλλία το 1577.

     Τώρα, λοιπόν, είναι καιρός να αναθεωρηθούν αυτές οι απόψεις και το εύρημα μας αναγκάζει να σκεφτόμαστε πως το πρώιμο «βιολί» – παραλλαγή της πανδουρίδος – ήταν γνωστό στην Θράκη, και οι Θρακιώτες μουσικοί το διέδωσαν στο Αιγαίο και την Μ. Ασία – γι’ αυτό και είναι τόσο διαδεδομένο σ’ αυτά τα μέρη – απ΄ όπου έφθασε έως τους άραβες, οι οποίοι με την σειρά τους, ίσως, το διέδωσαν στην Ισπανία.
~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~~
Βίντεο: Για απόδειξη της ελληνικότητας του βιολιού, και ότι οι αρχαίοι Έλληνες εγνώριζαν το δοξάρι, ανέφερε ο Θραξ εκ Ξάνθης καθηγητής Χαράλαμπος Σπυρίδης, σε ημερίδα στο Πανεπιστήμιο Αθηνών (29.4.2014), κάνοντας σαφή αναφορά στο βιβλίο και τον συγγραφέα κο Λεκάκη.
 

ΕΛΛΑΔΑ, ΑΓΑΠΗ ΜΟΥ!!!

«Ellada, agapi mou»: Φιλελληνικό άρθρο στη Monde

Σε άρθρο του στη γαλλική εφημερίδα «Le Monde» με τίτλο «Ellada, agapi mou», ο Etienne Roland, πρώην διευθυντής της Γαλλικής Σχολής στην Αθήνα και καθηγητής της ελληνικής αρχαιολογίας στο πανεπιστήμιο Paris I Panthéon, καυτηριάζει την εικόνα που παρουσιάζουν για τη χώρα μας τα ξένα ΜΜΕ και όχι μόνο.
O καθηγητής εκφράζει τη δυσαρέσκειά του για τις επιθέσεις που δέχεται η χώρα μας, την οποία χαρακτηρίζει «κοιτίδα του πολιτισμού».

«Αισθάνομαι βαθιά ταπεινωμένος, όταν μία εφημερίδα τολμά να ισχυρίζεται, ότι η Ελλάδα είναι μία» χώρα ίσως λιγότερο «ευρωπαϊκή» απ” ό,τι φαίνεται», σημειώνει και προσθέτει:

«Νιώθω ταπεινωμένος, όταν οι Γάλλοι συμπατριώτες μου κάνουν αυτό το κακό στην Ιστορία και παρουσιάζουν τον μύθο του Έλληνα ψεύτη και πονηρού».
Στη συνέχεια ο κ. Roland, εξηγεί γιατί η Ελλάδα είναι μια ευρωπαϊκή χώρα και σίγουρα είναι περισσότερο ευρωπαϊκή από χώρες όπως η Μεγάλη Βρετανία.

«Δεν θα σταθώ παρά σε μερικά σημεία. Αν η Ελλάδα δεν είναι μία ευρωπαϊκή χώρα, ποιος αξίζει αυτόν τον τίτλο; Οι Γερμανοί ή η δόλια Αλβιώνα, της οποίας ο πιο μεγάλος της ποιητής, Byron, έχει ήδη κατηγορηθεί για τη λεηλασία της χώρας του Ομήρου;
Πιο ευρωπαϊκή είναι η Αγγλία που δεν θέλει καμία ευρωπαϊκή αλληλεγγύη και κυρίως σε εκείνες τις χώρες που της στοιχίζουν χρήματα; Δεν είναι αυτή που έφερε στην Ελλάδα τον στρατό και τον βασιλιά στο τέλος του Β” Παγκοσμίου Πολέμου προκαλώντας έναν κατακλυσμό, τον οποίο η χώρα επρόκειτο να πληρώσει πολύ ακριβά; Και αυτό έγινε στη χώρα που μπορεί μάλιστα να καυχηθεί για την αντίστασή της κατά της ναζιστικής κατοχής», αναφέρει ο κ. Rolland.

Ο καθηγητής εξηγεί τους λόγους ο Βαλερί Ζισκάρ Ντ” Εστέν ήθελε την επιστροφή της Ελλάδας στην Ευρώπη και πάλεψε γι” αυτό.
«Ο Ντ” Εστέν ήθελε να επιστρέψει την Ελλάδα στην Ευρώπη επειδή, λέει, η δημοκρατία και η κουλτούρα προέρχονταν από αυτή τη χώρα. Ίσως, να υπήρχαν περισσότερα να πούμε γι” αυτή την αθηναϊκή δημοκρατία, τη δουλεία και τον ιμπεριαλισμό.
Αλλά η έμφαση είναι σε λάθος σημείο, γιατί το πρόβλημα δεν είναι να γνωρίσουμε πού γεννήθηκε η δημοκρατία, το πρόβλημα είναι να αναγνωρίσουμε ότι η ελληνική κουλτούρα, ας την πούμε ελληνορωμαϊκή, είναι το μοναδικό θεμέλιο μέσα σε μία Iστορία που δημιουργήθηκε μέσα σε αντιπαλότητες και παγκόσμιους πολέμους.

Αυτή η διάσημη ελληνική κουλτούρα έθρεψε την Αναγέννηση, τα γράμματα όπως και τις τέχνες, τους κλασικούς μας του 17ου αιώνα και εμπότισε τις ελίτ του 18ου αιώνα ανά τον κόσμο. Ο 19ος αιώνας έπαιξε έναν ουσιαστικό ρόλο στην εξάπλωση των ελληνικών τεχνών και γραμμάτων δημιουργώντας ένα ρεύμα «νεο-κλασικό» που το ξαναβρίσκουμε στο Εδιμβούργο – το οποίο ήταν ένα από τα κέντρα και όπου ήθελαν να χτίσουν έναν Παρθενώνα», σημειώνει.
Στη συνέχεια, αφού αναφέρεται στις επιδόσεις της Ελλάδας στις τέχνες και τον πολιτισμό, αλλά και στους μεγάλους Έλληνες του 20ού αιώνα, καλεί τους επικριτές της χώρας μας να αναρωτηθούν αν υπάρχει κράτος χωρίς χρέη.

«Όσο για τις κατηγορίες για απάτη και σπατάλη, ποια χώρα δεν σπατάλησε δεκάδες δισεκατομμύρια πρόσφατα;» αναρωτιέται, και καταλήγει ζητώντας «να μην αφήνουμε τους τεχνοκράτες να γονατίζουν τους φίλους μας».

«Δεν σημαίνει κάτι αν η Ελλάδα είναι περισσότερο ή λιγότερο ευρωπαϊκή, δεδομένου ότι τα θεμέλια της Ευρώπης δεν υπάρχουν χωρίς τον Ελληνισμό. Ανακαλούμε ότι η Ευρώπη είναι μία φοινικική πριγκίπισσα που την απήγαγαν οι Κρήτες, δημιουργώντας συγκρούσεις ανάμεσα στη Δύση και στην Ανατολή. Η Ευρώπη έχει επίσης ανατολίτικες ρίζες. Η Ευρώπη δεν υπάρχει για να θεμελιώσει τράπεζες και τραπεζίτες, υπάρχει για να θεμελιώσει μία κουλτούρα και μία κουλτούρα ελληνική είναι ένα από τα στοιχεία που μας ενώνουν. Δυστυχώς, υπάρχουν πια πολύ λίγα!
Ζήτω η Ελλάδα! Ας μην αφήνουμε τους τεχνοκράτες να γονατίζουν τους φίλους και αδερφούς μας και ακόμα λιγότερο να τους εξευτελίζουν και να μας εξευτελίζουν».

Μήπως έχετε συναισθησία;

Μπορούν κάποιοι να μυρίζουν τους ήχους; Να γεύονται τις λέξεις; Να βλέπουν χρώματα όταν σκέφτονται αριθμούς, γράμματα, ημέρες ή μήνες της εβδομάδας; Για κάποιους, ένα τραγούδι στο ραδιόφωνο είναι καταπράσινο, ο αριθμός δύο κόκκινος και η λέξη πιάνο έχει τη γεύση ψαριού. Το φαινόμενο, που “μιξάρει “τις αισθήσεις, ονομάζεται συναισθησία και συναντάται σε 1 στους 2000 ανθρώπους από την πρώιμη παιδική ηλικία.
Ακούνε μουσική και βλέπουν στην κυριολεξία, χρώματα να ντύνουν τους στίχους. Την ίδια στιγμή, μπορούν να νιώσουν τι γεύση μπορεί να έχει μία λέξη. Οι συναισθητικοί άνθρωποι διευρύνουν τις αισθήσεις τους, πέρα από το φυσικό πεδίο αντίληψης, σε βαθμό που πολλοί σύγχρονοι επιστήμονες αδυνατούν να εξηγήσουν το αποτέλεσμα που προκύπτει από το συνονθύλευμα των πέντε αισθήσεων.

Ο όρος της συναισθησίας προέρχεται από τις ελληνικές λέξεις "συν+ αισθάνομαι" και είναι το φαινόμενο κατά το οποίο ο ερεθισμός μιας αίσθησης προκαλεί την αντίδραση μιας άλλης, δηλαδή προκύπτει από την διασταύρωση των αισθήσεων. Η συναισθητική εμπειρία βιώνεται σαν μία εντύπωση που κανονικά θα έπρεπε να προέρχεται από κάποια άλλη αίσθηση. Για παράδειγμα, το άκουσμα της λέξης "Κυριακή" μπορεί να δημιουργεί στο νου του συναισθητικού το κόκκινο χρώμα, που το βλέπει πραγματικά, χωρίς να το φαντάζεται, σε αντίθεση με έναν μη συναισθητικό άνθρωπο.

Βασικό χαρακτηριστικό των ανθρώπων με συναισθησία είναι συνήθως, οι συσχετισμοί ανάμεσα στις γεύσεις, τις αποχρώσεις των χρωμάτων και τους τόνους των ήχων. Η συναισθησία μπορεί να είναι κληρονομική, σύμπτωμα του αυτισμού ή αποτέλεσμα της χρήσης παραισθησιογόνων, όπως το LSD. Φυσικά, υπάρχουν και οι περιπτώσεις ανθρώπων, που είναι συναισθητικοί, χωρίς να πάσχουν από κάποια ασθένεια ή να κάνουν χρήση ναρκωτικών ουσιών. Το εντυπωσιακό είναι πως το συναισθητικό άτομο εξακολουθεί να έχει αυτή την ιδιότητα, ακόμη και αν χάσει την ικανότητα κάποιας αίσθησης.

Έχει αποδειχθεί πως η νευρολογική ανάμειξη των αισθήσεων είναι κατά οκτώ φορές, συχνότερη στους συγγραφείς και τους καλλιτέχνες. Μερικά παραδείγματα συναισθητικών καλλιτεχνών είναι ο Καντίνσκι και ο Μοντριάν, οι οποίοι πειραματίστηκαν στους πίνακές τους, συσχετίζοντας τη μουσική με το χρώμα. Πέρα από τους πίνακες, ο Άγγλος συναισθητικός ζωγράφος David Hockney επιχειρεί τον συνδυασμό μουσικής και χρώματος για την κατασκευή θεατρικών σκηνικών. Η συναισθησία όμως, αν και σε σπάνιες περιπτώσεις, συναντάται και στην καθημερινότητα.
Σύμφωνα με το περιοδικό “New Scientist”, Αμερικανός φοιτητής “άκουγε ήχους κάθε φορά που κοιτούσε την οθόνη του υπολογιστή του”. Η εκμυστήρευση του σε έναν γιατρό, άνοιξε τον δρόμο για έρευνα του Ινστιτούτου Τεχνολογίας στην Καλιφόρνια, καταλήγοντας στον εντοπισμό τριών ακόμη ανθρώπων που μπορούσαν να ακούσουν εικόνες. Από την έρευνα, προέκυψαν διάφορες ενδιαφέρουσες μαρτυρίες, όπως αυτή ενός κοριτσιού που, όταν τσακωνόταν με την οικογένεια της, έβλεπε τις λέξεις της λεκτικής διαφωνίας να γίνονται πορτοκαλί, όπως οι φλόγες της φωτιάς στο τζάκι, ενώ τις συμφιλιωτικές λέξεις γαλάζιες.

Η συναισθησία ως "ιδανική αντίληψη" και ο Πυθαγόρας
Ξέρατε ότι η ενασχόληση των αρχαίων Ελλήνων με την χροιά της μουσικής αποτέλεσε πιθανότατα, την πρώτη μελέτη συναισθησίας; Η ακουστική συναισθησία, δηλαδή το ενδιαφέρον για την σύνδεση των ήχων με χρώματα ξεκινάει από την ελληνική αρχαιότητα, όταν οι φιλόσοφοι εξερευνούσαν το χρώμα της μουσικής, την λεγόμενη “χροιά”, την οποία θεωρούσαν ως μια φυσική ποιότητα η οποία μπορούσε να προσδιοριστεί ποσοτικά. Ο Πυθαγόρας μάλιστα, είχε αναφερθεί σε μία πιθανή ενιαία υπάρξη των αισθήσεων. Κάτι ήξερε, λοιπόν.

Σύμφωνα με την αντίληψη που είχε σχηματίσει το 530 π.Χ. ο γνωστός μαθηματικός, η συναισθησία είναι μία μορφή ιδανικής αντίληψης. Μαζί με τους οπαδούς του, προχώρησε σε μαθηματικούς νόμους για τους μουσικούς τόνους. Οι εξισώσεις που χρησιμοποιήθηκαν για να εξηγήσουν τη σχέση που έχουν οι νότες και οι κλίμακες, οδήγησαν την ομάδα του να πιστέψει πως οτιδήποτε αντιληπτό με τις αισθήσεις, στη φύση είναι φτιαγμένο από δονήσεις και πως το μαθηματικό μοντέλο που μπορούσε να ανακαλυφθεί, θα μπορούσε να εξηγήσει τη σχέση μεταξύ όλων των υπαρχόντων πραγμάτων.

Κατά τον 17ο αιώνα, ο John Locke στο έργο του, “Essay concerning human understanding” αναφέρει την ιστορία ενός τυφλού, ο οποίος μια μέρα αισθάνθηκε "προδομένος" όταν έμαθε ότι το “άλικο” είναι χρώμα, κι όχι ένας παρόμοιος ήχος της τρομπέτας. Το 1710 μάλιστα, ένας Άγγλος οφθαλμολόγος, ο Thomas Woodhouse ανέφερε την περίπτωση ενός τυφλού ανθρώπου, ο οποίος προσελάμβανε τα χρώματα ως απόκριση στους ήχους.
Ένα μουσικό όργανο με χρώματα

Επισημαίνοντας την σχέση των χρωμάτων με την μουσική, ο Γάλλος ιερωμένος Louis Bertrand Castel, έφτιαξε το 1735 το πρώτο όργανο χρωμάτων στον κόσμο. Επρόκειτο για ένα αρπίχορδο μουσικό όργανο που είχε κολλημένες χρωματιστές ταινίες σε κάθε πλήκτρο. Κάθε φορά που κάποιος πατούσε τα διάφορα πλήκτρα, μια δέσμη φωτός ακτινοβολούσε από την ανάλογη ταινία και το χρώμα προβαλλόταν σε μια οθόνη.
Μην ξεχνάμε ότι η σύνθεση του περίφημου “Προμηθέα” από τον Scriabin το 1911, ήταν μία δουλειά με ενσωματωμένα στοιχεία τόσο την μουσική όσο και το φως, επιτυγχάνοντας με αυτό τον τρόπο ένα συναισθητικό φαινόμενο. Η πρώτη ολοκληρωμένη περιγραφή ενός συναισθητικού ατόμου έγινε την δεκαετία του 1920, και βασίστηκε στη μνήμη ενός ανθρώπου, όπου κάθε εξωτερικό ερέθισμα του προκαλούσε ζωηρότατες εικόνες.

Σήμερα, υπάρχουν πάρα πολλοί τύποι συναισθησίας, πάνω στην μουσική, τα χρώματα, τα συναισθήματα, τις μυρωδιές, τις θερμοκρασίες, τις γεύσεις, το άγγιγμα, ενώ με το αυξανόμενο ενδιαφέρον των επιστημόνων τα τελευταία χρόνια, ανακαλύπτονται συνεχώς περισσότερα είδη. Μέχρι στιγμής, αριθμούνται πάνω από εξήντα. Πώς θα ήταν άραγε, εάν ένα βιβλίο μύριζε φαγητό την ώρα του σχολικού μαθήματος ή ο αγαπημένος μας αριθμός είχε χρώμα;

Όχι ΔΕΝ Πρέπει

ART-TERRA30Χρόνια τώρα, οι πάντες μιλούν για την ανάγκη να μην χρησιμοποιούμε το “πρέπει” στη ζωή μας. Δεν “πρέπει” τίποτα! Κανείς δεν σε υποχρεώνει να κάνεις τίποτα. Εσύ είσαι ο μόνος που υποχρεώνει τον εαυτό του να ανταπεξέρχεται στις απαιτήσεις των άλλων ή της ζωής.

Άρα και πάλι μιλάμε για επιλογή! Επιλογή είναι να αναλάβεις μια ευθύνη, επιλογή είναι και το να την φέρεις εις πέρας. Η λέξη “πρέπει” έχει μια παρόμοια παρενέργεια στο σώμα όπως και το “δεν μπορώ”.

Το σώμα αντιλαμβάνεται ότι υποχρεώνεσαι να κάνεις κάτι που δεν θέλεις και εάν αυτό συνεχιστεί για ένα μεγάλο διάστημα, τότε θα αντιδράσει απέναντι στον καταναγκασμό στον οποίο φαίνεται να υπόκεισαι με σκοπό να σε ελευθερώσει.

Η διαρκής τυραννία των λαών

diego rivera (19)
Η ιστορία της δυνάστευσης έχει ρίζες βαθιές ανθίζοντας άνθη μαβιά από καταβολής κόσμου και όταν κάτι επαναλαμβάνεται επί μακρόν στα μήκη και τα πλάτη της οικουμένης δεν αποτελεί εξαίρεση μιας χρονολογικής περιόδου, συνήθεια μιας περιοχής, μιας χώρας, αλλά πανανθρώπινο κανόνα.
Οι κανόνες ουδέποτε είχαν την όψη τους καθαρή με την έννοια της τίμιας ή της ειλικρινούς δικαιοσύνης (υπάρχει και ανειλικρινής δικαιοσύνη. Είναι εκείνη που στηρίζεται σε αίολα επιχειρήματα που όμως είναι εκ των προτέρων γνωστά) καθώς πολλοί από αυτούς επιβάλλοντο και εισέτι επιβάλλονται τις περισσότερες φορές δια της βίας ή της πλειοψηφίας  στο όνομα του λαού, ερήμην αυτού.
Το καθεστώς της υποχρέωσης τείνει να γίνει πλέον τοις πάση αποδεκτό τεκμηριώνοντας την αναγκαιότητά του ως το πικρό φάρμακο της γιατρειάς και εδώ είναι το μείζον θέμα καθώς ο νόμος ο οποίος προέρχεται στην ουσία από τον εκάστοτε άρχοντα (τον έχοντα γη –αρα, αρουρα =γη – άρα έχω=άρχων) δεν θα έπρεπε κατ’ ουδένα τρόπο, σε μία άριστη κοινωνία, να αποτελεί φραγμό διότι ο κάθε ένας γνωρίζει δικαιώματά του και άρα και εκείνα του συνανθρώπου του.
Εξετάζοντας φιλοσοφώντας το θέμα σε βάθος θα καταλήξουμε ότι εν τέλει ο μόνος υπεύθυνος για την επιβολή δίκαιων και άδικων νόμων είναι αυτή καθ’ εαυτή η φύση του ανθρώπου (μια και δείχνει να έλκεται από το άδικο και την αμαρτία) και κανείς άλλος.
Και πάλι όμως δεν είναι έτσι, διότι η βάση της κοινωνικής αδικίας προέρχεται από την πάγια διάθεση των εκάστοτε αρχόντων-ισχυρών για πλουτισμό, δόξα και ενδεχομένως επιβολή. Όλα γνωρίσματα μη αγαθών ανδρών, πόσο μάλλον ηγετών τα οποία για να επιτευχθούν απαιτείται η εκμετάλλευση των ασθενεστέρων σε όλα τα επίπεδα με όλους τους τρόπους.
Οι υπόλοιπες αδικίες στη βάση της κοινωνίας έχουν να κάνουν με την παιδεία και το ανθρώπινο του χαρακτήρα της κάθε μονάδας, τού κάθε ανθρώπου δηλαδή (ασχέτως κινήτρου) και μια και οι παραβάσεις αυτές είναι απολύτως παραδεκτές από το σύνολο των κοινωνικών ομάδων, ομοίως είναι ευρέως αποδεκτές και οι μέθοδοι καταστολής τους, άρα δεν υπάρχει λόγος αναφοράς παραδειγμάτων.
Λέγοντας αυτά, συνομολογούμε ότι η αδικία του άρχοντα είναι ιδιώνυμη. Ξεχωριστή. Και οφείλει να είναι, διότι ο εκάστοτε εκλεγμένος ο χειριζόμενος τα κοινά, διαμορφώνει συνειδήσεις και με τον τρόπο συναλλαγής- συνδιαλλαγής με τους γύρω του αλλά και με την τήρηση των περί ηθικής –σε παν επίπεδο- εξαγγελιών του. Πρέπει να γίνεται ο πρώτος τιμητής των λόγων του. Το παράδειγμα το φωτεινό, ο ει δυνατόν ο επί γης δίκαιος-αναμάρτητος!

Αστεία πράγματα… Το ματαιόδοξων της υπόθεσης κραυγάζει παρόν και προκαλεί στην καλύτερη των περιπτώσεων μειδιάματα πικρά στη χειρότερη οργή και επαναστάσεις…
Η ευερέθιστη-προϊδεασμένη λογική ανατριχιάζει στο ενδεχόμενο, χαρακτηρίζοντας από άτοπη έως γελοία ακόμα και την παραμικρότερη προσπάθεια δικαιολογίας της ιταμότητας, μια και η κατάσταση έχει εντελώς ξεφύγει ομολογώντας και δη …ευόρκως (με την χαρά του όρκου, δίχως ντροπή) την πασιφανή κατάπτωση.
Νόμος πλέον είναι (και με την βούλα) το δίκαιο του ισχυρού και υποστηρίζεται από όλες τις εκλεγμένες κεφαλές κάθε ανθρώπινης ομάδας, κοινωνίας, κράτους. Η ανθρωπότης νοσεί.
Επιχειρήματα που περί του αντιθέτου πείθουν, υπάρχουν, μα όπως είπε και ο Σοπενχάουερ αρκεί να δούμε τη βάση τους ώστε να καταλάβουμε ότι δεν πατούν στην αλήθεια αλλά στην αληθοφανή πλευρά του ενδεχόμενου. Τεράστια η διαφορά. (Παραθέτω ένα δικό του παράδειγμα: Η λογική είναι φώς, το φως παύει να λάμπει, η λογική κάποτε σβήνει)
Βουνά λοιπόν τα επιχειρήματα για την κατάρριψη των ποικιλόμορφων αδικιών που όμως όσο ψηλά και εάν είναι, φαντάζουν μικρά μπροστά στο υλικό ή το άυλο κέρδος όλων εκείνων που αποφασίζουν δίκην Θεού.
Το αδιέξοδο ίσως τελικά να είναι μονόδρομος μια και η αμαρτία ήταν ανέκαθεν εγγύτερα στο χρώμα που έδιναν οι πολλοί στην ευτυχία.

Υπερκόπωση;

Η υπερκόπωση είναι το αποτέλεσμα μίας διαδικασίας που εξελίσσεται αργά και αθόρυβα, κατά τη διάρκεια μίας μεγάλης χρονικής περιόδου, με ολέθριες συνέπειες για τον οργανισμό μας.

Επί της ουσίας, πρόκειται για μία κατάσταση, άρρηκτα συνδεδεμένη με το άγχος, που χαρακτηρίζεται από συναισθηματική, ψυχική και σωματική εξάντληση,η οποία είναι απόρροια υπερβολικής και παρατεταμένης πίεσης.
Δείτε ποια είναι τα προειδοποιητικά σημάδια της υπερκόπωσης, προκειμένου να λάβετε το συντομότερο δυνατόν τα μέτρα σας.

Τα ύποπτα σημάδια

- Αδυναμία συγκέντρωσης.
- Ευερεθιστότητα και εκνευρισμός.
- «Πιάνετε» τον εαυτό σας να χάνει εύκολα το ενδιαφέρον του.
- Δεν έχετε καμία όρεξη να εργαστείτε ή να κάνετε πράγματα που σας ενδιέφεραν μέχρι πρότινος.
- Καταναλώνετε υπερβολικό ή ανθυγιεινό φαγητό.
- Αυξάνετε την καθημερινή κατανάλωση καφεΐνης.
- Δυσκολεύεστε να θυμηθείτε σημαντικά ραντεβού, χάνετε προθεσμίες κ.λπ.
- Αρχίζετε να αγνοείτε συγκεκριμένες εργασίες και τις μεταθέτετε την τελευταία στιγμή.
- Αισθάνεστε διαρκώς κουρασμένοι και το μόνο που θα θέλατε είναι να κοιμηθείτε.
- Δεν έχετε κανένα κίνητρο και απλά δε σας ενδιαφέρει πλέον τίποτα.

Οι συνέπειες

- Υπερβολική πίεση
- Σωματική και ψυχική εξασθένιση
- Αϋπνία
- Αρνητική συμπεριφορά στις προσωπικές σας σχέσεις
- Κατάθλιψη
- Ανεξέλεγκτο άγχος
- Κατάχρηση αλκοόλ ή ουσιών
- Καρδιοπάθειες
- Υψηλή χοληστερόλη
- Διαβήτης τύπου 2, ιδιαίτερα σε γυναίκες
- Εγκεφαλικά επεισόδια
- Παχυσαρκία
- Ευπάθεια σε διάφορες ασθένειες.